(4734 S. K. m. 38, 54, 65) (5083 S. K. m. 2) (Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği m. 59) (Kamu İhale Genel Tebliği m. 79)
Toplantı No: 2014/020
Gündem No: 39
Karar Tarihi: 12.03.2014
Karar No: 2014/UH.II-1317
Şikayetçi: Baybora Otomasyon Bilişim Hiz.Tur. Taş. Gıda San. Ltd. Şti., İNCİLİPINAR MAH. M.AKSOY BULV. OSMANLI İŞ MERKEZİ KAT: 5 NO: 101 GAZİANTEP
İhaleyi Yapan Daire: Gaziantep Sevgi Evleri Yetiştirme Yurdu Müdürlüğü, Küçük Kızılhisar Mah. 237 Ada 7 Nolu Parsel GAZİANTEP
Başvuru Tarih ve Sayısı: 07.01.2014 / 733
Başvuruya Konu İhale: 2013/153520 İhale Kayıt Numaralı "Kuruluşta Korunma Altında Bulunan Kişilerin Temizlik, Bakım, Giyim, Beslenme, Refakat, Banyo, Tuvalet, Vb Günlük Yaşam Aktivitelerinin 5 Yüksek Okul, 7 Ortaöğretim, Lise Ve Dengi Okul Mezunu Olmak Üzere Toplam 12 Kişi Tarafından Yerine Getirilmesi İşi" İhalesi
Kurumca Yapılan İnceleme ve Değerlendirme: Gaziantep Sevgi Evleri Yetiştirme Yurdu Müdürlüğü tarafından 29.11.2013 tarihinde açık ihale usulü ile yapılan “Kuruluşta Korunma Altında Bulunan Kişilerin Temizlik, Bakım, Giyim, Beslenme, Refakat, Banyo, Tuvalet vb. Günlük Yaşam Aktivitelerinin 5 Yüksek Okul, 7 Ortaöğretim, Lise ve Dengi Okul Mezunu Olmak Üzere Toplam 12 Kişi Tarafından Yerine Getirilmesi İşi” ihalesine ilişkin olarak Baybora Otomasyon Bilişim Hiz.Tur. Taş. Gıda San. Ltd. Şti.nin 23.12.2013 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun idarenin 24.12.2013 tarihli yazısı ile reddi üzerine başvuru sahibince 07.01.2014 tarih ve 733 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 06.01.2014 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.
Başvuruya ilişkin olarak 2014/155 sayılı şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.
Karar: Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.
İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle,
1) İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında giyim gideri için toplam 0,60 TL öngörüldüğünün anlaşıldığı, bu durumda 36 parçaya verilen bu fiyat üstünden yapılan hesaplama sonucunda parça başına 0,01666 TL tutarında bir fiyatın tekabül ettiği, Tebliğin 79'uncu maddesi gereğince proforma fatura ve eki belgelerin incelenmek üzere vergi dairesine ve gerekirse Cumhuriyet Savcılığına gönderilmesi gerektiği,
2) İhale üzerinde bırakılan Akel Hiz. Tem. İnş. Taah. Taş. Otom. Turz. San. Tic. Ltd. Şti. tarafından sunulan birim fiyat teklif cetvelinde sadece 5 adet personel için giyim gideri öngörülüp, diğer 7 adet personel için giyim gideri öngörülmediği, 7 personel için ise aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında giyim giderine ilişkin olarak sunulan proforma faturada ayrıntılı bir şekilde dağıtıldığının anlaşıldığı, 12 personel için verilen giyim bedelinin cetvelde ayrı ayrı gösterilmesi gerektiği, bu durumda teklifin değerlendirme dışı bırakılması gerektiği iddialarına yer verilmiştir.
Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir:
1) Başvuru sahibinin 1’inci iddiasına ilişkin olarak:
İdari Şartname’nin “İhale konusu işe ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde “2.1.
İhale konusu hizmetin; a) Adı: Kuruluşta korunma altında bulunan kişilerin temizlik, bakım, giyim, beslenme, refakat, banyo, tuvalet, vb günlük yaşam aktivitelerinin 5 yüksek okul, 7 ortaöğretim, lise ve dengi okul mezunu olmak üzere toplam 12 kişi tarafından yerine getirilmesi işi” düzenlemesi,
Anılan Şartname’nin “Teklif fiyata dahil olan giderler” başlıklı 25 inci maddesinde “25.1. Sözleşmenin uygulanması sırasında ilgili mevzuat gereğince yapılacak ulaşım, sigorta, vergi, resim ve harç giderleri isteklilerce teklif edilecek fiyata dâhildir.
25.2.25.1. maddesinde yer alan gider kalemlerinde artış olması ya da benzeri yeni gider kalemlerinin oluşması hallerinde, teklif edilen fiyatın bu tür artış ya da farkları karşılayacak payı içerdiği kabul edilir. Yüklenici, bu artış ve farkları ileri sürerek herhangi bir hak talebinde bulunamaz.
25.3.Teklif fiyata dahil olan diğer giderler aşağıda belirtilmiştir:
25.3.1. İşin süresi ve personel sayısı dikkate alınarak ilgili mevzuatına göre hesaplanacak işçilik ücreti:
Hizmet alımı yoluyla bakım işinde çalışan lise ve dengi okul mezunu (7) bakım elemanına, ihale tarihinde yürürlükte bulunan brüt asgari ücretin %55 (yüzde ellibeş) fazlası ücret ödenecektir.
