Kamu İhale Kurumu - 06.06.2022 - Kamu İhale Kurumu Kararları

Mahkeme: Kamu İhale Kurumu

Karar Tarihi: 06.06.2022

Kamu İhale Kurumu - 06.06.2022

Karar Dilini Çevir:

(4734 S. K. m. 54, 65) (Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği m. 60) (Kamu İhale Genel Tebliği m. 38, 45)

Toplantı No: 2011/045

Gündem No: 99

Karar Tarihi: 13.06.2011

Karar No: 2011/UY.II-2017

Şikayetçi: Hadem Müh. Mak. Tes. İnş. Doğ. Paz. San. Tic. Ltd. Şti., Şerefiye Mah. M. Fevzi Çakmak Cad. Hüseyinoğlu Apt. Altı No:4 VAN

İhaleyi yapan idare: Et ve Balık Kurumu Genel Müdürlüğü, Oğuzlar Mah. Ceyhun Atıf Kansu Cad. 1370. Sokak No:10 ANKARA

Başvuru tarih ve sayısı: 10.05.2011 / 23845

Başvuruya konu ihale: 2011/29359 İhale Kayıt Numaralı "Van Et Kombinası Müdürlüğü Çevre İhata Duvarı ve Bekçi Kulübesi Yapımı ile İşletme Binalarının Dış Cephelerinin Bakım ve Onarımları" İhalesi

Kurumca Yapılan İnceleme ve Değerlendirme: 08.06.2011tarih ve B.07.6.KİK.0.11.00.00-101.04-.Y.(15.29).(0228)./2011-26Esayılı Esas İnceleme Raporunda;

Et ve Balık Kurumu Genel Müdürlüğü tarafından 22.03.2011 tarihinde açık ihale usulü ile yapılan “Van Et Kombinası Müdürlüğü Çevre İhata Duvarı ve Bekçi Kulübesi Yapımı ile İşletme Binalarının Dış Cephelerinin Bakım ve Onarımları” ihalesine ilişkin olarak Hadem Müh. Mak. Tes. İnş. Doğ. Paz. San. Tic. Ltd. Şti.’nin 25.04.2011tarihinde yaptığı şikayet başvurusunun, idarenin 04.05.2011tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibinin 10.05.2011tarih ve 23845sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 10.05.2011tarihli dilekçe ile itirazen şikayet başvurusunda bulunduğu,

İdare tarafından gönderilen bilgi ve belgelerin incelenmesinden;

4734 sayılı Kanunun 54 üncü maddesinin onuncu fıkrasının (b) bendi gereğince düzeltici işlem belirlenmesine,

Karar verilmesinin uygun olacağı hususlarına yer verilmiştir.

Karar:

Esas İnceleme Raporu ve ekleri incelendi:

İtirazen şikayet dilekçesinde özetle; ihale üzerinde bırakılan istekli ve ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi isteklinin aşırı düşük teklif açıklamalarının uygun olmadığı iddialarına yer verilmiştir.

Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir:

İdari şartnamenin 2 nci maddesinde ihale konusu iş; “Van Et Kombinası Müdürlüğü çevre ihata duvarı ve bekçi kulübesi yapımı ile işletme binalarının dış cephelerinin bakım ve onarımları” şeklinde tanımlanmış, idari şartnamenin 19 uncu maddesinde isteklilerin tekliflerini anahtar teslimi götürü bedel üzerinden verecekleri ve ihale üzerinde bırakılan istekli ile anahtar teslimi götürü bedel sözleşme imzalanacağı düzenlenmiştir.

Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 60 ıncı maddesinde; “(1) İhale komisyonu verilen tekliflerden, diğer tekliflere veya yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister.

(2) İhale komisyonu;

a) Yapım yönteminin ekonomik olması,

b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin işin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,

c) Teklif edilen işin özgünlüğü,

hususlarında belgelendirilmek suretiyle yapılan yazılı açıklamaları, isteklinin teklifinin hesaplanmasına dayanak teşkil eden bütün bilgi ve belgeleri de dikkate almak suretiyle değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir. İhale komisyonunca reddedilmeyen aşırı düşük teklifler, geçerli teklif olarak dikkate alınır.

