(4734 S. K. m. 54, 65)
Toplantı No: 2011/006
Gündem No: 5
Karar Tarihi: 20.01.2011
Karar No: 2011/UY.I-312
Şikayetçi: Üstyapı İnşaat Mad. Ltd. Şti. - Aydın İnşaat Taah. Tic. A.Ş. İlkbahar Mahallesi 571.Cadde 607 Sokak No: 13 ANKARA
İhaleyi yapan idare: Karayolları Genel Müdürlüğü 6. Bölge Müdürlüğü, Aydınlıkevler Mah. Fırat Cd. No: 2 Melikgazi/KAYSERİ
Başvuru tarih ve sayısı: 06.01.2011 / 2
Başvuruya konu ihale: 2010/48478 İhale Kayıt Numaralı "Nevşehir-Aksaray Devlet Yolu (Nevşehir Çevreyolu)" İhalesi
Kurumca Yapılan İnceleme ve Değerlendirme: 18.01.2011 tarih ve B.07.6.KİK.0.06.00.00-101.04-.Y.(01.25).(G031)./2011-01E sayılı Esas İnceleme Raporunda;
Karayolları Genel Müdürlüğü 6. Bölge Müdürlüğü tarafından 24.05.2010 tarihinde açık ihale usulü ile yapılan “Nevşehir-Aksaray Devlet Yolu (Nevşehir Çevreyolu) Km: 16+400-22+400 Arasında Toprak İşleri ve Sanat Yapıları İle Bitümlü Sıcak Karışım Kaplama Yapılması” ihalesine ilişkin olarak Üstyapı İnş. Mad. Ltd. Şti. - Aydın İnş. Taah. Tic. A.Ş. İş Ortaklığı’nın 02.07.2010 tarihinde yaptığı şikayet başvurusunun, idarenin 07.07.2010 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibinin 26.07.2010 tarih ve 17563 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 26.07.2010 tarihli dilekçe ile itirazen şikayet başvurusunda bulunduğu,
Kurum tarafından yapılan inceleme sonucunda, Kamu İhale Kurulunun 23.08.2010 tarih ve 2010/UY.I-2526 sayılı kararı ile; “Başvurunun reddine,” karar verildiği,
Davacı Aydın İnş Taah. Tic. A.Ş. tarafından anılan Kararın yürütmesinin durdurulması ve iptali istemiyle açılan davada, Ankara 7. İdare Mahkemesince verilen 16.12.2010 tarih ve E:2010/2227 sayılı karar ile;
"... Dava dosyasının incelenmesinden; Karayolları Genel Müdürlüğü 6. Bölge Müdürlüğü tarafından 24.05.2010 tarihinde açık ihale usulü ile yapılan "Nevşehir-Aksaray Devlet Yolu (Nevşehir Çevreyolu) Km: 16+400-22+400 arasında Toprak İşleri ve Sanat Yapıları ile Bölümlü Sıcak Karışım Kaplama Yapılması" ihalesine ilişkin olarak Üstyapı İnş. Mad. Ltd. Şti. - Aydın İnş. Taah. Tic. A. Ş. İş Ortaklığı'nın 02.07.2010 tarihinde yaptığı şikayet başvurusunun, idarenin 07.07.2010 tarihli yazısı ile reddi üzerine 26.07.2010 tarihinde kayda giren 26.07.2010 tarihli dilekçe ile; 1 -İdari Şartnamenin 18.1. maddesinde, ihale konusu işin tamamı veya bir kısmının alt yüklenicilere yaptırılamayacağı düzenlemesinin yer aldığı, ihale üzerinde bırakılan Nalbantoğlu İnş. ve Tic. Ltd. Şti. 'nin teklif dosyasında alt yüklenici kullanmayacağına dair bir beyan verip vermediği, böyle bir beyanı belgeye dayalı olarak mı verdiği, aşırı düşük teklif açıklamasını herhangi bir alt yükleniciden aldığı belge veya belgelere dayandırıp dayandırmadığı, 2-Nalbantoğlu İnş. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından asfalt plentinin kurulum yeri ve üretim için gerekli agreganın sağlanacağı ocakların mevkileri olarak nerelerin gösterildiği, asfalt plentini Nevşehir'e mi, yoksa Kayseri'ye mi kuracağı, eğer Kayseri'de kuracak ise agregayı Kayseri'den mi temin edeceği, durum böyle ise 81 km. 'den asfalt temin edilmesi gerektiği, asfaltın nakli için kendi araçlarını mı kullanacağı, yoksa bir nakliye grubu mu kullanacağı, asfalt nakli için nakliyecilerden alınan fiyatların piyasa rayiçlerine göre geçerli olup olmadığı, teklifte sunulan K katsayısının kaç alındığı, ocaklardan agregra tedariki ile nakliyecilerden alınan fiyat tekliflerinin Kamu İhale Genel Tebliğinin 45.1.6. maddesinde belirtilen hususları taşıyıp taşımadığı, 3-İhale üzerinde bırakılan Nalbantoğlu İnş. ve Tic. Ltd. Şti.'nin aşın düşük teklif açıklamasında işin yapımında tedarik edeceği mal ve hizmetlerle ilgili verdiği belgelerin Kamu İhale Genel Tebliğinin 45.1.6. maddesinde belirtilen hususları taşıyıp taşımadığı, aşırı düşük teklif