(4734 S. K. m. 54, 65)
Toplantı No: 2014/005
Gündem No: 38
Karar Tarihi: 16.01.2014
Karar No: 2014-UH.III-348
Şikayetçi: Atisal İnşaat Gıda Temizlik Otomotiv Emlak San. Tic. Ltd. Şti., YENİBATI MAH. GERSAN SANAYİ SİTESİ TAHSİN KAHRAMAN CAD. NO:85 BATIKENT/ ANKARA
İhaleyi Yapan Daire: Sağlık Uygulama Ve Araştırma Merkezi Yükseköğretim Kurumları Bülent Ecevit Üniversitesi, B.E.Ü Sağlık Uygulama Ve Araştırma Merkezi Esenköy-Kozlu 67600 ZONGULDAK
Başvuru Tarih ve Sayısı: 23.12.2013 / 40189
Başvuruya Konu İhale: 2013/136333 İhale Kayıt Numaralı "Merkezimiz 2014-2015 Yılları (Yıllara Sari) İhtiyacına Teknik, Destek Ve Bilgi İşlem Personeli" İhalesi
Kurumca Yapılan İnceleme ve Değerlendirme: Bülent Ecevit Üniversitesi Sağlık Uygulama ve Araştırma Merkezi tarafından 08.11.2013tarihinde açık ihale usulü ile yapılan “Merkezimiz 2014-2015 Yılları (Yıllara Sari) İhtiyacına Teknik, Destek ve Bilgi İşlem Personeli” ihalesine ilişkin olarak Atisal İnşaat Gıda Temizlik Otomotiv Emlak San. Tic. Ltd. Şti.nin 05.12.2013 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 12.12.2013 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 23.12.2013 tarih ve 40189 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 23.12.2013 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.
Başvuruya ilişkin olarak 2013/4778 sayılı şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.
Karar: Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.
İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle, ihalede teklif edilmesi gereken giyim hariç asgari işçilik maliyetinin 1.831.593,15 TL olduğu, ihale üzerinde kalan istekli tarafından 692 parça giyim malzemesi için teklif edilen 3,12 TL ile parça başına 0,01 TL'den düşük tutar öngörülmüş olduğu, bu hali ile isteklinin aşırı düşük teklif açıklamasının reddedilmesi gerektiği iddialarına yer verilmiştir.
Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.
Bülent Ecevit Üniversitesi Sağlık Uygulama ve Araştırma Merkezi tarafından 08.11.2013 tarihinde açık ihale usulü ve birim fiyat teklif almak suretiyle gerçekleştirilen teknik destek ve bilgi işlem personeli hizmeti alımına ait İdari Şartname’nin “İhale konusu işe ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde “2.1. İhale konusu hizmetin;
a) Adı: Merkezimiz 2014-2015 Yılları (Yıllara Sari) İhtiyacına Teknik, Destek ve Bilgi İşlem Personeli
b) Miktarı ve türü: Hizmetin miktarı ve türü ekte yer almaktadır.
c) Yapılacağı yer: Bülent Ecevit Üniversitesi Sağlık Uygulama ve Araştırma Merkezi” düzenlemesi,
Aynı Şartname’nin “Teklif fiyata dahil olan giderler” başlıklı 25’inci maddesinde “25.1. Sözleşmenin uygulanması sırasında, ilgili mevzuat gereğince yapılacak ulaşım, sigorta, vergi, resim ve harç giderleri teklif fiyata dahildir.
25.2. 25.1. maddesinde yer alan gider kalemlerinde artış olması ya da benzeri yeni gider kalemlerinin oluşması hallerinde, teklif edilen fiyatın bu tür artış ya da farkları karşılayacak payı içerdiği kabul edilir. Yüklenici, bu artış ve farkları ileri sürerek herhangi bir hak talebinde bulunamaz.