Hizmet alımı yoluyla bakım işinde çalışan yüksekokul mezunu (5) bakım elemanına, ihale tarihinde yürürlükte bulunan brüt asgari ücretin %65 (yüzde altmışbeş) fazlası ücret ödenecektir.
Ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalışılacak toplam (101,5) gün için; Bakım işinde çalışan lise ve dengi okul mezunu (7) bakım elemanına çalışılan her gün için günlük ücretine ilaveten ayrıca bir günlük ücret ödenecektir. Ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalışılacak toplam (72,5) gün için; Bakım işinde çalışan yüksekokul/fakülte mezunu (5) bakım elemanına çalışılan her gün için günlük ücretine ilaveten ayrıca bir günlük ücret ödenecektir
25.3.2. Yemek, yol ve giyecek giderleri: Her Bir Personele:
Hizmet alımı personelinin yemeği, mesaisine denk gelen öğünlerde idarece ayni olarak verilecek olup, bu gider için istekli tarafından ayrıca maliyet hesabı yapılmayacaktır.
 Hizmet alımı personeline aylık (26 gün) üzerinden bir gün için brüt 6,00.-TL (altı Türk Lirası) nakdi yol ücreti ödenecek olup, ücret bordrosunda gösterilecektir.
Hizmet alımı personeline aşağıda cinsi ve miktarı yazılı olan giyecek yüklenici firma tarafından ayni olarak verilecektir.
1-İş Elbisesi Tk. Alt-Üst (Yazlık)
2-İş Elbisesi Tk. Alt-Üst(Kışlık)
3 - Sabo Tipi Terlik (1 çift)
25.4. Sözleşme konusu işin bedelinin ödenmesi aşamasında doğacak Katma Değer Vergisi (KDV), ilgili mevzuatı çerçevesinde İdare tarafından yükleniciye ayrıca ödenir.
25.5. Kısa vadeli sigorta prim oranları belirtilecektir.
Bu iş için; iş kazaları ve meslek hastalıkları sigorta prim oranı % (2) dir. ”düzenlemesi yer almaktadır.
Hizmet alımı ihalelerinde teklif bedelinin aşırı düşük olduğu tespit edilen isteklilerin 4734 sayılı Kanun’un 38’inci ve Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin 59’uncu maddesi uyarınca yapacakları açıklamada uyacakları usul ve esaslar Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79’uncu maddesinde düzenlenmiştir.
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Aşırı Düşük Teklifler” başlıklı 38’inci maddesinde “İhale komisyonu verilen teklifleri 37 nci maddeye göre değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister.
İhale komisyonu;
a) İmalat sürecinin, verilen hizmetin ve yapım yönteminin ekonomik olması,
b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal ve hizmetlerin temini veya yapım işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,
c) Teklif edilen mal, hizmet veya yapım işinin özgünlüğü,
Hususlarında belgelendirilmek suretiyle yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak, aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir.” hükmü,
Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Hizmet alımı ihalelerinde aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi” başlıklı 79’uncu maddesinde “79.1. Personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihalelerinde, tekliflerin değerlendirilmesinde;
İhale ve sözleşmeye ilişkin damga vergileri, Kamu İhale Kurumu payı ve noter masrafları gibi sözleşme giderleri ile amortisman, kıdem tazminatı, işyeri hekimliği ücreti, oryantasyon (ihale konusu işe uyum) eğitimi gideri, yaka kartı ve bu mahiyetteki genel giderleri karşılamak üzere birim fiyat teklif cetvelinde yer alan her bir işçilik kalemindeki (yol, yemek ve giyecek dahil brüt asgari ücret veya brüt asgari ücretin yüzde (%) fazlası üzerinden ücret hesaplanan işçilik kalemi ile ulusal bayram ve genel tatil günleri ve fazla çalışma saatlerine ilişkin işçilik kalemleri) birim fiyatlar ile işçi sayısı üzerinden teklif alınması idarece uygun görülmeyen iş kalemi/kalemleri kapsamında çalıştırılacak olan her bir personelin işçilik maliyeti üzerinden % 3 oranında sözleşme giderleri ve genel giderler hesaplanacaktır.
…
79.3. Asgari işçilik maliyeti;
i- İhale tarihinde yürürlükte bulunan brüt asgari ücret veya idari şartnamede brüt asgari ücretin yüzde (%) fazlası olarak belirlenen ücret (ulusal bayram ve genel tatil günleri ile fazla çalışma saatlerine ilişkin ücretler dahil),
ii- İdari şartnamede öngörülen nakdi veya ayni yemek ve yol bedeli ile ayni giyim bedeli,
iii- İşveren sigorta primi tutarından oluşmaktadır.