(3) Aşırı düşük tekliflerin tespiti ve değerlendirilmesinde; Kamu İhale Kurumu tarafından aşırı düşük tekliflerin tespiti, değerlendirilmesi ve ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi amacıyla sınır değer veya sorgulama kriterleri ya da ortalamalar belirlenmiş ise ihale komisyonu bu düzenlemeyi esas alır.”hükmü,

Kamu İhale Genel Tebliğinin “Aşırı düşük teklif değerlendirmesi” başlıklı 45 inci maddesinde “…45.1.3. İsteklilerden teklifleri kapsamında analiz ve hesap cetveli sunmaları istenmeyecektir. Analizler ve hesap cetveli, Kanunun 38 inci maddesi uyarınca teklif fiyatı aşırı düşük olarak tespit edilen isteklilerin tekliflerinin önemli bileşenleri ile ilgili ayrıntıların belirlenmesi amacıyla, sadece aşırı düşük teklif sahibi isteklilerden istenecektir. Bu çerçevede; teklif fiyatının aşırı düşük olduğu tespit edilen istekliler tekliflerinde önemli olduğu tespit edilen bileşenlerine ilişkin olarak yapacakları açıklama kapsamında;

a) Anahtar teslimi götürü bedel işlerde, toplam teklif bedelini oluşturan iş kalemleri ve/veya iş gruplarına ait miktarlar ve bunlara ait birim fiyatların gösterildiği hesap cetveli ile açıklama istenen iş kalemleri ve/veya iş gruplarının birim fiyatlarına ilişkin ihale dokümanında verilen analiz formatına uygun analizleri,

b) Teklif birim fiyatlı işlerde; açıklama istenen iş kalemlerinin birim fiyatlarına ilişkin olarak ihale dokümanında verilen analiz formatına uygun analizleri

sunacaklardır. Sorgulamaya konu edilmeyen iş kalemleri/grupları için analiz sunulması istenmeyecektir.

45.1.4. İdare tarafından ihale dokümanı kapsamında;

a) Teklif birim fiyatlı işlerde; her bir iş kaleminin yapım şartlarına, tarif ve içeriğine göre analizde yer almasını istediği “malzeme, işçilik, makine ve diğerleri (varsa; nakliyeler, inşaat yerindeki yükleme, boşaltma, yatay ve düşey taşımalar, zamlar vb.)” sadece girdi cinslerinin belirlendiği, analiz girdileri ile miktarlarının ve tutarlarının belirtilmediği,

b) Anahtar teslimi götürü bedel işlerde; iş kalemleri ve/veya iş gruplarının yapım şartlarına bağlı kalınarak, her iş kalemi/iş grubunun içeriğine göre analizde yer almasını istediği “malzeme, işçilik, makine ve diğerleri (varsa; nakliyeler, inşaat yerindeki yükleme, boşaltma, yatay ve düşey taşımalar, zamlar vb.)” sadece girdi cinslerinin belirlendiği, analiz girdileri ile miktarlarının ve tutarlarının belirtilmediği,

(Ek-Y.2)’de yer alan örneğe uygun analiz formatının isteklilere verilmesi, isteklilerin de tekliflerinin aşırı düşük olarak tespit edilerek kendilerinden açıklama istenmesi durumunda, yapacakları açıklamada sunacakları analizlerin verilen bu formata uygun olması gerekmektedir.

İdare tarafından bütün iş kalemleri/iş grupları için tek bir analiz formatı düzenlenebileceği gibi, iş kalemleri/iş gruplarının yapım şartlarına göre birden fazla analiz formatı da düzenlenebilir. Ancak bu durumda, idare ihale dokümanında hangi analiz formatının hangi iş kalemleri/iş grupları için kullanılacağını belirtmek zorundadır.

45.1.5. İsteklilerin iş kalemleri/iş grupları için kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış cari yıl birim fiyatları veya bu fiyatlardan daha yüksek fiyatları teklif etmeleri ve söz konusu iş kalemleri/grupları için; hangi kamu kurum ve kuruluşunun birim fiyatını kullandıklarını, birim fiyat poz numarasını da yazmak suretiyle liste halinde belirterek açıklamaları kapsamında sunmaları durumunda analiz düzenlemeleri zorunlu değildir. Bu kapsamda; isteklilerin, kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış “kar ve genel gider içermeyen birim fiyatların” üzerine, kendi belirledikleri “kar ve genel gideri” ilave ederek birim fiyatlarını oluşturmaları durumunda da; hangi kamu kurum ve kuruluşunun “kar ve genel gider hariç birim fiyatını” kullandıklarını ve kendi belirledikleri “kar ve genel gider” tutarını yazmak suretiyle liste halinde belirterek açıklamaları kapsamında sunmaları halinde de, söz konusu iş kalemleri/iş grupları için analiz düzenlemeleri zorunlu değildir. Bu kapsamda isteklilerin analiz düzenlemeleri zorunlu olmayan söz konusu iş kalemleri/grupları için (45.1.14) maddesinde belirtildiği şekilde, proforma fatura, teklif alma yazısı, maliyet/satış tutarı tespit tutanağı (Ek: O-5, O-6, O-7) ve stok tespit tutanağı (Ek: O-8) sunmalarına da gerek bulunmamaktadır…

İş kalemleri/grupları için, kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış birim fiyatlar esas alınarak teklif sunulmuş olmakla birlikte; yukarıda belirtildiği şekliyle liste halinde belirtilmemesi durumunda, söz konusu iş kalemleri/grupları için analiz sunulması zorunludur.