25.3. Teklif fiyata dahil olan diğer giderler aşağıda belirtilmiştir:
25.3.1. İşin süresi ve personel sayısı dikkate alınarak ilgili mevzuatına göre hesaplanacak işçilik ücreti:
23 personel asgari ücretin % 8 fazlası 13 personel asgari ücretin % 5 fazlası ve 13 personel asgari ücretin % 1 fazlası üzerinden hesaplanan işçilik ücretleri ile Ulusal bayram ve genel tatil günleri olan 29 gün çalıştırılacak 15 adet personelin ücretleri teklif fiyata dahil edilecektir.(Toplam 29x15=435)
25.3.2. Yemek, yol ve giyecek giderleri:
Tüm personele ayda 26 gün günlük bürüt 5,58 TL yol bedeli nakdi olarak verilecek ve ücret bordrosunda gösterilecektir.
Nitelikleri ve nicelikler teknik şartnamede belirtilen kıyafetler teklif fiyata dahildir.
Yemek için istekliler bir bedel öngörmeyecek olup yüklenicinin çalıştıracağı idari şartnamede sayısı belirtilen personeli merkezimizde çıkan yemeklerden bedelsiz olarak faydalanması imkanı verilecektir.
…
25.4. Sözleşme konusu işin bedelinin ödenmesi aşamasında doğacak Katma Değer Vergisi (KDV), ilgili mevzuatı çerçevesinde İdare tarafından yükleniciye ayrıca ödenir.
25.5. Kısa vadeli sigorta prim oranları belirtilecektir.
Personelin iş kazaları ile meslek hastalıkları sigortası prim oranı % 2 olarak tespit edilmiştir.” düzenlemesi,
Anılan Şartnamenin ekinde ise aşağıda yer verilen tablo bulunmaktadır.
Sıra No Açıklama Birimi İşçi Sayısı Ay/gün/saat
1 Personel(Asgari Ücretin %8 Fazlası) AY 23,00 24
2 Personel(Asgari Ücretin %5 Fazlası) AY 13,00 24
3 Personel(Asgari Ücretin %1 Fazlası) AY 13,00 24
Sıra No Açıklama Birimi Miktarı
1 Ulusal Bayram Ve Resmi Tatil Günleri
(Asgari Ücretin %8 Fazlası) GÜN 174
2 Ulusal Bayram Ve Resmi Tatil Günleri
(Asgari Ücretin %5 Fazlası) GÜN 87
3 Ulusal Bayram Ve Resmi Tatil Günleri
(Asgari Ücretin %1 Fazlası) GÜN 174
İhale konusu işe ait Teknik Şartname’nin sonunda yer alan “Personelin Giysi Dağılımı ve Sayısı (bir yıl için geçerli)” isimli tabloda personel için gerekli giysi sayısı aşağıdaki şekilde belirlenmiştir:
İş Elbisesi 2 adet
Önlük 12 adet
Kumaş Pantolon -
Kot Pantolon 23 adet
Ayakkabı 36 adet
Tulum 2 adet
Çizme 2 adet
Gömlek 10 adet
Kot Gömlek 13 adet
Mont 7 adet
Kot Yelek 10 adet
Tişört 24 adet
İhale komisyonu tarafından isteklilerden birinin iş deneyim belgesinin uygun olmaması gerekçesiyle değerlendirme dışı bırakıldığı, kâr hariç yaklaşık maliyet bedeli olarak belirlenen 1.848.503,28 TL’nin altında teklif veren iki istekliden 11.11.2013 tarihli yazılar ile aşırı düşük teklif açıklaması istenildiği, sunulan aşırı düşük teklif açıklamaları uygun bulunarak ihalenin 22.11.2013 tarihli ihale komisyonu kararı ile Asgün Tur. Teks. İnş. ve Otom. San. ve Tic. Ltd. Şti. üzerinde bırakıldığı görülmüştür.
Başvuru sahibi tarafından, ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklamasında yer alan giyim giderine ilişkin proforma faturada giyim giderleri için birim başına 1 kuruşun altında teklif verildiği, bu nedenle açıklamanın reddedilerek isteklinin teklifinin değerlendirme dışı bırakılması gerektiği iddia edilmektedir.