79.4. İhale komisyonu tarafından, personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihaleleri ile personel çalıştırılmasına dayalı olmamakla birlikte ihale dokümanında personel sayısının belirlendiği ve haftalık çalışma saatinin tamamının idarede kullanılacağı hizmet alımı ihalelerinde asgari işçilik maliyeti, sözleşme giderleri ve genel giderler ile varsa malzeme ve diğer maliyet kalemleri, bunlar dışında kalan hizmet alımı ihalelerinde ise ihale dokümanında belirtilen teklif fiyata dahil giderler dikkate alınmak suretiyle tekliflerin değerlendirilmesi yapılarak 4734 sayılı Kanunun 38 inci maddesi uyarınca teklifi aşırı düşük görülen isteklilerden işin niteliğine göre ihale komisyonunca belirlenen önemli teklif bileşenleri ile ilgili açıklama istenecektir. İdarelerce aşırı düşük tekliflere yönelik açıklama istenmesine ilişkin yazıda, teklifte önemli olduğu tespit edilen bileşenlerin belirtilmesi ve açıklama için isteklilere üç (3) iş gününden az olmamak üzere makul bir süre verilmesi gerekmektedir.
Personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihalelerinde, kar hariç yaklaşık maliyet tutarının üzerindeki teklifler aşırı düşük teklif olarak kabul edilmeyecektir.
79.4.1. İsteklilerce yapılacak aşırı düşük teklife ilişkin açıklamalar belgelere dayanmalıdır. Belgelere dayanılmaksızın yapılan açıklamalar kabul edilmeyerek söz konusu teklifler reddedilecektir.
79.4.2. İhale komisyonu tarafından yapılacak aşırı düşük teklif değerlendirmesinde aşağıdaki hususların dikkate alınması gerekmektedir.
…
79.4.2.3. Teklifi aşırı düşük bulunan isteklilerin, tekliflerinde önemli olduğu tespit edilen bileşenler ile ilgili olarak Kanunun 38 inci maddesi uyarınca yapacakları açıklamaya dayanak teşkil eden bilgi ve belgeleri sunmaları gerekmektedir.
İsteklilerin açıklamalarına dayanak teşkil eden bilgi ve belgeler;
a. Tedarikçi veya üreticilerden alınan proforma faturalar,
…
İstekliler tekliflerine ilişkin olarak yukarıda sayılan belgelerden kendileri için uygun olanları (79.4.2.4-79.4.2.13) maddelerine göre yapacakları açıklamalar kapsamında sunacaklardır.
…
79.4.2.4. Tedarikçi veya üreticilerden alınan birim fiyatları gösteren proforma fatura sunularak açıklama yapılması durumunda proforma faturadaki birim satış tutarı;
a) Maliyete dayalı açıklama yapıldığında, maliyet/satış tutarı tespit tutanağında yer alan (Ek-O.5) ağırlıklı ortalama birim maliyetin,
b) Satışlar üzerinden açıklama yapıldığında, maliyet/satış tutarı tespit tutanağında yer alan (Ek-O.5) ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin,
altında olamaz.
Maliyete dayalı açıklama yapıldığında, mükellefle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından proforma fatura üzerine; “Birim satış tutarının, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre çıkartılan ve tarafımdan onaylanan maliyet/satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim maliyet tutarının altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir.
Satışlar üzerinden açıklama yapıldığında, mükellefle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından proforma fatura üzerine; “Birim satış tutarının, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre çıkartılan ve tarafımdan onaylanan maliyet/satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir.
Kaşeleme işlemi bu Tebliğin 8.4 maddesinde belirtilen özel kaşe kullanılmak suretiyle yapılabileceği gibi, bu kaşe dışında meslek mensubuna ilişkin bilgileri içeren kaşe kullanılmak suretiyle de yapılabilir.
…
79.4.2.18. İtirazen şikayet başvurularına ilişkin olarak Kurum tarafından yapılan incelemede gerekli görülmesi durumunda, proforma fatura ve fiyat tekliflerine ilişkin maliyet/satış tutarı tespit tutanakları, bunları muhafaza eden meslek mensubundan istenebilir. Gerek meslek mensubundan istenen tutanaklar gerekse ihaleyi yapan idare tarafından Kuruma gönderilen belgeler arasında yer alan proforma fatura ve fiyat teklif tutarları ile maliyet/satış tutarı tespit tutanağında belirtilen maliyet ve satış tutarlarının arasında uyumsuzluk olduğunun veya bu belgelerde yer alan bilgilerin ticari hayatın olağan durumu ve ekonomik verilerle ilgili genel bilgilerle uyumlu olmadığının değerlendirilmesi durumunda; proforma fatura ve fiyat teklifleri ile maliyet/satış tutarı tespit tutanakları mükellef ve/veya isteklinin bağlı olduğu vergi dairesine gönderilir ve gerekli olması halinde Cumhuriyet Savcılığına bildirim yapılır.
79.4.2.19. Personel çalıştırılmasına dayalı olmayan hizmet alımlarına ilişkin aşırı düşük teklif sorgulamasında, sözleşme giderleri ve genel giderlerin % 3 oranında hesaplanması söz konusu olmayacak, sözleşme giderleri ilgili mevzuatına göre hesaplanmak suretiyle aşırı düşük teklif sorgulamasına cevap verilecek ve teklifler değerlendirilecektir.
…
79.5. Aşırı düşük teklif sorgulaması sonucunda; (79.4.2.) maddesine uygun açıklamada bulunmayan, açıklamaları teknik şartnameye aykırı hususlar içeren veya teklif tutarı, personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihalelerinde asgari işçilik maliyeti ve % 3 oranındaki sözleşme giderleri ile genel giderleri, personel çalıştırılmasına dayalı olmamakla birlikte ihale dokümanında personel sayısının belirlendiği ve haftalık çalışma saatinin tamamının idarede kullanılacağı hizmet alımı ihalelerinde ise asgari işçilik maliyeti ve ilgili mevzuatı uyarınca hesaplanacak sözleşme giderlerini karşılamayan isteklilerin teklifleri gerekçeleri belirtilmek suretiyle reddedilecektir…” açıklaması yer almaktadır.
