(4734 S. K. m. 37, 54, 55, 65) (İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmelik m. 16) (Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği m. 39, 40)
Toplantı No: 2009/013
Gündem No: 41
Karar Tarihi: 16.02.2009
Karar No: 2009/UH.II-819
Şikayetçi:
Sağnak Temizlik Yem. Ürt. Sos. Hiz. Tur. Tic. San. Ltd. Şti. - Ofis Cami Sk. Dicle Apt. K.1/1 Yenişehir/Merkez/Diyarbakır
İhaleyi yapan idare:
Aydın İli Umurlu Belediye Başkanlığı, Çarşı Mahallesi Türkocağı Caddesi No:1 Umurlu/AYDIN
Başvuru tarih ve sayısı:
08.01.2009 / 750
Başvuruya konu ihale:
2008/172070 İhale Kayıt Numaralı "Cadde, Sokak, Meydan, Pazaryeri, Mücavir Alandaki Yerleşim Birimleri ve Diğer Yerleşim Birimlerini Süpürme, Yıkama, Çöp Toplama ve Toplanan Çöplerin Nakli Hizmet Alımı" İhalesi
Kurumca Yapılan İnceleme ve Değerlendirme:
05.02.2008 tarih ve II.H.01.32.0078/2009-8E sayılı İddiaların İncelenmesi Esas Raporunda;
Aydın İli Umurlu Belediye Başkanlığı tarafından 24.11.2008 tarihinde açık ihale usulü ile yapılan “Cadde, Sokak, Meydan, Pazaryeri, Mücavir Alandaki Yerleşim Birimleri ve Diğer Yerleşim Birimlerini Süpürme, Yıkama, Çöp Toplama ve Toplanan Çöplerin Nakli Hizmet Alımı” ihalesine ilişkin olarak Sağnak Temizlik Yem. Ürt. Sos. Hiz. Tur. Tic. San. Ltd. Şti.’nin 23.12.2008 tarihinde yaptığı şikayet başvurusunun, idarenin 26.12.2008 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibinin 08.01.2009 tarih ve 750 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 05.01.2009 tarihli dilekçe ile şikayet başvurusunda bulunduğu,
İdare tarafından gönderilen ihale işlem dosyasının incelenmesinden;
İddiaların yerinde bulunmadığına,
Karar verilmesinin uygun olacağı hususlarına yer verilmiştir.
Karar:
İddiaların İncelenmesi Esas Raporu ve ekleri incelendi:
Şikayet dilekçesinde özetle; söz konusu ihaleye firmaları tarafından 686.000,00.-YTL teklif verildiği, ancak 12.12.2008 tarihinde tebliğ edilen kesinleşen ihale kararında söz konusu ihalenin 174.500,00 YTL daha fazla teklif veren Yıldırım Altyapı İnş. Hiz. Ltd. Şti.’ne ihale edildiğinin bildirildiği, kesinleşen ihale kararında idari şartnamenin 7.2.2 nci maddesinde istenilen ve teklif zarfı içinde sunulan bilançonun yeterlilik kriterlerini sağlamadığı ve 7.2.3 üncü maddesinde istenilen ve teklif zarfı içinde sunulması istenen gelir tablosuna ait kriterlerin ihale dosyasında bulunmadığı gerekçesi ile tekliflerinin değerlendirme dışı bırakıldığının belirtildiği, ancak teklif zarfı içinde sunulan 6 sayfadan oluşan bilanço ve gelir tablosundaki kriterlerin istenilen yeterlik kriterlerini sağladığı, idareye yapılan şikayet başvurusu üzerine bu kez de idarenin cevabında; sunulan bilanço ve gelir tablosunda pasif bölüm ve gelir tablosuna ilişkin bölümlerin olmadığı, şikayet başvurusunun yasal süresi içinde yani 5 (beş) gün içinde yapılmadığı ve sözleşme imzalandığı gerekçesi ile şikayetin uygun bulunmadığının bildirildiği, ihalenin ilk oturumunda komisyon huzurunda açılan teklif zarfı içinde idari şartnamenin 7 nci maddesinde sayılan ve yeterlik kriteri olarak istenilen bütün belgelerin bulunduğu, eksik herhangi bir belgenin olmadığı, kesinleşen ihale kararında da bilançonun var olduğunun belirtildiği, gelir tablosuna ilişkin değerlerin bilanço belgesi olarak sunulan belgenin içinde olduğu, ihaleye sunulan bilançodaki değerlerin yeterli olduğunun kik bilanço hesaplama modülünden alınan belgeden de görülebileceği, ayrıca idareye yapılan şikayet başvurusunun 5 (beş) gün içinde yapılmadığı gerekçesi ile değerlendirmeye alınmamasının da mevzuata aykırı olduğu, 4734 sayılı Kanunda itiraz süresinin 15 gün olduğu, buna karşın idarece Kanunda öngörülen sürelere uyulmadan idarece sözleşme imzalanmasının mevzuata aykırı olduğu iddialarına yer verilmiştir.
