(4734 S. K. m. 54, 65)
Toplantı No: 2014/011
Gündem No: 7
Karar Tarihi: 06.02.2014
Karar No: 2014/UH.III-760
Şikayetçi: İlk-Kent Özel Güvenlik Ve Koruma Hizmetleri Limited Şirketi, GOP NENEHATUN CAD. NO: 52/1 ANKARA
İhaleyi Yapan Daire: Devlet Opera Ve Balesi Genel Müdürlüğü (İdari Ve Mali İşler Dairesi Başkanlığı), Korkut Reis Mahallesi Hanımeli Sokak No: 11 ANKARA
Başvuru Tarih ve Sayısı: 16.01.2014/2059
Başvuruya Konu İhale: 2013/152172 İhale Kayıt Numaralı "Özel Güvenlik Hizmet Alımı" İhalesi
Kurumca Yapılan İnceleme ve Değerlendirme: Devlet Opera ve Balesi Genel Müdürlüğü İdari ve Mali İşler Dairesi Başkanlığı tarafından 25.11.2013 tarihinde açık ihale usulü ile yapılan “Özel Güvenlik Hizmet Alımı” ihalesine ilişkin olarak İlk-Kent Özel Güvenlik ve Koruma Hiz. Ltd. Şti.nin 30.12.2013 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 09.01.2014 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 16.01.2014 tarih ve 2059 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 16.01.2014 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.
Başvuruya ilişkin olarak 2014/346 sayılı şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.
Karar: Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.
İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle, asgari işçilik maliyetinin düşülmesi durumunda kalan tutar ile en avantajlı teklif sahibi olarak belirlenen isteklinin ihale dokümanında belirtilen giyim, mali mesuliyet sigortası ve kartlı bas-konuş giderini karşılamasının mümkün olmadığı,
- Sunulan proforma fatura ile maliyet satış tutarı tespit tutanağındaki fiyatların gerçeğe aykırı ve yanıltıcı olduğu, bu bağlamda söz konusu isteklinin 4734 sayılı Kanun'un 17'nci maddesi kapsamında değerlendirilmesi gerektiği,
- Açıklama kapsamında sunulan maliyet satış tutarı tespit tutanaklarının ihale tarihinden sonra düzenlenip düzenlenmediğinin incelenmesi ve belgeleri veren firmaların faaliyet konularının ticaret odasından teyit edilmesi gerektiği,
- Özel güvenlik mali mesuliyet sigortası için sunulan poliçede acentenin imzasının bulunmadığı, ayrıca sigorta genel müdürlüğü veya bölge müdürlüğü yetkililerinin imza beyanlarının idareye sunulup sunulmadığının kontrol edilmesi gerektiği, sigorta poliçesinde belirtilen bedellerin tedavülde kullanılmayan para birimleri olduğu, bu durumun hem sigortacılık mevzuatına hem de Türk Ticaret Kanunu'nun 55'inci maddesine aykırılık teşkil ettiği,
- İhale konusu iş kapsamında kullanılacak olan giyim malzemelerine ilişkin sözleşme ve genel giderlerin hesaplanıp hesaplanmadığı, iş artışı veya iş eksilişi olması durumunda fazla veya eksik ödemeye sebep olunmaması açısından giyim giderlerinin her bir işçilik kalemine dahil edilip edilmediğinin incelenmesi gerektiği iddialarına yer verilmiştir.
A) Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.
İdari Şartname’nin “İhale konusu işe ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde işin adının “ÖzelGüvenlik Hizmet alımı” olarak düzenlendiği, anılan Şartname’nin ekinde ihale konusu iş kapsamında 26 kişinin çalışacağının belirtildiği görülmüştür.
25.11.2013 tarihinden gerçekleştirilen ihalede 19 adet dokümanı satın alındığı, ihaleye 5 isteklinin teklif verdiği, ihale komisyonu tarafından alınan 17.12.2013 tarihli kararda bir isteklinin teklifinin geçici teminat ve banka referans mektubu sunulmaması sebebiyle değerlendirme dışı bırakıldığı, Metin Özel Güvenlik Vip Koruma Hizm. San. Tic. Ltd. Şti. ile başvuru sahibinin aşırı düşük teklif sorgulamasına tabi tutulduğu ve her iki isteklinin de sunmuş olduğu açıklamaların uygun bulunarak ihalenin Metin Özel Güvenlik Vip Koruma Hizm. San. Tic. Ltd. Şti. üzerinde bırakıldığı anlaşılmıştır.
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Aşırı Düşük Teklifler” başlıklı 38’inci maddesinde; verilen tekliflerin 37'nci maddeye göre değerlendirilmesi sonrasında, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanların tespit edileceği ve bu teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıların yazılı olarak isteneceği, açıklamaları yeterli görülmeyen isteklilerin tekliflerinin reddedileceği hüküm altına alınmıştır.
Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Hizmet alımı ihalelerinde aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi” başlıklı 79’uncu maddesinde “79.1. Personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihalelerinde, tekliflerin değerlendirilmesinde;
İhale ve sözleşmeye ilişkin damga vergileri, Kamu İhale Kurumu payı ve noter masrafları gibi sözleşme giderleri ile amortisman, kıdem tazminatı, işyeri hekimliği ücreti, oryantasyon (ihale konusu işe uyum) eğitimi gideri, yaka kartı ve bu mahiyetteki genel giderleri karşılamak üzere birim fiyat teklif cetvelinde yer alan her bir işçilik kalemindeki (yol, yemek ve giyecek dahil brüt asgari ücret veya brüt asgari ücretin yüzde (%) fazlası üzerinden ücret hesaplanan işçilik kalemi ile ulusal bayram ve genel tatil günleri ve fazla çalışma saatlerine ilişkin işçilik kalemleri) birim fiyatlar ile işçi sayısı üzerinden teklif alınması idarece uygun görülmeyen iş kalemi/kalemleri kapsamında çalıştırılacak olan her bir personelin işçilik maliyeti üzerinden % 3 oranında sözleşme giderleri ve genel giderler hesaplanacaktır.
