(4734 S. K. m. 36, 54, 65) (Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği m. 7, 53)
Toplantı No : 2017/002
Gündem No : 6
Karar Tarihi : 04.01.2017
Karar No : 2017/UH.I-22
BAŞVURU SAHİBİ: Ergün Aycan (Aycan Lojistik Uluslararası Taşımacılık),
23 Nisan Mahallesi Şehit Mehmet Karakuzulu Cad. Yağmur Apt. No: 8 D: 2 Şahinbey / GAZİANTEP
İHALEYİ YAPAN İDARE: Afyonkarahisar Aile ve Sosyal Politikalar İl Müdürlüğü,
Burmalı Mah. Milli Egemenlik Cad. Özel İdare İş Merkezi Kat: 5 No: 20 03100 AFYONKARAHİSAR
BAŞVURUYA KONU İHALE: 2016/405815 İhale Kayıt Numaralı “Aile ve Sosyal Politikalar İl Müdürlüğümüz ve Bağlı Kuruluşlarımıza 2017 Yılı İçin Sürücülü Akaryakıt Hariç Araç Kiralama” İhalesi (2 ve 3’üncü Kısımlar)
KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME: Afyonkarahisar Aile ve Sosyal Politikalar İl Müdürlüğü tarafından 11.11.2016 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “Aile ve Sosyal Politikalar İl Müdürlüğümüz ve Bağlı Kuruluşlarımıza 2017 Yılı İçin Sürücülü Akaryakıt Hariç Araç Kiralama” ihalesine ilişkin olarak Ergün Aycan (Aycan Lojistik Uluslararası Taşımacılık)’ın 30.11.2016 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 02.12.2016 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 07.12.2016 tarih ve 68003 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 05.12.2016 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.
Başvuruya ilişkin olarak 2016/2896 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.
KARAR:
Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.
İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle, başvuruya konu ihalenin 25.11.2016 tarihinde taraflarına bildirilen ihale komisyonu kararında Afyonkarahisar Sosyal Hizmet Merkezi Müdürlüğüne kiralanacak 4 araca ilişkin 2’nci kısmın Necdet Aslan üzerinde kaldığı, ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibinin firmaları olduğu, Bolvadin Sosyal Hizmet Merkezi Müdürlüğüne kiralanacak 2 araca ilişkin 3’üncü kısmın ise Bolvadin Haskaymak Seyahat Ticaret Ltd. Şti. üzerinde bırakıldığı, ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibinin firmaları olduğunun belirtildiği ancak,
1- Başvuruya konu ihalenin ihale komisyonu kararında yaklaşık maliyet açıklanmadığı için ikinci ve üçüncü kısımda sınır değer tespiti yapılmadan ihalenin sonuçlandırıldığı, taraflarınca 25.11.2016 tarihinde yapılan müracaat üzerine 28.11.2016 tarihinde yaklaşık maliyetin EKAP üzerinden ilan edildiği, bahse konu hususun mevzuata aykırı olduğu,
İncelemeye konu ihalenin 2’nci kısmına ilişkin ihale komisyonu kararında yaklaşık maliyetin açıklanmadığı ancak teklifi değerlendirmeye alınan KocaKerimoğlu Taş. Tur. Gıd. Mad. Hay. Pet. Ür. Mer. San. Tic. Ldt. Şti.nin teklif fiyatının 197.232,00 TL olduğu ve bu bedelin yaklaşık maliyetin üzerinde bulunduğunun komisyon kararı ile teyit edildiği, buna rağmen daha sonra yapılan bildirim ile yaklaşık maliyetin 222.177,12 TL olarak bildirildiği,
İhalenin 3’üncü kısmına ilişkin olarak ihale komisyonu kararında yaklaşık maliyetin açıklanmadığı ancak teklifi değerlendirmeye alınan Selinda Turizm Taşımacılık İnş. Eml. Tem. Hiz. Tic. Ltd. Şti.nin teklif fiyatının 100.457,04 TL olduğu ve bahse konu bedelin yaklaşık maliyetin üzerinde olduğunun komisyon kararı ile teyit edildiği, buna karşın daha sonra yapılan bildirim ile yaklaşık maliyetin 111.088,56 TL olarak bildirildiği,
2- İncelemeye konu ihalenin 2’nci kısmında asgari işçilik maliyetinin 150.994,08 TL olduğu, ihalenin anılan kısmının üzerinde bırakıldığı Necdet Aslan’ın teklif fiyatının da 150.994,08 TL olması itibariyle anılan isteklinin teklifinin sadece asgari işçilik maliyetini karşıladığı, bu durumda araç kiralama bedeli olarak sıfır TL teklif sunulduğunun anlaşıldığı, söz konusu kısma ilişkin birim fiyat teklif cetvelinden anlaşılacağı üzere isteklilerin çalışacak sürücü için ayrı, araç için ayrı teklif fiyatı sunmaları gerektiği, sıfır TL’nin bir değer olmayıp önüne ve arkasına herhangi bir rakam eklenmesi ile değer kazanacağı,
Bakanlar Kurulunun 17.03.2006 tarihli ve 2006/10193 sayılı “Hizmet Alımı Suretiyle Taşıt Edinilmesine İlişkin Esas ve Usuller” başlıklı kararının 6’ncı maddesinin birinci fıkrasında “(d) Taşıtların, her türlü vergi, sigorta ve bakım onarım gibi giderleri yükleniciye ait olacaktır.” düzenlemesi gereğince en düşük kiralama bedeli teklifinin taşıtların, her türlü vergi, sigorta ve bakım onarım gibi giderlerini karşılaması gerektiği, Bakanlar Kurulunun 06.11.2015 tarihli ve 2015/8204 sayılı “Hizmet Alımı Suretiyle Taşıt Edinilmesine İlişkin Esas ve Usullerde Değişiklik Yapılması Hakkında Karar”ının 1’inci maddesinde “Şoför giderleri dahil taşıt kiralamalarında aylık kiralama bedeli hesabında yemek, yol, resmi tatil ücreti ve benzeri giderler de dahil yürürlükte bulunan bürüt asgari ücretin yüzde elli artırımlı tutarı esas alınacak, işveren maliyeti kapsamında yer alan sosyal sigorta ve genel sağlık sigortası işveren payı (% 20,5) ve işsizlik sigortası işveren payı (% 2) ile işçilik maliyeti üzerinden hesaplanan sözleşme giderleri ve genel giderler (% 4) ise idarelerce ayrıca ödenecektir.” düzenlemesi ve yine Bakanlar Kurulunun 02.10.2014 tarihli ve 29137 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 2014/6814 sayılı “Hizmet Alımı Suretiyle Taşıt Edinilmesine İlişkin Esas ve Usullerde Değişiklik Yapılması Hakkında Karar”ının 2’nci maddesinde “(a) Şoför giderleri hariç yapılan taşıt kiralamalarında aylık kira bedeli (katma değer vergisi hariç her türlü bakım onarım, sigorta ve benzeri giderler dahil), taşıtın Türkiye Sigorta Reasürans ve Emeklilik Şirketleri Birliği tarafından yayımlanan ve harcama talimatının verildiği yılın ocak ayı itibarıyla uygulanacak motorlu kara taşıtları kasko değer listesinde yer alan kasko sigorta değerinin %2 sini aşmayacaktır.” düzenlemesi gereğince taşıt kira bedelinde üst limit belirlendiği, alt limitin ise katma değer vergisi hariç her türlü bakım, onarım, sigorta ve benzeri giderler dâhil denilerek yapılan teklifin işçilikle birlikte araç giderlerini karşılaması gerektiği, ancak Necdet Aslan’ın teklif ettiği sıfır TL bedelin bahse konu giderleri değil araçların motorlu taşıtlar vergisini dâhi karşılayamayacağı, anılan nedenlerle Necdet Aslan’ın teklifinin değerlendirme dışı bırakılması gerektiği,
İhalenin 3’üncü kısmında kiralanacak 2 araçla ilgili asgari işçilik bedelinin 75.479,04 TL olduğu, söz konusu kısımda ihale üzerinde kalan Bolvadin Haskaymak Seyahat Ticaret Ltd. Şti. tarafından 74.857,04 TL fiyat teklifinde bulunulduğu, birim fiyat teklif cetvelindeki veriler göz önüne alındığında araç kiralama bedeli olarak 360,00 TL teklif edildiğinin anlaşıldığı, bu haliyle 360,00 TL bedel ile 6 aylık motorlu taşıtlar vergisini dâhi karşılayamayacağından anılan isteklinin teklifinin değerlendirme dışı bırakılması gerektiği,
3- İncelemeye konu ihalenin 2’nci ve 3’üncü kısmında ihale üzerinde bırakılan isteklilerin teklif fiyatlarının yaklaşık maliyetin altında olduğu anlaşıldığından bu isteklilerin aşırı düşük teklif sorgulamasına tabi tutulmaları gerektiği, İdari Şartname’nin 32 ve 33’üncü maddelerinde bu hususa ilişkin düzenlemeler bulunmasına rağmen idarece aşırı düşük teklif sorgulaması yapılmadan ihalenin sonuçlandırıldığı,
4- Başvuruya konu ihalenin 2’nci kısmında ihale üzerinde kalan Necdet Aslan’ın işletme defteri esasına göre defter tuttuğundan işletme hesap özeti ile beyanda bulunabileceği, bu nedenle anılan isteklinin gelir vergisi beyannamesinde bilanço ve gelir tablosu olmadığından İdari Şartname’de bilanço ve gelir tablosuna ilişkin olarak istenilen yeterlik kriterlerinin tespitinin mümkün olmadığı, ihalenin 3’üncü kısmında ihale üzerinde bırakılan Bolvadin Haskaymak Seyahat Ticaret Ltd. Şti.nin bilanço ve gelir tablosu kriterlerini sağlayıp sağlamadığının ihale komisyonu kararında açıklanmadığı iddialarına yer verilmiştir.
Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.
1) Başvuru sahibinin 1’inci iddiasına ilişkin olarak:
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Tekliflerin alınması ve açılması” başlıklı 36’ncı maddesinde “Teklifler ihale dokümanında belirtilen ihale saatine kadar idareye verilir. İhale komisyonunca ihale dokümanında belirtilen saatte kaç teklif verilmiş olduğu bir tutanakla tespit edilerek, hazır bulunanlara duyurulur ve hemen ihaleye başlanır. İhale komisyonu teklif zarflarını alınış sırasına göre inceler. 30 uncu maddenin birinci fıkrasına uygun olmayan zarflar bir tutanak ile belirlenerek değerlendirmeye alınmaz. Zarflar isteklilerle birlikte hazır bulunanlar önünde alınış sırasına göre açılır.
İsteklilerin belgelerinin eksik olup olmadığı ve teklif mektubu ile geçici teminatlarının usulüne uygun olup olmadığı kontrol edilir. Belgeleri eksik veya teklif mektubu ile geçici teminatı usulüne uygun olmayan istekliler tutanakla tespit edilir. İstekliler ile teklif fiyatları ve yaklaşık maliyet tutarı açıklanır. Bu işlemlere ilişkin hazırlanan tutanak ihale komisyonunca imzalanır. Bu aşamada; hiçbir teklifin reddine veya kabulüne karar verilmez, teklifi oluşturan belgeler düzeltilemez ve tamamlanamaz. Teklifler ihale komisyonunca hemen değerlendirilmek üzere oturum kapatılır.” hükmü,
Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Yaklaşık maliyete ilişkin ilkeler” başlıklı 7’nci maddesinin beşinci fıkrasında “İhale komisyonu tarafından yaklaşık maliyet teklif fiyatları ile birlikte açıklanır. Pazarlık usulü ile yapılan ihalede ise yaklaşık maliyet, son yazılı fiyat teklifleri ile birlikte açıklanır. Bu aşamadan önce yaklaşık maliyet açıklanamaz ve ilan edilemez.” hükmü,
Anılan Yönetmelik’in “Başvuruların ve tekliflerin alınması, açılması ve belgelerdeki bilgi eksikliklerinin tamamlatılması” başlıklı 56’ncı maddesinin üçüncü fıkrasında “Başvuru veya teklif zarfları, alınış sırasına göre incelenir. Açık ihale usulüyle yapılan ihaleler ile belli istekliler arasında ihale usulüyle yapılan ihalelerde teklif zarfları açılmadan önce, pazarlık usulüyle yapılan ihalelerde ise son yazılı fiyat tekliflerinin verildiği oturumda yaklaşık maliyet açıklanır. Zarflardan uygun olanların açılması ve belge kontrolünün yapılması aşamasında, aday veya isteklilerce sunulan belgeler tek tek kontrol edilerek hangi belgelerin sunulduğu, Zarf Açma ve Belge Kontrol Tutanağında her belge için açılmış bulunan sütunlara kaydedilerek gösterilir. İhale usulüne göre ilgili oturumda istekliler ve teklif ettikleri fiyatlar duyurularak tutanak düzenlenir. Bu tutanakların komisyon başkanınca onaylanmış suretleri, isteyenlere imza karşılığı verilmeden oturum kapatılamaz.” hükmü,
Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Tekliflerin alınması ve değerlendirilmesi” başlıklı 16’ncı maddesinde “16.2.4. 4734 sayılı Kanunun 36 ncı maddesinin ikinci fıkrası ile İhale Uygulama Yönetmeliklerinin ‘Yaklaşık maliyete ilişkin ilkeler’ başlıklı maddesi uyarınca, ihale komisyonu tarafından yaklaşık maliyetin, teklif fiyatları ile birlikte, pazarlık usulü ile yapılan ihalede ise son yazılı fiyat teklifleri ile birlikte açıklanması gerekmektedir. Bu çerçevede, ihale komisyonu tarafından 4734 sayılı Kanunun 36 ncı maddesinin birinci fıkrası uyarınca teklif zarflarının incelenmesinin ardından, teklif zarfları açılmadan önce yaklaşık maliyet açıklanacaktır. Ancak, isteklilerce sunulan teklif zarflarının hiçbirinin Kanunun 30 uncu maddesinin birinci fıkrasına uygun olmadığının anlaşılması halinde yaklaşık maliyet açıklanmayacaktır.
16.2.5. İhale Uygulama Yönetmeliklerinde, 4734 sayılı Kanunun 21 inci maddesine göre pazarlık usulüyle yapılan ihalelerde yaklaşık maliyetin son yazılı fiyat teklifleri ile birlikte açıklanacağı hükme bağlanmıştır. Ancak, son yazılı fiyat teklifini sunmayan isteklilerin ilk teklifleri son teklifi olarak kabul edileceğinden, son yazılı tekliflerin verilip verilmediğine, teklif zarfları ve tekliflerin usulüne uygun olup olmadığına bakılmaksızın, son yazılı fiyat tekliflerinin verileceği tarih ve saatte yaklaşık maliyet açıklanacaktır.
16.2.6. Kısmi teklif verilmesine imkan tanınan ihalelerde, ihale komisyonu, yaklaşık maliyetin açıklanacağı aşamada, toplam yaklaşık maliyet tutarı ile her bir kısım için belirlenen yaklaşık maliyet tutarını ayrı ayrı açıklayacaktır.” açıklaması yer almaktadır.
Anılan mevzuat hükümlerinden açık ihale usulü ile belli istekliler arasında ihale usulüyle yapılan ihalelerde teklif zarfları açılmadan önce, pazarlık usulüyle yapılan ihalelerde ise son yazılı fiyat tekliflerinin verildiği oturumda yaklaşık maliyetin açıklanacağı, kısmi teklife açık olan ihalelerde ise toplam yaklaşık maliyet tutarı ile her bir kısmın yaklaşık maliyet tutarının ayrı ayrı açıklanacağı anlaşılmaktadır.
Bahse konu ihalenin Aile ve Sosyal Politikalar İl Müdürlüğü ve Bağlı Kuruluşlarına 2017 Yılı İçin Sürücülü Akaryakıt Hariç Araç Kiralama hizmet alımı olduğu görülmüş olup, alımın kısmi teklife açık olarak yapıldığı ve 2 ve 3’üncü kısımların şikâyete konu edildiği görülmüştür. Anılan hizmet alımına ilişkin İdari Şartname’nin “Tekliflerin alınması ve açılması” başlıklı 30’uncu maddesinde “30.1. Teklifler, bu Şartnamede belirtilen ihale saatine kadar İdareye (tekliflerin sunulacağı yere) verilecektir.
30.2. İhale komisyonunca, tekliflerin alınması ve açılmasında aşağıda yer alan usul uygulanır:
30.2.1. İhale komisyonunca bu Şartnamede belirtilen ihale saatinde ihaleye başlanır ve bu saate kadar kaç teklif verilmiş olduğu bir tutanakla tespit edilerek, hazır bulunanlara duyurulur.
30.2.2. İhale komisyonu teklif zarflarını alınış sırasına göre inceler. Bu incelemede, zarfın üzerinde isteklinin adı, soyadı veya ticaret unvanı, tebligata esas açık adresi, teklifin hangi işe ait olduğu, ihaleyi yapan İdarenin açık adresi ve zarfın yapıştırılan yerinin istekli tarafından imzalanıp kaşelenmesi veya mühürlenmesi hususlarına bakılır. Bu hususlara uygun olmayan zarflar bir tutanakla belirlenerek değerlendirmeye alınmaz.