İlan veya davet tarihinde cari yıl birim fiyatın yayımlanmamış olması durumunda, istekli tarafından önceki yılın yayımlanmış birim fiyatları kullanılabilir.

45.1.6. Analizler ile yardımcı ve/veya alt analizlerde, Bayındırlık ve İskan Bakanlığı tarafından belirlenerek yayımlanmış rayiçleri kullanan ve söz konusu rayiçleri poz numaraları da belirterek liste halinde sunan isteklilerin, söz konusu rayiçlere ilişkin olarak (45.1.14) maddesinde belirtildiği şekilde, proforma fatura, teklif alma yazısı, maliyet/satış tutarı tespit tutanağı ve stok tespit tutanağı sunmalarına gerek bulunmamaktadır.

45.1.7. İstekliler tarafından, inşaat iş kalemleri/iş grupları dışında yer alan sıhhi tesisat, kalorifer tesisatı, müşterek tesisat, havalandırma, brülör, asansör, elektrik tesisatı vb. iş kalemleri/iş gruplarına ait analiz sunulması yerine bu iş kalemi/iş gruplarına ait malzeme ve montaj bedelini ayrı ayrı gösterecek şekilde açıklama yapılması kabul edilecektir.

45.1.8. Aşırı düşük teklifine ilişkin olarak yaptığı açıklamada sunduğu analizler, ihale dokümanı kapsamındaki analiz formatına, birim fiyat tariflerine, idarece tanımlanan yapım şartlarına veya teknik şartnameye uygun olmayan, analiz fiyat tutarları teklif fiyatların üzerinde olan isteklilere ait teklifler reddedilecektir. Analizler üzerinde yapılan incelemede; çarpım ve toplamlarda hesaplama hatası bulunması durumunda, analiz girdilerine ait fiyatlar esas alınarak, hesaplama hatası ihale komisyonu tarafından re’sen düzeltilir. Bu şekilde düzeltilmiş analiz fiyatı, teklif fiyatın üzerinde olan isteklilerin teklifleri reddedilir.

45.1.9. İş kalemleri/gruplarına ait analizler ile yardımcı ve/veya alt analizlerde yer alan işçilik fiyatları için Bayındırlık ve İskan Bakanlığı tarafından belirlenen işçilik rayiçlerinin kullanılmaması durumunda, teklif edilen işçilik fiyatları ihale tarihinde yürürlükte olan saatlik asgari ücretin altında olamaz

…

45.1.13. Teklifi aşırı düşük bulunan isteklilerin, tekliflerinde önemli olduğu tespit edilen bileşenler ile ilgili olarak Kanunun 38 inci maddesi uyarınca yapacakları açıklamada; sorgulamaya konu iş kalemlerine/gruplarına ilişkin analizler ile bu analizlere dayanak teşkil eden bilgi ve belgeleri sunmaları gerekmektedir.

İsteklinin analizlerine dayanak teşkil eden bilgi ve belgeler;

a. Tedarikçi veya üreticilerden alınan proforma faturalar,

b. Fiyat teklifleri,

c. Çimento ve demir ürünleri için üreticinin ilan edilmiş fiyat tarifeleri

ç. Kamu kurum ve kuruluşları tarafından sunulan mal ve hizmetlere ilişkin ilan edilmiş fiyat tarifeleri veya bunlardan alınmış fiyat teklifleri,

d. Kamu kurum ve kuruluşları tarafından ilgili mala ilişkin ilan edilen asgari fiyatlar,

e. Ürettiği, aldığı veya sattığı mallara ilişkin maliyet/satış tutarı tespit tutanakları,

f. Stoğunda bulunan mallara ilişkin stok tespit tutanakları,

g. İdarece istenmesi durumunda yardımcı analizler v.b. dir.

İstekliler tekliflerine ilişkin olarak yukarıda sayılan belgelerden kendileri için uygun olanları (45.1.13.1 – 45.1.13.8) maddelerine göre yapacakları açıklamalar kapsamında sunacaklardır.

Yukarıda sayılan belge ve bilgilerden hiçbiri ile açıklama yapılmasının fiilen mümkün olmadığının anlaşıldığı durumlarda istekli tarafından gerekçesi belirtilmek suretiyle ilgili mevzuatına göre son 12 ay içinde düzenlenen açıklamaya elverişli diğer belge ve bilgiler kullanılarak da açıklama yapılabilir. (Örnek: Yurt dışından ithal edilen mallara ilişkin olarak gümrük giriş beyannamesi kullanılarak açıklama yapılabilir.)

