(4734 S. K. m. 17, 30, 58, 59)
Toplantı No: 2015/048
Gündem No: 40
Karar Tarihi: 12.08.2015
Karar No: 2015/UM.II-2214 
Şikayetçi: Bozankaya Otomotiv Makine İmalat İthalat Ve İhracat Anonim Şirketi 
İhaleyi Yapan Daire: Kocaeli Büyükşehir Belediye Başkanlığı (Ulaşım Dairesi Başkanlığı)
Başvuru Tarih ve Sayısı: 14.07.2015/59553
Başvuruya Konu İhale: 2015/73087 İhale Kayıt Numaralı "Tramvay Aracı" İhalesi
Kurumca Yapılan İnceleme ve Değerlendirme:
Karar:
TOPLANTIYA KATILAN ÜYELER:
Başkan: Mahmut GÜRSES,
Üyeler: Ali Kemal AKKOÇ, Mehmet Zeki ADLI, Hasan KOCAGÖZ, Hamdi GÜLEÇ, Mehmet AKSOY
BAŞVURU SAHİBİ:
Bozankaya Oto. Mak. İml. İth. ve İhr. A.Ş.,
Ufuk Üniversitesi Cad. Ambrosia İş Merkezi No: 18/63 Çankaya/ANKARA
İHALEYİ YAPAN İDARE:
Kocaeli Büyükşehir Belediye Başkanlığı Ulaşım Dairesi Başkanlığı,
Karabaş Mah. Oramiral Salim Dervişoğlu Cad. No: 80 41040 İzmit/KOCAELİ
BAŞVURUYA KONU İHALE:
2015/73087 İhale Kayıt Numaralı “Tramvay Aracı Alımı” İhalesi
KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:
Kocaeli Büyükşehir Belediye Başkanlığı Ulaşım Dairesi Başkanlığı tarafından 21.07.2015 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “Tramvay Aracı Alımı” ihalesine ilişkin olarak Bozankaya Oto. Mak. İml. İth. ve İhr. A.Ş.nin 25.06.2015 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 06.07.2015 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 14.07.2015 tarih ve 59553 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 14.07.2015 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.
Başvuruya ilişkin olarak 2015/1840 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.
KARAR:
Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.
İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle,
1) Başvuru konusu ihalenin nitelik olarak özel imalat süreci gerektiren bir alımı ihalesi olduğu, kamu ihale mevzuatı kapsamında özel imalat süreci gerektiren mal alımı ihalelerinde iş deneyimini tevsiken iş deneyim belgesi ile kapasite raporunun istenilmesinin zorunlu olduğu, isteklilerin ise bu belgelerden herhangi biri ile iş deneyimlerini tevsik edebilecekleri, bu şekilde iş deneyim belgesi olmayan sanayi malzemeleri üreten isteklilerin kapasite raporu ile özel imalat süreci gerektiren mal alımı ihalelerine iştirak edebilecekleri ve böylece rekabetin artabileceği, fakat söz konusu ihalede iş deneyimini tevsiken sadece iş deneyim belgesi ve teknolojik ürün deneyim belgesinin istenildiği, bahse konu bu düzenlemenin mevzuata aykırı olduğu, ayrıca ihaleye katılımın da sınırlandırıldığı,
2) İhale dokümanında 06.07.2015 tarihinde Zeyilname ile değişikler yapıldığı, söz konusu değişikliklerin ihaleye katılımı engellediği, isteklileri tereddüte sevk ettiği ve mevzuata aykırı düzenlemeler içerdiği iddialarına yer verilmiştir.
Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.
1) Başvuru sahibinin 1’inci iddiasına ilişkin olarak:
Şikâyete konu edilen ihale konusu iş kapsamında 12 tramvay aracının alınacağı, söz konusu ihalede isteklilerin işin tamam üzerinden götürü bedel teklif sunacakları görülmüştür.
