(5174 S. K. m. 51) (4734 S. K. m. 38) (Kamu İhale Genel Tebliği m. 8, 79)
Toplantı No: 2013/033
Gündem No: 62
Karar Tarihi: 29.04.2013
Karar No: 2013/UH.II-1950
Şikayetçi: M.N.A Tabldot Temizlik Hizmetleri İnşaat Bilgisayar Otomasyon Turizm Nakliye San. Tic. Ltd. Şti., YEŞİLTEPE MAH. HALİL RIFAT PAŞA CAD. NO:12 İZMİR
İhaleyi Yapan Daire: Bursa Büyükşehir Belediyesi Bursa Su Ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü (Buski), Sırameşeler Mh. Avrupa Konseyi Bulvarı 4/10 16190 BURSA
Başvuru Tarih ve Sayısı: 03.04.2013 / 11759
Başvuruya Konu İhale: 2012/198773 İhale Kayıt Numaralı "Genel Müdürlüğümüze Ait Hizmet Binalarının Genel Temizliği İle Çay Servisi, Odacılık, Bahçe Bakım, Santral Ve Sekreterlik Hizmetlerinin 150 Kişilik Personel İle Yaptırılması Hizmet İşi" İhalesi
Kurumca Yapılan İnceleme ve Değerlendirme: Bursa Büyükşehir Belediyesi Bursa Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü (BUSKİ)tarafından 14.02.2013tarihinde açık ihale usulü ile yapılan “Genel Müdürlüğümüze Ait Hizmet Binalarının Genel Temizliği İle Çay Servisi, Odacılık, Bahçe Bakım, Santral ve Sekreterlik Hizmetlerinin 150 Kişilik Personel İle Yaptırılması Hizmet İşi” ihalesine ilişkin olarak M.N.A Tabldot Temizlik Hizmetleri İnşaat Bilgisayar Otomasyon Turizm Nakliye San. Tic. Ltd. Şti.nin 25.03.2013tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 28.03.2013tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 03.04.2013tarih ve 11759sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 02.04.2013tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.
Başvuruya ilişkin olarak 2013/1335sayılı şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.
Karar: Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.
İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle, aşırı düşük teklif açıklamasında giyim bedeli ile ilgili öngördükleri tutarın hayatın olağan akışına ve güncel ekonomik verilere aykırı olduğu gerekçesiyle tekliflerinin değerlendirme dışı bırakıldığı, idarece tesis edilen bu işlemin mevzuata aykırı olduğu iddialarına yer verilmiştir.
Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir:
Başvuru konusu ihaleye ait İdari Şartname’nin 2.1’inci maddesinde ihale konusu hizmetin adının “Genel Müdürlüğümüze Ait Hizmet Binalarının Genel Temizliği ile Çay Servisi, Odacılık, Bahçe Bakım, Santral ve Sekreterlik Hizmetlerinin 150 Kişilik Personel ile Yaptırılması Hizmet İşi” olarak belirtildiği,
Aynı Şartname’nin “Teklif fiyata dahil olan giderler” başlıklı 25’inci maddesinde,
“25.1.İlgili mevzuat gereğince ödenecek her türlü vergi 0,00948 oranındaki damga vergisi, 0,00569 oranındaki karar pulu bedeli, sözleşme bedelinin 0,0005 (onbinde beşi) oranında Kamu İhale Kurumu payı, resim, harç v.b. giderler ile ulaşım, nakliye, yükleme, boşaltma, her türlü sigorta giderleri isteklilerce teklif edilecek fiyata dahildir.
25.2.25.1. maddesinde yer alan gider kalemlerinde artış olması ya da benzeri yeni gider kalemlerinin oluşması hallerinde, teklif edilen fiyatın bu tür artış ya da farkları karşılayacak payı içerdiği kabul edilir. Yüklenici, bu artış ve farkları ileri sürerek herhangi bir hak talebinde bulunamaz.
25.3.Teklif fiyata dahil olan diğer giderler aşağıda belirtilmiştir:
25.3.1. İşin süresi ve personel sayısı dikkate alınarak ilgili mevzuatına göre hesaplanacak işçilik ücreti:
Bu ihale kapsamında 500 gün ulusal bayram ve genel tatil çalışması ile 15000 saat fazla mesai çalışması yaptırılabilecektir.
25.3.2. Yemek, yol ve giyecek giderleri:
a) Yüklenicinin çalıştıracağı personele aylık 22 gün üzerinden günlük Brüt 12,28 (Oniki)TL.(Yirmisekiz)Krş yemek bedeli verilecek olup, brüt ödeme tutarı ücret bordrosunda gösterilecektir.
b) Yüklenicinin çalıştıracağı personele aylık 22 gün üzerinden günlük Brüt 13,23 (Onüç)TL.(Yirmiüç)Krş yol bedeli verilecek olup, brüt ödeme tutarı ücret bordrosunda gösterilecektir.
c) Yıllık izin kullanan personele ilişkin (fiilen çalışılmayan resmi ve dini bayramlar dâhil) yemek ve yol gideri ödenmeyecektir.
Yüklenici tarafından çalışan personele görevleri esnasında kullanılmak üzere aşağıda belirtilen giyim malzemeleri verilecektir.
-Hizmet kapsamında Yönetici ve temizlik kontrol görevlisi olarak görev yapan 1 personele; 2 adet takım elbise, 2 adet gömlek, 2 çift yazlık ayakkabı, 2 adet kravat
-Çaycılık Garsonluk hizmetlerinde görev yapan 36 personele; 2 adet gömlek, 2 adet yazlık pantolon, 1 çift yazlık ayakkabı, 5 çift çorap, 3 adet kravat veya papyon,
-Temizlik ve odacılık hizmetlerinde görev yapan 46 erkek personele; 1 adet yazlık, 1 adet kışlık iş önlüğü, 1 adet yazlık pantolon, 1 adet kışlık pantolon, bir çift yazlık ayakkabı, 5 çift çorap,
-Temizlik ve odacılık hizmetlerinde görev yapan 19 bayan personele; 1 adet yazlık, 1 adet kışlık iş önlüğü,1 çift yazlık ayakkabı, 5 çift çorap,
-Bahçe hizmetlerinde görev yapan 7 personele 1 adet yazlık, 1 adet kışlık iş önlüğü, 1 adet yazlık pantolon, 1 adet kışlık iş tulumu, bir çift yazlık, bir çift kışlık ayakkabı, 5 çift çorap verilecektir.
