(5174 S. K. m. 51) (4734 S. K. m. 21, 38, 54, 65) (5188 S. K. m. 21) (Özel Güvenlik Hizmetlerine Dair Kanunun Uygulanmasına İlişkin Yönetmelik m. 22) (İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmelik m. 18) (Kamu İhale Genel Tebliği m. 8, 78, 79)
Toplantı No: 2013/039
Gündem No: 22
Karar Tarihi: 29.05.2013
Karar No: 2013/UH.II-2267
Şikayetçi: Ulusal Özel Güvenlik Ve Koruma Hiz.Tic. Ltd. Şti., Rasimpaşa Mah. Yavuztürk Sok. No: 5/5 İSTANBUL
İhaleyi Yapan Daire: Yıldız Teknik Üniversitesi Rektörlüğü İdari Ve Mali İşler Daire Başkanlığı, Merkez Kampüs Yıldız Yokuşu Balmumcu 34349 İSTANBUL
Başvuru Tarih ve Sayısı: 08.05.2013/16035
Başvuruya Konu İhale: 2013/29734 İhale Kayıt Numaralı "Koruma Ve Özel Güvenlik" İhalesi
Kurumca Yapılan İnceleme ve Değerlendirme: Yıldız Teknik Üniversitesi Rektörlüğü İdari ve Mali İşler Daire Başkanlığı tarafından 12.04.2013 tarihinde açık ihale usulü ile yapılan “Koruma ve Özel Güvenlik Hizmet Alımı” ihalesine ilişkin olarak Ulusal Özel Güvenlik ve Koruma Hiz. Tic. Ltd. Şti.nin 03.05.2013 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 03.05.2013 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 08.05.2013 tarih ve 16035 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 08.05.2013 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.
Başvuruya ilişkin olarak 2013/1737 sayılı şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.
Karar: Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.
İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle, ihale üzerinde bırakılan isteklinin aşırı düşük teklif açıklamasının mevzuata uygun olmadığı, söz konusu isteklinin teklif etmiş olduğu bedel ile asgari işçilik maliyeti, giyim gideri, sigorta gideri ve % 3 oranındaki sözleşme ve genel giderlerin karşılanmasının mümkün olmadığı iddia edilmektedir.
A) Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir:
Başvuruya konu ihaleye ait İdari Şartname’nin 2.1.(a) maddesinde ihale konusu işin adının “Koruma ve Özel Güvenlik Hizmet Alımı” şeklinde belirtildiği,
Anılan Şartname’nin “Teklif fiyata dahil olan giderler” başlıklı 25’inci maddesinde “25.3. Teklif fiyata dahil olan diğer giderler aşağıda belirtilmiştir:
25.3.1. İşin süresi ve personel sayısı dikkate alınarak ilgili mevzuatına göre hesaplanacak işçilik ücreti:
İŞÇİNİN POZİSYONU       ASGARİ ÜCRETTEN FAZLASI %
1 Proje Sorumlusu                            100
2 Kampüs Sorumlusu                         70
3 Vardiya Amiri                                  60
4 Güvenlik Görevlisi                           50
2013 yılında 10,5 gün, 2014 yılında 4 gün Resmi ve Dini Bayram Tatil Günlerinde çalışacak kişi sayısı:
1-Beşiktaş Merkez Kampüs (3 Vardiya Amiri + 22 Özel Güvenlik Görevlisi) = 25 Kişi
2-Davutpaşa Kampüsü (3 Vardiya Amiri + 47 Özel Güvenlik Görevlisi) = 50 Kişi
3-Maslak Kampüsü (3 Vardiya Amiri + 12 Özel Güvenlik Görevlisi) = 15 Kişi
4-Yedikule Kampüsü (6 Özel Güvenlik Görevlisi) = 6 Kişi
GENEL TOPLAM: 96 Kişi
Zorunlu hallerde yaptırılacak fazla mesai aylık 8 güvenlik görevlisi üzerinden 8 kişi x 22,5 saat x 12 ay = 2.160 saat
25.3.2. Yemek, yol ve giyecek giderleri:
Yüklenici tarafından karşılanacak yol masrafı aylık gün sayısı olarak 26 (yirmialtı) gün, yemek masrafı aylık gün sayısı olarak 26 (yirmialtı) gün esas alınacaktır.
Personelin yol gideri günlük brüt (5,16 TL) olarak hesaplanacaktır. Yüklenici, teklif fiyatına personel yol giderini dahil edecek ve bordroda gösterecektir. Personelin yemek gideri günlük brüt (4 TL) olarak hesaplanacaktır. Yüklenici, teklif fiyatına personel yemek giderini dahil edecek ve bordroda gösterecektir. Yüklenici, çalıştırılacak personelin giyim bedelini ayni olarak karşılayacaktır.
25.3.3. Bu madde boş bırakılmıştır.
25.3.4. Diğer giderler:
İstekliler tekliflerine 5188 Sayılı Özel Güvenlik Kanunu’nun 21. maddesine göre Üniversitemiz Kampüslerinde çalıştıracakları her özel güvenlik personeli için Özel Güvenlik Mali Sorumluluk Sigortasına ait giderlerini de teklif fiyata dahil edeceklerdir.
25.4.Sözleşme konusu işin bedelinin ödenmesi aşamasında doğacak Katma Değer Vergisi (KDV), ilgili mevzuatı çerçevesinde İdare tarafından yükleniciye ayrıca ödenir.
25.5. Kısa vadeli sigorta prim oranları belirtilecektir.
Personelin iş kazaları ile meslek hastalıkları sigortası prim oranı 01.07.2013/31.08.2013 tarihleri arası %1 (bir), 01.09.2013/30.06.2014 tarihleri arasında %2 (iki) olarak tespit edilmiştir.” düzenlemesinin yer aldığı,
Söz konusu ihaleye ilişkin Teknik Şartname’nin “İstihdam edilecek eleman sayısı” başlıklı 4’üncü maddesinde “4.1.1. Toplam eleman sayısı: 200
Erkek eleman sayısı: 1 proje sorumlusu, 3 kampüs sorumlusu, 12 vardiya amiri, 154 özel güvenlik görevlisi olmak üzere toplam 17 bay.
