(4734 S. K. m. 21, 37, 38, 54, 65) (5174 S. K. m. 51) (İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmelik m. 5, 6, 7, 18) (Kamu İhale Genel Tebliği m. 8, 79)
Toplantı No: 2013/030
Gündem No: 26
Karar Tarihi: 11.04.2013
Karar No: 2013/UH.III-1757
Şikayetçi: Emmioğlu Temizlik Hizmetleri Dayanıklı Tüketim Malları Gıda Turizm İnşaat San. Ve Tic. Ltd. Şti., CEMAL CAYMAZ MAH. ASLANLAR CAD. NO:68 KARABÜK
İhaleyi Yapan Daire: Aile Ve Sosyal Politikalar İl Müdürlüğü, Saraçlar Mahallesi Sanatokulu Caddesi 28 37100 KASTAMONU
Başvuru Tarih ve Sayısı: 26.02.2013/7170
Başvuruya Konu İhale: 2012/176329 İhale Kayıt Numaralı "Malzeme Dâhil Yemek Hazırlama Ve Dağıtım" İhalesi
Kurumca Yapılan İnceleme ve Değerlendirme: Kastamonu Aile ve Sosyal Politikalar İl Müdürlüğü tarafından 19.12.2012 tarihinde açık ihale usulü ile yapılan “Malzeme Dâhil Yemek Hazırlama ve Dağıtım Hizmeti” ihalesine ilişkin olarak Emmioğlu Temizlik Hizmetleri Dayanıklı Tüketim Malları Gıda Turizm İnşaat San. ve Tic. Ltd. Şti.nin 13.02.2013 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idare tarafından süresi içinde karar alınmaması üzerine, başvuru sahibince 26.02.2013 tarih ve 7170 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 26.02.2013 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.
Başvuruya ilişkin olarak 2013/874 sayılı şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.
Karar: Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.
İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle, Kastamonu Aile ve Sosyal Politikalar İl Müdürlüğü tarafından 2012/176329 İhale Kayıt Numaralı “Malzeme Dâhil Yemek Hazırlama ve Dağıtım Hizmeti Alımı İşi” ihalesinin 19.12.2012 tarihinde yapıldığı, söz konusu ihalede aşırı düşük teklif olarak belirlenen ve açıklamaları kabul edilerek ekonomik açıdan en avantajlı teklif olarak belirlenen Alişan Kuşçu'nun açıklamalarının mevzuata uygun olmadığı,
1) İdari ve Teknik Şartname’nin ilgili maddelerinde teklif fiyata dâhil giderlerin detaylı şekilde açıklandığı, söz konusu işte 2 aşçı, 1 aşçı yardımcısı, 3 servis elemanı, 2 bulaşıkçı çalıştırılacağının belirtildiği, Alişan Kuşçu tarafından yapılan açıklamalarda tüm personel ücretlerinin asgari işçilik bedeli üzerinden açıklandığı, oysa aşçı ve aşçı yardımcısı personelin ücretlerinin daha yüksek olması gerektiği, ayrıca işçilik ücret hesabı yapılırken her personele 26 gün üzerinden günlük 4,00 TL yol bedelinin ve resmi tatil günler için çalışmanın maliyete eklenerek hesap yapılması gerektiği,
2) Söz konusu isteklinin açıklama yaparken çalışan personel için birim fiyat teklif cetvelinde kahvaltı ve yemek fiyatını teklifine yansıtmamış olduğu, yemek maliyetlerinin yanlış hesaplandığı, personel yemek ve kahvaltı gramajlarının yaşlılara göre farklılık göstermesi gerektiği,
3) Kuruluş mutfağına ait olan elektrik ve su aboneliklerinin alınması giderlerinin sözleşme bedeline dâhil olduğu, bu kalemlere ilişkin belgelendirme yapılmadığı,
4) İhale dokümanında yılbaşı, davet, toplu yapılacak doğum günü gibi özel günler için yılda on iki defa olmak üzere özel gün menüsünün öngörüldüğü, bu madde kapsamında verilen menüde kuru pastanın 5 gr. olarak belirtildiği, ancak yaklaşık maliyet fiyat araştırmasının 50 gram üzerinden fiyat istenerek hesaplandığı, ihale üzerinde bırakılan isteklinin kaç gramı baz alarak teklifini oluşturduğunun belli olmadığı, bu maliyetin yanlış hesaplandığı,
5) Et maliyet hesabının yanlış yapıldığı, sığır eti, dana ati, koyun eti fiyatlarının farklı olduğu, bu farklılığa dikkat edilmemiş olabileceği, et maliyeti için proforma fatura ile açıklama yapıldığı, sunulan maliyet/satış tespit tutanağının yetkili kişiler tarafından kaşelenip imzalanmadığı,
6) Yağ, salça ve ekmek gibi önemli bileşenler için açıklama yapılmadığı,
7) Yüklenici tarafından temin edilecek araç ve gereçlerin, malzemelerin Teknik Şartname’de belirtildiği, malzemelere ilişkin olarak yeteri kadar ifadesi kullanıldığından isteklilerin yaklaşık maliyet hesaplamasında tereddütler yaşadığı, her isteklinin kendisine göre açıklama yaptığı iddialarına yer verilmiştir.
A) Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir:
1) Başvuru sahibinin 1’inci iddiasına ilişkin olarak:
Şikâyet konusu ile ilgili olarak idareye yapılan 13.02.2012 tarihli başvuru üzerine on gün içinde idarenin şikâyete cevap vermediği anlaşılmıştır.
Ancak ihale işlem dosyasında yer alan belgelerden idarece 22.02.2012 tarihinde karar alındığı ve istekliye gönderildiği tespit edilmiştir. Söz konusu yazıda, şartnamede aşçı ve aşçı yardımcısı için farklı bir ücret ödemesi yapılacağına ilişkin bir düzenlemeye yer verilmediği, bu nedenle iddianın yerinde görülmediği, ihale üzerinde bırakılan isteklinin aşırı düşük teklif açıklamasında yol ücreti ile resmi ve dini bayram tatil günü çalışma maliyetlerinin teklife dâhil edildiği ifade edilerek başvuru reddedilmiştir.
İhale dokümanında yer alan belge ve bilgilerden şikâyet konusu ihalenin Kastamonu Huzurevi Müdürlüğü mutfaklarında 01.01.2013-31.12.2013 tarihleri arasında malzeme dâhil 38.244 öğün sabah kahvaltısı, 46.183 öğün öğle yemeği, 38.696 öğün akşam yemeği, 40.150 öğün ara öğün, 2400 adet özel gün menüsü pişirme, dağıtımı ve servis hizmeti alımı işi olduğu, söz konusu işin açık ihale usulüne göre ve birim fiyat teklif alınmak suretiyle ihale edildiği belirlenmiştir.
