(4734 S. K. m. 38, 54, 65) (5174 S. K. m. 51) (Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği m. 9) (Kamu İhale Genel Tebliğim. 8, 79) 
Toplantı No: 2012/018 
Gündem No: 93
Karar Tarihi: 12.03.2012
Karar No: 2012/UH.I-1330    
Şikayetçi: Sedir Yemekçilik Gıda Tarım Ve Hayvancılık Temizlik Hizmetleri Nak.İnş.San.Ve Tic.Ltd.Şti., Toptancılar Sitesi 18.Blok No : 142 SİVAS
İhaleyi yapan idare: T.C. Devlet Demiryolları İşletmesi Genel Müdürlüğü (TCDD) 4. Bölge Malzeme Müdürlüğü, İstasyon Caddesi 1 58030 SİVAS
Başvuru tarih ve sayısı: 27.01.2012 / 4099 
Başvuruya konu ihale: 2011/172017 İhale Kayıt Numaralı "Malzeme Dahil Yemek Hazırlama (TCDD Sivas Beton Travers Ve Per.İdr.İşl.Müd. İaşe Merkezlerinde)" İhalesi
Kurumca Yapılan İnceleme ve Değerlendirme: 28.02.2012 tarih ve B.07.6.KİK.0.06.00.00-101.04-.H.(494).(0063)./2012-12E sayılı Esas İnceleme Raporunda;
T.C. Devlet Demiryolları İşletmesi Genel Müdürlüğü (TCDD)  4. Bölge Malzeme Müdürlüğü tarafından 24.11.2011 tarihinde açık ihale usulü ile yapılan “Malzeme Dahil Yemek Hazırlama (TCDD Sivas Beton Travers ve Per. İdr. İşl. Müd. İaşe Merkezlerinde)” ihalesine ilişkin olarak Sedir Yemekçilik Gıda Tarım ve Hayvancılık Temizlik Hizmetleri Nak. İnş. San. ve Tic. Ltd. Şti.’nin 18.01.2012 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 20.01.2012 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibinin 27.01.2012 tarih ve 4099 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 26.01.2012 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunduğu,
İdare tarafından gönderilen bilgi ve belgelerin incelenmesinden;
4734 sayılı Kanunun 54 üncü maddesinin onuncu fıkrasının (c) bendi gereğince itirazen şikâyet başvurusunun reddine,
Karar verilmesinin uygun olacağı hususlarına yer verilmiştir.
Karar:  Esas İnceleme Raporu ve ekleri incelendi:
Kısmi teklife açık olan ihalede 1 ve 2 nci kısımlarda ihale üzerinde bırakılan Sivas/ Beyazsaray Tabldot Yemekçilik Gıda Eğit.  Temz. Tic. ve San. Ltd. Şti.’nin aşırı düşük teklif açıklamasının Kamu İhale Genel Tebliğinin 79 uncu maddesine uygun olmadığı,
13.12.2011 tarihinde idareye yapılan şikâyetin 21.12.2011 tarih ve 52218 sayılı komisyon kararı ile kısmen uygun bulunduğu ve kısmi teklife açık olan ihalede her iki kısım için teklif veren Sivas/Beyazsaray Tabldot Yemekçilik Gıda Eğit.  Temz. Tic. ve San. Ltd. Şti. Mersin/Harput İaşe Tur. San. Ltd. Şti. ve Sivas/Tekten Yem. Tic. San. Ltd. Şti.’nin aşırı düşük teklif sorgulamasına tabi tutulmasına karar verildiği, ancak 10.01.2012 tarihli kesinleşen ihale kararında Mersin/Harput İaşe Tur. San. Ltd. Şti.’nin şikâyeti üzerine ihalenin 2 nci Kısmı için aşırı düşük teklif sorgulamasının istenilmediğinin anlaşıldığı, Mersin/Harput İaşe Tur. San. Ltd. Şti.’nin 1 nci kısım ihale için aşırı düşük teklif sorgulaması yapamadığı, 1 ve 2 nci kısım için vermiş olduğu tekliflerin hayatın olağan akışına uygun olmadığı, 2 nci kısımda aşırı düşük teklif açıklamasına cevap vermediğinden teklifinin değerlendirme dışı bırakılması gerektiği,
İddialarına yer verilmiştir.
Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir:
İhale konusu iş Sözleşme Tasarısının 5 inci maddesinde;
“1. Kısım TCDD Sivas 4. Bölge Personel ve İdari İşler Müdürlüğüne bağlı İşçi İaşe Merkezinden 02/01/2012-31/12/2012 tarihleri arasında 11 ay süreyle malzeme dahil 2 kişi Aşçı, 4 kişi Garson, 4 kişi Bulaşıkçı 1 kişi diğer hizmetler olmak üzere toplam 11 (Onbir) kişi çalıştırılmak suretiyle 82.280 adet tabldot usulü yemek hazırlama dağıtım ve dağıtım sonrası hizmetlerinin satın alınması,
2. Kısım TCDD Sivas Beton Travers Fabrikası Müdürlüğüne bağlı İşçi İaşe 02/01/2012-31/12/2012 tarihleri 12 ay süreyle arasında malzeme dahil 3 Aşçı, 1 Aşçı Yardımcısı 4 Garson, 1 Bulaşıkçı Olmak üzere toplam 9 (dokuz) kişi çalıştırılmak suretiyle 85.000 adet tabldot usulü yemek ve kahvaltı hazırlama dağıtım ve dağıtım sonrası hizmetlerinin satın alınması” olarak belirtilmiş,
İdari Şartnamesinin 20 nci maddesinde ihalenin iki kısımdan oluştuğu ve ihalede kısmi teklif verilebileceği belirtilmiş,
Birim Fiyat Teklif Cetveli;
İKN:2011/172017
1 nci Kısım: TCDD 4. Bölge Personel ve İdari işler Müdürlüğüne bağlı işçi iaşe merkezinde malzeme dahil yemek üretimi ve dağıtımı.
A1                                                                 B2
Sıra      İş Kaleminin Adı ve                                                  Teklif Edilen4
No       Kısa Açıklaması 6                  Birimi  Miktarı            Birim Fiyat     Tutarı
1          Malzeme dahil Yemek üretim
ve dağıtımı hizmetleri.           Adet    82280,000      
KISIM TOPLAM TUTARI  (K.D.V Hariç)
2 nci Kısım: TCDD  Beton Travers Fabrikası  Müdürlüğüne bağlı işçi iaşe merkezinde malzeme dahil yemek üretimi ve dağıtımı.
A1                                                      B2
Sıra      İş Kaleminin Adı ve                                                  Teklif Edilen4
No       Kısa Açıklaması 6                  Birimi  Miktarı            Birim Fiyat     Tutarı
1          Malzeme dahil Yemek üretim
ve dağıtımı hizmetleri.
(Öğlen-Akşam)                      Adet    75000,000
2          Malzeme dahil Kahvaltı 
ve dağıtımı hizmetleri.           Adet    10000,000
KISIM TOPLAM TUTARI  (K.D.V Hariç)
GENEL TOPLAM    B2
Olarak düzenlenmiştir.
İdari Şartnamenin “Teklif fiyata dahil olan giderler” başlıklı 25 inci maddesinde;
“25.1. Sözleşmenin uygulanması sırasında ilgili mevzuat gereğince yapılacak ulaşım, sigorta (ALL-Risk ve gıda zehirlenmelerine karşı mali mesuliyet sigortası vergi (Sözleşme damga vergisi, ihale karar pulu bedeli, KİK.Payı) resim ve harç giderleri teklif edilecek fiyata dahil edilecektir.
25.2. 25.1. maddesinde yer alan gider kalemlerinde artış olması ya da benzeri yeni gider kalemlerinin oluşması hallerinde, teklif edilen fiyatın bu tür artış ya da farkları karşılayacak payı içerdiği kabul edilir. Yüklenici, bu artış ve farkları ileri sürerek herhangi bir hak talebinde bulunamaz.
25.3. Teklif fiyata dahil olan diğer giderler aşağıda belirtilmiştir:
25.3.1.
1 nci kısım TCDD Sivas 4. Bölge Personel ve İdari İşler Müdürlüğüne bağlı İşçi İaşe Merkezi için: 2 kişi Aşçı, 4 kişi Garson, 4 kişi Bulaşıkçı 1 kişi Diğer hizmetler olmak üzere toplam 11 (Onbir) kişi çalıştıracak olup İşçilere ait maaş ve diğer sosyal haklar teklif fiyata dahildir.
2 nci kısım TCDD Sivas Beton Travers Fabrikası Müdürlüğü İşçi İaşe merkezi için: 3 Aşçı, 1 Aşçı Yardımcısı, 4 Garson, 1 Bulaşıkçı Olmak üzere toplam 9 (dokuz) kişi çalıştıracak olup İşçilere ait maaş ve diğer sosyal haklar teklif fiyata dahildir.
Yemek, yol ve giyecek giderleri:
Çalıştırılacak olan işçilere günlük brüt 3,50 TL. Yol bedeli ödenecek olup, ücret bordosunda gösterilecek, aylık 26 gün üzerinden hesaplanacak ve nakdi olarak ödenecektir.
2 nci kısımda bulunan Bet.Trv.Fab. Müd.: için Ulusal Bayram ve Genel tatil günlerinde yemek hazırlanacak olup çalıştırılacak personele fazla çalışma bedeli ayrıca verilecektir. Teknik şartnamede belirtilen özellik ve miktardaki elbise işçilere verilecek olup bu giderler teklif fiyata dahil edilecektir.    
İhale konusu, yemek üretimi ve dağıtımı hizmet alımında kullanılacak teknik şartnamede belirtilen malzemeler yüklenici tarafından karşılanacaktır. Malzeme giderleri teklif fiyata dahildir.