Bayan eleman sayısı: 30 özel güvenlik görevlisi bayan.”düzenlemesine,
Aynı Şartname’nin “Yüklenici firmanın yükümlülükleri” başlıklı 6’ncı maddesinde “6.22. Güvenlik personeline 5188 sayılı Özel Güvenlik Hizmetlerine Dair Kanunun Uygulanmasına İlişkin Yönetmeliğin 22’nci maddesine göre verilecek olan giyecek malzemelerinin tamamı işe başlandığı gün yüklenici tarafından teslim edilecektir.
A) Koruma ve Güvenlik Görevlisi Giyim a)Yazlık: Pantolon: 184 adet, Gömlek (kısa kollu): 368 adet, Ayakkabı: 184 çift, Kışlık: Pantolon: 184 adet Gömlek (uzun kollu): 368 adet
Bot: 184 çift, Kravat: 184 adet, Kazak: 184 adet, Eldiven: 184 çift, Şapka: 184 adet, Başlık: 184 adet, Kaban: 184 adet, Yağmurluk: 184 adet (göğüs ve koltuk altı hizasından beyaz fosforlu tek şeritli)
B) Proje sorumlusu, kampüs sorumlusu ve vardiya amirleri için Takım elbise: 16 adet.” düzenlemesine yer verildiği,
Sözleşme Tasarısı’nın “İşin süresi” başlıklı 9’uncu maddesinde “9.1. İşe başlama tarihi 01.07.2013; işi bitirme tarihi 30.06.2014.” düzenlemesinin bulunduğu görülmüştür.
İdarece gönderilen ihale işlem dosyasının incelenmesi sonucunda, söz konusu ihaleye 15 teklif verildiği, 4 isteklinin teklifinin “yeterlik belgelerinin uygun olmadığı”, 2 isteklinin “teklifinin yaklaşık maliyetin üzerinde olduğu” gerekçesiyle değerlendirme dışı bırakıldığı, idarece hesaplanan kâr hariç yaklaşık maliyetin altında teklif verdiği belirlenen Şark Özel Güvenlik Ltd. Şti., Bengi Özel Güvenlik Hizm. Ltd. Şti., Erpa Özel Güvenlik ve Eğitim Hizm. Ltd. Şti. ve Ulusal Özel Güvenlik ve Koruma Hiz. Tic. Ltd. Şti.nin tekliflerinin aşırı düşük teklif olarak nitelendirildiği,
Anılan isteklilere gönderilen 15.04.2013 tarihli aşırı düşük teklif açıklaması talep yazılarında “Kurumumuzun Koruma ve Özel Güvenlik ihalesi için vermiş olduğunuz teklif kârsız yaklaşık maliyetin altında olup, aşırı düşük olduğu tespit edilmiştir.
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 38. maddesi uyarınca bu konudaki açıklamanızı 24.04.2013 tarihi saat 17.00’a kadar yazılı olarak idaremize bildirmenizi, aksi halde teklifinizin değerlendirme dışı bırakılacağı hususunu bilgilerinize rica ederim.” ifadesine yer verildiği,
Bahse konu isteklilerden Erpa Özel Güvenlik ve Eğitim Hizm. Ltd. Şti. tarafından idarece belirlenen süre içerisinde açıklama sunulmadığı, Bengi Özel Güvenlik Hizm. Ltd. Şti.nin açıklamasının “işçilik maliyetini karşılamadığı” gerekçesiyle uygun görülmediği, 25.04.2013 tarihli ihale komisyonu kararı ile ihalenin Şark Özel Güvenlik Ltd. Şti.nin üzerinde bırakıldığı, Ulusal Özel Güvenlik ve Koruma Hiz. Tic. Ltd. Şti.nin ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi olarak belirlendiği, ayrıca idarenin 30.04.2013 tarihli ve 347 sayılı yazısı ile Şark Özel Güvenlik Ltd. Şti.nin açıklaması kapsamında sunduğu proforma fatura ve maliyet/satış tutarı tespit tutanaklarındaki bilgilerin ticari hayatın olağan durumu ve ekonomik verilerle uyumlu olmadığı değerlendirilerek Beyoğlu Vergi Dairesi Müdürlüğü’ne bildirimde bulunulduğu anlaşılmıştır.
Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımlarında teklif fiyata dahil olacak giderler” başlıklı 78’inci maddesinde “78.6. Tekliflerin hazırlanmasında ve asgari işçilik maliyetinin hesaplanmasında, ihale tarihinde yürürlükte bulunan asgari ücret dikkate alınacaktır.