19.06.2015 tarihinde yayımlanan İhale İlanı’nın “Mesleki ve Teknik yeterliğe ilişkin belgeler ve bu belgelerin taşıması gereken kriterler” başlıklı 4.3’üncü maddesinde “4.3.1. İş deneyimini gösteren belgeler:
Son beş yıl içinde bedel içeren bir sözleşme kapsamında kesin kabul işlemleri tamamlanan ve teklif edilen bedelin % 25 oranından az olmamak üzere ihale konusu iş veya benzer işlere ilişkin iş deneyimini gösteren belgeler veya teknolojik ürün deneyim belgesi.”düzenlemesine yer verilmiştir.
İhale konusu alıma ait İdari Şartname’nin “Mesleki ve teknik yeterliğe ilişkin belgeler ve bu belgelerin taşıması gereken kriterler” başlıklı 7.5’inci maddesinde “7.5.1. İsteklinin ilk ilan veya davet tarihinden geriye doğru son beş yıl içinde kesin kabul işlemleri tamamlanan mal alımlarıyla ilgili yurt içinde veya yurt dışında kamu veya özel sektörde bedel içeren tek bir sözleşme kapsamında gerçekleştirilen ihale konusu iş veya benzer işlere ilişkin olarak deneyimini gösteren belge veya teknolojik ürün deneyim belgesi sunması zorunludur. İstekli tarafından teklif edilen bedelin %25 dan az olmamak üzere, ihale konusu iş veya benzer işlere ait tek sözleşmeye ilişkin iş deneyimini gösteren belgeler veya teknolojik ürün deneyim belgesinin sunulması gerekir.
İş ortaklığında pilot ortağın, asgari iş deneyim tutarının en az % 20'sini sağlaması gerekir. Ancak, her durumda pilot ortağın iş deneyim tutarının diğer ortaklardan her birinin iş deneyim tutarından fazla olması zorunludur. Pilot ortağın iş deneyim tutarının diğer ortaklardan her birinin iş deneyim tutarından fazla olması ve asgari iş deneyim tutarının en az %20'sini sağlaması şartıyla iş deneyim tutarının kalan kısmı diğer ortaklardan biri, birkaçı veya tamamı tarafından karşılanabilir. Pilot ortağa ait iş deneyimini gösteren belgenin yeterlik kriterini sağlaması halinde, diğer ortaklar iş deneyimini gösteren belge sunmak zorunda değildir.
İş deneyimini gösteren belge olarak teknolojik ürün deneyim belgesinin sunulması durumunda, isteklinin iş deneyimini gösteren belge tutarının asgari iş deneyim tutarına eşit olduğu kabul edilir. İş ortaklığında pilot ortağın teknolojik ürün deneyim belgesi sunması durumunda, iş deneyimini gösteren belge tutarının asgari iş deneyim tutarının hissesi oranına eşit olduğu kabul edilir ve pilot ortağın asgari iş deneyim tutarının en az %20'sini sağlaması ve diğer ortaklardan her birinin iş deneyim tutarından fazla olması koşulu aranmaz. Asgari iş deneyim tutarının kalan kısmının diğer ortaklardan biri, birkaçı veya tamamı tarafından karşılanması zorunludur.” düzenlemesi,
Anılan Şartname’nin “Diğer hususlar” başlıklı 47’nci maddesinde “…İdare tarafından görevlendirilen kontrol/denetleme personeli, teklifte yerli olduğu belirtilen ekipman ve hizmetlerin kontrolü için gerekli bilgi, evrak, üretim ekipmanı hakkında bilgi alacaktır. Görevli personel ürünlerin uygunluğunu denetleyecek, yapılan imalatları gözleyecektir. Yüklenici İdare adına denetleme yapan görevli denetçilere, denetleme kontrol gözlem ölçüm kayıt yapabilmesi için zamanında bilgilendirme yapacak ve gerekli kolaylığı gösterecektir. Bu kontrol/denetlemelere katılmak üzere İdare tarafından görevlendirilen kişilerin yurt içi veya yurt dışı her türlü ulaşım, konaklama ve iaşe masrafları Yüklenici tarafından karşılanacaktır.” düzenlemesi yer almaktadır.
