(4734 S. K. m. 54, 65)
Toplantı No: 2012/065
Gündem No: 4
Karar Tarihi: 07.11.2012
Karar No: 2012/UY.III-4174
Şikayetçi: Murat Çetin - Çetin İnşat San. ve Tic. A.Ş. Ortak Girişimi, Turgut Temelli Caddesi Elmalıoğlu İşhanı Kat: 3 No: 11 MALATYA
İhaleyi Yapan Daire: Malatya Belediye Başkanlığı Destek Hizmetleri Müdürlüğü, İnönü Mahallesi İnönü Caddesi No: 218 MALATYA
Başvuru Tarih ve Sayısı: 19.09.2012 / 31739
Başvuruya Konu İhale: 2012/93951 İhale Kayıt Numaralı "Malatya Yaşam Ve Spor Merkezi İnşaatı" İhalesi
Kurumca Yapılan İnceleme ve Değerlendirme: Malatya Belediye Başkanlığı Destek Hizmetleri Müdürlüğü tarafından 10.08.2012 tarihinde açık ihale usulü ile yapılan “Malatya Yaşam ve Spor Merkezi İnşaatı” ihalesine ilişkin olarak Murat Çetin - Çetin İnşat San. ve Tic. A.Ş. Ortak Girişimi’nin 10.09.2012 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 11.09.2012 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 19.09.2012 tarih ve 31739 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 19.09.2012 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.
Başvuruya ilişkin olarak 2012/3508 sayılı şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.
Karar:
Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.
İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle; ihale üzerinde bırakılan isteklinin vermiş olduğu teklifin mevcut piyasa koşulları dikkate alındığında aşırı düşük olduğu, bu nedenle söz konusu isteklinin aşırı düşük teklif açıklamasının Kamu İhale Genel Tebliği’nin 38’inci ve 45’inci maddelerine uygun olmadığı iddialarına yer verilmiştir.
Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.
4734 sayılı Kanun’un 37’nci maddesine göre verilen tekliflerin ihale komisyonunca değerlendirilmesinden sonra, anılan Kanun’un 38’inci maddesi uyarınca diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanların tespit edilmesi ve bu teklif sahiplerinden teklifte önemli olan bileşenlerle ilgili ayrıntıların yazılı olarak istenmesi, belgelendirilmek suretiyle isteklilerce yapılacak yazılı açıklamaların değerlendirilmesi ve açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin tekliflerinin reddedilmesi gerekmektedir.
03.09.2012 tarihli ihale komisyonu kararının incelenmesinden, ihale komisyonunca ihaleye verilen geçerli teklifler dikkate alınmak suretiyle aşırı düşük teklif sınır değerinin 8.425.719,88 TL olarak hesaplanması üzerine, sınır değerin altında teklif veren Hat İnş. Müh. Tur. Taah. Paz. San. ve Tic. Ltd. Şti. - Bagen İnş. Tur. Sey. Gıda San. ve Tic. Ltd. Şti. İş Ortaklığı’nın aşırı düşük teklif sorgulamasına tabi tutulduğu, verilen süre içerisinde aşırı düşük teklif açıklamasında bulunan isteklinin açıklamalarının ise uygun bulunduğu anlaşılmıştır.
İdarece kamu kurum ve kuruluşlarınca yayınlanmış 2012 yılı birim fiyatları ile piyasa fiyatları esas alınmak suretiyle yaklaşık maliyetin 11.126.600,09 TL olarak belirlendiği, inşaat işlerinin 137 adet, mekanik tesisat işlerinin 307 adet, elektrik tesisat işlerinin ise 124 adet iş kaleminden oluştuğu görülmüştür.
Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45’inci maddesinde,
“….
45.1.2. Sınır değerin altındaki teklif sahiplerinden yaklaşık maliyetin % 80’lik bölümünü oluşturan iş kalemleri/gruplarına ilişkin ayrıntılar yazılı olarak istenir. Bu çerçevede; istenen açıklamanın niteliği dikkate alınarak, isteklilere beş (5) iş gününden az olmamak üzere makul bir süre verilir.
45.1.2.1. İhale komisyonunca, (38.1) maddesi kapsamında idarece hazırlanan “sıralı iş kalemleri/grupları listesi” kullanılarak yaklaşık maliyetin % 80’lik kısmına giren iş kalemleri/grupları belirlenir.
Sıralı listeye göre, tutarlarının yaklaşık maliyete oranlarının kümülatif toplamı % 80 oranına kadar olan iş kalemleri/grupları ile kümülatif toplama eklendiğinde % 80 oranının aşılmasına neden olan iş kalemi/grubu, sorgulamaya tabi tutulacak olan iş kalemleri/grupları olarak belirlenecektir. Bunların dışında kalan iş kalemleri/grupları için sorgulama yapılmayacaktır.
…..
45.1.2.3. İhale komisyonu teklifleri aşırı düşük olarak tespit edilen isteklilerden (45.1.2.1) maddesinde belirlediği iş kalemleri/grupları için isteyeceği açıklama ile ilgili yazıda, (45.1.2.2) maddesine göre açıklama istenilmeyecek olan analiz girdilerini de belirtecektir.
İstekliler, teklifi kapsamında yer alan iş kalemleri/grupları için hazırlayacakları analizlerde (45.1.2.2) maddesine göre açıklama istenilmeyecek olan analiz girdileri de dahil analizlerini oluşturan tüm girdileri göstereceklerdir.