…79.3. Asgari işçilik maliyeti;
i- İhale tarihinde yürürlükte bulunan brüt asgari ücret veya idari şartnamede brüt asgari ücretin yüzde (%) fazlası olarak belirlenen ücret (ulusal bayram ve genel tatil günleri ile fazla çalışma saatlerine ilişkin ücretler dahil),
ii- İdari şartnamede öngörülen nakdi veya ayni yemek ve yol bedeli ile ayni giyim bedeli,
iii- İşveren sigorta primi tutarından oluşmaktadır.
79.4. İhale komisyonu tarafından, personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihaleleri ile personel çalıştırılmasına dayalı olmamakla birlikte ihale dokümanında personel sayısının belirlendiği ve haftalık çalışma saatinin tamamının idarede kullanılacağı hizmet alımı ihalelerinde asgari işçilik maliyeti, sözleşme giderleri ve genel giderler ile varsa malzeme ve diğer maliyet kalemleri, bunlar dışında kalan hizmet alımı ihalelerinde ise ihale dokümanında belirtilen teklif fiyata dahil giderler dikkate alınmak suretiyle tekliflerin değerlendirilmesi yapılarak 4734 sayılı Kanunun 38 inci maddesi uyarınca teklifi aşırı düşük görülen isteklilerden işin niteliğine göre ihale komisyonunca belirlenen önemli teklif bileşenleri ile ilgili açıklama istenecektir. İdarelerce aşırı düşük tekliflere yönelik açıklama istenmesine ilişkin yazıda, teklifte önemli olduğu tespit edilen bileşenlerin belirtilmesi ve açıklama için isteklilere üç (3) iş gününden az olmamak üzere makul bir süre verilmesi gerekmektedir.
Personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihalelerinde, kar hariç yaklaşık maliyet tutarının üzerindeki teklifler aşırı düşük teklif olarak kabul edilmeyecektir.
79.4.1. İsteklilerce yapılacak aşırı düşük teklife ilişkin açıklamalar belgelere dayanmalıdır. Belgelere dayanılmaksızın yapılan açıklamalar kabul edilmeyerek söz konusu teklifler reddedilecektir.
…79.4.2.4. Tedarikçi veya üreticilerden alınan birim fiyatları gösteren proforma fatura sunularak açıklama yapılması durumunda proforma faturadaki birim satış tutarı;
a) Maliyete dayalı açıklama yapıldığında, maliyet/satış tutarı tespit tutanağında yer alan (Ek-O.5) ağırlıklı ortalama birim maliyetin,
b) Satışlar üzerinden açıklama yapıldığında, maliyet/satış tutarı tespit tutanağında yer alan (Ek-O.5) ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin, altında olamaz.
Maliyete dayalı açıklama yapıldığında, mükellefle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından proforma fatura üzerine; “Birim satış tutarının, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre çıkartılan ve tarafımdan onaylanan maliyet/satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim maliyet tutarının altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir.
Satışlar üzerinden açıklama yapıldığında, mükellefle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından proforma fatura üzerine; “Birim satış tutarının, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre çıkartılan ve tarafımdan onaylanan maliyet/satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir.
Kaşeleme işlemi bu Tebliğin 8.4 maddesinde belirtilen özel kaşe kullanılmak suretiyle yapılabileceği gibi, bu kaşe dışında meslek mensubuna ilişkin bilgileri içeren kaşe kullanılmak suretiyle de yapılabilir.
…79.4.2.14. Proforma fatura ve fiyat tekliflerinin, proforma fatura veya fiyat teklifine konu alanda faaliyet gösterenlerden alınması gerekmekte olup bu belgelerin ihale tarihinden önce düzenlenmiş olması zorunlu değildir.
79.4.2.15. Maliyet/satış tutarı tespit tutanaklarının; 3568 sayılı Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanununa göre çalışan meslek mensuplarından, mükellefle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olanlar tarafından düzenlenmesi, bütün belge ve tutanakların her sayfasının taraflar tarafından imzalanarak kaşelenmesi gerekmektedir.
(79.4.2.4.) maddesine göre düzenlenen tutanak meslek mensubu ve proforma fatura veren tedarikçi veya imalatçı tarafından, (79.4.2.5.) maddesine göre düzenlenen tutanak meslek mensubu ile istekliye fiyat teklifini veren kişi tarafından imzalanarak kaşelenecek ancak bu tutanaklar proforma fatura veya fiyat teklifi ekinde idareye verilmeyecek ve düzenleyen meslek mensubu tarafından muhafaza edilecektir.
(79.4.2.12.) maddesine göre düzenlenen tutanaklar ise meslek mensubu ile ihaleye katılan istekli tarafından imzalanarak kaşelenecek ve açıklama ekinde idareye sunulacaktır.
Meslek mensubu, proforma fatura veya fiyat teklifi üzerindeki beyanı ile O-5, O-6, O-7 nolu tutanaklardaki beyanların doğruluğundan sorumludur.
Gerekli görülmesi durumunda ihaleyi yapan idare, proforma fatura ve fiyat tekliflerine ilişkin maliyet/satış tutarı tespit tutanaklarını, incelemek üzere muhafaza eden meslek mensubundan isteyebilir.
İhale komisyonunun, gerek meslek mensubundan istenen tutanaklar gerekse istekliler tarafından açıklama kapsamında ihale komisyonuna sunulan tutanaklar üzerinde yaptığı inceleme sonucunda sunulan proforma fatura / fiyat teklifi ile bu belgeler arasında uyumsuzluk olduğunu tespit etmesi durumunda teklif reddedilerek uyumsuzluğun niteliğine göre söz konusu belgeler mükellef ve/veya isteklinin bağlı olduğu vergi dairesine gönderilir ve gerekli olması halinde Cumhuriyet Savcılığına bildirim yapılır.