Tramvay Aracı Temini ve İşletmeye Alma Teknik Şartnamesi’nin “Amaç” başlıklı 1.2’inci maddesinde “Bu teknik şartname kapsamında temin edilecek araçların; düşük enerji tüketimine sahip, çevre koşullarından en az etkilenen, kullanılan malzeme ve ekipman yönünden uzun ömürlü, modern görünümlü, çağdaş yaşam koşullarına, son teknolojik gelişmelere ve kent estetiğine, emisyon ve gürültü seviyesi yönünden ulusal ve uluslararası standartlara uygun olarak üretilmesi hedeflenmiştir.” düzenlemesi,
“Kısaltmalar, Standartlar ve Teknik Referanslar” başlıklı 1.4’üncü maddesinde “1) Tramvay araçları ile ilgili işlerin tasarımı, yapımı ve tamamlanması ile ilgili tüm faaliyetler, aşağıda belirtilen ve baz tarihte bulunabilen en yeni standartlar ve yönetmelikler çerçevesinde gerçekleştirilecektir…
3) Yüklenici, işlerin tasarımı, yapımı ve tamamlanması için uygun birbiriyle uyumlu ve koordine edilmiş standart ve yönetmelikler bütününün belirlenmesi ve belirlenen bu standart ve yönetmeliklere uygunluğun tam olarak sağlanmasından sorumlu olacak ve yukarıdaki 1.4/1 paragrafı gereklerinin İşverenin talepleri doğrultusunda karşılandığını gösterecektir…” düzenlemesi,
“Araç Tasarımı ve Veri Toplama” başlıklı 1.5.1’inci maddesinde “Yüklenici sözleşmenin imzalanmasından itibaren 45 gün içinde, Sekapark-Otogar arasında çalışacak tramvay araçlarının alternatif tasarımlarını (en az üç adet) tamamlayarak üç boyutlu görsel ve teknik çizim şeklinde İdare onayına sunacaktır. Tramvay aracının İzmit’te çalışacağı göz önünde bulundurularak yapılacak tasarımlarda kentin tarihi dokusu, güzergah boyu yapı stoku ve kentin genel görünümü dikkate alınacaktır. Bu süre içinde yüklenici, gerekli olan her türlü veriyi ve tasarım kapsamında öngörülen tüm bilgi ve verileri elde etmekle yükümlüdür. Hat üst yapısı ile ilgili bilgileri edinmek, İzmit kent estetiği ile ilgili verileri toplamak, İdare ve yapım yüklenicisi ile toplantılar düzenlemek gibi faaliyetler yüklenicinin sorumluluğundadır. Tüm bilgi ve veriler yüklenici tarafından zamanında elde edilerek İdareye tasarım alternatifleri sunulacaktır. Sunulan alternatiflerden İdarenin onayladığı tasarımın üretimine başlanacaktır.” düzenlemesi,
“Denetim için Sağlanacak Hizmetler” başlıklı 1.5.3’üncü maddesinde “Araç tasarımı, üretimi ve tamamlanması sırasında, geri dönüşü olmayan hataların ortaya çıkmasını önlemek, teslim süresinde gecikmelere yol açmamak ve hataların zamanında giderilmesini sağlamak amacıyla imalat ve üretim tamamlandıktan sonra kontrol imkanı olmayan hususlarda aracın ihale dokümanında belirtilen kalite ve özelliklere uygun üretilip üretilmediğinin tespiti için, Denetim Komisyonu, Denetim Görevlisi, Danışman ve İdare personeli tarafından araç üretim yeri /yerleri belirli aşamalarda ve aralıklarla denetlenecektir. Bu durumlarda Yüklenici söz konusu heyet için uygun ulaşım ve konaklama ihtiyaçlarını, toplantı ve çalışma ofislerini sağlamakla yükümlüdür.