…..
45.1.3. İsteklilerden teklifleri kapsamında analiz ve hesap cetveli sunmaları istenmeyecektir. Analizler ve hesap cetveli, Kanunun 38 inci maddesi uyarınca teklif fiyatı aşırı düşük olarak tespit edilen isteklilerin tekliflerinin önemli bileşenleri ile ilgili ayrıntıların belirlenmesi amacıyla, sadece aşırı düşük teklif sahibi isteklilerden istenecektir. Bu çerçevede; teklif fiyatının aşırı düşük olduğu tespit edilen istekliler tekliflerinde önemli olduğu tespit edilen bileşenlerine ilişkin olarak yapacakları açıklama kapsamında;
a) Anahtar teslimi götürü bedel işlerde, toplam teklif bedelini oluşturan iş kalemleri ve/veya iş gruplarına ait miktarlar ve bunlara ait birim fiyatların gösterildiği hesap cetveli ile açıklama istenen iş kalemleri ve/veya iş gruplarının birim fiyatlarına ilişkin ihale dokümanında verilen analiz formatına uygun analizleri,
b) Teklif birim fiyatlı işlerde; açıklama istenen iş kalemlerinin birim fiyatlarına ilişkin olarak ihale dokümanında verilen analiz formatına uygun analizleri
sunacaklardır. Sorgulamaya konu edilmeyen iş kalemleri/grupları için analiz sunulması istenmeyecektir.
45.1.4. İdare tarafından ihale dokümanı kapsamında;
a) Teklif birim fiyatlı işlerde; her bir iş kaleminin yapım şartlarına, tarif ve içeriğine göre analizde yer almasını istediği “malzeme, işçilik, makine ve diğerleri (varsa; nakliyeler, inşaat yerindeki yükleme, boşaltma, yatay ve düşey taşımalar, zamlar vb.)” sadece girdi cinslerinin belirlendiği, analiz girdileri ile miktarlarının ve tutarlarının belirtilmediği,
b) Anahtar teslimi götürü bedel işlerde; iş kalemleri ve/veya iş gruplarının yapım şartlarına bağlı kalınarak, her iş kalemi/iş grubunun içeriğine göre analizde yer almasını istediği “malzeme, işçilik, makine ve diğerleri (varsa; nakliyeler, inşaat yerindeki yükleme, boşaltma, yatay ve düşey taşımalar, zamlar vb.)” sadece girdi cinslerinin belirlendiği, analiz girdileri ile miktarlarının ve tutarlarının belirtilmediği,
(Ek-Y.2)’de yer alan örneğe uygun analiz formatının isteklilere verilmesi, isteklilerin de tekliflerinin aşırı düşük olarak tespit edilerek kendilerinden açıklama istenmesi durumunda, yapacakları açıklamada sunacakları analizlerin verilen bu formata uygun olması gerekmektedir.
İdare tarafından bütün iş kalemleri/iş grupları için tek bir analiz formatı düzenlenebileceği gibi, iş kalemleri/iş gruplarının yapım şartlarına göre birden fazla analiz formatı da düzenlenebilir. Ancak bu durumda, idare ihale dokümanında hangi analiz formatının hangi iş kalemleri/iş grupları için kullanılacağını belirtmek zorundadır.
45.1.5. İsteklilerin iş kalemleri/iş grupları için kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış cari yıl birim fiyatları veya bu fiyatlardan daha yüksek fiyatları teklif etmeleri ve söz konusu iş kalemleri/grupları için; hangi kamu kurum ve kuruluşunun birim fiyatını kullandıklarını, birim fiyat poz numarasını da yazmak suretiyle liste halinde belirterek açıklamaları kapsamında sunmaları durumunda analiz düzenlemeleri zorunlu değildir. Bu kapsamda; isteklilerin, kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış “kar ve genel gider içermeyen birim fiyatların” üzerine, kendi belirledikleri “kar ve genel gideri” ilave ederek birim fiyatlarını oluşturmaları durumunda da; hangi kamu kurum ve kuruluşunun “kar ve genel gider hariç birim fiyatını” kullandıklarını ve kendi belirledikleri “kar ve genel gider” tutarını yazmak suretiyle liste halinde belirterek açıklamaları kapsamında sunmaları halinde de, söz konusu iş kalemleri/iş grupları için analiz düzenlemeleri zorunlu değildir. Bu kapsamda isteklilerin analiz düzenlemeleri zorunlu olmayan söz konusu iş kalemleri/grupları için (45.1.14) maddesinde belirtildiği şekilde, proforma fatura, teklif alma yazısı, maliyet/satış tutarı tespit tutanağı (Ek: O-5, O-6, O-7) ve stok tespit tutanağı (Ek: O-8) sunmalarına da gerek bulunmamaktadır.
….
İş kalemleri/grupları için, kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış birim fiyatlar esas alınarak teklif sunulmuş olmakla birlikte; yukarıda belirtildiği şekliyle liste halinde belirtilmemesi durumunda, söz konusu iş kalemleri/grupları için analiz sunulması zorunludur.
İlan veya davet tarihinde cari yıl birim fiyatın yayımlanmamış olması durumunda, istekli tarafından önceki yılın yayımlanmış birim fiyatları kullanılabilir.
….