…78.11. İhale konusu hizmetin iş kazası ve meslek hastalığı bakımdan gösterdiği tehlike sınıf ve derecelerine ilişkin kısa vadeli sigorta kolları prim oranı, Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğünden alınacak yazı ile tespit edilerek yaklaşık maliyet hesabı buna göre yapılacak ve bu prim oranına idari şartnamenin ilgili maddesinde yer verilecektir. Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğüne yazılacak yazılarda; prim oranının doğru belirlenmesi için ihale konusu işin niteliği ihale dokümanında yapılan düzenlemeler esas alınarak ayrıntılı bir şekilde belirtilecektir. İdareler, sözleşmenin uygulanması aşamasında aylık prim ve hizmet belgelerindeki prim oranının prim tarifesine uygun olup olmadığını kontrol ederek, hakediş ödemelerini yapacaklardır.” açıklaması,
Anılan Tebliğ’in “Hizmet alımı ihalelerinde aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi” başlıklı 79’uncu maddesinde “79.1. Personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihalelerinde, tekliflerin değerlendirilmesinde;
İhale ve sözleşmeye ilişkin damga vergileri, Kamu İhale Kurumu payı ve noter masrafları gibi sözleşme giderleri ile amortisman, kıdem tazminatı, işyeri hekimliği ücreti, oryantasyon (ihale konusu işe uyum) eğitimi gideri, yaka kartı ve bu mahiyetteki genel giderleri karşılamak üzere birim fiyat teklif cetvelinde yer alan her bir işçilik kalemindeki (yol, yemek ve giyecek dahil brüt asgari ücret veya brüt asgari ücretin yüzde (%) fazlası üzerinden ücret hesaplanan işçilik kalemi ile ulusal bayram ve genel tatil günleri ve fazla çalışma saatlerine ilişkin işçilik kalemleri) birim fiyatlar ile işçi sayısı üzerinden teklif alınması idarece uygun görülmeyen iş kalemi/kalemleri kapsamında çalıştırılacak olan her bir personelin işçilik maliyeti üzerinden % 3 oranında sözleşme giderleri ve genel giderler hesaplanacaktır.
…79.3. Asgari işçilik maliyeti;
i- İhale tarihinde yürürlükte bulunan brüt asgari ücret veya idari şartnamede brüt asgari ücretin yüzde (%) fazlası olarak belirlenen ücret (ulusal bayram ve genel tatil günleri ile fazla çalışma saatlerine ilişkin ücretler dahil),
ii- İdari şartnamede öngörülen nakdi veya ayni yemek ve yol bedeli ile ayni giyim bedeli,
iii- İşveren sigorta primi tutarından oluşmaktadır.
79.4. İhale komisyonu tarafından, personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihaleleri ile personel çalıştırılmasına dayalı olmamakla birlikte ihale dokümanında personel sayısının belirlendiği ve haftalık çalışma saatinin tamamının idarede kullanılacağı hizmet alımı ihalelerinde asgari işçilik maliyeti, sözleşme giderleri ve genel giderler ile varsa malzeme ve diğer maliyet kalemleri, bunlar dışında kalan hizmet alımı ihalelerinde ise ihale dokümanında belirtilen teklif fiyata dahil giderler dikkate alınmak suretiyle tekliflerin değerlendirilmesi yapılarak 4734 sayılı Kanunun 38 inci maddesi uyarınca teklifi aşırı düşük görülen isteklilerden işin niteliğine göre ihale komisyonunca belirlenen önemli teklif bileşenleri ile ilgili açıklama istenecektir. İdarelerce aşırı düşük tekliflere yönelik açıklama istenmesine ilişkin yazıda, teklifte önemli olduğu tespit edilen bileşenlerin belirtilmesi ve açıklama için isteklilere üç (3) iş gününden az olmamak üzere makul bir süre verilmesi gerekmektedir.
Personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihalelerinde, kar hariç yaklaşık maliyet tutarının üzerindeki teklifler aşırı düşük teklif olarak kabul edilmeyecektir.
…79.4.2.3. Teklifi aşırı düşük bulunan isteklilerin, tekliflerinde önemli olduğu tespit edilen bileşenler ile ilgili olarak Kanunun 38 inci maddesi uyarınca yapacakları açıklamaya dayanak teşkil eden bilgi ve belgeleri sunmaları gerekmektedir.
İsteklilerin açıklamalarına dayanak teşkil eden bilgi ve belgeler;
a. Tedarikçi veya üreticilerden alınan proforma faturalar,
b. Fiyat teklifleri,
c. Kamu kurum ve kuruluşları tarafından sunulan mal ve hizmetlere ilişkin ilan edilmiş fiyat tarifeleri veya bunlardan alınmış fiyat teklifleri,
ç. Kamu kurum ve kuruluşları tarafından ilgili mala ilişkin ilan edilen asgari fiyatlar,
d. Perakende satış yapan zincir mağaza veya marketlerin yayımladıkları fiyat kataloglarında yer alan fiyatlar,
e. Ticaret borsalarına kayıtlı mallara ilişkin olarak 5174 sayılı Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile Odalar ve Borsalar Kanununun 51 inci maddesinin (c) bendi uyarınca borsa idaresi tarafından düzenlenen ilgili malın fiyatını gösteren belgeler,
f. Yaş sebze ve meyve için, Yaş Sebze ve Meyve Ticaretinin Düzenlenmesi ve Toptancı Halleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname uyarınca faaliyet gösteren toptancı hali idaresi tarafından düzenlenen ilgili malın fiyatını gösteren belgeler,
g. İsteklinin ürettiği, aldığı veya sattığı mallara ilişkin maliyet/satış tutarı tespit tutanaklarıdır.
İstekliler tekliflerine ilişkin olarak yukarıda sayılan belgelerden kendileri için uygun olanları (79.4.2.4-79.4.2.13) maddelerine göre yapacakları açıklamalar kapsamında sunacaklardır.
Yukarıda sayılan belge ve bilgilerden hiçbiri ile açıklama yapılmasının fiilen mümkün olmadığının anlaşıldığı durumlarda istekli tarafından gerekçesi belirtilmek suretiyle ilgili mevzuatına göre son 12 ay içinde düzenlenen açıklamaya elverişli diğer belge ve bilgiler kullanılarak da açıklama yapılabilir. (Örnek: Yurt dışından ithal edilen mallara ilişkin olarak gümrük giriş beyannamesi kullanılarak açıklama yapılabilir.)
79.4.2.4. Tedarikçi veya üreticilerden alınan birim fiyatları gösteren proforma fatura sunularak açıklama yapılması durumunda proforma faturadaki birim satış tutarı;
a) Maliyete dayalı açıklama yapıldığında, maliyet/satış tutarı tespit tutanağında yer alan (Ek-O.5) ağırlıklı ortalama birim maliyetin,
b) Satışlar üzerinden açıklama yapıldığında, maliyet/satış tutarı tespit tutanağında yer alan (Ek-O.5) ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin,
altında olamaz.