İhale komisyonunca yapılan inceleme sonucunda, yukarıda belirtildiği şekilde bir uyumsuzluk olduğu tespit edilmemekle birlikte, belgelerde yer alan bilgilerin ticari hayatın olağan durumu ve ekonomik verilerle ilgili genel bilgilerle uyumlu olmadığının değerlendirilmesi durumunda isteklinin teklifi reddedilmeyecek ancak proforma fatura ve fiyat teklifleri ile maliyet/satış tutarı tespit tutanakları mükellef ve/veya isteklinin bağlı olduğu vergi dairesine gönderilecektir.
…79.4.2.20. Personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihalelerinde; malzeme ve diğer maliyet kalemlerine ilişkin sözleşme giderinin de % 3 oranındaki sözleşme giderleri ve genel giderler içinde yer aldığı kabul edildiğinden, malzeme ve diğer maliyet kalemleri için ayrıca sözleşme gideri hesaplanmayacaktır.
…79.4.2.23. Özel güvenlik hizmet alımlarında ihale konusu işe ilişkin her türlü güvenlik sistem ve cihazları ile ekipman, alet, edevat, kelepçe, cop, dedektör, telsiz, el feneri, düdük gibi makine ve ekipman maliyetlerinin tamamı, sözleşme ve genel giderler içerisinde yer alan amortisman olarak kabul edilecek ve aşırı düşük teklif sorgulamasında önemli bir bileşen olarak değerlendirilmeyecektir.
Özel güvenlik hizmet alım ihalelerinde aşırı düşük teklif sorgulamasında giyim bedeli ise önemli bir bileşen olarak görülecek ve isteklilerce giyim bedelini tevsik eden belgeler sunulacaktır. Giyeceklerin daha önce alındığı ve bunun için bir gider öngörülmediği gibi açıklamalar kabul edilmeyecektir.
Özel güvenlik hizmet alım ihalelerinde mali sorumluluk sigortası gideri aşırı düşük teklif sorgulamasında önemli bir bileşen olarak kabul edilecek ve isteklilerce aşırı düşük teklif sorgulaması çerçevesinde sigorta acentelerinden alınarak sunulan poliçe, proforma fatura veya sözleşmelerin ekine sigorta acentelerince Özel Güvenlik Mali Sorumluluk Sigortası Tarife ve Talimatında yer alan teminat tutarları üzerinden teklif ettikleri sigorta prim tutarlarıyla özel güvenlik mali sorumluluk sigortası hizmetini geçekleştirebileceklerine ilişkin ilgili sigorta şirketinin genel müdürlüğünden veya bölge müdürlüğünden alınan teyit yazısının eklenmesi ve bu teyitlerin yetkili kişilerin imzasını taşıması gerekecektir. Ancak sigorta şirketlerinin genel müdürlük veya bölge müdürlüklerinden alınmış poliçe veya fiyat teklifleri için teyit alınmasına gerek bulunmamaktadır.
Özel güvenlik hizmetinin kampüs gibi belirli bir alan içerisinde yerine getirilmesi ve güvenlik için bir araca gerek duyulması halinde, bu aracın akaryakıt ve diğer maliyetleri önemli teklif bileşeni olarak kabul edilmeyecektir.
…79.5. Aşırı düşük teklif sorgulaması sonucunda; (79.4.2.) maddesine uygun açıklamada bulunmayan, açıklamaları teknik şartnameye aykırı hususlar içeren veya teklif tutarı, personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihalelerinde asgari işçilik maliyeti ve % 3 oranındaki sözleşme giderleri ile genel giderleri, personel çalıştırılmasına dayalı olmamakla birlikte ihale dokümanında personel sayısının belirlendiği ve haftalık çalışma saatinin tamamının idarede kullanılacağı hizmet alımı ihalelerinde ise asgari işçilik maliyeti ve ilgili mevzuatı uyarınca hesaplanacak sözleşme giderlerini karşılamayan isteklilerin teklifleri gerekçeleri belirtilmek suretiyle reddedilecektir.” açıklamaları yer almaktadır.
İdari Şartname’nin “Teklif fiyata dahil olan giderler” başlıklı 25’inci maddesinde “25.3. Teklif fiyata dahil olan diğer giderler aşağıda belirtilmiştir:
25.3.1. İşin süresi ve personel sayısı dikkate alınarak ilgili mevzuatına göre hesaplanacak işçilik ücreti:
Sözleşme kapsamında çalıştırılacak 25 adet Güvenlik Görevlisine brüt asgari ücretin %5 fazlası, 1 adet Güvenlik Şefine ise brüt asgari ücretin %15 fazlası ödeme yapılması öngörülmüştür.
Bu işte resmi ve dini bayram günleri ile yılbaşı günü çalışılacaktır.
Toplam 14,5 gün de her bir gün için 10 adet personel çalıştırılacaktır.
25.3.2. Yemek, yol ve giyecek giderleri:
Yemek bedelinin günlük brüt tutarı 8,38 TL olarak hesaplanıp aylık gün sayısı 26 gün esas alınarak işçilere nakdi olarak ödenecek ve ücret bordrosunda gösterilecektir.
Yol bedelinin günlük brüt tutarı 4,26 TL olarak hesaplanıp, aylık gün sayısı 26 gün esas alınarak işçilere nakdi olarak ödenecek ve ücret bordrosunda gösterilecektir.
İdarece nakdi olarak ödenen yemek ve yol ücretleri, yüklenici tarafından çalıştırılacak işçilerin işe gelmeleri karşılığında ödenecek olup, işçilerin herhangi bir sebepten dolayı işe gelmemeleri halinde, idare nakdi olarak verilen yol ve yemek ücretlerinde kesinti yapmakta serbest olup, bu konuda yüklenici ve çalışanlar herhangi bir hak talebinde bulunamaz.