19.12.2012 tarihinde yapılan söz konusu ihaleye 10 isteklinin teklif verdiği, ihale komisyonunca yapılan değerlendirmeden sonra 10 isteklinin de geçerli teklif vermiş olduğunun belirlendiği ve daha sonraki aşamada % 10 kâr hariç yaklaşık maliyetin 661.270,69 TL olarak belirlendiği, hesaplanan bu değerin altında teklif vermiş olan Asol Gıda Eğit. İnş. Nak. Tur. San. ve Tic. Ltd. Şti., Tortamışlar Nakliyat Gıda Tem. San. ve Tic. Ltd. Şti., Karanfil Yemek Emlak Tem. İnş. Otomotiv San. Tic. Ltd. Şti., Ferah Yemekhane Tem. Nakliyat İnşaat Taah. Tur. Yazılım Servis Hiz. ve Tic. Ltd. Şti., Ak-Er Toplu Yemek ve Tem. Hiz. San. Tic. Ltd. Şti., A.G.A. Yem. Gıda İnşaat Taah. Tur. San. ve Tic. Ltd. Şti., Alişan Kuşçu, Dunaysır Yem. Yemek Temiz. Tur. İnş. Nak. Sağ. Hiz. Tek. Öz. Eğ. San. Tic. Ltd. Şti.nin (8 istekli) aşırı düşük teklif olarak belirlendiği, teklifi hesaplanan bu değerin altında olmakla birlikte Emmioğlu Tem. Hiz. Dayanıklı Tüketim Malları Gıda Tur. İnş. San. ve Tic. Ltd. Şti.nin teklifinin kârsız yaklaşık maliyete çok yakın olması ve ihale konusu işin personel çalıştırılmasına dayalı bir hizmet işi olmaması nedenleriyle anılan isteklinin teklifinin aşırı düşük teklif sorgulamasına tabi tutulmasına gerek olmadığına karar verildiği, aşırı düşük teklif olarak belirlenen isteklilerden idarenin 27.12.2012 tarihli yazısı ile aşırı düşük teklif açıklamalarını sunmalarının istenildiği, Asol Gıda Eğit. İnş. Nak. Tur. San. ve Tic. Ltd. Şti., Tortamışlar Nakliyat Gıda Tem. San. ve Tic. Ltd. Şti., Karanfil Yemek Emlak Tem. İnş. Otomotiv San. Tic. Ltd. Şti., Ferah Yemekhane Tem. Nakliyat İnşaat Taah. Tur. Yazılım Servis Hiz. ve Tic. Ltd. Şti. ve Ak-Er Toplu Yemek ve Tem. Hiz. San. Tic. Ltd. Şti.nin (5 istekli) süresi içerisinde açıklamalarını sunmadığı ve tekliflerinin değerlendirme dışı bırakıldığı, A.G.A. Yem. Gıda İnşaat Taah. Tur. San. ve Tic. Ltd. Şti.nin ve Dunaysır Yem. Yemek Temiz. Tur. İnş. Nak. Sağ. Hiz. Tek. Öz. Eğ. San. Tic. Ltd. Şti.nin aşırı düşük teklif açıklamalarının kabul edilmeyerek tekliflerinin değerlendirme dışı bırakıldığı, Alişan Kuşçu tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklamalarının incelendiği ve kabul edilerek 05.02.2013 tarihliihale komisyon kararı ile anılan isteklinin ekonomik açıdan en avantajlı teklif, Emmioğlu Tem. Hiz. Dayanıklı Tüketim Malları Gıda Tur. İnş. San. ve Tic. Ltd. Şti.nin de ekonomik açıda en avantajlı teklif olarak belirlendiği tespit edilmiştir.
Kesinleşen ihale kararında A.G.A. Yem. Gıda İnşaat Taah. Tur. San. ve Tic. Ltd. Şti.nin açıklamalarının kabul edilmeme gerekçesi olarak, söz konusu isteklinin yemek birim maliyetlerini tespit ederken ve birim maliyetlerle öğün sayılarını çarparken aritmetik hatalar yapması, Dunaysır Yem. Yemek Temiz. Tur. İnş. Nak. Sağ. Hiz. Tek. Öz. Eğ. San. Tic. Ltd. Şti.nin açıklamalarının kabul edilmeme gerekçesi olarak ise, söz konusu istekli tarafından sunulan proforma faturaya dayanak teşkil eden maliyet/satış tutarı tespit tutanağının (Ek-O5) yevmiye defteri kayıt adedi bilgisinin yazılması gereken satırının boş bırakılmış olması belirtilmiştir.
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 38’inci maddesinde “İhale komisyonu verilen teklifleri 37’nci maddeye göre değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister.
İhale komisyonu;
a) İmalat sürecinin, verilen hizmetin ve yapım yönteminin ekonomik olması,
b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal ve hizmetlerin temini veya yapım işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,
c) Teklif edilen mal, hizmet veya yapım işinin özgünlüğü,
hususlarında belgelendirilmek suretiyle yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak, aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir.
...” hükmü yer almaktadır.
Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Hizmet alımı ihalelerinde aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi” başlıklı 79’uncu maddesinde ise “79.4.1. İsteklilerce yapılacak aşırı düşük teklife ilişkin açıklamalar belgelere dayanmalıdır. Belgelere dayanılmaksızın yapılan açıklamalar kabul edilmeyerek söz konusu teklifler reddedilecektir.
…
79.4.2.3. Teklifi aşırı düşük bulunan isteklilerin, tekliflerinde önemli olduğu tespit edilen bileşenler ile ilgili olarak Kanunun 38 inci maddesi uyarınca yapacakları açıklamaya dayanak teşkil eden bilgi ve belgeleri sunmaları gerekmektedir.
İsteklilerin açıklamalarına dayanak teşkil eden bilgi ve belgeler;
a. Tedarikçi veya üreticilerden alınan proforma faturalar,
b. Fiyat teklifleri,
c. Kamu kurum ve kuruluşları tarafından sunulan mal ve hizmetlere ilişkin ilan edilmiş fiyat tarifeleri veya bunlardan alınmış fiyat teklifleri,
ç. Kamu kurum ve kuruluşları tarafından ilgili mala ilişkin ilan edilen asgari fiyatlar,
d. Perakende satış yapan zincir mağaza veya marketlerin yayımladıkları fiyat kataloglarında yer alan fiyatlar,
e. Ticaret borsalarına kayıtlı mallara ilişkin olarak 5174 sayılı Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile Odalar ve Borsalar Kanununun 51 inci maddesinin (c) bendi uyarınca borsa idaresi tarafından düzenlenen ilgili malın fiyatını gösteren belgeler,
f. Yaş sebze ve meyve için, Yaş Sebze ve Meyve Ticaretinin Düzenlenmesi ve Toptancı Halleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname uyarınca faaliyet gösteren toptancı hali idaresi tarafından düzenlenen ilgili malın fiyatını gösteren belgeler,
g. İsteklinin ürettiği, aldığı veya sattığı mallara ilişkin maliyet/satış tutarı tespit tutanaklarıdır.
İstekliler tekliflerine ilişkin olarak yukarıda sayılan belgelerden kendileri için uygun olanları (79.4.2.4-79.4.2.13) maddelerine göre yapacakları açıklamalar kapsamında sunacaklardır.
Yukarıda sayılan belge ve bilgilerden hiçbiri ile açıklama yapılmasının fiilen mümkün olmadığının anlaşıldığı durumlarda istekli tarafından gerekçesi belirtilmek suretiyle ilgili mevzuatına göre son 12 ay içinde düzenlenen açıklamaya elverişli diğer belge ve bilgiler kullanılarak da açıklama yapılabilir. (Örnek: Yurt dışından ithal edilen mallara ilişkin olarak gümrük giriş beyannamesi kullanılarak açıklama yapılabilir.)
