(4734 S. K. m. 37, 38, 54, 65) (Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği m. 59) (Kamu İhale Genel Tebliği m. 79)
Toplantı No: 2013/023
Gündem No: 26
Karar Tarihi: 18.03.2013
Karar No: 2013/UH.II-1401
Şikayetçi: Tempo Kurumsal Hizmetler Ltd. Şti., HAVAALANI KAVŞAĞI EGS BUSİNESS PARK BLOKLARI B3 BLOK KAT:9 NO:310/A YEŞİLKÖY/ İSTANBUL
İhaleyi Yapan Daire: Beylikdüzü Belediye Başkanlığı (Destek Hizmetleri Müdürlüğü), Büyükşehir Mah. Enver Adakan Cad. No:1 İSTANBUL
Başvuru Tarih ve Sayısı: 22.02.2013 / 6725
Başvuruya Konu İhale: 2012/160485 İhale Kayıt Numaralı "Beylikdüzü Belediyesi 2013 Yılı, Hizmet Binalarının Temizlik Ve Genel Hizmetlerinin Yürütülmesi İçin Hizmet Alınması İşi" İhalesi
Kurumca Yapılan İnceleme ve Değerlendirme: Beylikdüzü Belediye Başkanlığı Destek Hizmetleri Müdürlüğü tarafından 05.12.2012 tarihinde açık ihale usulü ile yapılan “Beylikdüzü Belediyesi 2013 Yılı, Hizmet Binalarının Temizlik ve Genel Hizmetlerinin Yürütülmesi İçin Hizmet Alınması İşi” ihalesine ilişkin olarak Tempo Kurumsal Hizmetler Ltd. Şti.nin 04.02.2013 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusu hakkında idare tarafından süresi içinde karar alınmaması üzerine, başvuru sahibince 22.02.2013 tarih ve 6725 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 22.02.2013 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.
Başvuruya ilişkin olarak 2013/832 sayılı şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.
Karar: Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.
İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle, ihale üzerinde kalan istekli ve ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi istekli tarafından sunulan teklif bedellerinin hayatın olağan akışına aykırı ve aşırı düşük olduğu, teklif bedellerinin işçilik maliyeti hariç kalan kısmı ile personele verilecek kıyafetlerin karşılanmasının mümkün olmadığı, dolayısıyla idarece bu isteklilerin aşırı düşük teklif açıklamalarının uygun bulunması işleminin mevzuata aykırı olduğu iddialarına yer verilmiştir.
Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.
İdari Şartname’nin “İhale konusu işe ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde,
“2.1. İhale konusu hizmetin;
a) Adı: Beylikdüzü Belediyesi 2013 Yılı, Hizmet Binalarının Temizlik ve Genel Hizmetlerinin Yürütülmesi İçin Hizmet Alınması İşi” düzenlemesi yer almaktadır.
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Aşırı Düşük Teklifler” başlıklı 38’inci maddesinde; “İhale komisyonu verilen teklifleri 37 nci maddeye göre değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister.
İhale komisyonu;
a) İmalat sürecinin, verilen hizmetin ve yapım yönteminin ekonomik olması,
b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal ve hizmetlerin temini veya yapım işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,
c) Teklif edilen mal, hizmet veya yapım işinin özgünlüğü,
Hususlarında belgelendirilmek suretiyle yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak, aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir.” hükmü yer almakta olup, anılan maddenin gerekçesinde; “..işin gerektiği şekilde yapılmasına imkan verecek sorumlu bir teklif hazırlanıp hazırlanmadığını tespit etmek üzere, ihale komisyonunun yaklaşık maliyete göre aşırı düşük olduğunu belirlediği teklifleri hemen reddetmek yerine, bu teklif sahiplerinden tekliflerinin bileşenleri ile ilgili olarak açıklama istemesine ve bu açıklamalar çerçevesinde nihai değerlendirmesini yapmasına imkan tanınmıştır.” şeklinde açıklama yapılmıştır.
Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 59’uncu maddesinde; “(1) İhale komisyonu verilen tekliflerden, diğer tekliflere veya yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister.
(2) İhale komisyonu;
a) Verilen hizmet ve yapım yönteminin ekonomik olması,
b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin işin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,
c) Teklif edilen işin özgünlüğü,
hususlarında belgelendirilmek suretiyle yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak, aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir. İhale komisyonunca reddedilmeyen aşırı düşük teklifler, geçerli teklif olarak dikkate alınır.
(3) Aşırı düşük tekliflerin tespiti ve değerlendirilmesinde; Kamu İhale Kurumu tarafından aşırı düşük tekliflerin tespiti, değerlendirilmesi ve ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi amacıyla sınır değer veya sorgulama kriterleri ya da ortalamalar belirlenmiş ise ihale komisyonu bu düzenlemeyi esas alır.
(4) Aşırı düşük teklif değerlendirmesinde tekliflerin, asgari maliyet yanında sözleşme giderlerini karşılayıp karşılamadığı da dikkate alınır.” hükmü bulunmaktadır.
Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Hizmet alımı ihalelerinde aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi” başlıklı 79’uncu maddesinde;“79.1. Personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihalelerinde, tekliflerin değerlendirilmesinde;
79.3. Asgari işçilik maliyeti;
i- İhale tarihinde yürürlükte bulunan brüt asgari ücret veya idari şartnamede brüt asgari ücretin yüzde (%) fazlası olarak belirlenen ücret (ulusal bayram ve genel tatil günleri ile fazla çalışma saatlerine ilişkin ücretler dahil),
ii- İdari şartnamede öngörülen nakdi veya ayni yemek ve yol bedeli ile ayni giyim bedeli,
iii- İşveren sigorta primi tutarından oluşmaktadır.