İddialarına yer verilmiştir.
Kurulun 26.01.2009 tarih ve 2009/AKH.II-132.1 sayılı kararı ile; başvurunun İhalelere Yönelik Yapılacak Başvurular Hakkında Yönetmeliğin 16 ncı maddesinin birinci fıkrasının (e) bendine aykırılık taşıdığı tespit edilerek iddiaların incelenmesine geçilmesine karar verilmesi üzerine, iddialar ile sınırlı olarak yapılan inceleme sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir:
Şikayete konu ihalenin adı idari şartnamenin 2 nci maddesinde; “Cadde, Sokak, Meydan, Pazaryeri, Mücavir Alandaki Yerleşim Birimleri ve Diğer Yerleşim Birimlerinin Süpürme, Yıkama, Çöp Toplama ve Toplanan Çöplerin Nakli Hizmet Alımı” olarak belirtilmiştir.
İhaleye ait ilanın 4.2.2 ve idari şartnamenin 7.2.2 nci maddesinde; “İsteklinin bilançosu veya eşdeğer belgeleri.
İhalenin yapıldığı yıldan önceki yıla ait isteklinin yıl sonu bilançosu veya gerekli görülen bölümleri, yoksa bunlara eşdeğer belgeler
İsteklinin;
a) Cari oranın (dönen varlıklar/kısa vadeli borçlar) en az 0,50 olması,
b) Öz kaynak oranının (öz kaynaklar/toplam aktif) en az 0,10 olması,
c) Kısa vadeli banka borçlarının öz kaynaklara oranının 0,75’den küçük olması,
yeterlik kriterleridir ve bu üç kriter birlikte aranır. Bu şartları bir önceki yılda sağlayamayan istekliler, son iki yıla ait belgelerini sunabilirler. Bu takdirde, belgeleri sunulan son iki yılın ortalaması üzerinden asgari değerlerin sağlanıp sağlanmadığına bakılır. Serbest meslek erbabının vereceği ve ilgili mevzuatına göre düzenlenmiş ve onaylanmış serbest meslek kazanç defteri özetinde gösterilen değerlere göre, toplam gelir/toplam gider oranının son yılının veya son iki yıllık ortalamasının en az (1,25) olması şartı aranır. Bu durumda yukarıda bilançolar veya gerekli görülen bölümler üzerinden hesaplanacak oranlar aranmaz.”,
İhaleye ait ilanın 4.2.3 ve idari şartnamenin 7.2.3 üncü maddesinde; “İsteklinin iş hacmini gösteren belgeler:
İsteklinin ihalenin yapıldığı yıldan önceki yıla ait toplam cirosunu gösteren gelir tablosu veya ihale konusu iş ile ilgili taahhüdü altındaki ve bitirdiği iş miktarını gösteren belgelerin verilmesi. Bu belgelerdeki tutarların; toplam ciro için, teklif edilecek bedelin % 15’inden, ihale konusu hizmet işleri ile ilgili gelirleri için ise, teklif edilecek bedelin % 10’undan az olmaması gerekir. Bu kriterlerden herhangi birini sağlayan ve sağladığı kritere ilişkin belgeleri sunan istekli yeterli kabul edilir. Bu şartları bir önceki yılda sağlayamayan istekliler, son iki yıla ait belgelerini sunabilirler, bu takdirde belgeleri sunulan son iki yılın ortalaması üzerinden asgari kriterlerin sağlanıp sağlanmadığına bakılır.” düzenlemelerine yer verilmiştir.
Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin “İsteklinin bilançosu veya eşdeğer belgeleri” başlıklı 39 uncu maddesinde; “…Bu belgelerin istenildiği durumlarda;
a) Belli sürelerde nakit akışını sağlayabilmesi için gerekli likiditeye ve kısa dönem (bir yıl) içinde borç ödeme gücüne sahip olup olmadığını gösteren cari oranın (dönen varlıklar/kısa vadeli borçlar) en az 0,50 olması (hesaplama yapılırken yıllara yaygın inşaat maliyetleri, dönen varlıklardan ve hakediş gelirleri kısa vadeli borçlardan düşülecektir),
b) Aktif varlıkların ne kadarının öz kaynaklardan oluştuğunu gösteren öz kaynak oranının (öz kaynaklar/toplam aktif) en az 0,10 olması (hesaplama yapılırken yıllara yaygın inşaat maliyetleri toplam aktiflerden düşülecektir),
c) Kısa vadeli banka borçlarının öz kaynaklara oranının 0,75’den küçük olması,
Yeterlik kriterleri olarak öngörülür ve sayılan üç kriter birlikte aranır. Sunulan bilançolarda yıllara yaygın inşaat maliyetleri ile hakediş gelirlerinin gösterilmesi zorunludur.
…Bu şartları bir önceki yılda sağlayamayan istekliler, son iki yıla ait belgelerini sunabilirler, bu takdirde belgeleri sunulan son iki yılın ortalaması üzerinden asgari değerlerin sağlanıp sağlanmadığına bakılır.
Bilançoların veya bilançoların gerekli görülen bölümlerinin ilgili mevzuatına göre düzenlenmiş ve yeminli mali müşavir veya serbest muhasebeci mali müşavir ya da vergi dairesince onaylanmış olması gereklidir.
Yayınlanması zorunlu olmayan bilançolarını veya bunların bölümlerini ibraz etmeyen istekliler yukarıda belirtilen kriterleri sağladıklarını yeminli mali müşavir veya serbest muhasebeci mali müşavirce onaylı belgelerle tevsik edebilirler. ..”
Anılan Yönetmeliğin “İsteklinin iş hacmini gösteren belgeler” başlıklı 40 ıncı maddesinde; “Bu Yönetmeliğin 36 ncı maddesinin (c) bendi kapsamındaki hizmetlerin ihalelerinde; ihalenin yapıldığı yıldan önceki yıla ait isteklinin toplam cirosunu gösteren gelir tablosunun ve ihale konusu iş ile ilgili taahhüdü altındaki ve bitirdiği iş miktarını gösteren belgelerin her ikisinin idarelerce istenilmesi, isteklilerin ise bu iki belgeden birini sunmaları zorunludur. Serbest meslek erbabının ihalelere katılımında bu durumlar serbest meslek kazanç defteri özeti ile belgelendirilir.
Hizmet işleri ile ilgili ciro hesabında isteklinin yurt içinde ve yurt dışında yapmış olduğu hizmet faaliyetlerinden elde edilen gelirler toplamı dikkate alınır.
Bu belgelerdeki tutarların; toplam ciro için teklif edilecek bedelin % 15’inden, ihale konusu hizmet işleri ile ilgili gelirleri için ise teklif edilecek bedelin % 10’undan az olmaması gerekir. Bu kriterlerden herhangi birini sağlayan ve sağladığı kritere ilişkin belgeyi sunan istekli yeterli kabul edilir. Bu şartları bir önceki yılda sağlayamayan istekliler, son iki yıla ait belgelerini sunabilirler, bu takdirde belgeleri sunulan son iki yılın ortalaması üzerinden asgari kriterlerin sağlanıp sağlanmadığına bakılır….
