(4734 S. K. m. 54, 65) (Kamu İhale Genel Tebliği m. 79) 
Toplantı No: 2012/078
Gündem No: 49
Karar Tarihi: 27.12.2012
Karar No: 2012/UH.I-5040
Şikayetçi: Pam-Pak Sosyal Ve Sağlık Hizmetleri Bilgi İşlem Otomasyon İnş. San. Ve Tic. Ltd. Şti., Mustafa Kemal Mah. 2141 SK. 31/5 ANKARA
İhaleyi Yapan Daire: İstanbul Üniversitesi Rektörlüğü Sağlık, Kültür Ve Spor Daire Başkanlığı, Süleymaniye Cad 19/3 İSTANBUL
Başvuru Tarih ve Sayısı: 30.10.2012 / 35674
Başvuruya Konu İhale: 2012/87369 İhale Kayıt Numaralı "Genel Temizlik Hizmeti" İhalesi
Kurumca Yapılan İnceleme ve Değerlendirme: İstanbul Üniversitesi Rektörlüğü Sağlık, Kültür ve Spor Daire Başkanlığı tarafından 14.08.2012 tarihinde açık ihale usulü ile yapılan “Genel Temizlik Hizmeti” ihalesine ilişkin olarak Pam-Pak Sosyal ve Sağlık Hizmetleri Bilgi İşlem Otomasyon İnş. San. ve Tic. Ltd. Şti.nin 03.10.2012 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 08.10.2012 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 30.10.2012 tarih ve 35674 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 30.10.2012 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.
Başvuruya ilişkin olarak 2012/3971 sayılı şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.
Karar: Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.
İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle,
1) İlgili mevzuat hükümlerine göre giyim hariç asgari işçilik maliyetinin 1.378.851,24 TL olduğu, ihale üzerinde bırakılan istekli ile ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi isteklinin teklif bedellerinin 1.378.851,24 TL olduğu, sigorta işveren pirim hesabının Kamu İhale Kurumu işçilik modülü üzerinden hesaplanması halinde asgari işçilik maliyetinin 1.378,842,72 TL olarak bulunduğu, ancak Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79’uncu maddesi uyarınca işçilik hesaplama modülünün bilgi amaçlı olduğu, söz konusu hesaplamanın elle yapılması halinde asgari işçilik maliyetinin 1.378.851,24 TL olduğu ve aradaki farkın sigorta işveren primine ilişkin hesaplamada modülün yanlış sonuç vermesinden kaynaklandığı, elle yapılan hesaplamada sigorta işveren prim hesabının Kısa Vadeli Sigorta Kolları Prim Hissesinin (%1,5) ve prim tutarının 18,72 TL, Malüllük - Yaşlılık ve ölüm Sigorta Pirim Hissesi (%11) ve prim tutarının 137,26 TL, Genel Sağlık Sigortası Hissesi (%7,5) ve prim tutarının 93,59 TL, İşsizlik sigortası işveren prim hissesinin (%2) ve prim tutarının 24,96 TL olduğu ve sigorta işveren prim hissesi toplamının (%22) ve sigorta işveren prim toplamının 274,53 TL olduğu, buna karşın işçilik modülü ile yapılan hesaplamada bu tutarın 274,52 TL olduğu, ihale üzerinde bırakılan isteklinin teklif fiyatının hangi kritere göre oluşturulduğunun tespit edilmesi gerektiği ve bu çerçevede ihale üzerinde bırakılan istekli ile diğer isteklilerin teklif etmiş olduğu giyim hariç asgari işçilik maliyetine ilişkin 1.378.851,24 TL’den düşük olması halinde tekliflerinin değerlendirme dışı bırakılması gerektiği ve bu durumunda düzeltici işlem kararı ile giderilmesi gerektiği,
2) Aşırı düşük teklif açıklamasında bulunan ihale üzerinde bırakılan istekli ve teklif fiyatlarının altında teklif veren isteklilerin ticari hayatın olağan durumu ve genel ekonomik verilerle uyumlu olmadığı kabul edilen tekliflerinin belgelendirilmiş olması nedeniyle idarece değerlendirmeye alındığı, aşırı düşük teklif açıklaması mevzuata ve hayatın olağan akışına uygun olmayan isteklilerin tekliflerinin eşit muamele ilkesi çerçevesinde değerlendirme dışı bırakılması gerektiği, 28.06.2012 tarih ve 2011/MK-139 sayılı Kamu İhale Kurulu kararında da benzer bir durumun söz konusu olduğu ve bu durumun düzeltici işlem kararı ile giderilmesi gerektiği iddialarına yer verilmiştir.
Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.
1. Başvuru sahibinin 1’inci iddiasına ilişkin olarak:
Başvuruya konu ihaleye ait İdari Şartname’nin 2.1.(a) maddesinde ihale konusu işin adının; “Genel Temizlik Hizmeti” şeklinde, işin miktar ve türünün ise; “02.01.2013-31.12.2013 tarihleri arasında 51.283 metrekarelik alanın 71 kişi ile genel temizlik hizmeti alımı işi” olarak belirtildiği,
Anılan Şartname’nin “Teklif fiyata dahil olan giderler” başlıklı 25’inci maddesinde;
“…25.3. Teklif fiyata dahil olan diğer giderler aşağıda belirtilmiştir:
25.3.1. İşin süresi ve personel sayısı dikkate alınarak ilgili mevzuatına göre hesaplanacak işçilik ücreti:
Yürürlükteki brüt asgari ücrettir
25.3.2. Yemek, yol ve giyecek giderleri:
İşçilere ödenmesi gereken yemek ve yol giderleri teklif fiyata dahildir. Yüklenici firma işçilere fiilen çalışılan her ay için asgari 195,00TL yol bedeli ile 161,20TL yemek bedelini nakdi olarak ödenecek ve ücret bordrosunda gösterecektir. (Günlük yol bedeli 7,50TL ve günlük yemek bedeli 6,20TL) Bu bedeller her ay için 26 gün üzerinden hesaplanacak olup; brüt değerlerdir. Yüklenici firma, hizmet süresince kullanılacak giyim malzemelerini teknik şartnamede nevi ve niteliği belirtilen sayıda karşılayacaktır.(33 bayan, 38 bay toplam 71 kişi)
