(4734 S. K. m. 53, 54, 65) (Mal Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği m. 55) (İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmelik m. 18)
Toplantı No: 2013/030
Gündem No: 58
Karar Tarihi: 11.04.2013
Karar No: 2013/UM.II-1787 
Şikayetçi: Mehmet Torun, 1202/2.SOK. NO:31/501 YENİŞEHİR/ İZMİR
İhaleyi Yapan Daire: Türkiye Kamu Hastaneleri Kurumu Muğla İli Kamu Hastaneleri Birliği Genel Sekreterliği 75.Yıl Milas Devlet Hastanesi, Aydınlıkevler Mah. Hastane Cad. Milas 48200 MUĞLA
Başvuru Tarih ve Sayısı: 04.03.2013/7800
Başvuruya Konu İhale: 2013/3716 İhale Kayıt Numaralı "2013 Mali Yılı Süt Ve Süt Ürünleri-Yufka-Yumurta-Zeytin-Margarin Alımı" İhalesi
Kurumca Yapılan İnceleme ve Değerlendirme: Türkiye Kamu Hastaneleri Kurumu Muğla İli Kamu Hastaneleri Birliği Genel Sekreterliği 75.Yıl Milas Devlet Hastanesi tarafından 07.02.2013 tarihinde açık ihale usulü ile yapılan “2013 Mali Yılı Süt ve Süt Ürünleri-Yufka-Yumurta-Zeytin-Margarin Alımı” ihalesine ilişkin olarak Mehmet Torun’un 12.02.2013 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 18.02.2013 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 04.03.2013 tarih ve 7800 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 01.03.2013 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.
Başvuruya ilişkin olarak 2013/937 sayılı şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.
Karar: Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.
İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle,
İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından sunulan margarin malzemesine ilişkin yetkili satıcılık ve gıda üretim izni belgelerinin idarenin alımını planladığı paket margarin ürününü ihtiva etmediği, yetkili satıcılık belgesini düzenleyen şirketin üretim portföyünde 250 gramlık paket margarinin yer almadığı, idarenin şikâyet üzerinde aldığı kararda söz konusu istekli tarafından birden çok yetkili satıcılık belgesinin sunulduğu ve bunlardan ihale dokümanına uygun olan belgenin değerlendirildiğinin ifade edildiği, ancak ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından yalnızca “Beyazca” firmasına ait belgelerin sunulduğu, ihalenin ilk oturumunda anılan istekli tarafından birden çok belge sunulduğuna ilişkin bir tespit yapılmadığı, eksik belgelerin usulsüz olarak ikame edilebileceği endişesiyle, ihale komisyonu tarafından uygun görülen ikinci belgenin bilgi eksikliği kapsamında tamamlatılması yönünde bir irade olup olmadığı, yetkili satıcılık ve üretim izni belgelerini veren firma tarafından bahse konu belgelerin ihale üzerinde bırakılan istekli adına verilip verilmediği, verildi ise bu işlemin hangi tarihte yapıldığı hususlarının incelenmesi gerektiği, ayrıca şikâyete konu belgelerin 2012/139158 İKN’li ihale sürecinde alınan Kurul kararı gereklerine uygun olarak değerlendirilmediği iddialarına yer verilmiştir.
A) Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir:
Şikâyete konu ihale, Muğla İli Kamu Hastaneleri Birliği Genel Sekreterliği 75.Yıl Milas Devlet Hastanesi Baştabipliği tarafından gerçekleştirilen “2013 Mali Yılı Süt-Süt Ürünleri-Yufka-Yumurta-Zeytin-Margarin Malzeme Alımı” işine ilişkindir.
07.02.2013 tarihli ihale komisyonu kararından, ihaleye 4 isteklinin katıldığı, başvuru sahibi istekliye ait teklifin birim fiyat teklif cetveli Tip İdari Şartname’nin 5.1.ç maddesinde belirtilen KİK015.3/M standart formuna uygun olmadığı gerekçesiyle değerlendirme dışı bırakıldığı, ekonomik açıdan en avantajlı teklif sahibi isteklinin Naz-Pa Gıda Ürünleri Ticaret ve Sanayi Limited Şirketi olarak belirlendiği anlaşılmıştır.