79.4. İhale komisyonu tarafından, personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihaleleri ile personel çalıştırılmasına dayalı olmamakla birlikte ihale dokümanında personel sayısının belirlendiği ve haftalık çalışma saatinin tamamının idarede kullanılacağı hizmet alımı ihalelerinde asgari işçilik maliyeti, sözleşme giderleri ve genel giderler ile varsa malzeme ve diğer maliyet kalemleri, bunlar dışında kalan hizmet alımı ihalelerinde ise ihale dokümanında belirtilen teklif fiyata dahil giderler dikkate alınmak suretiyle tekliflerin değerlendirilmesi yapılarak 4734 sayılı Kanunun 38 inci maddesi uyarınca teklifi aşırı düşük görülen isteklilerden işin niteliğine göre ihale komisyonunca belirlenen önemli teklif bileşenleri ile ilgili açıklama istenecektir. İdarelerce aşırı düşük tekliflere yönelik açıklama istenmesine ilişkin yazıda, teklifte önemli olduğu tespit edilen bileşenlerin belirtilmesi ve açıklama için isteklilere üç (3) iş gününden az olmamak üzere makul bir süre verilmesi gerekmektedir.
Personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihalelerinde, kar hariç yaklaşık maliyet tutarının üzerindeki teklifler aşırı düşük teklif olarak kabul edilmeyecektir.
79.4.1. İsteklilerce yapılacak aşırı düşük teklife ilişkin açıklamalar belgelere dayanmalıdır. Belgelere dayanılmaksızın yapılan açıklamalar kabul edilmeyerek söz konusu teklifler reddedilecektir.
79.4.2. İhale komisyonu tarafından yapılacak aşırı düşük teklif değerlendirmesinde aşağıdaki hususların dikkate alınması gerekmektedir.
79.4.2.1. İhale komisyonu, teklifin önemli bileşenlerine ilişkin olarak;
a) Verilecek hizmetin ekonomik olması,
b) Seçilen teknik çözümler ve hizmetlerin temininde kullanılacak avantajlı koşullar,
c) Teklif edilen hizmetin özgünlüğü,
hususlarında istekliler tarafından belgelere dayalı olarak yapılan yazılı açıklamaları da dikkate almak suretiyle aşırı düşük teklifleri değerlendirerek ihaleyi sonuçlandıracaktır.
79.4.2.2. Verilecek hizmetin ekonomik olması, seçilen teknik çözümler, hizmetin yerine getirilmesinde kullanılacak avantajlı koşullar veya hizmetin özgünlüğü hususunda bir açıklamada bulunulması durumunda; sadece bu hususların neler olduğu değil, belirtilen çözüm, avantajlı koşul, özgünlük ya da hizmetin ekonomik olması sayesinde elde edilen maliyet avantajının da bilgi ve belgelere dayalı olarak açıklanması gerekmektedir.
79.4.2.3. Teklifi aşırı düşük bulunan isteklilerin, tekliflerinde önemli olduğu tespit edilen bileşenler ile ilgili olarak Kanunun 38 inci maddesi uyarınca yapacakları açıklamaya dayanak teşkil eden bilgi ve belgeleri sunmaları gerekmektedir.
İsteklilerin açıklamalarına dayanak teşkil eden bilgi ve belgeler;
a. Tedarikçi veya üreticilerden alınan proforma faturalar,
…
g. İsteklinin ürettiği, aldığı veya sattığı mallara ilişkin maliyet/satış tutarı tespit tutanaklarıdır.
İstekliler tekliflerine ilişkin olarak yukarıda sayılan belgelerden kendileri için uygun olanları (79.4.2.4-79.4.2.13) maddelerine göre yapacakları açıklamalar kapsamında sunacaklardır.
…
79.4.2.4. Tedarikçi veya üreticilerden alınan birim fiyatları gösteren proforma fatura sunularak açıklama yapılması durumunda proforma faturadaki birim satış tutarı;
a) Maliyete dayalı açıklama yapıldığında, maliyet/satış tutarı tespit tutanağında yer alan (Ek-O.5) ağırlıklı ortalama birim maliyetin,
b) Satışlar üzerinden açıklama yapıldığında, maliyet/satış tutarı tespit tutanağında yer alan (Ek-O.5) ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin,
altında olamaz.
Maliyete dayalı açıklama yapıldığında, mükellefle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından proforma fatura üzerine; “Birim satış tutarının, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre çıkartılan ve tarafımdan onaylanan maliyet/satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim maliyet tutarının altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir.
Satışlar üzerinden açıklama yapıldığında, mükellefle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından proforma fatura üzerine; “Birim satış tutarının, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre çıkartılan ve tarafımdan onaylanan maliyet/satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir.
Kaşeleme işlemi bu Tebliğin 8.4 maddesinde belirtilen özel kaşe kullanılmak suretiyle yapılabileceği gibi, bu kaşe dışında meslek mensubuna ilişkin bilgileri içeren kaşe kullanılmak suretiyle de yapılabilir.” açıklaması bulunmaktadır.
İdari Şartname’nin “Teklif fiyata dahil olan giderler” başlıklı 25’nci maddesinde,
“25.1. İstekliler tekliflerine her türlü vergi (KDV hariç),resim, harç ve benzeri giderlerini dahil edeceklerdir.
25.2. 25.1. maddesinde yer alan gider kalemlerinde artış olması ya da benzeri yeni gider kalemlerinin oluşması hallerinde, teklif edilen fiyatın bu tür artış ya da farkları karşılayacak payı içerdiği kabul edilir. Yüklenici, bu artış ve farkları ileri sürerek herhangi bir hak talebinde bulunamaz.
25.3. Teklif fiyata dahil olan diğer giderler aşağıda belirtilmiştir:
25.3.1. İşin süresi ve personel sayısı dikkate alınarak ilgili mevzuatına göre hesaplanacak işçilik ücreti:
Her bir Düz İşçi asgari ücretin % 25 fazlası ücret alacaktır.
