(4734 S. K. m. 54, 65) 
Toplantı No: 2013/009
Gündem No: 47
Karar Tarihi: 28.01.2013
Karar No: 2013/UH.I-586 
Şikayetçi: Kupa Yemek Sanayi Ve Ticaret Limited Şti., Yeşiller Mah. D-100 Karayolu Ankara Asfaltı Üzeri No.15 SAKARYA 
İhaleyi yapan idare: Devlet Hastanesi -Hendek Sağlık Bakanlığı Türkiye Kamu Hastaneleri Kurumu, Başpınar Mahallesi 112 Sokak 14 54300 SAKARYA
Başvuru tarih ve sayısı: 25.12.2012/42971
Başvuruya Konu İhale: 2012/117155 İhale Kayıt Numaralı "2013 Yılı 1 Yıllık Malzemeli Yemek Pişirme Dağıtım Ve Sonrası Hizmet Alımı" İhalesi
Kurumca Yapılan İnceleme ve Değerlendirme: Hendek Devlet Hastanesi Baştabipliği tarafından 21.09.2012 tarihinde açık ihale usulü ile yapılan “2013 Yılı 1 Yıllık Malzemeli Yemek Pişirme Dağıtım ve Sonrası Hizmet Alımı” ihalesine ilişkin olarak Kupa Yemek Sanayi ve Ticaret Limited Şti.nin 17.12.2012 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 17.12.2012 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 25.12.2012 tarih ve 42971 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 25.12.2012 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.
Başvuruya ilişkin olarak 2012/5086 sayılı şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir. 
Karar: Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi. 
İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle, ihale üzerinde bırakılan Beşiroğlu Yemekçilik Tem. Nak. Hayv. Tar. İnş. Taah. San. Tic. Ltd. Şti. ve ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi FGS Gıda Org. Turz. San. Tic. Ltd. Şti.nin sunduğu aşırı düşük teklif açıklamalarının mevzuata uygun olmadığı, işçilik hesaplamalarının KİK işçilik hesaplama modülü verilerine uygun olmadığı, firmaların açıklamaları kapsamında sunulan proforma fatura ve fiyat tekliflerinde yer alan birim fiyatların reel fiyatlar olmadığı ve söz konusu belgelere ilişkin olarak EK-O.5 ve EK-O.6 tutanaklarının düzenlenmediği, bu tutanakların vergi beyanlarındaki fiyatlara uygun düzenlenmediği, bu sebeple meslek mensubu ve bu belgeleri düzenleyen firmalar hakkında Tebliğ’in 79.4.2.18’inci maddesine göre işlem tesis edilmesi ve anılan isteklilerin teklifinin reddedilmesi gerektiği iddialarına yer verilmiştir.
Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.
16.10.2012 tarihli ilk ihale komisyon kararı incelendiğinde, ihaleye dokuz isteklinin teklif verdiği, isteklilerin tamamının teklifinin yeterlik kriterleri açısından geçerli olduğu, teklif fiyatı yaklaşık maliyetin üzerinde olduğu gerekçesiyle bir isteklinin teklifinin değerlendirme dışı bırakıldığı, altı isteklinin teklif fiyatı aşırı düşük olarak değerlendirilerek aşırı düşük teklif açıklaması talep edildiği, üç isteklinin aşırı düşük teklif açıklaması sunmadığı için teklifinin değerlendirme dışı bırakıldığı, aşırı düşük teklif açıklaması sunan üç istekliden Beyzanur Gıda Turz. Taş. San. ve Tic. Ltd. Şti. ve FGS Gıda Org. Turz. San. Tic. Ltd. Şti.nin sunduğu aşırı düşük teklif açıklamaları uygun olmadığı gerekçesiyle teklifinin değerlendirme dışı bırakıldığı, sunduğu aşırı düşük teklif açıklaması uygun kabul edilen Beşiroğlu Yemekçilik Tem. Nak. Hayv. Tar. İnş. Taah. San. Tic. Ltd. Şti.nin ekonomik açıdan en avantajlı teklif sahibi, başvuru sahibi Kupa Yemek Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti.nin ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi olarak belirlendiği görülmüştür. Kesinleşen ihale kararının tebliğinden sonra, Kupa Yemek Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti. tarafından 23.10.2012 tarihli şikâyet dilekçesi ile idareye başvurulduğu, şikâyetin reddi üzerine 31.10.2012 tarihli itirazen şikâyet dilekçesi ile Kuruma başvurulduğu ve Kurulun 14.11.2012 tarih ve 2012/UH.I-4318 sayılı kararı ile isteklilere gönderilen aşırı düşük teklif açıklaması isteme yazısında maliyet bileşenlerinden teklifte önemli olduğu ve açıklanması istenilenlerin belirtilmesi gerektiği gerekçesiyle düzeltici işlem kararı verildiği anlaşılmıştır.