Araç üretiminin bir bölümünün veya bir ekipmanın yüklenicinin kendi tesisleri dışında yurt içi veya yurt dışında herhangi bir yerde tasarımı, imalatı veya fabrikasyonu durumunda, gerekli inceleme ve denetleme yapılabilmesi için işveren tarafından yurt içi veya yurt dışı ulaşım ile konaklama giderleri karşılanacaktır.” düzenlemesi,
“Üretim ve Temin Aşaması” başlıklı 1.5.5’inci maddesinde “Yüklenici, sözleşme kapsamında aşağıdaki yükümlülükleri yerine getirecektir;
- Tramvay araçlarının tasarımı ve prototip aracın üretilmesi,
- İhale kapsamında belirtilen miktarda araçların imalatı, ”
 …”düzenlemesi,
“Raylı Sistem Tramvay Araçları” başlıklı 2’inci Bölüm “Genel Nitelikler” başlıklı 2.1’inci maddesinde “…5) Teklif sahibinin, kapı sayısı, kapı genişliği ile oturan ve ayakta kalan yolcular için ayrılacak yerlerle ilgili olarak teklif ettiği tasarımın yolcu sayısını ve rahatlığı en yüksek düzeye çıkarması ve istasyonlarda duruş süresini en aza indirmesi gerekmektedir.
6) Göz önünde bulundurulması gereken diğer hedefler aşağıdadır:
- Modern ve değişik bir görünüm
- Çevre koşullarından en az düzeyde etkilenme
- Çağdaş yaşam şartlarına uygunluk
…” düzenlemesi,
“Tasarım Yaklaşımı ve Gereklilikleri” başlıklı 2.3.2’nci maddesinde “1. Araçlar yolcu talebini karşılayacak ve öngörülen sistem kullanılabilirlik gerekliliklerine uygun olacaktır. Tasarım felsefesi, araçların birbirleriyle değişebilir komponentlerden oluşacak şekilde öngörülmelidir. Yüklenici sözleşmenin imzalanmasından itibaren 45 gün içerisinde hazırlayacağı en az üç alternatif tasarımı İdareye sunarak birini imal edilmek üzere onaylatacaktır…” düzenlemesi yer almaktadır.
İhale konusu alıma ait Sözleşme Tasarısı’nın “Sözleşmenin konusu işin/alımın tanımı” başlıklı 5’inci maddesinde “Sözleşmenin konusu; İdarenin ihtiyacı olan ve aşağıda miktarı belirtilen ve teknik özellikleri teknik şartnamede düzenlenen Tramvay Aracı, ihale dokümanı ile bu sözleşmede belirlenen şartlar dahilinde Yüklenici tarafından temini ve İdareye teslimi işidir.” düzenlemesi,
“Sözleşmenin süresi” başlıklı 9’uncu maddesinde “Sözleşmenin süresi, ise başlama tarihinden itibaren 520 takvim günüdür.” düzenlemesi,
“Denetim, muayene ve kabul işlemeleri” başlıklı 30’uncu maddesinde “Sözleşme konusu tramvay araçlarının denetim, muayene ve kabul işlemleri; Mal Alımları Denetim Muayene ve Kabul İşlemlerine Dair Yönetmelik hükümlerine uygun olarak Teknik Şartnamenin ilgili bölümünde açıklandığı şekilde yapılacaktır.
Araç tasarımı, üretimi ve tamamlanması sırasında, geri dönüşü olmayan hataların ortaya çıkmasını önlemek, teslim süresinde gecikmelere yol açmamak ve hataların zamanında giderilmesini sağlamak amacıyla imalat veya üretim tamamlandıktan sonra kontrol imkanı olmayan hususlarda aracın ihale dokümanında belirtilen kalite ve özelliklere uygun olarak üretilip üretilmediğinin tespiti için, Denetim Komisyonu tarafından araç üretim yeri/yerleri belirli aşamalarda ve aralıklarla denetlenecek ve her bir araç için teknik şartnamede belirtildiği şekilde kısmi kabul yapılacaktır.” düzenlemesinin yer aldığı tespit edilmiştir.