…

45.1.13.2. İsteklilerce yapılan açıklamalarda; teklifin bir bölümünü oluşturan iş kalemlerine/gruplarına ilişkin olarak piyasada o alanda faaliyet gösteren kişilerden alınan fiyat tekliflerinin sunulması halinde, fiyat teklifinde belirtilen veya fiyat teklifine göre hesaplanan birim fiyat;

a) Maliyete dayalı açıklama yapıldığında, maliyet/satış tutarı tespit tutanağında (Ek-O.6) yer alan toplam birim maliyet tutarının,

b) Satışlar üzerinden açıklama yapıldığında, maliyet/satış tutarı tespit tutanağında (Ek-O.6) yer alan ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin,

altında olamaz.

Maliyete dayalı açıklama yapıldığında, mükellefle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından fiyat teklifinin üzerine; “Birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre çıkartılan ve tarafımdan onaylanan maliyet/satış tutarı tespit tutanağındaki toplam birim maliyet tutarının altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir.

Satışlar üzerinden açıklama yapıldığında, mükellefle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından fiyat teklifinin üzerine; “Birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre çıkartılan ve tarafımdan onaylanan maliyet/satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir.

Kaşeleme işlemi bu Tebliğin 8.4 maddesinde belirtilen özel kaşe kullanılmak suretiyle yapılabileceği gibi, bu kaşe dışında meslek mensubuna ilişkin bilgileri içeren kaşe kullanılmak suretiyle de yapılabilir.

İstekli tarafından teklif kapsamındaki harita, kadastro ve proje işlerine ilişkin olarak yapılacak açıklamalarda sadece bu işlere ilişkin fiyat tekliflerinin sunulması yeterlidir.

…

45.1.14. Aşırı düşük teklif sorgulaması sonucunda; (45.1.3 - 45.1.13) maddelerine uygun açıklamada bulunmayan, açıklamaları idarece tanımlanan yapım şartlarına uymayan veya teknik şartnameye aykırı hususlar içeren isteklilerin teklifleri gerekçeleri belirtilmek suretiyle reddedilecektir…” açıklaması yer almaktadır.

İhale işlem dosyasının incelenmesi neticesinde; ihale komisyonu tarafından sınır değerin 1.139.192,34 TL hesaplandığı ve teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden Adasu İnş. Taah. Elek. Tur. Tic. Ltd. Şti., Yıldızbaş Enr. Tem. İnş. Taah. Nak. San. Tic. Ltd. Şti.,Isı Teknik Mar. İnş. Taah. San. Tic.Ltd. Şti., Yek Grup Yap. İnş. Taah. Pey. Tar. San. Tic. Ltd. Şti. BH İnş. Taah. Mad. Nak. San. Tic.Ltd. Şti., Suha İnş. Hay. Gıd. Tem. Yak. Teks. Tic. San. Ltd. Şti.,veEgemsoy İnş. Nak. Tem. Mad. Hay. Yak. Tic. San. Ltd. Şti.’nden açıklama istenildiği, açıklama talebine Suha İnş. Hay. Gıd. Tem. Yak. Teks. Tic. San. Ltd. Şti., Yıldızbaş Enr. Tem. İnş. Taah. Nak. San. Tic. Ltd. Şti. ve Egemsoy İnş. Nak. Tem. Mad. Hay. Yak. Tic. San. Ltd. Şti.’nincevap verdiği ve idare tarafından tüm açıklamaların kabul edildiği görülmüştür.

Aşırı düşük teklif sorgulamasına cevap veren isteklilerden,

Ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi istekli, Yıldızbaş Enr. Tem. İnş. Taah. Nak. San. Tic. Ltd. Şti.’nin aşırı düşük teklif açıklamasının incelenmesi neticesinde; öngörülen imalat miktarlarının idarenin tespit ettiği miktarlar ile uyumlu olduğu, açıklama istenilen teklif bileşenlerini oluşturan girdilerde Bayındırlık ve İskan Bakanlığının 2010 yılı birim fiyat ve rayiçlerinin kullanıldığının belirtildiği ve bunlara ilişkin analizlerinin sunulduğu görüldüğünden açıklamanın uygun olduğu,

İhale üzerinde bırakılan istekli Suha İnş. Hay. Gıd. Tem. Yak. Teks. Tic. San. Ltd. Şti. ve Egemsoy İnş. Nak. Tem. Mad. Hay. Yak. Tic. San. Ltd. Şti.’nin aşırı düşük teklif açıklamalarının incelenmesi neticesinde; öngörülen imalat miktarlarının idarenin tespit ettiği miktarlar ile uyumlu olduğu, açıklama istenilen teklif bileşenlerini oluşturan girdilerin büyük bir kısmında Bayındırlık ve İskan Bakanlığının 2010 yılı birim fiyat ve rayiçlerinin kullanıldığının belirtildiği ve bunlara ilişkin analizlerin sunulduğu, diğer girdilere ilişkin ise Tebliğin 45.1.13.2. maddesi kapsamında usulüne uygun bir şekilde fiyat teklifleri sunulduğu, fakat “Düz İşçi” saatlik ücretinin analizlerde 3,41 TL öngörüldüğü, bu ücretin, ihale tarihinin içinde bulunduğu, 2011 yılı birinci altı aylık dönemi için tespit edilen 3,54 TL saatlik asgari ücretten düşük olduğu görüldüğünden açıklamaların uygun olmadığı,

Anlaşılmıştır.