79.4.2.4. Tedarikçi veya üreticilerden alınan birim fiyatları gösteren proforma fatura sunularak açıklama yapılması durumunda proforma faturadaki birim satış tutarı;
a) Maliyete dayalı açıklama yapıldığında, maliyet/satış tutarı tespit tutanağında yer alan (Ek-O.5) ağırlıklı ortalama birim maliyetin,
b) Satışlar üzerinden açıklama yapıldığında, maliyet/satış tutarı tespit tutanağında yer alan (Ek-O.5) ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin,
altında olamaz.
Maliyete dayalı açıklama yapıldığında, mükellefle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından proforma fatura üzerine; “Birim satış tutarının, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre çıkartılan ve tarafımdan onaylanan maliyet/satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim maliyet tutarının altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir.
Satışlar üzerinden açıklama yapıldığında, mükellefle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından proforma fatura üzerine; “Birim satış tutarının, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre çıkartılan ve tarafımdan onaylanan maliyet/satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir.
Kaşeleme işlemi bu Tebliğin 8.4 maddesinde belirtilen özel kaşe kullanılmak suretiyle yapılabileceği gibi, bu kaşe dışında meslek mensubuna ilişkin bilgileri içeren kaşe kullanılmak suretiyle de yapılabilir.
79.4.2.5. İsteklilerce yapılan açıklamalarda; teklifin bir bölümünü oluşturan iş kalemlerine/gruplarına ilişkin olarak piyasada o alanda faaliyet gösteren kişilerden alınan fiyat tekliflerinin sunulması halinde, fiyat teklifinde belirtilen veya fiyat teklifine göre hesaplanan birim fiyat;
a) Maliyete dayalı açıklama yapıldığında, maliyet/satış tutarı tespit tutanağında (Ek-O.6) yer alan toplam birim maliyet tutarının,
b) Satışlar üzerinden açıklama yapıldığında, maliyet/satış tutarı tespit tutanağında (Ek-O.6) yer alan ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin,
altında olamaz.
Maliyete dayalı açıklama yapıldığında, mükellefle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından fiyat teklifinin üzerine; “Birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre çıkartılan ve tarafımdan onaylanan maliyet/satış tutarı tespit tutanağındaki toplam birim maliyet tutarının altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir.
Satışlar üzerinden açıklama yapıldığında, mükellefle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından fiyat teklifinin üzerine; “Birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre çıkartılan ve tarafımdan onaylanan maliyet/satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir.
Kaşeleme işlemi bu Tebliğin 8.4 maddesinde belirtilen özel kaşe kullanılmak suretiyle yapılabileceği gibi, bu kaşe dışında meslek mensubuna ilişkin bilgileri içeren kaşe kullanılmak suretiyle de yapılabilir.
….
79.4.2.7. İsteklinin, kamu kurum ve kuruluşları tarafından sunulan mal ve hizmetlere ilişkin ilan edilen fiyat tarifelerinde belirtilen fiyatları kullanması halinde sadece ilan/davet ile ihale tarihi arasında (ihale tarihi hariç) geçerli olan bir tarifeyi gösterir belgeyi sunması yeterlidir. (Örnek: Orman Genel Müdürlüğüne bağlı işletmeler tarafından satılan ürünlere ilişkin ilan edilmiş fiyatlar vb.)
…
79.4.2.9. İstekli tarafından perakende satış yapan zincir mağaza veya marketlerin yayımladıkları fiyat kataloglarının kullanılması halinde, ilgili mala ait sadece ilan/davet ile ihale tarihi arasında (ihale tarihi hariç) geçerli olan bir fiyatı gösteren mağaza veya market yönetimince onaylanmış kataloğu sunması yeterlidir.
79.4.2.10. İstekli tarafından ticaret borsalarında oluşan fiyatların kullanılması halinde, 5174 sayılı Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile Odalar ve Borsalar Kanununun 51 inci maddesinin (c) bendi uyarınca borsa idaresi tarafından düzenlenen ve ilgili malın ihale tarihinden önceki son işlem tarihinde gerçekleşen asgari fiyatını gösteren belge ile açıklama yapılması yeterlidir.
79.4.2.11. İstekli tarafından yaş sebze ve meyve için, toptancı halinde oluşan fiyatların kullanılması halinde, Yaş Sebze ve Meyve Ticaretinin Düzenlenmesi ve Toptancı Halleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname uyarınca faaliyet gösteren toptancı hali idaresi tarafından düzenlenen ve ilgili malın, ihale tarihinden önceki son 12 ayın herhangi bir işlem gününe ait asgari fiyatını gösteren belge ile açıklama yapılması yeterlidir.
…
79.4.2.14. Proforma fatura ve fiyat tekliflerinin, proforma fatura veya fiyat teklifine konu alanda faaliyet gösterenlerden alınması gerekmekte olup bu belgelerin ihale tarihinden önce düzenlenmiş olması zorunlu değildir.
…
79.4.2.19. Personel çalıştırılmasına dayalı olmayan hizmet alımlarına ilişkin aşırı düşük teklif sorgulamasında, sözleşme giderleri ve genel giderlerin % 3 oranında hesaplanması söz konusu olmayacak, sözleşme giderleri ilgili mevzuatına göre hesaplanmak suretiyle aşırı düşük teklif sorgulamasına cevap verilecek ve teklifler değerlendirilecektir.
….
79.4.2.24. Yemek hizmet alımı ihalelerinde, çalıştırılacak personelin giyim gideri ile su, tuz, baharat, peçete ve masa örtüsü giderleri için yapılacak açıklamalara ilişkin olarak isteklilerden belge sunmaları istenmeyecektir. İhale komisyonu ayrıca, bu girdiler dışındaki girdilerden de belgelendirilmesine gerek bulunmayanları tespit edebilecektir.”açıklamaları yapılmıştır.
İdari Şartname’nin “Teklif fiyata dâhil olan giderler” başlıklı 25 inci maddesinde “25.1.Sözleşmenin uygulanması sırasında ilgili mevzuat gereğince yapılacak ulaşım, sigorta, abonelik (elektrik, su, doğalgaz v.b), vergi, resim ve harç giderleri isteklilerce teklif edilecek fiyata dâhildir.
25.2.25.1. maddesinde yer alan gider kalemlerinde artış olması ya da benzeri yeni gider kalemlerinin oluşması hallerinde, teklif edilen fiyatın bu tür artış ya da farkları karşılayacak payı içerdiği kabul edilir. Yüklenici, bu artış ve farkları ileri sürerek herhangi bir hak talebinde bulunamaz.
25.3.Teklif fiyata dâhil olan diğer giderler aşağıda belirtilmiştir:
25.3.1.
38244 adet sabah kahvaltısı, 40150 adet ara öğün, 46183 adet öğle yemeği, 38696 adet akşam yemeği olmak üzere toplam 163273 adet/öğün yemek teklif fiyata dâhildir.
25.3.2.Yemeklerin kuruluşta pişirildiği ve bu hizmetin sunulması işiyle ilgili olarak aylık (26) gün üzerinden fiilen çalışan personelin tüm mesaisini kuruluşta geçirdiği hallerde, hizmetin sunulmasıyla görevli;
(2) aşçı,
1.aşçı yardımcısı,
(3) servis elemanı,
1.bulaşıkçı personelin
işçilik giderleri (işçi ücreti, sigorta prim giderleri, yemek, yol (aylık (26 gün) üzerinden bir gün için brüt 4TL (Dört Türk Lirası) nakdi yol ücreti ödenecek olup, ücret bordrosunda gösterilecektir.), giyim, ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalışma (108 gün) teklif fiyata dâhildir.