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 38’inci maddesi ile Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin 59’uncu maddesi uyarınca teklifleri aşırı düşük bulunan isteklilerin teklifleri reddedilmeden önce, isteklilerden bu tekliflerin önemli bileşenlerine ilişkin belirli bir süre içinde aşırı düşük teklif açıklamalarını belgelere dayalı olarak sunmalarının ihale komisyonunca istenilmesi, daha sonra belgelere dayalı olarak sunulan aşırı düşük teklif açıklamalarının verilen hizmet yönteminin ekonomik olması, ihale konusu işte seçilen teknik çözümler ile işin yerine getirilmesinde kullanılacak avantajlı koşullar ve teklif edilen işin özgünlüğü hususlarında değerlendirmesinin yapılması ve aşırı düşük teklif açıklamasında bulunmayan veya aşırı düşük teklif açıklaması yeterli görülmeyen isteklilerin tekliflerinin reddedilmesi gerekmektedir.
Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Hizmet alımı ihalelerinde aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi” başlıklı 79’uncu maddesinde “79.1. Personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihalelerinde, tekliflerin değerlendirilmesinde;
İhale ve sözleşmeye ilişkin damga vergileri, Kamu İhale Kurumu payı ve noter masrafları gibi sözleşme giderleri ile amortisman, kıdem tazminatı, işyeri hekimliği ücreti, oryantasyon (ihale konusu işe uyum) eğitimi gideri, yaka kartı ve bu mahiyetteki genel giderleri karşılamak üzere birim fiyat teklif cetvelinde yer alan her bir işçilik kalemindeki (yol, yemek ve giyecek dahil brüt asgari ücret veya brüt asgari ücretin yüzde (%) fazlası üzerinden ücret hesaplanan işçilik kalemi ile ulusal bayram ve genel tatil günleri ve fazla çalışma saatlerine ilişkin işçilik kalemleri) birim fiyatlar ile işçi sayısı üzerinden teklif alınması idarece uygun görülmeyen iş kalemi/kalemleri kapsamında çalıştırılacak olan her bir personelin işçilik maliyeti üzerinden % 3 oranında sözleşme giderleri ve genel giderler hesaplanacaktır.
79.2. Personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihalelerinde; amortisman, kıdem tazminatı, iş yeri hekimliği ücreti, oryantasyon eğitimi gideri, yaka kartı ve bu mahiyetteki giderlerin genel giderler içinde yer alacağı kabul edileceği için aşırı düşük teklif sorgulamasında bu giderler, önemli teklif bileşeni olarak belirtilmeyecek ve isteklilerden aşırı düşük teklif sorgulamasına verdikleri cevaplarda bu giderler için bir bedel öngörmeleri istenmeyecektir. Sözleşme giderleri ve genel giderler içinde değerlendirilmesi öngörülen giderler idari şartnamelerde “teklif fiyata dahil olan diğer giderler” kısmında belirtilmeyecektir.
79.3. Asgari işçilik maliyeti;
i- İhale tarihinde yürürlükte bulunan brüt asgari ücret veya idari şartnamede brüt asgari ücretin yüzde (%) fazlası olarak belirlenen ücret (ulusal bayram ve genel tatil günleri ile fazla çalışma saatlerine ilişkin ücretler dahil),
ii- İdari şartnamede öngörülen nakdi veya ayni yemek ve yol bedeli ile ayni giyim bedeli,
iii- İşveren sigorta primi tutarından oluşmaktadır.
79.4. İhale komisyonu tarafından, personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihaleleri ile personel çalıştırılmasına dayalı olmamakla birlikte ihale dokümanında personel sayısının belirlendiği ve haftalık çalışma saatinin tamamının idarede kullanılacağı hizmet alımı ihalelerinde asgari işçilik maliyeti, sözleşme giderleri ve genel giderler ile varsa malzeme ve diğer maliyet kalemleri, bunlar dışında kalan hizmet alımı ihalelerinde ise ihale dokümanında belirtilen teklif fiyata dahil giderler dikkate alınmak suretiyle tekliflerin değerlendirilmesi yapılarak 4734 sayılı Kanunun 38 inci maddesi uyarınca teklifi aşırı düşük görülen isteklilerden işin niteliğine göre ihale komisyonunca belirlenen önemli teklif bileşenleri ile ilgili açıklama istenecektir. İdarelerce aşırı düşük tekliflere yönelik açıklama istenmesine ilişkin yazıda, teklifte önemli olduğu tespit edilen bileşenlerin belirtilmesi ve açıklama için isteklilere üç (3) iş gününden az olmamak üzere makul bir süre verilmesi gerekmektedir.
Personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihalelerinde, kar hariç yaklaşık maliyet tutarının üzerindeki teklifler aşırı düşük teklif olarak kabul edilmeyecektir…” açıklaması yer almaktadır.
İnceleme konusu ihale üzerinde bırakılan istekli Asgün Tur. Teks. İnş. ve Otom. San. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklaması öngörülen giyim bedeli açısından incelendiğinde; 2,88 TL tutarında proforma fatura sunulduğu, öngörülen kıyafet miktarlarının Teknik Şartname’de yer alan kriterler ile uyumlu olduğu, faturada bir giyim kalemi hariç tüm kalemler için 0,01 TL birim fiyat öngörüldüğü, yalnızca 48 adet tişört için 0,001 TL birim fiyat belirlendiği, miktar ve birim fiyat çarpımı neticesinde tutarın yuvarlanarak 0,05 TL olarak faturaya yansıtıldığı, tutarların toplanması sonucunda 2,88 TL tutara ulaşıldığı tespit edilmiştir.
5083 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Devletinin Para Birimi Hakkında Kanun’un “Türk Lirası ile Yeni Türk Lirası arasında değişim oranı ve Yeni Kuruşa tamamlama” başlıklı ikinci maddesinde “Türk Lirası değerler Yeni Türk Lirasına dönüştürülürken, birmilyon Türk Lirası (1.000.000 TL) eşittir bir Yeni Türk Lirası (l YTL) değişim oranı esas alınır.
Türk Lirası değerlerin Yeni Türk Lirasına dönüşüm işlemlerinin ve Yeni Türk Lirası cinsinden yapılan işlemlerin sonuçlarında ve ödeme aşamalarında yarım Yeni Kuruş ve üzerindeki değerler bir Yeni Kuruşa tamamlanır; yarım Yeni Kuruşun altındaki değerler dikkate alınmaz.
İlgili kanunları gereğince uygulanacak adlî ve idarî para cezalarının hesaplanmasında ve ödenmesinde, bir Yeni Türk Lirası’nın (1 YTL) altında kalan tutarlar dikkate alınmaz.” hükmü bulunmaktadır.
Söz konusu Kanun hükmünden, Yeni Türk Lirası (1.1.2009 tarihinden itibaren Türk Lirası) cinsinden yapılan işlemlerin sonuçlarında ve ödeme aşamalarında yarım Yeni Kuruşun (1.1.2009 tarihinden itibaren Kuruş) altındaki değerlerin dikkate alınmayacağı anlaşılmış olup, bu durumun yarım Kuruşun altındaki değerlerin hiçbir koşulda dikkate alınmayacağı sonucunu doğurmadığı anlaşılmıştır.
Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Hizmet alımı ihalelerinde aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi” başlıklı 79’uncu maddesinde “…79.4.2.3. Teklifi aşırı düşük bulunan isteklilerin, tekliflerinde önemli olduğu tespit edilen bileşenler ile ilgili olarak Kanunun 38 inci maddesi uyarınca yapacakları açıklamaya dayanak teşkil eden bilgi ve belgeleri sunmaları gerekmektedir.
İsteklilerin açıklamalarına dayanak teşkil eden bilgi ve belgeler;
a. Tedarikçi veya üreticilerden alınan proforma faturalar,
b. Fiyat teklifleri,
c. Kamu kurum ve kuruluşları tarafından sunulan mal ve hizmetlere ilişkin ilan edilmiş fiyat tarifeleri veya bunlardan alınmış fiyat teklifleri,
ç. Kamu kurum ve kuruluşları tarafından ilgili mala ilişkin ilan edilen asgari fiyatlar,
d. Perakende satış yapan zincir mağaza veya marketlerin yayımladıkları fiyat kataloglarında yer alan fiyatlar,
e. Ticaret borsalarına kayıtlı mallara ilişkin olarak 5174 sayılı Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile Odalar ve Borsalar Kanununun 51 inci maddesinin (c) bendi uyarınca borsa idaresi tarafından düzenlenen ilgili malın fiyatını gösteren belgeler,
f. Yaş sebze ve meyve için, Yaş Sebze ve Meyve Ticaretinin Düzenlenmesi ve Toptancı Halleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname uyarınca faaliyet gösteren toptancı hali idaresi tarafından düzenlenen ilgili malın fiyatını gösteren belgeler,
g. İsteklinin ürettiği, aldığı veya sattığı mallara ilişkin maliyet/satış tutarı tespit tutanaklarıdır.