Çalıştırılacak personele verilecek giyeceklerin özelliği ve sayısı teknik şartnamede belirtilmiştir.
25.3.3. Bu madde boş bırakılmıştır.
25.3.4. Diğer giderler:
a) Teknik Şartnamede belirtilen makina, teçhizat ve güvenlik malzemeleri giderleri,
b)Çalıştırılacak personele ait özel güvenlik mali sorumluluk sigortası ücretleri
teklif edilen fiyata dahildir.
c)İhale aşamasında çalıştırılacak personele indirimin uygulanıp uygulanmayacağı belli olmadığından isteklilerce teklif bedeli hesaplanırken 5763 sayılı Kanun ile yürürlüğe giren 5(beş) puanlık işveren indirimi dikkate alınmayacaktır.
25.4. Sözleşme konusu işin bedelinin ödenmesi aşamasında doğacak Katma Değer Vergisi (KDV), ilgili mevzuatı çerçevesinde İdare tarafından yükleniciye ayrıca ödenir.
25.5. Kısa vadeli sigorta prim oranları belirtilecektir.
Bu işte toplam çalıştırılacak işçi sayısı 26 olup, yaklaşık maliyet hesabında dikkate alınan kısa vadeli sigorta kolları prim oranı %2 olarak tespit edilmiştir.” düzenlemesi,
Teknik Şartname’nin “Yüklenicinin yükümlülükleri” başlıklı 4’üncü maddesinde “Yüklenici çalıştıracağı her güvenlik görevlisine, İlgili Kanun ve Yönetmeliğe uygun aşağıda belirtilen kıyafetleri vermekle yükümlüdür. İdare, isterse belli sayıda güvenlik görevlisini sivil çalıştırabilir.
Kışlık Gömlek
26x1
Adet
Yazlık Gömlek
26x1
Adet
Yazlık Pantolon
26x1
Adet
Kışlık Pantolon
26x1
Adet
Kazak
26x1
Adet
Kravat
26x1
Adet
Mont
26x1
Adet
Yazlık Ayakkabı
26x1
Çift
Kışlık Ayakkabı
26x1
Çift
Kep
26x1
Adet
Çalışacak güvenlik personelinin giyeceği kıyafet yüklenici tarafından karşılanacak olup, kıyafet fotoğraflı olarak teknik şartname ekinde mevcuttur. İdare istediği taktirde kendi belirleyeceği sayıdaki güvenlik görevlisinin de takım elbise giymesini talep edebilecektir.
…Yüklenici, 20 adet kartlı bas-konuş sistemi, 8 adet el dedektörü, 25 adet bekçi düdüğü, 25 adet jop, 8 adet el feneri ve 25 adet kelepçeden oluşan makine, teçhizat ve diğer ekipmanları hizmet süresince hazır bulunduracaktır. Aksi takdirde Kontrol teşkilatınca uygun görülen cezai müeyyideyi kabul etmiş sayılacaktır.
…Yüklenici yıl sonunda en son hakedişini almadan önce personelin (kurumla ilgili) yasal tazminatlarını ve haklarını vererek İdarenin ilişkilerini kesecek ve bunu idareye banka dekontları, banka kayıtlan ve gerekli diğer yazılı evraklarla ibraz edecektir. Çeşitli sebeplerden dolayı işten çıkartılan çalışanların kanun gereği ödenmesi gereken kıdem, ihbar tazminatı gibi yasal haklarından kaynaklanan tazminatlarını da firma karşılayacaktır ve bunu yukarıda belirttiğimiz gibi idareye ilgili banka dekontları ile belgeleyecektir. Yüklenici ve çalışan personel kurumdan bu hususta hiçbir şekilde ödeme talebinde bulunamayacaktır...” düzenlemesi yer almaktadır.
İdari Şartname’nin “Teklif fiyata dahil olan giderler” başlıklı 25’inci maddesinde yer alan düzenlemeler esas alınmak suretiyle KİK işçilik hesaplama modülünde yapılan hesaplamada Ulusal Bayram ve Genel Tatil Günleri çalışması dahil, giyim gideri hariç ihalede teklif edilmesi gereken asgari işçilik maliyetinin 555.863,03 TL olduğu (25 güvenlik personeli ücreti 526.707,00 TL, 1 güvenlik şefi ücreti 22.615,08 TL, Ulusal Bayram ve Genel Tatil Günleri çalışması ücreti 6.540,95 TL) tespit edilmiştir.
İdare tarafından hesaplanan yaklaşık maliyetin kârsız tutarının 569.108,21 TL olduğu,ihale üzerinde bırakılan isteklinin teklifinin 555.891,04 TL olduğu ve idare tarafından aşırı düşük teklif sorgulamasına tabi tutulduğu görülmüştür.
Başvuru sahibinin teklif cetvelinde teklif etmiş olduğu tutarlar ile aşırı düşük teklif açıklamaları kapsamında yer alan tutarların
Birim Fiyat Teklif Cetveli
Birim Fiyat
Tutar
25 Özel güvenlik personeli ücreti
1.755,75
526.725,00
1 Özel güvenlik şefi ücreti
1.885,00
22.620,00
Ulusal bayram ve genel tatil günleri ücreti
45,12
6.542,40
Özel güvenlik mali sorumluluk sigortası
0,14
3,64
Toplam
555.891,04
Aşırı Düşük Teklif Açıklamaları
25 Özel güvenlik personeli ücreti
1.755,69
526.707,00
1 Özel güvenlik şefi ücreti
1.884,59
22.615,08
Ulusal bayram ve genel tatil günleri ücreti
45,11
6.540,95
Özel güvenlik mali sorumluluk sigortası
0,12
3,12
Giyim gideri
2,68
Firma kârı ve diğer giderler
22,21
Toplam
555.891,04
şeklinde olduğu görülmüştür.
İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklamalarının başvuru sahibinin iddia ettiği hususlar açısından incelenmesi neticesinde;
Giyim gideri için 2,68 TL (2,60 TL giyim gideri, 0,08 TL sözleşme ve genel giderler) öngörüldüğü, söz konusu gideri tevsik etmek üzere 2,60 TL tutarında bir adet proforma fatura sunulduğu, söz konusu faturanın Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79.4.2.4.’üncü maddesinde aranan beyanı ihtiva ettiği, meslek mensubunun onayının bulunduğu, proforma faturayı veren şirketin faaliyet konuları arasında tekstil ürünü satışının yer aldığı anlaşılmıştır. Öte yandan idare tarafından giyim giderini tevsik etmek üzere sunulan proforma faturaya ilişkin maliyet/satış tutarı tespit tutanağının daha sonradan talep edildiği, bahse konu tutanak ile proforma faturanın düzenlenme tarihinin 22.11.2013 olduğu görülmüştür.
İhale üzerinde bırakılan isteklinin toplam teklifinin, ihale dokümanında öngörülen giyim kalemlerini ve asgari işçilik maliyetini karşılaması ve giyim bedelinin kamu ihale mevzuatına uygun olarak açıklanmış olması halinde açıklamasının uygun olduğu kabul edilmelidir. Zira Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79’uncu maddesinde aşırı düşük teklif açıklamalarının teklif cetvelindeki kalemler bazında inceleneceğine dair bir düzenleme de bulunmamaktadır. Öte yandan ihale üzerinde bırakılan isteklinin her bir işçilik kalemine, teklif edilmesi gereken asgari işçilik maliyetinin üzerinde teklif verdiği görülmüştür. Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79.4.2.14’üncü maddesi gereği açıklama kapsamında sunulan proforma faturaların ihale tarihinden önce düzenleneceğine ilişkin yasal bir zorunluluk bulunmamaktadır. Ayrıca proforma faturaların maliyet/satış tutarı tespit tutanaklarına dayanılarak hazırlanacağı dikkate alındığında tutanaklarında ihale tarihinden önce düzenleneceğine ilişkin bir zorunluluk olmayacaktır. Başvuru sahibinin, giyim malzemeleri için öngörülen bedelin her bir işçilik kalemine ayrı ayrı dahil edilmesi ve açıklama kapsamında sunulan maliyet satış tutarı tespit tutanaklarının ihale tarihinden sonra düzenlenmesi gerektiği yönündeki iddialarının yerinde olmadığı anlaşılmıştır.
Özel güvenlik mali sorumluluk sigortası için 3,12 TL öngörüldüğü, bu tutarı tevsik etmek üzere bir adet sigorta poliçesi sunulduğu, mezkûr teklifte sigorta acentesi ile sigorta şirketinin bölge müdürlüğünün imzalarının yer aldığı, bahse konu teklifin ekinde ayrıca sigorta şirketinin bölge müdürlüğünden alınmış bir teyit yazısı ile bölge müdürlüğüne temsile yetkili kişilere ait imza sirkülerinin yer aldığı görülmüş olup, sunulan belgelerin mevzuata uygun olduğu anlaşılmıştır.
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 38’inci maddesinde ihale komisyonunun diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit edeceği ve teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak isteyeceği hüküm altına alınmıştır. Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79.4.1’inci maddesinde isteklilerin açıklamalarını belgelere dayandıracakları düzenlenmiş, mezkûr Tebliğ’in 79.4.2.3’üncü maddesinde de açıklamaya dayanak teşkil edebilecek belgeler sayılmıştır. Aynı Tebliğ’in 79.4.2.15’inci maddesinde ise ihale komisyonunun proforma fatura ile tutanaklar üzerinde yapacağı inceleme sonucunda bir uyumsuzluk tespit etmemekle birlikte, belgelerde yer alan bilgilerin ticari hayatın olağan durumu ve ekonomik verilerle ilgili genel bilgilerle uyumlu olmadığının değerlendirmesi durumunda isteklinin teklifi reddetmeyeceği, ancak belgeleri mükellef ve/veya isteklinin bağlı olduğu vergi dairesine göndereceği düzenlenmiştir. Yukarıda aktarılan Tebliğ açıklamalarında, gerekli görülmesi halinde maliyet/satış tutarı tespit tutanaklarının istenilmesinin öngörüldüğü, söz konusu tutanağa esas belgelerin istenilmesinin ve bu belgelerin incelenmesinin öngörülmediği, ayrıca 3568 sayılı Kanun ile yetkilendirilen meslek mensuplarınca yapılan mesleki iş ve işlemlerin hukuka uygunluk karinesinden yararlanacağı, aksine bilgi, belge, bulgu veya ciddi şüphe durumunda daha detaylı inceleme yapılmasının 3568 sayılı ve 4734 sayılı Kanun’a uygun olacağı anlaşılmıştır. Uyuşmazlığa konu ihalede idare tarafından tutanakların istendiği, sunulan proforma fatura ile maliyet/satış tutarı tespit tutanağının Tebliğ’de aranan şartları karşıladığı anlaşılmış olup başvuru sahibinin, sunulan proforma fatura ile maliyet satış tutarı tespit tutanağındaki fiyatların gerçeğe aykırı ve yanıltıcı olduğu, bu bağlamda ihale üzerinde bırakılan isteklinin 4734 sayılı Kanun'un 17'nci maddesi kapsamında değerlendirilmesi gerektiği yönündeki iddiasının yerinde olmadığı görülmüştür.
Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79.4.2.23’üncü maddesinde özel güvenlik hizmet alımlarında, ihale konusu işe ilişkin her türlü güvenlik sistem ve cihazları ile ekipman, alet, edevat, kelepçe, cop, dedektör, telsiz, el feneri, düdük gibi makine ve ekipman maliyetlerinin tamamı, sözleşme ve genel giderler içerisinde yer alan amortisman olarak kabul edileceği ve aşırı düşük teklif sorgulamasında önemli bir bileşen olarak değerlendirilmeyeceği açıklanmıştır. Bu bağlamda ihaleye ait Teknik Şartname’de belirtilen bas-konuş, dedektör gibi ekipmanların sözleşme ve genel giderler içinde kabul edileceği, dolayısıyla başvuru sahibinin bu husustaki iddiasının yerinde olmadığı görülmüştür.
İhale üzerinde bırakılan isteklinin giyim gideri ile özel güvenlik mali sorumluluk sigortası giderine ilişkin sunmuş olduğu açıklamaların Tebliğ’in 79’uncu maddesinde yer alan düzenlemelere uygun olduğu anlaşılmış olup, başvuru sahibinin iddiasının yerinde olmadığı anlaşılmıştır.
B) İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmelik’in 18’inci maddesi yönünden yapılan inceleme sonucunda tespit edilen aykırılıklar ve buna ilişkin inceleme ve hukuki değerlendirme aşağıda yapılmıştır.
Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79.4’üncü maddesinde “Personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihalelerinde, kar hariç yaklaşık maliyet tutarının üzerindeki teklifler aşırı düşük teklif olarak kabul edilmeyecektir.” açıklaması yer almaktadır. Başvuru sahibinin teklif tutarının 583.236,00 TL olduğu ve bu tutarın idarece hesaplanan yaklaşık maliyetin kârsız tutarı olan 569.102,21 TL’nin üzerinde olduğu görülmüş olup, başvuru sahibinin de aşırı düşük teklif sorgulamasına tabi tutulduğu ve söz konusu isteklinin açıklama sunduğu görülmüştür. Başvuru sahibinin teklifinin aşırı düşük teklif olmadığı anlaşıldığından, sunmuş olduğu açıklamalarına ilişkin olarak İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmeliğin 18 inci maddesi yönünden bir inceleme yapılmamıştır.
Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanunun 65'inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 60 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,
Anılan Kanun'un 54'üncü maddesinin onuncu fıkrasının (c) bendi gereğince itirazen şikâyet başvurusunun reddine,
Oyçokluğu ile karar verildi.
KARŞO OY
Başvuru sahibinin itirazen şikayet başvuru dilekçesinde belirttiği iddiası hakkında Kurul çoğunluğunca “itirazen şikayet başvurusunun reddine” karar verilmiştir.
Başvuru sahibinin itirazen şikayet başvuru dilekçesinde belirttiği iddiaları kapsamında yapılan incelemeye göre;
İhale konusu iş özel güvenlik hizmeti alımı işi olup İdari Şartname’nin “Teklif fiyata dahil olan giderler” başlıklı 25’inci maddesinde teklif fiyata dahil giderler ayrıntılı bir şekilde düzenlenmiş, birim fiyat teklif cetveli ise işçilik ücreti (2 kalem işçilik, 1 kalem ulusal bayram ve tatil günleri olmak üzere üç kalem) ve özel güvenlik mali sorumluluk sigortası olmak üzere iki kısımdan oluşturulmuştur.
Yapılan incelemede, ihalede teklif veren beş istekliden dördünün teklifinin geçerli olduğu, başvuru sahibi ile ihale üzerinde bırakılan istekliden aşırı düşük teklif açıklaması istenildiği, her iki isteklinin açıklamasının da kabul edilerek ihalenin Metin Özel Güv. Vip. Kor. Hizm. San. Tic. Ltd. Şti. üzerinde bırakıldığı, başvuru sahibinin teklifinin ise ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif olarak belirlendiği anlaşılmıştır.
Başvuruya konu ihalenin yaklaşık maliyetinin 626.019,03 TL olarak belirlendiği, karsız yaklaşık maliyetin 569.108,21, asgari işçilik maliyetinin (giyim gideri hariç) 555.863.03 TL olduğu, ihale üzerinde bırakılan isteklinin teklifinin 455.891,04 TL olduğu, buna göre teklifin belirtilen asgari işçilik maliyetinin üzerinde olduğu, anılan isteklinin birim fiyat teklif cetvelinde ise her işçilik kalemi için giyim bedeli öngörmediği tespit edilmiştir.
4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanununun “sözleşme türleri” başlıklı 6 ncı maddesinin 1 nci fıkrasının (c) bendi : “… mal ve hizmet alımı işlerinde ise işin ayrıntılı özelliklerine dayalı olarak; idarece hazırlanmış cetvelde yer alan her bir iş kaleminin miktarı ile bu iş kalemleri için istekli tarafında teklif edilen birim fiyatların çarpımı sonucu bulunan toplam bedel üzerinden birim fiyat sözleşme,” düzenleneceği hükme bağlanmıştır.
İhale üzerinde bırakılan istekli ile birim fiyat sözleş imzalanacağından, ihale konusu işe ait birim fiyat teklif cetvelindeki iş kalemlerine ait birim fiyat tarifleri dikkate alındığında, giyim giderinin birim fiyat teklif cetvelinin birinci kısmında yer alan aylık işçilik giderleri içerisinde yer aldığından, sözleşmenin yürütümü aşamasında ve iş artışı iş eksilişine gidilmesi halinde uyuşmazlığa neden olmamak için ihaleye katılan isteklilerin birim fiyat teklif cetvelinin birinci kısmında yer alan her bir iş kalemine ait birim fiyatlara giyim giderini ilave ederek tekliflerini vermeleri gerekmektedir.