Diğer giderler:
Mutfaklarda ve yemekhanelerde meydana gelebilecek rizikolara karşı ALL- RİSK sigortası ile rizikonun gerçekleşmesi halinde TCDD’nin diğer birikimlerinin uğrayabileceği zararlara karşı mali mesuliyet sigortası TCDD tarafından yaptırılacak ve primi yüklenici tarafından ödenecektir. Ayrıca, besin zehirlenmelerine karşı personelin mali mesuliyet sigortaları (Hastanelerde yaptırılan tedaviler dâhil) TCDD tarafından yaptırılacak ve primi YÜKLENİCİ tarafından ödenecektir.
25.4. Sözleşme konusu işin bedelinin ödenmesi aşamasında doğacak Katma Değer Vergisi (KDV), ilgili mevzuatı çerçevesinde İdare tarafından yükleniciye ayrıca ödenir.
25.5. Kısa vadeli sigorta prim oranları belirtilecektir.
Kısa vadeli sigorta prim oranları: % 1'dir.” düzenlemesi yer almaktadır.
Bahse konu ihalede önce 30.11.2011 tarihli ilk ihale komisyonu kararı ile isteklilerin teklif değerlendirmesi yapılarak aşırı düşük teklif sorgulaması yapılmaksızın 1 nci kısımda ihalenin Sivas/Beyazsaray Yem. Gıda Tic. San. Ltd. Şti. üzerinde bırakıldığı, ikinci en avantajlı teklif sahibi olarak Mersin/Harput İaşe Tur. San. Tic. Ltd. Şti.’nin belirlendiği, 2 nci Kısmın ise Sivas/Beyazsaray Yem. Gıda Tic. San. Ltd. Şti. üzerinde bırakıldığı, ikinci en avantajlı teklif sahibi olarak Sivas/Tekten Yemekçilik Tic. San. Tic. Ltd. Şti.’nin belirlendiği, komisyon kararının 30.11.2011 tarihinde ihale yetkilisi tarafından onaylandığı,
Kesinleşen ihale kararının isteklilere tebliği akabinde 13.12.2011 tarihinde Sedir Yemekçilik Gıda Tarım ve Hayvancılık Temizlik Hizmetleri Nak. İnş. San. ve Tic.Ltd. Şti.’nin ihalede aşırı düşük teklif sorgulaması yapılmaksızın ihalenin sonuçlandırılmasının mevzuata aykırı olduğu iddiasıyla idareye şikâyet başvurusu üzerine idarenin 21.12.2011 tarih ve 52218 sayılı yazısı ve eklerinde anılan isteklinin bu konudaki şikâyetinin yerinde olduğu değerlendirilerek;
1 inci kısımda Sivas/Beyazsaray Yem. Gıda Tic. San. Ltd. Şti., Mersin/Harput İaşe Tur. San. Tic. Ltd. Şti. ve Sivas/Tekten Yemekçilik Tic. San. Ltd. Şti.’nin,
2 nci kısımda Sivas/Beyazsaray Yem. Gıda Tic. San. Ltd. Şti., Tekten Yemekçilik Tic. San. Ltd. Şti. ve Mersin/Harput İaşe Tur. San. Tic. Ltd. Şti.’nin aşırı düşük teklif sorgulamasına tabi tutulmasına karar verildiği,
22.12.2011 tarih ve 52534 ile 52536 sayılı yazılarla Sivas/Beyazsaray Yem. Gıda Tic. San. Ltd. Şti, Tekten Yemekçilik Tic. San. Ltd. Şti.’nden verilen tekliflerin yaklaşık maliyete göre düşük olduğu belirtilerek her iki kısım için İdari Şartnamede belirtilen teklif fiyata dahil giderler ve Teknik Şartnamede belirtilen 1 ayda verilecek çorba, yemek, tatlı (sadece II. kısımda bulunan kahvaltı için) çeşitleri harmanlama yapılarak Teknik Şartnamede belirtilen özelliklere haiz ve gramajda yemek çeşitleri ve 1 adet tabldot usulü yemeğin toplam maliyetleri dahil belgelendirerek yemek çeşitlerine göre ayrı ayrı icmal yapılarak açıklama yapılması,
22.12.2011 tarih 52538 sayılı yazı ile de Mersin/Harput İaşe Tur. San. Tic. Ltd. Şti.’nden aşırı düşük teklif açıklaması sunması istenilmiştir. Yalnız bahse konu isteklinin sorgulama yazısında sabah kahvaltısına ilişkin açıklama istenilmesi hariç tutulmuştur.
Aşırı düşük teklif sorgu yazısının isteklilere ulaşması üzerine 26.12.2011 tarihli yazı ile Mersin/Harput İaşe Tur. San. Tic. Ltd. Şti. 2 nci kısımda yaklaşık maliyetin 551.719,00 TL olduğu, % 20 kar öngörüldüğü dikkate alındığında kârsız yaklaşık maliyetin ise 459.765,83 TL olduğu, firmalarından sadece yemek için açıklama istenildiği ve firmalarının söz konusu kısımda teklifinin 481.750,00 TL olduğu dikkate alındığında bu kısımda teklifinin aşırı düşük teklif olmadığı, ayrıca ihalede toplam tekliflerinin karsız yaklaşık maliyetin sınırında olduğu, sorgulama istenilmesinin yersiz olduğu iddiasında bulunması üzerine  idarenin 30.12.2011 tarih ve 53316 sayılı kararı ile 1 inci Kısmı olan Sivas işçi iaşe merkezinde malzeme dahil yemek üretimi ve dağıtımı kısmında aşırı düşük teklif sorgulaması yapılmasına, 2 nci kısım Beton Travers Fabrikası  Müdürlüğüne bağlı işçi iaşe merkezinde malzeme dahil yemek üretimi ve dağıtımı kısmında aşırı düşük teklif sorgulaması yapılmamasına karar verilmiştir.
