(4734 S. K. m. 54, 65)
Toplantı No: 2020/022
Gündem No: 66
Karar Tarihi: 22.05.2020
Karar No: 2020/UY.I-940
BAŞVURU SAHİBİ: İhg İnşaat Sanayi ve Ticaret Ltd.Şti.-Celaleddin Kalender İş Ortaklığı,
İHALEYİ YAPAN İDARE:
İller Bankası Anonim Şirketi Yatırım Koordinasyon Dairesi Başkanlığı,
BAŞVURUYA KONU İHALE:
2020/3570 İhale Kayıt Numaralı “Ortahisar (Nevşehir) İçmesuyu İnşaatı Yapım İşi” İhalesi
KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:
İller Bankası Anonim Şirketi Yatırım Koordinasyon Dairesi Başkanlığı tarafından 05.02.2020 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “Ortahisar (Nevşehir) İçmesuyu İnşaatı Yapım İşi” ihalesine ilişkin olarak İhg İnşaat Sanayi ve Ticaret Ltd.Şti.-Celaleddin Kalender İş Ortaklığı’nın 24.03.2020 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 25.03.2020 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 03.04.2020 tarih ve 16399 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 31.03.2020 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.
Başvuruya ilişkin olarak 2020/614 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.
KARAR:
Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.
İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle, iş ortaklıklarının pilot ortağı İHG İnşaat San. ve Tic. Ltd. Şti ile ihaleye katılan diğer istekli Gülhal İnş. San. Tic. Ltd. Şti. arasında sermaye, temsil ilişkisi, ortaklık ve hâkim etki bulunmadığı, teklif kapsamında sunulan ticaret sicil gazetesinde iki şirketin sermaye sahipleri ile temsile yetkili kişilerinin tamamen farklı olduğu, şirketler arasında hiçbir örtüşmenin söz konusu olmadığı bu kapsamda aralarında sermaye ve/veya temsil ilişkisi bulunmayan kişilerin ihalenin sonucu bakımından menfaat birliği içerisinde olamayacakları, birlikte hareket etmelerini gerektirecek hiçbir mantıklı temelinin bulunmadığı, ihale sürecindeki sıralı işlemler ile teklif hazırlama çalışmaları açısından iş ortaklıkları ve diğer isteklilerin birlikte hareket ettiği ve tekliflerin tek merkezden hazırlandığına karine teşkil edecek hiçbir davranış ve işlemin bulunmadığı, her iki şirketin de faaliyet merkezlerinin ve adreslerinin tamamen farklı olduğu, her iki istekli tarafından teklif edilen fiyat ile birim fiyat teklif cetvelindeki tutarlar arasında herhangi bir benzerlik bulunmadığı, teklif mektuplarında benzer rakamsal ve imla hatalarının yapılmadığı, ihalede sundukları geçici teminat mektubu ile diğer isteklinin sunduğu teminat mektubunun bankaca teminat altına alınan miktar yönünden farklılık içerdiği, teminat süresinin farklı olduğu ve Şanlıurfa merkezli her iki şirketinde aynı bankayla çalışmasında, mevduatlarını aynı bankada değerlendirmesinde ve doğal olarak ticari faaliyetlerini yürüttükleri bankadan geçici teminat mektubu almalarında ve bu mektupları teklifleri ile birlikte sunmalarında yasal bir engel bulunmadığı, bankanın teminat mektuplarının kullanılacağı iş, işlem, makam ve konuya göre ayrılması, sıra/sayı numarası verilmesi ve kayda geçirilmesi gibi şekli ve biçimsel işlemlerin her bankanın kendi iç işleyişiyle alakalı bir konu olduğu, banka müşterisinin teminat mektubunun hazırlanması sürecindeki bu gibi şekli işlemlere herhangi bir dahlinin olmadığı, düzenlenen bir teminat mektubunun tarih ve sıra numarasının yasak fiil ve davranışa sebep olarak gösterilmesinin hiçbir hukuki dayanağı bulunmadığı, kanunilik ve hukuk güvenliği ilkelerine de aykırılık teşkil ettiği ve tekliflerinin değerlendirme dışı bırakılmasının uygun olmadığı iddialarına yer verilmiştir.
Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “İhaleye katılımda yeterlik kuralları” başlıklı 10’uncu maddesinde “…Aşağıda belirtilen durumlardaki istekliler ihale dışı bırakılır:
…
j) 17 nci maddede belirtilen yasak fiil veya davranışlarda bulundukları tespit edilen.” hükmü,
Aynı Kanun’un “Yasak fiil veya davranışlar” başlıklı 17’nci maddesinde “İhalelerde aşağıda belirtilen fiil veya davranışlarda bulunmak yasaktır:
a) Hile, vaat, tehdit, nüfuz kullanma, çıkar sağlama, anlaşma, irtikap, rüşvet suretiyle veya başka yollarla ihaleye ilişkin işlemlere fesat karıştırmak veya buna teşebbüs etmek.
b) İsteklileri tereddüde düşürmek, katılımı engellemek, isteklilere anlaşma teklifinde bulunmak veya teşvik etmek, rekabeti veya ihale kararını etkileyecek davranışlarda bulunmak.
c) Sahte belge veya sahte teminat düzenlemek, kullanmak veya bunlara teşebbüs etmek.
d) Alternatif teklif verebilme halleri dışında, ihalelerde bir istekli tarafından kendisi veya başkaları adına doğrudan veya dolaylı olarak, asaleten ya da vekaleten birden fazla teklif vermek.
e) 11 inci maddeye göre ihaleye katılamayacağı belirtildiği halde ihaleye katılmak.
Bu yasak fiil veya davranışlarda bulunanlar hakkında bu Kanunun Dördüncü Kısmında belirtilen hükümler uygulanır.” hükmü,
Aynı Kanun’un “İhalelere katılmaktan yasaklama” başlıklı 58’inci maddesinde “17 nci maddede belirtilen fiil veya davranışlarda bulundukları tespit edilenler hakkında fiil veya davranışlarının özelliğine göre, bir yıldan az olmamak üzere iki yıla kadar, üzerine ihale yapıldığı halde mücbir sebep halleri dışında usulüne göre sözleşme yapmayanlar hakkında ise altı aydan az olmamak üzere bir yıla kadar, 2 nci ve 3 üncü maddeler ile istisna edilenler dahil bütün kamu kurum ve kuruluşlarının ihalelerine katılmaktan yasaklama kararı verilir. Katılma yasakları, ihaleyi yapan bakanlık veya ilgili veya bağlı bulunulan bakanlık, herhangi bir bakanlığın ilgili veya bağlı kuruluşu sayılmayan idarelerde bu idarelerin ihale yetkilileri, il özel idareleri ve bunlara bağlı birlik, müessese ve işletmelerde İçişleri Bakanlığı; belediyeler ve bunlara bağlı birlik, müessese ve işletmelerde ise Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından verilir.
Haklarında yasaklama kararı verilen tüzel kişilerin şahıs şirketi olması halinde şirket ortaklarının tamamı hakkında, sermaye şirketi olması halinde ise sermayesinin yarısından fazlasına sahip olan gerçek veya tüzel kişi ortaklar hakkında birinci fıkra hükmüne göre yasaklama kararı verilir. Haklarında yasaklama kararı verilenlerin gerçek veya tüzel kişi olması durumuna göre; ayrıca bir şahıs şirketinde ortak olmaları halinde bu şahıs şirketi hakkında da, sermaye şirketinde ortak olmaları halinde ise sermayesinin yarısından fazlasına sahip olmaları kaydıyla bu sermaye şirketi hakkında da aynı şekilde yasaklama kararı verilir.
İhale sırasında veya sonrasında bu fiil veya davranışlarda bulundukları tespit edilenler, idarelerce o ihaleye iştirak ettirilmeyecekleri gibi yasaklama kararının yürürlüğe girdiği tarihe kadar aynı idare tarafından yapılacak sonraki ihalelere de iştirak ettirilmezler.
Yasaklama kararları, yasaklamayı gerektiren fiil veya davranışın tespit edildiği tarihi izleyen en geç kırkbeş gün içinde verilir. Verilen bu karar Resmi Gazetede yayımlanmak üzere en geç onbeş gün içinde gönderilir ve yayımı tarihinde yürürlüğe girer. Bu kararlar Kamu İhale Kurumunca izlenerek, kamu ihalelerine katılmaktan yasaklı olanlara ilişkin siciller tutulur.
İhaleyi yapan idareler, ihalelere katılmaktan yasaklamayı gerektirir bir durumla karşılaştıkları takdirde, gereğinin yapılması için bu durumu ilgili veya bağlı bulunulan bakanlığa bildirmekle yükümlüdür.” hükmü,
İdari Şartname’nin “İhale konusu işe ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde “2.1. İhale konusu işin
a) Adı: ORTAHİSAR (NEVŞEHİR) İÇMESUYU İNŞAATI YAPIM İŞİ
b) Yatırım proje no'su/kodu:
c) Miktarı (fiziki) ve türü: Ø75-355 mm çap ar. PE100 PN10 borular ile L=41.763 m şeb, şeb ana boru, terfi, ilt+bağl+tahl hattı döş, 1 ad. 100 m³ topl dep, 1 ad. 300 m³+1 ad. 700 m³ B.A.G serv dep, 2 ad. Der terfi merk., ab bağl, san yapı ile elk ve mek işl yap
Ayrıntılı bilgi idari şartnamenin ekinde yer almaktadır.
