(4734 S. K. m. 5, 9, 39, 54, 55, 56, 65) (Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği m. 9) (İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmelik m. 6, 7) (Kamu İhale Genel Tebliği m. 16)
Toplantı No: 2022/004
Gündem No: 12
Karar Tarihi: 19.01.2022
Karar No: 2022/UH.II-102
BAŞVURU SAHİBİ:
....... Sofra Kurumsal Hizm. San. ve Tic. Ltd. Şti.,
İHALEYİ YAPAN İDARE:
Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Sağlık, Kültür ve Spor Daire Başkanlığı,
BAŞVURUYA KONU İHALE:
2021/678530 İhale Kayıt Numaralı “Öğrenci ve Personel İçin Taşımalı Yemek Hizmet Alımı 700000 Öğün/Adet” İhalesi
KURUMCA YAPILAN İNCELEME:
Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Sağlık, Kültür ve Spor Daire Başkanlığı tarafından 03.12.2021 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “Öğrenci ve Personel İçin Taşımalı Yemek Hizmet Alımı 700000 Öğün/Adet” ihalesine ilişkin olarak ....... Sofra Kurumsal Hizm. San. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından 29.12.2021 tarih ve 61618 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 28.12.2021 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.
Başvuruya ilişkin olarak 2021/2188 sayılı şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.
KARAR:
Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi:
İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle; söz konusu ihalede verilen bütün tekliflerin yaklaşık maliyetin üzerinde olduğu gerekçesiyle uygun bulunmayarak ihalenin iptal edilmesinin yerinde olmadığı, Kamu İhale Genel Tebliği’nin 16.3’üncü maddesi gereğince ihalenin iptal edilmeden önce yaklaşık maliyet, ihale ödeneği ve tekliflerin değerlendirilmesi gerektiği, söz konusu ihalenin yaklaşık maliyetinin eksik hesaplandığı, ihale dokümanında işçilik için fiyat farkı verilmeyeceğinin düzenlendiği ve yaklaşık maliyet hesaplamalarında 2021 yılı asgari ücretinin dikkate alındığı ancak diğer yıllar için olacak artışın dikkate alınmadığı, ayrıca ihale ilan tarihi ile ihale tarihi arasında kur fiyatlarındaki artışın malzeme fiyatlarını da artırdığı dolayısıyla tekliflerin bu duruma göre oluşturulduğu, sunmuş oldukları teklifin gerçekçi bir teklif olduğu, ihalenin kendileri üzerinde bırakılması gerekirken iptal edilmesinin yerinde olmadığı iddiasına yer verilmiştir.
İptal gerekçeleri ile sınırlı olarak yapılan inceleme sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Temel ilkeler” başlıklı 5’inci maddesinde “İdareler, bu Kanuna göre yapılacak ihalelerde; saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumludur…” hükmü,
Anılan Kanun’un “Yaklaşık maliyet” başlıklı 9’uncu maddesinde “Mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinin ihalesi yapılmadan önce idarece, her türlü fiyat araştırması yapılarak katma değer vergisi hariç olmak üzere yaklaşık maliyet belirlenir ve dayanaklarıyla birlikte bir hesap cetvelinde gösterilir. Yaklaşık maliyete ihale ve ön yeterlik ilânlarında yer verilmez, isteklilere veya ihale süreci ile resmî ilişkisi olmayan diğer kişilere açıklanmaz.” hükmü,
Anılan Kanun’un “Bütün tekliflerin reddedilmesi ve ihalenin iptali” başlıklı 39’uncu maddesinde “İhale komisyonu kararı üzerine idare, verilmiş olan bütün teklifleri reddederek ihaleyi iptal etmekte serbesttir. İhalenin iptal edilmesi halinde bu durum bütün isteklilere derhal bildirilir. İdare bütün tekliflerin reddedilmesi nedeniyle herhangi bir yükümlülük altına girmez. Ancak, idare isteklilerin talepte bulunması halinde, ihalenin iptal edilme gerekçelerini talep eden isteklilere bildirir.” hükmü,
Aynı Kanun’un “İdareye şikâyet başvurusu” başlıklı 55’inci maddesinde “Şikâyet başvurusu, ihale sürecindeki işlem veya eylemlerin hukuka aykırılığı iddiasıyla bu işlem veya eylemlerin farkına varıldığı veya farkına varılmış olması gereken tarihi izleyen günden itibaren 21 inci maddenin (b) ve (c) bentlerine göre yapılan ihalelerde beş gün, diğer hallerde ise on gün içinde ve sözleşmenin imzalanmasından önce, ihaleyi yapan idareye yapılır. İlanda yer alan hususlara yönelik başvuruların süresi ilk ilan tarihinden, ön yeterlik veya ihale dokümanının ilana yansımayan diğer hükümlerine yönelik başvuruların süresi ise dokümanın satın alındığı tarihte başlar…” hükmü,
Aynı Kanun’un “Kuruma itirazen şikâyet başvurusu” başlıklı 56’ncı maddesinde “İdareye şikayet başvurusunda bulunan veya idarece alınan kararı uygun bulmayan aday, istekli veya istekli olabilecekler tarafından 55 inci maddenin dördüncü fıkrasında belirtilen hallerde ve sürede, sözleşme imzalanmadan önce itirazen şikayet başvurusunda bulunulabilir. İhalenin iptaline ilişkin işlem ve kararlardan, sadece şikayet ve itirazen şikayet üzerine alınanlar itirazen şikayete konu edilebilir ve bu kararlara karşı beş gün içinde doğrudan Kuruma başvuruda bulunulabilir.