Başvuruya konu ihaleye 3 isteklinin katıldığı, 2 isteklinin teklifinin geçerli teklif olarak belirlendiği, 2 isteklinin aşırı düşük teklif sorgulamasına tâbi tutulduğu, 1 isteklinin (Burak İnş. Tem. Ltd. Şti. ) süresinde aşırı düşük teklif açıklaması sunmadığı ve bu nedenle teklifinin değerlendirme dışı bırakıldığı, Akel Hiz. Tem. İnş. Taah. Taş. Otom. Turz. San. Tic. Ltd. Şti.nin süresinde açıklamasını sunduğu ve açıklamanın uygun kabul edilerek ihalenin 335.655,64 TL fiyat teklifi ile bu istekli üzerinde bırakıldığı görülmüştür.
Yaklaşık maliyet hesabına dair belgeler incelendiğinde; kârsız yaklaşık maliyetin 336.788,32 TL olduğu görülmüştür. Diğer taraftan, İdari Şartname’nin 25.3’üncü maddesinde yer alan teklif fiyata dâhil diğer masraflar esas alınarak yapılan hesaplama neticesinde; % 3 sözleşme gideri ve genel giderler dâhil giyim gideri hâriç teklif edilmesi gereken asgari işçilik maliyeti toplamının 335.655,04 TL olduğu, ihalede geçerli teklif sunan tüm istekliler tarafından teklif edilen bedellerin bu tutarın üzerinde olduğu tespit edilmiştir.
İhale üzerinde bırakılan Akel Hiz. Tem. İnş. Taah. Taş. Otom. Turz. San. Tic. Ltd. Şti.nin sunduğu aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında giyime ilişkin olarak öngörülen bedelin tevsiki amacıyla Kürşat Grup Teks. Tic. Ltd. Şti. nden alınmış 02.12.2013 tarihli bir proforma fatura sunulduğu, giyim malzemelerine ilişkin olarak istekli tarafından 36 kalem giyim malzemesi için toplam 0,54 TL bedel öngörüldüğü, bu tutara %3 sözleşme gideri eklenerek 0,56 TL tutara ulaşıldığı görülmüştür.
Proforma faturanın üzerinde yer alan “Birim satış tutarının, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre çıkartılan tarafımca onaylanan maliyet/satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim maliyet tutarının altında olmadığını beyan ederim.” şeklindeki beyanın anılan mevzuat gereğince uygun olduğu, ilgili beyan ifadesinin yer aldığı, kaşeleme işleminin SMMM Nuri Alper Özkeleş’e ait bilgileri içeren kaşe kullanılmak suretiyle yapıldığı, adı geçen tarafından da onaylanıp imzalandığı, ayrıca söz konusu belgede özel kaşe olarak nitelendirilen TÜRMOB kaşesinin de bulunduğu görülmüştür. Şikâyete konu hususun incelenmesini teminen adı geçen SMMM’den Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79.4.2.5’ inci maddesinde yer alan; “Maliyete dayalı açıklama yapıldığında, mükellefle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından fiyat teklifinin üzerine; “Birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre çıkartılan ve tarafımdan onaylanan maliyet/satış tutarı tespit tutanağındaki toplam birim maliyet tutarının altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir.” açıklaması gereğince fiyat teklifinin mükellefle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından onaylanması gerekmekte olup, Kurumca yapılan incelemede mükellefle yapılan tam tasdik sözleşmesinin veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olunduğunu gösteren belgeler ile proforma faturaya ilişkin maliyet/satış tutarı tespit tutanağı ile bu tutanağın son geçici vergi beyanname dönemine ilişkin olarak düzenlenip düzenlenmediğinin tespit edilebilmesini teminen, bu belgelerin düzenlenmesine dayanak teşkil eden alış, satış faturaları ve varsa diğer belgelerin istenildiği, gönderilen belgelerden SMMM tarafından düzenlenmiş olan Ek-0.5 nolu Maliyet/Satış Tutarı Tespit Tutanağı ile 15.08.2013 tarihli mükellef tarafından Yaylatepe Teks. Ltd. Şti. nden almış olduğu alış faturasında yer alan bilgi ve fiyatların şikâyete konu proforma faturada yer alan bilgileri ve maliyet/satış tutarı tespit tutanağı ile bu tutanağın son geçici vergi beyanname dönemine ilişkin olarak düzenlendiği hususlarını tevsik ettiği görülmüştür.
5083 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Devletinin Para Birimi Hakkında Kanun’un “Türk Lirası ile Yeni Türk Lirası arasında değişim oranı ve Yeni Kuruşa tamamlama” başlıklı ikinci maddesinde “Türk Lirası değerler Yeni Türk Lirasına dönüştürülürken, birmilyon Türk Lirası (1.000.000 TL) eşittir bir Yeni Türk Lirası (l YTL) değişim oranı esas alınır.