Maliyete dayalı açıklama yapıldığında, mükellefle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından proforma fatura üzerine; “Birim satış tutarının, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre çıkartılan ve tarafımdan onaylanan maliyet/satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim maliyet tutarının altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir.
Satışlar üzerinden açıklama yapıldığında, mükellefle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından proforma fatura üzerine; “Birim satış tutarının, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre çıkartılan ve tarafımdan onaylanan maliyet/satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir.
Kaşeleme işlemi bu Tebliğin 8.4 maddesinde belirtilen özel kaşe kullanılmak suretiyle yapılabileceği gibi, bu kaşe dışında meslek mensubuna ilişkin bilgileri içeren kaşe kullanılmak suretiyle de yapılabilir.
79.4.2.5. İsteklilerce yapılan açıklamalarda; teklifin bir bölümünü oluşturan iş kalemlerine/gruplarına ilişkin olarak piyasada o alanda faaliyet gösteren kişilerden alınan fiyat tekliflerinin sunulması halinde, fiyat teklifinde belirtilen veya fiyat teklifine göre hesaplanan birim fiyat;
a) Maliyete dayalı açıklama yapıldığında, maliyet/satış tutarı tespit tutanağında (Ek-O.6) yer alan toplam birim maliyet tutarının,
b) Satışlar üzerinden açıklama yapıldığında, maliyet/satış tutarı tespit tutanağında (Ek-O.6) yer alan ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin,
altında olamaz.
Maliyete dayalı açıklama yapıldığında, mükellefle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından fiyat teklifinin üzerine; “Birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre çıkartılan ve tarafımdan onaylanan maliyet/satış tutarı tespit tutanağındaki toplam birim maliyet tutarının altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir.
Satışlar üzerinden açıklama yapıldığında, mükellefle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından fiyat teklifinin üzerine; “Birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre çıkartılan ve tarafımdan onaylanan maliyet/satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir.
Kaşeleme işlemi bu Tebliğin 8.4 maddesinde belirtilen özel kaşe kullanılmak suretiyle yapılabileceği gibi, bu kaşe dışında meslek mensubuna ilişkin bilgileri içeren kaşe kullanılmak suretiyle de yapılabilir.
79.4.2.15. Maliyet/satış tutarı tespit tutanaklarının; 3568 sayılı Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanununa göre çalışan meslek mensuplarından, mükellefle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olanlar tarafından düzenlenmesi, bütün belge ve tutanakların her sayfasının taraflar tarafından imzalanarak kaşelenmesi gerekmektedir.
(79.4.2.4.) maddesine göre düzenlenen tutanak meslek mensubu ve proforma fatura veren tedarikçi veya imalatçı tarafından, (79.4.2.5.) maddesine göre düzenlenen tutanak meslek mensubu ile istekliye fiyat teklifini veren kişi tarafından imzalanarak kaşelenecek ancak bu tutanaklar proforma fatura veya fiyat teklifi ekinde idareye verilmeyecek ve düzenleyen meslek mensubu tarafından muhafaza edilecektir.
(79.4.2.12.) maddesine göre düzenlenen tutanaklar ise meslek mensubu ile ihaleye katılan istekli tarafından imzalanarak kaşelenecek ve açıklama ekinde idareye sunulacaktır.
Meslek mensubu, proforma fatura veya fiyat teklifi üzerindeki beyanı ile O-5, O-6, O-7 nolu tutanaklardaki beyanların doğruluğundan sorumludur.
Gerekli görülmesi durumunda ihaleyi yapan idare, proforma fatura ve fiyat tekliflerine ilişkin maliyet/satış tutarı tespit tutanaklarını, incelemek üzere muhafaza eden meslek mensubundan isteyebilir.
İhale komisyonunun, gerek meslek mensubundan istenen tutanaklar gerekse istekliler tarafından açıklama kapsamında ihale komisyonuna sunulan tutanaklar üzerinde yaptığı inceleme sonucunda sunulan proforma fatura/fiyat teklifi ile bu belgeler arasında uyumsuzluk olduğunu tespit etmesi durumunda teklif reddedilerek uyumsuzluğun niteliğine göre söz konusu belgeler mükellef ve/veya isteklinin bağlı olduğu vergi dairesine gönderilir ve gerekli olması halinde Cumhuriyet Savcılığına bildirim yapılır.
İhale komisyonunca yapılan inceleme sonucunda, yukarıda belirtildiği şekilde bir uyumsuzluk olduğu tespit edilmemekle birlikte, belgelerde yer alan bilgilerin ticari hayatın olağan durumu ve ekonomik verilerle ilgili genel bilgilerle uyumlu olmadığının değerlendirilmesi durumunda isteklinin teklifi reddedilmeyecek ancak proforma fatura ve fiyat teklifleri ile maliyet/satış tutarı tespit tutanakları mükellef ve/veya isteklinin bağlı olduğu vergi dairesine gönderilecektir.
79.4.2.16. İstekliler tarafından aşırı düşük teklif sorgulaması kapsamındaki mallara ilişkin olarak proforma fatura yerine sadece alış faturası ile açıklamada bulunulması geçerli bir açıklama olarak kabul edilmeyecektir.