Sonuç olarak, yukarıda mevzuata aykırılıkları belirtilen işlemlerin düzeltici işlemle giderilebilecek nitelikte işlemler olduğu tespit edildiğinden, Suha İnş. Hay. Gıd. Tem. Yak. Teks. Tic. San. Ltd. Şti. ve Egemsoy İnş. Nak. Tem. Mad. Hay. Yak. Tic. San. Ltd. Şti.’nin tekliflerinin değerlendirme dışı bırakılması ve bu aşamadan sonraki işlemlerin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanunun 65 inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 60 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere;

Anılan Kanunun 54 üncü maddesinin onuncu fıkrasının (b) bendi gereğince düzeltici işlem belirlenmesine,

Oyçokluğu ile karar verildi.

KARŞI OY

İncelemeye konu ihalede;

Başvuru sahibinin dilekçede belirttiği iddialarına ilişkin olarak verilen Kurul Kararında belirtilen değerlendirmeye göre;

“Ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi istekli, Yıldızbaş Enr. Tem. İnş. Taah. Nak. San. Tic. Ltd. Şti.’nin aşırı düşük teklif açıklamasının incelenmesi neticesinde; öngörülen imalat miktarlarının idarenin tespit ettiği miktarlar ile uyumlu olduğu, açıklama istenilen teklif bileşenlerini oluşturan girdilerde Bayındırlık ve İskan Bakanlığının 2010 yılı birim fiyat ve rayiçlerinin kullanıldığının belirtildiği ve bunlara ilişkin analizlerinin sunulduğu görüldüğünden açıklamanın uygun olduğu,

İhale üzerinde bırakılan Suha İnş. Hay. Gıd. Tem. Yak. Teks. Tic. San. Ltd. Şti. ile Egemsoy İnş. Nak. Tem. Mad. Hay. Yak. Tic. San. Ltd. Şti.’nin aşırı düşük teklif açıklamaları incelendiğinde;

Kamu İhale Genel Tebliğinin 45.1.5. maddesinde; “İsteklilerin iş kalemleri/iş grupları için kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış cari yıl birim fiyatları veya bu fiyatlardan daha yüksek fiyatları teklif etmeleri ve söz konusu iş kalemleri/grupları için; hangi kamu kurum ve kuruluşunun birim fiyatını kullandıklarını, birim fiyat poz numarasını da yazmak suretiyle liste halinde belirterek açıklamaları kapsamında sunmaları durumunda analiz düzenlemeleri zorunlu değildir. Bu kapsamda; isteklilerin, kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış “kar ve genel gider içermeyen birim fiyatların” üzerine, kendi belirledikleri “kar ve genel gideri” ilave ederek birim fiyatlarını oluşturmaları durumunda da; hangi kamu kurum ve kuruluşunun “kar ve genel gider hariç birim fiyatını” kullandıklarını ve kendi belirledikleri “kar ve genel gider” tutarını yazmak suretiyle liste halinde belirterek açıklamaları kapsamında sunmaları halinde de, söz konusu iş kalemleri/iş grupları için analiz düzenlemeleri zorunlu değildir. Bu kapsamda isteklilerin analiz düzenlemeleri zorunlu olmayan söz konusu iş kalemleri/grupları için (45.1.14) maddesinde belirtildiği şekilde, proforma fatura, teklif alma yazısı, maliyet/satış tutarı tespit tutanağı (Ek: O-5, O-6, O-7) ve stok tespit tutanağı (Ek: O-8) sunmalarına da gerek bulunmamaktadır.

Örneğin; isteklinin, “150 dozlu demirsiz beton” iş kalemi için Bayındırlık ve İskan Bakanlığının 16.001 poz numaralı birim fiyatını (2010 B.F: 97,86 TL) teklif etmesi, “200 dozlu demirsiz beton” iş kalemi için Bayındırlık ve İskan Bakanlığının 16.002 poz numaralı birim fiyatının (2010 B.F: 104,00 TL) üzerinde 105,00 TL teklif vermesi, 250 dozlu demirsiz beton” iş kalemi için Bayındırlık ve İskan Bakanlığının 16.003 poz numaralı birim fiyatının kar ve genel gider hariç tutarına, (110,13/1,25=88,10 TL) kendi belirlediği % 18 kar ve genel gider karşılığı eklemek suretiyle 103,96 TL (88,10 x 1,18) teklif etmesi ve teklif ettiği söz konusu birim fiyatları aşağıdaki örnek listede gösterildiği şekilde tablo halinde göstermesi durumunda; bu üç iş kalemi için analiz düzenlemesi zorunlu değildir.