Kuruluş mutfağında çalışacak personele aşağıda cinsi ve miktarı yazılı olan giyecek ayni olarak verilecektir.
 1 - Forma (Yazlık ve kışlık) 1 er adet
2 - Terlik 2'şer çift
3 - Çizme (Bulaşıkçılar için) 1'er çift
4 - Bulaşık önlüğü (bulaşıkçılar için 2 şer adet)
5 - Bone 1'er adet
25.3.3. Yılbaşı, bayram, davet, toplu yapılan doğum günleri vs. gibi özel günlerde yılda on iki defa olmak üzere, kuruluşta bakılan sayısının iki katına kadar kişinin yararlanacağı ?özel gün menüsü? [en az beş çeşit olmak üzere 1-Kuruyemiş (20 gr kaju cevizi+20 gr fındık içi+20 gr Antep fıstığı+20 gr badem içi+20 gr fıstık olmak üzere toplam 100 gram), 2-Kuru pasta (5 gram) 3-Yaş pasta (150 gram), 4-Meyve (en az 150 gr muz), 5-İçecekler (200 ml kutu meyve suyu) vs.],teklif fiyata dâhildir.
25.3.4. Kuruluş mutfağına ait olan elektrik ve su aboneliklerinin alınması giderleri,
teklif fiyata dâhildir.
25.4.Sözleşme konusu işin bedelinin ödenmesi aşamasında doğacak Katma Değer Vergisi (KDV), ilgili mevzuatı çerçevesinde İdare tarafından yükleniciye ayrıca ödenir.
25.5. Bu madde boş bırakılmıştır. “ düzenlemesi bulunmaktadır.
Alişan Kuşçu’ya ilişkin aşırı düşük teklif açıklamaları incelendiğinde:
Söz konusu isteklinin teklif bileşenleri içerisinde personel işçilik maliyetleri olarak maaş, SGK, vergi, tatil çalışması, fazla mesai yol ücreti 151.105, 722 TL bedel, personelin yemek gideri olarak 7.462,019 TL, personelin kıyafet gideri olarak 414,00 TL bedel olmak üzere, toplam 158.981,74 TL öngördüğü, çalışacak personelin maaşı belirlenirken 9 personel için asgari ücret üzerinden ödeme öngörüldüğü, işçilik maliyet hesabını gösterir KİK işçilik modül çıktılarının sunulduğu, İdari Şartname’de 8 personel çalıştırılması gerektiği belirtildiği halde fazladan 1 personel daha öngörülerek işçilik maliyetlerinin hesaplandığı, yol bedeli olarak kişi başı günlük 4,00 TL bedelin hesaplamada dikkate alındığı, resmi tatil ve bayram günü çalışması için İdari Şartname’de yer alan düzenlemede belirtilen günden daha fazla (130,5 gün) tatil çalışma maliyetinin eklendiği tespit edilmiştir. Şikâyet konusu ihalenin personel çalıştırılmasına dayalı bir hizmet alımı ihalesi niteliğinde olmadığı, ayrıca İdari Şartname’de farklı personel grupları için farklı ücret ödemesi yönünde bir düzenlemeye yer verilmediği dikkate alındığında, başvuru sahibinin ilk iddiasının yerinde olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.
2) Başvuru sahibinin 2’nci iddiasına ilişkin olarak:
İdarenin 22.02.2013 tarihli yazısında, başvuru sahibi tarafından atıfta bulunulan ihale dokümanı eki “gıda rasyonu” dokümanının tüm sosyal hizmet kuruluşlarından hizmet alanların durumu dikkate alınarak genel olarak hazırlanmış bir doküman olduğu, ihale konusu işte asıl hizmet götürülen kesimin kuruluşta barındırılan yaşlılar olduğu, hizmetin gereği ihale konusu hizmetin yürütüleceği kuruluşta, yaşlılar ile görevli personele ayrı ayrı menü ve gramaj üzerinden ve ayrı yerlerde yemek verme uygulamasının bulunmadığı, ihalenin yaklaşık maliyetinin ve öğün sayılarının bu husus dikkate alınarak hesaplandığı ifade edilerek başvuru reddedilmiştir.
Şikâyet konusu ihaleye ilişkin birim fiyat teklif cetvelinin;
BİRİM FİYAT TEKLİF CETVELİ[1]
İhale kayıt numarası: 2012/176329
A                                                                                                       B
Sıra      İş Kaleminin Adı                   Birimi              Miktarı            Teklif Edilen     Tutarı
No       ve Kısa Açıklaması                                                               Birim Fiyat                
1          Sabah Kahvaltısı                    Adet               38.244
2          Öğle Yemeği                          Adet               46.183
3          Akşam Yemeği                      Adet               38.696
4          Ara Öğün                               Adet               40.150
5          Özel Gün Menüsü                  Adet               2.400
TOPLAM TUTAR (K.D.V Hariç)
şeklinde olduğu görülmüştür.
Teknik Şartname’nin “Yemek Çeşitleri ve Öğün Sayıları” başlığı altında; “…
Yaş grubu       Kahvaltı          Öğlen Yemeği                        Akşam Yemeği           Ara öğün         Toplam
Diyet               1                                 1                                 1                      3                      6
13 yaş üstü      1                                 1                                 1                      2                      5
Personel                                             1                                                                               1
Nöbetçi
Personel          1                                 1                                 1                                             3
13 yaş üstü gruplar ile personelin kahvaltı, yemek ve ara öğünleri aşağıda ifade edildiği şekilde olacaktır. Ancak gıda rasyonu esas olmak kaydıyla, aşağıda ifade edilen miktarlar 1–3 yaş için onda iki, 4–6 yaş için onda dört, 7–12 yaş grubu için ise onda yedi oranı temel alınarak yemek servisi yapılacaktır.” düzenlemesine yer verilmiştir.
Yukarıda yer verilen birim fiyat teklif cetvelinden görüldüğü üzere personel kahvaltı veya ana öğünleri için ayrı bir işe kalemi belirlenmemiştir. Ayrıca ihale dokümanında personel yemek gramajlarının farklı olacağı yönünde bir düzenlemeye yer verilmemiştir. Zaten ihale konusu işin asıl amacının hizmet götürülen kesimin kuruluşta barındırılan yaşlılara yemek hizmeti sağlanması olduğu, hizmetin gereği ihale konusu hizmetin yürütüleceği kuruluşta, yaşlılar ile görevli personele ayrı ayrı mönü ve gramaj belirlenmesi yapılmasının çok uygun olmayacağı anlaşılmıştır.
Alişan Kuşçu’nun da açıklamaları kapsamında personel yemek gideri olarak 7.462,02 TL bedel öngördüğü, 9 personel için aylık 26 gün üzerinden bir öğün öğlen yemek maliyetinin hesaba katıldığı belirlenmiştir. Açıklanan nedenlerle iddia yerinde bulunmamıştır.
3) Başvuru sahibinin 3’üncü iddiasına ilişkin olarak:
İdarenin 22.02.2013 tarihli yazısında, su ve elektrik abonelikleri ile ilgili giderlerin teklifte önemli bileşen olarak tespit edilmediği ve aşırı düşük sorgulaması yapılan isteklilerden bu konuyla ilgili açıklama yapmalarının istenilmediği ifade edilerek başvuru reddedilmiştir.