İstekliler tekliflerine ilişkin olarak yukarıda sayılan belgelerden kendileri için uygun olanları (79.4.2.4-79.4.2.13) maddelerine göre yapacakları açıklamalar kapsamında sunacaklardır.
Yukarıda sayılan belge ve bilgilerden hiçbiri ile açıklama yapılmasının fiilen mümkün olmadığının anlaşıldığı durumlarda istekli tarafından gerekçesi belirtilmek suretiyle ilgili mevzuatına göre son 12 ay içinde düzenlenen açıklamaya elverişli diğer belge ve bilgiler kullanılarak da açıklama yapılabilir. (Örnek: Yurt dışından ithal edilen mallara ilişkin olarak gümrük giriş beyannamesi kullanılarak açıklama yapılabilir.)
79.4.2.4. Tedarikçi veya üreticilerden alınan birim fiyatları gösteren proforma fatura sunularak açıklama yapılması durumunda proforma faturadaki birim satış tutarı;
a) Maliyete dayalı açıklama yapıldığında, maliyet/satış tutarı tespit tutanağında yer alan (Ek-O.5) ağırlıklı ortalama birim maliyetin,
b) Satışlar üzerinden açıklama yapıldığında, maliyet/satış tutarı tespit tutanağında yer alan (Ek-O.5) ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin,
altında olamaz.
Maliyete dayalı açıklama yapıldığında, mükellefle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından proforma fatura üzerine; “Birim satış tutarının, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre çıkartılan ve tarafımdan onaylanan maliyet/satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim maliyet tutarının altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir.
Satışlar üzerinden açıklama yapıldığında, mükellefle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından proforma fatura üzerine; “Birim satış tutarının, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre çıkartılan ve tarafımdan onaylanan maliyet/satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir…” açıklaması yer almaktadır.
Yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri ve yapılan tespitler bir arada değerlendirildiğinde, proforma faturada tişört kalemi için 0,001 TL’lik birim fiyat belirlenmiş olmakla birlikte, proforma faturanın toplam tutarının 2,88 TL olduğu, toplam tutarda yarım kuruşun altında bir değerin söz konusu olmaması nedeniyle yukarıda aktarılan Kanun hükmüne aykırı bir durum oluşmadığı anlaşılmıştır. Bu itibarla, başvuru sahibinin iddiasının yerinde olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.
Açıklanan nedenlerle 4734 sayılı Kanun’un 65'inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 60 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,
Anılan Kanun'un 54'üncü maddesinin onuncu fıkrasının (c) bendi gereğince itirazen şikâyet başvurusunun reddine,
Oyçokluğu ile karar verildi.
EK GEREKÇE
Başvuru sahibinin itirazen şikayet başvuru dilekçesinde belirttiği iddiası hakkında Kurul çoğunluğunca “itirazen şikayet başvurusunun reddine” karar verilmiştir.
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 53. maddesinin (a) fıkrasında; Kamu İhale Kurumunun, bu Kanunda belirtilen esas, usul ve işlemlerin doğru olarak uygulanması konusunda görevli ve yetkili olduğu, (b) fıkrasının 9. bendinden sonraki 2. alt bendinde de; Kurumun Kurul kararıyla bu Kanunun ve Kamu İhale Sözleşmeleri Kanununun uygulanmasına ilişkin standart ihale dokümanı, tip sözleşme, yönetmelik ve tebliğler çıkarmaya yetkili olduğu, Kurul ve Kurumun yetkilerini, düzenleyici işlemler tesis ederek ve özel nitelikli kararlar alarak kullanacağı, standart ihale dokümanları, tip sözleşmeler, yönetmelik ve tebliğlerin Resmî Gazetede yayımlanarak yürürlüğe konulacağı hükme bağlanmıştır.