25.3.3. Bu madde boş bırakılmıştır.
25.3.4. Diğer giderler:
Teklif edilen toplam asgari işçilik maliyetine %3 sözleşme gideri dahil edilecektir.
25.4.Sözleşme konusu işin bedelinin ödenmesi aşamasında doğacak Katma Değer Vergisi (KDV), ilgili mevzuatı çerçevesinde İdare tarafından yükleniciye ayrıca ödenir.
25.5. Kısa vadeli sigorta prim oranları belirtilecektir.
%1,5” düzenlemesinin,
Bahse konu ihaleye ilişkin Teknik Şartname’nin “Çalıştırılacak Personel ile İlgili Hükümler” başlıklı 8’inci maddesinde “İşçilerin özel kıyafeti olacaktır ve yüklenici tarafından karşılanacaktır. Kişi başı olmak üzere 1 takım yazlık, 1 takım kışlık iş elbisesi (leke tutmayan ve kolay ütülenen türden pantolon ve iş önlüğü olmak üzere) verilecektir. Yazlık iş önlükleri kısa kollu, kışlık olanlar ise uzun kollu olacaktır. Erkek personele (38 kişi erkek) plastik çizme, bayanlara (33 kişi bayan) ise sabo tarzı terlik verilecektir. Kıyafet idarece uygun görüldükten sonra kullanılacak olup, kıyafetlerinin uygun bir yerine yüklenicinin ismi belirtilecektir.” düzenlemesinin yer aldığı görülmüştür.
İdarece gönderilen ihale işlem dosyasının incelenmesi neticesinde; incelemeye konu ihaleye 12 teklif verildiği, ihale komisyonunca yapılan değerlendirme sonucunda Etkin Grup Tem. İnş. Gıda San. ve Tic. Ltd. Şti. & Startem Tem. Serv.- Bahar CAN İş Ortaklığı’nın teklifi “iş deneyim belge tutarı İdari Şartname’nin 7.5.1 inci maddesi gereği yetersiz olduğu” gerekçesiyle, Emlek Turz. Tem. İnş. Tic. Ltd. Şti.nin teklifi “sunmuş olduğu yeterlik belgelerinin fotokopi olduğu ve teklifi yaklaşık maliyetin üzerinde olduğu” gerekçesiyle, Uça Özel Sağ. Hizm Bil. Dağ. Taş. Tem. Gıda İnş. San. ve Tic. Ltd. Şti. nin teklifi “yaklaşık maliyetin üzerinde olduğu” gerekçesiyle değerlendirme dışı bırakıldığı, Burç Yapı Bilg. İşl. Dağ. Gıda Tem. ve Sağ. Hizm. San. Tic. Ltd. Şti., Çağ Yapı İnş. Taah. Gıda Tem. Bilg. Tic. ve San. Ltd. Şti., Aserha Sos. Hizm. Bil. Turz. Nak. İnş. Elek. Elektr. Dan. Tic. ve Ltd. Şti., Livar İn. Kay. Hizm. Tem. İnş. Turz. San. ve Tic. Ltd. Şti., Genç Ufuklar Dan. Tem. Gıda Halk İlş. İnş. Taah. Paz. San. ve Dış Tic. Ltd. Şti., Günpak Tem. Hiz. Bil. İşl. Oto. İnş. San. ve Tic. Ltd. Şti., Pam-Pak Sos. ve Sağ. Hizm. Bilg. İşl. Otom. İnş. San. ve Tic. Ltd. Şti. ve Piramit Mak. İnş. San. ve Tic. Ltd. Şti.nin teklifleri aşırı düşük teklif olarak değerlendirilerek, anılan isteklilere gönderilen 15.08.2012 tarihli yazılar ile 03.09.2012 tarih ve saat 14:00’e kadar teklif açıklamalarını idareye sunmalarının istenildiği, Piramit Mak. İnş. San. ve Tic. Ltd. Şti. süresi içinde aşırı düşük teklif açıklamasında bulunmadığından teklifi değerlendirme dışı bırakıldığı, teklif bedelleri eşit olan Burç Yapı Bilg. İşl. Dağ. Gıda Tem. ve Sağ. Hizm. San. Tic. Ltd. Şti. ile Çağ Yapı İnş. Taah. Gıda Tem. Bilg. Tic. ve San. Ltd. Şti.nin iş deneyim belgeleri güncellenerek belge tutarı daha yüksek olan Burç Yapı Bilg. İşl. Dağ. Gıda Tem. ve Sağ. Hizm. San. Tic. Ltd. Şti.nin ekonomik açıdan en avantajlı teklif sahibi olarak belirlendiği anlaşılmıştır.