Türk Lirası değerlerin Yeni Türk Lirasına dönüşüm işlemlerinin ve Yeni Türk Lirası cinsinden yapılan işlemlerin sonuçlarında ve ödeme aşamalarında yarım Yeni Kuruş ve üzerindeki değerler bir Yeni Kuruşa tamamlanır; yarım Yeni Kuruşun altındaki değerler dikkate alınmaz.
İlgili kanunları gereğince uygulanacak adlî ve idarî para cezalarının hesaplanmasında ve ödenmesinde, bir Yeni Türk Lirası’nın (1 YTL) altında kalan tutarlar dikkate alınmaz.” hükmü bulunmaktadır.
Söz konusu Kanun hükmünden, Yeni Türk Lirası (1.1.2009 tarihinden itibaren Türk Lirası) cinsinden yapılan işlemlerin sonuçlarında ve ödeme aşamalarında yarım Yeni Kuruşun (1.1.2009 tarihinden itibaren Kuruş) altındaki değerlerin dikkate alınmayacağı anlaşılmaktadır. Bu kapsamda yarım Kuruşun altındaki değerlerin, hiçbir koşulda dikkate alınmayacağı değil, yalnızca işlemlerin sonuçlarında ve ödeme aşamalarında dikkate alınmayacağı sonucuna ulaşılmaktadır.
Bu çerçevede ihale üzerinde bırakılan isteklinin idareye sunmuş olduğu proforma fatura incelendiğinde sadece terlik için 0,015 TL birim fiyat teklifi verildiği görülmekle birlikte 12 çift terlik için 0,18 TL, giyim bedeli olarak toplam tutarın ise 0,54 TL olduğu ve dolayısıyla ödeme aşamasında sorun teşkil edecek bir durum bulunmadığı anlaşıldığından, başvuru sahibinin konuya ilişkin iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.
2) Başvuru sahibinin 2’nci iddiasına ilişkin olarak:
Birim fiyat teklif cetvelinin aşağıdaki şekilde düzenlendiği görülmüştür.
  
A1
B2
Sıra No
 İş Kaleminin Adı ve Kısa Açıklaması3
 Miktarı
Teklif Edilen4 Birim Fiyat
 Tutarı
Birimi
İşçi sayısı
Ay/gün/saat
1
Bakım elemanı (lise ve dengi okul mezunu asgari ücreti %55 fazlası,giyim,yol,vergi,SGK,vs)
işçixAy
7
12
2
Bakım elemanı (yüksekokul mezunu asgari ücreti %65 fazlası,giyim,yol,vergi,SGK,vs)
İşçixay
5
12
 I. ARA TOPLAM (K.D.V Hariç)5
Sıra No
İş Kaleminin Adı ve Kısa Açıklaması 6
Birimi
Miktarı
Teklif Edilen4 Birim Fiyat
Tutarı
1
Ulusal Bayram ve Resmi Tatil Günleri(asgari ücretin %55 fazlası)
Gün
101,5
2
Ulusal Bayram ve Resmi Tatil Günleri(asgari ücretin %65 fazlası)
Gün
72,5
 II. ARA TOPLAM(K.D.V. Hariç)7
TOPLAM TUTAR (K.D.V Hariç)
  
İhale üzerinde bırakılan Akel Hiz. Tem. İnş. Taah. Taş. Otom. Turz. San. Tic. Ltd. Şti.nin toplam 146.276,90 TL tutarındaki teklif mektubu eki birim fiyat teklif cetvelinde öngördüğü bedellerin;
A1
B2
Sıra No
 İş Kaleminin Adı ve Kısa Açıklaması3
 Miktarı
Teklif Edilen4 Birim Fiyat
 Tutarı
Birimi
İşçi sayısı
Ay/gün/saat
1
Bakım elemanı (lise ve dengi okul mezunu asgari ücreti %55 fazlası,giyim,yol,vergi,SGK,vs)
işçixAy
7
12
2.194,61
184.347,24
2
Bakım elemanı (yüksekokul mezunu asgari ücreti %65 fazlası,giyim,yol,vergi,SGK,vs)
İşçixay
5
12
2.323,49
139.409,40
 I. ARA TOPLAM (K.D.V Hariç)5
323.756,64
Sıra No
İş Kaleminin Adı ve Kısa Açıklaması 6
Birimi
Miktarı
Teklif Edilen4 Birim Fiyat
Tutarı
1
Ulusal Bayram ve Resmi Tatil Günleri(asgari ücretin %55 fazlası)
Gün
101,5
66,61
6.760,92
2
Ulusal Bayram ve Resmi Tatil Günleri(asgari ücretin %65 fazlası)
Gün
72,5
70,87
5.138,08
 II. ARA TOPLAM(K.D.V. Hariç)7
11.899,00
TOPLAM TUTAR (K.D.V Hariç)
335.655,64
Şeklinde olduğu görülmüştür.