Yukarıda belirtilen maliyet/satış tutarı tespit tutanaklarının son geçici vergi beyanname dönemine ilişkin olarak düzenlenmesi esastır. Ancak son geçici vergi beyanname döneminde, yasal defter ve belgelerde açıklama konusu mal veya hizmetlerle ilgili işlem bulunmaması durumunda, isteklinin kendi ürettiği, aldığı veya sattığı mallara ilişkin ağırlıklı ortalama birim maliyetin veya ağırlıklı ortalama birim satış tutarının belirtildiği “maliyet/satış tutarı tespit tutanağı” (Ek-O.7) hariç, söz konusu tutanaklar bir önceki geçici vergi beyanname dönemi esas alınarak düzenlenebilir. Son geçici vergi beyanname döneminin tespitinde; 4734 sayılı Kanunun 21 inci maddesinin (a), (d) ve (e) bentlerine göre pazarlık usulü ile yapılan ihalelerde ilk yazılı fiyat tekliflerinin alındığı tarih, diğer ihale usulleri ile yapılan ihalelerde ise ihale tarihi esas alınır.
Örneğin; 11.1.2010 tarihinde açık ihale usulü ile yapılan ihalede son geçici vergi beyanname dönemi “Ekim-Kasım-Aralık 2009”, 15.7.2010 tarihinde açık ihale usulü ile yapılan ihalede son geçici vergi beyanname dönemi “Nisan-Mayıs-Haziran 2010”dur.
…79.4.2.23…Özel güvenlik hizmet alım ihalelerinde mali sorumluluk sigortası gideri aşırı düşük teklif sorgulamasında önemli bir bileşen olarak kabul edilecek ve isteklilerce aşırı düşük teklif sorgulaması çerçevesinde sigorta acentelerinden alınarak sunulan poliçe, proforma fatura veya sözleşmelerin ekine sigorta acentelerince Özel Güvenlik Mali Sorumluluk Sigortası Tarife ve Talimatında yer alan teminat tutarları üzerinden teklif ettikleri sigorta prim tutarlarıyla özel güvenlik mali sorumluluk sigortası hizmetini geçekleştirebileceklerine ilişkin ilgili sigorta şirketinin genel müdürlüğünden veya bölge müdürlüğünden alınan teyit yazısının eklenmesi ve bu teyitlerin yetkili kişilerin imzasını taşıması gerekecektir. Ancak sigorta şirketlerinin genel müdürlük veya bölge müdürlüklerinden alınmış poliçe veya fiyat teklifleri için teyit alınmasına gerek bulunmamaktadır.
…79.5. Aşırı düşük teklif sorgulaması sonucunda; (79.4.2.) maddesine uygun açıklamada bulunmayan, açıklamaları teknik şartnameye aykırı hususlar içeren veya teklif tutarı, personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihalelerinde asgari işçilik maliyeti ve % 3 oranındaki sözleşme giderleri ile genel giderleri, personel çalıştırılmasına dayalı olmamakla birlikte ihale dokümanında personel sayısının belirlendiği ve haftalık çalışma saatinin tamamının idarede kullanılacağı hizmet alımı ihalelerinde ise asgari işçilik maliyeti ve ilgili mevzuatı uyarınca hesaplanacak sözleşme giderlerini karşılamayan isteklilerin teklifleri gerekçeleri belirtilmek suretiyle reddedilecektir.” açıklamaları bulunmaktadır.
İhale işlem dosyasının incelenmesi neticesinde, idarenin yaklaşık maliyetin tespiti aşamasında ihale konusu hizmetin iş kazası ve meslek hastalığı bakımından gösterdiği tehlike sınıf ve derecelerine ilişkin kısa vadeli sigorta kolları prim oranını 25.01.2013 tarihli ve 87 sayılı yazı ile İstanbul Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğü Beşiktaş Sosyal Güvenlik Merkezine sorduğu, Beşiktaş Sosyal Güvenlik Merkezinin 13.02.2013 tarihli ve 530457 sayılı cevap yazısında özel güvenlik faaliyetleri iş kazaları ve meslek hastalıkları sigortası prim oranının %1 olarak belirtildiği, bununla birlikte 19.01.2013 tarihli ve 28533 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Dair Kanun’un 9’uncu maddesi ile 5510 sayılı Kanun’un 81’inci maddesinin birinci fıkrasının (c) bendinin “Kısa vadeli sigorta kolları prim oranı, sigortalının prime esas kazancının %2’sidir. Bu primin tamamını işveren öder. Bu oranı %1,5 oranına düşürmeye ya da %2,5 oranına artırmaya Bakanlar Kurulu yetkilidir.” şeklinde değiştirildiği,
İdarece hazırlanan İdari Şartname’nin 25’inci maddesinde yapılan düzenleme ile kısa vadeli sigorta kolları prim oranının 01.07.2013- 31.08.2013 tarihleri arasında %1 olarak, anılan Kanun değişikliğinin yürürlüğe gireceği tarih olan 01.09.2013 tarihi ile 30.06.2014 tarihleri arasında %2 olarak belirlendiği, bu belirlemeye yönelik olarak Bengi Özel Güvenlik Hizm. Ltd. Şti. ve Şark Özel Güvenlik Ltd. Şti. tarafından 08.04.2013 tarihinde idareye şikâyet başvurusunda bulunulduğu, ancak dokümana yönelik söz konusu şikâyet başvurularına idarece verilen cevap üzerine süresi içerisinde Kuruma itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmadığı, dolayısıyla tekliflerin ihale dokümanında yer alan düzenlemeler çerçevesinde değerlendirilmesi gerektiği anlaşılmıştır.
Bu itibarla İdari Şartname’nin 25’inci maddesinde yer verilen düzenleme esas alınarak yapılan hesaplamada proje sorumlusunun asgari işçilik maliyetinin (giyim hariç, %3 sözleşme giderleri dahil) 33.054,08 TL, kampüs sorumlularının asgari işçilik maliyetinin (giyim hariç, %3 sözleşme giderleri dahil) 85.845,30 TL, vardiya amirlerinin asgari işçilik maliyetinin (giyim hariç, %3 sözleşme giderleri dahil) 334.194,57 TL, güvenlik personelinin asgari işçilik maliyetinin (giyim hariç, %3 sözleşme giderleri dahil) 4.824.941,03 TL olduğu, toplam asgari işçilik maliyetinin ise 5.278.034,98 TL’ye tekabül ettiği belirlenmiştir.