Mal Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Tanımlar” başlıklı 3’üncü maddesinde özel imalat piyasada hazır halde alınıp satılmayan, projelendirme veya bir talep üzerine üretimi yapılacak olan, özel ihtisas ve üretim tekniği gerektiren işler olarak tanımlanmıştır.
Adı geçen Yönetmelik’in “Teknik Şartname” başlıklı 14’üncü maddesinde “… (9) Özel imalat süreci gerektiren mal alımlarında, yüklenici tarafından öncelikle malın prototipinin idareye sunulmasına ve bu prototipin kabulünden sonra üretiminin yapılmasına yönelik teknik şartnamede düzenleme yapılabilir.
…
(11) Özel imalat süreci gerektiren mal alımlarında, malın ilgili mevzuat uyarınca teknik düzenleme kapsamında bulunması ve piyasaya arz edilmesinin belirli kurallara tabi olması durumunda; idare ve yüklenicinin malın uygunluk değerlendirilmesine yönelik yükümlülükleri, teknik şartnamede ve/veya sözleşme tasarısında belirtilir...” hükmü,
Anılan Yönetmelik’in “İstenecek belgeler” başlıklı 27’nci maddesinde “…ç) Özel imalat süreci gerektiren mal alımı ihalelerinde, iş deneyimini gösteren belgelerin istenilmesi durumunda; iş deneyimini gösteren belgelerle birlikte alım konusu işe ilişkin üretim kapasite raporunun da istenilmesi zorunludur. Aday veya isteklinin, bu iki belgeden birini sunması yeterlidir…” hükmü yer almaktadır.
İhale konusu işe ait ihale dokümanı incelendiğinde yukarıda yer verilen Teknik Şartname düzenlemelerinden, söz konusu iş kapsamında alımı gerçekleştirilmesi planlanan tramvay araçlarının tasarım, prototip üretimi ve üretim aşamalarına tabi olacağı, dolayısı ile Mal Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği'nin 3'üncü maddesinin (g) fıkrasında belirtilen özel imalat sürecine ilaveten bu sürecin evveliyatında yapılması gerekli bir tasarım sürecinin de gerçekleştirilmesinin gerektiği anlaşılmıştır.
Bu durumda, tasarım sürecinin de söz konusu olduğu başvuru konusu ihalenin salt özel imalat süreci gerektiren bir iş olduğundan bahisle Mal Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği'nin 27'inci maddesinin (ç) fıkrasında yer alan "Özel imalat süreci gerektiren mal alımı ihalelerinde, iş deneyimini gösteren belgelerin istenilmesi durumunda; iş deneyimini gösteren belgelerle birlikte alım konusu işe ilişkin üretim kapasite raporunun da istenilmesi zorunludur." hükmünün işletilmesi, tasarım gibi işin imalat sürecinden daha farklı uzmanlık ve teknik yeterlik gerektiren bir kısmına ilişkin olarak kapasite raporu ile ölçülmesi olanağı bulunmayan bir alanda iş deneyiminin tevsik edilebilir olduğunun kabulü sonucunu doğuracağı anlaşılmaktadır. Dolayısı ile, özel imalat süreci gerektiren durumun dışında kalan tasarım unsuru nedeniyle, salt özel imalat süreci gerektiren işler için istenmesi zorunlu tutulan kapasite raporunun, söz konusu ihalede istenmemiş olmasının mevzuatın amaçladığı hususlar bakımından doğrudan mevzuata aykırılık oluşturmadığı sonucuna varılmıştır. Bu itibarla başvuru sahibinin söz konusu iddiası yerinde görülmemiştir.
2) Başvuru sahibinin 2’nci iddiasına ilişkin olarak:
Yapılan inceleme neticesinde Zeyilname ile yapılan değişikliklerin ihaleye katılımı engellediği, isteklileri tereddüte sevk ettiği ve mevzuata aykırı düzenlemeler içerdiği iddialarının başvuru sahibi tarafından idareye şikâyet aşamasında öne sürülmediği görülmüştür. Ayrıca şikayet üzerine idare tarafından alınan kararda da belirtilen hususların yer almadığı tespit edilmiştir.