İş elbiselerine ilişkin toplam miktarlar ve özellikleri aşağıda belirtilmiştir.
Malzemenin Adı Miktarı Birimi
Takım elbise
Normal klasik kesim, iki düğme, poli viskon kumaştan olacaktır. Dikişler sağlam ve sık dikilecektir. %70?i viskon, %30?u polyester olacaktır. 2 Tk
Gömlek (Beyaz, Uzun kollu)
65/35 pamuk polyester, tek cepli ve normal kesim olacaktır. 74 Ad
Ayakkabı (yazlık)
Siyah renkte içi ve dışı hakiki deri, bağcıklı ve kaymaz taban olacaktır. 110 Çf
Ayakkabı( kışlık)
Siyah renkte içi ve dışı hakiki deri, bağcıklı ve kaymaz taban olacaktır. 7 Çf
Kravat (siyah) 110 Ad
Yelek (Garson için) 72 Ad
İş önlüğü (Bay yazlık)
Alpaka kumaştan uzun kollu göğüste 1 cep, yanlarda 2 cep olacaktır.
53 Ad
İş önlüğü (Bay kışlık)
Alpaka kumaştan uzun kollu göğüste 1 cep, yanlarda 2 cep olacaktır.
53 Ad
Pantolon(yazlık)
Poli viskon kumaştan, yan ve arkada çift cep ve normal kesim olacaktır. 125 Ad
Pantolon (kışlık)
Kalın şarz kumaştan, yan ve arka cepler çift, normal kesim ve dikişler sağlam olacaktır. 46 Ad
Çorap (siyah) 540 Ad
Kışlık iş tulumu (Bahçıvan)
Pamuk Polyester gabardin kumaştan, üst göğüste 1 adet cep, yanlardan 2 cepli, cepler kumaş üstünden olacaktır. 7 Ad
İş önlüğü (Bayan yazlık)
Alpaka kumaştan kısa kol, göğüste 1 adet cep, yanlarda 2 adet cep, boyu basen hizasında olacaktır. 19 Ad
İş önlüğü (Bayan kışlık)
Alpaka kumaştan uzun kollu göğüste 1 adet cep, yanlarda 2 adet cep, boyu basen hizasında olacaktır. 19 Ad
giyecek giderleri isteklilerce teklif edilecek fiyata dahildir.
25.3.3. Bu madde boş bırakılmıştır.
25.3.4. Diğer giderler:
Sözleşmenin imzalanmasına ilişkin her türlü vergi 0,00948 oranındaki damga vergisi, 0,00569 oranındaki karar pulu bedeli, sözleşme bedelinin 0,0005 (onbinde beşi) oranında Kamu İhale Kurumu Payı, resim, harç v.b. giderler ile nakliye, yükleme, boşaltma, her türlü sigorta giderleri yükleniciye aittir.
25.4.Sözleşme konusu işin bedelinin ödenmesi aşamasında doğacak Katma Değer Vergisi (KDV), ilgili mevzuatı çerçevesinde İdare tarafından yükleniciye ayrıca ödenir.
25.5. Kısa vadeli sigorta prim oranları belirtilecektir.
Genel Müdürlüğümüze ait hizmet binalarının 12 ay süre ile genel temizliklerinin yapılması hizmet işinin Prim Nispeti 1.5, Tehlike Derecesi 2'dir.” düzenlemesinin yer aldığı, ihaleye ait Sözleşme Tasarısı’nın 9.1’inci maddesinde ise işin süresinin, işe başlama tarihinden itibaren 12 ay olarak düzenlendiği tespit edilmiştir.
Başvuru konusu hizmet alımı ihalesine Ankyra Organizasyon Turizm Sağlık Reklam İnşaat Yemek Üretim Bilgisayar Temizlik Gıda İlaçlama Taahhüt Ticaret Limited Şirketi, M.N.A. Tabldot Tem. Hizm. İnş. Bilg. Otomasyon Turz. Nak. San. Tic. Ltd. Şti. – Çelikler Tem. İnş. Yem. Gıda Pet. Ürün. San. Tic. Ltd. Şti. Ortak Girişimi, Çağ Yapı İnş. Taah. Gıda Tem. Tic. ve San. Ltd. Şti., Simge Tem. İnş. Bilg. Gıda Hizm. Taah. San. Tic. Ltd. Şti. – Meçe İnş. Tem. İth. İhr. San. Tic. Ltd. Şti. Ortak Girişimi, Tüm-Pa Tem. ve Sos. Hizm. İnş. Turz. Tic. Paz. Ltd. Şti. ve Kürşad İth. İhr. Tem. Gıda İnş. San. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından sunulan tekliflerin idarece aşırı düşük teklif olarak değerlendirildiği, 4734 sayılı Kanun’un 38’inci maddesine istinaden idarece isteklilere gönderilen 20.02.2013 tarih ve 2185, 2186, 2189, 2190, 2191 ve 2192 sayılı aşırı düşük teklif sorgulama yazılarında “…teklifinizi oluşturan maliyet bileşenlerinden bir adet temizlik personelinin aylık maliyetini, ücret, yemek, yol ve giyim bedelini içerecek şekilde, ayrıca ulusal bayram ve genel tatil çalışması ile fazla mesai çalışmasının bedeline ilişkin bilgi ve belgeleri, ayrıca;
a) Hizmet sürecinin, verilen hizmetin ve gerçekleştirme yönteminin ekonomik olması,
b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin hizmetin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,
c) Teklif edilen işin özgünlüğü,
hususlarında.. açıklamalarınızı en geç 06.03.2013 tarihi mesai bitimine kadar idaremize yazılı olarak bildirmeniz gerekmektedir.”ifadelerine yer verildiği görülmüştür.