30.2.3. İhale konusu işin yaklaşık maliyeti açıklandıktan sonra zarflar isteklilerle birlikte hazır bulunanlar önünde alınış sırasına göre açılır. İsteklilerin belgelerinin eksik olup olmadığı ve teklif mektubu ile geçici teminatlarının usulüne uygun olup olmadığı kontrol edilir. Belgeleri eksik olan veya teklif mektubu ile geçici teminatı usulüne uygun olmayan istekliler tutanakla tespit edilir. İstekliler ve teklif bedelleri açıklanarak tutanağa bağlanır. Düzenlenen bu tutanaklar ihale komisyonunca imzalanır ve ihale komisyon başkanı tarafından onaylanmış bir sureti isteyenlere imza karşılığı verilir.
30.2.4. Bu aşamada; hiçbir teklifin reddine veya kabulüne karar verilmez. Teklifi oluşturan belgeler düzeltilemez ve tamamlanamaz. Teklifler değerlendirilmek üzere ilk oturum kapatılır.” düzenlemesi yer almaktadır.
İhale konusu alımın şikâyete konu 2 ve 3’üncü kısımlara ilişkin birim fiyat teklif cetveli aşağıdaki gibi düzenlenmiştir.
AFYONKARAHİSAR SOSYAL HİZMET MERKEZİ MÜDÜRLÜĞÜ
A
B
Sıra No
İş Kaleminin Adı ve Kısa Açıklaması
Miktarı
Teklif Edilen Birim Fiyat
Tutarı
Birimi
İşçi sayısı
Ay/gün/saat
1
Merkez SHMM için personele 22 Günden yemek 8,00 TL ve yol parası 5,27 TL (Brüt asgari ücretin %33 fazlası)
Ay
4,00
12,000
I. ARA TOPLAM (K.D.V Hariç)
Sıra No
İş Kaleminin Adı ve Kısa Açıklaması
Birimi
Miktarı
Teklif Edilen Birim Fiyat
Tutarı
1
4 adet Pick-up (4+1) kapasiteli akaryakıt hariç sürücülü araç kiralama işi (4 araç x 12 aylık)
ay
12,000
II. ARA TOPLAM (K.D.V. Hariç)
KISIM TOPLAM TUTARI (K.D.V Hariç)
BOLVADİN SOSYAL HİZMET MERKEZİ MÜDÜRLÜĞÜ
A
B
Sıra No
İş Kaleminin Adı ve Kısa Açıklaması
Miktarı
Teklif Edilen Birim Fiyat
Tutarı
Birimi
İşçi sayısı
Ay/gün/saat
1
Bolvadin SHMM için personele 22 Günden yemek 8,00 TL (Sekiz) ve yol parası 5,27 TL (Beş lira yirmiyedi kuruş)(Brüt asgari ücretin %33 fazlası)
Ay
2,00
12,000
I. ARA TOPLAM (K.D.V Hariç)
Sıra No
İş Kaleminin Adı ve Kısa Açıklaması
Birimi
Miktarı
Teklif Edilen Birim Fiyat
Tutarı
1
2 adet Pick-up (4+1) kapasiteli akaryakıt hariç sürücülü araç kiralama işi (2 araç X 12 aylık)
ay
12,000
II. ARA TOPLAM (K.D.V. Hariç)
KISIM TOPLAM TUTARI (K.D.V Hariç)
25.11.2016 tarihinde yapılan ihaleye 13 isteklinin katıldığı, şikâyete konu 2’nci kısım için 6 isteklinin teklif verdiği, Sedan Taşımacılık Tem. ve Tur. San. Tic. A.Ş. ve İpek Halı Yıkama San. Tic. Ltd. Şti.nin binek araç için hesaplanan işçilik üst sınır değerinin (3.147,42 TL) aşılması gerekçesiyle tekliflerinin değerlendirme dışı bırakıldığı, ihalenin 2’nci kısmının Necdet Aslan üzerinde bırakıldığı, ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi olarak Ergün Aycan (Aycan Lojistik Uluslararası Taşımacılık)’ın belirlendiği, şikâyete konu 3’üncü kısım için 6 isteklinin teklif verdiği, Sedat Çelik’in birim fiyat teklif cetvelinin hatalı olduğu ve İpek Halı Yıkama San. Tic. Ltd. Şti.nin binek araç için hesaplanan işçilik üst sınır değerinin (3.147,42 TL) aşılması gerekçeleriyle tekliflerinin değerlendirme dışı bırakıldığı, ihalenin 3’üncü kısmının Bolvadin Haskaymak Seyahat Ticaret Ltd. Şti. üzerinde bırakıldığı, ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi olarak Ergün Aycan (Aycan Lojistik Uluslararası Taşımacılık)’ın belirlendiği, komisyon kararının aynı tarihte ihale yetkilisi tarafından onaylandığı anlaşılmıştır.
Bahse konu ihalede ihale komisyonu tarafından 11.11.2016 tarihinde saat:10.00’da düzenlenen tutanaklarda ihalenin her bir kısmı için İsteklilerce Teklif Edilen Fiyatlar tutanağının düzenlendiği, şikâyete konu 2 ve 3’üncü kısma ilişkin olarak düzenlenen söz konusu tutanaklarda istekliler tarafından teklif edilen fiyatların ve kısmın yaklaşık maliyet bilgisinin bulunduğu görülmüş olup, tutanağın alt kısmında fiyatlar ile yaklaşık maliyetin hazır bulunanlar önünde açıklandığına ilişkin ibare yer almaktadır.
İdarece yaklaşık maliyetin kısımlar bazında ayrı ayrı olarak tutanaklara işlendiği görülmüş olup, bu tutanakların komisyon başkanınca onaylanmış suretlerinin isteyenlere imza karşılığı verilebileceği ancak başvuru sahibinin bu yönde talebi olduğuna ilişkin bir beyanının olmadığı gibi idareden istenildiği halde verilmediğine dair bir iddiasının da bulunmadığı anlaşılmıştır. Diğer taraftan idarenin şikâyete verdiği cevapta dış zarfların kontrolünden sonra yaklaşık maliyetin komisyon üyeleri ve ihaleye katılan isteklilerin huzurunda ihale komisyonu başkanı tarafından ihale sırasında açıklandığı ve her bir kısım için KİK016.0/H standart formunun düzenlendiği belirtilmiş olduğundan başvuru sahibinin yaklaşık maliyetin açıklanmadığı yönündeki iddiası uygun bulunmamıştır. Ayrıca başvuru sahibinin ihalenin yapıldığı ilk oturumda yaklaşık maliyetin ve tekliflerin açıklandığı tutanağa ilişkin bir talebi olmadığı halde 25.11.2016 tarihinde idare kaydına alınan yazısında yaklaşık maliyetin açıklanmasına yönelik başvuruda bulunduğu ve idarece 28.11.2016 tarihinde EKAP üzerinden gönderilen yazıda ihalenin kısımlar bazındaki yaklaşık maliyet bilgisinin yer aldığı görülmüştür.
Başvuru sahibi tarafından ihale komisyonu kararında yaklaşık maliyetin açıklanmadığı belirtilmiş olmakla birlikte KİK018.0/H İhale Komisyonu Kararı standart formunda yaklaşık maliyetin belirtileceğine ilişkin bir ibarenin yer almadığı, yaklaşık maliyet bilgisinin İsteklilerce Teklif Edilen Fiyatlar tutanağında belirtilmesinin zorunlu olduğu, idarece bu konunun gereğinin yerine getirildiği anlaşıldığından başvuru sahibinin bu husustaki iddiası da uygun bulunmamıştır.
İhalenin 2’nci kısmına ilişkin ihale komisyonu kararında KocaKerimoğlu Taş. Tur. Gıd. Mad. Hay. Pet. Ür. Mer. San. Tic. Ldt. Şti.nin (bahse konu isteklinin bu kısımda teklif vermediği başvuru sahibi tarafından iddia edilen fiyatın ise İpek Halı Yıkama San. Tic. Ltd. Şti. tarafından verildiği görülmüştür.) teklif fiyatının yaklaşık maliyetin üzerinde bulunduğuna ilişkin bir tespitin yapılmadığı, aynı şekilde ihalenin 3’üncü kısmına ilişkin komisyon kararında da Selinda Turizm Taşımacılık İnş. Eml. Tem. Hiz. Tic. Ltd. Şti.nin teklif fiyatının yaklaşık maliyetin üzerinde olduğuna ilişkin bir değerlendirmenin yapılmadığı anlaşıldığından başvuru sahibinin bu yöndeki iddiaları yerinde görülmemiştir.