İdare tarafından, yaklaşık maliyet hesabında Kamu İhale Kurumu işçilik hesaplama modülü kullanılarak yol, yemek ve % 3 sözleşme ve genel giderler dahil olmak üzere başvuru konusu ihalede teklif edilmesi gereken asgari işçilik maliyeti 1.378.842,72 TL olarak belirlenmiş, söz konusu tutara idarece belirlenen giyim tutarı ve yüklenici kârı eklenerek yaklaşık maliyet belirlenmiştir.
Başvuru sahibince elle hesaplama sonucu bulunan asgari işçilik maliyeti olan 1.378.851,24 TL ile Kamu İhale Kurumu işçilik hesaplama modülü üzerinden hesaplanan asgari işçilik maliyeti arasında 8,52 TL fark olduğu anlaşılmaktadır.
Kamu İhale Genel Tebliğinin 79.7. maddesinde “Kurumca ilgililerin faydalanmasına yönelik olarak hazırlanan “işçilik hesaplama modülü’ne (www.kik.gov.tr) adresinden ulaşılabilecektir.” açıklamasına yer verildiği ve Kurumun internet sayfasında işçilik hesaplama modülünün sadece bilgilendirme amaçlı olduğunun belirtildiği, bu nedenle İdare tarafından yaklaşık maliyetin hesaplanması esnasında kullanılan işçilik hesaplama modülünün isteklileri ve idareleri bağlayıcı bir nitelik taşımadığı anlaşılmıştır.
Konuya ilişkin değerlendirme yapabilmek için 20.12.2012 tarih ve 19599 sayılı yazı ile Sosyal Güvenlik Kurumu’ndan asgari işçilik maliyeti hesabında esas alınan işveren hesaplama yönteminin nasıl ve yuvarlamanın hangi aşamada yapılması gerektiğine ilişkin olarak görüş istenilmiş, gelen 03.12.2012 tarih ve M-20518196 sayılı cevabi yazıda “….Bahse konu mevzuat hükümleri gereğince, yuvarlamanın her işlem sonucunda bulunan rakam üzerinden yapılması gerekmektedir. Öte yandan, Kurumumuza ödenecek sigorta prim tahakkuku oluşturulurken belirlenen prime esas kazanç tutarı üzerinden, gerek işveren gerekse sigortalı hisseleri 5510 sayılı Kanun’un 81’inci maddesinde belirtilen her bir sigorta koluna ait prim oranına göre ayrı ayrı hesaplanması gerekmektedir….” şeklinde bilgi verilmiştir.
Bu doğrultuda başvuruya konu ihalede işveren tarafından ödenmesi gereken sigorta priminin malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi % 11, genel sağlık sigortası primi % 7,5, kısa vadeli sigorta kolları primi % 1,5 ve işsizlik sigortası primi % 2 olarak ayrı ayrı hesaplanması ve yuvarlamanın her işlem sonucu bulunan tutar üzerinden yapılması gerektiği sonucuna varılmıştır.
Asgari işçilik maliyetinin elle ve KİK işçilik modülüyle hesaplanmasındaki işveren hissesi farkını gösteren tablo aşağıda yer almaktadır.
71 Kişi (Brüt asgari ücret alanlar)                   KİK İşçilik Modülü Hesaplaması                   Elle Yapılan Hesaplama
Prime Tabi Ücretler                                            1.247,82 TL                                                1.247,82
Kısa Vadeli Sigorta Kolları Prim Oranı (A)   %1,5                                                                     % 1,5
Malüllük Yaşlılık ve Ölüm Prim Oranı (B)   %11                                                                      %11
Genel Sağlık Prim Oranı (C)                            %7,5                                                               %7,5
İşsizlik Sigortası İşveren Payı Oranı (D)        %2                                                                        %2
  
İŞVEREN PAYI TOPLAMI             Yuvarlama ((A+B+C+D)x1.247,82) =274,52
Yuvarlama(Ax1.247,82)+
Yuvarlama(Bx1.247,82)+
Yuvarlama(Cx1.247,82)+
Yuvarlama(Dx1.247,82)=274,53
Asgari işçilik maliyeti ile bu maliyetin %3’ü oranındaki sözleşme ve genel giderler toplamının elle hesaplanması neticesinde toplam 1.378.851,24 TL olarak bulunduğu, elle bulunan söz konusu tutarla (1.378.851,24TL) KİK İşçilik Modülüyle hesaplanan tutarın (1.378.842,72 TL) arasındaki farkın işveren sigorta primi oranı içerisinde yer alan malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi işveren hissesi ile genel sağlık sigortası primi işveren hissesinin ayrı ayrı alınması sonucunda ortaya çıkan farklı yuvarlamalardan kaynaklandığı anlaşıldığından, KİK İşçilik Modülünün bilgi amaçlı olması ve elle yapılan hesaplamanın doğru sonuç vermesinden ötürü, elle yapılan hesaplama neticesinde elde edilen asgari işçilik maliyeti ile bu maliyetin %3’ü oranındaki sözleşme ve genel giderler toplamının (1.378.851,24 TL) aşırı düşük tekliflerin değerlendirmesinde dikkate alınması gerektiği sonucuna varılmıştır.