Anılan isteklilerden Çağ Yapı İnş. Taah. Gıda Tem. Tic. ve San. Ltd. Şti., Simge Tem. İnş. Bilg. Gıda Hizm. Taah. San. Tic. Ltd. Şti. – Meçe İnş. Tem. İth. İhr. San. Tic. Ltd. Şti. Ortak Girişimi ile Tüm-Pa Tem. ve Sos. Hizm. İnş. Turz. Tic. Paz. Ltd. Şti.nin aşırı düşük teklif açıklaması sunmadıkları ve tekliflerinin idarece değerlendirme dışı bırakıldığı, M.N.A. Tabldot Tem. Hizm. İnş. Bilg. Otomasyon Turz. Nak. San. Tic. Ltd. Şti. – Çelikler Tem. İnş. Yem. Gıda Pet. Ürün. San. Tic. Ltd. Şti. Ortak Girişimi, Kürşad İth. İhr. Tem. Gıda İnş. San. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklamalarının idarece uygun görülmediği ve tekliflerinin değerlendirme dışı bırakıldığı, 07.03.2013 tarihli ihale komisyonu kararı ile ihalenin aşırı düşük teklif açıklaması uygun bulunan Ankyra Organizasyon Turizm Sağlık Reklam İnşaat Yemek Üretim Bilgisayar Temizlik Gıda İlaçlama Taahhüt Ticaret Limited Şirketi üzerinde bırakıldığı, ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi olarak Deneyim Mühendislik İnşaat Gıda Temizlik Güvenlik Orman ve Orman Ürünleri Sanayi Ticaret ve Limited Şirketi’nin belirlendiği tespit edilmiştir.
Kamu İhale Genel Tebliği’nin hizmet alımı ihalelerinde aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesine ilişkin 79’uncu maddesinde,
“79.4. İhale komisyonu tarafından, personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihaleleri ile personel çalıştırılmasına dayalı olmamakla birlikte ihale dokümanında personel sayısının belirlendiği ve haftalık çalışma saatinin tamamının idarede kullanılacağı hizmet alımı ihalelerinde asgari işçilik maliyeti, sözleşme giderleri ve genel giderler ile varsa malzeme ve diğer maliyet kalemleri, bunlar dışında kalan hizmet alımı ihalelerinde ise ihale dokümanında belirtilen teklif fiyata dahil giderler dikkate alınmak suretiyle tekliflerin değerlendirilmesi yapılarak 4734 sayılı Kanunun 38 inci maddesi uyarınca teklifi aşırı düşük görülen isteklilerden işin niteliğine göre ihale komisyonunca belirlenen önemli teklif bileşenleri ile ilgili açıklama istenecektir. İdarelerce aşırı düşük tekliflere yönelik açıklama istenmesine ilişkin yazıda, teklifte önemli olduğu tespit edilen bileşenlerin belirtilmesi ve açıklama için isteklilere üç (3) iş gününden az olmamak üzere makul bir süre verilmesi gerekmektedir.
Personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihalelerinde, kar hariç yaklaşık maliyet tutarının üzerindeki teklifler aşırı düşük teklif olarak kabul edilmeyecektir.
79.4.1. İsteklilerce yapılacak aşırı düşük teklife ilişkin açıklamalar belgelere dayanmalıdır. Belgelere dayanılmaksızın yapılan açıklamalar kabul edilmeyerek söz konusu teklifler reddedilecektir.
79.4.2. İhale komisyonu tarafından yapılacak aşırı düşük teklif değerlendirmesinde aşağıdaki hususların dikkate alınması gerekmektedir.
….
79.4.2.3. Teklifi aşırı düşük bulunan isteklilerin, tekliflerinde önemli olduğu tespit edilen bileşenler ile ilgili olarak Kanunun 38 inci maddesi uyarınca yapacakları açıklamaya dayanak teşkil eden bilgi ve belgeleri sunmaları gerekmektedir.
İsteklilerin açıklamalarına dayanak teşkil eden bilgi ve belgeler;
a. Tedarikçi veya üreticilerden alınan proforma faturalar,
b. Fiyat teklifleri,
c. Kamu kurum ve kuruluşları tarafından sunulan mal ve hizmetlere ilişkin ilan edilmiş fiyat tarifeleri veya bunlardan alınmış fiyat teklifleri,
ç. Kamu kurum ve kuruluşları tarafından ilgili mala ilişkin ilan edilen asgari fiyatlar,
d. Perakende satış yapan zincir mağaza veya marketlerin yayımladıkları fiyat kataloglarında yer alan fiyatlar,
e. Ticaret borsalarına kayıtlı mallara ilişkin olarak 5174 sayılı Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile Odalar ve Borsalar Kanununun 51 inci maddesinin (c) bendi uyarınca borsa idaresi tarafından düzenlenen ilgili malın fiyatını gösteren belgeler,
f. Yaş sebze ve meyve için, Yaş Sebze ve Meyve Ticaretinin Düzenlenmesi ve Toptancı Halleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname uyarınca faaliyet gösteren toptancı hali idaresi tarafından düzenlenen ilgili malın fiyatını gösteren belgeler,
g. İsteklinin ürettiği, aldığı veya sattığı mallara ilişkin maliyet/satış tutarı tespit tutanaklarıdır.
İstekliler tekliflerine ilişkin olarak yukarıda sayılan belgelerden kendileri için uygun olanları (79.4.2.4-79.4.2.13) maddelerine göre yapacakları açıklamalar kapsamında sunacaklardır.
Yukarıda sayılan belge ve bilgilerden hiçbiri ile açıklama yapılmasının fiilen mümkün olmadığının anlaşıldığı durumlarda istekli tarafından gerekçesi belirtilmek suretiyle ilgili mevzuatına göre son 12 ay içinde düzenlenen açıklamaya elverişli diğer belge ve bilgiler kullanılarak da açıklama yapılabilir. (Örnek: Yurt dışından ithal edilen mallara ilişkin olarak gümrük giriş beyannamesi kullanılarak açıklama yapılabilir.)