İhale onay belgesi ekinde yer alan yaklaşık maliyetin hesabına ilişkin belgelerin incelenmesinden, idarece ihalenin her bir kısmı için yaklaşık maliyet bilgisi ile birlikte sınır değerin de hesaplandığı, sınır değerin ihalenin 2’nci kısmında 170.905,48 TL, 3’üncü kısmında ise 85.452,74 TL olarak hesap edildiği görülmüştür. Bu doğrultuda ihalenin 2’nci kısmında teklifi sınır değerin altında kalan Necdet Aslan’ın ve 3’üncü kısımda teklifi sınır değerin altında kalan Bolvadin Haskaymak Seyahat Ticaret Ltd. Şti.nin 17.11.2016 tarihinde EKAP üzerinden gönderilen yazılarla aşırı düşük teklif sorgulamasına tabi tutuldukları anlaşıldığından başvuru sahibinin ihalenin 2 ve 3’üncü kısımlarında sınır değer tespiti yapılmadan ihalenin sonuçlandırıldığı iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.
2) Başvuru sahibinin 2’nci iddiasına ilişkin olarak:
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Tekliflerin değerlendirilmesi” başlıklı 37’nci maddesinde “İhale komisyonunun talebi üzerine idare tekliflerin incelenmesi, karşılaştırılması ve değerlendirilmesinde yararlanmak üzere net olmayan hususlarla ilgili isteklilerden yazılı olarak tekliflerini açıklamalarını isteyebilir. Ancak bu açıklama, hiçbir şekilde teklif fiyatında değişiklik yapılması veya ihale dokümanında yer alan şartlara uygun olmayan tekliflerin uygun hale getirilmesi amacıyla istenilmez ve yapılmaz.
Tekliflerin değerlendirilmesinde, öncelikle belgeleri eksik olduğu veya teklif mektubu ile geçici teminatı usulüne uygun olmadığı 36 ncı maddeye göre ilk oturumda tespit edilen isteklilerin tekliflerinin değerlendirme dışı bırakılmasına karar verilir. Ancak, teklifin esasını değiştirecek nitelikte olmaması kaydıyla, belgelerde bilgi eksikliği bulunması halinde idarece belirlenen sürede isteklilerden bu eksik bilgilerin tamamlanması yazılı olarak istenir. Belirlenen sürede bilgileri tamamlamayan istekliler değerlendirme dışı bırakılır ve geçici teminatları gelir kaydedilir. Bu ilk değerlendirme ve işlemler sonucunda belgeleri eksiksiz ve teklif mektubu ile geçici teminatı usulüne uygun olan isteklilerin tekliflerinin ayrıntılı değerlendirilmesine geçilir. Bu aşamada, isteklilerin ihale konusu işi yapabilme kapasitelerini belirleyen yeterlik kriterlerine ve tekliflerin ihale dokümanında belirtilen şartlara uygun olup olmadığı ile birim fiyat teklif cetvellerinde aritmetik hata bulunup bulunmadığı incelenir. Uygun olmadığı belirlenen isteklilerin teklifleri ile birim fiyat teklif cetvellerinde aritmetik hata bulunan teklifler değerlendirme dışı bırakılır.” hükmü yer almaktadır.
Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Başvuru ve teklif mektuplarının şekli” başlıklı 53’üncü maddesinin beşinci fıkrasında “Teklif mektuplarının şekil ve içerik bakımından yukarıda belirtilen niteliklere ve teklif mektubu standart formuna uygun olmaması teklifin esasını değiştirecek nitelikte bir eksiklik olarak kabul edilir. Taşıması zorunlu hususlardan herhangi birini taşımayan teklif mektuplarının değiştirilmesi, düzeltilmesi veya eksikliklerinin giderilmesi gibi yollara başvurulamaz. Teklif mektubu usulüne uygun olmayan isteklinin teklifi değerlendirme dışı bırakılır.” hükmüne yer verilmiş olup, Yönetmelik ekinde yer alan KİK.015.3/H başlıklı birim fiyat teklif cetveli standart formunun 2 numaralı dipnotunda, cetvelde yer alan teklif edilen birim fiyat sütununun, istekliler tarafından doldurulacağı düzenlenmiştir.
Diğer yandan, 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu’nun “Sözleşme türleri” başlıklı 6’ncı maddesinin birinci fıkrasında “Kamu İhale Kanununa göre yapılan ihaleler sonucunda;
…
c) Yapım işlerinde; ön veya kesin projelere ve bunlara ilişkin mahal listeleri ile birim fiyat tariflerine, mal veya hizmet alımı işlerinde ise işin ayrıntılı özelliklerine dayalı olarak; idarece hazırlanmış cetvelde yer alan her bir iş kaleminin miktarı ile bu iş kalemleri için istekli tarafından teklif edilen birim fiyatların çarpımı sonucu bulunan toplam bedel üzerinden birim fiyat sözleşme,…” düzenlenir.” hükmüne,
Bahse konu hizmet alımına ilişkin İdari Şartname’nin “Teklif ve sözleşme türü” başlıklı 19’uncu maddesinde “19.1. İstekliler tekliflerini, her bir iş kalemi için teklif edilen birim fiyatlarının miktarlarla çarpımı sonucu bulunan toplam bedel üzerinden birim fiyat şeklinde vereceklerdir. İhale sonucu, ihale üzerinde bırakılan istekliyle her bir iş kalemi için teklif edilen birim fiyatların miktarlarla çarpımı sonucu bulunan toplam bedel üzerinden birim fiyat sözleşme imzalanacaktır.” düzenlemesine,
Anılan Şartname’nin “Kısmi teklife ilişkin açıklamalar” başlıklı 20’nci maddesinde “İl Müdürlüğümüz ve Bağlı Kuruluşlarımızın 2017 yılı Akaryakıt Hariç Sürücülü Araç Kiralama Hizmet Alımı Toplam 19 Araç
1- ASP İl Müd. (İl Merkezi) 1 adet 4+1 Pick-up 1 adet 4+1, Otomobil Toplam 2 Adet
2- Afyonkarahisar Sosyal Hizmet Merkezi Müdürlüğü (İl Merkezi) 4 adet 4+1
3- Bolvadin Sosyal Hizmet Merkezi Müdürlüğü (Bolvadin İlçe Merkezi) 2 adet 4+1
4- Sandıklı Sosyal Hizmet Merkezi Müdürlüğü (Sandıklı İlçe Merkezi) 2 adet 4+1
5- Dinar Sosyal Hizmet Merkezi Müdürlüğü (Dinar İlçe Merkezi) 2 adet 4+1
6- Huzurevi Yaşlı Bakım ve Rehabilitasyon Merkezi Müdürlüğü (İl Merkezi) 1 adet 13+1
7- Emirdağ Huzurevi Müdürlüğü (Emirdağ İlçe Merkezi) 1 adet 13+1
8- Bolvadin Huzurevi Müdürlüğü (Bolvadin İlçe Merkezi)1 adet 13+1
9- Sandıklı Huzurevi Müdürlüğü (Sandıklı İlçe Merkezi) 1 adet 13+1
10- Kadın Konukevi Müdürlüğü (İl Merkezi) 1 adet 4+1
11- Çocuk Destek Merkezi Müdürlüğü (İl Merkezi) 2 adet 13+1” düzenlemesine,
“Teklif fiyata dahil olan giderler” başlıklı 25’inci maddesinde “25.1. Sözleşmenin uygulanması sırasında ilgili mevzuat gereğince yapılacak ulaşım, sigorta, vergi, resim ve harç giderleri isteklilerce teklif edilecek fiyata dâhildir.
25.2. 25.1. maddesinde yer alan gider kalemlerinde artış olması ya da benzeri yeni gider kalemlerinin oluşması hallerinde, teklif edilen fiyatın bu tür artış ya da farkları karşılayacak payı içerdiği kabul edilir. Yüklenici, bu artış ve farkları ileri sürerek herhangi bir hak talebinde bulunamaz.
25.3. Teklif fiyata dahil olan diğer giderler aşağıda belirtilmiştir:
25.3.1. İşin süresi ve personel sayısı dikkate alınarak ilgili mevzuatına göre hesaplanacak işçilik ücreti:
…
2. Kısım Merkez SHMM için Yürürlükte bulunan brüt asgari ücretin %33 fazlası ile çalıştırılacak personele 22 Günden yemek 8,00 TL (Sekiz) ve yol parası 5,27 TL (Beş lira yirmiyedi kuruş)teklif fiyata dahildir.
3. Kısım Bolvadin SHMM için Yürürlükte bulunan brüt asgari ücretin %33 fazlası ile çalıştırılacak personele 22 Günden yemek 8,00 TL (Sekiz) ve yol parası 5,27 TL (Beş lira yirmiyedi kuruş)teklif fiyata dahildir.
…
25.3.2. Yemek ve yol giderleri:
…
2. Kısım Merkez SHMM için Yürürlükte bulunan brüt asgari ücretin %33 fazlası ile çalıştırılacak personele 22 Günden yemek 8,00 TL (Sekiz) ve yol parası 5,27 TL (Beş lira yirmiyedi kuruş)teklif fiyata dahildir.