Her bir Genel Hizmet Görevlisi asgari ücretin % 35 fazlası ücret alacaktır.
Her bir Vasıflı İşçi asgari ücretin % 50 fazlası ücret alacaktır.
25.3.2. Yemek, yol ve giyecek giderleri:
Yüklenici tarafından karşılanacak yol masrafı aylık gün sayısı olarak 26 ( yirmi altı ) gün, yemek masrafı aylık gün sayısı olarak aylık 26 ( yirmi altı ) gün esas alınacaktır. Personelin yol gideri günlük brüt (5,45 TL) olarak hesaplanacaktır. Yüklenici, teklif fiyatına personel yol giderini dahil edecek ve bordroda gösterecektir. Personelin yemek gideri günlük brüt (10,76 TL) olarak hesaplanacaktır. Yüklenici, teklif fiyatına personel yemek giderini dahil edecek ve bordroda gösterecektir. Yol ve yemek gideri nakdi olarak karşılanacaktır. Yüklenici çalıştırdığı işçiler için aşağıda özellikleri ve sayıları belirtilen kıyafetleri her bir işçi için ayrı ayrı olmak üzere ayni olarak temin edecektir:
1. Yazlık İş Önlüğü: Kısa kollu, yazlık alpaka kumaştan, dört düğmeli, arka beli pileli, arkadan yırtmaçlı, belediye logolu, üç cepli (2 ön cep, 1 göğüs cebi) olacak şekilde 2 şer adet.
2. Kışlık İş Önlüğü: Uzun kollu, kışlık alpaka kumaştan, dört düğmeli, arka beli
pileli, arkadan yırtmaçlı, belediye logolu, üç cepli (2 ön cep, 1 göğüs cebi) olacak şekilde 2 şer adet.
3. Yazlık Pantolon: %100 pamuk, gabardin 1 er adet.
4. Kışlık Pantolon: %100 pamuk, gabardin 1 er adet.
5. Yazlık Tişört: %100 pamuk, belediye logolu, 3 er adet.
6. Yazlık Ayakkabı: Deri, ortopedik, içi astarlı, kaymaz tabanlı, 1er adet.
7. Kışlık Ayakkabı: Hakiki Deri, ortopedik, içi astarlı, kauçuk, kaymaz tabanlı, yarım boğaz 1 er adet.
...
25.4. Sözleşme konusu işin bedelinin ödenmesi aşamasında doğacak Katma Değer Vergisi (KDV), ilgili mevzuatı çerçevesinde İdare tarafından yükleniciye ayrıca ödenir.
25.5. Kısa vadeli sigorta prim oranları belirtilecektir.
Personelin iş kazaları ile meslek hastalıkları sigortası pirim oranı %3 (yüzde üç) olarak tespit edilmiştir.”düzenlemesi yer almaktadır.
İdari Şartname’nin ekinde ise“…
Sıra No           Açıklama                                                       Birimi              İşçi Sayısı       Ay
1                      Düz işçi çalıştırılması                                     Kişi*Ay          37,00               12,000
2                      Genel hizmet görevlisi çalıştırılması              Kişi*Ay          16,00               12,000
3                      Vasıflı işçi çalıştırılması                                 Kişi*Ay          22,00               12,000
…” düzenlemesi yer almaktadır.
İhale konusu işin personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı olduğu, hizmet alımında 37 adet düz işçi, 16 adet genel hizmet görevlisi ve 22 adet vasıflı işçi olmak üzere toplam 75 kişinin, 12 ay süreyle çalıştırılacağı; ihale dokümanında söz konusu personel için idarece yol ve yemek ücretinin nakdi olarak verileceğinin öngörüldüğü, ayrıca iş kapsamında yüklenici tarafından her bir personele 7 kalemden oluşan giyim malzemesi verilmesi gerektiği anlaşılmıştır.
İncelemeye konu ihalede, Adonis Müt. İnş. Taah. Tur. Yem. Gıda Nak. Pet. Ür. Tem. Sağ. Bil. San. Tic. Ltd. Şti. ve Danış Müt. Yem. Tem. Gıda Pet. Ür. Oto. Tar. San. Tic. Ltd. Şti. İş Ortaklığı, ENH Tem. İnş. Dış Tic. Ltd. Şti. ve Günpak Tem. Hiz. Bil. İşl. Oto. İnş. San. Tic. Ltd. Şti. olmak üzere 3 isteklinin aşırı düşük teklif sorgulamasına tabi tutulduğu, sorgulamaya tabi tutulan isteklilerden Günpak Tem. Hiz. Bil. İşl. Oto. İnş. San. Tic. Ltd. Şti.’nin süresi içerisinde aşırı düşük teklif açıklamasında bulunmadığı; Adonis Müt. İnş. Taah. Tur. Yem. Gıda Nak. Pet. Ür. Tem. Sağ. Bil. San. Tic. Ltd. Şti. ve Danış Müt. Yem. Tem. Gıda Pet. Ür. Oto. Tar. San. Tic. Ltd. Şti. İş Ortaklığı ve ENH Tem. İnş. Dış Tic. Ltd. Şti.’nin ise teklif açıklamasını sunduğu, sunulan her 2 açıklamanın da idarece uygun bulunduğu ve ihalenin sonuçlandırıldığı görülmüştür.
İhale üzerinde kalan Adonis Müt. İnş. Taah. Tur. Yem. Gıda Nak. Pet. Ür. Tem. Sağ. Bil. San. Tic. Ltd. Şti. ve Danış Müt. Yem. Tem. Gıda Pet. Ür. Oto. Tar. San. Tic. Ltd. Şti. İş Ortaklığının 24.12.2012 tarih ve 28478 sayı ile idare kayıtlarına alınan aşırı düşük teklif açıklamasında, 2 adet maliyet hesabı cetveli, 3 adet KİK İşçilik modülü çıktısı ve giyime ilişkin bedelleri açıklamak üzere Elçi Tekstil Temizlik Ambalaj firmasından alınmış 1 adet proforma fatura ve proforma faturanın eki maliyet/satış tutarı tespit tutanağını sunduğu görülmüş, sunulan proforma faturalar ile tutanağın uyumlu olduğu, SMMM onaylı proforma fatura ve maliyet/satış tutarı tespit tutanağının üzerinde ilgili beyan ifadelerinin yer aldığı anlaşılmıştır.