ç) Yapılacağı yer: ORTAHİSAR (NEVŞEHİR)” düzenlemesi,
Aynı Şartname’nin “Geçici teminat” başlıklı 26’ncı maddesinde “26.1. İstekliler, teklif ettikleri bedelin % 3'ünden az olmamak üzere kendi belirleyecekleri tutarda geçici teminat vereceklerdir. Teklif edilen bedelin % 3'ünden az oranda geçici teminat veren isteklinin teklifi değerlendirme dışı bırakılır.
26.2. İsteklinin ortak girişim olması halinde, toplam geçici teminat miktarı ortaklık oranına veya işin uzmanlık gerektiren kısımlarına verilen tekliflere bakılmaksızın ortaklardan biri veya birkaçı tarafından karşılanabilir. Ancak ortaklardan herhangi biri tarafından Kanun kapsamındaki idarelere taahhüt edilenler dışında yurt dışında gerçekleştirilen işler için düzenlenen iş bitirme belgesinin kullanılması durumunda, belgeyi kullanan ortak tarafından ilgisine göre iş ortaklıklarındaki hissesi oranında veya konsorsiyumlarda işin uzmanlık gerektiren kısımlarına verilen teklif tutarının toplam teklif tutarına karşılık gelen oranda geçici teminat verilmesi zorunludur.
26.3. Geçici teminat olarak sunulan teminat mektuplarında geçerlilik tarihi belirtilmelidir. Bu tarih, 03.07.2020 tarihinden önce olmamak üzere istekli tarafından belirlenir.
26.4. Kabul edilebilir bir geçici teminat ile birlikte verilmeyen teklifler, İdare tarafından istenilen katılma şartlarının sağlanamadığı gerekçesi ile değerlendirme dışı bırakılacaktır.” düzenlemesi yer almaktadır.
Kamu İhale Kanunu’nun yukarıda aktarılan hükümlerinde rekabeti veya ihale kararını etkileyecek davranışlarda bulunmak, alternatif teklif verebilme halleri dışında, ihalelerde bir istekli tarafından kendisi veya başkaları adına doğrudan veya dolaylı olarak, asaleten ya da vekaleten birden fazla teklif vermek yasak fiil ve davranışlar arasında sayılmıştır. Bu yasağın amacının ihalede serbest bir rekabet ortamının bulunmasını sağlamak ve sözleşme fiyatının oluşması aşamasında herhangi iki hukuk kişisinin birbirlerinin teklifinden haberdar olarak danışıklı hareket etmelerini önlemek olduğu değerlendirilmektedir.
İtirazen şikâyete konu ihalenin 2020/3570 İhale Kayıt Numaralı “Ortahisar (Nevşehir) İçmesuyu İnşaatı Yapım İşi” olduğu, 05.02.2020 tarihinde yapılan ihaleye (85) isteklinin katıldığı, ihale komisyonu kararında, 6 isteklinin 4734 sayılı Kanun’un 17’nci maddesinin (d) bendi gereği yasak fiil ve davranışta bulunduğu, 4 isteklinin sınır değer altında kaldığı, 1 isteklinin imza sirküleri sunmadığı, 1 isteklinin asgari iş deneyim belge tutarını sağlamadığı, 1 isteklinin geçici teminat mektubunun uygun olmadığı, 1 isteklinin ortağının T.C. kimlik numarasının bulunmadığı gerekçeleriyle değerlendirme dışı bırakıldığı görülmüştür.
Başvuru sahibinin iddiaları ve ihale işlem dosyasında yer alan belgeler üzerinden yapılan incelemeye aşağıda yer verilmiştir.
Başvuru sahibi İHG İnşaat San ve Tic. Ltd. Şti - Celaleddin Kalender İş Ortaklığı tarafından sunulan belgeler incelendiğinde; İHG İnşaat San ve Tic. Ltd. Şti adresinin birim fiyat teklif cetvelinde yer alan kaşesinde “Taş ocağı: Otlukalanı mevki sarı mağara mezrası, Ofis: Refahiye mah. Şanlı Koop. C1 blok Kat:2 No:4 Şanlıurfa” olduğu, sunulan Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi’nde adresin “Otluk alanı mevki sarı mağara mezrası Merkez” olduğu, yine başvuru sahibi istekli tarafından sunulan banka referans mektubunun KuveytTürk Katılım Bankası A.Ş. Şanlıurfa Şubesi’nden alındığı, 01.02.2020 tarihli ve 111785 sayılı olduğu, geçici teminat mektubunun yine anılan şubeden alındığı, tutarının 249.000,00 TL, 03.02.2020 tarih ve 898172 sayılı olduğu görülmektedir.