Başvuru sahibi tarafından 12.02.2013 tarihinde idare kayıtlarınaalınan, tekliflerinin değerlendirme dışı bırakılması işleminin yerinde olmadığı ve ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından sunulan margarin malzemesine ilişkin yetkili satıcılık belgesinin uygun olmadığı iddialarını içeren şikâyet dilekçesinin incelenmesi sonucunda, Artorun Gıda Paz. Tic. -Mehmet Torun tarafından sunulan birim fiyat teklif cetvelinde hata bulunmadığı, anılan istekliye ait teklifin değerlendirmeye alınması gerektiği, ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından sunulan yetkili satıcılığa ilişkin belgelerde ise mevzuata aykırılık bulunmadığı tespit edilerek, 18.02.2013 tarihli ek ihale komisyonu kararı ile, başvuru sahibi istekli ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi olarak belirlenmiştir.
Başvuru sahibince 18.02.2013 tarihinde ikinci bir şikâyet başvurusu yapılarak aynı iddialar yinelenmiştir. Bu sebeple başvuru sürelerine ilişkin değerlendirme ilk şikâyet dilekçesi esas alınarak yapılmıştır. Ayrıca, şikâyet başvurusu üzerine idarece düzeltici işlem tesis edilerek, başvuru sahibi istekliye ait teklifin, 18.02.2013 tarihli ek komisyon kararı ile değerlendirmeye alındığı görüldüğünden, bu hususa ilişkin bir ihtilaf bulunmadığı sonucuna ulaşılarak, diğer iddia konuları yönünden inceleme yapılmıştır.
İdari Şartname’nin 7.5.2’inci maddesinde uyuşmazlık konusuna ilişkin olarak,
“İsteklinin alım konusu malı teklif etmeye yetkisinin bulunup bulunmadığını belgelendirmesi gerekir. Bu çerçevede istekli aşağıdaki bentlerde yer alan belgelerden kendi durumuna uygun olan belge veya belgeleri sunabilir:
a) İstekli imalatçı ise imalatçı olduğunu gösteren belge veya belgeler,
b) İstekli yetkili satıcı veya yetkili temsilci ise yetkili satıcı ya da yetkili temsilci olduğunu gösteren belge veya belgeler,
c) İstekli Türkiye'de serbest bölgelerde faaliyet gösteriyor ise yukarıdaki belgelerden biriyle birlikte sunduğu serbest bölge faaliyet belgesi.
İş ortaklığında ortaklardan birinin, teklif edilen mala veya mallara ilişkin imalatçı veya yetkili satıcı ya da yetkili temsilci olduğunu gösteren belgelerden birini sunması yeterlidir.
İsteklinin imalatçı olduğunu gösteren belge veya belgeler ise şunlardır:
-İstekli her bir kalem için ayrı ayrı yetkili satıcı veya yetkili temsilci ise yetkili satıcı ya da yetkili temsilci olduğunu gösteren belge veya belgeleri, İmalatçı olduğunu gösteren belge veya belgeler ise şunlardır:
1- İstekli adına düzenlenen Sanayi Sicil Belgesi
2- İsteklinin üyesi olduğu meslek odası tarafından aday veya istekli adına düzenlenen kapasite raporu
3- İsteklinin kayıtlı olduğu meslek odası tarafından aday veya istekli adına düzenlenen imalat yeterlilik belgesi
4- İsteklinin kayıtlı olduğu meslek odası tarafından aday veya istekli adına düzenlenmiş ve teklif ettiği mala ilişkin yerli malı belgesi
5- İsteklinin alım konusu malı ürettiğine ilişkin olarak ilgili mevzuat uyarınca yetkili kurum veya kuruluşlarca düzenlenen isteklinin üretici veya imalatçı olduğunu gösteren belgeler” düzenlemeleri yer almaktadır.
İhale komisyonu tarafından, (ihale tarihi) 07.02.2013 tarihinde düzenlenen zarf açma ve belge kontrol tutanağında “yetki belgeleri” adı altında ayrı bir sütun açıldığı, söz konusu belge için açılan sütunda, ihaleye katılan dört isteklinin teklif dosyasında da, yetki belgelerinin sunulduğunu gösterir şekilde “Var” ibaresinin yazılı olduğu görülmüştür. Bununla birlikte ikinci bir belgede, alımı gerçekleştirilecek her bir ürün için ayrı satır açılarak teklif dosyasında yetki belgelerinin sunulup sunulmadığı tutanak altına alınmıştır. İhale üzerinde bırakılan istekli adına “margarin” için açılan sütunda da “Var” ibaresinin yazılı olduğu görülmüştür.
Mal Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Başvuruların ve tekliflerin alınması, açılması ve belgelerdeki bilgi eksikliklerinin tamamlatılması” başlıklı 55’inci maddesinde,
“(1) Ön yeterlik ve yeterlik başvuruları ile tekliflerin alınması ve açılmasına ilişkin işlemler; Kanun, bu Yönetmelik ve tip şartnamelerde belirtilen hükümler çerçevesinde standart formlar kullanılarak gerçekleştirilir.