Mersin/Harput İaşe Tur. San. Tic. Ltd. Şti. 02.01.2012 tarihinde ikinci bir şikâyet dilekçesi vererek 1 inci kısımda sadece ekonomik açıdan en avantajlı teklif sahibinin sorgulanması gerektiği, diğer tekliflerin birbirine çok yakın olduğu, toplam teklif tutarı dikkate alındığında tekliflerinin aşırı düşük teklif olmadığı iddiasında bulunmuş, ancak idare 06.01.2012 tarih ve 2312 sayılı yazısı ile başvuru sahibinin şikâyetini reddetmiştir.
İdarenin aşırı düşük teklif sorgulaması yazıları üzerine 1 ve 2 nci kısımda sadece Sivas/Beyazsaray Yem. Gıda Tic. San. Ltd. Şti. 29.12.2011 tarihinde aşırı düşük teklif açıklamasında bulunmuş, idarece sorgulamaya tabi tutulan diğer istekliler ise aşırı düşük teklif açıklamasında bulunmamışlardır. Bunun üzerine ihale komisyonunun 09.01.2012 tarihli kararı ile ihalenin 1 inci Kısmı olan İşçi İaşe Merkezinde malzeme dahil yemek üretimi ve dağıtımı işi aşırı düşük teklif açıklaması uygun bulunan Sivas/Beyazsaray Yem. Gıda Tic. San. Ltd. Şti. üzerinde bırakılmış, ikinci en avantajlı teklif sahibi olarak Sivas/Sedir Yem. San. Tic. Ltd. Şti. belirlenmiş, 2 nci Kısmı olan Beton Travers Fabrikası Müdürlüğüne Bağlı İşçi İaşe Merkezinde malzeme dahil yemek üretimi ve dağıtımı işi aşırı düşük teklif açıklaması uygun bulunan Sivas/Beyazsaray Yem. Gıda Tic. San. Ltd. Şti. üzerinde bırakılmış, ikinci en avantajlı teklif sahibi olarak Mersin/Harput İaşe Tur. San. Tic. Ltd. Şti. belirlenmiş, 1 nci kısımda Mersin/Harput İaşe Tur. San. Tic. Ltd. Şti.’nin aşırı düşük teklif açıklamasında bulunmaması nedeniyle bu kısımda teklifinin değerlendirme dışı bırakılmasına, 1 ve 2 nci kısımda aşırı düşük teklif açıklamasında bulunmayan Sivas/Tekten Yemekçilik Tic. San. Ltd. Şti.’nin teklifinin her iki kısımda da değerlendirme dışı bırakılmasına karar verilmiştir.
İdareden 13.02.2012 tarih ve 475 sayılı yazı ile bahse konu ihalede yaklaşık maliyet içerisinde hangi oranda kâr öngörüldüğünün bildirilmesi istenilmiş, anılan idare tarafından gönderilen 14.02.2012 tarih ve 10510 sayılı yazıda yaklaşık maliyet cetvelinin ihale konusu iş ile ilgili faaliyetlerde bulunan firmalardan teklif alınmak ve 2011 yılında yapılan ihaledeki birim fiyatlar esas alınarak hesaplandığı, idare tarafından firma kârı belirlenmediğinden Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin 9 uncu maddesinin 3 üncü fıkrasına istinaden firmalardan alınan tekliflerde % 20 kâr marjı varmış gibi işlem yapıldığı, yaklaşık maliyetlerden % 20 firma kârı düşülerek yaklaşık maliyetin altında kalan isteklilerden aşırı düşük teklif açıklaması istenilmesine karar verildiği belirtilmiştir.
Kamu İhale Genel Tebliğinin “Hizmet alımı ihalelerinde aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi” başlıklı 79 uncu maddesinde;
“…
79.4.1. İsteklilerce yapılacak aşırı düşük teklife ilişkin açıklamalar belgelere dayanmalıdır. Belgelere dayanılmaksızın yapılan açıklamalar kabul edilmeyerek söz konusu teklifler reddedilecektir.
79.4.2. İhale komisyonu tarafından yapılacak aşırı düşük teklif değerlendirmesinde aşağıdaki hususların dikkate alınması gerekmektedir.