06.12.2012 tarihli ikinci ihale komisyon kararı incelendiğinde, ilk ihale komisyon kararında adı geçen 6 istekliye yeniden aşırı düşük teklif açıklama talep yazısı ve ekinde örnek yemek menüsü gönderildiği, önemli teklif bileşeni olarak örnek yemek ve kahvaltı listesi girdi bileşenlerine göre ham malzeme maliyeti, işçilik maliyeti, sözleşme gideri, personelin giydiği (elbise, galoş, bone, maske, eldiven gideri), temizlik ve sarf malzemesi gideri ve demirbaş amortisman gideri, mali sorumluluk sigortası gideri için açıklama istenildiği, aşırı düşük teklif açıklaması isteme yazılarında “Hastane mutfağının elektrik, su, doğalgaz 1 aylık ortalama tüketim miktarı: Elektrik: 520,00 TL, su: 450,00 TL ve doğalgaz: 350,00 TL” açıklamasına yer verildiği, söz konusu açıklamadan elektrik, su ve doğalgaz gideri için de açıklama istenildiğinin anlaşıldığı, Aytaş Yemek Bilg. Med. Sağ. ve Tem. Hiz. San. Tic. Ltd. Şti., Beyzanur Gıda Turz. Taş. San. ve Tic. Ltd. Şti., Cihan Yemek San. ve Tic. Ltd. Şti. ve Ak Ay Turz. Nak. Yemek. San. Tic. Ltd. Şti.nin açıklama sunmadığı ve açıklama sunan Beşiroğlu Yemekçilik Tem. Nak. Hayv. Tar. İnş. Taah. San. Tic. Ltd. Şti. ve FGS Gıda Org. Turz. San. Tic. Ltd. Şti.nin açıklamalarının kabul edilerek, Beşiroğlu Yemekçilik Tem. Nak. Hayv. Tar. İnş. Taah. San. Tic. Ltd. Şti.nin üzerine ihalenin bırakıldığı, FGS Gıda Org. Turz. San. Tic. Ltd. Şti.’nin ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif olarak belirlendiği anlaşılmıştır.
İnceleme konusu ihalede yaklaşık maliyet bileşenlerinin,
-Normal yemek (95.000 ÖĞÜN x 4,8875 TL) =       464.312,50 TL
-Kahvaltı (36.000 ÖĞÜN x 2,2125 TL) =                 79.650,00 TL
-Toplam =                                                                  543.962,50 TL olduğu anlaşılmıştır.
İdari Şartname’nin “Teklif fiyata dâhil olan giderler” başlıklı 25’inci maddesinde “25.1.vergi(KDV Hariç), resim, her türlü sigorta giderleri, harç ve benzeri giderler, ulaşım giderleri, teklif fiyata dâhil edilecektir. Firmaya Aittir
25.2.25.1. maddesinde yer alan gider kalemlerinde artış olması ya da benzeri yeni gider kalemlerinin oluşması hallerinde, teklif edilen fiyatın bu tür artış ya da farkları karşılayacak payı içerdiği kabul edilir. Yüklenici, bu artış ve farkları ileri sürerek herhangi bir hak talebinde bulunamaz.
25.3.Teklif fiyata dâhil olan diğer giderler aşağıda belirtilmiştir:
25.3.1.Çalıştırılacak Personelin Ulaşım Giderleri Firma Tarafından Karşılanacaktır.26 gün üzerinden hesaplanacaktır. (26*2,60 = 67,60-TL) Yol ücreti ile ilgili hesaplamalar maaş bordosunda ayrıca belirtilecektir. İşçilerin yemek ihtiyaçları yüklenici tarafında karşılanacaktır. Ancak yükleniciye yemek ihtiyacının karşılanması noktasında bir bedel ödemeyecek olup, bu bedelin karşılığı olarak, hizmet alımı kapsamında çalıştırdığı işçilerin yemek ihtiyaçlarını karşılanması için hastanede çıkan yemekten bedelsiz olarak faydalanması imkânı verilecektir. İstekliler tekliflerinde işçilerin yemek ihtiyacı için bir bedel öngörmeyeceklerdir.
 Firma çalıştırdıkları işçilerin puantajlarını aylık gün sayısı üzerinden tutmalıdır.
25.4.Sözleşme konusu işin bedelinin ödenmesi aşamasında doğacak Katma Değer Vergisi (KDV), ilgili mevzuatı çerçevesinde İdare tarafından yükleniciye ayrıca ödenir.” düzenlemesine yer verilmiştir
 Teknik Şartname’de,
 “A-Tarafların Yükümlülükleri
1- Hastanemizde Yemek Pişirme İşi Hastanemiz mutfağında yapılacaktır.
2- Her türlü girdisi Yüklenici firmaya ait olmak üzere, haftanın yedi günü sabah kahvaltısı, diyet kahvaltı, öğle ve akşam yemeği, diyet öğle ve akşam yemeği, ara kahvaltılar, rejim 1 ve rejim 2 kahvaltı ve rejim 2 yemeklerini hastane mutfağında pişirmek, pişmiş yemeğin sipariş adedine göre hastanenin çeşitli yerlerine nakletmek ve buradaki mutfak ve tesislerde sıhhi koşullarda muhafaza etmek; hastalara, refakatçilerine, personele ve yemek salonundaki masalara servis düzeninde dağıtmak, ekmek ve su servisi yapmak, bulaşıkları yıkamak, yemek salonu ve mutfak temizliğini yapmak; idare tarafından teslim edilen veya firmanın temin ettiği malzeme, teçhizat ve ekipmanı sağlam ve çalışır durumda bulundurmak ve arızaları gidermek yükleniciye aittir.
•Yemek listeleri aylık olarak idarece hazırlanıp yükleniciye verilecektir.