Bu çerçevede aşırı düşük teklif açıklamasında bulunan isteklilerin açıklamaları incelendiğinde;
İhale üzerinde bırakılan istekli olan Burç Yapı Bilg. İşl. Dağ. Gıda Tem. ve Sağ. Hizm. San. Tic. Ltd. Şti. ile ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi istekli Çağ Yapı İnş. Taah. Gıda Tem. Bilg. Tic. ve San. Ltd. Şti.nin teklif ettikleri 1.378.851,24 TL tutarın asgari işçilik maliyetine eşit olduğu, bu çerçevede anılan isteklilerin teklif bedelleri ile giyim için öngördükleri sırasıyla 7,10 TL ile 12,78 TL ve % 3 sözleşme giderinin karşılanmadığı anlaşılmıştır.
Genç Ufuklar Dan. Tem. Gıda Halk İlş. İnş. Taah. Paz. San. ve Dış Tic. Ltd. Şti.nin 1.378.876,80 TL teklif bedeli ile giyim hariç asgari işçilik maliyetinin karşılandığı, giyim için 32,66 TL öngörüldüğü, giyim giderine % 3 oranında sözleşme gideri eklenmesi halinde bu tutarın 33,64 TL’ye tekabül ettiği görülmüştür. Bu itibarla söz konusu isteklinin teklifi ile giyim giderinin karşılanmadığı anlaşılmıştır.
Aserha Sos. Hizm. Bil. Turz. Nak. İnş. Elek. Elektr. Dan. Tic. ve Ltd. Şti.nin 1.378.859,76 TL teklif bedeli ile giyim hariç asgari işçilik maliyetinin karşılandığı, giyim için 15,62 TL öngörüldüğü, giyim giderine % 3 oranında sözleşme gideri eklenmesi halinde bu tutarın 16,09 TL’ye tekabül ettiği görülmüştür. Bu itibarla söz konusu isteklinin teklifi ile giyim giderinin karşılanmadığı anlaşılmıştır.
Livar İn. Kay. Hizm. Tem. İnş. Turz. San. ve Tic. Ltd. Şti.nin 1.378.859,76 TL teklif bedeli ile giyim hariç asgari işçilik maliyetinin karşılandığı, giyim için 14,27 TL öngörüldüğü, giyim giderine % 3 oranında sözleşme gideri eklenmesi halinde bu tutarın 14,70 TL’ye tekabül ettiği görülmüştür. Bu itibarla söz konusu isteklinin teklifi ile giyim giderinin karşılanmadığı anlaşılmıştır.
Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79.5’inci maddesinde “Aşırı düşük teklif sorgulaması sonucunda; (79.4.2.) maddesine uygun açıklamada bulunmayan, açıklamaları teknik şartnameye aykırı hususlar içeren veya teklif tutarı, personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihalelerinde asgari işçilik maliyeti ve % 3 oranındaki sözleşme giderleri ile genel giderleri, personel çalıştırılmasına dayalı olmamakla birlikte ihale dokümanında personel sayısının belirlendiği ve haftalık çalışma saatinin tamamının idarede kullanılacağı hizmet alımı ihalelerinde ise asgari işçilik maliyeti ve ilgili mevzuatı uyarınca hesaplanacak sözleşme giderlerini karşılamayan isteklilerin teklifleri gerekçeleri belirtilmek suretiyle reddedilecektir.” açıklaması bulunmaktadır.
Yukarıda yer alan tespitler uyarınca açıklamasını Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79’uncu maddesine uygun olarak tevsik edemediği anlaşılan Burç Yapı Bilg. İşl. Dağ. Gıda Tem. ve Sağ. Hizm. San. Tic. Ltd. Şti., Çağ Yapı İnş. Taah. Gıda Tem. Bilg. Tic. ve San. Ltd. Şti., Genç Ufuklar Dan. Tem. Gıda Halk İlş. İnş. Taah. Paz. San. ve Dış Tic. Ltd. Şti., Aserha Sos. Hizm. Bil. Turz. Nak. İnş. Elek. Elektr. Dan. Tic. ve Ltd. Şti. ve Livar İn. Kay. Hizm. Tem. İnş. Turz. San. ve Tic. Ltd. Şti.nin tekliflerinin değerlendirme dışı bırakılması gerekmektedir.
2) Başvuru sahibinin 2’nci iddiasına ilişkin olarak:
Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79.4.2.15’inci maddesinde;
“…
İhale komisyonunun, gerek meslek mensubundan istenen tutanaklar gerekse istekliler tarafından açıklama kapsamında ihale komisyonuna sunulan tutanaklar üzerinde yaptığı inceleme sonucunda sunulan proforma fatura/fiyat teklifi ile bu belgeler arasında uyumsuzluk olduğunu tespit etmesi durumunda teklif reddedilerek uyumsuzluğun niteliğine göre söz konusu belgeler mükellef ve/veya isteklinin bağlı olduğu vergi dairesine gönderilir ve gerekli olması halinde Cumhuriyet Savcılığına bildirim yapılır.
İhale komisyonunca yapılan inceleme sonucunda, yukarıda belirtildiği şekilde bir uyumsuzluk olduğu tespit edilmemekle birlikte, belgelerde yer alan bilgilerin ticari hayatın olağan durumu ve ekonomik verilerle ilgili genel bilgilerle uyumlu olmadığının değerlendirilmesi durumunda isteklinin teklifi reddedilmeyecek…” açıklaması yer almaktadır.
İdarece yapılan değerlendirme sonucu aşırı düşük teklif sahibi isteklilerin açıklamaları kapsamında sunduğu proforma fatura/fiyat teklifi ile maliyet/satış tutarı tespit tutanağı arasında uyumsuzluk bulunmadığı tespit edilmiş söz konusu isteklilere ait proforma fatura ve/veya maliyet satış tutarı tespit tutanaklarının isteklilerin bağlı bulunduğu vergi dairesine gönderildiği anlaşılmıştır.