3. Kısım Bolvadin SHMM için Yürürlükte bulunan brüt asgari ücretin %33 fazlası ile çalıştırılacak personele 22 Günden yemek 8,00 TL (Sekiz) ve yol parası 5,27 TL (Beş lira yirmiyedi kuruş)teklif fiyata dahildir.
…
25.3.3. Bu madde boş bırakılmıştır.
25.3.4. Diğer giderler:
Aracın bakım, onarım, yağ, yağlama, yedek parça ve diğer masrafları ile tüm vergi, sigorta, kasko vb. giderleri Ayrıca aracın şehirler arası ve şehir içi hizmetlerinde köprü, gemi, otoban ve paralı yollarda geçiş ücreti yükleniciye ait olup teklif fiyata dahildir.
25.4. Sözleşme konusu işin bedelinin ödenmesi aşamasında doğacak Katma Değer Vergisi (KDV), ilgili mevzuatı çerçevesinde İdare tarafından yükleniciye ayrıca ödenir.
25.5. Kısa vadeli sigorta prim oranları belirtilecektir. 2” düzenlemesine yer verilmiştir.
Bahse konu ihalenin sürücü dâhil akaryakıt hariç araç kiralama hizmeti olduğu, ihale konusu hizmetin kapsamında hem personel çalıştırılacağı hem de sürücü dâhil araç kiralama işi yaptırılacağı, şikâyete konu 2’nci kısımda 4 işçinin 12 ay boyunca çalıştırılacağı ve 4 adet akaryakıt hariç sürücülü araç kiralanacağı, şikâyete konu 3’üncü kısımda ise 2 işçinin 12 ay boyunca çalıştırılacağı ve 2 adet akaryakıt hariç sürücülü araç kiralanacağı anlaşılmıştır.
İncelemeye konu ihalede KİK İşçilik Modülü esas alınmak suretiyle İdari Şartname’nin 25’inci maddesinde yapılan düzenlemeler ve birim fiyat teklif cetveli dikkate alındığında bahse konu ihalenin 2 ve 3’üncü kısımlarında, personel çalıştırılan iş kalemlerinde, %4 sözleşme giderleri ve genel giderler dâhil asgari aylık işçilik birim fiyatının 3.145,71 TL olduğu ve 2’nci kısmın asgari işçilik maliyetinin 15.994,08 TL ve 3’üncü kısmın asgari işçilik maliyetinin ise 75.497,04 TL olduğu tespit edilmiştir.
Yapılan inceleme neticesinde; ihalenin 2’nci kısmında ihale üzerinde bırakılan Necdet Aslan’ın teklif fiyatının 150.994,08 TL olduğu, anılan isteklinin birim fiyat teklif cetvelinin birinci bölümünde personel ile ilgili iş kalemini fiyatlandırdığı ve bunun da asgari işçilik maliyetini karşıladığı ancak anılan istekli tarafından teklif cetvelinde 4 adet akaryakıt hariç sürücülü araç kiralama iş kalemine ait teklif edilen birim fiyat ve tutar sütunlarının boş bırakıldığı yani “sıfır” olarak gösterildiği görülmüştür.
Aktarılan mevzuat hükümleri ve ihale dokümanı düzenlemeleri uyarınca, birim fiyat teklif alınarak ihale edilen işlerde, isteklilerin tekliflerini her bir iş kaleminin miktarı ile söz konusu iş kalemi için teklif edilen birim fiyatların çarpımı sonucu bulunan toplam bedel üzerinden vermeleri gerekmekte olup, ihale üzerinde bırakılan isteklinin teklifini, 4 adet akaryakıt hariç sürücülü araç kiralama iş kalemi açısından fiyat öngörmeden oluşturmasının mevzuata aykırı olduğu neticesine varılmıştır. Ayrıca, birim fiyat teklif cetveli standart formunda ayrı bir iş kalemi olarak düzenlenerek, isteklilerce ayrı bir satırda teklif verilmesi öngörülen söz konusu iş kalemi için birim fiyat oluşturulmaması nedeniyle, istekli tarafından sunulan teklif mektubu eki teklif cetvelinin, ihale dokümanı kapsamında yer alan teklif mektubu standart formuna da uygun olmadığı anlaşılmıştır. Bu nedenle, başvuru sahibinin iddiasının yerinde olduğu sonucuna varılmıştır.
Diğer taraftan, hizmet alımı yoluyla taşıt kiralanmasına ilişkin olarak Bakanlar Kurulunun 06.11.2015 tarihli ve 2015/8204 sayılı “Hizmet Alımı Suretiyle Taşıt Edinilmesine İlişkin Esas ve Usullerde Değişiklik Yapılması Hakkında Karar”ının 1’inci maddesinde “Şoför giderleri dahil taşıt kiralamalarında aylık kiralama bedeli hesabında yemek, yol, resmi tatil ücreti ve benzeri giderler de dahil yürürlükte bulunan bürüt asgari ücretin yüzde elli artırımlı tutarı esas alınacak, işveren maliyeti kapsamında yer alan sosyal sigorta ve genel sağlık sigortası işveren payı (% 20,5) ve işsizlik sigortası işveren payı (% 2) ile işçilik maliyeti üzerinden hesaplanan sözleşme giderleri ve genel giderler (% 4) ise idarelerce ayrıca ödenecektir.” düzenlemesi yer almakta olup, bahse konu iş kaleminin sıfır olarak öngörülmesinin bahse konu karara da aykırılık taşıdığı anlaşılmıştır.
Yapılan incelemede; ihalenin 3’üncü kısmında ihale üzerinde bırakılan Bolvadin Haskaymak Seyahat Ticaret Ltd. Şti.nin teklif fiyatının 75.857,04 TL olduğu, anılan isteklinin birim fiyat teklif cetvelinin birinci bölümünde personel ile ilgili iş kalemini fiyatlandırırken teklif edilen birim fiyat için 6.291,42 TL öngördüğü, bunun işçi sayısı (2) ve ay (12) ile çarpılması durumunda 150.994,08 TL ye tekabül ettiği ancak istekli tarafından tutarın 75.497,04 TL olarak yazıldığı görülmüştür. Bu haliyle, anılan isteklinin birim fiyat teklif cetvelinde aritmetik hata yaptığı anlaşılmıştır.
Buna ek olarak, anılan isteklinin 2 adet akaryakıt hariç sürücülü araç kiralama iş kalemi için teklif ettiği birim fiyatın 30 TL olduğu ve toplam tutarının 360 TL olarak hesaplandığı görülmüş olup, bahse konu iş kalemi için öngörülen tutarın Bakanlar Kurulunun yukarda yer verilen kararına aykırılık taşıdığı anlaşılmıştır.
Bu itibarla, incelemeye konu ihalenin 2’nci kısmında ihale üzerinde bırakılan Necdet Aslan’ın ve 3’üncü kısmında ihale üzerinde kalan Bolvadin Haskaymak Seyahat Ticaret Ltd. Şti.nin tekliflerinin yukarıda yer verilen gerekçelerle değerlendirme dışı bırakılmaları gerektiğinden başvuru sahibinin bu yöndeki iddiaları uygun bulunmuştur.
3) Başvuru sahibinin 3’üncü iddiasına ilişkin olarak:
4734 sayılı Kamu hale Kanunu’nun “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 38’inci maddesinde “İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister.
İhale komisyonu;
a) İmalat sürecinin, verilen hizmetin ve yapım yönteminin ekonomik olması,
b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal ve hizmetlerin temini veya yapım işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,
c) Teklif edilen mal, hizmet veya yapım işinin özgünlüğü,
gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak, aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir.
Kurum, ihale konusu işin türü, niteliği ve yaklaşık maliyeti ile ihale edilme usulüne göre aşırı düşük tekliflerin tespiti, değerlendirilmesi ve ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi amacıyla sınır değerler ve sorgulama kriterleri belirlemeye, ihalenin bu maddede öngörülen açıklama istenilmeksizin sonuçlandırılabilmesine, ayrıca yaklaşık maliyeti 8 inci maddede öngörülen eşik değerlerin yarısına kadar olan hizmet alımları ile yapım işleri ihalelerinde sınır değerin altında olan tekliflerin bu maddede öngörülen açıklama istenilmeksizin reddedilmesine ilişkin düzenlemeler yapmaya yetkilidir. İhale komisyonu bu maddenin uygulanmasında Kurum tarafından yapılan düzenlemeleri esas alır.” hükmü,
Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Hizmet alımı ihalelerinde sınır değer tespiti ve aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi” başlıklı 79’uncu maddesinde “79.1. Personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihalelerinde kar hariç yaklaşık maliyet tutarı; personel çalıştırılmasına dayalı olmayan hizmet alımı ihalelerinde ise yaklaşık maliyetin 1,30 sayısına bölünmesinden elde edilen tutar sınır değer olarak kabul edilir.