İdari Şartname’nin 25.3.4’üncü maddesinde kuruluş mutfağına ait olan elektrik ve su aboneliklerinin alınması giderlerinin teklif fiyata dâhil olacağı belirtilmiştir.
İdarenin aşırı düşük teklif sahibi isteklilerden açıklama isteme yazısı incelendiğinde söz konusu yazıda açıklama istenilen teklifin önemli bileşenlerine yer verildiği, yazının dipnotunda ise İdari Şartname’nin 25.3’üncü maddesi kapsamında bahsi geçen“abonelik giderleri ve yukarıda (e)bendinde sayılan elektrik, su, LPG, temizlik ve sarf malzemesi maliyeti açıklamalarınız için belge sunma zorunluluğu bulunmamaktadır.” ifadesine yer verilmiştir.
Alişan Kuşçu’nun açıklamaları incelendiğinde isteklinin işletme giderleri ve genel giderler başlığı altında elektrik ve su abonelikleri için 1.000 TL bedel öngördüğü belirlenmiştir. İsteklinin teklif maliyetini oluştururken söz konusu maliyetleri teklif fiyatına yansıttığı, ayrıca idarenin yazısında açıkça bu giderlere ilişkin isteklilerden ayrı bir belgelendirme yapmalarının istenmediği anlaşıldığından, başvuru sahibinin bu iddiası da yerinde bulunmamıştır.
4) Başvuru sahibinin 4’üncü iddiasına ilişkin olarak:
İdarenin 22.02.2013 tarihli yazısında ihale üzerinde bırakılan isteklinin aşırı düşük teklif sorgulamasında iddia konusu maliyet kalemi ile ilgili açıklamasını 150 gr. üzerinden yaptığı belirtilerek başvuru reddedilmiştir.
Yukarıda yer verilen İdari Şartname’nin 25.3.3’üncü maddesinde belirtildiği üzere yılbaşı, bayram, davet, toplu yapılan doğum günleri vs. gibi özel günlerde yılda on iki defa olmak üzere, kuruluşta bakılan sayısının iki katına kadar kişinin yararlanacağı özel gün menüsünün [en az beş çeşit olmak üzere 1-Kuruyemiş (20 gr kaju cevizi+20 gr fındık içi+20 gr Antep fıstığı+20 gr badem içi+20 gr fıstık olmak üzere toplam 100 gram), 2-Kuru pasta (5 gram) 3-Yaş pasta (150 gram), 4-Meyve (en az 150 gr muz), 5-İçecekler (200 ml kutu meyve suyu) vs.] maliyetinin teklif fiyata dâhil olacağı düzenlenmiştir. Ayrıca birim fiyat teklif cetvelinde özel gün menüsü için ayrı bir satır açıldığı, isteklilerin 2400 adet özel gün menüsü üzerinden teklif vermelerinin istenildiği belirlenmiştir.
Alişan Kuşçu’nun özel gün menüsüne ilişkin açıklamaları incelendiğinde isteklinin özel gün menüsünde kuruyemiş, kuru pasta, muz, meyve suyu ve yaş pasta bileşenlerine yer verdiği, özel gün menüsü için 4,42 TL/adet bedel öngördüğü, bu bedelin 0,90 TL’sini kuru pasta maliyeti olarak gösterdiği, açıklamalarının ekinde sunduğu proforma faturada kuru pastanın kg fiyatının 6,00 TL olarak belgelendirildiği dikkate alındığında kuru pastanın (1000x0,90)/6,00) 150 gr. olacak şekilde özel gün menüsüne dâhil edildiği belirlenmiştir. Dolayısıyla İdari Şartname’de belirtilen gramajın üzerinde bir gramaj belirtildiği dikkate alındığında, başvuru sahibinin bu iddiası da yerinde bulunmamıştır.
5) Başvuru sahibinin 5’inci iddiasına ilişkin olarak:
İdarenin 22.02.2013 tarihli yazısında isteklinin aşırı düşük teklif sorgulamasında iddia konusu maliyet kalemi ile ilgili açıklamalarını satışlar üzerinden “Ek-O7” belgesi (kemiksiz sığır eti ve kemikli koyun eti) sunarak yaptığı ifade edilerek başvuru reddedilmiştir.
İhale işlem dosyasında yer alan belge ve bilgilerden idarenin istekli olabileceklere ihale dokümanı kapsamında Başbakanlık Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Genel Müdürlüğü tarafından hazırlanmış, yaş gruplarına göre porsiyon miktarları ile yemek bazında hazırlanmış gramaj miktarlarını gösterir listeleri ve gıda malzemeleri özelliklerinin tanımlandığı dokümanı verdiği belirlenmiştir. Söz konusu belgelerde hangi yemek çeşidinde kaç gram dana eti, sığır eti veya koyun eti kullanılması gerektiği, etin kemikli mi yoksa kemiksiz mi kullanılacağı, ayrıca koyun eti, sığır etinin hangi standartta olması gerektiğinin detaylı olarak açıklandığı tespit edilmiştir.
İdarenin aşırı düşük teklif açıklaması isteme yazısı ekinde haftalık bir örnek menünün oluşturulduğu ve bu menüye uygun isteklilerden açıklama istediği belirlenmiştir. Alişan Kuşçu tarafından sunulan açıklamalar incelendiğinde isteklinin öncelikle idarece istenilen örnek menüye uygun şekilde her öğünde yer alan gıdaların fiyatlandırıldığı ve öğün maliyetlerine ulaşıldığı, yemek öğün maliyet tablosunun ekinde de her menüde yer alan girdilerin gramaj ve birim maliyetlerini gösterir listenin sunulduğu tespit edilmiştir. Listede yer alan yemeklerde belirtilen et türünün Başbakanlık Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Genel Müdürlüğü tarafından hazırlanmış liste ve gramaj listelerinden aynen alındığı ve fiyatlandırmanın da et türü dikkate alınarak yapıldığı belirlenmiştir. Anılan isteklinin et giderini belgelendirmek üzere malın üreticisi olunması ya da mala ilişkin alış satış yapılmış durumunda sunulması gereken maliyet/satış tutarı tespit tutanağının (EK-O7) sunulduğu görülmüştür.
Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79.4.2.12’inci maddesinde isteklinin açıklamalarını kendi ürettiği, aldığı veya sattığı mallara dayandırması durumunda ihale konusu işte kullanılması öngörülen mala ilişkin ağırlıklı ortalama birim maliyetin veya ağırlıklı ortalama birim satış tutarının belirtildiği “maliyet/satış tutarı tespit tutanağı”nın (Ek-O.7) sunulacağı, isteklinin satışlar üzerinden açıklama yapabilmesi için malın ticareti ile iştigal ediyor olması, maliyete dayalı açıklama yapabilmesi için ise son geçici vergi beyanname döneminde ihale konusu işte kullanılmasını öngördüğü mal miktarının en az yarısı kadar alış yapmış olması gerektiği ifade edilmiştir.