45.1.7. İstekliler tarafından, inşaat iş kalemleri/iş grupları dışında yer alan sıhhi tesisat, kalorifer tesisatı, müşterek tesisat, havalandırma, brülör, asansör, elektrik tesisatı vb. iş kalemleri/iş gruplarına ait analiz sunulması yerine bu iş kalemi/iş gruplarına ait malzeme ve montaj bedelini ayrı ayrı gösterecek şekilde açıklama yapılması kabul edilecektir.
45.1.8. Aşırı düşük teklifine ilişkin olarak yaptığı açıklamada sunduğu analizler, ihale dokümanı kapsamındaki analiz formatına, birim fiyat tariflerine, idarece tanımlanan yapım şartlarına veya teknik şartnameye uygun olmayan, analiz fiyat tutarları teklif fiyatların üzerinde olan isteklilere ait teklifler reddedilecektir. Analizler üzerinde yapılan incelemede; çarpım ve toplamlarda hesaplama hatası bulunması durumunda, analiz girdilerine ait fiyatlar esas alınarak, hesaplama hatası ihale komisyonu tarafından re’sen düzeltilir. Bu şekilde düzeltilmiş analiz fiyatı, teklif fiyatın üzerinde olan isteklilerin teklifleri reddedilir.
45.1.9. İş kalemleri/gruplarına ait analizler ile yardımcı ve/veya alt analizlerde yer alan işçilik fiyatları ihale tarihinde yürürlükte olan saatlik asgari ücretin altında olamaz.
….
45.1.13. Teklifi aşırı düşük bulunan isteklilerin, tekliflerinde önemli olduğu tespit edilen bileşenler ile ilgili olarak Kanunun 38 inci maddesi uyarınca yapacakları açıklamada; sorgulamaya konu iş kalemlerine/gruplarına ilişkin analizler ile bu analizlere dayanak teşkil eden bilgi ve belgeleri sunmaları gerekmektedir.
İsteklinin analizlerine dayanak teşkil eden bilgi ve belgeler;
a. Tedarikçi veya üreticilerden alınan proforma faturalar,
b. Fiyat teklifleri,
c. Çimento ve demir ürünleri için üreticinin ilan edilmiş fiyat tarifeleri
ç. Kamu kurum ve kuruluşları tarafından sunulan mal ve hizmetlere ilişkin ilan edilmiş fiyat tarifeleri veya bunlardan alınmış fiyat teklifleri,
d. Kamu kurum ve kuruluşları tarafından ilgili mala ilişkin ilan edilen asgari fiyatlar,
e. Ürettiği, aldığı veya sattığı mallara ilişkin maliyet/satış tutarı tespit tutanakları,
f. Stoğunda bulunan mallara ilişkin stok tespit tutanakları,
g. İdarece istenmesi durumunda yardımcı analizler v.b. dir.
İstekliler tekliflerine ilişkin olarak yukarıda sayılan belgelerden kendileri için uygun olanları (45.1.13.1 – 45.1.13.8) maddelerine göre yapacakları açıklamalar kapsamında sunacaklardır.
Yukarıda sayılan belge ve bilgilerden hiçbiri ile açıklama yapılmasının fiilen mümkün olmadığının anlaşıldığı durumlarda istekli tarafından gerekçesi belirtilmek suretiyle ilgili mevzuatına göre son 12 ay içinde düzenlenen açıklamaya elverişli diğer belge ve bilgiler kullanılarak da açıklama yapılabilir. (Örnek: Yurt dışından ithal edilen mallara ilişkin olarak gümrük giriş beyannamesi kullanılarak açıklama yapılabilir.) (Ek: 20/8/2011-28031 R.G./ 17 md.) Yüklenicinin dışında üçüncü kişilerce inşaat mahalli dışında imal edilen ve esaslı başka bir işçilik veya malzeme katkısı yapılmaksızın yapıya monte edilen yapı elemanları için teklif edilen fiyatın, malzeme ve işçilik (gerekiyorsa nakliye de) fiyatlarının da belirtildiği proforma fatura veya fiyat teklifi ile belgelendirilmesi durumunda, bu iş kalemlerine ilişkin ayrıca analiz sunulması zorunlu değildir.
45.1.13.1. Tedarikçi veya imalatçılardan alınan ve birim fiyatları gösteren proforma fatura sunularak açıklama yapılması durumunda proforma faturadaki birim satış tutarı;
a) Maliyete dayalı açıklama yapıldığında, maliyet/satış tutarı tespit tutanağında yer alan (Ek-O.5) ağırlıklı ortalama birim maliyetin,
b) Satışlar üzerinden açıklama yapıldığında, maliyet/satış tutarı tespit tutanağında yer alan (Ek-O.5) ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin,
altında olamaz.
Maliyete dayalı açıklama yapıldığında, mükellefle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından proforma fatura üzerine; “Birim satış tutarının, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre çıkartılan ve tarafımdan onaylanan maliyet/satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim maliyet tutarının altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir.
Satışlar üzerinden açıklama yapıldığında, mükellefle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından proforma fatura üzerine; “Birim satış tutarının, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre çıkartılan ve tarafımdan onaylanan maliyet/satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir.
Kaşeleme işlemi bu Tebliğin 8.4 maddesinde belirtilen özel kaşe kullanılmak suretiyle yapılabileceği gibi, bu kaşe dışında meslek mensubuna ilişkin bilgileri içeren kaşe kullanılmak suretiyle de yapılabilir.