79.2. İhale ilanında ve dokümanında teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden açıklama isteneceği belirtilen hizmet alımı ihalelerinde, aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi aşamasında aşağıdaki düzenlemelere göre işlem tesis edilmesi gerekmektedir.
79.2.1. Aşırı düşük tekliflere yönelik açıklama istenmesine ilişkin yazıda, isteklilerin yapacakları açıklamalara esas olacak önemli teklif bileşenlerinin, bütün istekliler için aynı unsurları içerecek şekilde belirtilmesi zorunludur. Aşırı düşük teklif açıklaması sunulması için isteklilere üç (3) iş gününden az olmamak üzere uygun bir süre verilir.
…
79.3. İdarelerin aşırı düşük teklif tespit ve değerlendirilmesine ilişkin aşağıdaki düzenlemeleri de dikkate almaları gerekmektedir.
79.3.1. Teklifi aşırı düşük olarak tespit edildikten sonra yukarıdaki yöntemlere göre usulüne uygun açıklama yapan isteklilerin teklifleri geçerli kabul edilir. Hayatın olağan akışına veya ticari gereklere aykırılık gibi nedenlerle teklifler reddedilemez.
79.3.2. 79.2.2 nci maddede yer alan yöntemlerden herhangi biri ile açıklama yapılmasının fiilen mümkün olmadığının anlaşıldığı durumlarda, istekli tarafından gerekçesi belirtilmek suretiyle, ilgili mevzuatına göre ihale tarihinden önceki son 12 ay içinde düzenlenen açıklamaya elverişli diğer bilgi ve belgeler kullanılarak da açıklama yapılabilir.
79.3.3. Kurumca hazırlanan “İşçilik Hesaplama Modülü” ne (www.ihale.gov.tr) adresinden ulaşılabilecek olup, personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihalelerinde tekliflerin değerlendirilmesi bağlamında sözleşme ve genel giderler dahil asgari işçilik maliyeti hesabında işçilik hesaplama modülünün kullanılması zorunludur.” açıklaması yer almaktadır.
Anılan mevzuat hükümlerine göre personel çalıştırılmasına dayalı olmayan hizmet alımı ihalelerinde yaklaşık maliyetin 1,30 sayısına bölünmesinden elde edilen tutarın sınır değer olarak belirlenmesi, ihale ilanı ve dokümanında teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden açıklama isteneceği belirtilen hizmet alımı ihalelerinde teklifi sınır değerin altında bulunan isteklilerin aşırı düşük teklif sorgulamasına tabi tutulması, aşırı düşük teklif sorgulama yazısında önemli teklif bileşenlerinin, bütün istekliler için aynı unsurları içerecek şekilde belirtilmesi ve idarece anılan mevzuat hükümleri esas alınarak sorgulamanın yapılması gerekmektedir.
Alıma ilişkin İdari Şartname’nin “Sınır değer” başlıklı 33’üncü maddesinde “33.1. İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra Kurum tarafından belirlenen yönteme göre sınır değer hesaplar.
33.2. Teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden Kanunun 38 inci maddesine göre açıklama istenecektir. Bu kapsamda; ihale komisyonu sınır değerin altında kalan teklifleri aşırı düşük teklif olarak tespit eder ve bu teklif sahiplerinden Kurum tarafından belirlenen kriterlere göre teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister. İhale komisyonu;
a) Verilen hizmetin ekonomik olması,
b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin işin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,
c) Teklif edilen hizmetin özgünlüğü,
gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifi reddedilir. İhale komisyonunca reddedilmeyen teklifler, geçerli teklif olarak belirlenir. İhale üzerinde bırakılan isteklinin teklifinin sınır değerin altında olması durumunda kesin teminat 40.1 maddesinde yer alan hüküm uyarınca hesaplanan tutar üzerinden alınır.” düzenlemesi bulunmaktadır.
Bahse konu ihale personel çalıştırılmasına dayalı bir hizmet alımı ihalesi olmadığından sınır değerin hesaplanmasında idarece alıma konu kısımların yaklaşık maliyetinin 1,30 sayısına bölünerek hesaplandığı, şikâyete konu 2’nci kısımda sınır değerin 170.905,48 TL ve 3’üncü kısımda sınır değerin 85.452,74 TL olarak hesap edildiği görülmüştür.
Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79’uncu maddesine göre yapılan hesaplama sonucunda bahse konu alımın 2’nci kısmında teklifi sınır değerin altında kalan Necdet Aslan ve alımın 3’üncü kısmında teklifi sınır değerin altında kalan Bolvadin Haskaymak Seyahat Ticaret Ltd. Şti.nden aşırı düşük teklif açıklanması istenilmesine karar verilmesi üzerine anılan isteklilere yazılan ve 17.11.2016 tarihinde EKAP üzerinden tebliğ edilen yazıda araç kiralama hizmet alımı giderleri için; işçilik giderleri, kasko giderleri, zorunlu trafik sigortası giderleri ve araç bakım, onarım ve diğer giderler için açıklamada bulunulmasının istenildiği görülmüştür. Anılan isteklilerin 21.11.2016 tarihinde idareye aşırı düşük teklif açıklamalarını sunduğu ve idarece yapılan değerlendirme sonucunda isteklilerin açıklamaları uygun bulunarak ihalenin 2’nci kısmının Necdet Aslan ve 3’üncü kısmının Bolvadin Haskaymak Seyahat Ticaret Ltd. Şti. üzerinde bırakıldığı görülmüştür.
Her ne kadar şikâyete konu kısımlarda idarece aşırı düşük teklif sınır değerlerinin tespit edildiği, sorgulama yapıldığı ve bu hususta mevzuata uygun işlem tesis edildiği görülmüş olmakla birlikte ihalenin 2’nci ve 3’üncü kısımlarında ihale üzerinde bırakılan isteklilerin birim fiyat teklif cetvellerinin uygun olmaması ve bu hususun ikinci iddia kapsamında irdelenmesi karşısında aşırı düşük sorgulaması yapılması ve sonuçlandırılması ile ilgili durumun ihalenin sonucuna etkili olmadığı anlaşılmıştır.
4) Başvuru sahibinin 4’üncü iddiasına ilişkin olarak:
İdari Şartname’nin “İhaleye katılabilmek için gereken belgeler ve yeterlik kriterleri” başlıklı 7’nci maddesinde, “7.4.2. İsteklinin ihalenin yapıldığı yıldan önceki yıla ait yıl sonu bilançosu veya eşdeğer belgeleri
a) İlgili mevzuatı uyarınca bilançosunu yayımlatma zorunluluğu olan istekliler, yıl sonu bilançosunu veya bilançonun gerekli kriterleri sağlandığını gösteren bölümlerini,
b) İlgili mevzuatı uyarınca bilançosunu yayımlatma zorunluluğu olmayan istekliler, yıl sonu bilançosunu veya bilançonun gerekli kriterleri sağladığını gösteren bölümlerini ya da bu kriterlerin sağlandığını göstermek üzere serbest muhasebeci, yeminli mali müşavir veya serbest muhasebeci mali müşavir tarafından standart forma uygun olarak düzenlenen belgeyi (Standart Form: KİK025.1/H)
sunmaları gerekmektedir.
Sunulan bilanço veya eşdeğer belgelerde;
a) Belli sürelerde nakit akışını sağlayabilmesi için gerekli likiditeye ve kısa dönem (bir yıl) içinde borç ödeme gücüne sahip olup olmadığını gösteren cari oranın (dönen varlıklar/kısa vadeli borçlar) en az 0,75 olması, (hesaplama yapılırken; yıllara yaygın inşaat maliyetleri dönen varlıklardan, yıllara yaygın inşaat hakediş gelirleri ise kısa vadeli borçlardan düşülecektir),
b) Aktif varlıkların ne kadarının öz kaynaklardan oluştuğunu gösteren öz kaynak oranının (öz kaynaklar/toplam aktif) en az 0,15 olması, (hesaplama yapılırken, yıllara yaygın inşaat maliyetleri toplam aktiflerden düşülecektir),
c) Kısa vadeli banka borçlarının öz kaynaklara oranının 0,50'den küçük olması,
ve belirtilen üç kriterin birlikte sağlanması zorunludur. Sunulan bilançolarda varsa yıllara yaygın inşaat maliyetleri ile yıllara yaygın inşaat hakediş gelirlerinin gösterilmesi
gerekir.
Yukarıda belirtilen kriterleri bir önceki yılda sağlayamayanlar, son iki yıla ait belgelerini sunabilirler. Bu takdirde, son iki yılın parasal tutarlarının ortalaması üzerinden yeterlik kriterlerinin sağlanıp sağlanmadığına bakılır.