…
13- Yüklenici rutin olarak haşere mücadelesi için ayda 1 kez idarenin belirttiği tarihte ve gerektiği hallerde, yemekhaneler, kat ofisleri, mutfak ve depoları “halk sağlığı alanında haşerelere karşı ilaç uygulama izin belgesi” ne sahip alt yüklenicilere ilaçlamaları (gıda sektöründe uygun öldürücü ilaçlar kullanarak) yaptıracaktır.
…
 25- Yüklenici firma çalışan personellerin tümü için her 6 ayda bir portör taraması yaptırmak (Hbs Ag, HIV, HCV, Anti HAV), Akciğer grafisi, boğaz burun ve gaita kültürü, gaita mikroskobiksi yaptırmak zorundadır. Tetkik sonuçları enfeksiyon komitesi onayından geçtikten sonra enfeksiyon komitesi tarafından saklanacaktır. Giderleri firma tarafından karşılanmak suretiyle hastanemiz röntgen, laboratuar servisinden, dâhiliye ve intaniye uzmanlarından yararlanabilecektir. Firma, sonuçlara göre tedavilerinin uygulanmasından yükümlüdür.
 …
40- Hastanemizde, elektrik ve su sayaçları süzme sayaç olarak takılı olup her ay sonu itibari ile bu sayaçlardan okunacak kullanılan elektrik ve su miktarı birim fiyatlarla çarpılması sonucu bulunan rakam yüklenicinin hak edişinden kesilecektir. Hastanemiz mutfağında kullanılan doğal gaz sayacı ayrı olup Hastanemiz adına kayıtlıdır, burada kullanılan doğal gaz faturası bedeli yine yüklenicinin hak edişinden kesilecektir.
İşçilerin nitelikleri ve sayıları;
1. Aşçı Başı                 1 Kişi
2. Aşçı Yardımcısı       1 Kişi
3. Garson (Erkek)        1 Kişi
4. Garson (Bayan)       1 Kişi
5. Bulaşıkçı                 1 Kişi
6. Meydancı                1 Kişi
TOPLAM                   6 Kişi
Yukarıda belirtilen personel sayısı hizmetin yürütülebilmesi için gerekli olan asgari personel sayısıdır ve bu personelin tamamı haftalık çalışma saatlerinin (mesaisinin) tamamını Hastanemizde geçirecektir.
…
54- Personelin Giyeceği Kıyafet Düzenlemesi:
Aşçı ve aşçı yardımcıları: Hakim yakalı, beyaz, yandan düğmeli gömlek, beyaz, pantolon, beyaz önlük, beyaz kep ve beyaz terlik giyeceklerdir. Gerektiğinde naylon önlük giyilecektir. Hizmet esnasında tek kullanımlık maske, bone ve eldiven kullanılacaktır.
Garson: Siyah pantolon, beyaz gömlek, siyah çorap, siyah ayakkabı, açık mavi yelek giyilecek, sudan koruyucu naylon önlük takılacak. Hizmet esnasında tek kullanımlık maske, bone ve eldiven kullanılacaktır.
Bayan Elemanlar: Kışın beyaz boğazlı pamuklu kazak, yazın beyaz gömlek, üzerine pembe renkte önden açık düğmeli uzun forma, aynı renkte bone veya beyaz başörtüsü takılacak, ayağa terlik giyilecek. Hizmet esnasında tek kullanımlık maske, bone ve eldiven kullanılacaktır.
Çalıştırılacak Personelin Ulaşım Giderleri Firma Tarafından Karşılanacaktır.26 gün üzerinden hesaplanacaktır. (26*2,60 = 67,60-TL) Yol ücreti ile ilgili hesaplamalar maaş bordosunda ayrıca belirtilecektir. İşçilerin yemek ihtiyaçları yüklenici tarafında karşılanacaktır. Ancak yükleniciye yemek ihtiyacının karşılanması noktasında bir bedel ödemeyecek olup, bu bedelin karşılığı olarak, hizmet alımı kapsamında çalıştırdığı işçilerin yemek ihtiyaçlarını karşılanması için hastanede çıkan yemekten bedelsiz olarak faydalanması imkanı verilecektir. İstekliler tekliflerinde işçilerin yemek ihtiyacı için bir bedel öngörmeyeceklerdir.
Firma çalıştırdıkları işçilerin puantajlarını aylık gün sayısı üzerinden tutmalıdır.” düzenlemesine yer verildiği, aynı şartnamenin 55’inci maddesinde “İstenilen araç gereç ve sayıları”na yer verildiği,
Aynı Şartnamede ayrıca“Besin Zehirlenmelerine Karşı 3.(Üçüncü) Kişi Mali Sorumluluk Sigorta Poliçesi
S.No    Malzemenin Cinsi                                Süre                Birim
1          Üçüncü kişi sorumluluk poliçesi           365 gün           250 Kişi
Yüklenici Üçüncü kişi sorumluluk poliçesi (besin zehirlenmesine karşı) yaptıracaktır.