45.1.13.2. İsteklilerce yapılan açıklamalarda; teklifin bir bölümünü oluşturan iş kalemlerine/gruplarına ilişkin olarak piyasada o alanda faaliyet gösteren kişilerden alınan fiyat tekliflerinin sunulması halinde, fiyat teklifinde belirtilen veya fiyat teklifine göre hesaplanan birim fiyat;
a) Maliyete dayalı açıklama yapıldığında, maliyet/satış tutarı tespit tutanağında (Ek-O.6) yer alan toplam birim maliyet tutarının,
b) Satışlar üzerinden açıklama yapıldığında, maliyet/satış tutarı tespit tutanağında (Ek-O.6) yer alan ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin,
altında olamaz.
Maliyete dayalı açıklama yapıldığında, mükellefle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından fiyat teklifinin üzerine; “Birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre çıkartılan ve tarafımdan onaylanan maliyet/satış tutarı tespit tutanağındaki toplam birim maliyet tutarının altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir.
Satışlar üzerinden açıklama yapıldığında, mükellefle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından fiyat teklifinin üzerine; “Birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre çıkartılan ve tarafımdan onaylanan maliyet/satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir.
Kaşeleme işlemi bu Tebliğin 8.4 maddesinde belirtilen özel kaşe kullanılmak suretiyle yapılabileceği gibi, bu kaşe dışında meslek mensubuna ilişkin bilgileri içeren kaşe kullanılmak suretiyle de yapılabilir.
İstekli tarafından teklif kapsamındaki harita, kadastro ve proje işlerine ilişkin olarak yapılacak açıklamalarda sadece bu işlere ilişkin fiyat tekliflerinin sunulması yeterlidir….” açıklamaları yer almaktadır.
İdarenin sorgulamaya tabi tutulacak istekliden aşırı düşük teklif açıklaması istenmesine ilişkin yazısında, isteklinin teklifinin aşırı düşük olduğunun tespit edildiği belirtilmek suretiyle bu düşüklüğe neden olan maliyet bileşenleri ile ilgili açıklamaların belgeleriyle birlikte sunulması talep edilmiştir. Söz konusu yazının ekinde ise her bir ayrı liste halinde düzenlenmiş olan, inşaat işlerine ait 55 adet iş kaleminden oluşan açıklama istenilen iş kalemleri listesi, mekanik ve elektrik tesisatı işlerine ait 7 adet iş kaleminden oluşan açıklama istenilen iş kalemleri listesi, açıklama istenilmeyen analiz girdileri listesi, açıklama istenilen analiz girdileri listesi ve sıralı analiz girdileri listesi verilmiştir.
İhale üzerinde bırakılan Hat İnş. Müh. Tur. Taah. Paz. San. ve Tic. Ltd. Şti. - Bagen İnş. Tur. Sey. Gıda San. ve Tic. Ltd. Şti. İş Ortaklığı tarafından aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında sunulan bilgi ve belgeler incelendiğinde;
İsteklinin 8.038.000,00 TL olan teklif bedeli içerisinde inşaat işleri için 6.520.346,60 TL, mekanik tesisat işleri için 999.410,14 TL, elektrik tesisat işleri içinse 518.243,26 TL bedel öngörüldüğü,
Teklif bedelini oluşturan fiyatlar ve maliyet analizlerin Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45’inci maddesindeki açıklamalar doğrultusunda 2012 yılı Çevre ve Şehircilik Bakanlığı birim fiyat rayiçleri ile piyasadan temin edilen proforma faturalara dayanılarak hazırlandığının belirtildiği,
Teklif bedelini oluşturan iş kalemlerine ait miktarlar ile bunların birim fiyatlarının gösterildiği hesap cetvelinin sunulduğu, isteklinin hesap cetvelinde 137 adet inşaat işlerine, 339 adet mekanik tesisatı işlerine ve 125 adet elektrik tesisatı işlerine ilişkin iş kaleminin yer aldığı, isteklinin hesap cetvelindeki imalat miktarları incelendiğinde, açıklama istenilen 62 adet iş kaleminden 60’ının hesap cetvelindeki miktarının idarece hesaplanan miktarlardan farkının %10’dan düşük olduğu, kalan 2 adet iş kaleminden MSB.805/A poz numaralı imalatın hesap cetvelindeki miktarının idarece hesaplanan miktardan %13,87, Y.16.055/A poz numaralı imalatın miktarının ise %13,28 düşük olduğu,
İdarece açıklama istenilen 62 adet iş kaleminden 26 adedinin fiyatlarının, istekli tarafından kullanılan birim fiyatların poz numaraları ve hangi idareye ait olduğu gösteren bir liste sunularak kamu kurum ve kuruluşlarına ait 2012 yılı birim fiyatları ile açıklandığı, kalan iş kalemleri içinse fiyat analizlerinin sunulduğu, analizlerdeki girdilere ilişkin fiyatların proforma faturalar, fiyat teklifi ve kamu kurum ve kuruluşlarına ait rayiçler ile tevsik edildiği,
Analizlerde yer alan saatlik işçilik fiyatlarının yürürlükteki saatlik asgari ücretin üzerinde olduğu görülmüştür.
Anahtar teslimi götürü bedel işlerde isteklilerce hesaplanan miktarlarla idare tarafından yapılan hesaplamalarda elde edilen miktarların aynı sonuçları vermesinin beklenmemesi gerektiği açık olmakla birlikte bu farklılığın makul bir düzeyde olması gerektiği, şikâyete konu ihalede açıklama istenen iş kalemlerinden MSB.805/A poz numaralı imalatın hesap cetvelindeki miktarının idarece hesaplanan miktardan %13,87, Y.16.055/A poz numaralı imalatın miktarının ise %13,28 düşük olduğu, bu farklılığın makul bir farklılık olarak kabul edilemeyeceği anlaşıldığından anılan isteklinin teklifinin değerlendirme dışı bırakılması gerekmektedir.