Bilanço veya bilançonun yukarıda belirtilen kriterlerin sağlandığını gösteren bölümlerinin ilgili mevzuatına göre düzenlenmiş ve serbest muhasebeci, yeminli mali müşavir veya serbest muhasebeci mali müşavir ya da vergi dairesince onaylanmış olması zorunludur. Yabancı ülkede düzenlenen bilanço veya bilançonun yukarıda belirtilen kriterlerin sağlandığını gösteren bölümlerinin ise o ülke mevzuatına göre düzenlenmesi ve bu belgeleri düzenlemeye yetkili merci tarafından onaylanmış olması gereklidir.
Yabancı ülkede düzenlenen yayımlanması zorunlu olmayan bilançoların veya bunların bölümlerinin ibraz edilmemesi durumunda, yukarıda belirtilen kriterlerin sağlandığı o ülke mevzuatına göre bu belgeleri düzenlemeye yetkili merci tarafından onaylanmış belge ile tevsik edilebilir.
Serbest meslek erbabı tarafından sunulan, ilgili mevzuatına göre düzenlenmiş ve onaylanmış serbest meslek kazanç defteri özetinde gösterilen değerlere göre, son yıla ait toplam gelirin toplam gidere oranının veya son iki yıla ait gelir ve giderlerin parasal tutarlarının ortalaması üzerinden bulunacak oranın en az (1,25) olması şartı aranır. Serbest meslek kazanç defteri özetinin serbest muhasebeci, yeminli mali müşavir veya serbest muhasebeci mali müşavir ya da vergi dairesince onaylı olması gerekir.
İsteklinin ortak girişim olması halinde, ortakların her birinin istenen belgeleri ayrı ayrı sunması ve yukarıda belirtilen kriterleri sağlaması zorunludur.
7.4.3. İstekli tarafından;
a) İhalenin yapıldığı yıldan önceki yıla ait toplam ciroyu gösteren gelir tablosunun,
b) Taahhüt altında devam eden hizmet işlerinin gerçekleştirilen kısmının veya bitirilen hizmet işlerinin parasal tutarını gösteren ihalenin yapıldığı yıldan önceki yılda düzenlenmiş faturaların,
birinin sunulması yeterlidir.
Taahhüt altında devam eden işlerin gerçekleştirilen kısmının veya bitirilen işlerin parasal tutarının hesabında, yurt içinde ve yurt dışında gerçekleştirilen işlerden elde edilen gelirlerin toplamı dikkate alınır.
Toplam cironun teklif edilen bedelin % 25'inden, taahhüt altında devam eden işlerin gerçekleştirilen kısmının veya bitirilen işlerin parasal tutarının ise teklif edilen bedelin % 15'inden az olmaması gerekir. Bu kriterlerden herhangi birini sağlayan ve sağladığı kritere ilişkin belgeyi sunan istekli yeterli kabul edilir.
Bu kriterleri bir önceki yılda sağlayamayanlar, son iki yıla ait belgelerini sunabilirler. Bu takdirde, son iki yılın parasal tutarlarının ortalaması üzerinden yeterlik kriterlerinin sağlanıp sağlanmadığına bakılır.
Gelir tablosunun, serbest muhasebeci, yeminli mali müşavir veya serbest muhasebeci mali müşavir ya da vergi dairesince onaylı olması zorunludur. Yabancı ülkede düzenlenen gelir tablosunun o ülke mevzuatına göre düzenlenmesi ve bu belgeyi düzenlemeye yetkili merci tarafından onaylanmış olması gereklidir.
İş ortaklığı olarak ihaleye katılan isteklilerde; iş hacmine ilişkin kriterlerin, her bir ortak tarafından iş ortaklığındaki hissesi oranında sağlanması zorunludur.” düzenlemesi bulunmaktadır.
Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Bilanço veya eşdeğer belgeler” başlıklı 35’inci maddesinde “(1) Bilançonun veya eşdeğer belgelerin istenildiği ihalelerde ihalenin yapıldığı yıldan önceki yıla ait;
a) Yayınlanması zorunlu olan yıl sonu bilançosunun veya gerekli bölümlerinin,
b) (a) bendinde belirtilen belgelere eşdeğer belgelerin,
her ikisinin de idarece istenilmesi zorunludur.
(2) Bilanço veya eşdeğer belgeler kapsamında;
a) İlgili mevzuatı uyarınca bilançosunu yayımlatma zorunluluğu olan aday ve istekliler yıl sonu bilançosunu veya bilançonun üçüncü fıkradaki kriterlerin sağlandığını gösteren bölümlerini,
b) İlgili mevzuatı uyarınca bilançosunu yayımlatma zorunluluğu olmayan aday ve istekliler yıl sonu bilançosunu veya bilançonun üçüncü fıkradaki kriterlerin sağlandığını gösteren bölümlerini ya da bu kriterlerin sağlandığını göstermek üzere serbest muhasebeci, yeminli mali müşavir veya serbest muhasebeci mali müşavirce standart forma uygun olarak düzenlenen belgeyi sunar.
(3) Adayın veya isteklinin ikinci fıkra uyarınca sunduğu belgelerde;
a) Belli sürelerde nakit akışını sağlayabilmesi için gerekli likiditeye ve kısa dönem (bir yıl) içinde borç ödeme gücüne sahip olup olmadığını gösteren cari oranın (dönen varlıklar/kısa vadeli borçlar) en az 0,75 olması, (hesaplama yapılırken; yıllara yaygın inşaat maliyetleri dönen varlıklardan, yıllara yaygın inşaat hakediş gelirleri ise kısa vadeli borçlardan düşülecektir),
b) Aktif varlıkların ne kadarının öz kaynaklardan oluştuğunu gösteren öz kaynak oranının (öz kaynaklar/toplam aktif) en az 0,15 olması, (hesaplama yapılırken, yıllara yaygın inşaat maliyetleri toplam aktiflerden düşülecektir),
c) Kısa vadeli banka borçlarının öz kaynaklara oranının 0,50’den küçük olması,
ve belirtilen üç kriterin birlikte sağlanması zorunludur. Sunulan bilançolarda varsa yıllara yaygın inşaat maliyetleri ile yıllara yaygın inşaat hakediş gelirlerinin gösterilmesi gerekir.
(4) Yukarıda belirtilen kriterleri bir önceki yılda sağlayamayanlar, son iki yıla ait belgelerini sunabilirler. Bu takdirde, son iki yılın parasal tutarlarının ortalaması üzerinden yeterlik kriterlerinin sağlanıp sağlanmadığına bakılır.
(5) İhale veya son başvuru tarihi yılın ilk dört ayında olan ihalelerde, bir önceki yıla ait belgelerini sunmayanlar, iki önceki yıla ait belgelerini sunabilirler. Bu belgelerde yeterlik kriterini sağlayamayanlar ise iki önceki yılın belgeleri ile üç önceki yılın belgelerini sunabilirler. Bu durumda, belgeleri sunulan yılların parasal tutarlarının ortalaması üzerinden yeterlik kriterlerinin sağlanıp sağlanmadığına bakılır.
(6) 4/1/1961 tarihli ve 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 174 üncü maddesine göre takvim yılından farklı hesap dönemi belirlenen aday ve isteklinin bilançoları için bu hesap dönemi esas alınır.
(7) Bilanço veya bilançonun üçüncü fıkradaki kriterlerin sağlandığını gösteren bölümlerinin ilgili mevzuatına göre düzenlenmiş ve serbest muhasebeci, yeminli mali müşavir veya serbest muhasebeci mali müşavir ya da vergi dairesince onaylanmış olması zorunludur. Yabancı ülkede düzenlenen bilanço veya bilançonun üçüncü fıkradaki kriterlerin sağlandığını gösteren bölümlerinin ise o ülke mevzuatına göre düzenlenmesi ve bu belgeleri düzenlemeye yetkili merci tarafından onaylanmış olması gereklidir.
(8) Yabancı ülkede düzenlenen yayımlanması zorunlu olmayan bilançoların veya bunların bölümlerinin ibraz edilmemesi durumunda, yukarıda belirtilen kriterlerin sağlandığı o ülke mevzuatına göre bu belgeleri düzenlemeye yetkili merci tarafından onaylanmış belge ile tevsik edilebilir.
(9) Serbest meslek erbabı tarafından sunulan, ilgili mevzuatına göre düzenlenmiş ve onaylanmış serbest meslek kazanç defteri özetinde gösterilen değerlere göre, son yıla ait toplam gelirin toplam gidere oranının veya son iki yıla ait gelir ve giderlerin parasal tutarlarının ortalaması üzerinden bulunacak oranın en az (1,25) olması şartı aranır. Serbest meslek kazanç defteri özetinin serbest muhasebeci, yeminli mali müşavir veya serbest muhasebeci mali müşavir ya da vergi dairesince onaylı olması gerekir. İkinci, üçüncü, dördüncü, yedinci ve sekizinci fıkralar hariç diğer fıkralarda yer alan hükümler serbest meslek kazanç defteri özeti için de uygulanır.