Sunulan gelir tablosu veya serbest meslek kazanç defteri ile ihale konusu hizmet ile ilgili yeterliğin belirlenmesine ilişkin taahhüdü altındaki ve bitirdiği iş miktarına ilişkin gelirlerini gösteren belgelerin yeminli mali müşavirce veya serbest muhasebeci mali müşavirce ya da vergi dairesince onaylı olması gereklidir. ..” hükümlerine yer verilmiştir.
Söz konusu ihalede idari şartnamenin 7.2.2 nci maddesinde öngörülen bilanço ve eşdeğer belgeler ile 7.2.3 üncü maddesinde öngörülen iş hacmini gösteren belgelerin isteklilerce teklifleri ile birlikte sunulması istenilmiştir.
İdarece gönderilen ihale işlem dosyasında yer alan belgeler incelendiğinde;
İhaleye ait ilanın 3 üncü maddesi (b) bendi ve idari şartnamenin 3 üncü maddesi (c) ve (d) bentlerinde söz 24.11.2008 tarih ve saat 8:30’da yapılacağı belirtilmiştir.
24.11.2008 tarihinde saat 08.30 itibariyle söz konusu ihaleye Sağnak Temizlik Yem. Ürt. Sos. Hiz. Tur. Tic. San. Ltd. Şti. ve Yıldırım Altyapı İnşaat Hizm. Bilg. Tarım Hayv. Turz. Gıda San. ve Tic. Ltd. Şti. olmak üzere 2 istekli tarafından teklif verildiğine ilişkin olarak “İhale Teklif Zarflarının İhale Komisyonunca Teslim Alındığına Dair” tutanak düzenlendiği görülmüştür.
İhale komisyonunca 24.11.2008 tarihinde ve saat 09.30’da tutulan “Teklif Zarfı Açma ve Belge Kontrol Tutanağı”nın 13 nolu sütununda isteklilerce sunulan “bilanço” ve 14 nolu sütununda ise isteklilerce sunulan “gelir tablosu” belgelerine ilişkin kayıtların yer aldığı, söz konusu tutanakta başvuru sahibi Sağnak Temizlik Yem. Ürt. Sos. Hiz. Tur. Tic. San. Ltd. Şti.’ne ilişkin olarak 13 nolu sütuna “Var” ve 14 nolu sütuna ise “Yok” ifadesi yazıldığı görülmüş olup, anılan tutanakta yer alan bahse konu kayıtlara göre; Sağnak Temizlik Yem. Ürt. Sos. Hiz. Tur. Tic. San. Ltd. Şti.’nin teklif zarfı içerisinde bilançoya ilişkin belge sunduğu, ancak iş hacmine ilişkin olarak gelir tablosunu içeren belge sunmadığı anlaşılmaktadır.
Ayrıca; ihale komisyonunca 24.11.2008 tarihinde ve saat 10:15’de tutulan “Uygun Olmayan Belgelerin Uygun Sayılmama Gerekçelerine İlişkin Tutanak”ta; başvuru sahibi Sağnak Temizlik Yem. Ürt. Sos. Hiz. Tur. Tic. San. Ltd. Şti.’nin idari şartnamenin 7.2.2 nci maddesi uyarınca sunduğu bilanço belgesinde bilançonun pasif tarafının yer almadığı ve idari şartnamenin 7.2.3 üncü maddesi gereğince sunulması gereken gelir tablosunu sunmadığı belirtilmiştir.
Söz konusu tutanağı takiben ihale komisyonunca 24.11.2008 tarihinde saat 11.00 itibariyle “İsteklilerce Teklif Edilen Fiyatlar” tutanağının düzenlendiği görülmüştür.