79.4.2.1. İhale komisyonu, teklifin önemli bileşenlerine ilişkin olarak;
a) Verilecek hizmetin ekonomik olması,
b) Seçilen teknik çözümler ve hizmetlerin temininde kullanılacak avantajlı koşullar,
c) Teklif edilen hizmetin özgünlüğü,
hususlarında istekliler tarafından belgelere dayalı olarak yapılan yazılı açıklamaları da dikkate almak suretiyle aşırı düşük teklifleri değerlendirerek ihaleyi sonuçlandıracaktır.
79.4.2.2. Verilecek hizmetin ekonomik olması, seçilen teknik çözümler, hizmetin yerine getirilmesinde kullanılacak avantajlı koşullar veya hizmetin özgünlüğü hususunda bir açıklamada bulunulması durumunda; sadece bu hususların neler olduğu değil, belirtilen çözüm, avantajlı koşul, özgünlük ya da hizmetin ekonomik olması sayesinde elde edilen maliyet avantajının da bilgi ve belgelere dayalı olarak açıklanması gerekmektedir.
79.4.2.3. Teklifi aşırı düşük bulunan isteklilerin, tekliflerinde önemli olduğu tespit edilen bileşenler ile ilgili olarak Kanunun 38 inci maddesi uyarınca yapacakları açıklamaya dayanak teşkil eden bilgi ve belgeleri sunmaları gerekmektedir.
İsteklilerin açıklamalarına dayanak teşkil eden bilgi ve belgeler;
a. Tedarikçi veya üreticilerden alınan proforma faturalar,
b. Fiyat teklifleri,
c. Kamu kurum ve kuruluşları tarafından sunulan mal ve hizmetlere ilişkin ilan edilmiş fiyat tarifeleri veya bunlardan alınmış fiyat teklifleri,
ç. Kamu kurum ve kuruluşları tarafından ilgili mala ilişkin ilan edilen asgari fiyatlar,
d. Perakende satış yapan zincir mağaza veya marketlerin yayımladıkları fiyat kataloglarında yer alan fiyatlar,
e. Ticaret borsalarına kayıtlı mallara ilişkin olarak 5174 sayılı Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile Odalar ve Borsalar Kanununun 51 inci maddesinin (c) bendi uyarınca borsa idaresi tarafından düzenlenen ilgili malın fiyatını gösteren belgeler,
f. Yaş sebze ve meyve için, Yaş Sebze ve Meyve Ticaretinin Düzenlenmesi ve Toptancı Halleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname uyarınca faaliyet gösteren toptancı hali idaresi tarafından düzenlenen ilgili malın fiyatını gösteren belgeler,
g. İsteklinin ürettiği, aldığı veya sattığı mallara ilişkin maliyet/satış tutarı tespit tutanaklarıdır.
İstekliler tekliflerine ilişkin olarak yukarıda sayılan belgelerden kendileri için uygun olanları (79.4.2.4-79.4.2.13) maddelerine göre yapacakları açıklamalar kapsamında sunacaklardır.
Yukarıda sayılan belge ve bilgilerden hiçbiri ile açıklama yapılmasının fiilen mümkün olmadığının anlaşıldığı durumlarda istekli tarafından gerekçesi belirtilmek suretiyle ilgili mevzuatına göre son 12 ay içinde düzenlenen açıklamaya elverişli diğer belge ve bilgiler kullanılarak da açıklama yapılabilir. (Örnek: Yurt dışından ithal edilen mallara ilişkin olarak gümrük giriş beyannamesi kullanılarak açıklama yapılabilir.)
79.4.2.4. Tedarikçi veya üreticilerden alınan birim fiyatları gösteren proforma fatura sunularak açıklama yapılması durumunda proforma faturadaki birim satış tutarı;
a) Maliyete dayalı açıklama yapıldığında, maliyet/satış tutarı tespit tutanağında yer alan (Ek-O.5) ağırlıklı ortalama birim maliyetin,
b) Satışlar üzerinden açıklama yapıldığında, maliyet/satış tutarı tespit tutanağında yer alan (Ek-O.5) ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin,
altında olamaz.
Maliyete dayalı açıklama yapıldığında, mükellefle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından proforma fatura üzerine; “Birim satış tutarının, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre çıkartılan ve tarafımdan onaylanan maliyet/satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim maliyet tutarının altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir.
Satışlar üzerinden açıklama yapıldığında, mükellefle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından proforma fatura üzerine; “Birim satış tutarının, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre çıkartılan ve tarafımdan onaylanan maliyet/satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir.
Kaşeleme işlemi bu Tebliğin 8.4 maddesinde belirtilen özel kaşe kullanılmak suretiyle yapılabileceği gibi, bu kaşe dışında meslek mensubuna ilişkin bilgileri içeren kaşe kullanılmak suretiyle de yapılabilir.
…
79.4.2.14. Proforma fatura ve fiyat tekliflerinin, proforma fatura veya fiyat teklifine konu alanda faaliyet gösterenlerden alınması gerekmekte olup bu belgelerin ihale tarihinden önce düzenlenmiş olması zorunlu değildir.
79.4.2.15. Maliyet/satış tutarı tespit tutanaklarının; 3568 sayılı Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanununa göre çalışan meslek mensuplarından, mükellefle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olanlar tarafından düzenlenmesi, bütün belge ve tutanakların her sayfasının taraflar tarafından imzalanarak kaşelenmesi gerekmektedir.