Kurum itirazen şikayet başvurularını başvuru sahibinin iddiaları ile idarenin şikayet üzerine aldığı kararda belirlenen hususlar ve itiraz edilen işlemler bakımından eşit muamele ilkesinin ihlal edilip edilmediği açılarından inceler. İdare tarafından şikayet veya itirazen şikayet üzerine alınan ihalenin iptal edilmesi işlemine karşı yapılacak itirazen şikayet başvuruları ise idarenin iptal gerekçeleriyle sınırlı incelenir.” hükmü,
Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Yaklaşık maliyetin hesaplanması ve güncellenmesi” başlıklı 9’uncu maddesinde “(1) Birim fiyat üzerinden teklif alınan ihalelerde;
a) Her bir iş kaleminin miktarını ve gerçekleştirilmesine ilişkin şartları gösteren bir cetvel hazırlanır. Bu cetvelde her bir iş kaleminin adı, birimi, birim fiyatı ve bu fiyata dahil olan maliyetler ile varsa diğer unsurlar gösterilir.
b) Birim fiyata dahil olan maliyetler, iş kalemi ile ilgili bütün unsurları içerecek şekilde düzenlenir ve bu iş kalemine dahil olmayan başka giderler öngörülmez.
(2) Götürü bedel üzerinden teklif alınan ihalelerde, işin gerçekleştirilmesine ilişkin şartları gösteren bir cetvel hazırlanır. Bu cetvelde işçilik ile varsa malzeme, ekipman ve diğer unsurlar için belirlenen fiyatlar ve bu fiyata dahil olan maliyetler gösterilir.
(3) Hizmetin gerçekleştirilmesi için gerekli olan iş kalemlerine veya iş gruplarına ilişkin miktarların tespit edilen fiyatlarla çarpımı sonucu bulunan tutarların toplanması ile elde edilen genel toplam tutar, sözleşme giderleri ve genel giderler ile KDV hariç olarak belirlenir. Bulunan bu tutara işin niteliği dikkate alınarak % 7 oranını geçmemek üzere yüklenici kârı eklenir. Bu tutar, kâr hariç belirlenen genel toplam tutar üzerinden hesaplanan sözleşme giderleri ve genel giderler ile toplanarak yaklaşık maliyet hesaplanır. Buna ilişkin hesap cetveli hazırlayanlarca imzalandıktan sonra, ihale onay belgesinin ekine konularak ihale yetkilisine sunulur. Yüklenici için öngörülen kar tutarının bu cetvelde gösterilmesi zorunludur.
(4) Yaklaşık maliyetin, hesaplandığı tarihten itibaren ihalenin ilk ilan veya davet tarihine kadar güncelliğini kaybettiği durumlarda, işi oluşturan unsurlara ilişkin maliyetler idarelerce, endeks üzerinden güncellenir.