Yüklenici, hastane mutfağında pişirilecek yemeklerde meydana gelebilecek besin zehirlenmeleri nedeni ile kişilerin mağduriyetini giderebilmek ve olası tazminatları karşılayabilmek için üçüncü kişi mali sorumluluk sigortası yaptıracaktır. Hastanede günlük yemek hizmetinden faydalanan kişi sayısı 250 kişi olarak kabul edilecektir. Olay başına ve yıllık toplam tek limit olarak 1.000.000,00 TL üçüncü şahıs sorumluluk sigortası yaptıracaktır. İhale uhdesinde kalan yüklenici firma üçüncü kişi mali sorumluluk sigortasına ait poliçeyi sözleşme öncesi idareye verecektir.” düzenlemesine yer verildiği anlaşılmıştır.
Hizmet alımı ihalelerinde aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesine ilişkin hususlar Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79’uncu maddesinde açıklanmıştır.
Beşiroğlu Yemekçilik Tem. Nak. Hayv. Tar. İnş. Taah. San. Tic. Ltd. Şti.nin sunduğu aşırı düşük teklif açıklama dosyası incelendiğinde,
-Yemek maliyeti (ekmek gideri dâhil) =                       252.931,85 TL
-7 adet personel maliyeti (yol gideri dâhil) =     116.337,29 TL
-Personel giyim gideri =                                               1.168,00 TL
-Temizlik malzeme gideri =                                          6.746,888 TL
-Demirbaş amortisman gideri=                                     7.500,70 TL
Genel giderler ( elektrik, su, doğalgaz, =                      19.258,43 TL
işyerinin sigorta gideri, ilaçlama gideri)
-Sözleşme giderleri =                                       5.636,87 TL
Kâr (%0,45)=                                                            1.869,99 TL
TOPLAM =                                                               411.450,00 TL
teklif detayına yer verildiği anlaşılmıştır.
Personel giderine ilişkin olarak, 1 aşçı başı, 1 aşçı yardımcısı, 1 bayan garson, 1 erkek garson, 1 bulaşıkçı ve 1 meydancı olmak üzere toplam 6 personel için işçilik maliyetinin KİK işçilik hesaplama modülü kullanılarak hesaplama yapıldığı, 26 gün üzerinden günlük 3,09 TL yol bedeli öngörüldüğü, hesaplamalarda 2012 yılının asgari ücretinin baz alındığı, 2013 yılının birinci altı ay ve ikinci altı aylık dönemleri için asgari ücrete %5 artış yansıtılarak hesaplama yapıldığı, toplam işçilik maliyetinin 116.337,29 TL olduğu, personel giderine ilişkin açıklamanın Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79’uncu maddesine uygun olduğu anlaşılmıştır.
Yemek malzemesi çiğ gıda maliyet açıklaması incelendiğinde, isteklinin açıklaması kapsamında, idarenin aşırı düşük teklif açıklama talep yazısı ekinde verdiği örnek 15 günlük normal yemek ve normal kahvaltı menülerde yer alan yemeklerde kullanılan malzeme listesini ve malzemelere ait gramajların yer aldığı listeyi sunduğu, yemeklerde kullandığı malzemelere ilişkin olarak iki adet proforma fatura, meyve ve sebze maliyetleri için Sakarya Büyükşehir Belediyesi, Adapazarı Belediyesi ve Erenler Belediyesi Toptancı Hal Tesisleri İşletme Birliği’nden alınan 17.07.2012 tarihli ve 15.11.2011 tarihli iki adet fiyat listesinin ve Sakarya Ticaret Borsası’nın 20.09.2012 tarihli günlük bülteninin sunulduğu, sunulan belgelerin mevzuata uygun düzenlendiği, isteklinin sunduğu yemek malzemelerine ilişkin çiğ girdi maliyetinin yer aldığı icmaldeki fiyatların, sunulan belgelerde yer alan birim fiyatlardan düşük olmadığı, aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında sunulan yemek listesindeki girdiler ve girdi gramajlarının idarenin belirlediği girdi ve girdi gramajlarına uygun olduğu anlaşılmıştır.
Temizlik sarf malzeme maliyetine ilişkin olarak, 34 kalem temizlik malzemesinin yer aldığı listenin ve listede yer alan malzemelerin maliyetini tevsik için 1 adet proforma faturanın sunulduğu, sunulan proforma faturanın mevzuata uygun olduğu anlaşılmıştır.
Demirbaş malzeme giderine ilişkin olarak, Teknik Şartname’deki düzenlemeye uygun demirbaş malzemelerinin yer aldığı bir listenin ve listede yer alan malzemelerin maliyetini tevsik için 1 adet proforma faturanın sunulduğu, sunulan belgelerin mevzuata uygun olduğu anlaşılmıştır.
İdarenin bünyesinde bulunan mutfak, yemekhane ve gıda ile temas eden yerlerin ilaçlanması giderine ilişkin olarak 1 adet proforma faturanın sunulduğu ve proforma faturanın mevzuata uygun olarak düzenlendiği anlaşılmıştır.
Üçüncü şahıs mali sorumluluk sigortası giderini tevsik için HDI Sigorta A.Ş.den alınan sigorta bedeli 1.000.000,00 TL, süresi 365 gün olan 250 kişilik sigorta teklifinin sunulduğu ve sunulan belgenin mevzuata uygun olduğu anlaşılmıştır.