(2) Zarf Açma ve Belge Kontrol Tutanağı, başvuru veya teklif zarfı içinde sunulması istenilen belgeler ve bu belgelere ilgili mevzuat gereğince eklenmesi zorunlu olan belgelerin her biri için ayrı sütun içerecek şekilde düzenlenir.
(3) Başvuru veya teklif zarfları, alınış sırasına göre incelenir. Açık ihale usulüyle yapılan ihaleler ile belli istekliler arasında ihale usulüyle yapılan ihalelerde teklif zarfları açılmadan önce, pazarlık usulüyle yapılan ihalelerde ise son yazılı fiyat tekliflerinin verildiği oturumda yaklaşık maliyet açıklanır. Zarflardan uygun olanların açılması ve belge kontrolünün yapılması aşamasında, aday veya isteklilerce sunulan belgeler tek tek kontrol edilerek hangi belgelerin sunulduğu, Zarf Açma ve Belge Kontrol Tutanağında her belge için açılmış bulunan sütunlara kaydedilerek gösterilir. İhale usulüne göre ilgili oturumda istekliler ve teklif ettikleri fiyatlar duyurularak tutanak düzenlenir. Bu tutanakların komisyon başkanınca onaylanmış suretleri, isteyenlere imza karşılığı verilmeden oturum kapatılamaz.” hükmü yer almaktadır.
Zarf açma ve belge kontrol tutanağında, her ürün için ayrı ayrı açılmış bulunan sütunlarda yetki belgelerinin sunulup sunulmadığına ilişkin kontrol yapılmıştır. Ancak, istekliler tarafından sunulan belge sayısı veya sayfa adedi gibi herhangi bir bilgiye yer verilmemiştir. Dolayısıyla, başvuru sahibinin, anılan istekli tarafından teklif dosyasında margarin ürünü için tek bir yetkili satıcılık belgesinin sunulduğu, teklif dosyasında yer alan ikinci belgesinin sonradan tamamlatılmış olabileceği yönündeki iddiaların ihale işlem dosyasında yer alan belgeler üzerinden tetkiki mümkün değildir.
İhale dokümanı incelendiğinde, istekliler tarafından teklif edilecek ürünlerin teknik şartnamede belirlenen kriterlere uygun olup olmadığı yönünden değerlendirme yapmaya elverişli herhangi bir belgenin teklif dosyasında sunulması gerektiğine ilişkin bir düzenlemeye yer verilmediği, birim fiyat teklif cetvelinde teklif edilen ürünlerin markalarının bildirileceğinin de belirtilmediği görülmüştür.
İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından margarin malzemesine ilişkin olarak iki ayrı marka ürünün yetkili satıcısı olunduğuna dair yetkili satıcılık belgelerinin sunulduğu görülmüştür. Ancak, birim fiyat teklif cetvelinde teklife konu ürünlerin markaları belirtilmediği ve teknik şartnameye uygunluk değerlendirmesi yapmak üzere katalog, numune vb. istenilmediği için, her iki belgeye ilişkin olarak değerlendirme yapılmıştır.
10.01.2013 tarihinde Bizim Toptan Satış Mağazaları A. Ş. tarafından düzenlenmiş “Besler Margarin paket 250 gr ürününü satmak için Naz-pa Ltd. Şti. yetkilidir.” ifadesini içeren yetki belgesinin sunulduğu görülmüştür.
Mal Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nde, adayın veya isteklinin alım konusu malı teklif etmeye yetkisinin bulunup bulunmadığının, ihaleye katılımda yeterlik kriteri olarak düzenlenebileceği hüküm altına alınmıştır. Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Mal alımı ihalelerinde aday veya isteklinin alım konusu malı teklif etmeye yetkisini gösteren belgeler” başlıklı 58.3’üncü maddesinde,
“Adayın veya isteklinin imalatçı olduğunu gösteren belge veya belgeler ise şunlardır:
…
e) Alım konusu malın gıda veya gıda ile temas eden madde ve malzeme olması durumunda gıda ve gıda ile temas eden madde ve malzemelerin üretimini düzenleyen mevzuat çerçevesinde aday veya istekli adına düzenlenmiş ve alım konusu mal veya malların faaliyet konusu olarak belirlendiği Gıda Sicil Belgesi (Sertifikası) ya da aday ve istekli adına ve teklif edilen ürüne ilişkin düzenlenen Gıda Üretim Sertifikası/Gıda Üretim İzin Belgesi,”açıklamasına yer verilerek, isteklinin imalatçı olması halinde bu hususun Gıda Üretim Sertifikası/Gıda Üretim İzin Belgesi/ Gıda Sicil Belgesi ile tevsik edilebileceği belirtilmiştir.