sorgulamasına tabi tutulan isteklilerce sunulan bilgi ve belgelerin mevzuat hükümlerine uygun şekilde sunulup sunulmadığının eşit muamele ilkesi yönünden yeniden incelenmesi gerektiği iddiaları ileri sürülmek suretiyle yaptığı itirazen şikayet başvurusunun dava konusu kamu ihale kurulu kararı ile başvuru sahibi Üst Yapı İnş. Mad. Ltd. Şti. -Aydın İnş. Taah. Tic. A. Ş. İş Ortaklığının Kamu İhale Kurumu'na yaptığı itirazen şikayet başvurusundaki 1. ve 2. iddiası ile ilgili olarak idareye herhangi bir şikayette bulunmadığı, idareye verdiği şikayet dilekçesinde değinmediği iddialara Kuruma yaptığı itirazen şikayet başvurusunda yer verdiği, ilgili mevzuat hükmü uyarınca idarenin şikayet üzerine aldığı kararda belirtilen hususlar hariç, şikayet başvurusunda belirtilmeyen hususların itirazen şikayet başvurusuna konu edilemeyeceğinden, böylelikle 1. ve 2. iddialar ile ilgili başvurunun şekil yönünden reddine karar verilmesi gerektiği, 3. iddiaya ilişkin olarak da; başvuru sahibinin itirazen şikayet dilekçesinde, ihale üzerinde bırakılan isteklinin aşırı düşük teklif açıklamasının hangi unsurları bakımından ve hangi gerekçelerle mevzuata uygun olmadığının belirtilmediği, soyut ve varsayıma dayalı iddialar içerdiğinin anlaşıldığı gerekçesiyle 4734 sayılı Kanun'un 54. maddesinin 10. fıkrasının (c) bendi gereğince şekil yönünden reddedilmesi üzerine bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
Olayda; dava konusu Kamu İhale Kurulu kararı davacı şirketin 1. ve 2. iddiasına ilişkin olarak incelendiğinde;
03.01.2009 tarih ve 27099 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmeliğin "Başvuruların Şekil Unsurları" başlıklı 8. maddesinin 2. fıkrasında; dilekçelerde yer verilecek hususlar sayıldıktan sonra, 10. fıkrasında, İdarenin şikayet üzerine aldığı kararda belirtilen hususlar hariç, şikayet başvurusunda belirtilmeyen hususlar itirazen şikayet başvurusuna konu edilemez." hükmü, "Başvuru üzerine yapılacak işlemler" başlıklı 15. maddesinde de; "Kuruma yapılan başvurular, öncelikle 16 ncı madde çerçevesinde incelenir." hükmü, "Ön inceleme konuları ve ön inceleme üzerine yapılacak işlemler" başlıklı 16 maddesinin 2. fıkrasında ise; "Başvuru dilekçesi ve ekinde yukarıda belirtilen ön inceleme konuları bakımından bir aykırılığın bulunmaması durumunda esasın incelenmesine geçilir, "hükmü, "Ön inceleme konularına aykırılık üzerine alınacak kararlar" başlıklı 17. maddesinin birinci fıkrasında da 16 ncı-maddenin birinci fıkrası bakımından bir aykırılığın tespiti üzerine Kurul tarafından başvurunun reddine- karar verilir." hükmü yer almaktadır.
Dava konusu; davacının 1. ve 2. iddiası ile ilgili olarak idareye şikayet başvurusunda bulunmadığı anlaşıldığından bu hususları itirazen şikayet başvurusuna konu edemeyeceğinden davacının itirazen şikayet başvurusunun bu kısma yönelik olarak şekil yönünden reddedilmesi hukuki olarak yerinde bulunmaktadır.
Dava konusu Kamu İhale Kurulu kararının davacı şirketin 3. iddiasına ilişkin kısmına gelince;
28.01.2009 tarih ve 27124 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Tebliğ'in 11. maddesinin 8. bendinde "Yönetmeliğin 8 inci maddesinin ikinci fıkrasının (ç) bendinde başvurunun konusu, sebepleri ve dayandığı delillerin başvuru dilekçelerinde belirtilmesi gerektiği düzenlendiğinden, başvuruda bulunulan hususların dilekçelerde somut bir biçimde, mevzuata aykırı bulunma sebepleri ile birlikte gösterilmesi gerekmektedir. İşlemin hangi unsurlarının hangi gerekçelerle hukuka aykırı olduğu belirtilmeksizin sadece mevzuata aykırı olduğu gibi soyut ve mesnetsiz iddialara yer verilmesi halinde, Yönetmeliğin 8 inci maddesine aykırı olduğu gerekçesiyle başvurunun reddine ilişkin sorumluluk başvurana ait olacağından bu hususa dikkat edilmesi gerekmektedir" kuralına yer verilmiştir.