(5) Asgari ücret ve diğer işçilik maliyetlerinde ilgili mevzuatından kaynaklanan değişiklikler nedeniyle yaklaşık maliyetin ihale tarihine kadar geçen sürede değişikliğe uğradığının belirlenmesi durumunda, gerekçesi belirtilmek suretiyle ihale komisyonu tarafından, bu maliyetler dikkate alınarak yaklaşık maliyet güncellenir.” hükmü,
Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Yaklaşık maliyetin üzerindeki teklifler” başlıklı 16.3’üncü maddesinde “16.3.1.Yaklaşık maliyetin üzerindeki tekliflerin kabul edilip edilemeyeceği hususunda tereddütler olduğu anlaşılmaktadır. İhale komisyonu;
a) Yaklaşık maliyet hesaplanırken değerlendirilmeyen her hangi bir husus olup olmadığını,
b) Yaklaşık maliyet güncellenerek tespit edilmişse, güncellemenin doğru yapılıp yapılmadığını,
c) Verilen teklif fiyatlarının piyasa rayiç fiyatlarını yansıtıp yansıtmadığını,
Sorgulayarak verilen teklifleri yaklaşık maliyete göre mukayese eder ve bütçe ödeneklerini de göz önünde bulundurarak, teklif fiyatlarını uygun bulması halinde ekonomik açıdan en avantajlı teklifi ve varsa ikinci teklifi belirlemek veya verilen teklif fiyatlarını uygun bulmaması halinde ihalenin iptaline karar vermek hususunda takdir yetkisine sahiptir.
16.3.2. Yaklaşık maliyetin üzerinde olmakla birlikte teklifin kabul edilebilir nitelikte görülmesi halinde idarenin ek ödeneğinin bulunması veya ilgili mali mevzuatı gereği ödenek aktarımının mümkün olması durumlarında teklifler kamu yararı ve hizmet gerekleri de dikkate alınarak kabul edilebilir. Bu durumda sorumluluk idareye aittir.” açıklaması,
İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmelik’in “Başvuru süreleri” başlıklı 6’ncı maddesinde “(1) İdareye şikâyet süresi; ihale sürecindeki şikayete konu işlem veya eylemlerin farkına varıldığı veya farkına varılmış olması gerektiği tarihi izleyen günden itibaren Kanunun 21 inci maddesinin birinci fıkrasının (b) ve (c) bentlerine göre yapılan ihalelere yönelik başvurularda beş gün, diğer hallerde on gündür.
…
(3) Kuruma itirazen şikayet süresi; şikayet veya itirazen şikayet üzerine idare tarafından alınan iptal kararına karşı yapılacak başvurularda beş gün, diğer hallerde on gündür.” hükmü,
Aynı Yönetmelik’in “Sürelerle ilgili genel esaslar” başlıklı 7’nci maddesinde “(1) Süreler;
…
c) İdarenin işlem veya eylemlerine karşı yapılacak başvurularda şikayete yol açan durumun farkına varıldığı yahut farkına varılmış olması gerektiği tarihi,
ç) Şikayet üzerine idare tarafından verilen kararın bildirildiği veya bildirilmiş sayıldığı tarihi, on gün içerisinde karar alınmaması halinde ise bu sürenin bitimini,
…
izleyen günden itibaren başlar.
(2) Tatil günleri sürelere dahildir. Sürenin son gününün tatil gününe rastlaması halinde, süre tatil gününü izleyen ilk iş gününün bitimine kadar uzar. Ancak, ilan ile ön yeterlik veya ihale dokümanına yönelik şikayet başvurularının, ihale veya son başvuru tarihinden üç iş günü öncesine kadar yapılması zorunludur.” hükmü
İdari Şartname’nin “İhale konusu işe ilişkin bilgiler” başlıklı 22’nci maddesinde “2.1. İhale konusu hizmetin;
a) Adı: Öğrenci ve Personel için Taşımalı Yemek Hizmet Alımı 700000 öğün/adet
b) Miktarı ve türü:
Öğrenci ve Personel İçin Taşımalı, Malzemeli Yemek Hizmet Alımı 700.000 Öğün/Adet
Ayrıntılı bilgi idari şartnamenin ekinde yer almaktadır.