İdare tarafından aşırı düşük teklif açıklaması isteme yazılarında “Hastane mutfağının elektrik, su, doğalgaz 1 aylık ortalama tüketim miktarı: Elektrik: 520,00 TL, su: 450,00 TL ve doğalgaz: 350,00 TL” açıklamasına yer verildiği ve istekli tarafından bu gider kalemlerine ilişkin olarak idarenin belirttiği aylık tüketim miktarlarının esas alındığı ve bu tüketim miktarlarının 12 ay ile çarpılarak toplamda 15.840,00 TL’lik tutarın maliyet hesabına dâhil edildiği, ayrıca damga vergisi, karar pulu ve KİK payından oluşan sözleşme giderlerinin hesaplanarak maliyet hesabına dâhil edildiği anlaşılmıştır.
Personel giyim giderine ilişkin olarak Teknik Şartname’deki personel kıyafet listesine uygun olarak belirlenen giyim malzemelerine ilişkin listenin sunulduğu ve 1.168,00 TL’lik giyim giderinin maliyet hesabına dâhil edildiği, Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79.4.2.24’üncü maddesindeki “Yemek hizmet alımı ihalelerinde, çalıştırılacak personelin giyim gideri ile su, tuz, baharat, peçete ve masa örtüsü giderleri için yapılacak açıklamalara ilişkin olarak isteklilerden belge sunmaları istenmeyecektir. İhale komisyonu ayrıca, bu girdiler dışındaki girdilerden de belgelendirilmesine gerek bulunmayanları tespit edebilecektir.” açıklama uyarınca personel giderine ilişkin tevsik edici belge sunma zorunluluğu bulunmadığından, personel giderine ilişkin açıklamanın uygun olduğu anlaşılmıştır.
Sonuç olarak, Beşiroğlu Yemekçilik Tem. Nak. Hayv. Tar. İnş. Taah. San. Tic. Ltd. Şti.nin sunduğu aşırı düşük teklif açıklamasının Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79’uncu maddesine uygun olduğu sonucuna varılmıştır.
FGS Gıda Org. Turz. San. Tic. Ltd. Şti.nin sunduğu aşırı düşük teklif açıklama dosyası incelendiğinde,
-Yemek maliyeti (ekmek gideri dâhil) =                                   301.954,03 TL
-6 adet personel maliyeti (yol gideri dâhil) =                 89.845,41 TL
-Personel giyim gideri ve masa örtüsü gideri =             190,00 TL
-Temizlik malzeme gideri =                                                      3.578,66 TL
-Demirbaş amortisman gideri =                                               7.500,70 TL
-Elektrik, Su, Doğalgaz gideri =                                              15.840,00 TL
-İşyerinin Sigorta Gideri=                                                        1.522,50 TL
-Sözleşme giderleri =                                                  5.752,27 TL
Kâr=                                                                                      610,13 TL
TOPLAM=                                                                            419.874,00 TL
teklif detayına yer verildiği anlaşılmıştır.
Personel giderine ilişkin olarak, 1 aşçı başı, 1 aşçı yardımcısı, 1 bayan garson, 1 erkek garson, 1 bulaşıkçı ve 1 meydancı olmak üzere toplam 6 personel için işçilik maliyetinin KİK işçilik hesaplama modülü kullanılarak hesaplama yapıldığı, 26 gün üzerinden günlük 2,60 TL yol bedeli, 3 kişi için toplam 14,5 gün resmi tatil günü çalışması ücreti ve her işçi için aylık asgari ücret üzerinden (2012/ikinci aylık dönemi için geçerli asgari ücret) ücret öngörüldüğü, toplam işçilik maliyetinin 89.845,41 TL olarak hesaplandığı, personel giderine ilişkin açıklamanın Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79’uncu maddesine uygun olduğu anlaşılmıştır.
Yemek malzemesi çiğ gıda maliyet açıklaması incelendiğinde, isteklinin açıklaması kapsamında, idarenin aşırı düşük teklif açıklama talep yazısı ekinde verdiği örnek 15 günlük normal yemek ve normal kahvaltı menülerde yer alan yemeklerde kullanılan malzeme listesini ve malzemelere ait gramajların yer aldığı listeyi sunduğu, yemeklerde kullandığı malzemelere ilişkin olarak iki adet proforma fatura, meyve ve sebze maliyetleri için İstanbul Büyükşehir Belediyesi Hal Müdürlüğü’nden alınan 15.11.2011 tarihli fiyat listesinin sunulduğu, isteklinin sunduğu yemek malzemelerine ilişkin çiğ girdi maliyetinin yer aldığı icmaldeki fiyatların, sunulan belgelerde yer alan birim fiyatlardan düşük olmadığı, aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında sunulan yemek listesindeki girdiler ve girdi gramajlarının idarenin belirlediği girdi ve girdi gramajlarına uygun olduğu, sunulan belgelerin mevzuata uygun olduğu anlaşılmıştır.
Üçüncü şahıs mali sorumluluk sigortası giderini tevsik için Yaşarlar Sigorta Ara. Hiz. Ltd. Şti.’den alınan sigorta bedeli olay başına 300.000,00 TL, süresi 365 gün olan 250 kişilik sigorta teklifinin sunulduğu, ancak Teknik Şartname’deki düzenleme uyarınca olay başına 1.000.000,00 TL üçüncü şahıs sorumluluk sigortası yaptırılması gerektiğinden, aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında sunulan sigorta limitinin Teknik Şartname’de istenilen limitten düşük olduğu, bu nedenle sunulan belgenin uygun olmadığı anlaşılmıştır.