İdarece tesis edilen işlemin mevzuata uygun olduğu anlaşıldığından, başvuru sahibinin aşırı düşük teklif açıklaması mevzuata ve hayatın olağan akışına uygun olmayan isteklilerin tekliflerinin reddedilmesi gerektiği yönündeki iddiası yerinde görülmemiştir.
Sonuç olarak, yukarıda mevzuata aykırılıkları belirtilen işlemlerin düzeltici işlemle giderilebilecek nitelikte işlemler olduğu tespit edildiğinden Burç Yapı Bilg. İşl. Dağ. Gıda Tem. ve Sağ. Hizm. San. Tic. Ltd. Şti., Çağ Yapı İnş. Taah. Gıda Tem. Bilg. Tic. ve San. Ltd. Şti., Genç Ufuklar Dan. Tem. Gıda Halk İlş. İnş. Taah. Paz. San. ve Dış Tic. Ltd. Şti., Aserha Sos. Hizm. Bil. Turz. Nak. İnş. Elek. Elektr. Dan. Tic. ve Ltd. Şti. ve Livar İn. Kay. Hizm. Tem. İnş. Turz. San. ve Tic. Ltd. Şti.nin tekliflerinin değerlendirme dışı bırakılması ve bu aşamadan sonraki işlemlerin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerekmektedir.
Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 60 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere;
Anılan Kanun’un 54’üncü maddesinin onuncu fıkrasının (b) bendi gereğince düzeltici işlem belirlenmesine,
Oyçokluğu ile karar verildi.
KISMEN KARŞI OY
Başvuru sahibinin itirazen şikayet başvuru dilekçesinde dile getirdiği birinci iddiası hakkında Kurul çoğunluğunca, Burç Yapı Bilg. İşl. Dağ. Gıda Tem. ve Sağ. Hizm. San. Tic. Ltd. Şti., Çağ Yapı İnş. Taah. Gıda Tem. Bilg. Tic. ve San. Ltd. Şti., Genç Ufuklar Dan. Tem. Gıda Halk İlş. İnş. Taah. Paz. San. ve Dış Tic. Ltd. Şti., Aserha Sos. Hizm. Bil. Turz. Nak. İnş. Elek. Elektr. Dan. Tic. ve Ltd. Şti. ve Livar İn. Kay. Hizm. Tem. İnş. Turz. San. ve Tic. Ltd. Şti.nin tekliflerinin değerlendirme dışı bırakılması ve bu aşamadan sonraki işlemlerin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi “düzeltici işlem belirlenmesine” karar verilmiş olup, başvuru sahibinin ikinci iddiası Kurul çoğunluğunca yerinde bulunmamıştır.
Başvuru sahibinin itirazen şikayet başvuru dilekçesinde dile getirdiği birinci iddiası hakkında Kurul çoğunluğunca verilen “düzeltici işlem belirlenmesine” niteliğindeki karar gerekçesine katılmakla birlikte, başvuru sahibinin itirazen şikayet başvuru dilekçesinde belirttiği ikinci iddiasına yönelik İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmeliğin 18’inci maddesi yönünden yapılan incelemeye göre;
Kamu İhale Tebliğinin 79.4.2.18. maddesinde; “İtirazen şikayet başvurularına ilişkin olarak Kurum tarafından yapılan incelemede gerekli görülmesi durumunda, proforma fatura ve fiyat tekliflerine ilişkin maliyet/satış tutarı tespit tutanakları, bunları muhafaza eden meslek mensubundan istenebilir. Gerek meslek mensubundan istenen tutanaklar gerekse ihaleyi yapan idare tarafından Kuruma gönderilen belgeler arasında yer alan proforma fatura ve fiyat teklif tutarları ile maliyet/satış tutarı tespit tutanağında belirtilen maliyet ve satış tutarlarının arasında uyumsuzluk olduğunun veya bu belgelerde yer alan bilgilerin ticari hayatın olağan durumu ve ekonomik verilerle ilgili genel bilgilerle uyumlu olmadığının değerlendirilmesi durumunda; proforma fatura ve fiyat teklifleri ile maliyet/satış tutarı tespit tutanakları mükellef ve/veya isteklinin bağlı olduğu vergi dairesine gönderilir ve gerekli olması halinde Cumhuriyet Savcılığına bildirim yapılır.” açıklaması yer almaktadır.
Kurumca bu açıklama uyarınca yapılan incelemelere göre, hizmet alımlarında aşırı düşük teklif açıklamasında giyim bedeline ilişkin yapılan açıklamalarda, istekli tarafından giyim bedeline ilişkin sunulan proforma fatura ve fiyat teklif tutarları ile maliyet/satış tutarı tespit tutanağında belirtilen maliyet ve satış tutarlarının arasında uyumsuzluk olduğunun veya bu belgelerde yer alan bilgilerin ticari hayatın olağan durumu ve ekonomik verilerle ilgili genel bilgilerle uyumlu olmadığının değerlendirilmesi durumunda, belirtilen proforma fatura ve fiyat teklifleri ile maliyet/satış tutarı tespit tutanakları mükellef ve/veya isteklinin bağlı olduğu vergi dairesine gönderilmesi, ayrıca konunun önemine göre de Cumhuriyet Savcılığına bildirim yapılması hususlarının anlaşılması gerektiğinin aşikar olması nedeni ve bu yönde verilen Kurul Kararları ile konu içtihat niteliğini kazanmış olmasının yanında Tebliğin yukarıda sözü edilen düzenlemesi birbirine bağlı/bağımlı iki temel açıklamadır.
