Kamu İhale Kurumu - 06.06.2022 - Kamu İhale Kurumu Kararları

Mahkeme: Kamu İhale Kurumu

Karar Tarihi: 06.06.2022

Kamu İhale Kurumu - 06.06.2022

Karar Dilini Çevir:

(4734 S. K. m. 54, 65)

Toplantı No: 2014/037

Gündem No: 42

Karar Tarihi: 26.05.2014

Karar No: 2014/UH.II-2205

Şikayetçi: Anadolu Selçuklular Özel Güvenlik Hizmetleri Tic. Ltd. Şti., BABALIK MAH. HULUSİ BAYBAL CAD. NÜVE İŞ MERKEZİ A BLOK KAT: 2 NO: 202 KONYA

İhaleyi Yapan Daire: Yurtkur Konya Bölge Müdürlüğü, Şems-i Tebrizi Mah. Sultan Veled Cad. No: 43 42030 KONYA

Başvuru Tarih ve Sayısı: 07.05.2014 / 14789

Başvuruya Konu İhale: 2014/29131 İhale Kayıt Numaralı "2014 Yılı 8 Aylık Özel Güvenlik Personeli" İhalesi

Kurumca Yapılan İnceleme ve Değerlendirme: Yurtkur Konya Bölge Müdürlüğü tarafından 03.04.2014 tarihinde açık ihale usulü ile yapılan “2014 Yılı 8 Aylık Özel Güvenlik Personeli Alımı” ihalesine ilişkin olarak Anadolu Selçuklular Özel Güvenlik Hizmetleri Tic. Ltd. Şti.nin 22.04.2014 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 25.04.2014 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 07.05.2014 tarih ve 14789 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 07.05.2014 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.

Başvuruya ilişkin olarak 2014/1610 sayılı şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.

Karar: Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.

İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle,

1) İhale tarihinin 03.04.2014 olması ve bu tarihin yılın ilk dört ayı içerisinde bulunması nedeniyle, Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin 35’inci maddesi uyarınca ihale üzerinde bırakılan istekli HMG Özel Güv. Ltd. Şti. tarafından 2012 yılına ait yayımlanmış bilançonun sunulmasının gerektiği, oysa söz konusu isteklinin 2012 yılına ait yayımlanmış bilançosunun bulunmadığı ve teklif zarfı kapsamında, yayımlanmamış 2013 yılı bilançosunun sunulduğu, sunulan bilanço üzerinde serbest muhasebeci mali müşavirin kaşesinin bulunmasının, vergi mevzuatı uyarınca yayımlanması gereken bilançoyu mevzuata uygun hale getirmeyeceği, dolayısıyla ihale üzerinde bırakılan isteklinin 2013 yılına ait yayımlanmış bilançosunun olup olmadığının vergi dairesinden sorularak tespit edilmesi, yayımlanmış bilançonun olduğunun tespiti halinde bu bilançodaki bilgilerin teklif zarfı kapsamında sunulan bilançodaki bilgilerle uyumlu olup olmadığının belirlenerek değerlendirmenin buna göre yapılması gerektiği,

2) İdari Şartname’nin 25’inci maddesinde yer alan düzenleme uyarınca, giyim ve özel güvenlik mali sorumluluk sigortası gideri hariç teklif edilmesi gereken asgari işçilik maliyetinin 438.194,75 TL olduğu, ihale üzerinde bırakılan isteklinin teklif etmiş olduğu bedel olan 438.197,63 TL ile teklif edilmesi gereken asgari işçilik maliyeti arasındaki farkın 2,88 TL olduğu, bu bedelle 510 parça giyim malzemesi ile özel güvenlik mali sorumluluk sigortası giderlerinin karşılanmasının mümkün olmadığı, söz konusu giderlere ilişkin olarak sunulan proforma fatura ile fiyat teklifinin mevzuata uygun düzenlenip düzenlenmediğinin tespiti yapılmadan ihale üzerinde bırakılan isteklinin aşırı düşük teklif açıklamasının uygun görülmesinin mevzuata aykırı olduğu iddialarına yer verilmiştir.

Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.

1) Başvuru sahibinin 1’inci iddiasına ilişkin olarak:

Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Bilanço veya eşdeğer belgeler” başlıklı 35’inci maddesinde “(1) Bilançonun veya eşdeğer belgelerin istenildiği ihalelerde ihalenin yapıldığı yıldan önceki yıla ait;

a) Yayınlanması zorunlu olan yılsonu bilançosunun veya gerekli bölümlerinin,

b) (a) bendinde belirtilen belgelere eşdeğer belgelerin,

her ikisinin de idarece istenilmesi zorunludur.

(2) Bilanço veya eşdeğer belgeler kapsamında;

a) İlgili mevzuatı uyarınca bilançosunu yayımlatma zorunluluğu olan aday ve istekliler yılsonu bilançosunu veya bilançonun üçüncü fıkradaki kriterlerin sağlandığını gösteren bölümlerini,

b) İlgili mevzuatı uyarınca bilançosunu yayımlatma zorunluluğu olmayan aday ve istekliler yılsonu bilançosunu veya bilançonun üçüncü fıkradaki kriterlerin sağlandığını gösteren bölümlerini ya da bu kriterlerin sağlandığını göstermek üzere yeminli mali müşavir veya serbest muhasebeci mali müşavirce standart forma uygun olarak düzenlenen belgeyi sunar.

(3) Adayın veya isteklinin ikinci fıkra uyarınca sunduğu belgelerde;

a) Belli sürelerde nakit akışını sağlayabilmesi için gerekli likiditeye ve kısa dönem (bir yıl) içinde borç ödeme gücüne sahip olup olmadığını gösteren cari oranın (dönen varlıklar/kısa vadeli borçlar) en az 0,75 olması, (hesaplama yapılırken; yıllara yaygın inşaat maliyetleri dönen varlıklardan, yıllara yaygın inşaat hakediş gelirleri ise kısa vadeli borçlardan düşülecektir),

b) Aktif varlıkların ne kadarının öz kaynaklardan oluştuğunu gösteren öz kaynak oranının (öz kaynaklar/toplam aktif) en az 0,15 olması, (hesaplama yapılırken, yıllara yaygın inşaat maliyetleri toplam aktiflerden düşülecektir),

c) Kısa vadeli banka borçlarının öz kaynaklara oranının 0,50’den küçük olması,

ve belirtilen üç kriterin birlikte sağlanması zorunludur. Sunulan bilançolarda varsa yıllara yaygın inşaat maliyetleri ile yıllara yaygın inşaat hakediş gelirlerinin gösterilmesi gerekir.