Temizlik sarf malzeme maliyetine ilişkin olarak istekli tarafından, 13 kalem temizlik malzemesinin maliyetini tevsik için 1 adet proforma faturanın sunulduğu, sunulan proforma faturanın mevzuata uygun olduğu anlaşılmıştır.
Demirbaş malzeme giderine ilişkin olarak Teknik Şartname’deki düzenlemeye uygun demirbaş malzemelerinin yer aldığı bir listenin sunulduğu ve listede yer alan malzemelerin maliyetini tevsik için 2 adet proforma faturanın sunulduğu ve proforma faturanın mevzuata uygun olduğu anlaşılmıştır.
İdare tarafından aşırı düşük teklif açıklaması isteme yazılarında “Hastane mutfağının elektrik, su, doğalgaz 1 aylık ortalama tüketim miktarı: Elektrik: 520,00 TL, su: 450,00 TL ve doğalgaz: 350,00 TL” açıklamasına yer verildiği, bu gider kalemlerinin 12 aylık tutarının 15.840,00 TL olduğu ve istekli tarafından bu gider kalemlerine ilişkin olarak idarenin 12 aylık tüketim miktarının maliyeti olan 15.840,00 TL’lik maliyet tutarının öngörüldüğü anlaşılmıştır.
Ayrıca damga vergisi, karar pulu ve KİK payından oluşan sözleşme giderlerinin hesaplanarak maliyet hesabına dâhil edildiği görülmüştür. Personel giyim giderine ilişkin olarak Teknik Şartname’deki personel kıyafet listesine uygun olarak belirlenen giyim malzemelerine ilişkin listenin sunulduğu ve 190,00 TL’lik giyim ve masa örtüsü maliyet hesabına dâhil edildiği anlaşılmıştır.
Üçüncü şahıs mali sorumluluk sigortası giderine ilişkin açıklaması Kamu İhale Genel Tebliği’ne uygun olmayan FGS Gıda Org. Turz. San. Tic. Ltd. Şti.nin teklifinin reddedilmesi gerekirken ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi olarak belirlenmesinde mevzuata uyarlık bulunmadığı anlaşılmıştır.
Sonuç olarak, yukarıda mevzuata aykırılıkları belirtilen işlemlerin düzeltici işlemle giderilebilecek nitelikte işlemler olduğu tespit edildiğinden, sunduğu aşırı düşük teklif açıklaması Kamu İhale Genel Tebliği’ne uygun olmadığı anlaşılan FGS Gıda Org. Turz. San. Tic. Ltd. Şti.nin teklifinin reddedilmesi ve bu aşamadan sonraki işlemlerin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerekmektedir.
Açıklanan nedenlerle 4734 sayılı Kanun'un 65'inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 60 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,
Anılan Kanun'un 54'üncü maddesinin onuncu fıkrasının (b) bendi gereğince düzeltici işlem belirlenmesine,
Oyçokluğu ile karar verildi.
KARŞI OY
İncelemeye konu ihalede;
Başvuru sahibinin itirazen şikayet başvuru dilekçesinde özetle “ihale üzerinde bırakılan Beşiroğlu Yemekçilik Tem. Nak. Hayv. Tar. İnş. Taah. San. Tic. Ltd. Şti. ve ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi FGS Gıda Org. Turz. San. Tic. Ltd. Şti.’nin sunduğu aşırı düşük teklif açıklamalarının mevzuata uygun olmadığı, işçilik hesaplamalarının KİK işçilik hesaplama modülü verilerine uygun olmadığı, firmaların açıklamaları kapsamında sunulan proforma fatura ve fiyat tekliflerinde yer alan birim fiyatların reel fiyatlar olmadığı ve söz konusu belgelere ilişkin olarak EK-O.5 ve EK-O.6 tutanaklarının düzenlenmediği, bu tutanakların vergi beyanlarındaki fiyatlara uygun düzenlenmediği, bu sebeple meslek mensubu ve bu belgeleri düzenleyen firmalar hakkında Tebliğ’in 79.4.2.18’inci maddesine göre işlem tesis edilmesi ve anılan isteklilerin teklifinin reddedilmesi gerektiği” şeklinde dile getirdiği iddiası kapsamında Kurulca, sunduğu aşırı düşük teklif açıklaması Kamu İhale Genel Tebliği’ne uygun olmadığı görülen FGS Gıda Org. Turz. San. Tic. Ltd. Şti.nin teklifinin reddedilmesi ve bu aşamadan sonraki işlemlerin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi hususlarında “düzeltici işlem belirlenmesine” karar verilmiştir.