(10) Aday veya isteklinin ortak girişim olması halinde, ortakların her birinin istenen belgeleri ayrı ayrı sunması ve üçüncü fıkranın (a), (b) ve (c) bentlerinde veya serbest meslek kazanç defteri özetine ilişkin dokuzuncu fıkrada belirtilen kriterleri sağlaması zorunludur.” hükmü,
Anılan Yönetmelik’in “İş hacmini gösteren belgeler” başlıklı 36’ncı maddesinde “(1) İş hacmini gösteren belgelerin istenildiği ihalelerde;
a) İhalenin yapıldığı yıldan önceki yıla ait toplam ciroyu gösteren gelir tablosunun,
b) Taahhüt altında devam eden hizmet işlerinin gerçekleştirilen kısmının veya bitirilen hizmet işlerinin parasal tutarını gösteren ihalenin yapıldığı yıldan önceki yılda düzenlenmiş faturaların,
her ikisinin de idarelerce istenilmesi zorunludur.
(2) Aday veya isteklinin birinci fıkrada belirtilen belgelerden birini sunması yeterlidir. Serbest meslek erbabının iş hacmi serbest meslek kazanç defteri özeti ile belgelendirilir.
(3) Taahhüt altında devam eden işlerin gerçekleştirilen kısmının veya bitirilen işlerin parasal tutarını tevsik etmek üzere; hizmet işleri ile ilgili fatura örnekleri ya da bu örneklerin noter, serbest muhasebeci, yeminli mali müşavir veya serbest muhasebeci mali müşavir ya da vergi dairesince onaylı suretleri sunulur.
(4) Toplam ciro; gelir tablosundaki brüt satışlar tutarından, satıştan iadeler, satış iskontoları ve diğer indirimlerin tutarları düşülmek suretiyle ulaşılan net satışlar tutarıdır.
(5) Taahhüt altında devam eden işlerin gerçekleştirilen kısmının veya bitirilen işlerin parasal tutarının hesabında, yurt içinde ve yurt dışında gerçekleştirilen işlerden elde edilen gelirlerin toplamı dikkate alınır.
(6) İş hacmini gösteren belgelere ilişkin kriterler aşağıdaki esaslara göre belirlenir:
a) Açık ihale usulüyle yapılan ihaleler ile Kanunun 21 inci maddesinin (b) ve (c) bentlerine göre yapılan ihalelerde, toplam cironun teklif edilen bedelin % 25’inden, taahhüt altında devam eden işlerin gerçekleştirilen kısmının veya bitirilen işlerin parasal tutarının ise teklif edilen bedelin % 15’inden az olmaması gerekir. Bu kriterlerden herhangi birini sağlayan ve sağladığı kritere ilişkin belgeyi sunan istekli yeterli kabul edilir.
b) Belli istekliler arasında ihale usulüyle yapılan ihalelerin ön yeterlik aşaması ile Kanunun 21 inci maddesinin (a), (d) ve (e) bentlerine göre yapılan ihalelerin yeterlik aşamasında, toplam ciro için yaklaşık maliyetin % 25’i ile % 35’i aralığında, taahhüt altında devam eden işlerin gerçekleştirilen kısmının veya bitirilen işlerin parasal tutarı için ise yaklaşık maliyetin % 15’i ile % 25’i aralığında idarece belirlenecek parasal tutar asgari yeterlik kriteri olarak öngörülür. Bu kriterlerden herhangi birini sağlayan ve sağladığı kritere ilişkin belgeyi sunan aday veya istekli yeterli kabul edilir.
(7) İlgili mevzuat uyarınca gelecek yıllara yaygın olarak gerçekleştirilecek işlerin, açık ihale usulüyle ve Kanunun 21 inci maddesinin (b) ve (c) bentlerine göre ihale edilmesi halinde, iş hacmine ilişkin oranların, bir yıldan fazla süreli işlerde 4/5’i, iki yıldan fazla süreli işlerde 3/5’i, üç yıldan fazla süreli işlerde ise 2/5’i alınarak hesaplanan oranlar yeterlik kriteri olarak belirlenir. Belli istekliler arasında ihale usulüyle yapılan ihalenin ön yeterlik aşaması ile Kanunun 21 inci maddesinin (a), (d) ve (e) bentlerine göre yapılan ihalelerin yeterlik aşamasında ise bu oranlara göre belirlenen parasal tutarlar asgari yeterlik kriteri olarak öngörülür.
(8) Altıncı ve yedinci fıkralardaki kriterleri bir önceki yılda sağlayamayanlar, son iki yıla ait belgelerini sunabilirler. Bu takdirde, son iki yılın parasal tutarlarının ortalaması üzerinden yeterlik kriterlerinin sağlanıp sağlanmadığına bakılır.
(9) İhale veya son başvuru tarihi yılın ilk dört ayında olan ihalelerde, bir önceki yıla ait gelir tablosunu sunmayanlar, iki önceki yılın gelir tablosunu sunabilirler. Bu gelir tablosunun yeterlik kriterini sağlayamaması halinde, iki önceki yılın ve üç önceki yılın gelir tabloları sunulabilir. Bu durumda, gelir tabloları sunulan yılların parasal tutarlarının ortalaması üzerinden yeterlik kriterlerinin sağlanıp sağlanmadığına bakılır.
(10) 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 174 üncü maddesine göre takvim yılından farklı hesap dönemi belirlenen aday ve isteklinin gelir tablosu için bu hesap dönemi esas alınır.
(11) Gelir tablosunun veya serbest meslek kazanç defteri özetinin serbest muhasebeci, yeminli mali müşavir veya serbest muhasebeci mali müşavir ya da vergi dairesince onaylı olması zorunludur. Yabancı ülkede düzenlenen gelir tablosunun o ülke mevzuatına göre düzenlenmesi ve bu belgeyi düzenlemeye yetkili merci tarafından onaylanmış olması gereklidir.
(12) İş ortaklığı olarak ihaleye katılan aday ve isteklilerde; iş hacmine ilişkin kriterlerin, her bir ortak tarafından iş ortaklığındaki hissesi oranında sağlanması zorunludur.
(13) Konsorsiyum olarak ihaleye katılan aday ve isteklilerde; iş hacmine ilişkin kriterlerin, her bir ortak tarafından kendi kısmı için sağlanması zorunludur.
(14) Aday veya isteklinin, ortak girişimin ortağı olarak taahhüdü altında devam eden işlerinin gerçekleştirilen kısmının veya bitirdiği işlerinin parasal tutarı; iş ortaklığındaki hissesi oranında, konsorsiyumda ise taahhüt ettikleri iş kısımları üzerinden hesaplanır.” hükmü yer almaktadır.
Başvuruya konu ihalenin 2’nci kısmında ihale üzerinde bırakılan Necdet Aslan’ın 2015 yılına ait bilanço ve gelir tablosu sunduğu ve bahse konu belgelerin yukarıda yer verilen İdari Şartname ve mevzuat hükümlerinde istenilen belgeler olduğunun görülmesi karşısında başvuru sahibinin bu yöndeki iddiaları uygun bulunmamıştır. Diğer taraftan idarece anılan istekli dâhil ihaleye teklif sunan tüm isteklilerin sunmuş olduğu bilançoların ve gelir tablolarının EKAP üzerinden sorgulandığı ve anılan Şartname maddelerinde istenilen şartların karşılanıp karşılanmadığının da teyit edildiği anlaşılmıştır.
Öte yandan ihalenin şikâyete konu kısmının yaklaşık maliyeti dikkate alındığında 4734 sayılı Kanun’un 53’üncü maddesi uyarınca ödenmesi gereken itirazen şikâyet başvuru bedelinin 3.372,00 TL olduğu, başvuru sahibi tarafından toplam yaklaşık maliyet üzerinden 6.745,00 TL’nin Kurum hesaplarına yatırıldığı, bu nedenle fazla ödendiği tespit edilen 3.373,00 TL’nin yazılı talebi halinde başvuru sahibine iadesinin gerektiği anlaşılmıştır.
Sonuç olarak, yukarıda belirtilen mevzuata aykırılıkların düzeltici işlemle giderilebilecek nitelikte olduğu tespit edildiğinden, ihalenin 2’nci kısmında Necdet Aslan’ın, 3’üncü kısmında Bolvadin Haskaymak Seyahat Ticaret Ltd. Şti.nin teklifinin değerlendirme dışı bırakılması ve bu aşamadan sonraki ihale işlemlerinin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerekmektedir.
Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,
1) Anılan Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (b) bendi gereğince düzeltici işlem belirlenmesine,
2) Fazla ödenen başvuru bedelinin başvuru sahibinin yazılı talebi halinde iadesine,
Oybirliği ile karar verildi.(¤¤)
Full & Egal Universal Law Academy