Kamu kurum ve kuruluşlarının yayımlanmış birim fiyatları kullanılarak oluşturulan teklif birim fiyat listesi (Örnek)

Kamu kurum ve kuruluş birim fiyatları Teklif

Sıra Poz İş Birim fiyatı Kar ve Kar ve Teklif Teklif

No No kaleminin alınan genel gider genel gider edilen kar edilen

adı kurum/kuruluş dahil hariç ve genel birim

birim fiyat birim fiyat gider fiyat

(TL) (TL) (TL) (TL)

1 16.001 150 dozlu Bayındırlık ve

demirsiz İskan Bakanlığı

beton 97,86 97,86

2 16.002 200 dozlu Bayındırlık ve

demirsiz İskan Bakanlığı

beton 104,00 105,00

3 16.003 250 dozlu Bayındırlık ve

demirsiz İskan Bakanlığı

beton 110,13 88,10 15,86 103,96

… … … …

İlan veya davet tarihinde cari yıl birim fiyatın yayımlanmamış olması durumunda, istekli tarafından önceki yılın yayımlanmış birim fiyatları kullanılabilir.”,

45.1.9. maddesinde;“İş kalemleri/gruplarına ait analizler ile yardımcı ve/veya alt analizlerde yer alan işçilik fiyatları için Bayındırlık ve İskan Bakanlığı tarafından belirlenen işçilik rayiçlerinin kullanılmaması durumunda, teklif edilen işçilik fiyatları ihale tarihinde yürürlükte olan saatlik asgari ücretin altında olamaz.”,

Açıklamasına yer verilmiştir.

İncelemeye konu ihaleye ilişkin olarak, idarece yaklaşık maliyetin kamu kurum ve kuruluşlarının 2010 yılı birim fiyatları esas alınarak hesaplandığı, söz konusu ihalenin ilanının 28.02.2011 tarihinde KİK bülteninde yayınlandığı ve ihalenin de 22.03.2011 tarihinde gerçekleştirildiği anlaşılmıştır.

İhale ilan tarihi 28.02.2011 ile ihale tarihi olan 22.03.2011 tarihi itibariyle kamu kurum ve kurulularına ilişkin 2011 yılı birim fiyatlarının henüz yayınlanmış olması nedeniyle 2010 yılı birim fiyatlarında kullanılan işçilik saat ücretleri kabul edilmekte iken, yukarıda belirtilen isteklitarafından analizler üzerinden yapılan açıklamalarında 01.01.2011-30.06.2011 tarihleri arasında geçerli olan saatlik asgari ücretin altında teklif verdikleri gerekçesiyle de, anılan isteklilerin tekliflerinin değerlendirme dışı bırakılmasına karar verilmiştir.

Anılan Kurul Kararının Suha İnş. Hay. Gıd. Tem. Yak. Teks. Tic. San. Ltd. Şti. ile Egemsoy İnş. Nak. Tem. Mad. Hay. Yak. Tic. San. Ltd. Şti.’nin aşırı düşük teklif açıklamalarının uygun görülmeme gerekçeleri olan; “öngörülen imalat miktarlarının idarenin tespit ettiği miktarlar ile uyumlu olduğu, açıklama istenilen teklif bileşenlerini oluşturan girdilerin büyük bir kısmında Bayındırlık ve İskan Bakanlığının 2010 yılı birim fiyat ve rayiçlerinin kullanıldığının belirtildiği ve bunlara ilişkin analizlerin sunulduğu, diğer girdilere ilişkin ise Tebliğin 45.1.13.2. maddesi kapsamında usulüne uygun bir şekilde fiyat teklifleri sunulduğu, fakat “Düz İşçi” saatlik ücretinin analizlerde 3,41 TL öngörüldüğü, bu ücretin, ihale tarihinin içinde bulunduğu, 2011 yılı birinci altı aylık dönemi için tespit edilen 3,54 TL saatlik asgari ücretten düşük olduğu görüldüğünden açıklamaların uygun olmadığı” değerlendirmesine ilişkin olarak, anılan istekli tarafından 2010 yılı birim fiyatlarında kullanılan işçilik saat ücretleri kabul edilmekte iken, aynı isteklinin analizleri üzerinden yapılan açıklamalarında 01.01.2011-30.06.2011 tarihleri arasında geçerli olan saatlik asgari ücretin altında teklif verildiği gerekçesiyle, anılan isteklinin teklifinin değerlendirme dışı bırakılmasına karar verilmiştir.