79.4.2.4. Tedarikçi veya üreticilerden alınan birim fiyatları gösteren proforma fatura sunularak açıklama yapılması durumunda proforma faturadaki birim satış tutarı;
a) Maliyete dayalı açıklama yapıldığında, maliyet/satış tutarı tespit tutanağında yer alan (Ek-O.5) ağırlıklı ortalama birim maliyetin,
b) Satışlar üzerinden açıklama yapıldığında, maliyet/satış tutarı tespit tutanağında yer alan (Ek-O.5) ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin,
altında olamaz.
Maliyete dayalı açıklama yapıldığında, mükellefle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından proforma fatura üzerine; “Birim satış tutarının, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre çıkartılan ve tarafımdan onaylanan maliyet/satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim maliyet tutarının altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir.
Satışlar üzerinden açıklama yapıldığında, mükellefle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından proforma fatura üzerine; “Birim satış tutarının, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre çıkartılan ve tarafımdan onaylanan maliyet/satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir.
Kaşeleme işlemi bu Tebliğin 8.4 maddesinde belirtilen özel kaşe kullanılmak suretiyle yapılabileceği gibi, bu kaşe dışında meslek mensubuna ilişkin bilgileri içeren kaşe kullanılmak suretiyle de yapılabilir.
….
79.4.2.8. İstekli tarafından açıklaması yapılacak girdinin fiyatının, kamu kurum ve kuruluşlarınca ilan edilen ilgili mala ilişkin asgari fiyatlara uygun olması halinde sadece ilan/davet ile ihale tarihi arasında (ihale tarihi hariç) geçerli olan asgari fiyatın belgelendirilmesi suretiyle açıklama yapılması yeterlidir.(Örnek: EPDK tarafından il bazında günlük olarak yayımlanan akaryakıt fiyatları vb.)
….
79.4.2.14. Proforma fatura ve fiyat tekliflerinin, proforma fatura veya fiyat teklifine konu alanda faaliyet gösterenlerden alınması gerekmekte olup bu belgelerin ihale tarihinden önce düzenlenmiş olması zorunlu değildir.
79.4.2.15. Maliyet/satış tutarı tespit tutanaklarının; 3568 sayılı Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanununa göre çalışan meslek mensuplarından, mükellefle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olanlar tarafından düzenlenmesi, bütün belge ve tutanakların her sayfasının taraflar tarafından imzalanarak kaşelenmesi gerekmektedir.
(79.4.2.4.) maddesine göre düzenlenen tutanak meslek mensubu ve proforma fatura veren tedarikçi veya imalatçı tarafından, (79.4.2.5.) maddesine göre düzenlenen tutanak meslek mensubu ile istekliye fiyat teklifini veren kişi tarafından imzalanarak kaşelenecek ancak bu tutanaklar proforma fatura veya fiyat teklifi ekinde idareye verilmeyecek ve düzenleyen meslek mensubu tarafından muhafaza edilecektir.
(79.4.2.12.) maddesine göre düzenlenen tutanaklar ise meslek mensubu ile ihaleye katılan istekli tarafından imzalanarak kaşelenecek ve açıklama ekinde idareye sunulacaktır.
Meslek mensubu, proforma fatura veya fiyat teklifi üzerindeki beyanı ile O-5, O-6, O-7 nolu tutanaklardaki beyanların doğruluğundan sorumludur.
Gerekli görülmesi durumunda ihaleyi yapan idare, proforma fatura ve fiyat tekliflerine ilişkin maliyet/satış tutarı tespit tutanaklarını, incelemek üzere muhafaza eden meslek mensubundan isteyebilir.
İhale komisyonunun, gerek meslek mensubundan istenen tutanaklar gerekse istekliler tarafından açıklama kapsamında ihale komisyonuna sunulan tutanaklar üzerinde yaptığı inceleme sonucunda sunulan proforma fatura / fiyat teklifi ile bu belgeler arasında uyumsuzluk olduğunu tespit etmesi durumunda teklif reddedilerek uyumsuzluğun niteliğine göre söz konusu belgeler mükellef ve/veya isteklinin bağlı olduğu vergi dairesine gönderilir ve gerekli olması halinde Cumhuriyet Savcılığına bildirim yapılır.
İhale komisyonunca yapılan inceleme sonucunda, yukarıda belirtildiği şekilde bir uyumsuzluk olduğu tespit edilmemekle birlikte, belgelerde yer alan bilgilerin ticari hayatın olağan durumu ve ekonomik verilerle ilgili genel bilgilerle uyumlu olmadığının değerlendirilmesi durumunda isteklinin teklifi reddedilmeyecek ancak proforma fatura ve fiyat teklifleri ile maliyet/satış tutarı tespit tutanakları mükellef ve/veya isteklinin bağlı olduğu vergi dairesine gönderilecektir.
79.4.2.16. İstekliler tarafından aşırı düşük teklif sorgulaması kapsamındaki mallara ilişkin olarak proforma fatura yerine sadece alış faturası ile açıklamada bulunulması geçerli bir açıklama olarak kabul edilmeyecektir.
Yukarıda belirtilen maliyet/satış tutarı tespit tutanaklarının son geçici vergi beyanname dönemine ilişkin olarak düzenlenmesi esastır. Ancak son geçici vergi beyanname döneminde, yasal defter ve belgelerde açıklama konusu mal veya hizmetlerle ilgili işlem bulunmaması durumunda, isteklinin kendi ürettiği, aldığı veya sattığı mallara ilişkin ağırlıklı ortalama birim maliyetin veya ağırlıklı ortalama birim satış tutarının belirtildiği “maliyet/satış tutarı tespit tutanağı” (Ek-O.7) hariç, söz konusu tutanaklar bir önceki geçici vergi beyanname dönemi esas alınarak düzenlenebilir. Son geçici vergi beyanname döneminin tespitinde; 4734 sayılı Kanunun 21 inci maddesinin (a), (d) ve (e) bentlerine göre pazarlık usulü ile yapılan ihalelerde ilk yazılı fiyat tekliflerinin alındığı tarih, diğer ihale usulleri ile yapılan ihalelerde ise ihale tarihi esas alınır.