(4) Yukarıda belirtilen kriterleri bir önceki yılda sağlayamayanlar, son iki yıla ait belgelerini sunabilirler. Bu takdirde, son iki yılın parasal tutarlarının ortalaması üzerinden yeterlik kriterlerinin sağlanıp sağlanmadığına bakılır.

(5) İhale veya son başvuru tarihi yılın ilk dört ayında olan ihalelerde, bir önceki yıla ait belgelerini sunmayanlar, iki önceki yıla ait belgelerini sunabilirler. Bu belgelerde yeterlik kriterini sağlayamayanlar ise iki önceki yılın belgeleri ile üç önceki yılın belgelerini sunabilirler. Bu durumda, belgeleri sunulan yılların parasal tutarlarının ortalaması üzerinden yeterlik kriterlerinin sağlanıp sağlanmadığına bakılır.

…

(7) Bilanço veya bilançonun üçüncü fıkradaki kriterlerin sağlandığını gösteren bölümlerinin ilgili mevzuatına göre düzenlenmiş ve yeminli mali müşavir veya serbest muhasebeci mali müşavir ya da vergi dairesince onaylanmış olması zorunludur…” hükmü yer almaktadır.

İdari Şartname’nin “İhaleye katılabilmek için gereken belgeler ve yeterlik kriterleri” başlıklı 7’nci maddesinde de, aktarılan Yönetmelik hükmüne paralel bir düzenlemeye yer verilmiştir.

Aktarılan Yönetmelik hükmü uyarınca, ihale tarihi yılın ilk dört ayında olan ihalelerde, ihale tarihinin içinde bulunduğu yıldan iki önceki yıla ait bilançonun veya bilançonun ilgili bölümlerinin sunulmasının isteklilere tanınan bir imkân olduğu, ihale tarihinin içinde bulunduğu yıldan bir önceki yıla ait bilançonun veya bilançonun ilgili bölümlerinin sunulmasının önünde bir engel bulunmadığı, dolayısıyla incelemeye konu ihale tarihinin 03.04.2014 olduğu dikkate alındığında, aktarılan Yönetmelik hükmündeki asgari oranları sağlayan 2013 veya 2012 yıllarından herhangi birine ait bilançonun veya bilançonun ilgili bölümlerinin sunulmasının yeterli olduğu anlaşılmaktadır.

Öte yandan aktarılan Yönetmelik hükmü uyarınca, ilgili mevzuatı gereği bilançosunu yayımlatma zorunluluğu olsun veya olmasın isteklilerce bilançonun veya bilançonun yeterlik kriterlerini sağlandığını gösteren bölümlerinin yeminli mali müşavir veya serbest muhasebeci mali müşavir ya da vergi dairesince onaylanmış örneklerinin sunulmasının yeterli olduğu, ayrıca Yönetmelik hükmünde belirtilen yayımlatma zorunluluğundan kastın ilgili vergi dairesine bilançonun bildirilmesi değil, ilgili mevzuatı uyarınca zorunlu tutulan işletmelerin bu belgelerini kamuya açıklaması olduğu, söz konusu Yönetmelik maddesinde bilançonun ilgili vergi dairesine bildirilmesi ya da kamuya açıklanmasının isteklinin yeterliğinin tespitinde bir kriter olarak düzenlenmediği anlaşılmaktadır.

Yapılan tespitler çerçevesinde ihale üzerinde bırakılan istekli HMG Özel Güv. Ltd. Şti.nin teklif zarfı kapsamında sunmuş olduğu 2013 yılına ait bilançonun serbest muhasebeci mali müşavir tarafından onaylandığı ve söz konusu bilançoda yer alan değerlerin aktarılan Yönetmelik maddesinde belirtilen asgari oranları sağladığı tespit edilmiş, bu itibarla sunulan bilançonun mevzuata uygun ve yeterli olduğu anlaşılmıştır.

2) Başvuru sahibinin 2’nci iddiasına ilişkin olarak:

Sözleşme Tasarısı’nın “İşin süresi” başlıklı 9’uncu maddesinde işe başlama tarihinin 01.05.2014, işi bitirme tarihinin ise 31.12.2014 olduğu belirtilmiş, Teknik Şartname’nin “Çalıştırılacak Özel Güvenlik Görevlisi Sayısı ve Şartları” başlıklı 4’üncü maddesinde de toplam 30 özel güvenlik görevlisinin istihdam edileceği düzenlenmiştir.

İdari Şartname’nin “Teklif fiyata dahil olan giderler” başlıklı 25’inci maddesinde“…25.3.1. İşin süresi ve personel sayısı dikkate alınarak ilgili mevzuatına göre hesaplanacak işçilik ücreti:

a) Personele ödenecek ücret asgari ücretin % 5 (yüzde beş) fazlası olacaktır.

b) 2014 yılı (Mayıs ve Aralık ) ayları Hizmet süresince toplam 12,5 gün olan Resmi ve dini Bayram tatili günlerinde her nöbet noktasında bir günde 3 kişi çalışacak şekilde (7 Nöbet Noktası X 3 = 21 Kişi+ 2 Kişi = 23 (Bir günde çalışacak personel sayısı) Koruma ve Güvenlik Görevlisi çalıştırılacak olup,23 X12,5= 287,50 gün fazla çalışma yapılacaktır. Söz konusu günler için fazla mesai ücreti ödenecektir. 4857 sayılı İş Kanunun 47 nci maddesi uyarınca ücret hesaplanarak bu durum teklif fiyata dahil edilecektir.