Şöyle ki; cari piyasa koşullarına, temel ekonomik verilere ve hayatın olağan durumuna uygun olmadığı anlaşılan fiyat teklifinin bir şekilde şekle uygun olarak müşavir tarafından tevsik edilmesi halinde, bu durumun ilgili vergi dairesine bildirilerek “bu tevsikin” doğruluğunun testi istenilmekte ve sistemin sigortası genel kabulüyle yapılmış bir mevzuat düzenlemesi şeklinde tezahür etmiştir. Kamu İhale Tebliğinin 79.4.2.18. maddesinin birbirine bağımlı son açıklama cümlesinin uygulanmaması halinde başlangıç cümlesine göre tekliflerin değerlendirilmesinin sağlıklı ve hukuken uygun bir yanı olmayacaktır.
İstekliler tarafından asgari işçilik bedelinin çok az üstünde verilen teklif bedelinin en düşük teklife yakın olmasının sağlanması için teklif bileşenlerinden olan giyim bedeli açıklamasına yönelik olarak verilen proforma fatura ve fiyat teklif tutarlarının düşük bedelli olarak oluşturulduğunun konu ile ilgili içtihat niteliğinde verilmiş Kurul kararlarından anlaşıldığı, verilen proforma fatura ve fiyat teklif tutarlarının ticari hayatın olağan durumu ve ekonomik verilerle ilgili genel bilgilerle uyumlu olmadığının anlaşılmasına rağmen, düşük bedelli de olsa, istekli tarafından verilen proforma fatura ve fiyat tekliflerin Kamu İhale Genel Tebliğinin ilgili hükümlerine göre belge üzerinde taşıması gereken şartları taşıdığının tespiti halinde anılan açıklamanın mevzuat uyarınca uygun görüldüğünün içtihat niteliğinde verilmiş olan Kurul kararlarından anlaşıldığı, ancak sunulan proforma fatura ve fiyat teklif tutarlarının ticari hayatın olağan durumu ve ekonomik verilerle ilgili genel bilgilerle uyumlu olmadığının anlaşılması durumunda da, teklif açıklaması bu yönden mevzuata uygun görülmekle birlikte proforma fatura ve fiyat teklif tutarlarının düşüklüğünün düzenlenen ve idareye sunulan belgenin usulüne uygun olmadığına ilişkin eylemi ortadan kaldırmayacağı düşüncesi ile, Kanunun temel ilkelerinden eşit muamele ve güvenirlik ilkelerinin ön planda çalıştırılmasının temini yönünden incelenmesi için bağlı bulunan vergi dairesine gönderilmiştir.
Yukarıda yapılan iki değerlendirmenin belge üzerinde aynı anda var olduğu durumda, bildirim yapılmasının anlamlı olduğu yönünde bütünlük sağladığı şeklinde yapılan değerlendirmelerin birbirinden bağımsız işletilmesi durumunda, yani aşırı düşük açıklamada, isteklinin giyime ilişkin sunduğu proforma fatura ve fiyat teklif tutarlarının ticari hayatın olağan durumu ve ekonomik verilerle ilgili genel bilgilerle uyumlu olmadığının açıkça bilinmesine rağmen, sırf, anılan belgelerin Tebliğinin sözü edilen açıklamalarına göre belge üzerinde taşıması gereken şartlara uygun olarak taşıdığı tespitine dayanılarak isteklinin açıklamasının mevzuata uygun olduğunu kabul etmenin mevzuat ile çelişki yarattığı, bu nedenle, anılan belgelerin Kamu İhale Genel Tebliğinin ilgili açıklamalarına göre belge üzerinde taşıması gereken şartları taşıdığının tespit edilmiş olmasına rağmen, proforma fatura ve fiyat teklif tutarlarının ticari hayatın olağan durumu ve ekonomik verilerle ilgili genel bilgilerle uyumlu olmadığı durumunun incelenmesi için Tebliğin ilgili açıklaması uyarınca ilgili vergi dairesine bile bile gönderilmemesi durumunda, Kanunda belirtilen temel ilkelerden eşit muamele ve güvenirlik ilkelerinin ön planda zedelendiği işlemlerin gerçekleştirilmiş olacağı düşüncesiyle, Tebliğin ilgili açıklamalarına göre, belge üzerinde taşıması gereken şartları taşıdığının tespit edilmiş olmasına rağmen, vergi dairesine bildirim yapılmasına gerek görülmeyen, proforma fatura ve fiyat teklif tutarlarının, ticari hayatın olağan durumu ve ekonomik verilerle ilgili genel bilgilerle uyumlu olmadığının anlaşıldığı durumda, anılan isteklinin aşırı düşük açıklamalarının mevzuata uygun olmadığı gerekçesi olarak kabul edilmemesi gerekmektedir.