Birim fiyat teklif cetvelinin birinci bölümünün birinci satırında yer alan “Bakım elemanı (lise ve dengi okul mezunu asgari ücreti %55 fazlası, giyim, yol,)” için istekli tarafından birim fiyat olarak 2.194,61 TL teklif edildiği, bu tutarın ihale dokümanında yer alan bilgilere göre (asgari ücretin %55 fazlasına göre yol ve ulusal bayram-genel tatil ücreti ile % 3 sözleşme gideri dâhil, ayni giyim gideri ve bu gidere ait %3 sözleşme gideri hariç) teklif edilmesi gereken 1 aylık asgari işçilik maliyeti olan 2.194,61 TL’ye eşit olduğu, giyim giderinin işçiliğe dâhil edilmediği,
Birim fiyat teklif cetvelinin birinci bölümünün ikinci satırında yer alan “Bakım elemanı (yüksekokul mezunu asgari ücreti %65 fazlası, giyim, yol)” için istekli tarafından birim fiyat olarak 2.323,49 TL teklif edildiği, bu tutarın ihale dokümanında yer alan bilgilere göre (asgari ücretin %65 fazlasına göre yol ve ulusal bayram-genel tatil ücreti ile % 3 sözleşme gideri dâhil, ayni giyim gideri ve bu gidere ait %3 sözleşme gideri hariç) teklif edilmesi gereken 1 aylık asgari işçilik maliyeti olan 2.323,48 TL’ye eşit olmadığı, toplam giyim giderinin işçilik maliyetine bu satırda eklendiği tespit edilmiştir.
Ancak, her ne kadar giyim giderlerinin esasen birim fiyat teklif cetvelinin her iki satırında da yer alması gerekmekte ise de; söz konusu istekli tarafından teklif edilen tutardan (335.655,64 TL) giyim için ön görülen tutar (%3 sözleşme giderleri dahil 0,56 TL) düşüldüğünde geriye kalan tutarın (335.655,08 TL) asgari işçilik maliyet tutarının (335.655,04 TL) üzerinde olduğu tespit edilmiş olup, giyim giderine (0,56 TL) birim fiyat teklif cetvelinin birinci bölümünün sadece ikinci satırında yer verilmesi hususunun toplam teklif bedeli açısından bakıldığında etkili bir durum oluşturmadığı kabul edilmiştir.
Aktarıldığı haliyle aşırı düşük teklif açıklaması uygun görülen anılan isteklinin istikrar kazanmış Kurul kararları gereği teklif edilen toplam tutarın, teklif edilmesi gereken asgari işçilik maliyet tutarının üzerinde öngörülmüş olması sebebiyle ihale komisyonunca tesis edilen işlemin mevzuata uygun olduğu sonucuna varılmıştır.
Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65'inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 60 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,
Anılan Kanun'un 54'üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (c) bendi gereğince itirazen şikâyet başvurusunun reddine,
Oyçokluğu ile karar verildi. 
KARŞI OY
Başvuru sahibinin itirazen şikayet başvuru dilekçesinde belirtilen birinci iddiası kapsamında Kurul çoğunluğunca, “İtirazen şikayet başvurusunun reddine” karar verilmiştir.
Başvuru sahibinin birinci iddiasının İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmeliğin 18 inci maddesi yönünden Kurul kararına dayanak teşkil eden esas inceleme raporu ve eki belgeler üzerinde yapılan inceleme sonucunda;
Kamu İhale Tebliğinin 79.4.2.18. maddesinde; “İtirazen şikayet başvurularına ilişkin olarak Kurum tarafından yapılan incelemede gerekli görülmesi durumunda, proforma fatura ve fiyat tekliflerine ilişkin maliyet/satış tutarı tespit tutanakları, bunları muhafaza eden meslek mensubundan istenebilir. Gerek meslek mensubundan istenen tutanaklar gerekse ihaleyi yapan idare tarafından Kuruma gönderilen belgeler arasında yer alan proforma fatura ve fiyat teklif tutarları ile maliyet/satış tutarı tespit tutanağında belirtilen maliyet ve satış tutarlarının arasında uyumsuzluk olduğunun veya bu belgelerde yer alan bilgilerin ticari hayatın olağan durumu ve ekonomik verilerle ilgili genel bilgilerle uyumlu olmadığının değerlendirilmesi durumunda; proforma fatura ve fiyat teklifleri ile maliyet/satış tutarı tespit tutanakları mükellef ve/veya isteklinin bağlı olduğu vergi dairesine gönderilir ve gerekli olması halinde Cumhuriyet Savcılığına bildirim yapılır.“ açıklaması yer almaktadır.
Kurumca bu açıklama uyarınca yapılan incelemelere göre, hizmet alımlarında aşırı düşük teklif açıklamasında giyim bedeline ilişkin yapılan açıklamalarda, istekli tarafından giyim bedeline ilişkin sunulan proforma fatura ve fiyat teklif tutarları ile maliyet/satış tutarı tespit tutanağında belirtilen maliyet ve satış tutarlarının arasında uyumsuzluk olduğunun veya bu belgelerde yer alan bilgilerin ticari hayatın olağan durumu ve ekonomik verilerle ilgili genel bilgilerle uyumlu olmadığının değerlendirilmesi durumunda, belirtilen proforma fatura ve fiyat teklifleri ile maliyet/satış tutarı tespit tutanakları mükellef ve/veya isteklinin bağlı olduğu vergi dairesine gönderilmesi, ayrıca konunun önemine göre de Cumhuriyet Savcılığına bildirim yapılması hususlarının anlaşılması gerektiğinin aşikar olması nedeni ve bu yönde verilen Kurul Kararları ile konu içtihat niteliğini kazanmış olmasının yanında Tebliğin yukarıda sözü edilen düzenlemesi birbirine bağlı/bağımlı iki temel açıklamadır.