25.3.2. Yemek, yol ve giyecek giderleri:

a) 1 günlük yemek bedeli brüt 7,99. –TL olup teklif fiyata dahildir ve aylık 26 gün üzerinden verilecektir.

1 günlük yol bedeli brüt 3,08. -TL olup teklif fiyata dahildir ve aylık 26 gün üzerinden verilecektir.

Yemek ve yol bedeli nakdi olarak ödenecek ve ücret bordrosunda gösterilecektir

b) Tüm güvenlik görevlilerine, görevleri süresince görev alanlarında giymeleri için, her yıl için ayrı ayrı verilecek olan Teknik Şartnamenin 3.38. maddesinde miktar ve özeliği belirtilen kıyafetler teklif fiyata dahil olup, yüklenici ( yazlık ve kışlık üniformaları ) her bir görevli için ayrı ayrı, tek tip ve standartta, gereken tarihte ayni olarak temin etmekle yükümlüdür. (Özel Güvenlik personeline verilecek Giyim 5188 sayılı Kanun ve ikincil mevzuatına uygun olacaktır)

25.3.3. Malzeme giderleri:

İhale konusu işte çalıştırılacak personele verilecek olan teçhizatlar teknik şartnamenin 3.39 maddesinde ayrıntılı bir şekilde belirtilmiş olup teçhizatla ilgili giderler teklif fiyata dahildir.

25.3.4. Diğer giderler:

Teknik Şartnamenin 3.41. maddesinde belirtilen 5188 sayılı Özel Güvenlik hizmetlerine dair kanunun 21. maddesine göre yaptırılması zorunlu olan Özel Güvenlik Mali Sorumluluk Sigortası Tarife ve Talimatında yer alan teminat tutarı üzerinden teklif ettikleri Özel Güvenlik Mali Sorumluluk Sigortası (8 aylık) bedeli teklif fiyata dahildir.

…

25.5. …İş kazaları ile meslek hastalıkları sigortası prim oranları % 2 olup teklif fiyata dahildir.” düzenlemesine yer verilmiş, Teknik Şartname’nin 3.38’inci maddesinde de her bir personele verilecek giyim malzemelerinin cins ve sayıları ile teknik özellikleri ayrıntılı bir şekilde belirtilmiştir.

Aktarılan İdari Şartname maddesi uyarınca yapılan hesaplama neticesinde teklif edilmesi gereken asgari işçilik maliyetinin (giyim hariç) 438.194,75 TL olduğu anlaşılmış, ihale üzerinde bırakılan istekli HMG Özel Güv. Ltd. Şti.nin teklifinin 438.197,63 TL, teklif edilen bedelle teklif edilmesi gereken asgari işçilik maliyetinin arasındaki farkın da 2,88 TL olduğu tespit edilmiştir.

Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Hizmet alımı ihalelerinde aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi” başlıklı 79’uncu maddesinde “…79.4.2.4. Tedarikçi veya üreticilerden alınan birim fiyatları gösteren proforma fatura sunularak açıklama yapılması durumunda proforma faturadaki birim satış tutarı;

a) Maliyete dayalı açıklama yapıldığında, maliyet/satış tutarı tespit tutanağında yer alan (Ek-O.5) ağırlıklı ortalama birim maliyetin,

…

altında olamaz.

Maliyete dayalı açıklama yapıldığında, mükellefle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından proforma fatura üzerine; “Birim satış tutarının, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre çıkartılan ve tarafımdan onaylanan maliyet/satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim maliyet tutarının altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir.

…

79.4.2.23…Özel güvenlik hizmet alım ihalelerinde mali sorumluluk sigortası gideri aşırı düşük teklif sorgulamasında önemli bir bileşen olarak kabul edilecek ve isteklilerce aşırı düşük teklif sorgulaması çerçevesinde sigorta acentelerinden alınarak sunulan poliçe, proforma fatura veya sözleşmelerin ekine sigorta acentelerince Özel Güvenlik Mali Sorumluluk Sigortası Tarife ve Talimatında yer alan teminat tutarları üzerinden teklif ettikleri sigorta prim tutarlarıyla özel güvenlik mali sorumluluk sigortası hizmetini geçekleştirebileceklerine ilişkin ilgili sigorta şirketinin genel müdürlüğünden veya bölge müdürlüğünden alınan teyit yazısının eklenmesi ve bu teyitlerin yetkili kişilerin imzasını taşıması gerekecektir. Ancak sigorta şirketlerinin genel müdürlük veya bölge müdürlüklerinden alınmış poliçe veya fiyat teklifleri için teyit alınmasına gerek bulunmamaktadır.” açıklaması yer almaktadır.

İhale üzerinde bırakılan isteklinin özel güvenlik mali sorumluluk sigortası gideri için öngörmüş olduğu bedeli tevsik amacıyla bir sigorta acentesi tarafından düzenlenen fiyat teklifi ile sigorta şirketinin genel müdürlüğünden alınan teyit yazısının sunulduğu görülmüş, bu itibarla özel güvenlik mali sorumluluk sigortası giderine ilişkin olarak yapılan açıklamanın mevzuata uygun olduğu anlaşılmıştır.

Giyim gideri için öngörülen fiyatı tevsik amacıyla da Koçaş Tekstil İş Elbiseleri Ticaret’ten (Recep Koçaş) alınan bir adet proforma fatura ile eki maliyet/satış tutarı tespit tutanağının sunulduğu, proforma faturada meslek mensubunun beyan, kaşe ve imzasının bulunduğu, birim fiyatların proforma faturada 0,003-0,004-0,005-0,007-0,008 TL şeklinde, malzemelerin toplam tutarının ise 2,34 TL şeklinde belirtildiği görülmüş, ayrıca proforma fatura ile maliyet/satış tutarı tespit tutanağında yer alan beyan ve bilgilerden, birim fiyatların son geçici vergi beyanname dönemine ait olduğu anlaşılmıştır.