Öte yandan; İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmeliğin 8. maddesinin (ç) bendinde; başvurunun konusu, sebepleri ve dayandığı delillerin itirazen şikâyet dilekçesinde bulunması gerektiği belirtilmiş, 15. maddesinde ise; kuruma yapılan başvuruların, öncelikle 16 ncı madde çerçevesinde inceleneceğine yer verildikten sonra 16. maddesinin 1. fıkrasının (ı) bendinde başvurunun konusu, sebepleri ve dayandığı delillerin belirtilip belirtilmediğinin inceleneceği hükmü yer almakla itirazen şikayet yolunda yapılan başvuru dilekçelerinde başvurunun konusunun, sebeplerinin ve delillerin belirtilmesi gerekmektedir. Başvuru dilekçelerinde bu hususun bulunmaması halinde, aynı Yönetmeliğin 17. maddesinin birinci fıkrası gereğince, 16 ncı maddenin birinci fıkrası bakımından bir aykırılığın tespiti üzerine Kurul tarafından başvurunun reddine karar verileceği ihtilafsızdır.
Dava konusu kurul kararında; itirazen şikayet başvurusunda yer alan üçüncü iddia kapsamında ihalenin hangi unsurlar ve hangi gerekçelerle mevzuata aykırı olduğunun belirtilmediği gibi soyut ve varsayıma dayalı bulunduğundan bahisle alıntısı yapılan mevzuat hükümlerine uygun olmadığı gerekçe olarak belirtilmekteyse de; Kamu İhale Kurulunun her ne kadar şikayet ve itirazen şikayet dilekçelerinde belirtilen iddialarla ilgili olarak inceleme ve karar verme yetkisi bulunmakla birlikte belirtilen iddiaların var olup olmadığının 4734 sayılı Kanun'un 56. Maddesi uyarınca ihalelere katılanlara eşit muamele ilkesi başta olmak üzere resen inceleme yetkisi bulunması karşısında itirazen şikayete konu edilen hususların ve bu bağlamda iddiaların araştırılarak ve güncellenerek işin esası incelenip bir karar verilmesi gerekirken bu kısmın da şekil yönünden reddedilmesinde mevzuata uyarlık görülmemiştir..." gerekçesi ile "yürütmenin durdurulmasına" karar verildiği,
Ankara 7. İdare Mahkemesinin 16.12.2010 tarih ve E:2010/2227 sayılı kararına istinaden Kamu İhale Kurulunun 06.01.2011 tarih ve 2011/MK-2 sayılı kararı ile;
“1- Kamu İhale Kurulu'nun 23.08.2010 tarih ve 2010/UY.I-2526 sayılı Kararının iptaline,
2- Anılan mahkeme kararında belirtilen gerekçeler doğrultusunda, 3 üncü iddia ile ilgili olarak yeniden esasın incelenmesine geçilmesine,” karar verildiği,
Anlaşılmış olup, söz konusu Kurul kararı doğrultusunda incelemeler yapılmıştır.
İdare tarafından gönderilen bilgi ve belgelerin incelenmesinden;
4734 sayılı Kanunun 54 üncü maddesinin onuncu fıkrasının (b) bendi gereğince düzeltici işlem belirlenmesine,
Karar verilmesinin uygun olacağı hususlarına yer verilmiştir.
Karar:
Esas İnceleme Raporu ve ekleri incelendi:
İtirazen şikayet dilekçesinde özetle;
1) İdari şartnamenin 18.1 inci maddesinde, ihale konusu işin tamamı veya bir kısmının alt yüklenicilere yaptırılamayacağı düzenlemesinin yer aldığı, ihale üzerinde bırakılan Nalbantoğlu İnş. ve Tic. Ltd. Şti’nin teklif dosyasında alt yüklenici kullanmayacağına dair bir beyan verip vermediği, böyle bir beyanı belgeye dayalı olarak mı verdiği, aşırı düşük teklif açıklamasını herhangi bir alt yükleniciden aldığı belge veya belgelere dayandırıp dayandırmadığı,
2) Nalbantoğlu İnş. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından asfalt plentinin kurulum yeri ve üretim için gerekli agreganın sağlanacağı ocakların mevkileri olarak nerelerin gösterildiği, asfalt plentini Nevşehir’e mi yoksa Kayseri’ye mi kuracağı, eğer Kayseri’de kuracak ise agregayı Kayseri’den mi temin edeceği, durum böyle ise 81 km’den asfalt temin edilmesi gerektiği, asfaltı nakli için kendi araçlarını mı kullanacağı yoksa bir nakliye gurubu mu kullanacağı, asfalt nakli için nakliyecilerden alınan fiyatların piyasa rayiçlerine göre geçerliliği olup olmadığı, teklifte sunulan K katsayısının kaç alındığı, ocaklardan agrega tedariki ile nakliyecilerden alınan fiyat tekliflerinin Kamu İhale Genel Tebliğinin 45.1.6 ncı maddesinde belirtilen hususları taşıyıp taşımadığı,
3) İhale üzerinde bırakılan Nalbantoğlu İnş. ve Tic. Ltd. Şti.’nin aşırı düşük teklif açıklamasında işin yapımında tedarik edeceği mal ve hizmetlerle ilgili verdiği belgelerin Kamu İhale Genel Tebliğinin 45.1.6 ncı maddesinde belirtilen hususları taşıyıp taşımadığı, aşırı düşük teklif sorgulamasına tabi tutulan isteklilerce sunulan bilgi ve belgelerin mevzuat hükümlerine uygun şekilde sunulup sunulmadığının eşit muamele ilkesi yönünden yeniden incelenmesi gerektiği,
İddialarına yer verilmiştir.
A- Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir:
1) Başvuru sahibinin 1 ve 2 nci iddialar ile ilgili olarak;
Kamu İhale Kurulunun 23.08.2010 tarih ve 2010/UY.I-2526 sayılı kararı ile başvurunun reddine karar verildiği, bu iddialarla ilgili olarak Kurulun vermiş olduğu kararın Ankara 7. İdare Mahkemesinin 16.12.2010 tarih ve E:2010/2227 sayılı kararında; “..davacının 1. ve 2. iddiası ile ilgili olarak idareye şikayet başvurusunda bulunmadığı anlaşıldığından bu hususları itirazen şikayet başvurusuna konu edemeyeceğinden davacının itirazen şikayet başvurusunun bu kısma yönelik olarak şekil yönünden reddedilmesi hukuki olarak yerinde bulunmaktadır.” şeklindeki kararı nedeniyle tekrar incelenmemiş, bu iddialara ilişkin olarak yapılan başvurunun reddine karar verilmiştir.
2) Başvuru sahibinin 3 nci iddiası ile ilgili olarak:
4734 sayılı Kamu İhale Kanununun “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 38 inci maddesinde; “İhale komisyonu verilen teklifleri 37 nci maddeye göre değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister.
İhale komisyonu;
a) İmalat sürecinin, verilen hizmetin ve yapım yönteminin ekonomik olması,
b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal ve hizmetlerin temini veya yapım işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,
c) Teklif edilen mal, hizmet veya yapım işinin özgünlüğü,
Hususlarında belgelendirilmek suretiyle yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak, aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir.
(Ek fıkra: 20/11/2008-5812/12 md.) İhale komisyonu, aşırı düşük tekliflerin tespiti ve değerlendirilmesinde Kurum tarafından belirlenen kriterleri esas alır. Kurum bu maddenin uygulanmasında; aşırı düşük tekliflerin tespiti, değerlendirilmesi ve ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi amacıyla sınır değer veya sorgulama kriterleri ya da ortalamalar belirlemeye yetkilidir.” hükmüne yer verilmiştir.
24.05.2010 tarihinde yapılan ihaleye 5 istekli tarafından teklif verilmiş olup, ihale komisyonunca yapılan değerlendirme sonucunda, sınır değer altında kalan başvuru sahibi Üstyapı İnş. Mad. Ltd. Şti. - Aydın İnş. Taah. Tic. A.Ş. İş Ortaklığı ile ihale üzerinde bırakılan Nalbantoğlu İnş. ve Tic. Ltd. Şti.’ne ait teklifler aşırı düşük teklif sorgulamasına tabi tutulmuştur.
Aşırı düşük teklif sorgulamasına tabi tutulan ve ihale üzerinde bırakılan Nalbantoğlu İnş. ve Tic. Ltd. Şti.’ne aşırı düşük teklifiyle ilgili açıklamada bulunması için idare tarafından 25.05.2010 tarih ve 9916 sayılı yazı gönderilmiştir.
İdari şartnamenin “Aşırı düşük teklifler başlıklı” 33 üncü maddesinde;
“33.1. İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister.
33.2. İhale komisyonu tarafından;
a) Yapım yönteminin ekonomik olması,
b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin işin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,
c) Teklif edilen işin özgünlüğü,
Hususlarında belgelendirilmek suretiyle yapılan yazılı açıklamalar dikkate alınarak, Kamu İhale Kurumu tarafından belirlenen kriterler çerçevesinde aşırı düşük teklifler değerlendirilir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir.” düzenlemesine,
Kamu İhale Genel Tebliğinin “Aşırı düşük teklif değerlendirmesi” başlıklı 45 inci maddesinde;
“45.1.5. Teklifi aşırı düşük bulunan istekliler Kanunun 38 inci maddesi uyarınca yapacakları açıklamada, analizlerine dayanak teşkil eden bilgi ve belgeleri (proforma faturalar, teklif alma yazıları, idarece istenmesi durumunda yardımcı analizler ve buna benzer) sunacaklardır.