İncelemeye konu ihalede, ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından alım konusu malı teklif etmeye yetkisinin bulunduğuna ilişkin olarak, yetkili satıcılık belgesinin sunulduğu görülmüştür. Ancak, söz konusu belgeyi düzenleyen gerçek/ tüzel kişinin anılan belgeyi düzenlemeye yetkili olup olmadığının da belirlenmesi gerekmektedir. Bu durumda yetki belgesinde kaşe ve imzası bulunan şirketin margarin ürününün üreticisi veya üçüncü kişilere satım konusunda yetki devri yapabilecek nitelikte bir yetkili satıcı olması gerekmektedir.
Bu çerçevede, “margarin”e ilişkin olarak sunulan gıda üretim izin belgesinde iş yeri sahibi “Besler Gıda ve Kimya San. ve Tic. A.Ş.” olarak belirtildiğinden, yetki belgesinde imzası bulunan Bizim Toptan Satış Mağazaları A.Ş.nin Besler marka margarinin üreticisi olmadığı anlaşılmıştır. Ayrıca, söz konusu şirketin, imalatçı konumundaki Besler Gıda ve Kimya San. ve Tic. A.Ş. tarafından ilgili ürünün satışını yapmak veya üçüncü kişileri satım konusunda yetkilendirmek hakkına sahip olduğuna dair bir belgenin teklif dosyasında yer almadığı görülmüştür. Dolayısıyla başvuru sahibinin sonradan ikame edildiğini iddia ettiği işbu belgenin, Besler marka margarinin yetkili satıcısı olunduğunu tevsik etmek için yeterli olmadığı anlaşılmıştır.
Diğer taraftan, teklif dosyasında ayrıca, Beyaz Süt ve Tarım Ürünleri Sanayi Turizm Pazarlama Ltd. Şti. tarafından ihale üzerinde bırakılan istekli için düzenlenmiş 28.01.2013 tarihli bir yetki belgesi sunulmuştur. Söz konusu belgede,
“T.C hudutları dahilinde açılmış ve açılacak olan bilumum ihalelerde; üretmekte olduğumuz muhtelif gramajlarda kahvaltılık poşet tereyağı, poşet eritme peyniri, poşet beyaz peynir, poşet bal, poşet vişne reçeli, poşet kayısı reçeli, poşet gül reçeli, poşet margarin, poşet fındık ezmesi, poşet tahin pekmez, poşet helva ürünlerimizle istekli sıfatı ile katılacak olan NAZ-PA GIDA firmasının girdiği veya gireceği KAMU İHALELERDE taahhüt konusu mal/mallara ait firmamızın sahip olduğu TS EN ISO 9001;2000 KALİTE YÖNETİM SİSTEM BELGESİ, TSE UYGUNLUK BELGELERİ, GIDA ÜRETİM İZİN SERTİFİKALARI BELGESİ gibi belgelerimizi kullanma yetkisi verilmiştir. Yukarıda adı geçen ürünlerden anılan firma üzerinde ihale kalması durumunda söz konusu ürünleri satmaya ve teslim etmeye yetkili olacaktır.”ifadelerine yer verilmiştir.
Teknik Şartname’de bahse konu ürüne ilişkin teknik kriterler,
“Normal görünüşte kendisine has koku ve lezzette beyaz sarımtırak renkte olacaktır.
Terkiplerinde normal veya yağı alınmamış, pastörize süt veya krem ihtiva edecektir.
Miadı geçmemiş 250 gr lık paketler içinde olacaktır.
Boyalı veya hayvani margarinle karıştırılmış olmayacaktır.
Diğer hususlar G.M. T. ne uygun olacaktır.
MARGARİN AMBALAJ ÖZELLİKLERİ:
Kahvaltılık margarinler yağ geçirmez kâğıt (ünitasyon parşömen), alüminyum folyo veya plastik ambalajlarda olmalıdır.
Margarin duyu fiziki, kimyevi ve mikrobiyolojik özelliklerini bozmayacak vasıftaki ambalaj malzemelerinden olmalıdır.”şeklinde belirlenmiştir.