Bir kuruşun altındaki birim fiyatlar ile, örneğin kuruşun onda biri, yüzde biri, binde biri veya bunların değişik versiyonlarından oluşan değerler kullanılarak işlem yapıldığında, somut örnek olan proforma faturada olduğu şekilde kuruş hanesinin (virgülden sonraki kısmın) üç veya daha fazla rakamlı olması biçiminde bir sonuç ortaya çıkmaktadır. Bu durumda kuruş hanesindeki rakamların aşağı veya yukarı yuvarlanarak iki haneli kuruşa dönüştürülmesi gündeme gelmektedir. Yarım kuruşun altındaki değer yok kabul edilerek aşağıya yuvarlama yapıldığında ve birim fiyatın bir kuruşun altında olduğu da dikkate alındığında, ortaya çıkan tutar ile dokümanda belirtilen sayıda (miktarda) giyim eşyasının istekli tarafından karşılanamaması sonucu doğmakta, dolayısıyla da aşağıya yuvarlama yapılmaması gerekmektedir. Bu sebeple aşağıya yuvarlama yapılmayacağına göre, yukarıya da yuvarlama yapılmasının kabul edilmemesi gereği doğmakta, aksi takdirde yuvarlama yapma konusunda eşit durumda bulunanlar arasında ayrım yapılması söz konusu olmaktadır.

Bu itibarla, proforma faturada tek bir genel toplamın olacağı da göz önünde tutulduğunda yatay ve dikey sonuçların aşağı veya yukarı yuvarlanma yapılmadan olduğu şekilde yazılması gerekmektedir.

5083 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Devletinin Para Birimi Hakkında Kanun’un 2’nci maddesinde “Türk Lirası değerler Yeni Türk Lirasına dönüştürülürken, bir milyon Türk Lirası (1.000.000 TL) eşittir bir Yeni Türk Lirası (1 YTL) değişim oranı esas alınır.

Türk Lirası değerlerin Yeni Türk Lirasına dönüşüm işlemlerinin ve Yeni Türk Lirası cinsinden yapılan işlemlerin sonuçlarında ve ödeme aşamalarında yarım Yeni Kuruş ve üzerindeki değerler bir Yeni Kuruşa tamamlanır; yarım Yeni Kuruşun altındaki değerler dikkate alınmaz.

İlgili kanunları gereğince uygulanacak adlî ve idarî para cezalarının hesaplanmasında ve ödenmesinde, bir Yeni Türk Lirası’nın (1 YTL) altında kalan tutarlar dikkate alınmaz.” hükmü yer almaktadır.

Bu Kanun hükmü ile yapılan tespitler birlikte değerlendirildiğinde, ödeme aşamasında proforma faturadaki toplam tutarın dikkate alınacağı, dolayısıyla proforma fatura içeriğinde her bir giyim malzemesi için teklif edilen birim fiyatların bir kuruşun altında olmasının, proforma faturanın mevzuata aykırılığı sonucunu doğurmayacağı sonucuna varılmıştır. Bu çerçevede ihale üzerinde bırakılan isteklinin giyim giderine ilişkin olarak yapmış olduğu açıklamanın mevzuata uygun olduğu tespit edilmiştir.

Sonuç olarak ihale üzerinde bırakılan isteklinin aşırı düşük teklif açıklamasının uygun bulunmasına yönelik idarece tesis edilen işlemde mevzuata aykırılık bulunmadığı anlaşılmıştır.

Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65'inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 60 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,

Anılan Kanun'un 54'üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (c) bendi gereğince itirazen şikâyet başvurusunun reddine,

Oyçokluğu ile karar verildi.

KARŞI OY

Başvuru sahibinin itirazen şikayet başvuru dilekçesinde belirttiği ikinci iddiası kapsamında Kurul çoğunluğunca “İtirazen şikayet başvurusunun reddine” karar verilmiştir.

Başvuru sahibinin birinci iddiası kapsamında Kurul çoğunluğunca verilen karar gerekçesine katılmakla birlikte, başvuru sahibinin ikinci iddiasının İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmeliğin 18 inci maddesi yönünden Kurul kararına dayanak teşkil eden esas inceleme raporu ve eki belgeler üzerinde yapılan inceleme sonucunda;

Kamu İhale Tebliğinin 79.4.2.18. maddesinde; “İtirazen şikayet başvurularına ilişkin olarak Kurum tarafından yapılan incelemede gerekli görülmesi durumunda, proforma fatura ve fiyat tekliflerine ilişkin maliyet/satış tutarı tespit tutanakları, bunları muhafaza eden meslek mensubundan istenebilir. Gerek meslek mensubundan istenen tutanaklar gerekse ihaleyi yapan idare tarafından Kuruma gönderilen belgeler arasında yer alan proforma fatura ve fiyat teklif tutarları ile maliyet/satış tutarı tespit tutanağında belirtilen maliyet ve satış tutarlarının arasında uyumsuzluk olduğunun veya bu belgelerde yer alan bilgilerin ticari hayatın olağan durumu ve ekonomik verilerle ilgili genel bilgilerle uyumlu olmadığının değerlendirilmesi durumunda; proforma fatura ve fiyat teklifleri ile maliyet/satış tutarı tespit tutanakları mükellef ve/veya isteklinin bağlı olduğu vergi dairesine gönderilir ve gerekli olması halinde Cumhuriyet Savcılığına bildirim yapılır.” açıklaması yer almaktadır.