İhale üzerinde kalan isteklinin aşırı düşük teklif açıklaması incelendiğinde, giyim maliyeti için 5,80 TL ve yüklenici kârı için 0,56 TL, işçilik ücreti için ise 1.919.701,08 TL olmak üzere toplam 1.919.707,44 TL teklif bedeli öngörüldüğü, yapılan işçilik hesaplamasında, hesaplama tarihindeki KİK işçilik modülünün kullanıldığı anlaşılmıştır.
İhale dokümanı düzenlemeleri ve sosyal güvenlik mevzuatı çerçevesinde incelemeye konu ihalede teklif edilmesi gereken asgari işçilik maliyeti (giyim bedeli hariç) 1.919.705,60 TL olarak tespit edilmiştir.
İş kalemi                                                                    Birim fiyat                  Teklif edilmesi gerekli
asgari tutar
Düz işçi (37 kişi, asgari ücretin %25 fazlası)             2.019,75                                 896.769,00
Genel Hizmet Görevlisi (16 kişi, asgari ücretin
%35 fazlası)                                                               2.139,39                                 410.762,88
Vasıflı İşçi (22 kişi, asgari ücretin %50 fazlası)        2.318,84                                 612.173,76
TOPLAM                                                                                                                 1.919.705,60
Yapılan incelemede; ihaleye toplam 1.919.707,44 TL teklif veren Adonis Müt. İnş. Taah. Tur. Yem. Gıda Nak. Pet. Ür. Tem. Sağ. Bil. San. Tic. Ltd. Şti. ve Danış Müt. Yem. Tem. Gıda Pet. Ür. Oto. Tar. San. Tic. Ltd. Şti. İş Ortaklığının, teklifinde firma kârı olarak 0,56 TL, giyim maliyet bedeli olarak 5,80 TL, 3 kalem işçiliğe ilişkin olarak ise toplam 1.919.701,08 TL öngürdüğü, işçiliğe ilişkin öngörülen bedelin, teklif edilmesi gereken asgari işçilik maliyetinin (1.919.705,60 TL) altında olduğu anlaşıldığından, bu isteklinin teklifinin değerlendirme dışı bırakılması gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.
Ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi istekli ENH Tem. İnş. Dış Tic. Ltd. Şti.’nin 26.12.2012 tarih ve 28968 sayı ile idare kayıtlarına alınan aşırı düşük teklif açıklaması incelendiğinde, giyime ilişkin bedellerin tevsiki amacıyla Kahraman Temizlik Tekstil firmasından alınmış 1 adet proforma fatura ve eki maliyet/satış tutarı tespit tutanağının sunulduğu, proforma fatura ile tutanağın uyumlu olduğu, SMMM onaylı proforma fatura ve maliyet/satış tutarı tespit tutanağının üzerinde ilgili beyan ifadelerinin yer aldığı görülmüş, diğer yandan toplam teklif bedelinin 1.919.710,08 TL olduğu, teklifinde toplam giyim maliyeti için 8,50 TL, yüklenici kârı için 0,47 TL ve işçilik ücreti için de 1.919.701,08 TL öngörüldüğü, işçiliğe ilişkin öngörülen bedelin, teklif edilmesi gereken asgari işçilik maliyetinin (1.919.705,60 TL) altında olduğu anlaşıldığından, ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi isteklinin de teklifinin değerlendirme dışı bırakılması gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.
Yapılan inceleme ve değerlendirmeler neticesinde; giyime ilişkin giderlerin, ihale üzerinde kalan Adonis Müt. İnş. Taah. Tur. Yem. Gıda Nak. Pet. Ür. Tem. Sağ. Bil. San. Tic. Ltd. Şti. ve Danış Müt. Yem. Tem. Gıda Pet. Ür. Oto. Tar. San. Tic. Ltd. Şti. İş Ortaklığı ve ekonomik açıdan en avantajlı 2‘nci teklif sahibi istekli ENH Tem. İnş. Dış Tic. Ltd. Şti. tarafından mevzuata uygun şekilde açıklanarak tevsik edildiği anlaşılmış olsa da; aşırı düşük teklif açıklamalarında belirtmiş oldukları işçiliğe ilişkin bedellerin, teklif edilmesi gerekli asgari işçilik maliyetinin altında olduğu anlaşıldığından, idarece aşırı düşük teklif açıklamalarının uygun bulunması işleminin mevzuata aykırı olduğu, her iki isteklinin de teklifinin değerlendirme dışı bırakılması gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.
Sonuç olarak, yukarıda mevzuata aykırılıkları belirtilen işlemlerin düzeltici işlemle giderilebilecek nitelikte işlemler olduğu tespit edildiğinden, Adonis Müt. İnş. Taah. Tur. Yem. Gıda Nak. Pet. Ür. Tem. Sağ. Bil. San. Tic. Ltd. Şti. ve Danış Müt. Yem. Tem. Gıda Pet. Ür. Oto. Tar. San. Tic. Ltd. Şti. İş Ortaklığı ve ENH Tem. İnş. Dış Tic. Ltd. Şti.’nin tekliflerinin değerlendirme dışı bırakılması ve bu aşamadan sonraki işlemlerin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerekmektedir.
Açıklanan nedenlerle 4734 sayılı Kanun'un 65'inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 60 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,
Anılan Kanun'un 54'üncü maddesinin onuncu fıkrasının (b) bendi gereğince düzeltici işlem belirlenmesine,
Esasta
Oybirliği, gerekçede oyçokluğu ile karar verildi.