Ancak, anılan Kurul kararında yer alan bu husus tekliflerin değerlendirilmesinde ve aşırı düşük teklif açıklamasının kabulünde çelişkiye yol açmaktadır. İdarece yapılan yaklaşık maliyet hesaplamasında 2010 yılı birim fiyatları esas alınırken, her bir iş kalemini oluşturan birim fiyatların analizleri incelendiğinde, analiz girdileri içerisinde yer alan ve fiyatı oluşturan düz işçi saatlik ücretinin 2010 yılı rayiçlerinde yer alan bedel (3,41 TL/saat) olduğu görülecektir. Buna karşın istekliler tarafından yapılan açıklamalarda, iş kaleminin yayınlanmış birim fiyat şeklinde sunulduğunda, o birim fiyat içinde yer alan bileşenlerden birisinin de (malzeme, makine, işçilik, vb. gibi) saatlik işçilik ücreti olduğu ve 2010 yılı Bayındırlık ve İskân Bakanlığının yayımlamış olduğu rayiçlerin esas alındığının görüleceği, ancak iş kalemine ilişkin analiz sunması nedeniyle ve analizin bileşenlerini oluşturan analiz ve alt analizlerde de işçilik gideri olarak daha önce yayınlanmış birim fiyat içinde kullandığı Bayındırlık Bakanlığı 2010 yılı birim fiyatlarına belirlenmesine esas işçilik ücretini kullanamamasının hukuka uyarlığı bulunmadığı gibi sözleşmenin uygulanması aşamasında da sorun yaratacaktır.

Bir başka anlatımla, istekliler tarafından teklif bedelini oluşturan birtakım imalatlara ilişkin yapılan aşırı düşük açıklamalarında, teklif fiyatlarını kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlamış birim fiyatların kârlı ve/veya kârsız tutarını veya bu kârsız tutara isteklinin belirlediği miktarda kâr ekleyerek oluşturduğu fiyatların geçerli kabul edilmesine rağmen, aynı fiyatlara ilişkin aşırı düşük teklif açıklamasında, istekli tarafından fiyatların alt analizlerde açık olarak gösterilmesi durumunda kabul edilmemesinde hukuka uyarlık bulunmamaktadır. Başka bir ifadeyle; 2010 Yılı Birim Fiyatı içerisinde yer alan saatlik işçilik rayici olan 3,41 TL/saat kabul edilir iken, bu teklif fiyatlara ilişkin olarak, istekliler tarafından oluşturulan analiz ve alt analizlerdeki işçiliğin 1 saatlik rayiç ücreti 3,54 TL/saat ten aşağı olamaz demenin, hukuka uyarlılığı bulunmamaktadır. Böyle bir uygulamanın varlığı halinde, bir ihalede iki farklı fiyatta iki farklı işçilik ücreti olacağından, sözleşmenin uygulaması sırasındaki yeni fiyat uygulamalarında, yüklenici ile idare arasında sorunların çıkacağı aşikardır.

Anılan Tebliğ açıklamasından da anlaşılacağı üzere, istekliler tarafından aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında, idarece açıklanması istenilen iş kalemine ilişkin olarak, kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış birim fiyatların kullanılması durumunda (Kâr hariç veya Kâr ilave edilerek) analiz düzenlemelerinin zorunlu olmadığı, analiz düzenlenmesinin zorunlu olduğu hallerde de iş kalemini oluştururken, kamu kurum ve kuruluşlarının birim fiyatlarından yararlanılabileceği, dolayısıyla iş kaleminin bileşenlerini oluşturan alt analizlerde, işçilik ücretleri olarak 2010 yılı birim fiyatlarında kullanılan işçilik ücretlerinin kullanılmasının yerinde olduğu, anılan Kurul kararının aksine gerek aşırı düşük teklif açıklamasının değerlendirilmesinde, gerek sözleşmenin uygulanmasında, gerek isteklilerce aşırı düşük teklif açıklamasında, gerekse de eşit muamele açısından uygulama birliğinin sağlanacağı değerlendirildiğinden, belirtilen isteklinin yapmış olduğu aşırı düşük teklif açıklamasındaki işçiliklerin mevzuata uygun olduğu sonucuna varılmıştır.

Açıklanan nedenlerle; inceleme konusu ihaleye ilişkin Kararda yer alan diğer değerlendirmelere katılmakla birlikte, Suha İnş. Hay. Gıd. Tem. Yak. Teks. Tic. San. Ltd. Şti. ile Egemsoy İnş. Nak. Tem. Mad. Hay. Yak. Tic. San. Ltd. Şti.’nin aşırı düşük açıklamalarının uygun görülmeme gerekçeleri olarak anılan Kararda yer alan; “öngörülen imalat miktarlarının idarenin tespit ettiği miktarlar ile uyumlu olduğu, açıklama istenilen teklif bileşenlerini oluşturan girdilerin büyük bir kısmında Bayındırlık ve İskan Bakanlığının 2010 yılı birim fiyat ve rayiçlerinin kullanıldığının belirtildiği ve bunlara ilişkin analizlerin sunulduğu, diğer girdilere ilişkin ise Tebliğin 45.1.13.2. maddesi kapsamında usulüne uygun bir şekilde fiyat teklifleri sunulduğu, fakat “Düz İşçi” saatlik ücretinin analizlerde 3,41 TL öngörüldüğü, bu ücretin, ihale tarihinin içinde bulunduğu, 2011 yılı birinci altı aylık dönemi için tespit edilen 3,54 TL saatlik asgari ücretten düşük olduğu görüldüğünden açıklamaların uygun olmadığı” gerekçesinin anılan isteklilerin aşırı düşük teklif aşamasında elenme gerekçesi olmaması, aksine söz konusu açıklamanın kabul edilmesi gerektiği yönündeki düşüncemizle, “düzeltici işlem belirlenmesine” ilişkin karara katılmıyorum.