İstekli tarafından sunulan maliyet/satış tutarı tespit tutanağı incelendiğinde isteklinin satışlar üzerinden açıklama yaptığı, tutanakta sığır eti ve koyun etinin ayrı ayrı ortalama birim satış maliyetinin belirtildiği, belirtilen maliyetlerin yemek maliyet hesabında dikkate alınan fiyatlarla uyumlu olduğu, tutanağın mükellef ve ilgili SMMM tarafından imzalandığı ve onaylandığı tespit edilmiştir. İsteklinin satışlar üzerinden açıklama yaptığı anlaşıldığından mevzuat uyarınca idarece öngörülen mal miktarı kadar alış yapıldığının belgelendirmesine gerek bulunmamaktadır. Mevzuat uyarınca satışlar üzerinden açıklama yapılması durumunda malın ticareti ile iştigal ediliyor olması yeterli şart olarak belirtilmiştir. İhale dokümanında yer alan belgelerden Alişan Kuşçu’nun kasap ve lokantacılık alanında faaliyet gösterdiği belirlendiğinden, başvuru sahibinin bu iddiası da yerinde görülmemiştir.
6) Başvuru sahibinin 6’ncı iddiasına ilişkin olarak:
İdarenin 22.02.2013 tarihli yazısında isteklinin yağ ve salça gideri için Ek-O5’i sunduğu, ekmek gideri için herhangi bir belgelendirme istenmediği ifade edilerek başvuru reddedilmiştir.
İhale üzerinde bırakılan isteklin yağ, salça ve ekmek giderleri için proforma fatura sunmak suretiyle açıklama yaptığı, sunulan proforma faturaların mevzuata uygun şekil şartlarını taşıdığı belirlendiğinden, başvuru sahibinin iddiası yerinde bulunmamıştır.
7) Başvuru sahibinin 7’nci iddiasına ilişkin olarak:
İdarenin 22.02.2013 tarihli yazısında ihale üzerinde bırakılan isteklinin aşırı düşük teklif sorgulamasında iddia konusu maliyet kalemleri ile ilgili açıklamasını tabak çeşitleri, kaşık, bıçak ve su bardağı için 250’şer adet, ekmeklik için 25 adet, sürahi, tuzluk, biberlik, peçetelik vb. için 50’şer adet üzerinden yapıldığı, ayrıca Teknik Şartname’nin 4’üncü maddesinin “A” bendinde yer alan “Hizmetin yerine getirilmesi esnasında ihtiyaç duyulacak yeni araç ve gereçler” için 2500,00 TL, “B” bendinde yer alan “İhtiyaç duyulan diğer malzemeler” için 2.500,00 TL ve “bakım onarım” giderleri için de aylık 500 TL olmak üzere yıllık 6.000 TL gider öngörüldüğü ifade edilerek başvuru reddedilmiştir.
İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmelik’in “Başvuru Ehliyeti” başlıklı 5’inci maddesinde, isteklilerin tekliflerin sunulması, değerlendirilmesi ve ihalenin sonuçlandırılmasına ilişkin idari işlem veya eylemler hakkında başvuru ehliyeti olduğu belirtilmiştir.
Aynı Yönetmelik’in “Başvuru süreleri” başlıklı 6’ncı maddesinde de “1) İdareye şikâyet süresi; ihale sürecindeki şikâyete konu işlem veya eylemlerin farkına varıldığı veya farkına varılmış olması gerektiği tarihi izleyen günden itibaren Kanun’un 21 inci maddesinin birinci fıkrasının (b) ve (c) bentlerine göre yapılan ihalelere yönelik başvurularda beş gün, diğer hallerde on gündür.
(2) Ancak, ilan ile ön yeterlik veya ihale dokümanına yönelik şikâyetler, birinci fıkradaki süreleri aşmamak kaydıyla başvuru veya teklif sunulmadan önce en geç ihale veya son başvuru tarihinden üç iş günü öncesine kadar yapılabilir.
(3) Kuruma itirazen şikâyet süresi; şikâyet veya itirazen şikâyet üzerine idare tarafından alınan iptal kararına karşı yapılacak başvurularda beş gün, diğer hallerde on gündür.”hükümleri,
“Sürelerle ilgili genel esaslar” başlıklı 7’nci maddesinde ise “(1) Süreler;
a) İlana yönelik başvurularda ilk ilan tarihini,
b) Ön yeterlik veya ihale dokümanının ilana yansımayan hükümleri için dokümanın satın alındığı tarihi, belli istekliler arasında ihale usulü ile yapılan danışmanlık hizmet alımı ihalelerinde ihale dokümanının teslim alındığı tarihi, zeyilnameye yönelik başvurularda ise zeyilnamenin bildirildiği tarihi,
c) İdarenin işlem veya eylemlerine karşı yapılacak başvurularda şikâyete yol açan durumun farkına varıldığı yahut farkına varılmış olması gerektiği tarihi,
ç) Şikâyet üzerine idare tarafından verilen kararın bildirildiği veya bildirilmiş sayıldığı tarihi, on gün içerisinde karar alınmaması halinde ise bu sürenin bitimini,
d) İhalenin iptali kararına karşı yapılan itirazen şikâyet başvurularında ise iptal kararının bildirildiği veya bildirilmiş sayıldığı tarihi,
izleyen günden itibaren başlar.” hükümlerine yer verilmiştir.
Yukarıda belirtilen Yönetmelik hükmünden anlaşıldığı üzere, ihale dokümanına yönelik şikâyet için isteklilerin ihale tarihinden üç iş gün öncesine kadar idareye şikâyet başvurusunda bulunması gerekmektedir. Başvuru sahibinin bu süre içinde ihale dokümanına yönelik idareye şikâyet başvurusunda bulunmadığı tespit edilmiştir.
Dolayısıyla başvuru sahibinin istekli olduğu göz önüne alındığında, ihale tarihinden üç iş günü öncesine kadar söz konusu iddia ile ilgili olarak idareye şikâyet başvurusunda bulunmadığı ve başvuru sahibinin istekli sıfatına haiz olduğu anlaşıldığından, ihale dokümanına yönelik olarak şikâyet ehliyeti bulunmadığı belirlenmiştir.
B) İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmelik’in 18’inci maddesi yönünden yapılan inceleme sonucunda tespit edilen aykırılıklar ve buna ilişkin inceleme ve hukuki değerlendirme aşağıda yapılmıştır.
İhale komisyonunca yapılan değerlendirmeden sonra söz konusu ihalede 10 isteklinin de geçerli teklif vermiş olduğunun belirlendiği ve daha sonraki aşamada % 10 kâr hariç yaklaşık maliyetin 661.270,69 TL olarak belirlendiği, hesaplanan bu değerin altında teklif vermiş olan 8 isteklinin aşırı düşük teklif olarak belirlendiği, teklifi hesaplanan bu değerin altında olmakla birlikte Emmioğlu Tem. Hiz. Dayanıklı Tüketim Malları Gıda Tur. İnş. San. ve Tic. Ltd. Şti.nin teklifinin kârsız yaklaşık maliyete çok yakın olması ve ihale konusu işin personel çalıştırılmasına dayalı bir hizmet işi olmaması nedenleriyle anılan isteklinin teklifinin aşırı düşük teklif sorgulamasına tabi tutulmasına gerek olmadığına karar verildiği görülmüştür. Söz konusu ihale personel çalıştırılmasına dayalı bir hizmet alımı ihalesi olmamakla birlikte idarenin kâr hariç yaklaşık maliyet prensibinden hareket ederek sınır değeri belirleme yolunu tercih ettiği anlaşıldığından, bu durumda Emmioğlu Tem. Hiz. Dayanıklı Tüketim Malları Gıda Tur. İnş. San. ve Tic. Ltd. Şti.nin de teklifinin kâr hariç yaklaşık maliyetin altında olduğu halde anılan istekliyi aşırı düşük teklif sorgulamasına tabi tutmamasının uygun olmadığı belirlenmiştir.