c) Yapılacağı yer: Üniversitemiz öğrenci ve personelin 4 çeşitten oluşan malzeme dahil yemekler Esenboğa külliyesinde yerinde üretim yapılıp. Belirtilen yerleşkelerdeki öğrenci ve personel yemekhanelerine yerinde servis edilmesi, ayrıca Şereflikoçhisar mutfağında yemek üretimi yapılacak olup, sadece ilgili yerleşkede servis edilmesi. Esenboğa Külliyesi Öğrenci Yemekhanesi, Esenboğa Külliyesi Öğrenci Yemekhanesi İkinci Öğretim, Esenboğa Külliyesi Personel Yemekhanesi, Esenboğa Külliyesi (Havacılık ve Uzay Bilimler) Binası Öğrenci ve Personel Yemekhanesi, Çubuk Yerleşkesi Öğrenci ve Personel Yemekhanesi, Ulus Ek Hizmet Binası Personel Yemekhanesi, Cinnah Yerleşkesi Öğrenci ve Personel Yemekhanesi, Bilkent Yerleşkesi Öğrenci ve Personel Yemekhanesi, Etlik Milli İrade Yerleşkesi Personel Yemekhanesi, Etlik Milli İrade Yerleşkesi Öğrenci Yemekhanesi, Etlik 15 Temmuz Yerleşkesi Personel Yemekhanesi, Etlik 15 Temmuz Yerleşkesi Öğrenci Yemekhanesi, Etlik 15 Temmuz Yerleşkesi Öğrenci Yemekhanesi İkinci Öğretim. Keçiören Yerleşkesi Öğrenci ve Personel Yemekhanesi, Şereflikoçhisar Öğrenci ve Personel Yemekhanesi
ç) Bu bent boş bırakılmıştır.” düzenlemesi yer almaktadır.
Yapılan incelemede, başvuruya konu ihalenin “Öğrenci ve Personel için Taşımalı Yemek Hizmet Alımı 700000 öğün/adet” işi olduğu, 03.12.2021 tarihinde yapılan ihalede, ihale komisyonu tarafından alınan 06.12.2021 tarihli komisyon kararında “…tüm teklifler yaklaşık maliyetin üzerinde olduğundan değerlendirme dışı bırakılmıştır.” ifadelerine yer verilerek ihalenin iptal edildiği ve söz konusu kararın aynı tarihte ihale yetkilisi tarafından onaylandığı görülmüştür.
Yukarıda aktarılan mevzuat hükümleri uyarınca ihale komisyonu kararı üzerine idarelerin verilmiş olan bütün teklifleri reddederek kamu yararı ve hizmet gerekleri çerçevesinde ihaleyi iptal etmekte takdir yetkisinin bulunduğu ve idare tarafından şikâyet veya itirâzen şikâyet üzerine alınan ihalenin iptal edilmesi işlemine karşı yapılacak itirâzen şikâyet başvurularının ise idarenin iptal gerekçeleriyle sınırlı inceleneceği anlaşılmaktadır.
Başvuru sahibinin yaklaşık maliyetin mevzuata aykırı hesaplandığı ve güncellenmediği yönündeki iddiasına ilişkin olarak yapılan incelemede, başvuru sahibinin yaklaşık maliyeti öğrendiği tarihin, ihale tarihi olan 03.12.2021 tarihi olduğu, bu nedenle yukarıda belirtilen mevzuat hükümleri gereği şikâyete yol açan durumun farkına varıldığı (03.12.2021) tarihi izleyen günden itibaren on gün içinde en geç 13.12.2021 Salı günü mesai bitimine kadar idareye şikâyet başvurusunda bulunması gerekirken, bu süre geçtikten sonra 15.12.2021 tarihinde idareye şikâyet başvurusunda bulunduğu tespit edildiğinden, söz konusu iddiasının süre yönünden reddedilmesi gerektiği belirlenmiştir.
Diğer yandan ihalenin iptal gerekçesi incelendiğinde, söz konusu ihalede idare tarafından piyasa araştırması esas alınarak hesaplanan yaklaşık maliyetin 16.843.750,00 TL olduğu, 03.12.2021 tarihinde yapılan ihaleye 9 isteklinin teklif sunduğu, başvuru sahibi isteklinin sunmuş olduğu teklifin 17.045.000,00 TL olduğu ve başvuru sahibinin teklifi dâhil ihalede sunulan bütün tekliflerin (18.900.000,00 TL, 17.675.000,00 TL, 17.213.000,00 TL…) yaklaşık maliyetin üzerinde olduğu, ayrıca idarece şikâyet başvurusu üzerine alınan kararda da, mevcut ödeneğin teklifleri karşılamadığı değerlendirmesinde bulunulduğu dikkate alındığında, idarenin takdir yetkisini kullanarak ihalenin iptali yönündeki kararının 4734 sayılı Kanun’un 5’inci maddesinde yer alan rekabet, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanması ve kaynakların verimli kullanılması ilkelerine uygun olduğu anlaşılmıştır.
Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65'inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,
Anılan Kanun'un 54'üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (c) bendi gereğince itirazen şikâyet başvurusunun reddine,
Oybirliği ile karar verildi. (¤¤)
Full & Egal Universal Law Academy