Sonuç olarak, yukarıda mevzuata aykırılığı belirlenen ihale işlemlerinin düzeltici işlemle giderilebilecek nitelikte işlemler olduğu tespit edildiğinden, ihale üzerinde bırakılan Hat İnş. Müh. Tur. Taah. Paz. San. ve Tic. Ltd. Şti. - Bagen İnş. Tur. Sey. Gıda San. ve Tic. Ltd. Şti. İş Ortaklığı’nın teklifinin değerlendirme dışı bırakılması ve bu aşamadan sonraki ihale işlemlerinin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerekmektedir.
Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 60 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,
Anılan Kanun’un 54’üncü maddesinin onuncu fıkrasının (b) bendi gereğince düzeltici işlem belirlenmesine,
Oyçokluğu ile karar verildi.
KARŞI OY
Başvuru sahibi Murat Çetin - Çetin İnşat San. ve Tic. A.Ş. Ortak Girişimi tarafından, ihale üzerinde bırakılan istekli olan Hat İnş. Müh. Tur. Taah. Paz. San. ve Tic. Ltd. Şti. - Bagen İnş. Tur. Sey. Gıda San. ve Tic. Ltd. Şti. İş Ortaklığı tarafından yapılan aşırı düşük teklif açıklamasının mevzuata uygun olmadığı iddiası ile 19.09.2012 tarihinde yapılan itirazen şikâyet başvurusunun incelenmesi sonucunda, Kamu İhale Kurulunun oy çokluğu ile alınan düzeltici işlem niteliğindeki 07.11.2012 tarih ve 2012/UY.III-4174 sayılı kararı ile ihale üzerinde bırakılan Hat İnş. Müh. Tur. Taah. Paz. San. ve Tic. Ltd. Şti. - Bagen İnş. Tur. Sey. Gıda San. ve Tic. Ltd. Şti. İş Ortaklığı’nın teklifinin değerlendirme dışı bırakılmasına karar verilmiştir.
Söz konusu kararda Hat İnş. Müh. Tur. Taah. Paz. San. ve Tic. Ltd. Şti. - Bagen İnş. Tur. Sey. Gıda San. ve Tic. Ltd. Şti. İş Ortaklığı tarafından tarafından yapılan aşırı düşük teklif açıklamasının “.....isteklinin hesap cetvelindeki imalat miktarları incelendiğinde, açıklama istenilen 62 adet iş kaleminden 60 ının hesap cetvelindeki miktarının idarece hesaplanan miktarlardan farkının % 10 dan düşük olduğu, kalan 2 adet iş kaleminden MSB.805/A poz numaralı imalatın hesap cetvelindeki miktarının idarece hesaplanan miktardan %13,87, Y.16.055/A poz numaralı imalatın miktarının ise %13,23 düşük olduğu,....Anahtar teslimi götürü bedel işlerde isteklilerce hesaplanan miktarlarla idare tarafından yapılan hesaplamalarda elde edilen miktarların aynı sonuçları vermesinin beklenmemesi gerektiği açık olmakla birlikte bu farklılığın makul bir düzeyde olması gerektiği, şikayet konu ihalede açıklama istenen iş kalemlerinden MSB.805/A poz numaralı imalatın hesap cetvelindeki miktarının idarece hesaplanan miktardan %13,87, Y.16.055/A poz numaralı imalatın miktarının ise %13,28 düşük olduğu, bu farklılığın makul bir farklılık olarak kabul edilemeyeceğinden anılan isteklinin değerlendirme dışı bırakılması gerekmektedir.” gerekçesiyle uygun bulunmadığı belirtilmiştir.
Kamu İhale Kurulu tarafından yukarıda belirtilen gerekçeyle alınan bu karara aşağıda açıklanan nedenlerle katılmıyorum:
1) Aşırı düşük teklif sorgulaması teklif fiyatı idarece belirlenen sınır değerin altında olan isteklilerin teklif ettikleri bedelle ihale konusu işin sözleşmesine, teknik şartnamesine, mahal listesine ve projesine uygun olarak yapılmasının mümkün olup olmadığının belirlenmesi amacıyla yapılmaktadır. İhale komisyonunca teklif fiyatının aşırı düşük olduğu tespit edilen isteklilerden idarece hesaplanan yaklaşık maliyetin %80’ini oluşturan iş kalemleri veya gruplarına ilişkin Kamu İhale Genel Tebliğinin 45 inci maddesinde yer alan açıklamalara uygun olarak açıklamada bulunmaları istenilmektedir.
İsteklilerden açıklamada bulunmaları istenilen her bir iş kaleminin veya grubunun gerek yaklaşık maliyet içerisindeki ağırlığı gerekse isteklilerin teklif bedeli içerisindeki ağırlığı birbirinden farklılık göstermektedir. İncelenen ihale üzerinden örnek vermek gerekirse, idarece açıklama istenilen iş kalemlerinden Y.16.059/1A poz numaralı imalatın yaklaşık maliyet içerisindeki ağırlığının bu imalatın 1.255.423,12 TL olan tutarına karşılık %11,28 olmasına karşılık, 742.532 poz numaralı imalatın yaklaşık maliyet içerisindeki ağırlığının bu imalatın 35.568 TL olan tutarına karşılık %0,32 olmaktadır.