4734 sayılı Kanun’un “Kuruma itirazen şikâyet başvurusu” başlıklı 56’ncı maddesinde “…Kurum itirazen şikâyet başvurularını başvuru sahibinin iddiaları ile idarenin şikâyet üzerine aldığı kararda belirlenen hususlar ve itiraz edilen işlemler bakımından eşit muamele ilkesinin ihlal edilip edilmediği açılarından inceler…” hükmü,
İhalelere Yönelik Yapılacak Başvurular Hakkında Yönetmeliğin “Başvuruların şekil unsurları” başlıklı 8’inci maddesinde “…(10) İdarenin şikâyet üzerine aldığı kararda belirtilen hususlar hariç, şikâyet başvurusunda belirtilmeyen hususlar itirazen şikâyet başvurusuna konu edilemez.” hükmü,
İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Tebliğ’in “Kurum tarafından yapılacak işlemler” başlıklı 12’nci maddesinde “…İdareye başvuru konularının yanı sıra yeni konular da eklenerek Kuruma başvurulması halinde ise, itirazen şikâyet başvurusunun incelenmesinde idareye başvuru konusu edilmeyen hususlar dikkate alınmaz.” açıklaması yer almaktadır.
Söz konusu hükümler birlikte değerlediğinde, idarenin şikâyet üzerine aldığı kararda belirtilen hususlar hariç, şikâyet başvurusunda belirtilmeyen hususların itirazen şikâyet başvurusuna konu edilemeyeceği, idareye yapılan başvuru konularına yeni konular da eklenerek Kuruma başvurulması halinde itirazen şikâyet başvurusunun incelenmesinde idareye başvuru konusu edilmeyen hususların dikkate alınmayacağı anlaşılmaktadır.
Sonuç olarak, anılan iddia ile ilgili olarak başvuru sahibinin idareye bir şikâyet başvurusunun bulunmadığı görüldüğünden, başvurunun reddi gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.
Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun'un 65'inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,
Anılan Kanun'un 54'üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (c) bendi gereğince itirazen şikâyet başvurusunun reddine,
Oyçokluğu ile karar verildi.
KARŞI OY
Başvuru sahibinin ihale dokümanına yönelik itirazen şikayet başvuru dilekçesindeki 1’inci iddiası kapsamında Kurul çoğunluğunca, “İtirazen şikayet başvurusunun reddine” karar verilmiştir.
Başvuru sahibinin ihale dokümanına ilişkin 1’inci iddiasının İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmeliğin 18’inci maddesi yönünden Kurul kararına dayanak teşkil eden esas inceleme raporu ve eki belgeler üzerinde yapılan inceleme sonucunda;
Şikâyete konu edilen ihale konusu iş kapsamında 12 tramvay aracının alınacağı, söz konusu ihalede isteklilerin işin tamam üzerinden götürü bedel teklif sunacakları tespit edilmiştir.