İncelemeye konu ihalede, idarece aşırı düşük teklif açıklaması uygun bulunarak; ihale üzerinde bırakılan Burç Yapı Bilg. İşl. Dağ. Gıda Tem. ve Sağ. Hizm. San. Tic. Ltd. Şti., ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif olarak belirlenen Çağ Yapı İnş. Taah. Gıda Tem. Bilg. Tic. ve San. Ltd. Şti., ile aşırı düşük teklif açıklamaları idarece uygun bulunarak geçerli teklif olarak kabul edilen, Genç Ufuklar Dan. Tem. Gıda Halk İlş. İnş. Taah. Paz. San. ve Dış Tic. Ltd. Şti., Aserha Sos. Hizm. Bil. Turz. Nak. İnş. Elek. Elektr. Dan. Tic. ve Ltd. Şti. ve Livar İn. Kay. Hizm. Tem. İnş. Turz. San. ve Tic. Ltd. Şti.nin yapmış oldukları aşırı düşük açıklamaları, başvuru sahibinin iddiaları kapsamında Kurul çoğunluğunca verilen kararda belirtilen; “Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79’uncu maddesinin (5) nolu alt bendindeki açıklamaya uygun olarak tevsik edemediği” gerekçesiyle uygun bulunmamış ve anılan isteklilerin açıklamalarının bu yönüyle mevzuata uygun olmadığı gerekçesiyle tekliflerinin değerlendirme dışı bırakılmasına karar verilmiştir.
Diğer yandan, başvuru sahibinin ikinci iddiası yukarıda aktarılan değerlendirmeler ışığı altında değerlendirildiğinde;
İncelemeye konu ihalede, idarece aşırı düşük teklif açıklaması uygun bulunarak; ihale üzerinde bırakılan Burç Yapı Bilg. İşl. Dağ. Gıda Tem. ve Sağ. Hizm. San. Tic. Ltd. Şti. ile aşırı düşük teklif açıklamaları idarece uygun bulunan Aserha Sos. Hizm. Bil. Turz. Nak. İnş. Elek. Elektr. Dan. Tic. ve Ltd. Şti. ve Genç Ufuklar Dan. Tem. Gıda Halk İlş. İnş. Taah. Paz. San. ve Dış Tic. Ltd. Şti.’nin yapmış oldukları aşırı düşük açıklamaları yukarıda aktarılan değerlendirmeler ışığı altında değerlendirildiğinde; 
İhale üzerinde bırakılan istekli Burç Yapı Bilg. İşl. Dağ. Gıda Tem. ve Sağ. Hizm. San. Tic. Ltd. Şti. tarafından aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında ihale konusu işte çalışacak personelin giyim giderinin maliyetine dayalı açıklamasının tevsiki için; 71 adet yazlık alt-üst takım iş elbisesi için 0,08 TL, 71 adet kışlık alt-üst takım iş elbisesi için 0,08 TL, 38 çift çizme için 0,02 TL ve 33 çift sabo terlik için 0,02 TL birim fiyatlar üzerinden toplamda 12,78 TL fiyat öngören Kahraman Temizlik-Ö. Devrim KAHRAMAN tarafından istekli adına tanzim edilen 13.08.2012 tarihli proforma fatura ile ekinde maliyet/satış tespit tutanağının (Ek-O.5) sunulduğu anlaşılmış olduğundan, anılan isteklininaşırı düşük açıklaması kapsamında sunduğu; proforma fatura ile maliyet/satış tespit tutanağında, ön görülen giyim maliyet bedellerinin maliyet muhasebesi kayıtları açısından ticari hayatın olağan durumu ve ekonomik verilerle ilgili genel bilgilerle uyumlu olmadığı, bu nedenle adı geçen isteklinin aşırı düşük teklif açıklamasının mevzuata uygun olmadığından teklifinin bu gerekçe ile de değerlendirme dışı bırakılması gerektiği,
İhalede, aşırı düşük teklif açıklaması uygun bulunarak geçerli teklif olarak belirlenen istekli Aserha Sos. Hizm. Bil. Turz. Nak. İnş. Elek. Elektr. Dan. Tic. ve Ltd. Şti. tarafından aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında ihale konusu işte çalışacak personelin giyim giderinin maliyetine dayalı açıklamasının tevsiki için; 76 adet yazlık alt-üst takım iş elbisesi için 0,07 TL, 76 adet kışlık alt-üst takım iş elbisesi için 0,07 TL, 76 çift çizme için 0,04 TL ve 66 çift sabo terlik için 0,04 TL birim fiyatlar üzerinden toplamda 15,62 TL fiyat öngören SRN Temz. Malz. Teks. İş Elb. İlaç. Tarım Ürün. tarafından istekli adına tanzim edilen 13.08.2012 tarihli proforma fatura ile, 142 adet yaz-kış alt-üst takım iş elbisesi için 0,04 TL, 38 çift çizme için 0,20 TL ve 1 çift sabo terlik için 0,03 TL birim fiyatlar üzerinden toplamda 14,27 TL fiyat öngören Artmest Grup temz. Hizm. Org. Teks. Gıda İnş. Taah. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından istekli adına tanzim edilen 10.08.2012 tarihli proforma fatura ile ekinde maliyet/satış tespit tutanağının (Ek-O.5) sunulduğu anlaşılmış olduğundan, anılan isteklinin aşırı düşük açıklaması kapsamında sunduğu; proforma faturalar ile maliyet/satış tespit tutanağında, ön görülen giyim maliyet bedellerinin maliyet muhasebesi kayıtları açısından ticari hayatın olağan durumu ve ekonomik verilerle ilgili genel bilgilerle uyumlu olmadığı, bu nedenle adı geçen isteklinin aşırı düşük teklif açıklamasının mevzuata uygun olmadığından teklifinin bu gerekçe ile de değerlendirme dışı bırakılması gerektiği,