(79.4.2.4.) maddesine göre düzenlenen tutanak meslek mensubu ve proforma fatura veren tedarikçi veya imalatçı tarafından, (79.4.2.5.) maddesine göre düzenlenen tutanak meslek mensubu ile istekliye fiyat teklifini veren kişi tarafından imzalanarak kaşelenecek ancak bu tutanaklar proforma fatura veya fiyat teklifi ekinde idareye verilmeyecek ve düzenleyen meslek mensubu tarafından muhafaza edilecektir.
(79.4.2.12.) maddesine göre düzenlenen tutanaklar ise meslek mensubu ile ihaleye katılan istekli tarafından imzalanarak kaşelenecek ve açıklama ekinde idareye sunulacaktır.
Meslek mensubu, proforma fatura veya fiyat teklifi üzerindeki beyanı ile O-5, O-6, O-7 nolu tutanaklardaki beyanların doğruluğundan sorumludur.
Gerekli görülmesi durumunda ihaleyi yapan idare, proforma fatura ve fiyat tekliflerine ilişkin maliyet/satış tutarı tespit tutanaklarını, incelemek üzere muhafaza eden meslek mensubundan isteyebilir.
…
79.4.2.19. Personel çalıştırılmasına dayalı olmayan hizmet alımlarına ilişkin aşırı düşük teklif sorgulamasında, sözleşme giderleri ve genel giderlerin % 3 oranında hesaplanması söz konusu olmayacak, sözleşme giderleri ilgili mevzuatına göre hesaplanmak suretiyle aşırı düşük teklif sorgulamasına cevap verilecek ve teklifler değerlendirilecektir.
…
79.4.2.24. Yemek hizmet alımı ihalelerinde, çalıştırılacak personelin giyim gideri ile su, tuz, baharat, peçete ve masa örtüsü giderleri için yapılacak açıklamalara ilişkin olarak isteklilerden belge sunmaları istenmeyecektir. İhale komisyonu ayrıca, bu girdiler dışındaki girdilerden de belgelendirilmesine gerek bulunmayanları tespit edebilecektir.
…
79.5. Aşırı düşük teklif sorgulaması sonucunda; (79.4.2.) maddesine uygun açıklamada bulunmayan, açıklamaları teknik şartnameye aykırı hususlar içeren veya teklif tutarı, personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihalelerinde asgari işçilik maliyeti ve % 3 oranındaki sözleşme giderleri ile genel giderleri, personel çalıştırılmasına dayalı olmamakla birlikte ihale dokümanında personel sayısının belirlendiği ve haftalık çalışma saatinin tamamının idarede kullanılacağı hizmet alımı ihalelerinde ise asgari işçilik maliyeti ve ilgili mevzuatı uyarınca hesaplanacak sözleşme giderlerini karşılamayan isteklilerin teklifleri gerekçeleri belirtilmek suretiyle reddedilecektir.
79.6. Aşırı düşük teklifine ilişkin olarak istenen sürede açıklama yapmasına rağmen teklifi reddedilen isteklilere, açıklamalarının yeterli görülmeme nedenlerinin kesinleşen ihale kararı ile birlikte bildirilmesi zorunludur.
79.7. Yukarıda yapılan açıklamalar çerçevesinde, Kurumca ilgililerin faydalanmasına yönelik olarak hazırlanan “işçilik hesaplama modülü”ne (www.kik.gov.tr) adresinden ulaşılabilecektir.” açıklaması yer almaktadır.
1 nci  kısım Sivas İşçi İaşe Merkezi İaşe Hizmetleri Teknik Şartnamesinde;
“5.3 Hizmetin görülebilmesi için kullanılan elektrik ve şebeke suyu (sıcak su dahil) yüklenici’ ye bedelsiz olarak verilecektir.
…
6.12 Buhar bedeli, buhar elde etmek için yapılacak giderler ile her türlü tesis kurma, kendisi tarafından kurulan tesislerle birlikte, kendisine teslim edilen tesis ve demirbaşların bakım ve onarım giderleri ile Havagazı, Doğal gaz, Tüp gaz giderleri ve fırın dolap arızaları vb. Yüklenici’ ye aittir.” düzenlemesi,
2 nci kısım Sivas Beton Travers Fabrikası Müdürlüğü İaşe Merkezi Teknik Şartnamesinde;
“5.3 Hizmetin görülebilmesi için kullanılan elektrik ve şebeke suyu (sıcak su dahil) Yüklenici’ ye bedelsiz olarak verilecektir.” düzenlemesi yer almaktadır.
6.12 Buhar bedeli, buhar elde etmek için yapılacak giderler ile her türlü tesis kurma, kendisi tarafından kurulan tesislerle birlikte, kendisine teslim edilen tesis ve demirbaşların bakım ve onarım giderleri ile Havagazı, Doğal gaz, Tüp gaz giderleri ve fırın dolap arızaları vb. Yüklenici’ye aittir.” düzenlemesi yer almaktadır.