Kurul kararında da belirtildiği üzere;
19.06.2015 tarihinde yayımlanan ihale ilan metninin “Mesleki ve Teknik yeterliğe ilişkin belgeler ve bu belgelerin taşıması gereken kriterler” başlıklı 4.3’üncü maddesi,
İhale konusu alıma ait İdari Şartname’nin “Mesleki ve teknik yeterliğe ilişkin belgeler ve bu belgelerin taşıması gereken kriterler” başlıklı 7.5’inci maddesi,
Anılan Şartname’nin “Diğer hususlar” başlıklı 47’nci maddesi,
Tramvay Aracı Temini ve İşletmeye Alma Teknik Şartnamesi’nin “Amaç” başlıklı 1.2’inci maddesi,
“Kısaltmalar, Standartlar ve Teknik Referanslar” başlıklı 1.4’üncü maddesi,
“Araç Tasarımı ve Veri Toplama” başlıklı 1.5.1'inci maddesi,
“Denetim için Sağlanacak Hizmetler” başlıklı 1.5.3’üncü maddesi,
“Üretim ve Temin Aşaması” başlıklı 1.5.5’inci maddesi,
“Raylı Sistem Tramvay Araçları” başlıklı 2’inci Bölüm “Genel Nitelikler” başlıklı 2.1’inci maddesi,
“Tasarım Yaklaşımı ve Gereklilikleri” başlıklı 2.3.2’nci maddesi,
İhale konusu alıma ait Sözleşme Tasarısı’nın “Sözleşmenin konusu işin/alımın tanımı” başlıklı 5’inci maddesi,
“Sözleşmenin süresi” başlıklı 9’uncu maddesi,
“Denetim, muayene ve kabul işlemeleri” başlıklı 30’uncu maddesi,
Mal Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Tanımlar” başlıklı 3’üncü maddesi,
Adı geçen Yönetmelik’in “Teknik Şartname” başlıklı 14’üncü maddesi,
Anılan Yönetmelik’in “İstenecek belgeler” başlıklı 27’nci maddesi,
Düzenlemeleri ve hükümleri birlikte ele alındığında;
İhale konusu iş kapsamında 12 adet tramvay aracının alınacağı, söz konusu bu araçların Teknik Şartname’de tarif edildiği hali ile henüz mevcut olmadığı, alım konusu işin süresi olan 520 günlük sürede adı geçen Şartname’de belirtildiği şekilde bu araçların imal edileceği, araçların imali aşamasına geçilmeden önce bu araçların 3 adet alternatif prototipinin tasarlanacağı, yapılacak tasarımlarda tramvay araçlarının İzmit ilinde hizmet sunacağı göz önünde bulundurularak bu tasarımlarda şehrin tarihi dokusu, güzergah boyu yapı stoku ve kentin genel görünümünün göz önünde bulundurulacağı, tasarlanan bu ilk örneklerin idarenin onayına sunulacağı, idarece kabul edilen tasarım üzerine ise tramvay araçlarının imalatına başlanacağı, söz konusu imalat sürecinin de idare tarafından belli aşamalarda kontrol edileceği ve nihayetinde tramvay araçlarının Teknik Şartname’de tarif edildiği hali ile üretildiğinin tespiti halinde bu araçların kabul edileceği anlaşılmıştır.
Yukarıda yer verilen açıklamalar çerçevesinde tramvay aracı alımının özel imalat süreci gerektiren bir alım olduğu düşünülmektedir. Çünkü alıma konu olan tramvayların piyasada hazır halde alınıp satılan bir mal olmayıp, belli bir proje ve talep çerçevesinde üretimi gerçekleştirilecek olan araçlar olduğu anlaşılmaktadır.
Kamu ihale mevzuatında özel imalat süreci gerektiren mal alımı ihalelerinde isteklilerin bu tür mal alımlarına ilişkin olarak mesleki ve teknik yeterliklerini tevsiken iş deneyim belgesi ile kapasite raporunun birlikte isteneceği, isteklilerin ise hangi belgeye sahip iseler o belge ile mesleki ve teknik yeterliklerini gösterebilecekleri belirtilmiştir. Bu şekilde sadece alıma konu olan malın benzer üretimini gerçekleştiren firmaların özel imalat süreci gerektiren mal alımı ihalelerine katılması sağlanmakla birlikte söz konusu alıma konu malı üretebilecek kapasiteye sahip işletmelerin de bu ihalelere katılımı teşvik edilmiş böylece rekabet artırılarak kamu alımlarında kaynakların verimli kullanılması ilkesi sağlanmaya çalışılmıştır.
Bununla birlikte özel imalat süreci gerektirdiği değerlendirilen 12 adet tramvay aracının alınmasının söz konusu olduğu şikayet konu ihalede mesleki ve teknik yeterliklerini tevsiken isteklilerden sadece iş deneyim belgesi ile teknolojik ürün deneyim belgesinin istenildiği, kapasite raporunun ise mesleki ve teknik yeterliği gösterir belgeler kapsamında istenilmediği tespit edilmiştir.