45.1.6. İsteklilerin aşırı düşük sorgulamasına ilişkin açıklamaları belgelere dayanmalıdır. Belgelere dayanılmaksızın yapılan açıklamalar kabul edilmeyecektir. Bu çerçevede;
a) İstekliler tarafından proforma faturalarla açıklama yapılması durumunda; proforma faturada proforma fatura içeriği mala ilişkin olarak mükellefin son geçici vergi beyanname döneminde tespit edilen birim ortalama maliyet belirtilecek ve proforma faturaya, ilgili malın son geçici vergi beyanname dönemine ait bir alış ve bir satış faturası örneği eklenerek tasdik anlaşması yapılan YMM veya beyannamelerini imzalayan SMMM’e onaylatılacaktır. Proforma fatura veren imalatçı ise; proforma fatura ekinde, ilgili mala ilişkin imalatçının son geçici vergi beyanname döneminde çıkartılan birim maliyet cetveli verilecektir. Sunulan birim maliyet cetveli, mükellefin tasdik anlaşması yaptığı YMM veya beyannamelerini imzalayan SMMM tarafından onaylı olmalıdır.
b) İsteklilerce yapılan açıklamalarda teklifin bir bölümünü oluşturan iş kısımlarına ilişkin olarak piyasada o alanda faaliyet gösteren kişilerden alınan fiyat tekliflerinin sunulması halinde; söz konusu fiyat tekliflerinin ekinde, Vergi Usul Kanununa göre tutulması zorunlu olan yasal defter ve belgelere uygunluğu YMM veya SMMM tarafından onaylanmış maliyet tespit raporunun sunulması zorunludur. Söz konusu maliyet tespit raporunda, fiyat teklifi verilen işle ilgili varsa malların birim ortalama maliyetleri ile işçilik maliyetleri belirtilmelidir. Fiyat teklifinin kapsamında sadece mal bulunuyor ise; maliyet tespit raporu yerine, piyasadan alınan mallara ilişkin olarak yukarıda belirtildiği şekilde proforma faturaların, fiyat teklifi veren kişinin üretici olması durumunda ise, son geçici vergi beyanname döneminde çıkartılan ilgili malın birim maliyet cetvelinin sunulması zorunludur.
c) İsteklinin ortağı olduğu tüzel kişiye ait işletmeden mal çekmesi veya satın alması durumunda; söz konusu malın emsal bedeli ile değerlenmesi gereklidir. Emsal bedelinin tespitinde Vergi Usul Kanununun ilgili hükümleri esas alınır.
ç) İsteklinin açıklamalarını kendi ürettiği mallara dayandırması durumunda; mükellefin tasdik anlaşması yaptığı YMM veya beyannamelerini imzalayan SMMM tarafından onaylı, son geçici vergi beyanname dönemine ait üretim konusu mala ilişkin maliyet tespit raporunun sunulması zorunludur. Maliyet tespit raporunda üretilen mala ilişkin birim maliyetlerin gösterilmesi gerekmektedir.
d) İstekliler tarafından yapılan açıklamada, malın stoklarda bulunduğunun belirtilmesi durumunda; Vergi Usul Kanununun 182 nci maddesi gereğince tutulması gereken envanter defterinin ilgili malzeme veya mala ilişkin kısmının mükellefin tasdik anlaşması yaptığı YMM veya beyannamelerini imzalayan SMMM tarafından onaylı örneğinin veya mükellefin tasdik anlaşması yaptığı YMM veya beyannamelerini imzalayan SMMM tarafından hazırlanan ve onaylanan ilgili malzeme veya mala ilişkin stok tespit raporunun sunulması zorunludur. Stok tespit raporunda mükellefin yasal defter ve belgelerine uygun ilgili malzeme veya mala ilişkin birim maliyetlerin gösterilmesi zorunludur.
45.1.7 Yapım yönteminin ekonomik olması hususunda bir açıklamada bulunulması durumunda; kullanılan yapım yöntemi ve teknolojinin, yapım işinde sağlayacağı maliyet avantajının belgelere dayalı olarak açıklanması gereklidir.
45.1.8. Seçilen teknik çözümler, yapım işinin yerine getirilmesinde kullanılacak avantajlı koşullar veya yapım işinin özgünlüğü hususunda bir açıklamada bulunulması durumunda; sadece bu hususların neler olduğu değil, belirtilen çözüm, avantajlı koşul ve özgünlük sayesinde elde edilen maliyet avantajının da bilgi ve belgelere dayalı olarak açıklanması gereklidir.
45.1.9. Yapılan açıklamalarda, son geçici vergi beyanname dönemine ilişkin belgelendirme yapılamaması durumunda; belgelendirmede bir önceki geçici vergi beyanname dönemi esas alınır.” açıklamalarına yer verilmiştir.
Nalbantoğlu İnş. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından aşırı düşük teklif sorgulaması ile ilgili olarak 01.06.2010 tarihli açıklama yazısı ile ekinde birim fiyat teklif cetveli, birim fiyat analizleri, teklif rayiçleri, pozlara ilişkin açıklamalar, proforma faturalar, faturalar, fiyat teklifleri, leasing sözleşmesi, iş makinelerine ilişkin faturalar, demirbaş ve amortisman listelerinin sunulduğu anlaşılmıştır.