EK GEREKÇE
Başvuru sahibinin itirazen şikayet başvuru dilekçesinde belirttiği iddiası kapsamında Kurul çoğunluğunca, ihale üzerinde kalan Adonis Müt. Inş. Taah. Tur. Yem. Gıda Nak. Pet. Ür. Tem. Sağ. Bil. San. Tic. Ltd. Şti.-Danış Müt. Yem. Tem. Gıda Pet. Ür. Oto. Tar. San. Tic. Ltd. Şti. iş ortaklığı ile ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi istekli ENH Tem. İnş. Dış Tic. Ltd. Şti.’nin aşırı düşük teklif açıklamalarında işçiliğe ilişkin belirtmiş oldukları bedellerin teklif edilmesi gerekli asgari işçilik maliyetinin altında olduğu, bu nedenle açıklamalarının uygun olmadığı anlaşıldığından, anılan isteklilerin tekliflerinin değerlendirme dışı bırakılması ve bu aşamadan sonraki işlemlerin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerektiği hususlarında “düzeltici işlem belirlenmesine” karar verilmiştir.
Başvuru sahibinin itirazen şikayet başvuru dilekçesinde belirttiği iddiası kapsamında “düzeltici işlem belirlenmesine” niteliğindeki Kurulca verilen karara katılmakla beraber, başvuru sahibinin iddiasının İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmeliğin 18’inci maddesi yönünden yapılan incelemeye göre;
Kamu İhale Tebliğinin 79.4.2.18. maddesinde; “İtirazen şikayet başvurularına ilişkin olarak Kurum tarafından yapılan incelemede gerekli görülmesi durumunda, proforma fatura ve fiyat tekliflerine ilişkin maliyet/satış tutarı tespit tutanakları, bunları muhafaza eden meslek mensubundan istenebilir. Gerek meslek mensubundan istenen tutanaklar gerekse ihaleyi yapan idare tarafından Kuruma gönderilen belgeler arasında yer alan proforma fatura ve fiyat teklif tutarları ile maliyet/satış tutarı tespit tutanağında belirtilen maliyet ve satış tutarlarının arasında uyumsuzluk olduğunun veya bu belgelerde yer alan bilgilerin ticari hayatın olağan durumu ve ekonomik verilerle ilgili genel bilgilerle uyumlu olmadığının değerlendirilmesi durumunda; proforma fatura ve fiyat teklifleri ile maliyet/satış tutarı tespit tutanakları mükellef ve/veya isteklinin bağlı olduğu vergi dairesine gönderilir ve gerekli olması halinde Cumhuriyet Savcılığına bildirim yapılır.“ açıklaması yer almaktadır.
Kurumca bu açıklama uyarınca yapılan incelemelere göre, hizmet alımlarında aşırı düşük teklif açıklamasında giyim bedeline ilişkin yapılan açıklamalarda, istekli tarafından giyim bedeline ilişkin sunulan proforma fatura ve fiyat teklif tutarları ile maliyet/satış tutarı tespit tutanağında belirtilen maliyet ve satış tutarlarının arasında uyumsuzluk olduğunun veya bu belgelerde yer alan bilgilerin ticari hayatın olağan durumu ve ekonomik verilerle ilgili genel bilgilerle uyumlu olmadığının değerlendirilmesi durumunda, belirtilen proforma fatura ve fiyat teklifleri ile maliyet/satış tutarı tespit tutanakları mükellef ve/veya isteklinin bağlı olduğu vergi dairesine gönderilmesi, ayrıca konunun önemine göre de Cumhuriyet Savcılığına bildirim yapılması hususlarının anlaşılması gerektiğinin aşikar olması nedeni ve bu yönde verilen Kurul Kararları ile konu içtihat niteliğini kazanmış olmasının yanında Tebliğin yukarıda sözü edilen düzenlemesi birbirine bağlı/bağımlı iki temel açıklamadır.
Şöyle ki; cari piyasa koşullarına, temel ekonomik verilere ve hayatın olağan durumuna uygun olmadığı anlaşılan fiyat teklifinin bir şekilde şekle uygun olarak müşavir tarafından tevsik edilmesi halinde, bu durumun ilgili vergi dairesine bildirilerek “bu tevsikin” doğruluğunun testi istenilmekte ve sistemin sigortası genel kabulüyle yapılmış bir mevzuat düzenlemesi şeklinde tezahür etmiştir. Kamu İhale Tebliğinin 79.4.2.18. maddesinin birbirine bağımlı son açıklama cümlesinin uygulanmaması halinde başlangıç cümlesine göre tekliflerin değerlendirilmesinin sağlıklı ve hukuken uygun bir yanı olmayacaktır.
İstekliler tarafından asgari işçilik bedelinin çok az üstünde verilen teklif bedelinin en düşük teklife yakın olmasının sağlanması için teklif bileşenlerinden olan giyim bedeli açıklamasına yönelik olarak verilen proforma fatura ve fiyat teklif tutarlarının düşük bedelli olarak oluşturulduğunun konu ile ilgili içtihat niteliğinde verilmiş Kurul kararlarından anlaşıldığı, verilen proforma fatura ve fiyat teklif tutarlarının ticari hayatın olağan durumu ve ekonomik verilerle ilgili genel bilgilerle uyumlu olmadığının anlaşılmasına rağmen, düşük bedelli de olsa, istekli tarafından verilen proforma fatura ve fiyat tekliflerin Kamu İhale Genel Tebliğinin ilgili hükümlerine göre belge üzerinde taşıması gereken şartları taşıdığının tespiti halinde anılan açıklamanın mevzuat uyarınca uygun görüldüğünün içtihat niteliğinde verilmiş olan Kurul kararlarından anlaşıldığı, ancak sunulan proforma fatura ve fiyat teklif tutarlarının ticari hayatın olağan durumu ve ekonomik verilerle ilgili genel bilgilerle uyumlu olmadığının anlaşılması durumunda da, teklif açıklaması bu yönden mevzuata uygun görülmekle birlikte proforma fatura ve fiyat teklif tutarlarının düşüklüğünün düzenlenen ve idareye sunulan belgenin usulüne uygun olmadığına ilişkin eylemi ortadan kaldırmayacağı düşüncesi ile, Kanunun temel ilkelerinden eşit muamele ve güvenirlik ilkelerinin ön planda çalıştırılmasının temini yönünden incelenmesi için bağlı bulunan vergi dairesine gönderilmiştir.