Bu durumda Y.16.059/1A poz numaralı imalatın miktarındaki %1 oranındaki değişikliğin yaklaşık maliyet üzerindeki etkisi 12.554,23 TL iken, 742.532 poz numaralı imalatın miktarındaki %1 oranındaki değişikliğin yaklaşık maliyet üzerindeki etkisi 355,68 TL olmaktadır. Başka bir ifadeyle, Y.16.059/1A poz numaralı imalatın miktarındaki %1 oranındaki değişikliğin yaklaşık maliyet üzerindeki etkisi, 742.532 poz numaralı imalatın miktarındaki %1 oranındaki değişikliğin yaklaşık maliyet üzerindeki etkisinin 35,30 katı olmaktadır. Dolayısıyla belirli bir orandaki imalat farklılığının teklif bedeli üzerindeki etkisi her bir iş kalemi veya grubu için farklı olmaktadır.
İstekliler tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklamalarında teklif bedelini oluşturan imalat miktarlarının bazı iş kalemlerinde idarece yaklaşık maliyetin bulunmasında kullanılan imalat miktarlarından fazla hesaplanması, bazı iş kalemlerinde eşit hesaplanması diğerlerinde ise eksik hesaplanması olağan bir durumdur.
Aşırı düşük teklif sorgulamasına tabi tutulan bir istekli tarafından açıklama istenilen bir iş kaleminin miktarının düşük hesaplanmasının isteklinin teklif bedelinin düşük hesaplanmasına yol açacağı ne kadar açıksa, açıklama istenilen başka bir iş kaleminin miktarının fazla hesaplanmasının da teklif bedelinin yüksek hesaplanmasına yol açacağı o kadar açıktır. Yukarıdaki örneğe dönersek, her bir iş kaleminin teklif bedeli üzerindeki ağırlığının faklı olması nedeniyle, 742.532 poz numaralı imalatın miktarındaki %35 oranındaki düşüklüğün 12.554,22 TL olan etkisinin, Y.16.059/1A poz numaralı imalatın miktarındaki %1 oranındaki fazlalık ile giderilebileceği görülmektedir.
Dolayısıyla bir teklifin aşırı düşük olup olmadığına ilişkin kararın, isteklilerce hesaplanan miktarlar ile idarece hesaplanan miktarlar arasındaki farkın oranına bakılarak değil, açıklama istenilen tüm iş kalemlerine ilişkin imalat farklılıklarının toplam teklif bedeli üzerindeki etkisi dikkate alınarak, imalat farklılıkları nedeniyle teklif bedelinin makul sayılamayacak ölçüde düşük hesaplanıp hesaplanmadığına bakılarak verilmesi gerekmektedir.
2) Anahtar teslimi götürü bedel ihalelerde ihale dokümanı içerisinde isteklilere imalat miktarları verilmediğinden, imalat miktarlarının aşırı düşük teklif açıklamasında bulunan istekliler tarafından hesaplandığı, dolayısıyla istekliler tarafından hesaplanan imalat miktarları ile idarece yaklaşık maliyetin bulunması için hazırlanan imalat miktarlarının birebir aynı olmamasının olağan bir durum olduğu, Hat İnş. Müh. Tur. Taah. Paz. San. ve Tic. Ltd. Şti. - Bagen İnş. Tur. Sey. Gıda San. ve Tic. Ltd. Şti. İş Ortaklığı tarafından aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında sunulan hesap cetvelindeki imalat miktarlarının bütünü göz önüne alındığında idarece yaklaşık maliyet hesabında dikkate alınan imalat miktarları ile uyumlu olduğu, söz konusu iki iş kalemindeki %10’un üzerindeki metraj farklılığına ilişkin olarak ise,
MSB.805/A poz numaralı “Paslanmaz Çelik Merdiven Korkuluğu ve Küpeştesi Yapılması” imalatının yaklaşık maliyet içerisindeki miktarının 2.583,36 kg anılan isteklinin hesap cetvelindeki miktarının ise 2.225,00 kg olduğu, Kamu İhale Kurulu tarafından %10’a kadar olan metraj farklılıkları makul kabul edilmekte olup, bu oranın üzerindeki %3,87 oranındaki imalat farkının isteklinin teklif bedeli içerisindeki karşılığının 2.826,68 TL, bu tutarın yaklaşık maliyet içerisindeki ağırlığının ise %0,025 olduğu,
Y.16.055/A poz numaralı “Beton santralinde üretilen veya satın alınan ve beton pompasıyla basılan, C 8/10 basınç dayanım sınıfında beton dökülmesi (beton nakli dahil)” imalatının yaklaşık maliyet içerisindeki miktarının 980,167 m3 anılan isteklinin hesap cetvelindeki miktarının ise 850,00 m3 olduğu, Kamu İhale Kurulu tarafından %10’a kadar olan metraj farklılıkları makul kabul edilmekte olup, bu oranın üzerindeki %3,28 oranındaki imalat farkının isteklinin teklif bedeli içerisindeki karşılığının 1.783,70 TL, bu tutarın yaklaşık maliyet içerisindeki ağırlığının ise %0,016 olduğu,
Toplam tutarı 4.610,34 TL olan söz konusu imalat farklılığından isteklinin elde edeceği maliyet avantajının isteklinin 8.038.000,00 TL olan teklif bedeli içerisindeki ağırlığı göz önüne alındığında anılan isteklinin teklifinin aşırı düşük olmasına neden olacak ölçüde olmadığı açıktır.