Aşırı düşük teklif açıklamaları kabul edilmeyen A.G.A. Yem. Gıda İnşaat Taah. Tur. San. ve Tic. Ltd. Şti. ile Dunaysır Yem. Yemek Temiz. Tur. İnş. Nak. Sağ. Hiz. Tek. Öz. Eğ. San. Tic. Ltd. Şti.nin açıklamaları incelenmiş olup, adı geçen isteklilerin aşırı düşük teklif açıklamalarının uygun bulunmamasında bir aykırılık bulunmamıştır.
Sonuç olarak, yukarıda mevzuata aykırılıkları belirtilen işlemlerin düzeltici işlemle giderilebilecek nitelikte işlemler olduğu tespit edildiğinden, Emmioğlu Tem. Hiz. Dayanıklı Tüketim Malları Gıda Tur. İnş. San. ve Tic. Ltd. Şti.nin teklifinin de aşırı düşük teklif olarak belirlenerek, söz konusu istekliden aşırı düşük teklif açıklamalarının sunulmasının istenilmesi ve bu aşamadan sonraki işlemlerin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerekmektedir.
Açıklanan nedenlerle 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu'nun 65'inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 60 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,
Anılan Kanun'un 54'üncü maddesinin onuncu fıkrasının (b) bendi gereğince düzeltici işlem belirlenmesine,
Oyçokluğu ile karar verildi.
KARŞI OY
İncelemeye konu ihalede;
Başvuru sahibinin itirazen şikayet başvuru dilekçesinde özetle “ihale üzerinde bırakılan isteklinin aşırı düşük teklif açıklamasının uygun olmadığı” şeklindeki iddiaları hakkında Kurul çoğunluğunca, Emmioğlu Tem. Hiz. Dayanıklı Tük. Mal. Gıda Tur. İnş. San. ve Tic. Ltd. Şti.’nin de aşırı düşük teklif olarak belirlenerek, söz konusu istekliden aşırı düşük teklif açıklamalarının sunulmasının istenilmesi ve bu aşamadan sonraki işlemlerin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi hususlarında “düzeltici işlem belirlenmesine” karar verilmiştir.
Başvuru sahibinin iddiasının İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmeliğin 18 inci maddesi yönünden Kurul kararına dayanak teşkil eden esas inceleme raporu ve eki belgeler üzerinde yapılan inceleme sonucunda;
Kastamonu Aile ve Sosyal Politikalar İl Müdürlüğü tarafından gerçekleştirilen “Malzeme Dâhil Yemek Hazırlama ve Dağıtım Hizmet Alımı” ihalesine ilişkin yaklaşık maliyetin piyasa araştırmasının esas alınması ile aşağıda verilen tabloda verilen bileşenler,
Yaklaşık Maliyet Bileşenleri              Öğün sayısı     Birim Fiyat (TL)         TL
1- Personel kahvaltı                           365                  2,88                            1.051,20
2- Personel öğle yemeği                     3.122               5,76                            17.982,72
3- Personel akşam yemeği                  730                  5,76                            4.204,80
4- Özel hizmet kahvaltı                      1.379               2,88                            3.971,52
5- Özel hizmet öğle yemeği               6.561               5,76                            37.791,36
6- Özel hizmet akşam yemeği            1.466               5,76                            8.444,16
7- Yaşlı kahvaltı                                 36.500             2,88                            105.120,00
8- Yaşlı öğle yemeği                          36.500             5,76                            210.240,00
9- Yaşlı akşam yemeği                       36.500             5,76                            210.240,00
10- Yaşlı ara öğünü                            40.150             1,44                            115.632,00
11- Özel gün menüsü                         2.400               5,30                            12.720,00
Üzerinden % 10 kâr dahil olmak üzere toplam 727.397,76 TLolarak hesaplandığı,
Bahse konu ihalede 15 adet ihale dokümanı satın alındığı, 19.12.2012 tarihinde gerçekleştirilen ihaleye 10 istekli tarafından teklif verildiği,
İdarenin teklif değerlendirmesine göre, tüm tekliflerin geçerli teklif olarak kabul edildiği, bu tekliflere ilişkin teklif bedellerinin;
İsteklinin Adı                                                                                                                       Teklif Bedeli (TL)
1- Asol Gıda Eğit. İnş. Nak. Tur. San. ve Tic. Ltd. Şti.                                                      463.592,46
2- Tortamışlar Nakliyat Gıda Tem. San. ve Tic. Ltd. Şti.                                                    465.754,00
3- Karanfil Yemek Emlak Tem. İnş. Otomotiv San. Tic. Ltd. Şti.                                      485.233,78
4- Ferah Yemekhane Tem. Nakliyat İnşaat Taah. Tur. Yazılım Servis Hiz.
ve Tic. Ltd. Şti.                                                                                                                    493.699,24
5- Ak-Er Toplu Yemek ve Tem. Hiz. San. Tic. Ltd. Şti.                                                     512.329,40
6- A.G.A. Yem. Gıda İnşaat Taah. Tur. San. ve Tic. Ltd. Şti.                                            524.613,25
7- Alişan Kuşçu                                                                                                                   567.872,70
8- Dunaysır Yem. Yemek Temiz. Tur. İnş. Nak. Sağ. Hiz. Tek. Öz. Eğ. San.