Yukarıda aktarılan mevzuat hükümleri çerçevesinde ihale üzerinde bırakılan isteklinin aşırı düşük teklif açıklamasının incelenmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir:
Anılan istekli tarafından giyim gideri için 28,59 TL, özel güvenlik mali sorumluluk sigortası gideri için 39,90 TL öngörüldüğü belirlenmiş olup, isteklinin 5.278.146,71 TL’lik teklifinden kalan tutar olan 5.278.078,22 TL ile asgari işçilik maliyetinin karşılandığı anlaşılmıştır.
Aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında giyim giderini tevsik etmek için Helezon Teks. Tem. Elek. Turz. Mak. Mat. Nak. Çiç. Rek. Org. San. ve Tic. Ltd. Şti.nden alınan proforma faturanın sunulduğu, proforma faturada giyim eşyaları gideri için toplam 27,76 TL öngörüldüğü, proforma faturaya “Birim satış tutarının, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre çıkartılan ve tarafımdan onaylanan maliyet/satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarının %80’inin altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazıldığı, SMMM tarafından imzalanarak kaşelendiği görülmüştür.
Diğer yandan söz konusu isteklinin sigorta giderini tevsik etmek üzere Simetri Sigorta Ara. Hizm. Ltd. Şti. tarafından düzenlenmiş özel güvenlik mali sorumluluk sigortası teklifi ile Neova Sigorta A.Ş. Genel Müdürlüğü’nün teyit yazısını sunduğu, sigorta teklifinde 200 personelin 365 günlük sigorta gideri için 39,90 TL öngörüldüğü tespit edilmiştir.
Bu çerçevede ihale üzerinde bırakılan istekli olan Şark Özel Güvenlik Ltd. Şti.nin aşırı düşük teklif açıklamasının mevzuata uygun olarak belgelendirildiği anlaşıldığından, başvuru sahibinin iddiası yerinde görülmemiştir.
B) İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmelik’in 18’inci maddesi yönünden yapılan inceleme sonucunda tespit edilen aykırılıklar ve buna ilişkin inceleme ve hukuki değerlendirme aşağıda yapılmıştır:
Aşırı düşük teklif açıklaması idare tarafından “yaptığı açıklamada işçilik maliyetini karşılamadığı” gerekçesiyle uygun görülmeyen Bengi Özel Güvenlik Hizm. Ltd. Şti.nin açıklaması incelendiğinde, giyim gideri için (%3 sözleşme giderleri dahil) 22.486,96 TL, özel güvenlik mali sorumluluk sigortası gideri için 600,00 TL öngörüldüğü belirlenmiştir.
Söz konusu isteklinin giyim giderini tevsik etmek üzere Ege Rüzgarı Teks. Tem. Malz. Prom. Ürn. Oto Kiralama- Fesih Göktaş’tan alınmış fiyat teklifi sunduğu, fiyat teklifinde giyim eşyaları gideri için toplam 21.832,00 TL öngörüldüğü, fiyat teklifine “Birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre çıkartılan ve tarafımdan onaylanan maliyet/satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarının %80’inin altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazıldığı, SMMM tarafından imzalanarak kaşelendiği görülmüştür.
Sigorta giderini tevsik etmek için ise Oran Grup Sigorta Aracılık Hizmetleri Ltd. Şti.nden alınan fiyat teklifi ile birlikte Sompo Japan Sigorta A.Ş. Orta Anadolu Bölge Müdürlüğü’nün teyit yazının sunulduğu, sigorta teklifinde 200 personelin 365 günlük sigorta gideri için 600,00 TL öngörüldüğü tespit edilmiştir.
Bu itibarla giyim ve özel güvenlik mali sorumluluk sigortası giderlerinin mevzuata uygun tevsik edildiği anlaşılmıştır.
Öte yandan anılan istekli tarafından giyim gideri için 22.486,96 TL, özel güvenlik mali sorumluluk sigortası gideri için 600,00 TL öngörüldüğü dikkate alındığında, isteklinin 5.301.547,29 TL’lik teklifinden kalan tutar olan 5.278.460,33 TL ile 5.278.034,98 TL’lik asgari işçilik maliyetinin karşılandığı anlaşılmıştır. Dolayısıyla Bengi Özel Güvenlik Hizm. Ltd. Şti.nin aşırı düşük teklif açıklaması yeterli görüldüğünden, teklifinin idarece değerlendirme dışı bırakılması işlemi mevzuata uygun bulunmamıştır.
Sonuç olarak, yukarıda mevzuata aykırılıkları belirtilen işlemlerin düzeltici işlemle giderilebilecek nitelikte işlemler olduğu tespit edildiğinden, Bengi Özel Güvenlik Hizm. Ltd. Şti.nin teklifinin değerlendirmeye alınması ve bu aşamadan sonraki işlemlerin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerekmektedir.
Açıklanan nedenlerle 4734 sayılı Kanun'un 65'inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 60 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,
Anılan Kanun'un 54'üncü maddesinin onuncu fıkrasının (b) bendi gereğince düzeltici işlem belirlenmesine,
Oyçokluğu ile karar verildi.
KISMEN KARŞI OY
Başvuru sahibinin itirazen şikayet dilekçesinde özetle, “ihale üzerinde bırakılan isteklinin aşırı düşük teklif açıklamasının mevzuata uygun olmadığı, söz konusu isteklinin teklif etmiş olduğu bedel ile asgari işçilik maliyeti, giyim gideri, sigorta gideri ve % 3 oranındaki sözleşme ve genel giderlerin karşılanmasının mümkün olmadığı” şeklinde belirtilen iddiası kapsamında Kurul çoğunluğunca alınan karar ile, Bengi Özel Güvenlik Hizm. Ltd. Şti.’nin teklifinin değerlendirmeye alınması ve bu aşamadan sonraki işlemlerin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi hususunda “düzeltici işlem belirlenmesine” yönünde karar verilmiştir.