Yukarıda yapılan iki değerlendirmenin belge üzerinde aynı anda var olduğu durumda, bildirim yapılmasının anlamlı olduğu yönünde bütünlük sağladığı şeklinde yapılan değerlendirmelerin birbirinden bağımsız işletilmesi durumunda, yani aşırı düşük açıklamada, isteklinin giyime ilişkin sunduğu proforma fatura ve fiyat teklif tutarlarının ticari hayatın olağan durumu ve ekonomik verilerle ilgili genel bilgilerle uyumlu olmadığının açıkça bilinmesine rağmen, sırf, anılan belgelerin Tebliğinin sözü edilen açıklamalarına göre belge üzerinde taşıması gereken şartlara uygun olarak taşıdığı tespitine dayanılarak isteklinin açıklamasının mevzuata uygun olduğunu kabul etmenin mevzuat ile çelişki yarattığı, bu nedenle, anılan belgelerin Kamu İhale Genel Tebliğinin ilgili açıklamalarına göre belge üzerinde taşıması gereken şartları taşıdığının tespit edilmiş olmasına rağmen, proforma fatura ve fiyat teklif tutarlarının ticari hayatın olağan durumu ve ekonomik verilerle ilgili genel bilgilerle uyumlu olmadığı durumunun incelenmesi için Tebliğin ilgili açıklaması uyarınca ilgili vergi dairesine bile bile gönderilmemesi durumunda, Kanunda belirtilen temel ilkelerden eşit muamele ve güvenirlik ilkelerinin ön planda zedelendiği işlemlerin gerçekleştirilmiş olacağı düşüncesiyle, Tebliğin ilgili açıklamalarına göre, belge üzerinde taşıması gereken şartları taşıdığının tespit edilmiş olmasına rağmen, vergi dairesine bildirim yapılmasına gerek görülmeyen, proforma fatura ve fiyat teklif tutarlarının, ticari hayatın olağan durumu ve ekonomik verilerle ilgili genel bilgilerle uyumlu olmadığının anlaşıldığı durumda, anılan isteklinin aşırı düşük açıklamalarının “mevzuata uygun olmadığı” şeklinde gerekçe ile kabul edilmemesi gerekmektedir.
İncelemeye konu ihalede;
Aşırı düşük teklif açıklamaları idarece uygun bulunarak ihalede ekonomik açıdan en avantajlı teklif olarak ve ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif olarak belirlenmeleri Kurul çoğunluğunca, “işçilik bedeline ilişkin açıklamalarının uygun olmadığı” gerekçesiyle uygun görülmeyen Adonis Müt. Inş. Taah. Tur. Yem. Gıda Nak. Pet. Ür. Tem. Sağ. Bil. San. Tic. Ltd. Şti.-Danış Müt. Yem. Tem. Gıda Pet. Ür. Oto. Tar. San. Tic. Ltd. Şti. iş ortaklığı ile ENH Tem. İnş. Dış Tic. Ltd. Şti.’nin,aşırı düşük teklif açıklamaları kapsamında sunduğu bilgi ve belgeler yukarıda aktarılan değerlendirmeler ışığı altında değerlendirildiğinde;
Aşırı düşük teklif açıklamaları idarece uygun bulunarak ihalede ekonomik açıdan en avantajlı teklif olarak belirlenmeleri Kurul çoğunluğunca, “işçilik bedeline ilişkin açıklamalarının uygun olmadığı” gerekçesiyle uygun görülmeyen Adonis Müt. Inş. Taah. Tur. Yem. Gıda Nak. Pet. Ür. Tem. Sağ. Bil. San. Tic. Ltd. Şti.-Danış Müt. Yem. Tem. Gıda Pet. Ür. Oto. Tar. San. Tic. Ltd. Şti. iş ortaklığıtarafından aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında ihale konusu işte çalışacak personelin giyim giderinin maliyetine dayalı açıklamasının tevsiki için; 300 adet yazlık ve kışlık iş önlüğü için 0,005 TL, 150 adet yazlık ve kışlık pantolon için 0,01 TL, 225 adet yazlık t-şört için 0,005 TL ve 150 çift yazlık ve kışlık ayakkabı için 0,01 TL olarak önerilen birim fiyatları içeren Elçi Temz. Tekstil Ambalaj-Suat ELÇİ tarafından istekli adına tanzim edilen 04.12.2012 tarihli proforma fatura ile ekinde maliyet/satış tespit tutanağının (Ek-O.5) sunulduğu anlaşılmış olduğundan, anılan isteklininaşırı düşük açıklaması kapsamında sunduğu; proforma fatura ile maliyet/satış tespit tutanağında, ön görülen giyim maliyet bedellerinin maliyet muhasebesi kayıtları açısından ticari hayatın olağan durumu ve ekonomik verilerle ilgili genel bilgilerle uyumlu olmadığı, bu nedenle adı geçen isteklinin aşırı düşük teklif açıklamasının mevzuata uygun olmadığından teklifinin bu gerekçe ile de değerlendirme dışı bırakılması gerektiği,
Aşırı düşük teklif açıklamaları idarece uygun bulunarak ihalede ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif olarak belirlenmeleri Kurul çoğunluğunca, “işçilik bedeline ilişkin açıklamalarının uygun olmadığı” gerekçesiyle uygun görülmeyen ENH Tem. İnş. Dış Tic. Ltd. Şti. tarafından aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında ihale konusu işte çalışacak personelin giyim giderinin maliyetine dayalı açıklamasının tevsiki için; 300 adet yazlık ve kışlık iş önlüğü, 150 adet yazlık ve kışlık pantolon, 225 adet yazlık t-şört, ve 150 çift yazlık ve kışlık ayakkabı’dan oluşan giyim malzemelerinin her birine ayrı ayrı olmak üzere 0,01 TL olarak önerilen birim fiyatlar üzerinden toplamda 8,25 TL fiyat öngören Kahraman temizlik Tekstil-Ö. Devrim KAHRAMAN tarafından istekli adına tanzim edilen 04.12.2012 tarihli proforma fatura ile ekinde maliyet/satış tespit tutanağının (Ek-O.5) sunulduğu anlaşılmış olduğundan, anılan isteklinin aşırı düşük açıklaması kapsamında sunduğu; proforma fatura ile maliyet/satış tespit tutanağında, ön görülen giyim maliyet bedellerinin maliyet muhasebesi kayıtları açısından ticari hayatın olağan durumu ve ekonomik verilerle ilgili genel bilgilerle uyumlu olmadığı, bu nedenle adı geçen isteklinin aşırı düşük teklif açıklamasının mevzuata uygun olmadığından teklifinin bu gerekçe ile de değerlendirme dışı bırakılması gerektiği,
Değerlendirilmiştir.