Gülhal İnş. San. Tic. Ltd. Şti. tarafından sunulan belgeler incelendiğinde; anılan isteklinin adresinin birim fiyat teklif cetvelinde “Refahiye mah. 282. Sok. Şanlı Apt. C/1 BLK 1/4 Haliliye / Şanlıurfa” olduğu, sunulan Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi’nde adresin aynı olduğu, sunulan imza sirkülerinde ise şirketin adresinin “Refahiye mah. 282. Sok. Şanlı kop. C 1 Blok Kat 2 No 4 Merkez / Şanlıurfa” şeklinde olduğu, yine anılan istekli tarafından sunulan banka referans mektubunun KuveytTürk Katılım Bankası A.Ş. Şanlıurfa Şubesi’nden alındığı, 01.02.2020 tarihli ve 111786 sayılı olduğu, geçici teminat mektubunun yine anılan şubeden alındığı, tutarının 250.000,00 TL, 03.02.2020 tarih ve 898171 sayılı olduğu görülmektedir.
Kurum tarafından yukarıda yer verilen banka referans mektupları ve geçici teminat mektuplarını düzenleyen KuveytTürk Katılım Bankası A.Ş. Şanlıurfa Şubesi’nden14.04.2020 tarihli ve E.2020/6109 sayılı yazı ile “…Kurumumuza yapılan başvuruya ilişkin olarak şubeniz tarafından düzenlenen İHG İnşaat San ve Tic. Ltd. Şti tarafından sunulan 01.02.2020 tarihli ve 111785 sayılı Banka Referans Mektubu ve 249.000,00 TL tutarlı 03.02.2020 tarih ve 898172 sayılı Geçici Teminat mektubu ile Gülhal İnş. San. Tic. Ltd. Şti. tarafından sunulan 01.02.2020 tarihli ve 111786 sayılı Banka Referans Mektubu ve 250.000,00 TL tutarlı 03.02.2020 tarih ve 898171 sayılı Geçici Teminat mektubu için kimlerin başvuru yaptığı ve söz konusu mektupları kimlerin aldığı bilgilerine ihtiyaç duyulmaktadır” ifadelerine yer verilerek bilgi talep edilmiştir.
KuveytTürk Katılım Bankası A.Ş. Şanlıurfa Şubesi tarafından 04.05.2020 tarihli ve 2020-109763 sayılı yazıda “İlgi tarih ve sayılı yazınız Şubemize tebliğ edilmiş olup, ilgi yazınızda anılan kişi hakkında, Bankamız kayıtlarında yapılan araştırma sonucunda;
Araştırma konusu ilgili mektuplar internet bankacılığı ve mobil şubeden firma yetkilileri tarafından başvuru yapılmış ve talep edilmiş olup ilgili mektupları da İSMAİL CAN(TC:433…) teslim almıştır.” ifadelerine yer verilmiştir.
Yapılan tespitler neticesinde; İHG İnşaat San ve Tic. Ltd. Şti - Celaleddin Kalender İş Ortaklığı’nın pilot ortağı İHG İnşaat San ve Tic. Ltd. Şti ile Gülhal İnş. San. Tic. Ltd. Şti. tarafından sunulan belgelere göre adreslerinin aynı olduğu,
Anılan isteklilerin sunduğu geçici teminat mektubu ile banka referans mektubunun aynı bankanın, aynı şubesi tarafından, aynı tarihte ardışık sıra numarasına yer verilerek düzenlendiği, her iki isteklinin geçici teminat mektubu ile banka referans mektubuna ilişkin olarak başvuru ve taleplerin internet bankacılığı ve mobil şubeden firma yetkilileri tarafından yapıldığı, ilgili mektupları ise aynı kişinin aldığı görülmüştür.
Yukarıda bahsedilen veriler ışığında, başvuru sahibi istekli İHG İnşaat San ve Tic. Ltd. Şti - Celaleddin Kalender İş Ortaklığı ile ihaleye katılan diğer bir istekli olan Gülhal İnş. San. Tic. Ltd. Şti.nin birbirlerinin tekliflerinden bilgi sahibi olduğuna ve aralarında organik bir bağ bulunduğuna ilişkin kuvvetli bir karinenin varlığının ortada olması nedeniyle hayatın olağan akışı çerçevesinde her iki isteklinin, birbirlerinin tekliflerinden haberdar olmaması ihtimalinin söz konusu olmadığı ve isteklilerin söz konusu ihaleye bu şekilde girmelerinin 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 17’nci maddesinde belirtilen yasak fiil ve davranışlar kapsamında olduğu değerlendirildiğinden idarece tesis edilen işlemin yerinde olduğu sonucuna varılmıştır.
Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun'un 65'inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,
Anılan Kanun'un 54'üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (c) bendi gereğince itirazen şikâyet başvurusunun reddine,
Oybirliği ile karar verildi.(¤¤)
Full & Egal Universal Law Academy