Başvuru sahibinin itirazen şikayet başvuru dilekçesinde belirttiği iddiası kapsamında hazırlanan esas inceleme raporunun (B) bölümüne ilişkin Kurulca verilen karar gerekçesine katılmakla birlikte, başvuru sahibinin itirazen şikayet başvuru dilekçesinde belirttiği birinci iddiası hakkında İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmeliğin 18 inci maddesi yönünden Kurul kararına dayanak teşkil eden esas inceleme raporu ve eki belgeler üzerinde yapılan inceleme sonucunda;
Kamu İhale Tebliğinin 79.4.2.18. maddesinde; “İtirazen şikayet başvurularına ilişkin olarak Kurum tarafından yapılan incelemede gerekli görülmesi durumunda, proforma fatura ve fiyat tekliflerine ilişkin maliyet/satış tutarı tespit tutanakları, bunları muhafaza eden meslek mensubundan istenebilir. Gerek meslek mensubundan istenen tutanaklar gerekse ihaleyi yapan idare tarafından Kuruma gönderilen belgeler arasında yer alan proforma fatura ve fiyat teklif tutarları ile maliyet/satış tutarı tespit tutanağında belirtilen maliyet ve satış tutarlarının arasında uyumsuzluk olduğunun veya bu belgelerde yer alan bilgilerin ticari hayatın olağan durumu ve ekonomik verilerle ilgili genel bilgilerle uyumlu olmadığının değerlendirilmesi durumunda; proforma fatura ve fiyat teklifleri ile maliyet/satış tutarı tespit tutanakları mükellef ve/veya isteklinin bağlı olduğu vergi dairesine gönderilir ve gerekli olması halinde Cumhuriyet Savcılığına bildirim yapılır.” açıklaması yer almaktadır.
Kurumca bu açıklama uyarınca yapılan incelemelere göre, hizmet alımlarında aşırı düşük teklif açıklamasında giyim bedeline ilişkin yapılan açıklamalarda, istekli tarafından giyim bedeline ilişkin sunulan proforma fatura ve fiyat teklif tutarları ile maliyet/satış tutarı tespit tutanağında belirtilen maliyet ve satış tutarlarının arasında uyumsuzluk olduğunun veya bu belgelerde yer alan bilgilerin ticari hayatın olağan durumu ve ekonomik verilerle ilgili genel bilgilerle uyumlu olmadığının değerlendirilmesi durumunda, belirtilen proforma fatura ve fiyat teklifleri ile maliyet/satış tutarı tespit tutanakları mükellef ve/veya isteklinin bağlı olduğu vergi dairesine gönderilmesi, ayrıca konunun önemine göre de Cumhuriyet Savcılığına bildirim yapılması hususlarının anlaşılması gerektiğinin aşikar olması nedeni ve bu yönde verilen Kurul Kararları ile konu içtihat niteliğini kazanmış olmasının yanında Tebliğin yukarıda sözü edilen düzenlemesi birbirine bağlı/bağımlı iki temel açıklamadır.
Şöyle ki; cari piyasa koşullarına, temel ekonomik verilere ve hayatın olağan durumuna uygun olmadığı anlaşılan fiyat teklifinin bir şekilde şekle uygun olarak müşavir tarafından tevsik edilmesi halinde, bu durumun ilgili vergi dairesine bildirilerek “bu tevsikin” doğruluğunun testi istenilmekte ve sistemin sigortası genel kabulüyle yapılmış bir mevzuat düzenlemesi şeklinde tezahür etmiştir. Kamu İhale Tebliğinin 79.4.2.18. maddesinin birbirine bağımlı son açıklama cümlesinin uygulanmaması halinde başlangıç cümlesine göre tekliflerin değerlendirilmesinin sağlıklı ve hukuken uygun bir yanı olmayacaktır.
İstekliler tarafından asgari işçilik bedelinin çok az üstünde verilen teklif bedelinin en düşük teklife yakın olmasının sağlanması için teklif bileşenlerinden olan giyim bedeli açıklamasına yönelik olarak verilen proforma fatura ve fiyat teklif tutarlarının düşük bedelli olarak oluşturulduğunun konu ile ilgili içtihat niteliğinde verilmiş Kurul kararlarından anlaşıldığı, verilen proforma fatura ve fiyat teklif tutarlarının ticari hayatın olağan durumu ve ekonomik verilerle ilgili genel bilgilerle uyumlu olmadığının anlaşılmasına rağmen, düşük bedelli de olsa, istekli tarafından verilen proforma fatura ve fiyat tekliflerin Kamu İhale Genel Tebliğinin ilgili hükümlerine göre belge üzerinde taşıması gereken şartları taşıdığının tespiti halinde anılan açıklamanın mevzuat uyarınca uygun görüldüğünün içtihat niteliğinde verilmiş olan Kurul kararlarından anlaşıldığı, ancak sunulan proforma fatura ve fiyat teklif tutarlarının ticari hayatın olağan durumu ve ekonomik verilerle ilgili genel bilgilerle uyumlu olmadığının anlaşılması durumunda da, teklif açıklaması bu yönden mevzuata uygun görülmekle birlikte proforma fatura ve fiyat teklif tutarlarının düşüklüğünün düzenlenen ve idareye sunulan belgenin usulüne uygun olmadığına ilişkin eylemi ortadan kaldırmayacağı düşüncesi ile, Kanunun temel ilkelerinden eşit muamele ve güvenirlik ilkelerinin ön planda çalıştırılmasının temini yönünden incelenmesi için bağlı bulunan vergi dairesine gönderilmiştir.