Örneğin; 11.1.2010 tarihinde açık ihale usulü ile yapılan ihalede son geçici vergi beyanname dönemi “Ekim-Kasım-Aralık 2009”, 15.7.2010 tarihinde açık ihale usulü ile yapılan ihalede son geçici vergi beyanname dönemi “Nisan-Mayıs-Haziran 2010” dur.
….
79.4.2.18. İtirazen şikayet başvurularına ilişkin olarak Kurum tarafından yapılan incelemede gerekli görülmesi durumunda, proforma fatura ve fiyat tekliflerine ilişkin maliyet/satış tutarı tespit tutanakları, bunları muhafaza eden meslek mensubundan istenebilir. Gerek meslek mensubundan istenen tutanaklar gerekse ihaleyi yapan idare tarafından Kuruma gönderilen belgeler arasında yer alan proforma fatura ve fiyat teklif tutarları ile maliyet/satış tutarı tespit tutanağında belirtilen maliyet ve satış tutarlarının arasında uyumsuzluk olduğunun veya bu belgelerde yer alan bilgilerin ticari hayatın olağan durumu ve ekonomik verilerle ilgili genel bilgilerle uyumlu olmadığının değerlendirilmesi durumunda; proforma fatura ve fiyat teklifleri ile maliyet/satış tutarı tespit tutanakları mükellef ve/veya isteklinin bağlı olduğu vergi dairesine gönderilir ve gerekli olması halinde Cumhuriyet Savcılığına bildirim yapılır.
79.4.2.19. Personel çalıştırılmasına dayalı olmayan hizmet alımlarına ilişkin aşırı düşük teklif sorgulamasında, sözleşme giderleri ve genel giderlerin % 3 oranında hesaplanması söz konusu olmayacak, sözleşme giderleri ilgili mevzuatına göre hesaplanmak suretiyle aşırı düşük teklif sorgulamasına cevap verilecek ve teklifler değerlendirilecektir.
….
79.5 Aşırı düşük teklif sorgulaması sonucunda; (79.4.2.) maddesine uygun açıklamada bulunmayan, açıklamaları teknik şartnameye aykırı hususlar içeren veya teklif tutarı, personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihalelerinde asgari işçilik maliyeti ve % 3 oranındaki sözleşme giderleri ile genel giderleri, personel çalıştırılmasına dayalı olmamakla birlikte ihale dokümanında personel sayısının belirlendiği ve haftalık çalışma saatinin tamamının idarede kullanılacağı hizmet alımı ihalelerinde ise asgari işçilik maliyeti ve ilgili mevzuatı uyarınca hesaplanacak sözleşme giderlerini karşılamayan isteklilerin teklifleri gerekçeleri belirtilmek suretiyle reddedilecektir.” açıklaması yer almaktadır.
Yukarıda yer verilen Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79’uncu maddesinde, ihale komisyonunca yapılan inceleme sonucunda belgeler arasında bir uyumsuzluk olduğu tespit edilmemekle birlikte, belgelerde yer alan bilgilerin ticari hayatın olağan durumu ve ekonomik verilerle ilgili genel bilgilerle uyumlu olmadığının değerlendirilmesi durumunda isteklinin teklifinin reddedilmeyeceği açıklamalarına yer verilmiştir.
Başvuru sahibi istekli olan M.N.A. Tabldot Tem. Hizm. İnş. Bilg. Otomasyon Turz. Nak. San. Tic. Ltd. Şti. – Çelikler Tem. İnş. Yem. Gıda Pet. Ürün. San. Tic. Ltd. Şti. Ortak Girişimi’nin aşırı düşük teklif açıklaması incelendiğinde,
3.608.951,00 TL olan teklif bedeli içerisinde, 3.608.933,00 TL işçilik gideri, 17,93 TL giyim gideri, 0,07 TL firma kârı bulunduğu tespit edilmiştir.
Bahse konu istekli tarafından giyim için teklifinde öngördüğü bedeli tevsik etmek üzere, Helezon Tek. Tem. Elek. Elekt. Turz. Mak. Matbaa. Nak. Çiç. Rek. Org. San. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından tanzim edilen, SMMM tarafından üzerinde “Birim satış tutarının, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre çıkartılan ve tarafımdan onaylanan maliyet/satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarının %80’inin altında olmadığını beyan ederim.” ibaresi yazılarak kaşelenip imzalanan iş elbiselerinin tamamının 17,41 TL ile karşılanacağı belirtilen proforma faturanın ve bu kapsamda ayrıca söz konusu proforma faturaya dayanak teşkil eden maliyet/satış tutarı tespit tutanağının (Ek-O.5) sunulduğu, söz konusu tutanakta belirtilen tutarlar ile proforma faturadaki tutarların birbiri ile uyum olduğu ve bu tutanağın her sayfasının proforma faturayı düzenleyen firma ve SMMM tarafından imzalanarak kaşelendiği, açıklama kapsamında sunulan giyim giderine ilişkin proforma faturaların mevzuatta öngörülen şartları taşıdığı, sunulan proforma faturalar ile maliyet/satış tutarı tespit tutanakları arasında herhangi bir uyumsuzluk bulunmadığı ve bu belgelerin İdari Şartname’de öngörülen miktarları ve şartları karşıladığı tespit edilmiştir.
Yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri ve tespitler çerçevesinde, başvuru sahibi isteklinin aşırı düşük teklif açıklamasında giyim bedeli ile ilgili öngördüğü tutarın Kamu İhale Genel Tebliği’ne uygun şekilde açıklandığı ve idarece tesis edilen hayatın olağan akışına ve güncel ekonomik verilere aykırı olduğu gerekçesiyle tekliflerinin değerlendirme dışı bırakılması işleminin mevzuata aykırı olduğu, dolayısıyla başvuru sahibinin iddiasının yerinde olduğu sonucuna varılmış olup, M.N.A. Tabldot Tem. Hizm. İnş. Bilg. Otomasyon Turz. Nak. San. Tic. Ltd. Şti. – Çelikler Tem. İnş. Yem. Gıda Pet. Ürün. San. Tic. Ltd. Şti. Ortak Girişimi’nin teklifinin değerlendirmeye alınması gerektiği sonucuna varılmıştır.
Sonuç olarak, yukarıda mevzuata aykırılığı belirlenen ihale işlemlerinin düzeltici işlemle giderilebilecek nitelikte işlemler olduğu tespit edildiğinden, M.N.A. Tabldot Tem. Hizm. İnş. Bilg. Otomasyon Turz. Nak. San. Tic. Ltd. Şti. – Çelikler Tem. İnş. Yem. Gıda Pet. Ürün. San. Tic. Ltd. Şti. Ortak Girişimi’nin teklifinin değerlendirmeye alınması ve bu aşamadan sonraki ihale işlemlerinin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerekmektedir.
Açıklanan nedenlerle 4734 sayılı Kanun'un 65'inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 60 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,
Anılan Kanun'un 54'üncü maddesinin onuncu fıkrasının (b) bendi gereğince düzeltici işlem belirlenmesine,
Oyçokluğu ile karar verildi.
KARŞI OY
Başvuru sahibinin itirazen şikayet başvuru dilekçesinde özetle, “aşırı düşük teklif açıklamasında giyim bedeli ile ilgili öngördükleri tutarın hayatın olağan akışına ve güncel ekonomik verilere aykırı olduğu gerekçesiyle tekliflerinin değerlendirme dışı bırakıldığı, idarece tesis edilen bu işlemin mevzuata aykırı olduğu” şeklinde belirttiği iddiası hakkında Kurul çoğunluğunca, M.N.A. Tabldot Tem. Hizm. İnş. Bilg. Turz. San. Tic. Ltd. Şti. – Çelikler Tem. İnş. Yem. Gıda Pet. Ürün. San. Tic. Ltd. Şti. Ortak Girişimi’nin teklifinin değerlendirmeye alınması ve bu aşamadan sonraki ihale işlemlerinin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi hususunda “düzeltici işlem belirlenmesine” karar verilmiştir.
Başvuru sahibinin itirazen şikayet başvuru dilekçesinde belirttiği iddiasının İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmeliğin 18 inci maddesi yönünden yapılan incelemeye göre;
Kamu İhale Tebliğinin 79.4.2.18. maddesinde;“İtirazen şikayet başvurularına ilişkin olarak Kurum tarafından yapılan incelemede gerekli görülmesi durumunda, proforma fatura ve fiyat tekliflerine ilişkin maliyet/satış tutarı tespit tutanakları, bunları muhafaza eden meslek mensubundan istenebilir. Gerek meslek mensubundan istenen tutanaklar gerekse ihaleyi yapan idare tarafından Kuruma gönderilen belgeler arasında yer alan proforma fatura ve fiyat teklif tutarları ile maliyet/satış tutarı tespit tutanağında belirtilen maliyet ve satış tutarlarının arasında uyumsuzluk olduğunun veya bu belgelerde yer alan bilgilerin ticari hayatın olağan durumu ve ekonomik verilerle ilgili genel bilgilerle uyumlu olmadığının değerlendirilmesi durumunda; proforma fatura ve fiyat teklifleri ile maliyet/satış tutarı tespit tutanakları mükellef ve/veya isteklinin bağlı olduğu vergi dairesine gönderilir ve gerekli olması halinde Cumhuriyet Savcılığına bildirim yapılır.“ açıklaması yer almaktadır.
Kurumca bu açıklama uyarınca yapılan incelemelere göre, hizmet alımlarında aşırı düşük teklif açıklamasında giyim bedeline ilişkin yapılan açıklamalarda, istekli tarafından giyim bedeline ilişkin sunulan proforma fatura ve fiyat teklif tutarları ile maliyet/satış tutarı tespit tutanağında belirtilen maliyet ve satış tutarlarının arasında uyumsuzluk olduğunun veya bu belgelerde yer alan bilgilerin ticari hayatın olağan durumu ve ekonomik verilerle ilgili genel bilgilerle uyumlu olmadığının değerlendirilmesi durumunda, belirtilen proforma fatura ve fiyat teklifleri ile maliyet/satış tutarı tespit tutanakları mükellef ve/veya isteklinin bağlı olduğu vergi dairesine gönderilmesi, ayrıca konunun önemine göre de Cumhuriyet Savcılığına bildirim yapılması hususlarının anlaşılması gerektiğinin aşikar olması nedeni ve bu yönde verilen Kurul Kararları ile konu içtihat niteliğini kazanmış olmasının yanında Tebliğin yukarıda sözü edilen düzenlemesi birbirine bağlı/bağımlı iki temel açıklamadır.
Şöyle ki; cari piyasa koşullarına, temel ekonomik verilere ve hayatın olağan durumuna uygun olmadığı anlaşılan fiyat teklifinin bir şekilde şekle uygun olarak müşavir tarafından tevsik edilmesi halinde, bu durumun ilgili vergi dairesine bildirilerek “bu tevsikin” doğruluğunun testi istenilmekte ve sistemin sigortası genel kabulüyle yapılmış bir mevzuat düzenlemesi şeklinde tezahür etmiştir. Kamu İhale Tebliğinin 79.4.2.18. maddesinin birbirine bağımlı son açıklama cümlesinin uygulanmaması halinde başlangıç cümlesine göre tekliflerin değerlendirilmesinin sağlıklı ve hukuken uygun bir yanı olmayacaktır.