İdare, yaklaşık maliyet hesabında kamu kurum ve kuruluşlarının birim fiyatları ile bazı imalatlar için piyasa fiyatları kullanmak suretiyle paçal birim fiyatlar belirlemiş ve buna ilişkin birim fiyat analizleri hazırlamıştır. Doküman satışında isteklilere sadece iş kalemleri ile miktarları yazılmış olan birim fiyat teklif cetveli ile her iş kalemi için ayrı ayrı olmak üzere içeriğinde poz numaraları ve ölçü birimi yer alan, miktarlara yer verilmemiş bulunan birim fiyat analiz formatlarının, ayrıca teklif rayiçler tablosunun verildiği, dolayısıyla isteklilerin idarece kendilerine ihale dokümanıyla birlikte verilen bilgi ve belgelere dayanarak birim fiyat analizlerini hazırladığı anlaşılmıştır.
Kamu İhale Genel Tebliğinin 38 inci maddesinde;
“38.8. İsteklilerin 4734 sayılı Kanunun 38 inci maddesi uyarınca yapacakları açıklamada; (45.1.6) maddesinde belirtildiği üzere, analiz bileşenlerine dayanak teşkil eden proforma faturaları, teklif alma yazıları, idarece istenmesi durumunda yardımcı ve/veya alt analizler ve buna benzer bütün bilgi ve belgeleri sunmaları gerekmektedir.
38.9. Analizler ile yardımcı ve/veya alt analizlerde, Bayındırlık ve İskan Bakanlığı tarafından belirlenerek yayımlanmış rayiçleri kullanan ve söz konusu rayiçleri poz numaraları da belirterek liste halinde sunan isteklilerin, söz konusu rayiçlere ilişkin olarak (45.1.6) maddesinde belirtildiği şekilde, proforma fatura, teklif alma yazısı ve buna benzer belgeleri sunmalarına gerek bulunmamaktadır.
38.10. (38.3) maddesinde belirtilen şekilde kamu kurum ve kuruluşları tarafından yayımlanan birim fiyatları teklif eden isteklilerin, söz konusu birim fiyatları oluşturan girdilerin rayiçlerine ilişkin olarak (45.1.6) maddesinde belirtildiği şekilde, proforma fatura, teklif alma yazısı ve buna benzer belgeleri sunmalarına gerek bulunmamaktadır.” açıklamalarına yer verilmiştir.
İhale üzerinde kalan Nalbantoğlu İnş. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından, birim fiyat teklif cetvelinde çeşitli işler başlığında yer alan 1-53 nolu pozları kapsayan (10 adet özel poz dahil) iş kalemlerine ilişkin birim fiyat analizlerinin sunulmadığı anlaşılmıştır.
Aşırı düşük teklif sorgulamasına tabi tutulan Nalbantoğlu İnş. ve Tic. Ltd. Şti.’nin bu kapsamda sunduğu açıklama ve tevsik edici belgelerin, Kamu İhale Genel Tebliğinin 45.1.6 ncı maddesine uygunluğu bakımından yapılan inceleme sonucunda;
- Altıntaş Hafriyat Madn. İnş. Taah. Mak. San. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından ekskavatör ile yarma yan ariyet ve ocak ariyeti kazılarının yapılmasına ilişkin verilen 20.05.2010 tarihli fiyat teklifinin sunulduğu, ancak ekinde maliyet tespit raporunun sunulmadığı,
- Çapar İnş. Malz. Tic. ve San. A.Ş. tarafından nervürlü demire ilişkin verilen ve 15.05.2010 tarihli proforma fatura ekinde sunulan alış ve satış faturalarının sadece ilgili SMMM’nin kaşesi ile kaşelenmiş olup, TÜRMOB kaşesiyle onaylı olmadığı, ayrıca proforma fatura üzerine demirin ortalama maliyetini göstermek üzere kayıt yapıldığı, ancak bunun da TÜRMOB kaşesiyle onaylı olmayıp ilgili SMMM’nin kaşesi ile kaşelenmiş olduğu, satış faturalarından 05.05.2010 tarihli faturanın son geçici vergi beyanname dönemine ait olmadığı,
- Özyurt Yapı Elm. Tic. ve San. A.Ş. tarafından renksiz bordür taşı ve kilitli parke taşı için verilen 15.05.2010 tarihli proforma faturanın sunulduğu, ancak ekinde tevsik edici başka belge bulunmadığı,
- Anadolu Kereste firması tarafından verilen 17.05.2010 tarihli proforma fatura sunulduğu, ancak ekinde tevsik edici başka belge bulunmadığı,
- Nev-Beton San. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından hazır beton çeşitlerine ilişkin verilen 15.05.2010 tarihli proforma fatura ile iki adet satış faturası ve beton çeşitleriyle ilgili 3 adet maliyet tespit raporunun, ayrıca beton bileşim formunun sunulduğu, faturalar ile maliyet tespit raporlarının sadece ilgili SMMM’nin kaşesi ile kaşelenmiş olup, TÜRMOB kaşesiyle onaylı olmadığı, ayrıca satış faturalarının 07.05.2010 ve 10.05.2010 tarihli oldukları ve son geçici vergi beyanname dönemine ait olmadıkları,