Söz konusu ürün için sunulan gıda üretim izni belgesinde, iş yeri unvanı kısmında “Beyaz Süt ve Tarım Ürünleri Sanayi Turizm Pazarlama Ltd. Şti.”, markası, ürün adı kısmında “Beyazca-kahvaltılık margarin” yazılı olduğu görülmüştür. Yetkili satıcılığa ilişkin belgede “üretmekte olduğumuz muhtelif gramajlarda … poşet margarin” ifadesi yer aldığından, teklif edilen ürünün, Teknik Şartnamede yer alan margarinin 250 gr’lık paketler içinde olması gerektiğine yönelik düzenlemeye aykırı olduğu şeklinde bir değerlendirme yapılamayacağı sonucuna ulaşılmıştır. Kaldı ki, yukarıda belirtildiği üzere ihale dokümanında teklif edilen ürünlerin teklif şartnameye uygunluğunun teyit edilmesi amacına yönelik herhangi bir belge istenilmemiş olup, bu husus muayene kabul komisyonunca, Mal Alımları Denetim Muayene ve Kabul İşlemlerine Dair Yönetmelik’in “Komisyonun görev ve sorumlulukları” başlıklı 7’nci maddesinde yer alan,
“Komisyonun görev ve sorumlulukları aşağıda belirtilmiştir:
a) Yüklenici tarafından idareye teslim edilen malın veya yapılan işin ihale dokümanında belirtilen şartlara uygun olup olmadığını inceler.” hükmü uyarınca dikkate alınarak, idare tarafından ürün tesliminin gerçekleştirilmesi gerekecektir.
Tespit ve değerlendirmeler neticesinde, ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından margarin ürününün yetkili satıcısı olduğunu tevsik etmek üzere iki ayrı belgenin sunulduğu, söz konusu belgelerden Besler marka ürüne ilişkin olanın, belgeyi düzenleyen şirketin ürünün imalatçısı olmadığı ve üçüncü kişileri satım konusunda yetkilendirmek hakkına sahip olduğuna dair bir belgenin de sunulmadığı görülerek, geçerli bir belge olarak kabul edilemeyeceği sonucuna ulaşılmıştır. Ancak “Beyazca” marka ürüne ilişkin olarak sunulan belgenin, yukarıda aktarılan gerekçelerle uygun olduğu anlaşıldığından, başvuru sahibinin iddiası yerinde görülmemiştir.
B) İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmelik’in 18’inci maddesi yönünden yapılan inceleme sonucunda tespit edilen aykırılıklar ve buna ilişkin inceleme ve hukuki değerlendirme aşağıda yapılmıştır:
İhaleye teklif sunan diğer isteklilerin margarin ürününe ilişkin sunmuş oldukları yetkili satıcılığı gösterir belgeler ile ilgili olarak eşit muamele ilkesinin ihlal edilip edilmediği yönünden inceleme yapılmıştır.
Erda Gıda Turizm San. Tic. Ltd. Şti.ye ait teklif dosyası incelendiğinde, birim fiyat teklif cetvelinin 3. sırasında yer alan margarin ürünü için, isteklinin alım konusu malı teklif etmeye yetkisinin bulunup bulunmadığının değerlendirilmesini teminen; imalatçı veya yetkili satıcı ya da yetkili temsilci olduğunu gösteren her hangi bir belgenin sunulmadığı görülmüştür. Dolayısıyla, Erda Gıda Turizm San. Tic. Ltd. Şti. tarafından İdari Şartname’nin 7.5.2’inci maddesinde düzenlenen yeterlik kriterinin karşılanmadığı ve bu gerekçeyle teklifinin değerlendirme dışı bırakılması gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.
Anılan istekliye ait teklifin geçerli kabul edilmesi yönünde tesis edilen idarî işlemde mevzuata uyarlık bulunmamakla birlikte, teklif edilen fiyatlar itibariyle Erda Gıda Turizm San. Tic. Ltd. Şti.nin ekonomik açıdan en avantajlı birinci veya ikinci teklif olarak belirlenmediği, bu nedenle bahse konu teklifin değerlendirme dışı bırakılması yönünde alınacak düzeltici işlem kararının, ihalenin esasına etkili olmayacağı anlaşıldığından, itirazen şikâyet başvurusunun reddine karar verilmesi gerektiği anlaşılmıştır.
Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanunun 65'inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 60 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,
Anılan Kanun'un 54'üncü maddesinin onuncu fıkrasının (c) bendi gereğince itirazen şikâyet başvurusunun reddine,
Oybirliği ile karar verildi. (¤¤)

Full & Egal Universal Law Academy