Kurumca bu açıklama uyarınca yapılan incelemelere göre, hizmet alımlarında aşırı düşük teklif açıklamasında giyim bedeline ilişkin yapılan açıklamalarda, istekli tarafından giyim bedeline ilişkin sunulan proforma fatura ve fiyat teklif tutarları ile maliyet/satış tutarı tespit tutanağında belirtilen maliyet ve satış tutarlarının arasında uyumsuzluk olduğunun veya bu belgelerde yer alan bilgilerin ticari hayatın olağan durumu ve ekonomik verilerle ilgili genel bilgilerle uyumlu olmadığının değerlendirilmesi durumunda, belirtilen proforma fatura ve fiyat teklifleri ile maliyet/satış tutarı tespit tutanakları mükellef ve/veya isteklinin bağlı olduğu vergi dairesine gönderilmesi, ayrıca konunun önemine göre de Cumhuriyet Savcılığına bildirim yapılması hususlarının anlaşılması gerektiğinin aşikar olması nedeni ve bu yönde verilen Kurul Kararları ile konu içtihat niteliğini kazanmış olmasının yanında Tebliğin yukarıda sözü edilen düzenlemesi birbirine bağlı/bağımlı iki temel açıklamadır.

Şöyle ki; cari piyasa koşullarına, temel ekonomik verilere ve hayatın olağan durumuna uygun olmadığı anlaşılan fiyat teklifinin bir şekilde şekle uygun olarak müşavir tarafından tevsik edilmesi halinde, bu durumun ilgili vergi dairesine bildirilerek “bu tevsikin” doğruluğunun testi istenilmekte ve sistemin sigortası genel kabulüyle yapılmış bir mevzuat düzenlemesi şeklinde tezahür etmiştir. Kamu İhale Tebliğinin 79.4.2.18. maddesinin birbirine bağımlı son açıklama cümlesinin uygulanmaması halinde başlangıç cümlesine göre tekliflerin değerlendirilmesinin sağlıklı ve hukuken uygun bir yanı olmayacaktır.

İstekliler tarafından asgari işçilik bedelinin çok az üstünde verilen teklif bedelinin en düşük teklife yakın olmasının sağlanması için teklif bileşenlerinden olan giyim bedeli açıklamasına yönelik olarak verilen proforma fatura ve fiyat teklif tutarlarının düşük bedelli olarak oluşturulduğunun konu ile ilgili içtihat niteliğinde verilmiş Kurul kararlarından anlaşıldığı, verilen proforma fatura ve fiyat teklif tutarlarının ticari hayatın olağan durumu ve ekonomik verilerle ilgili genel bilgilerle uyumlu olmadığının anlaşılmasına rağmen, düşük bedelli de olsa, istekli tarafından verilen proforma fatura ve fiyat tekliflerin Kamu İhale Genel Tebliğinin ilgili hükümlerine göre belge üzerinde taşıması gereken şartları taşıdığının tespiti halinde anılan açıklamanın mevzuat uyarınca uygun görüldüğünün içtihat niteliğinde verilmiş olan Kurul kararlarından anlaşıldığı, ancak sunulan proforma fatura ve fiyat teklif tutarlarının ticari hayatın olağan durumu ve ekonomik verilerle ilgili genel bilgilerle uyumlu olmadığının anlaşılması durumunda da, teklif açıklaması bu yönden mevzuata uygun görülmekle birlikte proforma fatura ve fiyat teklif tutarlarının düşüklüğünün düzenlenen ve idareye sunulan belgenin usulüne uygun olmadığına ilişkin eylemi ortadan kaldırmayacağı düşüncesi ile, Kanunun temel ilkelerinden eşit muamele ve güvenirlik ilkelerinin ön planda çalıştırılmasının temini yönünden incelenmesi için bağlı bulunan vergi dairesine gönderilmiştir.

Yukarıda yapılan iki değerlendirmenin belge üzerinde aynı anda var olduğu durumda, bildirim yapılmasının anlamlı olduğu yönünde bütünlük sağladığı şeklinde yapılan değerlendirmelerin birbirinden bağımsız işletilmesi durumunda, yani aşırı düşük açıklamada, isteklinin giyime ilişkin sunduğu proforma fatura ve fiyat teklif tutarlarının ticari hayatın olağan durumu ve ekonomik verilerle ilgili genel bilgilerle uyumlu olmadığının açıkça bilinmesine rağmen, sırf, anılan belgelerin Tebliğinin sözü edilen açıklamalarına göre belge üzerinde taşıması gereken şartlara uygun olarak taşıdığı tespitine dayanılarak isteklinin açıklamasının mevzuata uygun olduğunu kabul etmenin mevzuat ile çelişki yarattığı, bu nedenle, anılan belgelerin Kamu İhale Genel Tebliğinin ilgili açıklamalarına göre belge üzerinde taşıması gereken şartları taşıdığının tespit edilmiş olmasına rağmen, proforma fatura ve fiyat teklif tutarlarının ticari hayatın olağan durumu ve ekonomik verilerle ilgili genel bilgilerle uyumlu olmadığı durumunun incelenmesi için Tebliğin ilgili açıklaması uyarınca ilgili vergi dairesine bile bile gönderilmemesi durumunda, Kanunda belirtilen temel ilkelerden eşit muamele ve güvenirlik ilkelerinin ön planda zedelendiği işlemlerin gerçekleştirilmiş olacağı düşüncesiyle, Tebliğin ilgili açıklamalarına göre, belge üzerinde taşıması gereken şartları taşıdığının tespit edilmiş olmasına rağmen, vergi dairesine bildirim yapılmasına gerek görülmeyen, proforma fatura ve fiyat teklif tutarlarının, ticari hayatın olağan durumu ve ekonomik verilerle ilgili genel bilgilerle uyumlu olmadığının anlaşıldığı durumda, anılan isteklinin aşırı düşük açıklamalarının “mevzuata uygun olmadığı” şeklinde gerekçe ile kabul edilmemesi gerekmektedir.