Şöyle ki; cari piyasa koşullarına, temel ekonomik verilere ve hayatın olağan durumuna uygun olmadığı anlaşılan fiyat teklifinin bir şekilde şekle uygun olarak müşavir tarafından tevsik edilmesi halinde, bu durumun ilgili vergi dairesine bildirilerek “bu tevsikin” doğruluğunun testi istenilmekte ve sistemin sigortası genel kabulüyle yapılmış bir mevzuat düzenlemesi şeklinde tezahür etmiştir. Kamu İhale Tebliğinin 79.4.2.18. maddesinin birbirine bağımlı son açıklama cümlesinin uygulanmaması halinde başlangıç cümlesine göre tekliflerin değerlendirilmesinin sağlıklı ve hukuken uygun bir yanı olmayacaktır.
İstekliler tarafından asgari işçilik bedelinin çok az üstünde verilen teklif bedelinin en düşük teklife yakın olmasının sağlanması için teklif bileşenlerinden olan giyim bedeli açıklamasına yönelik olarak verilen proforma fatura ve fiyat teklif tutarlarının düşük bedelli olarak oluşturulduğunun konu ile ilgili içtihat niteliğinde verilmiş Kurul kararlarından anlaşıldığı, verilen proforma fatura ve fiyat teklif tutarlarının ticari hayatın olağan durumu ve ekonomik verilerle ilgili genel bilgilerle uyumlu olmadığının anlaşılmasına rağmen, düşük bedelli de olsa, istekli tarafından verilen proforma fatura ve fiyat tekliflerin Kamu İhale Genel Tebliğinin ilgili hükümlerine göre belge üzerinde taşıması gereken şartları taşıdığının tespiti halinde anılan açıklamanın mevzuat uyarınca uygun görüldüğünün içtihat niteliğinde verilmiş olan Kurul kararlarından anlaşıldığı, ancak sunulan proforma fatura ve fiyat teklif tutarlarının ticari hayatın olağan durumu ve ekonomik verilerle ilgili genel bilgilerle uyumlu olmadığının anlaşılması durumunda da, teklif açıklaması bu yönden mevzuata uygun görülmekle birlikte proforma fatura ve fiyat teklif tutarlarının düşüklüğünün düzenlenen ve idareye sunulan belgenin usulüne uygun olmadığına ilişkin eylemi ortadan kaldırmayacağı düşüncesi ile, Kanunun temel ilkelerinden eşit muamele ve güvenirlik ilkelerinin ön planda çalıştırılmasının temini yönünden incelenmesi için bağlı bulunan vergi dairesine gönderilmiştir.
Yukarıda yapılan iki değerlendirmenin belge üzerinde aynı anda var olduğu durumda, bildirim yapılmasının anlamlı olduğu yönünde bütünlük sağladığı şeklinde yapılan değerlendirmelerin birbirinden bağımsız işletilmesi durumunda, yani aşırı düşük açıklamada, isteklinin giyime ilişkin sunduğu proforma fatura ve fiyat teklif tutarlarının ticari hayatın olağan durumu ve ekonomik verilerle ilgili genel bilgilerle uyumlu olmadığının açıkça bilinmesine rağmen, sırf, anılan belgelerin Tebliğinin sözü edilen açıklamalarına göre belge üzerinde taşıması gereken şartlara uygun olarak taşıdığı tespitine dayanılarak isteklinin açıklamasının mevzuata uygun olduğunu kabul etmenin mevzuat ile çelişki yarattığı, bu nedenle, anılan belgelerin Kamu İhale Genel Tebliğinin ilgili açıklamalarına göre belge üzerinde taşıması gereken şartları taşıdığının tespit edilmiş olmasına rağmen, proforma fatura ve fiyat teklif tutarlarının ticari hayatın olağan durumu ve ekonomik verilerle ilgili genel bilgilerle uyumlu olmadığı durumunun incelenmesi için Tebliğin ilgili açıklaması uyarınca ilgili vergi dairesine bile bile gönderilmemesi durumunda, Kanunda belirtilen temel ilkelerden eşit muamele ve güvenirlik ilkelerinin ön planda zedelendiği işlemlerin gerçekleştirilmiş olacağı düşüncesiyle, Tebliğin ilgili açıklamalarına göre, belge üzerinde taşıması gereken şartları taşıdığının tespit edilmiş olmasına rağmen, vergi dairesine bildirim yapılmasına gerek görülmeyen, proforma fatura ve fiyat teklif tutarlarının, ticari hayatın olağan durumu ve ekonomik verilerle ilgili genel bilgilerle uyumlu olmadığının anlaşıldığı durumda, anılan isteklinin aşırı düşük açıklamalarının “mevzuata uygun olmadığı” şeklinde gerekçe ile kabul edilmemesi gerekmektedir.