Başvuru sahibinin iddiasının İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmeliğin 18 inci maddesi yönünden Kurul kararına dayanak teşkil eden esas inceleme raporu ve eki belgeler üzerinde yapılan inceleme sonucunda;
Hendek Devlet Hastanesi Baştabipliği tarafından gerçekleştirilen “2013 Yılı 1 Yıllık Malzemeli Yemek Pişirme Dağıtım ve Sonrası Hizmet Alımı” ihalesine ilişkin yaklaşık maliyetin piyasa araştırması esas alınarak, 95.000 adet normal yemek için 4,8875 TL birim fiyat ile 464.312,50 TL ve 36.000 adet kahvaltı için 2,2125 TL birim fiyat ile 79.650,00 TL olarak belirlenen bileşenler üzerinden toplam 543.962,50 TL olarak hesaplandığı;
Bahse konu ihalede 13 adet ihale dokümanı satın alındığı, 21.09.2012 tarihinde gerçekleştirilen ihaleye 9 istekli tarafından teklif verildiği,
İdarenin teklif değerlendirmesine göre, bir isteklinin teklifinin “teklifinin yaklaşık maliyetin üzerinde olduğu” gerekçesiyle değerlendirme dışı bırakılması sonrasında kalan sekiz teklifinde geçerli teklif olarak kabul edildiği, bu teklif bedellerinin;
İsteklinin Adı                                                                                                 Teklif Bedeli (TL)
Aytaş yemek Bilg. Med. Sağ. Ve Tem. Hiz. San. Tic. Ltd. Şti.                        379.950,00
Beyzanur Gıda Turz. Taş. San. ve Tic. Ltd. Şti.                                               380.650,00
Beşiroğlu Yem. Tem. Nak. Hayv. Tar. İnş. Taah. San. Tic. Ltd. Şti.    411.450,00
Cihan Yemek San. ve Tic. Ltd. Şti.                                                                 419.250,00
FGS Gıda Org. Turz. San. Tic. Ltd. Şti.                                                         419.874,00
Ak Ay Turz. Nak. Yemek. San. Tic. Ltd. Şti.                                     420.900,00
Kupa Yemek Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti.                                                         457.900,00
Er Akkayalar yemek ve Tem. Hizm. San. Tic. Ltd. Şti.                                    503.100,00
Şeklinde verildiği, idarece, altı isteklinin teklif fiyatı aşırı düşük olarak değerlendirilerek aşırı düşük teklif açıklaması talep edildiği, üç isteklinin aşırı düşük teklif açıklaması sunmadığı için teklifinin değerlendirme dışı bırakıldığı, aşırı düşük teklif açıklaması sunan üç istekliden Beyzanur Gıda Turz. Taş. San. ve Tic. Ltd. Şti. ve FGS Gıda Org. Turz. San. Tic. Ltd. Şti.nin sunduğu aşırı düşük teklif açıklamaları uygun olmadığı gerekçesiyle teklifinin değerlendirme dışı bırakıldığı, sunduğu aşırı düşük teklif açıklaması uygun kabul edilen Beşiroğlu Yemekçilik Tem. Nak. Hayv. Tar. İnş. Taah. San. Tic. Ltd. Şti.nin ekonomik açıdan en avantajlı teklif sahibi, başvuru sahibi Kupa Yemek Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti.nin ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi olarak belirlendiği görülmüştür. Kesinleşen ihale kararının tebliğinden sonra, Kupa Yemek Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti. tarafından 23.10.2012 tarihli şikâyet dilekçesi ile başvurduğu, şikâyetin reddi üzerine 31.10.2012 tarihli itirazen şikâyet dilekçesi ile Kurumumuza başvurduğu ve Kurulun 14.11.2012 tarih ve 2012/UH.I-4318 sayılı kararı ile isteklilere gönderilen aşırı düşük teklif açıklaması isteme yazısında maliyet bileşenlerinden teklifte önemli olduğu ve açıklanması istenilenlerin belirtilmesi gerektiği gerekçesiyle düzeltici işlem kararı verildiği görülmüş olup, 06.12.2012 tarihli ikinci ihale komisyon kararına göre, ilk ihale komisyon kararında adı geçen 6 istekliye yeniden aşırı düşük teklif açıklama talep yazısı ve ekinde örnek yemek menüsü gönderildiği, önemli teklif bileşeni olarak örnek yemek ve kahvaltı listesi girdi bileşenlerine göre ham malzeme maliyeti, işçilik maliyeti, sözleşme gideri, personelin giydiği (elbise, galoş, bone, maske, eldiven gideri), temizlik ve sarf malzemesi gideri ve demirbaş amortisman gideri, mali sorumluluk sigortası gideri için açıklama istenildiği, aşırı düşük teklif açıklaması isteme yazılarında “Hastane mutfağının elektrik, su, doğalgaz 1 aylık ortalama tüketim miktarı: Elektrik: 520,00 TL, su: 450,00 TL ve doğalgaz: 350,00 TL” açıklamasına yer verildiği, söz konusu açıklamadan elektrik, su ve doğalgaz gideri için de açıklama istenildiğinin anlaşıldığı, Aytaş yemek Bilg. Med. Sağ. ve Tem. Hiz. San. Tic. Ltd. Şti., Beyzanur Gıda Turz. Taş. San. ve Tic. Ltd. Şti., Cihan Yemek San. ve Tic. Ltd. Şti. ve Ak Ay Turz. Nak. Yemek. San. Tic. Ltd. Şti.nin açıklama sunmadığı ve açıklama sunan Beşiroğlu Yemekçilik Tem. Nak. Hayv. Tar. İnş. Taah. San. Tic. Ltd. Şti. ve FGS Gıda Org. Turz. San. Tic. Ltd. Şti.nin açıklamalarının kabul edilerek, Beşiroğlu Yemekçilik Tem. Nak. Hayv. Tar. İnş. Taah. San. Tic. Ltd. Şti.nin üzerine ihalenin bırakıldığı, FGS Gıda Org. Turz. San. Tic. Ltd. Şti.’nin ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif olarak belirlenerek sonuçlandırıldığı,
Anlaşılmıştır.