KARŞI OY

Kurul Çoğunluğu, ihale üzerinde bırakılan istekli Suha İnş. Hay. Gıd. Tem. Yak. Teks. Tic. San. Ltd. Şti. ile istekli Egemsoy İnş. Nak. Tem. Mad. Hay. Yak. Tic. San. Ltd. Şti.’nin tekliflerinin “… öngörülen imalat miktarlarının idarenin tespit ettiği miktarlar ile uyumlu olduğu, açıklama istenilen teklif bileşenlerini oluşturan girdilerin büyük bir kısmında Bayındırlık ve İskan Bakanlığının 2010 yılı birim fiyat ve rayiçlerinin kullanıldığının belirtildiği ve bunlara ilişkin analizlerin sunulduğu, diğer girdilere ilişkin ise Tebliğin 45.1.13.2. maddesi kapsamında usulüne uygun bir şekilde fiyat teklifleri sunulduğu, fakat “Düz İşçi” saatlik ücretinin analizlerde 3,41 TL öngörüldüğü, bu ücretin, ihale tarihinin içinde bulunduğu, 2011 yılı birinci altı aylık dönemi için tespit edilen 3,54 TL saatlik asgari ücretten düşük olduğu görüldüğünden açıklamaların uygun olmadığı”” gerekçesi ile değerlendirme dışı bırakılmasına karar vermiştir.

Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Aşırı düşük teklif değerlendirmesi” başlığı altındaki 45.1.9. uncu alt maddesinde “İş kalemleri/gruplarına ait analizler ile yardımcı ve/veya alt analizlerde yer alan işçilik fiyatları için Bayındırlık ve İskan Bakanlığı tarafından belirlenen işçilik rayiçlerinin kullanılmaması durumunda, teklif edilen işçilik fiyatları ihale tarihinde yürürlükte olan saatlik asgari ücretin altında olamaz.” açıklaması bulunmaktadır.

Tebliğ açıklaması gereğince, işçilik fiyatları için Bayındırlık ve İskan Bakanlığı tarafından belirlenen işçilik rayiçlerinin kullanılmaması durumunda, teklif edilen işçilik fiyatlarının ihale tarihinde yürürlükte olan saatlik asgari ücretin altında olamayacağı açıktır.

Anılan isteklilerin aşırı düşük teklif açıklamalarının, Bayındırlık ve İskan Bakanlığı’nca yayımlanan 2010 yılı birim fiyat ve rayiçlerine dayandırılarak yapıldığı, gerek imalat, gerek malzeme, gerekse işçilik rayiçlerinde 2010 yılı fiyatlarını kullanıldığı görülmektedir. (2011 yılı Bakanlık birim fiyatları 31.03.2011 tarihinde yayımlandığından, şikayet konusu ihalede 28.02.2011 ilan tarihi itibarıyla Bakanlık 2010 yılı fiyatları kullanılabilmektedir.) 2011 yılının ilk yarısı için uygulanacak saatlik işçi ücreti 3,54 TL olmakla birlikte, anılan isteklilerin Tebliğ açıklaması gereğince aşırı düşük teklif açıklamalarında Bakanlık tarafından belirlenen işçilik rayicini (3,41 TL) kullanmalarında mevzuata aykırılık bulunmadığı kanaatindeyim.

Ayrıca Tebliğ açıklamaları gereği, isteklilerin, kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış “kar ve genel gider içermeyen birim fiyatları” teklif edebilecekleri hususu göz önüne alındığında, içinde 3,41 TL olarak yer alan işçilik bedelini de içeren herhangi bir iş kalemi için 2010 yılı karsız imalat fiyatını teklif eden isteklilerin teklifleri geçerli teklif kabul edilirken, 2010 yılı fiyatlarıyla analizlerde işçilik bedelinin 3,41 TL olarak yer almasının uygun bulunmaması işlemi, Kanunun 5 inci maddesi hükümleriyle bağdaşmamaktadır.

Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanunun 54 üncü maddesinin onuncu fıkrasının (c) bendi gereğince “başvurunun reddine” karar verilmesi gerektiği yönündeki görüşüm ile Kurul Çoğunluğunun “Düzeltici işlem belirlenmesine,” kararına katılmıyorum. (¤¤)

Full & Egal Universal Law Academy