Kamu ihale mevzuatında özel imalat süreci gerektiren mal alımı ihalelerinde isteklilerden mesleki ve teknik yeterliklerini tevsiken iş deneyim belgesi ile birlikte kapasite raporunun da birlikte isteneceği zorunluluğu göz önüne alındığında söz konusu ihaleye ait İdari Şartname’nin mevzuata aykırı olarak hazırlandığı değerlendirildiğinden ihalenin bu gerekçe üzerinden iptal edilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.
Diğer yandan, Kocaeli Büyükşehir Belediye Başkanlığı Ulaşım Dairesi Başkanlığı tarafından gerçekleştirilen “Tramvay Aracı Mal Alımı” ihalesine ilişkin yaklaşık maliyetin piyasa rayiçleri esas alınarak toplam 61.105.000,00 TL olarak hesaplandığı,
Bahse konu ihalede (5) adet ihale dokümanı satın alınmasına rağmen doküman düzenlemelerinin mevzuata aykırılığı nedeni ile 21.07.2015 tarihinde gerçekleştirilen ihaleye 2 istekli tarafından teklif verildiği,
İhale komisyonunca ihalede tekliflerin geçerliliği yönünde yapılan incelemeye göre, 2 adet isteklinin ihaleye katılmasına rağmen yalnız bir isteklinin teklif sunduğu, diğer isteklinin teklif sunmaksızın teşekkür mektubu verdiği, dolayısıyla ihalede sadece tek bir isteklinin 57.285.480,00 TL bedelli teklifinin geçerli teklif olarak kaldığı, inceleme tarihi itibariyle ihale komisyonunca kesinleşen ihale kararının alınmadığı,
Anlaşılmıştır.
Bahse konu ihalede (5) adet ihale dokümanı satın alınmasına rağmen doküman düzenlemelerinin mevzuata aykırılığı nedeni ile 21.07.2015 tarihinde gerçekleştirilen ihaleye 2 istekli tarafından teklif verildiği, 2 adet isteklinin ihaleye katılmasına rağmen yalnız bir isteklinin teklif sunduğu, diğer isteklinin teklif sunmaksızın teşekkür mektubu verdiği, dolayısıyla ihalede sadece tek bir isteklinin 57.285.480,00 TL bedelli teklifinin geçerli teklif olarak kaldığı, inceleme tarihi itibariyle ihale komisyonunca kesinleşen ihale kararının alınmadığı, Kurul kararı ile iddiaların reddedilmesi sonucunda da sonucun değişmediği ve bu teklifinin de yaklaşık maliyetin % 6,25 oranında altında kaldığı hususları ile,
4734 sayılı Kanunun 5’inci maddesinin 1’inci fıkrasındaki; “İdarelerin, bu Kanuna göre yapılacak ihalelerde; saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla” sorumlu olduğu hükmü birlikte ele alındığında,
İhalede doküman düzenlenmesi sağlıklı olmadığından yeterli katılım olmadığı ve böylelikle de söz konusu ihalede rekabetin sağlanamadığı, bu nedenle, 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 5’inci maddesinde belirtilen ilkeler uyarınca yeterli fiyat rekabeti sağlanamadığı gerekçesi üzerinden de ihalenin iptaline karar verilmesi gerektiği değerlendirilmiştir.
Açıklanan nedenlerle; başvuru sahibinin ihale dokümanına ilişkin 1’ünci iddiası kapsamında “İhalenin iptaline” karar verilmesi gerektiği, diğer yandan, mevcut doküman düzenlenmesi ile satın alınan ihale dokümanı, verilen teklif sayısı ve bedelleri ile yaklaşık maliyet bedeli ve Kurul kararı bir arada değerlendirildiğinde, söz konusu ihale hakkında, 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 5’inci maddesinde belirtilen ilkeler uyarınca yeterli fiyat rekabeti sağlanamadığı gerekçesi üzerinden de ihalenin iptaline karar verilmesi gerektiği yönündeki düşüncem ile, Kurul çoğunluğunca alınan karara katılmıyorum. (¤¤)

Full & Egal Universal Law Academy