İdarenin 14.02.2012 tarih ve 10510 sayılı yazısı dikkate alındığında, 1 inci kısım Personel ve İdari işler Müdürlüğüne bağlı işçi iaşe merkezinde malzeme dahil yemek üretimi ve dağıtımı işinin yaklaşık maliyetinin 611.714,00 TL, bu kısmın kârsız yaklaşık maliyetinin 509.761,67 TL, 2 nci kısım Beton Travers Fabrikası Müdürlüğüne bağlı işçi iaşe merkezinde malzeme dahil yemek üretimi ve dağıtımı işinin yaklaşık maliyetinin 551.718,00 TL, bu kısmın kârsız yaklaşık maliyetinin ise 459.765,00 TL olduğu anlaşılmıştır.
Bahse konu ihalede idare kârsız yaklaşık maliyetin altındaki teklifleri aşırı düşük teklif sorgulamasına tabi tutmuştur.
Bu bağlamda Sivas/Beyazsaray Yem. Gıda Tic. San. Ltd. Şti.’nin 1 inci kısım Personel ve İdari İşler Müdürlüğüne bağlı işçi iaşe merkezinde malzeme dahil yemek üretimi ve dağıtımı işine ve 2 nci kısım Beton Travers Fabrikası Müdürlüğüne bağlı işçi iaşe merkezinde malzeme dahil yemek üretimi ve dağıtımı işine ilişkin yaptığı aşırı düşük teklif açıklamalarının incelenmesinde;
Giyim, temizlik, bakım onarım, sigorta, demirbaş, ilaçlama, doğalgaz/tüp, sözleşme giderlerinin birim fiyat ve aylık tutarları ile toplam tutarlarının ayrı ayrı belirtildiği gider kalemlerinin yer aldığı, yemek maliyetinin ve firma karının öngörüldüğü icmalin verildiği, yemek maliyetlerinin Teknik Şartnamede belirtilen gramajlar dikkate alınarak 5 günlük menü hazırlanarak oluşturulduğu, menüde yer alan her yemeğin yapımında kullanılan malzemelere ilişkin proforma faturaların sunulduğu, doğal gaz ve tüp maliyetine ilişkin açıklamanın proforma fatura ile yapıldığı, proforma faturaların üzerine Tebliğde öngörülen ibarelerin SMMM’ler tarafından beyan edilerek imzalandığı, kaşelendiği, işçilik ücretlerinin hesaplanmasında KİK işçilik modülünün kullanıldığı yapılan aşırı düşük teklif açıklamasının belgelere dayalı ve mevzuata uygun olarak yapıldığı sonucuna ulaşılmıştır.
Mersin/Harput İaşe Tur. San. Ltd. Şti.’nin 2 nci kısımda aşırı düşük teklif açıklamasına cevap vermediğinden teklifinin değerlendirme dışı bırakılması gerektiği iddiasının incelenmesinde;
2 nci kısım Beton Travers Fabrikası Müdürlüğüne bağlı işçi iaşe merkezinde malzeme dahil yemek üretimi ve dağıtımı işinin yaklaşık maliyeti 551.718,00 TL olup bu kısmın kârsız yaklaşık maliyeti ise 459.765,00 TL’dir. Anılan isteklinin söz konusu kısımda teklif fiyatının 481.750,00 TL olduğu dikkate alındığında idarenin 30.12.2011 tarih ve 533316 sayılı yazısı ile bahse konu kısımda anılan istekliye aşırı düşük teklif sorgulaması yapılmayacağını belirterek bu kısımda anılan isteklinin teklifini aşırı düşük teklif olarak değerlendirmeyip aşırı düşük teklif sorgulaması yapılmaksızın anılan isteklinin söz konusu kısımda ikinci en avantajlı teklif sahibi olarak belirlenmesi işleminde mevzuata aykırılık bulunmadığı anlaşıldığından başvuru sahibinin iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.
Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanunun 65 inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 60 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere;
Anılan Kanunun 54 üncü maddesinin onuncu fıkrasının (c) bendi gereğince itirazen şikâyet başvurusunun reddine,
Oyçokluğu ile karar verildi.
Karşı Oy: 
KARŞI OY
Başvuru sahibi tarafından itirazen şikayet dilekçesinde özetle; “Kısmi teklife açık olan ihalede 1 ve 2. Kısımlarda ihale üzerinde bırakılan Sivas Beyazsaray Tabldot Yemekçilik Gıda Eğit. Temz. Tic. ve San. Ltd. Şti.’nin aşırı düşük teklif açıklamasının Kamu İhale Genel Tebliğinin 79 uncu maddesine uygun olmadığı” iddiasına yer vermiştir.