İhalede, aşırı düşük teklif açıklaması uygun bulunarak geçerli teklif olarak belirlenen istekli Genç Ufuklar Dan. Tem. Gıda Halk İlş. İnş. Taah. Paz. San. ve Dış Tic. Ltd. Şti. tarafından aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında ihale konusu işte çalışacak personelin giyim giderinin maliyetine dayalı açıklamasının tevsiki için; 71 adet yazlık pantolon için 0,06 TL, 71 adet yazlık kısa kollu iş önlüğü için 0,09 TL, 71 adet kışlık pantolon için 0,06 TL ve 71 adet kışlık uzun kollu iş önlüğü için 0,10 TL birim fiyatlar üzerinden toplamda 22,01 TL fiyat öngören Gonca Tekstil-Hüseyin TÜRKOĞLU tarafından istekli adına tanzim edilen 06.08.2012 tarihli proforma fatura ile ekinde maliyet/satış tespit tutanağının (Ek-O.5) sunulduğu, ayrıca, aynı istekli tarafından, 38 çift çizme için 0,15 TL ve 33 çift sabo terlik için 0,15 TL birim fiyatlar üzerinden toplamda 10,65 TL fiyat öngören Papuç Kundura-Mehmet KARAHAN tarafından istekli adına tanzim edilen 06.08.2012 tarihli proforma fatura ile ekinde maliyet/satış tespit tutanağının (Ek-O.5) sunulduğu anlaşılmış olduğundan, anılan isteklinin aşırı düşük açıklaması kapsamında sunduğu; proforma faturalar ile maliyet/satış tespit tutanaklarında, ön görülen giyim maliyet bedellerinin maliyet muhasebesi kayıtları açısından ticari hayatın olağan durumu ve ekonomik verilerle ilgili genel bilgilerle uyumlu olmadığı, bu nedenle adı geçen isteklinin aşırı düşük teklif açıklamasının mevzuata uygun olmadığından teklifinin bu gerekçe ile de değerlendirme dışı bırakılması gerektiği,
Diğer yandan, aşırı düşük teklif açıklamaları idarece uygun görülerek ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi olarak belirlenen Çağ Yapı İnş. Taah. Gıda Tem. Bil. Tic. ve San. Ltd. Şti. ile aşırı düşük teklif açıklaması idarece uygun görülen Pam-pak Sos. Ve Sağ. Hizm. bil. İşl. Otom. İnş. San. ve Tic. Ltd. Şti.’nin aşırı düşük teklif açıklamalarının İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmeliğin 18’inci maddesi yönünden aşırı düşük teklif açıklamalarındaki giyim malzemelerinin tevsiki açısından idarece yukarıda aktarılan değerlendirmeye paralel yapılacak inceleme sonucuna göre tekrar karar verilmesi gerektiği,
Değerlendirilmiştir.
Açıklanan nedenlerle, başvuru sahibinin itirazen şikayet başvuru dilekçesinde dile getirdiği birinci iddiası hakkında Kurul çoğunluğunca verilen “düzeltici işlem belirlenmesine” niteliğindeki karar gerekçesine katılmakla birlikte, başvuru sahibinin itirazen şikayet başvuru dilekçesinde belirttiği ikinci iddiasına yönelik İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmeliğin 18’inci maddesi yönünden yapılan incelemeye göre, ticari şirketlerin iktisadi amacının kâr elde etmek olduğu, kâr elde etmese dahi en azından zarar etmemek üzere ticari faaliyetlerine devam etmelerinin bir zorunluluk olduğu aksi takdirde söz konusu şirketlerin zarar etmemek ve kâr elde etmek için kayıt dışı ticari yollara başvurmalarının kuvvetle muhtemel olduğu düşüncesi ile, inceleme konusu ihalede giyimine ilişkin açıklamaları kapsamında verdikleri proforma faturadaki teklif fiyatlarının maliyet muhasebesi kayıtları açısından ticari hayatın olağan durumu ve ekonomik verilerle ilgili genel bilgilerle uyumlu olmadığı belirlenen, ihale üzerinde bırakılan Burç Yapı Bilg. İşl. Dağ. Gıda Tem. ve Sağ. Hizm. San. Tic. Ltd. Şti. ile aşırı düşük teklif açıklaması uygun bulunarak geçerli teklif olarak belirlenen Aserha Sos. Hizm. Bil. Turz. Nak. İnş. Elek. Elektr. Dan. Tic. ve Ltd. Şti. ve Genç Ufuklar Dan. Tem. Gıda Halk İlş. İnş. Taah. Paz. San. ve Dış Tic. Ltd. Şti.’nin tekliflerinin bu gerekçeler üzerinden de değerlendirme dışı bırakılması gerektiği, ayrıca, aşırı düşük teklif açıklamaları idarece uygun görülerek ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi olarak belirlenen Çağ Yapı İnş. Taah. Gıda Tem. Bil. Tic. ve San. Ltd. Şti. ile aşırı düşük teklif açıklaması idarece uygun görülen Pam-pak Sos. Ve Sağ. Hizm. Bil. İşl. Otom. İnş. San. ve Tic. Ltd. Şti.’nin aşırı düşük teklif açıklamalarının İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmeliğin 18’inci maddesi yönünden aşırı düşük teklif açıklamalarındaki giyim malzemelerinin tevsiki açısından idarece yukarıda aktarılan değerlendirmeye paralel yapılacak inceleme sonucuna göre de tekrar karar verilmesi gerektiği hususlarında “düzeltici işlem belirlenmesine” karar verilmesi gerektiği yönündeki düşüncem ile, ikinci iddiaya yönelik Kurul çoğunluğunca alınan karara katılmıyorum.  (¤¤)

Full & Egal Universal Law Academy