Açıklanan nedenlerle, başvuru sahibinin itirazen şikayet başvuru dilekçesinde belirttiği iddiası kapsamında “düzeltici işlem belirlenmesine” niteliğindeki Kurulca verilen karara katılmakla beraber, başvuru sahibinin iddiasının İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmeliğin 18’inci maddesi yönünden yapılan incelemeye göre; ticari şirketlerin iktisadi amacının kâr elde etmek olduğu, kâr elde etmese dahi en azından zarar etmemek üzere ticari faaliyetlerine devam etmelerinin bir zorunluluk olduğu aksi takdirde söz konusu şirketlerin zarar etmemek ve kâr elde etmek için kayıt dışı ticari yollara başvurmalarının kuvvetle muhtemel olduğu düşüncesi ile, inceleme konusu ihalede giyimine ilişkin açıklamaları kapsamında verdikleri proforma faturadaki teklif fiyatlarının maliyet muhasebesi kayıtları açısından ticari hayatın olağan durumu ve ekonomik verilerle ilgili genel bilgilerle uyumlu olmadığı belirlenen, aşırı düşük teklif açıklamaları idarece uygun bulunarak ihalede ekonomik açıdan en avantajlı teklif olarak ve ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif olarak belirlenmeleri Kurul çoğunluğunca, “işçilik bedeline ilişkin açıklamalarının uygun olmadığı” gerekçesiyle uygun görülmeyen Adonis Müt. Inş. Taah. Tur. Yem. Gıda Nak. Pet. Ür. Tem. Sağ. Bil. San. Tic. Ltd. Şti.-Danış Müt. Yem. Tem. Gıda Pet. Ür. Oto. Tar. San. Tic. Ltd. Şti. iş ortaklığı ile ENH Tem. İnş. Dış Tic. Ltd. Şti.’nin tekliflerinin belirtilen gerekçeler üzerinden de, değerlendirme dışı bırakılması gerektiği ve bu gerekçelerin de, anılan isteklilerin tekliflerinin değerlendirme dışı bırakılmasına ilişkin Kurulun çoğunluk karar gerekçeleri içinde yer alması gerektiği yönündeki düşüncem ile, bu husus dışında Kurulca alınan“düzeltici işlem belirlenmesine” niteliğindeki karar gerekçesine katılıyorum.
EK GEREKÇE
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 53. maddesinin (a) fıkrasında; Kamu İhale Kurumunun, bu Kanunda belirtilen esas, usul ve işlemlerin doğru olarak uygulanması konusunda görevli ve yetkili olduğu, (b) fıkrasının 9. bendinden sonraki 2. alt bendinde de; Kurumun Kurul kararıyla bu Kanunun ve Kamu İhale Sözleşmeleri Kanununun uygulanmasına ilişkin standart ihale dokümanı, tip sözleşme, yönetmelik ve tebliğler çıkarmaya yetkili olduğu, Kurul ve Kurumun yetkilerini, düzenleyici işlemler tesis ederek ve özel nitelikli kararlar alarak kullanacağı, standart ihale dokümanları, tip sözleşmeler, yönetmelik ve tebliğlerin Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe konulacağı hükme bağlanmıştır.
Anılan düzenleme uyarınca, Kamu İhale Kurulunun 4734 ve 4735 sayılı Kanunların uygulanması konusunda genel düzenleyici işlemler yapma yetkisini haiz olduğu kuşkusuzdur.
Anılan yetki çerçevesinde yürürlüğe konulan Kamu İhale Genel Tebliğinin 79.4.2.18 maddesinde; “İtirazen şikayet başvurularına ilişkin olarak Kurum tarafından yapılan incelemede gerekli görülmesi durumunda, proforma fatura ve fiyat tekliflerine ilişkin maliyet/satış tutarı tespit tutanakları, bunları muhafaza eden meslek mensubundan istenebilir. Gerek meslek mensubundan istenen tutanaklar gerekse ihaleyi yapan idare tarafından Kuruma gönderilen belgeler arasında yer alan proforma fatura ve fiyat teklif tutarları ile maliyet/satış tutarı tespit tutanağında belirtilen maliyet ve satış tutarlarının arasında uyumsuzluk olduğunun veya bu belgelerde yer alan bilgilerin ticari hayatın olağan durumu ve ekonomik verilerle ilgili genel bilgilerle uyumlu olmadığının değerlendirilmesi durumunda; proforma fatura ve fiyat teklifleri ile maliyet/satış tutarı tespit tutanakları mükellef ve/veya isteklinin bağlı olduğu vergi dairesine gönderilir ve gerekli olması halinde Cumhuriyet Savcılığına bildirim yapılır.” hükmü bulunmaktadır.