İstekliler tarafından asgari işçilik bedelinin çok az üstünde verilen teklif bedelinin en düşük teklife yakın olmasının sağlanması için teklif bileşenlerinden olan giyim bedeli açıklamasına yönelik olarak verilen proforma fatura ve fiyat teklif tutarlarının düşük bedelli olarak oluşturulduğunun konu ile ilgili içtihat niteliğinde verilmiş Kurul kararlarından anlaşıldığı, verilen proforma fatura ve fiyat teklif tutarlarının ticari hayatın olağan durumu ve ekonomik verilerle ilgili genel bilgilerle uyumlu olmadığının anlaşılmasına rağmen, düşük bedelli de olsa, istekli tarafından verilen proforma fatura ve fiyat tekliflerin Kamu İhale Genel Tebliğinin ilgili hükümlerine göre belge üzerinde taşıması gereken şartları taşıdığının tespiti halinde anılan açıklamanın mevzuat uyarınca uygun görüldüğünün içtihat niteliğinde verilmiş olan Kurul kararlarından anlaşıldığı, ancak sunulan proforma fatura ve fiyat teklif tutarlarının ticari hayatın olağan durumu ve ekonomik verilerle ilgili genel bilgilerle uyumlu olmadığının anlaşılması durumunda da, teklif açıklaması bu yönden mevzuata uygun görülmekle birlikte proforma fatura ve fiyat teklif tutarlarının düşüklüğünün düzenlenen ve idareye sunulan belgenin usulüne uygun olmadığına ilişkin eylemi ortadan kaldırmayacağı düşüncesi ile, Kanunun temel ilkelerinden eşit muamele ve güvenirlik ilkelerinin ön planda çalıştırılmasının temini yönünden incelenmesi için bağlı bulunan vergi dairesine gönderilmiştir.
Yukarıda yapılan iki değerlendirmenin belge üzerinde aynı anda var olduğu durumda, bildirim yapılmasının anlamlı olduğu yönünde bütünlük sağladığı şeklinde yapılan değerlendirmelerin birbirinden bağımsız işletilmesi durumunda, yani aşırı düşük açıklamada, isteklinin giyime ilişkin sunduğu proforma fatura ve fiyat teklif tutarlarının ticari hayatın olağan durumu ve ekonomik verilerle ilgili genel bilgilerle uyumlu olmadığının açıkça bilinmesine rağmen, sırf, anılan belgelerin Tebliğinin sözü edilen açıklamalarına göre belge üzerinde taşıması gereken şartlara uygun olarak taşıdığı tespitine dayanılarak isteklinin açıklamasının mevzuata uygun olduğunu kabul etmenin mevzuat ile çelişki yarattığı, bu nedenle, anılan belgelerin Kamu İhale Genel Tebliğinin ilgili açıklamalarına göre belge üzerinde taşıması gereken şartları taşıdığının tespit edilmiş olmasına rağmen, proforma fatura ve fiyat teklif tutarlarının ticari hayatın olağan durumu ve ekonomik verilerle ilgili genel bilgilerle uyumlu olmadığı durumunun incelenmesi için Tebliğin ilgili açıklaması uyarınca ilgili vergi dairesine bile bile gönderilmemesi durumunda, Kanunda belirtilen temel ilkelerden eşit muamele ve güvenirlik ilkelerinin ön planda zedelendiği işlemlerin gerçekleştirilmiş olacağı düşüncesiyle, Tebliğin ilgili açıklamalarına göre, belge üzerinde taşıması gereken şartları taşıdığının tespit edilmiş olmasına rağmen, vergi dairesine bildirim yapılmasına gerek görülmeyen, proforma fatura ve fiyat teklif tutarlarının, ticari hayatın olağan durumu ve ekonomik verilerle ilgili genel bilgilerle uyumlu olmadığının anlaşıldığı durumda, anılan isteklinin aşırı düşük açıklamalarının “mevzuata uygun olmadığı” şeklinde gerekçe ile kabul edilmemesi gerekmektedir.
İncelemeye konu ihalede;
Aşırı düşük teklif açıklamaları idarece uygun bulunmayarak teklifinin değerlendirme dışı bırakılması işlemleri Kurulca yerinde bulunmayan M.N.A. Tabldot Tem. Hizm. İnş. Bilg. Turz. San. Tic. Ltd. Şti. – Çelikler Tem. İnş. Yem. Gıda Pet. Ürün. San. Tic. Ltd. Şti. Ortak Girişiminin aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında sunduğu bilgi ve belgeler yukarıda aktarılan değerlendirmeler ışığı altında değerlendirildiğinde;
Anılan ortak girişim tarafından aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında ihale konusu işte çalışacak personelin giyim giderinin maliyetine dayalı açıklamasının tevsiki için; takım elbise, gömlek, yazlık ve kışlık ayakkabı, kravat, iş önlüğü yazlık ve kışlık pantolon ve çorap gibi giyim malzemelerinin her birine ayrı ayrı olmak üzere 0,01 TL ile 0,47 TL fitar aralığında birim fiyatları öngören Helezon Teks. Gıda ür. İnş. ve Malz. San. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından istekli adına tanzim edilen 11.02.2013 tarihli proforma fatura ile ekinde maliyet/satış tespit tutanağının (Ek-O.5) sunulduğu anlaşılmış olduğundan, anılan isteklinin aşırı düşük açıklaması kapsamında sunduğu; proforma fatura ile maliyet/satış tespit tutanağında, ön görülen giyim maliyet bedellerinin maliyet muhasebesi kayıtları açısından ticari hayatın olağan durumu ve ekonomik verilerle ilgili genel bilgilerle uyumlu olmadığı, bu nedenle adı geçen isteklinin aşırı düşük teklif açıklamasının mevzuata uygun olmadığından teklifinin bu gerekçe ile değerlendirme dışı bırakılması gerektiği değerlendirilmiştir.