İncelemeye konu ihalede;
Aşırı düşük teklif açıklaması uygun bulunarak teklifinin ekonomik açıdan en avantajlı teklif olarak belirlenmesi Kurul çoğunluğunca da yerinde bulunan Akel Hiz. Tem. İnş. Taah. Taş. Otom. Turz. San. Tic. Ltd. Şti. tarafından, aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında sunduğu bilgi ve belgelerin yukarıda aktarılan değerlendirmeler ışığı altında incelenmesi sonucunda;
Anılan tarafından aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında ihale konusu işte çalışacak personelin giyim giderinin maliyetine dayalı açıklamasının tevsiki için; çeşitli giyim malzemelerinin tevsikine yönelik olarak “Tedarikçiden Alınan Proforma Faturayla” açıklamaya ilişkin Maliyet/Satış Tutarı Tespit Tutanağının (EK-O.5) sunulduğu, tutanakta giyim bedellerinin ortalama ağırlıklı birim maliyetlerinin 0,001 TL olarak belirtildiği, Kürşat Grup Teks. Tic. Ltd. Şti. nden alınan bu tutanakta, ön görülen ağırlıklı ortalama giyim maliyet bedellerinin maliyet muhasebesi kayıtları açısından ticari hayatın olağan durumu ve ekonomik verilerle ilgili genel bilgilerle uyumlu olmadığı, bu nedenle adı geçen isteklinin aşırı düşük teklif açıklamasının mevzuata uygun olmadığından teklifinin bu gerekçe üzerinden değerlendirme dışı bırakılması gerektiği,
Ayrıca, aynı istekli tarafından aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında ihale konusu işte çalışacak personelin giyim giderinin maliyetine dayalı açıklamasının tevsiki için; çeşitli giyim malzemelerinin bazılarına 0,001 TL olarak önerilen ağırlıklı ortalama birim maliyetlerin 5083 sayılı Türkiye Cumhuriyetinin Para Birimi Hakkında Kanunda belirtilen tedavüldeki para birimleri arasında yer almadığı, tedavülden çıkarılmış para birimine denk gelecek birim fiyatların önerilmesinin belge düzenlenmesinde sahteciliğe ışık tuttuğu da değerlendirildiğinden,
5083 sayılı Türkiye Cumhuriyetinin Para Birimi Hakkında Kanunda belirtilen tedavüldeki para birimleri arasında sayılmayan birim fiyat teklif edilmesinin belge düzenlemesinde sahteciliğe ışık tuttuğu hususlarına sebep olan, Kürşat Grup Teks. Tic. Ltd. Şti. ile anılan şirketin SMMM’si olan Nuri Alper ÖZKELEŞ’in bu yöndeki kusurlarının incelenerek gereğinin yapılması hususlarında Gaziantep Cumhuriyet Başsavcılığına suç duyurusunda bulunulması gerektiği,
Değerlendirilmiştir. 
Açıklanan nedenlerle; başvuru sahibinin birinci iddiasının İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmeliğin 18 inci maddesi yönünden Kurul kararına dayanak teşkil eden esas inceleme raporu ve eki belgeler üzerinde yapılan inceleme sonucunda; ticari şirketlerin iktisadi amacının kâr elde etmek olduğu, kâr elde etmese dahi en azından zarar etmemek üzere ticari faaliyetlerine devam etmelerinin bir zorunluluk olduğu aksi takdirde söz konusu şirketlerin zarar etmemek ve kâr elde etmek için kayıt dışı ticari yollara başvurmalarının kuvvetle muhtemel olduğu düşüncesi ile, inceleme konusu ihalede giyim giderine ilişkin açıklamaları kapsamında verdikleri maliyet satış tutanağında önerilen teklif fiyatların maliyet muhasebesi kayıtları açısından ticari hayatın olağan durumu ve ekonomik verilerle ilgili genel bilgilerle uyumlu olmadığı belirlenen; aşırı düşük teklif açıklaması uygun bulunarak teklifinin ekonomik açıdan en avantajlı teklif olarak belirlenmesi Kurul çoğunluğunca da yerinde bulunan Akel Hiz. Tem. İnş. Taah. Taş. Otom. Turz. San. Tic. Ltd. Şti..’nin teklifinin bu gerekçeler üzerinden değerlendirme dışı bırakılması gerektiği, 
Ayrıca, aynı istekli tarafından aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında ihale konusu işte çalışacak personelin giyim giderinin maliyetine dayalı açıklamasının tevsiki için; çeşitli giyim malzemelerinin bazılarına 0,001 TL olarak önerilen ağırlıklı ortalama birim maliyetlerin 5083 sayılı Türkiye Cumhuriyetinin Para Birimi Hakkında Kanunda belirtilen tedavüldeki para birimleri arasında yer almadığı, tedavülden çıkarılmış para birimine denk gelecek birim fiyatların önerilmesinin belge düzenlenmesinde sahteciliğe ışık tuttuğu da değerlendirildiğinden,
5083 sayılı Türkiye Cumhuriyetinin Para Birimi Hakkında Kanunda belirtilen tedavüldeki para birimleri arasında sayılmayan birim fiyat teklif edilmesinin belge düzenlemesinde sahteciliğe ışık tuttuğu hususlarına sebep olan, Kürşat Grup Teks. Tic. Ltd. Şti. ile anılan şirketin SMMM’si olan Nuri Alper ÖZKELEŞ’in bu yöndeki kusurlarının incelenerek gereğinin yapılması hususlarında Gaziantep Cumhuriyet Başsavcılığına suç duyurusunda bulunulması gerektiği,
Yönündeki düşüncem ile, bu hususlara ilişkin Kurul çoğunluğu kararına katılıyorum. (¤¤)

Full & Egal Universal Law Academy