- Kolsan İnş. Otomotiv San. ve Tic. A.Ş. tarafından tünel tipi drenaj borusuna ilişkin verilen 13.05.2010 tarihli proforma fatura sunulduğu, ancak ekinde tevsik edici başka belge bulunmadığı,
- Kalorisan Isı Nak. Mad. Ve Pet. Ürn. San. Tic. Ltd. Şti. tarafından agregaya ilişkin verilen 20.05.2010 tarihli fiyat teklifinin sunulduğu, ancak ekinde maliyet tespit raporunun sunulmadığı,
- Çopur Hafriyat Nak. İnş. Oto. Petr. Gıda Ürn. Tic. San. Ltd. Şti. tarafından muhtelif nakliyelere ilişkin verilen 18.05.2010 tarihli iki adet ve 21.05 2010 tarihli bir adet fiyat teklifinin sunulduğu, ancak ekinde maliyet tespit raporunun sunulmadığı,
- Tekfalt Mak. Servis İnş. Taah. San. ve Tic. A.Ş. tarafından elyaf malzemesine ilişkin verilen 21.05.2010 tarihli fiyat teklifinin sunulduğu, ekinde SMMM onaylı olmak üzere gümrük beyannamesi ile 10.05.2010 tarihli satış faturasının sunulduğu, ancak söz konusu faturanın bir önceki geçici vergi beyanname dönemine ait olmadığı,
- Termopol Plastik San. Tic. Ltd. Şti. tarafından SBS Kratona ilişkin verilen proforma fatura/fiyat teklifinin sunulduğu, ancak ekinde tevsik edici başka belge bulunmadığı,
- Astek Asfalt İnş. Taah. Paz. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından asfalt katkı maddesi DOP (HYHDIA-HT) malzemesi ile emülsiyon malzemesine ilişkin verilen 21.05.2010 tarihli fiyat teklifinin sunulduğu, ancak ekinde maliyet tespit raporunun sunulmadığı,
- Koyuncu Nakliyat Petrol Ürn. İnş. SDan. Ve Tic. Ltd. Şti. firması tarafından bitüm nakliyesine ilişkin verilen 21.05.2010 tarihli fiyat teklifinin sunulduğu, ancak ekinde maliyet tespit raporunun sunulmadığı,
- Özyılmazlar İnş. San. ve Tic. A.Ş. tarafından agrega çeşitleri için verilen 18.05 2010 tarihli fiyat teklifinin sunulduğu, ancak ekinde maliyet tespit raporunun sunulmadığı,
- Rayennur Elekronik Ulaşım Endüstrisi San. Tic. Ltd. Şti. tarafından birim fiyat teklif cetvelinde çeşitli işler başlığında yer alan 1-53 nolu pozları kapsayan iş kalemlerine ilişkin verilen 24.05.2010 tarihli 3 adet proforma fatura sunulduğu, ancak ekinde tevsik edici başka belge bulunmadığı,
- Ulus Harita Plan İnş. Park Bahçe San. Tic. Ltd. Şti. tarafından avam projeden uygulama projesi hazırlanmasına ilişkin verilen 21.05.2010 tarihli fiyat teklifinin sunulduğu, ancak ekinde maliyet tespit raporunun sunulmadığı,
- 16.200/İB1-P: Prefabrik rögarların imali ve yerine yerleştirilmesi (40x40-nakil dahil), 16.200/İB2-P: Prefabrik rögarların imali ve yerine yerleştirilmesi (100x100-nakil dahil), 12.2203/P: Q 300 mm anma çaplı HDPE esaslı korige kanalizasyon borusunun iş başına temini ve döşenmesi (kazı, manşon ve conta dahil), 23.255/P: Fonttan, ızgara, garguy ve kapak yapılması (nakliye dahil) pozlarıyla ilgili olarak tevsik edici belgelerin sunulmadığı,
Anlaşılmıştır.
İhale üzerinde bırakılan Nalbantoğlu İnş. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından aşırı düşük teklif sorgulamasına yapılan açıklama ve tevsik edici belge niteliğinde sunulan belgelerin incelenmesiyle; birim fiyat analizler ile tevsik edici belgelerin yukarıda ayrıntılı bir şekilde açıklandığı üzere eksik olduğu, sunulan belgelerin bir kısmının da mevzuata uygun bir şekilde sunulmadığı tespit edildiğinden, adı geçen isteklinin teklifinin değerlendirme dışı bırakılması gerekmektedir.
Bu durumda başvuru sahibinin iddiası yerinde bulunmuştur.
B) İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmeliğin 18 inci maddesi yönünden yapılan inceleme sonucunda tespit edilen aykırılıklar ve buna ilişkin inceleme ve hukuki değerlendirme aşağıda yapılmıştır:
Başvuru sahibi Üstyapı İnş. Mad. Ltd. Şti. - Aydın İnş. Taah. Tic. A.Ş. İş Ortaklığı tarafından aşırı düşük teklif sorgulaması ile ilgili olarak 07.06.2010 tarihli açıklama yazısı ile ekinde birim fiyat teklif cetveli, birim fiyat analizleri, pozlara ilişkin açıklamalar, proforma faturalar, faturalar, fiyat teklifleri, leasing sözleşmesi, iş makinelerine ilişkin faturalar, demirbaş ve amortisman listelerinin sunulduğu anlaşılmıştır.