Açıklanan nedenlerle, başvuru sahibinin iddiasının İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmeliğin 18 inci maddesi yönünden yapılan incelemeye göre; ticari şirketlerin iktisadi amacının kâr elde etmek olduğu, kâr elde etmese dahi en azından zarar etmemek üzere ticari faaliyetlerine devam etmelerinin bir zorunluluk olduğu aksi takdirde söz konusu şirketlerin zarar etmemek ve kâr elde etmek için kayıt dışı ticari yollara başvurmalarının kuvvetle muhtemel olduğu düşüncesi ile, inceleme konusu ihalede giyimine ilişkin açıklamaları kapsamında verdikleri proforma faturadaki teklif fiyatlarının maliyet muhasebesi kayıtları açısından ticari hayatın olağan durumu ve ekonomik verilerle ilgili genel bilgilerle uyumlu olmadığı belirlenen, aşırı düşük teklif açıklamaları idarece uygun bulunmayarak teklifinin değerlendirme dışı bırakılması işlemleri Kurulca yerinde bulunmayan M.N.A. Tabldot Tem. Hizm. İnş. Bilg. Turz. San. Tic. Ltd. Şti. – Çelikler Tem. İnş. Yem. Gıda Pet. Ürün. San. Tic. Ltd. Şti. Ortak Girişiminin teklifinin belirtilen gerekçeler üzerinden değerlendirme dışı bırakılması gerektiği yönündeki düşüncem ile, Kurulun çoğunluk kararına katılmıyorum.
EK GEREKÇE
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 53. maddesinin (a) fıkrasında; Kamu İhale Kurumunun, bu Kanunda belirtilen esas, usul ve işlemlerin doğru olarak uygulanması konusunda görevli ve yetkili olduğu, (b) fıkrasının 9. bendinden sonraki 2. alt bendinde de; Kurumun Kurul kararıyla bu Kanunun ve Kamu İhale Sözleşmeleri Kanununun uygulanmasına ilişkin standart ihale dokümanı, tip sözleşme, yönetmelik ve tebliğler çıkarmaya yetkili olduğu, Kurul ve Kurumun yetkilerini, düzenleyici işlemler tesis ederek ve özel nitelikli kararlar alarak kullanacağı, standart ihale dokümanları, tip sözleşmeler, yönetmelik ve tebliğlerin Resmî Gazetede yayımlanarak yürürlüğe konulacağı hükme bağlanmıştır.
Anılan düzenleme uyarınca, Kamu İhale Kurulunun 4734 ve 4735 sayılı Kanunların uygulanması konusunda genel düzenleyici işlemler yapma yetkisini haiz olduğu kuşkusuzdur.
Anılan yetki çerçevesinde yürürlüğe konulan Kamu İhale Genel Tebliğinin 79.4.2.18 maddesinde; “İtirazen şikayet başvurularına ilişkin olarak Kurum tarafından yapılan incelemede gerekli görülmesi durumunda, proforma fatura ve fiyat tekliflerine ilişkin maliyet/satış tutarı tespit tutanakları, bunları muhafaza eden meslek mensubundan istenebilir. Gerek meslek mensubundan istenen tutanaklar gerekse ihaleyi yapan idare tarafından Kuruma gönderilen belgeler arasında yer alan proforma fatura ve fiyat teklif tutarları ile maliyet/satış tutarı tespit tutanağında belirtilen maliyet ve satış tutarlarının arasında uyumsuzluk olduğunun veya bu belgelerde yer alan bilgilerin ticari hayatın olağan durumu ve ekonomik verilerle ilgili genel bilgilerle uyumlu olmadığının değerlendirilmesi durumunda; proforma fatura ve fiyat teklifleri ile maliyet/satış tutarı tespit tutanakları mükellef ve/veya isteklinin bağlı olduğu vergi dairesine gönderilir ve gerekli olması halinde Cumhuriyet Savcılığına bildirim yapılır.” hükmü bulunmaktadır.
İnceleme kapsamında karşılaşılan proforma faturalardaki ekonomik değerlerin hayatın olağan akışına uygun olup olmadığının objektif bir kriterinin olamayacağı açık ise de, olağandışılık konusundaki makul şüphe yeterlidir.
İhalenin iptal edilmiş olması ya da aşırı düşük teklif açıklaması uygun bulunmayan isteklinin teklifinin değerlendirme dışı bırakılmış olması dahi giyim bedeline ilişkin olarak düzenlenen ve idareye sunulan belgenin usulüne uygun olmadığına ilişkin eylemi ortadan kaldırmayacağından;
İnceleme konusu ihalede,
Başvuru sahibi M.N.A. Tabldot Temizlik Hizmetleri İnşaat Bilgisayar Otomasyon Turizm Nakliye San. Tic. Ltd. Şti.’nin aşırı düşük teklif açıklamasında, giyim bedelini belgelendirmek üzere sunduğu Helezon Tek. Tem. Elek. Elekt. Turz. Mak. Matbaa Nak. Çiç. Rek. Org. San. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından düzenlenen proforma faturada, ihale dokümanında belirtilen giyim malzemelerinin tamamının bedelinin 17,41 olduğunun belirtildiği, proforma faturadaki bilgiler mevzuata aykırılık görülmeyerek açıklaması kabul edildiğinden, anılan proforma faturanın ve proforma faturanın dayanağı maliyet/satış tutarı tespit tutanağının ilgili meslek mensubundan idarece istenilerek gönderilmek suretiyle, söz konusu belgelerde yer alan bilgilerin ticari hayatın olağan durumu ve ekonomik verilerle ilgili genel bilgilerle uyumlu olmadığı tespitinin yapılacak incelemelerde değerlendirilmek üzere, anılan proforma faturayı düzenleyen Helezon Tek. Tem. Elek. Elekt. Turz. Mak. Matbaa Nak. Çiç. Rek. Org. San. ve Tic. Ltd. Şti.nin bağlı olduğu İzmir Kemeraltı Vergi Dairesine bildirimde bulunulması,
Anılan Tebliğ gereği olduğundan, bu hususun anılan Kurul kararı gerekçeleri arasında yer alması gerektiği yönündeki düşüncemizle, karara katılıyoruz. (¤¤)

Full & Egal Universal Law Academy