3) Kamu İhale Kurulunca idarece teklifte önemli maliyet bileşeni olarak görülerek açıklama istenilen iş kalemlerinden herhangi birinin isteklinin hesap cetvelinde belirtilen miktarı ile idarece yaklaşık maliyetin bulunmasında hesaplanan miktarı arasında %10’un üzerinde farklılık olmasının aşırı düşük teklif açıklamasının uygun bulunmama gerekçesi olarak görülmesine ilişkin olarak ise, yapım işleri ihalelerinde isteklilerce yapılan aşırı düşük teklif açıklamalarının Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45’inci maddesindeki açıklamalar uyarınca değerlendirilmesi gerekmekte olup, idarece açıklama istenen iş kalemlerinden herhangi birine ilişkin %10’un üzerindeki miktar farkı nedeniyle yapılan aşırı düşük teklif açıklamasının Kamu İhale Kurulunca yeterli görülmemesinin mevzuatta dayanağı bulunmamaktadır.
4) Söz konusu Kurul kararında idarece açıklama istenilen iş kalemlerinin her birine ilişkin olarak %10’a kadar olan miktar farklılıkları makul bir farklılık olarak görülmekteyken %10’un üzerindeki miktar farklılıklarının makul bir farklılık olarak kabul edilemeyeceği belirtilmektedir. Mevzuatta dayanağı olmayan bu düşünüş biçimi kendi içerisinde de bütünüyle tutarsızdır. Anılan Kurul Kararının gerekçesinden isteklinin hesap cetvelindeki açıklama istenilen 62 adet iş kaleminin tamamının miktarının %10’ a kadar düşük olması halinde isteklinin aşırı düşük teklif açıklamasının Kamu İhale Kurulunca uygun bulunacağı sonucu çıkmaktadır. Bu durumda isteklinin imalat miktarlarını düşürmek suretiyle (yeterki her bir iş kalemindeki fark %10 oranını aşmasın) teklif bedelinin %8’ine kadar (açıklama istenilen iş kalemlerinin yaklaşık maliyetin %80’ini oluşturması nedeniyle %80’in %10’u olan %8 oranına kadar) maliyet avantajı elde etmesinin Kamu İhale Kurulunca makul bir farklılık kabul edildiği ve somut olaya da bu orandaki farlılığın isteklinin teklif bedeli içerisindeki karşılığının 643.040,00 TL olduğu, somut olayda aşırı düşük teklif açıklaması Kamu İhale Kurulunca uygun bulunmayan isteklinin 62 adet iş kalemine ilişkin imalat farklılığının ağırlıklı ortalamasının %3,44 olduğu, bunun ise Kamu İhale Kurulunca makul kabul edilen %10 oranının çok altında olduğu göz önüne alındığında, Kamu İhale Kurulunca isteklinin teklif bedeli içerisindeki karşılığı toplamda 643.040,00 TL’ye kadar olan imalat farklılıkları makul bir farklılık olarak kabul edilmekteyken, toplam tutarı 4.610,34 TL olan söz konusu imalat farklılığından dolayı isteklinin aşırı düşük teklif açıklamasının kabul edilmemesinde hukuka uyarlık bulunmamaktadır.
5) Anılan Kurul kararında idarece açıklama istenilen iş kalemlerinin her birine ilişkin olarak %10’a kadar olan miktar farklılıklarının makul bir farklılık olarak görüldüğü belirtilmektedir. İsteklinin hesap cetvelindeki imalat miktarları idarece hesaplanan imalat miktarları ile karşılaştırıldığında;
Poz.No. İdarece İdarece İdarece İstekli
hesaplanan hesaplanan hesaplanan tarafından Fark
Miktar birim fiyat tutar hesaplanan (%)
miktar
1 Y.16.059/1A 10.742,967 116,860 1.255.423,12 10.075,000 -6,22
2 21.017/1 32.975,865 26,490 873.530,66 32.316,000 -2,00
3 Y.23.014 335,760 1.935,890 649.994,43 305,000 -9,16
4 ÖZEL 16 1.155,320 335,000 387.032,20 1.050,000 -9,12
5 Y.23.081 117,200 3.197,650 374.764,58 115,000 -1,88
6 Y.23.015 163,130 1.920,080 313.222,65 165,000 1,15
7 18.466/1 10.057,598 27,130 272.862,63 9.856,000 -2,00
8 ÖZEL 04 1.766,060 150,000 264.909,00 1.731,000 -1,99
9 18.233/9A 4.254,420 51,410 218.719,73 4.169,000 -2,01
10 ÖZEL 14 358,620 550,000 197.241,00 325,000 -9,37
11 ÖZEL 06 542,000 350,000 189.700,00 505,000 -6,83
12 27.581/MK 25.916,650 7,150 185.304,05 25.398,000 -2,00
13 Y.23.244/H 9.454,200 17,300 163.557,66 9.265,000 -2,00