İncelemeye konu ihalede;

Aşırı düşük teklif açıklamaları uygun bulunarak tekliflerinin ekonomik açıdan en avantajlı teklif ve ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif olarak belirlenmeleri Kurul çoğunluğunca da yerinde bulunan HMG Özel Güv. Ltd. Şti. ile Anadolu Selçuklular Özel Güv. Hiz. Tic. Ltd. Şti. tarafından, aşırı düşük teklif açıklamaları kapsamında sundukları bilgi ve belgelerin yukarıda aktarılan değerlendirmeler ışığı altında incelenmesi sonucunda;

1- Aşırı düşük teklif açıklaması uygun bulunarak teklifinin ekonomik açıdan en avantajlı teklif olarak belirlenmesi Kurul çoğunluğunca da yerinde bulunan HMG Özel Güv. Ltd. Şti. tarafından aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında ihale konusu işte çalışacak personelin giyim giderinin maliyetine dayalı açıklamasının tevsiki için; çeşitli giyim malzemelerinin her birine ayrı ayrı olmak üzere 0,003 TL ile 0,008 TL arasında değişen birim fiyatlar üzerinden toplamda 2,34 TL fiyat öngören Recep KOÇAŞ tarafından istekli adına tanzim edilen 02.04.2014 tarihli proforma fatura ile ekinde maliyet/satış tespit tutanağının (Ek-O.5) sunulduğu anlaşılmış olduğundan, anılan isteklininaşırı düşük açıklaması kapsamında sunduğu; proforma fatura ile maliyet/satış tespit tutanağında, ön görülen giyim maliyet bedellerinin maliyet muhasebesi kayıtları açısından ticari hayatın olağan durumu ve ekonomik verilerle ilgili genel bilgilerle uyumlu olmadığı, bu nedenle adı geçen isteklinin aşırı düşük teklif açıklamasının mevzuata bu açıdan uygun olmadığından teklifinin bu gerekçe üzerinden değerlendirme dışı bırakılması gerektiği,

Diğer yandan, aynı istekli tarafından aşırı düşük açıklaması kapsamında özel güvenlik mali sorumluluk sigortasının tevsikine yönelik olarak Neova Sigorta tarafından istekli adına tanzim edilen kişi başına sakatlık ve ölüm halinde 60.000,00 TL sigorta bedeli öngören 0,32 TL tutarlı sigorta teklifinin sunulduğu, ön görülen sigorta maliyet bedellerinin maliyet muhasebesi kayıtları açısından ticari hayatın olağan durumu ve ekonomik verilerle ilgili genel bilgilerle uyumlu olmadığı, bu nedenle adı geçen isteklinin aşırı düşük teklif açıklamasının bu açıdan da mevzuata uygun olmadığından teklifinin bu gerekçe ile de değerlendirme dışı bırakılması gerektiği,

Ayrıca, aynı istekli tarafından aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında ihale konusu işte çalışacak personelin giyim giderinin maliyetine dayalı açıklamasının tevsiki için; çeşitli giyim malzemelerinin bazılarına 0,008 TL olarak önerilen birim fiyatların 5083 sayılı Türkiye Cumhuriyetinin Para Birimi Hakkında Kanunda belirtilen tedavüldeki para birimleri arasında yer almadığı, tedavülden çıkarılmış para birimine denk gelecek birim fiyatların önerilmesinin belge düzenlenmesinde sahteciliğe ışık tuttuğu da değerlendirildiğinden,

5083 sayılı Türkiye Cumhuriyetinin Para Birimi Hakkında Kanunda belirtilen tedavüldeki para birimleri arasında sayılmayan birim fiyat teklif edilmesinin belge düzenlemesinde sahteciliğe ışık tuttuğu hususlarına sebep olan Recep KOÇAŞ ile anılan şahsın SMMM’si olan Abdulkadir Ceylani BAĞ’ın bu yöndeki kusurlarının incelenerek gereğinin yapılması hususlarında Konya Cumhuriyet Başsavcılığına suç duyurusunda bulunulması gerektiği,

2-Aşırı düşük teklif açıklaması uygun bulunarak teklifinin ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif olarak belirlenmesi Kurul çoğunluğunca da yerinde bulunan Anadolu Selçuklular Özel Güv. Hiz. Tic. Ltd. Şti. tarafından aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında ihale konusu işte çalışacak personelin giyim giderinin maliyetine dayalı açıklamasının tevsiki için; çeşitli giyim malzemelerinin her birine her birine ayrı ayrı olmak üzere 0,001 TL ile 0,009 TL arasında değişen birim fiyatlar üzerinden toplamda 1,53 TL fiyat öngören Anadolu Selçuklular Özel Güv. Hiz. Tic. Ltd. Şti. tarafından kendi adına tanzim edilen 02.04.2014 tarihli proforma faturanın sunulduğu anlaşılmış olduğundan, anılan isteklinin aşırı düşük açıklaması kapsamında sunduğu; proforma faturada, ön görülen giyim maliyet bedellerinin maliyet muhasebesi kayıtları açısından ticari hayatın olağan durumu ve ekonomik verilerle ilgili genel bilgilerle uyumlu olmadığı, bu nedenle adı geçen isteklinin aşırı düşük teklif açıklamasının mevzuata bu açıdan uygun olmadığından teklifinin bu gerekçe üzerinden değerlendirme dışı bırakılması gerektiği,

Ayrıca, aynı istekli tarafından aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında ihale konusu işte çalışacak personelin giyim giderinin maliyetine dayalı açıklamasının tevsiki için; çeşitli giyim malzemelerinin bazılarına 0,009 TL olarak önerilen birim fiyatların 5083 sayılı Türkiye Cumhuriyetinin Para Birimi Hakkında Kanunda belirtilen tedavüldeki para birimleri arasında yer almadığı, tedavülden çıkarılmış para birimine denk gelecek birim fiyatların önerilmesinin belge düzenlenmesinde sahteciliğe ışık tuttuğu da değerlendirildiğinden,

5083 sayılı Türkiye Cumhuriyetinin Para Birimi Hakkında Kanunda belirtilen tedavüldeki para birimleri arasında sayılmayan birim fiyat teklif edilmesinin belge düzenlemesinde sahteciliğe ışık tuttuğu hususlarına sebep olan Anadolu Selçuklular Özel Güv. Hiz. Tic. Ltd. Şti. ile anılan şirketin SMMM’si olan Hüseyin KOÇAŞ’ın bu yöndeki kusurlarının incelenerek gereğinin yapılması hususlarında Konya Cumhuriyet Başsavcılığına suç duyurusunda bulunulması gerektiği,

Değerlendirilmiştir.