İnceleme kapsamında karşılaşılan proforma faturalardaki ekonomik değerlerin hayatın olağan akışına uygun olup olmadığının objektif bir kriterinin olamayacağı açık ise de, olağan dışılık konusundaki makul şüphe yeterlidir.
İhalenin iptal edilmiş olması ya da aşırı düşük teklif açıklaması uygun bulunmayan isteklinin teklifinin değerlendirme dışı bırakılmış olması dahi giyim bedeline ilişkin olarak düzenlenen ve idareye sunulan belgenin usulüne uygun olmadığına ilişkin eylemi ortadan kaldırmayacağından;
İnceleme konusu ihalede,
İhale üzerinde bırakılan Adonis Müt. İnş. Taah. Tur. Yem. Gıda Nak. Pet. Ür. Tem. Sağ. Bil. San. Tic. Ltd. Şti. + Danış Müt. Yem. Tem. Gıda Pet. Ür. Oto. Tar. San. Tic. Ltd. Şti. iş ortaklığının aşırı düşük teklif açıklamasında, ihale konusu işte çalıştırılacak personele verilecek giyecekleri belgelendirmek üzere Elçi Tekstil Temizlik Ambalaj’dan alınmış proforma faturayı sunmuştur. Proforma fatura incelendiğinde ihale konusu işte çalışacak 75 personele (kişi başı 11 parça giyecek) Teknik Şartname’de öngörülen giyecek için toplam 5,80 TL bedel öngörüldüğü, bu durumda her bir giyim parçası için kuruşun altında bedel öngörüldüğü anlaşılmıştır.
Aynı şekilde, ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi ENH Tem. İnş. Dış Tic. Ltd. Şti.’nin aşırı düşük teklif açıklamasında, ihale konusu işte çalıştırılacak personele verilecek giyecekleri belgelendirmek üzere Kahraman Temizlik Tekstil’den alınmış proforma faturayı sunmuştur. Proforma fatura incelendiğinde ihale konusu işte çalışacak 75 personele (kişi başı 11 parça giyecek) Teknik Şartname’de öngörülen giyecek için toplam 8,50 TL bedel öngörüldüğü, bu durumda her bir giyim parçası için kuruşun altında bedel öngörüldüğü anlaşılmıştır.
Adı geçen istekliler tarafından giyim için parça başı öngörülen tutar kuruşun altında olduğundan yasal olarak geçerliliği bulunmamaktadır. Mevzuat gereği yarım kuruşun altı aşağı doğru yuvarlanması gerektiğinden esasen başvuru sahibinin giyim için herhangi bir bedel öngörmediği değerlendirilmiştir. Kaldı ki toplamda öngörülen tutar ödenebilecek bir meblağ olmakla birlikte birim fiyat anlamında bir kuruşun altında bir bedelin ödenmesi de mümkün değildir. Bu nedenle Adonis Müt. İnş. Taah. Tur. Yem. Gıda Nak. Pet. Ür. Tem. Sağ. Bil. San. Tic. Ltd. Şti. + Danış Müt. Yem. Tem. Gıda Pet. Ür. Oto. Tar. San. Tic. Ltd. Şti. iş ortaklığı ile ENH Tem. İnş. Dış Tic. Ltd. Şti.’nin teklifinin bu gerekçeyle de değerlendirme dışı bırakılması gerekmektedir.
Ayrıca;
İhale üzerinde bırakılan Adonis Müt. İnş. Taah. Tur. Yem. Gıda Nak. Pet. Ür. Tem. Sağ. Bil. San. Tic. Ltd. Şti. + Danış Müt. Yem. Tem. Gıda Pet. Ür. Oto. Tar. San. Tic. Ltd. Şti. iş ortaklığının sunduğu proforma faturadaki bilgiler yasal olarak geçerliliği mümkün olmayan rakamlar olduğundan anılan proforma faturanın ve proforma faturanın dayanağı maliyet/satış tutarı tespit tutanağının gönderilmek suretiyle, söz konusu belgelerde yer alan bilgilerin ticari hayatın olağan durumu ve ekonomik verilerle ilgili genel bilgilerle uyumlu olmadığı tespitinin yapılacak incelemelerde değerlendirilmek üzere, anılan proforma faturayı düzenleyen Elçi Tekstil Temizlik Ambalaj’ın bağlı olduğu Ulus/Ankara Vergi Dairesine,
Ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi ENH Tem. İnş. Dış Tic. Ltd. Şti.nin sunduğu proforma faturadaki bilgiler yasal olarak geçerliliği mümkün olmayan rakamlar olduğundan anılan proforma faturanın ve proforma faturanın dayanağı maliyet/satış tutarı tespit tutanağının gönderilmek suretiyle, söz konusu belgelerde yer alan bilgilerin ticari hayatın olağan durumu ve ekonomik verilerle ilgili genel bilgilerle uyumlu olmadığı tespitinin yapılacak incelemelerde değerlendirilmek üzere, anılan proforma faturayı düzenleyen Elçi Tekstil Temizlik Ambalaj’ın bağlı olduğu Maltepe/Ankara Vergi Dairesi Müdürlüğüne bildirimde bulunulması anılan Tebliğ gereğidir.
Açıklanan nedenlerle, yukarıda belirtilen hususların da anılan Kurul Kararı gerekçeleri arasında yer alması gerektiği yönündeki düşüncemizle, Kurulun “düzeltici işlem belirlenmesine” niteliğindeki kararına katılıyoruz. (¤¤)

Full & Egal Universal Law Academy