Her ne kadar ihale üzerinde bırakılan isteklinin toplam teklifi ihale konusu iş için toplamda teklif edilecek asgari işçilik maliyetini karşılamakla birlikte, iş kalemlerine ait giderler içerisinde yer alması gereken giyim giderini her bir işçilik kalemine ayrı ayrı yansıtmadığından, ihale üzerinde bırakılan isteklinin açıklamasının anılan Kanun hükmüne uygun olmadığı, teklifinin bu gerekçe ile değerlendirme dışı bırakılması gerekmektedir. Bu nedenle ihalenin Metin Özel Güv. Vip. Kor. Hizm. San. Tic. Ltd. Şti.üzerinde bırakılması mevzuata uygun bulunmamıştır.
Açıklanan nedenlerle; ihale üzerinde bırakılan isteklinin teklifinin yukarıda belirtilen gerekçe ile değerlendirme dışı bırakılması yönünde “düzeltici işlem belirlenmesine” karar verilmesi gerektiği yönündeki düşüncemizle Kurul çoğunluğunun “itirazen şikayet başvurusunun reddine” niteliğindeki kararına katılmıyoruz.
KARŞI OY
Başvuru sahibinin itirazen şikayet başvuru dilekçesinde belirtilen iddiası kapsamında Kurul çoğunluğunca “İtirazen şikayet başvurusunun reddine” karar verilmiştir.
Başvurusahibinin iddiasının İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmeliğin 18 inci maddesi yönünden Kurul kararına dayanak teşkil eden esas inceleme raporu ve eki belgeler üzerinde yapılan inceleme sonucunda;
Kamu İhale Tebliğinin 79.4.2.18. maddesinde;“İtirazen şikayet başvurularına ilişkin olarak Kurum tarafından yapılan incelemede gerekli görülmesi durumunda, proforma fatura ve fiyat tekliflerine ilişkin maliyet/satış tutarı tespit tutanakları, bunları muhafaza eden meslek mensubundan istenebilir. Gerek meslek mensubundan istenen tutanaklar gerekse ihaleyi yapan idare tarafından Kuruma gönderilen belgeler arasında yer alan proforma fatura ve fiyat teklif tutarları ile maliyet/satış tutarı tespit tutanağında belirtilen maliyet ve satış tutarlarının arasında uyumsuzluk olduğunun veya bu belgelerde yer alan bilgilerin ticari hayatın olağan durumu ve ekonomik verilerle ilgili genel bilgilerle uyumlu olmadığının değerlendirilmesi durumunda; proforma fatura ve fiyat teklifleri ile maliyet/satış tutarı tespit tutanakları mükellef ve/veya isteklinin bağlı olduğu vergi dairesine gönderilir ve gerekli olması halinde Cumhuriyet Savcılığına bildirim yapılır.“ açıklaması yer almaktadır.
Kurumca bu açıklama uyarınca yapılan incelemelere göre, hizmet alımlarında aşırı düşük teklif açıklamasında giyim bedeline ilişkin yapılan açıklamalarda, istekli tarafından giyim bedeline ilişkin sunulan proforma fatura ve fiyat teklif tutarlarıile maliyet/satış tutarı tespit tutanağında belirtilen maliyet ve satış tutarlarının arasında uyumsuzluk olduğunun veya bu belgelerde yer alanbilgilerin ticari hayatın olağan durumu ve ekonomik verilerle ilgili genel bilgilerle uyumlu olmadığının değerlendirilmesi durumunda, belirtilen proforma fatura ve fiyat teklifleri ile maliyet/satış tutarı tespit tutanakları mükellef ve/veya isteklinin bağlı olduğu vergi dairesine gönderilmesi, ayrıca konunun önemine göre de Cumhuriyet Savcılığına bildirim yapılması hususlarının anlaşılması gerektiğinin aşikar olması nedeni ve bu yönde verilen Kurul Kararları ile konu içtihat niteliğini kazanmış olmasının yanında Tebliğin yukarıda sözü edilen düzenlemesi birbirine bağlı/bağımlı iki temel açıklamadır.
Şöyle ki; cari piyasa koşullarına, temel ekonomik verilere ve hayatın olağan durumuna uygun olmadığı anlaşılan fiyat teklifinin bir şekilde şekle uygun olarak müşavir tarafından tevsik edilmesi halinde, bu durumun ilgili vergi dairesine bildirilerek “bu tevsikin” doğruluğunun testi istenilmekte ve sistemin sigortası genel kabulüyle yapılmış bir mevzuat düzenlemesi şeklinde tezahür etmiştir. Kamu İhale Tebliğinin 79.4.2.18. maddesinin birbirine bağımlı son açıklama cümlesinin uygulanmaması halinde başlangıç cümlesine göre tekliflerin değerlendirilmesinin sağlıklı ve hukuken uygun bir yanı olmayacaktır.
İstekliler tarafından asgari işçilik bedelinin çok az üstünde verilen teklif bedelinin en düşük teklife yakın olmasının sağlanması için teklif bileşenlerinden olan giyim bedeli açıklamasına yönelik olarak verilen proforma fatura ve fiyat teklif tutarlarının düşük bedelli olarak oluşturulduğunun konu ile ilgili içtihat niteliğinde verilmiş Kurul kararlarından anlaşıldığı, verilen proforma fatura ve fiyat teklif tutarlarının ticari hayatın olağan durumu ve ekonomik verilerle ilgili genel bilgilerle uyumlu olmadığının anlaşılmasına rağmen, düşük bedelli de olsa, istekli tarafından verilen proforma fatura ve fiyat tekliflerin Kamu İhale Genel Tebliğinin ilgili hükümlerine göre belge üzerinde taşıması gereken şartları taşıdığının tespiti halinde anılan açıklamanın mevzuat uyarınca uygun görüldüğünün içtihat niteliğinde verilmiş olan Kurul kararlarından anlaşıldığı, ancak sunulan proforma fatura ve fiyat teklif tutarlarının ticari hayatın olağan durumu ve ekonomik verilerle ilgili genel bilgilerle uyumlu olmadığının anlaşılması durumunda da, teklif açıklaması bu yönden mevzuata uygun görülmekle birlikte proforma fatura ve fiyat teklif tutarlarının düşüklüğünün düzenlenen ve idareye sunulan belgenin usulüne uygun olmadığına ilişkin eylemi ortadan kaldırmayacağı düşüncesi ile, Kanunun temel ilkelerinden eşit muamele ve güvenirlik ilkelerinin ön planda çalıştırılmasının temini yönünden incelenmesi için bağlı bulunan vergi dairesine gönderilmiştir.