Açıklanan nedenlerle; başvuru sahibinin birinci iddiası kapsamında Kurul çoğunluğunca verilen karar gerekçesine katılmakla birlikte, başvuru sahibinin ikinci iddiasının İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmeliğin 18 inci maddesi yönünden Kurul kararına dayanak teşkil eden esas inceleme raporu ve eki belgeler üzerinde yapılan inceleme sonucunda; ticari şirketlerin iktisadi amacının kâr elde etmek olduğu, kâr elde etmese dahi en azından zarar etmemek üzere ticari faaliyetlerine devam etmelerinin bir zorunluluk olduğu aksi takdirde söz konusu şirketlerin zarar etmemek ve kâr elde etmek için kayıt dışı ticari yollara başvurmalarının kuvvetle muhtemel olduğu düşüncesi ile, inceleme konusu ihalede giyim giderine ilişkin açıklamaları kapsamında verdikleri maliyet satış tutanağında önerilen teklif fiyatların maliyet muhasebesi kayıtları açısından ticari hayatın olağan durumu ve ekonomik verilerle ilgili genel bilgilerle uyumlu olmadığı belirlenen;

Aşırı düşük teklif açıklamaları uygun bulunarak tekliflerinin ekonomik açıdan en avantajlı teklif ve ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif olarak belirlenmeleri Kurul çoğunluğunca da yerinde bulunan HMG Özel Güv. Ltd. Şti.’nin teklifi ile Anadolu Selçuklular Özel Güv. Hiz. Tic. Ltd. Şti.’nin teklifinin bu gerekçeler üzerinden değerlendirme dışı bırakılması gerektiği,

Diğer yandan, HMG Özel Güv. Ltd. Şti. tarafından aşırı düşük açıklaması kapsamında özel güvenlik mali sorumluluk sigortasının tevsikine yönelik olarak Neova Sigorta tarafından istekli adına tanzim edilen kişi başına sakatlık ve ölüm halinde 60.000,00 TL sigorta bedeli öngören 0,32 TL tutarlı sigorta teklifinin sunulduğu, ön görülen sigorta maliyet bedellerinin maliyet muhasebesi kayıtları açısından ticari hayatın olağan durumu ve ekonomik verilerle ilgili genel bilgilerle uyumlu olmadığı, bu nedenle adı geçen isteklinin aşırı düşük teklif açıklamasının bu açıdan da mevzuata uygun olmadığından teklifinin bu gerekçe ile de değerlendirme dışı bırakılması gerektiği,

Ayrıca, HMG Özel Güv. Ltd. Şti. tarafından aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında ihale konusu işte çalışacak personelin giyim giderinin maliyetine dayalı açıklamasının tevsiki için; çeşitli giyim malzemelerinin bazılarına 0,008 TL olarak önerilen birim fiyatların 5083 sayılı Türkiye Cumhuriyetinin Para Birimi Hakkında Kanunda belirtilen tedavüldeki para birimleri arasında yer almadığı, tedavülden çıkarılmış para birimine denk gelecek birim fiyatların önerilmesinin belge düzenlenmesinde sahteciliğe ışık tuttuğu da değerlendirildiğinden,

Anadolu Selçuklular Özel Güv. Hiz. Tic. Ltd. Şti. tarafından aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında ihale konusu işte çalışacak personelin giyim giderinin maliyetine dayalı açıklamasının tevsiki için; çeşitli giyim malzemelerinin bazılarına 0,009 TL olarak önerilen birim fiyatların 5083 sayılı Türkiye Cumhuriyetinin Para Birimi Hakkında Kanunda belirtilen tedavüldeki para birimleri arasında yer almadığı, tedavülden çıkarılmış para birimine denk gelecek birim fiyatların önerilmesinin belge düzenlenmesinde sahteciliğe ışık tuttuğu da değerlendirildiğinden,

5083 sayılı Türkiye Cumhuriyetinin Para Birimi Hakkında Kanunda belirtilen tedavüldeki para birimleri arasında sayılmayan birim fiyat teklif edilmesinin belge düzenlemesinde sahteciliğe ışık tuttuğu hususlarına sebep olan Anadolu Selçuklular Özel Güv. Hiz. Tic. Ltd. Şti. ile anılan şirketin SMMM’si olan Hüseyin KOÇAŞ’ın bu yöndeki kusurlarının incelenerek gereğinin yapılması hususlarında Konya Cumhuriyet Başsavcılığına suç duyurusunda bulunulması gerektiği,

Yönündeki düşüncem ile, bu hususlara ilişkin Kurul çoğunluğunca alınan karara katılmıyorum.

KARŞI OY

Başvuru sahibinin itirazen şikayet başvuru dilekçesinde belirttiği iddiası hakkında Kurul çoğunluğunca “itirazen şikayet başvurusunun reddine” karar verilmiştir.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 53. maddesinin (a) fıkrasında; Kamu İhale Kurumunun, bu Kanunda belirtilen esas, usul ve işlemlerin doğru olarak uygulanması konusunda görevli ve yetkili olduğu, (b) fıkrasının 9. bendinden sonraki 2. alt bendinde de; Kurumun Kurul kararıyla bu Kanunun ve Kamu İhale Sözleşmeleri Kanununun uygulanmasına ilişkin standart ihale dokümanı, tip sözleşme, yönetmelik ve tebliğler çıkarmaya yetkili olduğu, Kurul ve Kurumun yetkilerini, düzenleyici işlemler tesis ederek ve özel nitelikli kararlar alarak kullanacağı, standart ihale dokümanları, tip sözleşmeler, yönetmelik ve tebliğlerin Resmî Gazetede yayımlanarak yürürlüğe konulacağı hükme bağlanmıştır.