4734 sayılı Kanunun “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 38 inci maddesinde; “İhale komisyonu verilen teklifleri 37 nci maddeye göre değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister. 
İhale komisyonu;
a) İmalat sürecinin, verilen hizmetin ve yapım yönteminin ekonomik olması,
b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal ve hizmetlerin temini veya yapım işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,
c) Teklif edilen mal, hizmet veya yapım işinin özgünlüğü,
Hususlarında belgelendirilmek suretiyle yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak, aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir. 
İhale komisyonu, aşırı düşük tekliflerin tespiti ve değerlendirilmesinde Kurum tarafından belirlenen kriterleri esas alır. Kurum bu maddenin uygulanmasında; aşırı düşük tekliflerin tespiti, değerlendirilmesi ve ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi amacıyla sınır değer veya sorgulama kriterleri ya da ortalamalar belirlemeye yetkilidir.” hükmü yer almaktadır.
Bahse konu madde hükmünden, ihale komisyonunun, yaptığı değerlendirme neticesinde geçerli olduğunu tespit ettiği tekliflerden, ihalede verilen diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olan isteklileri tespit edeceği ve tespit edilen bu teklifleri reddetmeden önce yine madde metninde belirtilen usul doğrultusunda sorgulamaya tabi tutacağı anlaşılmaktadır.
Personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihalelerinde, aşırı düşük teklif sorgulamasının Kamu İhale Genel Tebliğinin “teklif fiyata dahil masraflar” ve “aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesini” düzenleyen maddeleri ile idari şartnamenin “teklif fiyata dahil olan giderler” başlıklı maddesindeki düzenlemelerin esas alınarak yapılması gerekmektedir. Bu ihalelerde, aşırı düşük teklif sorgulaması sonucunda belgelere dayalı yazılı açıklama yapmayan veya ihale komisyonunca açıklamaları yetersiz bulunan isteklilerin teklifleri ile teklif edilmesi gereken asgari işçilik maliyetini karşılamayan teklifler gerekçesi belirtilmek suretiyle reddedilecektir. Ancak, şikayet başvurusuna konu hizmetin personel çalıştırılmasına dayalı bir hizmet alım ihalesi olmaması nedeniyle aşırı düşük değer tespitine yönelik bir modül bulunmamakta olup, ihale konusu hizmetin maliyet unsurlarının, personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımlarında olduğu gibi önceden belirlenen nitelikte olmadığı görülmektedir. Bu durumda, ihale dokümanında belirtilen şartlara uygun olarak hizmetin ifası için her isteklinin basiretli tacir olma yükümlülüğü gereğince kendi organizasyon yapısı, kullanacağı makine ekipmanın özellikleri, malzeme teminindeki kendine özgü koşulları vb. unsurları dikkate alarak teklif fiyatını belirlemesi gerekmektedir.
Ayrıca, malzeme dahil yemek alım hizmetlerinde yemek bileşenlerini oluşturan girdilerin önemli bir kısmı yerel, mevsimsel ve iklim özelliklerine göre farklılıklar göstermekte, bir çok girdi müstahsilden doğrudan temin edilebilmektedir. Özellikle sebze meyve gibi girdilerin piyasa koşulları sebebiyle muhasebeleştirilmesinde karşılaşılan güçlüklerin aşırı düşük teklif sorgulamasında ispat için aranılan belgelere yansıtılmasında isteklilerin önünde önemli bir engel teşkil edeceği düşünülmektedir. Kamu İhale Kurumu tarafından personel çalıştırılmasına dayalı olmayan hizmet alımları için aşırı düşük sınır değerin tespiti ve sorgulanması konusunda bir kriter belirlenmediği hususu göz önüne alındığında, şikayete konu ihalede, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanması ve kaynakların verimli kullanılmasından sorumlu olan idarenin, aşırı düşük teklif açıklaması isteyerek ihalenin sonuçlandırılması yönünde tesis etmiş olduğu işlemlerde mevzuata uyarlık bulunmadığı düşünülmektedir.
İhale konusu işin personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı işi olmadığı, yaklaşık maliyetin büyük çoğunlukla yemek giderinden oluştuğu ihalede verilen teklif bedellerinin biri hariç diğerleri yaklaşık maliyetin altında olmakla birlikte yaklaşık maliyete ve birbirlerine göre yakın olduğu ve en düşük teklifin bile diğer tekliflere göre aşırı düşük olarak değerlendirilemeyeceği anlaşıldığından, idarece, yemek kalemlerinde aşırı düşük teklif sorgulaması yapılarak ihalenin karara bağlanması yönünde gerçekleştirilen idari işlemlerin mevzuata uygun olmadığı değerlendirilmiştir.
Açıklanan nedenlerle; başvuruya konu ihalede, başvuru sahibinin iddiası kapsamında, yemek alımı kalemlerinde aşırı düşük teklif sorgulaması yapılarak ihalenin sonuçlandırılmasına yönelik idarece gerçekleştirilen idari işlemlerin yerinde olmadığına ilişkin “düzeltici işlem belirlenmesine” karar verilmesi gerektiği yönündeki düşüncem ile, bu hususa ilişkin Kurul çoğunluğunca verilen “düzeltici işlem belirlenmesine” niteliğindeki karara katılmıyorum. (¤¤)

Full & Egal Universal Law Academy