Yukarıda yapılan iki değerlendirmenin belge üzerinde aynı anda var olduğu durumda, bildirim yapılmasının anlamlı olduğu yönünde bütünlük sağladığı şeklinde yapılan değerlendirmelerin birbirinden bağımsız işletilmesi durumunda, yani aşırı düşük açıklamada, isteklinin giyime ilişkin sunduğu proforma fatura ve fiyat teklif tutarlarının ticari hayatın olağan durumu ve ekonomik verilerle ilgili genel bilgilerle uyumlu olmadığının açıkça bilinmesine rağmen, sırf, anılan belgelerin Tebliğinin sözü edilen açıklamalarına göre belge üzerinde taşıması gereken şartlara uygun olarak taşıdığı tespitine dayanılarak isteklinin açıklamasının mevzuata uygun olduğunu kabul etmenin mevzuat ile çelişki yarattığı, bu nedenle, anılan belgelerin Kamu İhale Genel Tebliğinin ilgili açıklamalarına göre belge üzerinde taşıması gereken şartları taşıdığının tespit edilmiş olmasına rağmen, proforma fatura ve fiyat teklif tutarlarının ticari hayatın olağan durumu ve ekonomik verilerle ilgili genel bilgilerle uyumlu olmadığı durumunun incelenmesi için Tebliğin ilgili açıklaması uyarınca ilgili vergi dairesine bile bile gönderilmemesi durumunda, Kanunda belirtilen temel ilkelerden eşit muamele ve güvenirlik ilkelerinin ön planda zedelendiği işlemlerin gerçekleştirilmiş olacağı düşüncesiyle, Tebliğin ilgili açıklamalarına göre, belge üzerinde taşıması gereken şartları taşıdığının tespit edilmiş olmasına rağmen, vergi dairesine bildirim yapılmasına gerek görülmeyen, proforma fatura ve fiyat teklif tutarlarının, ticari hayatın olağan durumu ve ekonomik verilerle ilgili genel bilgilerle uyumlu olmadığının anlaşıldığı durumda, anılan isteklinin aşırı düşük açıklamalarının “mevzuata uygun olmadığı” şeklinde gerekçe ile kabul edilmemesi gerekmektedir.
İncelemeye konu ihalede;
Aşırı düşük teklif açıklaması uygun bulunarak teklifinin ekonomik açıdan en avantajlı teklif olarak belirlenmesi Kurul çoğunluğunca yerinde bulunan Metin Özel Güvenlik Vip Koruma Hizm. San. Tic. Ltd. Şti. tarafından aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında sunduğu bilgi ve belgelerin yukarıda aktarılan değerlendirmeler ışığı altında incelenmesi sonucunda;
Anılan istekli tarafından aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında ihale konusu işte çalışacak personelin giyim giderinin maliyetine dayalı açıklamasının tevsiki için; çeşitli giyim malzemelerinin her birine ayrı ayrı olmak üzere 0,01 TL olarak önerilen birim fiyatlar üzerinden toplamda 2,60 TL fiyat öngören HYB Kurumsal yapı Tem. İnş. Nak. Harf. Taş. Tic. Ltd. Şti. tarafından istekli adına tanzim edilen 22.11.2013 tarihli proforma fatura ile ekinde maliyet/satış tespit tutanağının (Ek-O.5) sunulduğu anlaşılmış olduğundan, anılan isteklininaşırı düşük açıklaması kapsamında sunduğu; proforma faturalar ile maliyet/satış tespit tutanağında, ön görülen giyim maliyet bedellerinin maliyet muhasebesi kayıtları açısından ticari hayatın olağan durumu ve ekonomik verilerle ilgili genel bilgilerle uyumlu olmadığı, bu nedenle adı geçen isteklinin aşırı düşük teklif açıklamasının mevzuata uygun olmadığından teklifinin bu gerekçe ile değerlendirme dışı bırakılması gerektiği değerlendirilmiştir.
Açıklanan nedenlerle; başvuru sahibinin iddiasının İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmeliğin 18 inci maddesi yönünden Kurul kararına dayanak teşkil eden esas inceleme raporu ve eki belgeler üzerinde yapılan inceleme sonucunda; ticari şirketlerin iktisadi amacının kâr elde etmek olduğu, kâr elde etmese dahi en azından zarar etmemek üzere ticari faaliyetlerine devam etmelerinin bir zorunluluk olduğu aksitakdirde söz konusu şirketlerin zarar etmemek ve kâr elde etmek için kayıt dışı ticari yollara başvurmalarının kuvvetle muhtemel olduğu düşüncesi ile, inceleme konusu ihalede giyim giderine ilişkin açıklamaları kapsamında verdikleri maliyet satış tutanağında önerilen teklif fiyatların maliyet muhasebesi kayıtları açısından ticari hayatın olağan durumu ve ekonomik verilerle ilgili genel bilgilerle uyumlu olmadığı belirlenen; aşırı düşük teklif açıklaması uygun bulunarak teklifinin ekonomik açıdan en avantajlı teklif olarak belirlenmesi Kurul çoğunluğunca yerinde bulunan Metin Özel Güvenlik Vip Koruma Hizm. San. Tic. Ltd. Şti.’nin teklifinin bu gerekçeler üzerinden değerlendirme dışı bırakılması gerektiği yönündeki düşüncem ile, bu iddiaya ilişkin Kurul çoğunluğunca alınan karara katılmıyorum. (¤¤)
Full & Egal Universal Law Academy