İdarece gönderilen ihale işlem dosyasında başvuru sahibi Sağnak Temizlik Yem. Ürt. Sos. Hiz. Tur. Tic. San. Ltd. Şti.’nin teklif zarfı içerisinde yer alan belgeler incelendiğinde; idari şartnamenin 7.2.2 nci maddesinde istenilen bilanço ve eşdeğer belgeler ile 7.2.3 üncü maddesinde istenilen iş hacmini gösteren belgelere ilişkin olarak; Gökalp Vergi Dairesi Müdürlüğüne hitaben düzenlenen 2007 Yılı Kurumlar Vergisi Beyannamesi ve eklerinin sunulduğu, 5 sayfadan oluşan söz konusu belgelerde 2007 yılına ait bilançonun sadece aktif bölümünün yer aldığı, ancak bilançonun pasif bölümünün bulunmadığı, ayrıca gelir tablosunu gösteren herhangi bir belgenin bulunmadığı, bilanço ve iş hacmine ilişkin olarak sunulan ve 5 sayfadan oluşan belgelerde; Kurumlar Vergisi Beyannamesi kapsamında vergi bildirimi, mahsup edilecek vergiler, mali bilgiler, 2006 ve 2007 yılı bilançosunun aktif bölümü, Kurum ortaklarına ve yönetim kurulu üyelerine ilişkin liste, Kurumlar Vergisi 2007 Yılı Tahakkuk Fişinin yer aldığı görülmüştür.
4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 37 nci maddesinde; “….Tekliflerin değerlendirilmesinde, öncelikle belgeleri eksik olduğu veya teklif mektubu ile geçici teminatı usulüne uygun olmadığı 36 ncı maddeye göre ilk oturumda tespit edilen isteklilerin tekliflerinin değerlendirme dışı bırakılmasına karar verilir… Bu ilk değerlendirme ve işlemler sonucunda belgeleri eksiksiz ve teklif mektubu ile geçici teminatı usulüne uygun olan isteklilerin tekliflerinin ayrıntılı değerlendirilmesine geçilir. Bu aşamada, isteklilerin ihale konusu işi yapabilme kapasitelerini belirleyen yeterlik kriterlerine ve tekliflerin ihale dokümanında belirtilen şartlara uygun olup olmadığı incelenir. Uygun olmadığı belirlenen isteklilerin teklifleri değerlendirme dışı bırakılır.” hükmüne yer verilmiştir.
İdarece gönderilen ihale işlem dosyasında yapılan incelemede; başvuru sahibinin teklif zarfı içinde sunduğu belgelerin adı ve sayfa sayılarını gösteren bir dizi pusulasının yer almadığı ve idarece gönderilen teklif zarfı içerisinde bilanço ve gelir tablosuna ilişkin olarak sunulan belgelerin 5 sayfadan oluştuğu görülmüş olup, başvuru sahibi tarafından ileri sürülen “bilanço ve gelir tablosuna ilişkin olarak 6 sayfalık belgenin sunulduğu ve bilanço ile gelir tablosuna ilişkin belgelerin eksik olmadığı” iddialarını destekleyen herhangi bir bilgi veya belgeye ulaşılamamıştır.
İdarece gönderilen ihale işlem dosyası örneğinde yer alan belgeler üzerinde yapılan incelemede; başvuru sahibi Sağnak Temizlik Yem. Ürt. Sos. Hiz. Tur. Tic. San. Ltd. Şti.’nin teklif zarfında 2006 ve 2007 yıl sonu verilerini içeren bilançonun sadece aktif kısmının sunulduğu, gelir tablosunu gösteren hiçbir belgenin sunulmadığı görüldüğünden, idari şartnamenin 7.2.2 ve 7.2.3 üncü maddesinde istenilen yeterlik belgelerinin eksik olarak sunulduğu ve teklif zarfı içerisinde sunulan söz konusu belgelerden de başvuru sahibinin teklifinin idari şartnamenin 7.2.2 ve 7.2.3 üncü maddesinde öngörülen yeterlik kriterlerini sağlayıp sağlamadığının tespitinin mümkün olmadığı anlaşıldığından, Sağnak Temizlik Yem. Ürt. Sos. Hiz. Tur. Tic. San. Ltd. Şti.’ne ait teklifin idarece değerlendirme dışı bırakılması işleminde 4734 sayılı Kanunun 37 nci maddesine aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Diğer yandan; söz konusu ihalede 26.12.2008 tarihinde ihale konusu işe ait sözleşmenin Yıldırım Altyapı İnşaat Hizm. Bilg. Tarım Hayv. Turz. Gıda San. ve Tic. Ltd. Şti. ile imzalandığı anlaşılmıştır.