Anılan yetki çerçevesinde yürürlüğe konulan Kamu İhale Genel Tebliğinin 79.4.2.18 maddesinde; “İtirazen şikayet başvurularına ilişkin olarak Kurum tarafından yapılan incelemede gerekli görülmesi durumunda, proforma fatura ve fiyat tekliflerine ilişkin maliyet/satış tutarı tespit tutanakları, bunları muhafaza eden meslek mensubundan istenebilir. Gerek meslek mensubundan istenen tutanaklar gerekse ihaleyi yapan idare tarafından Kuruma gönderilen belgeler arasında yer alan proforma fatura ve fiyat teklif tutarları ile maliyet/satış tutarı tespit tutanağında belirtilen maliyet ve satış tutarlarının arasında uyumsuzluk olduğunun veya bu belgelerde yer alan bilgilerin ticari hayatın olağan durumu ve ekonomik verilerle ilgili genel bilgilerle uyumlu olmadığının değerlendirilmesi durumunda; proforma fatura ve fiyat teklifleri ile maliyet/satış tutarı tespit tutanakları mükellef ve/veya isteklinin bağlı olduğu vergi dairesine gönderilir ve gerekli olması halinde Cumhuriyet Savcılığına bildirim yapılır.” hükmü bulunmaktadır.

İnceleme konusu ihalede çalışacak 30 personele verilecek 510 parça giyim giderini belgelendirmek üzere aşırı düşük teklif açıklamasında,

- İhale üzerinde bırakılan HMG Özel Güv. Ltd. Şti.nin sunduğu proforma faturada, her biri için birim fiyat olarak 0,003 TL ile 0,005 TL arasında olmak üzere yuvarlama yapılarak toplam 2,34 TL,

- Ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi Anadolu Selçuklular Özel Güv. Hiz. Tic. Ltd. Şti.nin sunduğu proforma faturada, her biri için birim fiyat olarak 0,001 TL ile 0,004 TL arasında olmak üzere yuvarlama yapılarak toplam 1,53 TL,

öngörülmüştür.

Adı geçenler tarafından proforma faturada öngörülen tutarlar kuruşun altında olduğundan yasal olarak geçerliliği bulunmamaktadır. Mevzuat gereği yarım kuruşun altı aşağı doğru yuvarlanması gerektiğinden adı geçen isteklilerin giyim için herhangi bir bedel öngörmediği değerlendirilmiştir. Kaldı ki toplamda öngörülen tutar ödenebilecek bir meblağ olmakla birlikte birim fiyat anlamında bir kuruşun altında bir bedelin ödenmesi mümkün değildir. Bu nedenle adı geçen isteklilerin teklifinin bu gerekçe ile değerlendirme dışı bırakılması gerekmektedir.

Ayrıca; ihale üzerinde bırakılan HMG Özel Güv. Ltd. Şti. ile ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi Anadolu Selçuklular Özel Güv. Hiz. Tic. Ltd. Şti.nin aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında giyim gideri bedelini belgelendirmek üzere sunduğu proforma faturalarda, ihale konusu işte çalıştırılacak personele verilecek giyim malzemeleri için öngörülen birim fiyatlar liranın altında kuruş ile hatta kuruşun da altında ifade edilen tutarlarda (sırasıyla 0,001 TL ile 0,005 TL arasında değişen tutarlarda) olduğundan ve proforma faturalardaki bilgilerde mevzuata aykırılık görülmeyerek açıklamaları bu yönüyle kabul edildiğinden, sunulan proforma faturaların ve proforma faturaların dayanağı maliyet/satış tutarı tespit tutanaklarının gönderilmek suretiyle, söz konusu belgelerde yer alan bilgilerin ticari hayatın olağan durumu ve ekonomik verilerle ilgili genel bilgilerle uyumlu olmadığı tespitinin yapılacak incelemelerde değerlendirilmek üzere, proforma faturaları düzenleyen firmanın bağlı olduğu Vergi Dairesine bildirimde bulunulması gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle; aşırı düşük teklif sorgulaması kapsamında sunduğu açıklamaları, Kamu İhale Genel Tebliği’ne uygun olmayan HMG Özel Güv. Ltd. Şti. ile Anadolu Selçuklular Özel Güv. Hiz. Tic. Ltd. Şti.nin teklifinin belirtilen gerekçe ile değerlendirme dışı bırakılması, ayrıca yukarıda belirtilen bildirimin yapılması gerektiği yönündeki düşüncemizle, Kurul çoğunluğunun “itirazen şikayet başvurusunun reddine” niteliğindeki kararına katılmıyoruz.

EK GEREKÇE

Başvuru sahibinin itirazen şikayet başvuru dilekçesinde belirttiği iddiası hakkında Kurul çoğunluğunca “itirazen şikayet başvurusunun reddine” karar verilmiştir.

İhale üzerinde bırakılan HMG Özel Güv. Ltd. Şti. ile ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi Anadolu Selçuklular Özel Güv. Hiz. Tic. Ltd. Şti.nin aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında giyim gideri bedelini belgelendirmek üzere sunduğu proforma faturalarda, ihale konusu işte çalıştırılacak personele verilecek giyim malzemeleri için öngörülen birim fiyatlar liranın altında kuruş ile hatta kuruşun da altında ifade edilen tutarlarda (sırasıyla 0,001 TL ile 0,005 TL arasında değişen tutarlarda) olduğundan ve proforma faturalardaki bilgilerde mevzuata aykırılık görülmeyerek açıklamaları bu yönüyle kabul edildiğinden, sunulan proforma faturaların ve proforma faturaların dayanağı maliyet/satış tutarı tespit tutanaklarının gönderilmek suretiyle, söz konusu belgelerde yer alan bilgilerin ticari hayatın olağan durumu ve ekonomik verilerle ilgili genel bilgilerle uyumlu olmadığı tespitinin yapılacak incelemelerde değerlendirilmek üzere, proforma faturaları düzenleyen firmanın bağlı olduğu Vergi Dairesine bildirimde bulunulması,

Anılan Tebliğ gereği olduğundan, bu hususun da anılan Kurul kararı gerekçeleri arasında yer alması gerektiği yönündeki düşüncemle karara katılıyorum. (¤¤)

Full & Egal Universal Law Academy