14 25.048/4A 9.493,324 15,810 150.089,45 9.050,000 -4,67
15 21.066 34.756,278 4,260 148.061,74 34.061,000 -2,00
16 ÖZEL 12 2.936,000 45,000 132.120,00 2.645,000 -9,91
17 18.071/2/MK 1.424,562 90,640 129.122,30 1.396,000 -2,00
18 MSB.414/A1 3.099,740 36,260 112.396,57 3.038,000 -1,99
19 MSB.805/A 2.583,360 42,910 110.851,98 2.225,000 -13,87
20 23.243/20 1.704,110 62,150 105.910,44 1.670,000 -2,00
21 26.006/051A 4.344,435 22,110 96.055,46 4.257,000 -2,01
22 N.21 527,097 178,750 94.218,59 516,000 -2,11
23 21.054 29.550,282 3,140 92.787,89 28.959,000 -2,00
24 ÖZEL 26 1.404,300 65,000 91.279,50 1.285,000 -8,50
25 27.535/1 8.319,770 10,700 89.021,54 8.153,000 -2,00
26 Y.16.055/A 980,167 89,990 88.205,23 850,000 -13,28
27 MSB.922/A 500,980 170,010 85.171,61 491,000 -1,99
28 ÖZEL 30 605,000 135,000 81.675,00 593,000 -1,98
29 25.048/1A 8.319,770 9,360 77.873,05 7.950,000 -4,44
30 19.055/C1 1.866,000 38,630 72.083,58 1.750,000 -6,22
31 23.086 7.353,100 9,650 70.957,42 6.675,000 -9,22
32 N.25 58.989,982 1,190 70.198,08 55.000,000 -6,76
33 MSB.608/A 7.023,895 9,790 68.763,93 6.883,000 -2,01
34 N.03 4.421,507 15,060 66.587,90 4.333,000 -2,00
35 Y.15.006/2B 14.982,760 4,310 64.575,70 14.683,000 -2,00
36 26.005/025A 2.765,690 20,350 56.281,79 2.710,000 -2,01
37 27.525/A1 5.193,004 10,730 55.720,93 5.089,000 -2,00
38 ÖZEL 25 199,920 240,000 47.980,80 196,000 -1,96
39 26.206/C1 586,949 78,190 45.893,54 575,000 -2,04
40 27.531/MK 4.108,600 11,050 45.400,03 4.026,000 -2,01
41 27.528/3 9.493,324 4,550 43.194,62 9.303,000 -2,00
42 26.008/053A 1.603,510 26,910 43.150,45 1.571,000 -2,03
43 22.081 164,730 245,510 40.442,86 161,000 -2,26
44 Y.15.001/2B 13.269,592 2,930 38.879,90 13.004,000 -2,00
45 Y.15.014/2B 2.997,352 12,960 38.845,68 2.937,000 -2,01
46 18.139/D2 1.613,120 22,960 37.037,24 1.582,000 -1,93
47 ÖZEL 01 2.947,690 12,500 36.846,13 2.750,000 -6,71
48 ÖZEL 10 104,500 350,000 36.575,00 102,000 -2,39
49 HÖ.13 2.200,000 53,000 116.600,00 2.090,000 -5,00
50 265.100/A 5.630,000 19,400 109.222,00 5.349,000 -4,99
51 HÖ.03 2,000 40.600,000 81.200,00 2,000 0,00
52 904.222 2,000 39.000,000 78.000,00 2,000 0,00
53 HÖ.15 1.180,000 64,000 75.520,00 1.121,000 -5,00
54 HÖ.14 1.320,000 56,000 73.920,00 1.254,000 -5,00
55 782.101 7.500,000 8,200 61.500,00 7.125,000 -5,00
56 950.114 1,000 57.500,000 57.500,00 1,000 0,00
57 HÖ.01 1,000 50.000,000 50.000,00 1,000 0,00
58 ÖYA.14 2,000 23.500,000 47.000,00 2,000 0,00
59 89.921 74,000 567,000 41.958,00 74,000 0,00
60 HÖ.02 1,000 37.600,000 37.600,00 1,000 0,00
61 904.221 1,000 37.170,000 37.170,00 1,000 0,00
62 742.532 468,000 76,000 35.568,00 445,000 -4,91
Ağırlıklı Ortalama -3,44
İdarece açıklama istenilen 62 adet iş kaleminden 30’unun isteklinin hesap cetvelindeki miktarlarının idarece hesaplanan miktarlardan farkının %0-%2 aralığında, 11’inin %2-%4 aralığında, 8’inin %4-%6 aralığında, 5’inin %6-%8 aralığında, 6’sının %8-%10 aralığında, kalan 2’sinin ise %10’dan büyük (birinin %13,87, diğerinin ise %13,28) olduğu, isteklinin 62 adet iş kalemine ilişkin imalat farklılığının ağırlıklı ortalamasının ise %3,44 olduğu göz önüne alındığında, isteklinin hesap cetvelindeki imalat farklılığının makul bir düzeyde olduğu, anılan isteklinin teklifinin aşırı düşük olmasına neden olacak ölçüde olmadığı açıktır.
Açıklanan nedenlerle ihale üzerinde bırakılan istekli olan Hat İnş. Müh. Tur. Taah. Paz. San. ve Tic. Ltd. Şti. - Bagen İnş. Tur. Sey. Gıda San. ve Tic. Ltd. Şti. İş Ortaklığı tarafından yapılan aşırı düşük teklif açıklamasının mevzuata uygun olduğu, bu nedenle “İtirazen şikayet başvurusunun reddine” karar verilmesi gerektiği yönündeki düşüncemle anılan Kurul kararına katılmıyorum. (¤¤)
Full & Egal Universal Law Academy