4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 55 inci maddesinde; “İhalelere ilişkin olarak yapım müteahhidi, tedarikçi veya hizmet sunucusu tarafından öncelikle idareye şikâyette bulunulur. Bu şikâyetler; a) Sözleşme imzalanmamışsa, b) Yapım müteahhidi, tedarikçi veya hizmet sunucusunun şikâyete yol açan durumların farkına vardığı veya farkına varmış olması gerektiği tarihi izleyen onbeş gün içinde yapılmışsa, İdarece dikkate alınır….” hükmü yer almıştır.
Söz konusu ihalede 01.12.2008 tarihli kesinleşen ihale kararının 02.12.2008 tarihinde iadeli taahhütlü posta yolu ile başvuru sahibine gönderildiği ve iadeli taahhütlü posta alındısına göre kesinleşen ihale kararının 06.12.2008 tarihinde başvuru sahibine tebliğ edildiği anlaşılmıştır.
Başvuru sahibi tarafından kesinleşen ihale kararının tebliğ edildiği tarih şikayetin farkına varıldığı tarih olarak beyan edildiğinden, 23.12.2008 tarihinde idareye yapılan şikayet başvurusunun 4734 sayılı Kanunun 55 inci maddesinde öngörülen şikayetin fark edildiği tarihi izleyen 15 günlük süre içerisinde yapılmadığı anlaşılmıştır.
İdareye 4734 sayılı Kanunun 55 inci maddesinde öngörülen 15 günlük süre içerisinde şikayet başvurusunda bulunulmadığı anlaşıldığından, 15 günlük süre geçtikten sonra 23.12.2008 tarihinde idareye yapılan şikayet başvurusu üzerine 26.12.2008 tarihinde idarece şikayetin uygun bulunmadığına ilişkin karar alınarak aynı tarihte ihale konusu işe ait sözleşmenin imzalandığı anlaşılmış olup, sözleşmenin mevzuatta öngörülen sürelere uygun imzalandığı görülmüştür.
Açıklanan nedenlerle;
İddiaların yerinde bulunmadığına,
Oyçokluğu ile karar verildi.
KARŞI OY
İncelemeye konu ihalenin Açık İhale Usulü ile ihaleye çıkarıldığı, yaklaşık maliyetin toplam 934.496,82 TL olarak belirlendiği;
İhalede 2 adet ihale dokümanının satın alındığı, 24.11.2008 tarihinde yapılan ihaleye 2 isteklinin teklif verdiği, yapılan inceleme sonucunda verilen tekliflerden 1 adedinin geçerli olduğu, ekonomik açıdan en avantajlı teklif seçilen ve ihale üzerinde bırakılan isteklinin teklif fiyatının 860.013,00 TL olduğu anlaşılmıştır.
4734 sayılı Kanunun 5 inci maddesinde “Temel İlkeler” başlığı altında; “İdareler, bu Kanuna göre yapılacak ihalelerde; saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumludur.” şeklinde düzenleme bulunmaktadır.
Anılan Kanunun 5 inci maddesinde yer alan “Temel İlkeler” gereğince, idareler bu kanuna göre yapılan ihalelerde; rekabeti ve kaynakların verimli kullanmasını sağlamakla sorumludur. Söz konusu ihalede Kanunun 5 inci maddesinde yer alan temel ilkelerden “rekabet” ilkesinin ihlal edildiği anlaşılmıştır.
Mevzuata aykırılığı belirtilen işlem nedeniyle ihale işlemleri ve ihale kararının iptaline karar verilmesi gerekmekte ise de, iddiaların incelenmesi kapsamında yapılan inceleme sonucunda iptal kararı verilmesi mümkün bulunmadığından tespit edilen mevzuata aykırılığın, değerlendirilerek gereği yapılmak üzere İçişleri Bakanlığı’na bildirilmesi gerektiği yönündeki düşüncemle, çoğunluk kararına katılmıyorum. (¤¤)
Full & Egal Universal Law Academy