Yukarıda yapılan iki değerlendirmenin belge üzerinde aynı anda var olduğu durumda, bildirim yapılmasının anlamlı olduğu yönünde bütünlük sağladığı şeklinde yapılan değerlendirmelerin birbirinden bağımsız işletilmesi durumunda, yani aşırı düşük açıklamada, isteklinin giyime ilişkin sunduğu proforma fatura ve fiyat teklif tutarlarının ticari hayatın olağan durumu ve ekonomik verilerle ilgili genel bilgilerle uyumlu olmadığının açıkça bilinmesine rağmen, sırf, anılan belgelerin Tebliğinin sözü edilen açıklamalarına göre belge üzerinde taşıması gereken şartlara uygun olarak taşıdığı tespitine dayanılarak isteklinin açıklamasının mevzuata uygun olduğunu kabul etmenin mevzuat ile çelişki yarattığı, bu nedenle, anılan belgelerin Kamu İhale Genel Tebliğinin ilgili açıklamalarına göre belge üzerinde taşıması gereken şartları taşıdığının tespit edilmiş olmasına rağmen, proforma fatura ve fiyat teklif tutarlarının ticari hayatın olağan durumu ve ekonomik verilerle ilgili genel bilgilerle uyumlu olmadığı durumunun incelenmesi için Tebliğin ilgili açıklaması uyarınca ilgili vergi dairesine bile bile gönderilmemesi durumunda, Kanunda belirtilen temel ilkelerden eşit muamele ve güvenirlik ilkelerinin ön planda zedelendiği işlemlerin gerçekleştirilmiş olacağı düşüncesiyle, Tebliğin ilgili açıklamalarına göre, belge üzerinde taşıması gereken şartları taşıdığının tespit edilmiş olmasına rağmen, vergi dairesine bildirim yapılmasına gerek görülmeyen, proforma fatura ve fiyat teklif tutarlarının, ticari hayatın olağan durumu ve ekonomik verilerle ilgili genel bilgilerle uyumlu olmadığının anlaşıldığı durumda, anılan isteklinin aşırı düşük açıklamalarının “mevzuata uygun olmadığı” şeklinde gerekçe ile kabul edilmemesi gerekmektedir.
İncelemeye konu ihalede;
Aşırı düşük teklif açıklamaları uygun bulunarak ihalede ekonomik açıdan en avantajlı teklif olarak belirlenmesi Kurul çoğunluğunca da yerinde bulunan Şark Özel Güvenlik Ltd. Şti.’nin aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında sunduğu bilgi ve belgeler yukarıda aktarılan değerlendirmeler ışığı altında değerlendirildiğinde;
Anılan istekli tarafından aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında ihale konusu işte çalışacak personelin giyim giderinin maliyetine dayalı açıklamasının tevsiki için; sayısı 184’er adet ve çift olan çeşitli giyim malzemelerinin her birine ayrı ayrı olmak üzere 0,01 TL olarak önerilen birim fiyatlar üzerinden toplamda 27,76 TL fiyat öngören Helezon Temizlik Teks. Elek-Elektronik Turz. Mak. Matbaa Nak. Çiç. Org. San. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından istekli adına tanzim edilen 29.03.2013 tarihli proforma fatura ile ekinde maliyet/satış tespit tutanağının (Ek-O.5) sunulduğu anlaşılmış olduğundan, anılan isteklinin aşırı düşük açıklaması kapsamında sunduğu; proforma fatura ile maliyet/satış tespit tutanağında, ön görülen giyim maliyet bedellerinin maliyet muhasebesi kayıtları açısından ticari hayatın olağan durumu ve ekonomik verilerle ilgili genel bilgilerle uyumlu olmadığı, bu nedenle adı geçen isteklinin aşırı düşük teklif açıklamasının mevzuata uygun olmadığından teklifinin bu gerekçe ile de değerlendirme dışı bırakılması gerektiği değerlendirilmiştir.
Açıklanan nedenlerle, başvuru sahibinin itirazen şikayet başvuru dilekçesinde belirttiği iddiası kapsamında hazırlanan esas inceleme raporunun (B) bölümüne ilişkin Kurulca verilen karar gerekçesi kısmına katılmakla birlikte, başvuru sahibinin itirazen şikayet başvuru dilekçesinde belirttiği birinci iddiası hakkında İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmeliğin 18 inci maddesi yönünden Kurul kararına dayanak teşkil eden esas inceleme raporu ve eki belgeler üzerinde yapılan inceleme sonucunda; ticari şirketlerin iktisadi amacının kâr elde etmek olduğu, kâr elde etmese dahi en azından zarar etmemek üzere ticari faaliyetlerine devam etmelerinin bir zorunluluk olduğu aksi takdirde söz konusu şirketlerin zarar etmemek ve kâr elde etmek için kayıt dışı ticari yollara başvurmalarının kuvvetle muhtemel olduğu düşüncesi ile, inceleme konusu ihalede giyimine ilişkin açıklamaları kapsamında verdikleri proforma faturada önerilen teklif fiyatların maliyet muhasebesi kayıtları açısından ticari hayatın olağan durumu ve ekonomik verilerle ilgili genel bilgilerle uyumlu olmadığı belirlenen; aşırı düşük teklif açıklamaları uygun bulunarak ihalede ekonomik açıdan en avantajlı teklif olarak belirlenmesi Kurul çoğunluğunca da yerinde bulunan Şark Özel Güvenlik Ltd. Şti.’nin teklifinin bu gerekçeler üzerinden değerlendirme dışı bırakılması gerektiği yönündeki düşüncem ile, bu husus dışında Kurul çoğunluğunca alınan “düzeltici işlem belirlenmesine” niteliğindeki karar gerekçesine katılıyorum. (¤¤)

Full & Egal Universal Law Academy