İncelemeye konu ihale; Malzeme Dahil Yemek Hazırlama işi olup, idarece yaklaşık maliyetin piyasa araştırmaları ve birim fiyatlar esas alınarak toplam 1.163.432,95 TL olarak belirlendiği, bahse konu ihaleye 6 isteklinin katıldığı, ihaleye teklif veren isteklilerin aşırı düşük sorgulamaya tabi tutulduğu ve ihale komisyonunca yapılan değerlendirme sonucunda ihalenin 1 ve 2. Kısımlarının toplam 819.628,00 TL bedel karşılığında Sivas Beyazsaray Tabldot Yemekçilik Gıda Eğit. Temz. Tic. ve San. Ltd. Şti.’nin üzerinde bırakıldığı görülmüştür.
4734 sayılı Kanunun “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 38 inci maddesinde; “İhale komisyonu verilen teklifleri 37 nci maddeye göre değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister.
İhale komisyonu;
a) İmalat sürecinin, verilen hizmetin ve yapım yönteminin ekonomik olması,
b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal ve hizmetlerin temini veya yapım işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,
c) Teklif edilen mal, hizmet veya yapım işinin özgünlüğü,
  
Hususlarında belgelendirilmek suretiyle yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak, aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir.
İhale komisyonu, aşırı düşük tekliflerin tespiti ve değerlendirilmesinde Kurum tarafından belirlenen kriterleri esas alır. Kurum bu maddenin uygulanmasında; aşırı düşük tekliflerin tespiti, değerlendirilmesi ve ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi amacıyla sınır değer veya sorgulama kriterleri ya da ortalamalar belirlemeye yetkilidir.” hükmü yer almaktadır.
Bahse konu madde hükmünden, ihale komisyonunun, yaptığı değerlendirme neticesinde geçerli olduğunu tespit ettiği tekliflerden, ihalede verilen diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olan isteklileri tespit edeceği ve tespit edilen bu teklifleri reddetmeden önce yine madde metninde belirtilen usul doğrultusunda sorgulamaya tabi tutacağı anlaşılmaktadır.
Personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihalelerinde, aşırı düşük teklif sorgulamasının Kamu İhale Genel Tebliğinin “teklif fiyata dahil masraflar” ve “aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesini” düzenleyen maddeleri ile idari şartnamenin “teklif fiyata dahil olan giderler” başlıklı maddesindeki düzenlemelerin esas alınarak yapılması gerekmektedir. Bu ihalelerde, aşırı düşük teklif sorgulaması sonucunda belgelere dayalı yazılı açıklama yapmayan veya ihale komisyonunca açıklamaları yetersiz bulunan isteklilerin teklifleri ile teklif edilmesi gereken asgari işçilik maliyetini karşılamayan teklifler gerekçesi belirtilmek suretiyle reddedilecektir. Ancak şikayet başvurusuna konu hizmetin personel çalıştırılmasına dayalı bir hizmet alım ihalesi olmaması nedeniyle aşırı düşük değer tespitine yönelik bir modül bulunmamakta olup, ihale konusu hizmetin maliyet unsurlarının, personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımlarında olduğu gibi önceden belirlenen nitelikte olmadığı görülmektedir. Bu durumda, ihale dokümanında belirtilen şartlara uygun olarak hizmetin ifası için her isteklinin basiretli tacir olma yükümlülüğü gereğince kendi organizasyon yapısı, kullanacağı makine ekipmanın özellikleri, malzeme teminindeki kendine özgü koşulları vb. unsurları dikkate alarak teklif fiyatını belirlemesi gerekmektedir.
İhale konusu işin personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı işi olmadığı, geçerli tekliflerin tamamının yaklaşık maliyetin altında olmakla birlikte yaklaşık maliyete ve birbirlerine göre aşırı düşük olmadığı, en düşük teklifin bile diğer tekliflere göre aşırı düşük olarak değerlendirilemeyeceği anlaşıldığından,  idarece hiçbir isteklinin teklifine ilişkin olarak aşırı düşük teklif sorgulaması yapılmaksızın ihalenin karara bağlanması gerekmektedir.
Ayrıca, malzeme dahil yemek alım hizmetlerinde yemek bileşenlerini oluşturan girdilerin önemli bir kısmı yerel, mevsimsel ve iklim özelliklerine göre farklılıklar göstermekte, bir çok girdi müstahsilden doğrudan temin edilebilmektedir. Özellikle sebze meyve gibi girdilerin piyasa koşulları sebebiyle muhasebeleştirilmesinde karşılaşılan güçlüklerin aşırı düşük teklif sorgulamasında ispat için aranılan belgelere yansıtılmasında isteklilerin önünde önemli bir engel teşkil edeceği düşünülmektedir.  Kamu İhale Kurumu tarafından personel çalıştırılmasına dayalı olmayan hizmet alımları için aşırı düşük sınır değerin tespiti ve sorgulanması konusunda bir kriter belirlenmediği hususu göz önüne alındığında, şikayete konu ihalede aşırı düşük teklif sorgulaması yapılmasının objektif kriterlerinin var olmadığı düşünülmektedir.              
Yukarıda açıklandığı üzere, incelemeye konu ihalede aşırı düşük teklif sorgulaması yapılmaması gerektiği yönündeki düşüncemizle, Kurul kararına katılmıyoruz. (¤¤)

Full & Egal Universal Law Academy