Tic. Ltd. Şti.                                                                                                                         582.192,50
9- Emmioğlu Tem. Hiz. Dayanıklı Tüketim Malları Gıda Tur. İnş. San. ve
Tic. Ltd. Şti.                                                                                                                         616.144,10
10- Öz Or-Sa Turizm Gıda Tem. Taş. Kırt. İnş. San. Ltd. Şti.                                            670.933,84
Şeklinde verildiği, ihale komisyonunca yapılan değerlendirmeden sonra % 10 kâr hariç yaklaşık maliyetin 661.270,69 TL olarak belirlendiği, hesaplanan bu değerin altında teklif vermiş olan Asol Gıda Eğit. İnş. Nak. Tur. San. ve Tic. Ltd. Şti., Tortamışlar Nakliyat Gıda Tem. San. ve Tic. Ltd. Şti., Karanfil Yemek Emlak Tem. İnş. Otomotiv San. Tic. Ltd. Şti., Ferah Yemekhane Tem. Nakliyat İnşaat Taah. Tur. Yazılım Servis Hiz. ve Tic. Ltd. Şti., Ak-Er Toplu Yemek ve Tem. Hiz. San. Tic. Ltd. Şti., A.G.A. Yem. Gıda İnşaat Taah. Tur. San. ve Tic. Ltd. Şti., Alişan Kuşçu, Dunaysır Yem. Yemek Temiz. Tur. İnş. Nak. Sağ. Hiz. Tek. Öz. Eğ. San. Tic. Ltd. Şti.nin (8 istekli) aşırı düşük teklif olarak belirlendiği, teklifi hesaplanan bu değerin altında olmakla birlikte Emmioğlu Tem. Hiz. Dayanıklı Tüketim Malları Gıda Tur. İnş. San. ve Tic. Ltd. Şti.nin teklifinin kârsız yaklaşık maliyete çok yakın olması ve ihale konusu işin personel çalıştırılmasına dayalı bir hizmet işi olmaması nedenleriyle anılan isteklinin teklifinin aşırı düşük teklif sorgulamasına tabi tutulmasına gerek olmadığına karar verildiği, aşırı düşük teklif olarak belirlenen isteklilerden, aşırı düşük teklif açıklamalarını sunmalarının istenildiği, Asol Gıda Eğit. İnş. Nak. Tur. San. ve Tic. Ltd. Şti., Tortamışlar Nakliyat Gıda Tem. San. ve Tic. Ltd. Şti., Karanfil Yemek Emlak Tem. İnş. Otomotiv San. Tic. Ltd. Şti., Ferah Yemekhane Tem. Nakliyat İnşaat Taah. Tur. Yazılım Servis Hiz. ve Tic. Ltd. Şti. ve Ak-Er Toplu Yemek ve Tem. Hiz. San. Tic. Ltd. Şti.nin (5 istekli) süresi içerisinde açıklamalarını sunmadığı ve tekliflerinin değerlendirme dışı bırakıldığı, A.G.A. Yem. Gıda İnşaat Taah. Tur. San. ve Tic. Ltd. Şti.nin ve Dunaysır Yem. Yemek Temiz. Tur. İnş. Nak. Sağ. Hiz. Tek. Öz. Eğ. San. Tic. Ltd. Şti.nin aşırı düşük teklif açıklamalarının kabul edilmeyerek tekliflerinin değerlendirme dışı bırakıldığı, Alişan Kuşçu tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklamalarının incelendiği ve kabul edilerek 05.02.2013 tarihli ihale komisyon kararı ile, anılan isteklinin ekonomik açıdan en avantajlı teklif, Emmioğlu Tem. Hiz. Dayanıklı Tüketim Malları Gıda Tur. İnş. San. ve Tic. Ltd. Şti.’nin de ekonomik açıdan en avantajlı teklif olarak belirlendiği,
Anlaşılmıştır.
4734 sayılı Kanunun “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 38 inci maddesinde; “İhale komisyonu verilen teklifleri 37 nci maddeye göre değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister.
İhale komisyonu;
a) İmalat sürecinin, verilen hizmetin ve yapım yönteminin ekonomik olması,
b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal ve hizmetlerin temini veya yapım işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,
c) Teklif edilen mal, hizmet veya yapım işinin özgünlüğü,
Hususlarında belgelendirilmek suretiyle yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak, aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir.
İhale komisyonu, aşırı düşük tekliflerin tespiti ve değerlendirilmesinde Kurum tarafından belirlenen kriterleri esas alır. Kurum bu maddenin uygulanmasında; aşırı düşük tekliflerin tespiti, değerlendirilmesi ve ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi amacıyla sınır değer veya sorgulama kriterleri ya da ortalamalar belirlemeye yetkilidir.” hükmü yer almaktadır.
Bahse konu madde hükmünden, ihale komisyonunun, yaptığı değerlendirme neticesinde geçerli olduğunu tespit ettiği tekliflerden, ihalede verilen diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olan isteklileri tespit edeceği ve tespit edilen bu teklifleri reddetmeden önce yine madde metninde belirtilen usul doğrultusunda sorgulamaya tabi tutacağı anlaşılmaktadır.
Personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihalelerinde, aşırı düşük teklif sorgulamasının Kamu İhale Genel Tebliğinin “teklif fiyata dahil masraflar” ve “aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesini” düzenleyen maddeleri ile idari şartnamenin “teklif fiyata dahil olan giderler” başlıklı maddesindeki düzenlemelerin esas alınarak yapılması gerekmektedir. Bu ihalelerde, aşırı düşük teklif sorgulaması sonucunda belgelere dayalı yazılı açıklama yapmayan veya ihale komisyonunca açıklamaları yetersiz bulunan isteklilerin teklifleri ile teklif edilmesi gereken asgari işçilik maliyetini karşılamayan teklifler gerekçesi belirtilmek suretiyle reddedilecektir. Ancak, şikayet başvurusuna konu hizmetin personel çalıştırılmasına dayalı bir hizmet alım ihalesi olmaması nedeniyle aşırı düşük değer tespitine yönelik bir modül bulunmamakta olup, ihale konusu hizmetin maliyet unsurlarının, personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımlarında olduğu gibi önceden belirlenen nitelikte olmadığı görülmektedir. Bu durumda, ihale dokümanında belirtilen şartlara uygun olarak hizmetin ifası için her isteklinin basiretli tacir olma yükümlülüğü gereğince kendi organizasyon yapısı, kullanacağı makine ekipmanın özellikleri, malzeme teminindeki kendine özgü koşulları vb. unsurları dikkate alarak teklif fiyatını belirlemesi gerekmektedir.
Ayrıca, malzeme dahil yemek alım hizmetlerinde yemek bileşenlerini oluşturan girdilerin önemli bir kısmı yerel, mevsimsel ve iklim özelliklerine göre farklılıklar göstermekte, bir çok girdi müstahsilden doğrudan temin edilebilmektedir. Özellikle sebze meyve gibi girdilerin piyasa koşulları sebebiyle muhasebeleştirilmesinde karşılaşılan güçlüklerin aşırı düşük teklif sorgulamasında ispat için aranılan belgelere yansıtılmasında isteklilerin önünde önemli bir engel teşkil edeceği düşünülmektedir. Kamu İhale Kurumu tarafından personel çalıştırılmasına dayalı olmayan hizmet alımları için aşırı düşük sınır değerin tespiti ve sorgulanması konusunda bir kriter belirlenmediği hususu göz önüne alındığında, şikayete konu ihalede, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanması ve kaynakların verimli kullanılmasından sorumlu olan idarenin, aşırı düşük teklif açıklaması isteyerek ihalenin sonuçlandırılması yönünde tesis etmiş olduğu işlemlerde mevzuata uyarlık bulunmadığı düşünülmektedir.
İhale konusu işin personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı işi olmadığı, yaklaşık maliyetin büyük çoğunlukla yemek giderinden oluştuğu ihalede verilen teklif bedelleri yaklaşık maliyetin altında olmakla birlikte yaklaşık maliyete ve birbirlerine göre yakın olduğu ve en düşük teklifin bile diğer tekliflere göre aşırı düşük olarak değerlendirilemeyeceği anlaşıldığından, idarece, yemek kalemlerinde aşırı düşük teklif sorgulaması yapılarak ihalenin karara bağlanması yönünde gerçekleştirilen idari işlemlerin mevzuata uygun olmadığı değerlendirilmiştir.
Açıklanan nedenlerle; başvuruya konu ihaleye ilişkin olarak, yemek alımı kalemlerinde aşırı düşük teklif sorgulaması yapılarak ihalenin sonuçlandırılmasına yönelik idarece gerçekleştirilen idari işlemlerin yerinde olmadığına ilişkin “düzeltici işlem belirlenmesine” karar verilmesi gerektiği yönündeki düşüncem ile, bu hususa ilişkin Kurul çoğunluğunca verilen “düzeltici işlem belirlenmesine” niteliğindeki karara katılmıyorum.  (¤¤)

Full & Egal Universal Law Academy