Aşırı düşük teklif sorgulamasına tabi tutulan Üstyapı İnş. Mad. Ltd. Şti. - Aydın İnş. Taah. Tic. A.Ş. İş Ortaklığı’nın bu kapsamda sunduğu açıklama ve tevsik edici belgelerin, Kamu İhale Genel Tebliğinin 45.1.6 ncı maddesine uygunluğu bakımından yapılan inceleme sonucunda;
Başvuru sahibi isteklinin aşırı düşük teklif sorgulaması kapsamında sunduğu iş kalemlerine ilişkin birim fiyat analizlerinde yer vermiş olduğu bazı pozların birim fiyatları düşük belirlenmiş olmasına karşın, söz konusu pozların açıklanmasıyla ilgili tevsik edici belgelerin sunulmadığı anlaşılmıştır. Örneğin istekli tarafından;
1- 2200/P poz nolu iş kaleminde yer verilen ve Karayolları Genel Müdürlüğü 2010 yılı birim fiyat listesinde 2,16 TL olan 15.001/A nolu ekskavatörle (yarmada ve yan ariyette) her cins toprağın kazılması ve kullanılması (karsız) pozuyla ilgili m3 için 0,68 TL,
2- 2202/P poz nolu iş kaleminde yer verilen ve Karayolları Genel Müdürlüğü 2010 yılı birim fiyat listesinde 1,94 TL olan 15.001/B nolu ekskavatörle (Ocak ariyetinde ve depo kazısında) her cins toprağın kazılması ve kullanılması (karsız) pozuyla ilgili m3 için 0,50 TL,
3- 2209/P poz nolu iş kaleminde yer verilen ve Karayolları Genel Müdürlüğü 2010 yılı birim fiyat listesinde 1,19 TL olan 2205 nolu her cins toprağın sulanması ve sıkıştırılması (karsız) pozuyla ilgili m3 için 0,10 TL,
4- 2204/P poz nolu iş kaleminde yer verilen ve Karayolları Genel Müdürlüğü 2010 yılı birim fiyat listesinde 1,24 TL olan 15.005 nolu zayıf zeminin (bitkisel toprak vs.) kazılması ve kullanılması (karsız) pozuyla ilgili m3 için 0,40 TL,
5- 14.111/P poz nolu iş kaleminde yer verilen ve Karayolları Genel Müdürlüğü 2010 yılı birim fiyat listesinde 21,80 TL olan 14.111 nolu her derinlikte her cins ve klastaki zeminde kuruda (kutu menfez, gido, mahmuz, taş dolgu ve tahkimat işleri) temellerinin kazılması (karsız) pozuyla ilgili m3 için 10,00 TL,
Birim fiyatlar öngörülmüş olup, söz konusu iş kalemlerine ilişkin açıklama kısmında bu işlerin demirbaş defterinde kayıtlı kendilerine ait iş makineleri ve nakliye araçları tarafından yapılacağı, bu pozların yapımında en önemli maliyet girdisinin iş makineleri ve motorin olduğu ifade edilmekle birlikte, düşük belirlenmiş olan söz konusu birim fiyatların nasıl belirlendiğine ilişkin herhangi bir hesaplamanın belirtilmediği ve düşük olarak belirlenmiş olan bu birim fiyatların hesaplanmasına ilişkin tevsik edici belgelerin sunulmadığı, sadece kullanılacak motorin ile ilgili Mavi Beyaz Akry. İnş. Petr. San. ve Tic. A.Ş. tarafından verilen 20.05.2010 tarihli proforma fatura ile SMMM onaylı alış satış faturalarının sunulduğu anlaşılmıştır.
Başvuru sahibi Üstyapı İnş. Mad. Ltd. Şti. - Aydın İnş. Taah. Tic. A.Ş. İş Ortaklığı tarafından aşırı düşük teklif sorgulamasına yapılan açıklama ve tevsik edici belge niteliğinde sunulan belgelerin eşit muamele ilkesi yönüyle incelenmesiyle; birim fiyat analizlerine ilişkin tevsik edici belgelerin yukarıda ayrıntılı bir şekilde belirtildiği üzere eksik olduğu anlaşıldığından, adı geçen isteklinin teklifinin değerlendirme dışı bırakılması gerekmektedir.
Sonuç olarak, 3 üncü iddia ile ilgili olarak yukarıda mevzuata aykırılıkları belirtilen işlemlerin düzeltici işlemle giderilebilecek nitelikte işlemler olduğu tespit edildiğinden, aşırı düşük teklif sorgulamasına tabi tutulan Nalbantoğlu İnş. ve Tic. Ltd. Şti. ile Üstyapı İnş. Mad. Ltd. Şti. - Aydın İnş. Taah. Tic. A.Ş. İş Ortaklığı’nın tekliflerinin değerlendirme dışı bırakılması suretiyle tekliflerin değerlendirilmesi ve bu aşamadan sonraki işlemlerin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerekmektedir.
Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanunun 65 inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 60 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere;
Anılan Kanunun 54 üncü maddesinin onuncu fıkrasının (b) bendi gereğince düzeltici işlem belirlenmesine,
Oybirliği ile karar verildi. (¤¤)
Full & Egal Universal Law Academy