Anılan yetki çerçevesinde yürürlüğe konulan Kamu İhale Genel Tebliğinin 79.4.2.18 maddesinde; “İtirazen şikayet başvurularına ilişkin olarak Kurum tarafından yapılan incelemede gerekli görülmesi durumunda, proforma fatura ve fiyat tekliflerine ilişkin maliyet/satış tutarı tespit tutanakları, bunları muhafaza eden meslek mensubundan istenebilir. Gerek meslek mensubundan istenen tutanaklar gerekse ihaleyi yapan idare tarafından Kuruma gönderilen belgeler arasında yer alan proforma fatura ve fiyat teklif tutarları ile maliyet/satış tutarı tespit tutanağında belirtilen maliyet ve satış tutarlarının arasında uyumsuzluk olduğunun veya bu belgelerde yer alan bilgilerin ticari hayatın olağan durumu ve ekonomik verilerle ilgili genel bilgilerle uyumlu olmadığının değerlendirilmesi durumunda; proforma fatura ve fiyat teklifleri ile maliyet/satış tutarı tespit tutanakları mükellef ve/veya isteklinin bağlı olduğu vergi dairesine gönderilir ve gerekli olması halinde Cumhuriyet Savcılığına bildirim yapılır.” hükmü bulunmaktadır.
İnceleme konusu ihalede,
İhale üzerinde bırakılan Asgün Tur. Teks. İnş. ve Otom. San. ve Tic. Ltd. Şti.nin, aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında giyim gideri bedelini belgelendirmek üzere sunduğu proforma faturalarda, ihale konusu işte çalıştırılacak personele verilecek giyim malzemeleri için öngörülen birim fiyatların liranın altında kuruş ile ifade edilen tutarlarda, hatta tişört için kuruşun bile altında (0,01 TL ile 0,001 TL arasında) olduğundan ve proforma faturalardaki bilgilerde mevzuata aykırılık görülmeyerek açıklamaları kabul edildiğinden, sunulan proforma faturaların ve proforma faturaların dayanağı maliyet/satış tutarı tespit tutanaklarının gönderilmek suretiyle, söz konusu belgelerde yer alan bilgilerin ticari hayatın olağan durumu ve ekonomik verilerle ilgili genel bilgilerle uyumlu olmadığı tespitinin yapılacak incelemelerde değerlendirilmek üzere, proforma faturaları düzenleyen firmaların bağlı olduğu Vergi Dairesine bildirimde bulunulması
Anılan Tebliğ gereği olduğundan, bu hususun da anılan Kurul kararı gerekçeleri arasında yer alması gerektiği yönündeki düşüncemle, karara katılıyorum.
KARŞI OY
Başvuru sahibinin itirazen şikayet başvuru dilekçesinde belirttiği iddiası hakkında Kurul çoğunluğunca “itirazen şikayet başvurusunun reddine” karar verilmiştir.
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 53. maddesinin (a) fıkrasında; Kamu İhale Kurumunun, bu Kanunda belirtilen esas, usul ve işlemlerin doğru olarak uygulanması konusunda görevli ve yetkili olduğu, (b) fıkrasının 9. bendinden sonraki 2. alt bendinde de; Kurumun Kurul kararıyla bu Kanunun ve Kamu İhale Sözleşmeleri Kanununun uygulanmasına ilişkin standart ihale dokümanı, tip sözleşme, yönetmelik ve tebliğler çıkarmaya yetkili olduğu, Kurul ve Kurumun yetkilerini, düzenleyici işlemler tesis ederek ve özel nitelikli kararlar alarak kullanacağı, standart ihale dokümanları, tip sözleşmeler, yönetmelik ve tebliğlerin Resmî Gazetede yayımlanarak yürürlüğe konulacağı hükme bağlanmıştır.
Anılan yetki çerçevesinde yürürlüğe konulan Kamu İhale Genel Tebliğinin 79.4.2.18 maddesinde; “İtirazen şikayet başvurularına ilişkin olarak Kurum tarafından yapılan incelemede gerekli görülmesi durumunda, proforma fatura ve fiyat tekliflerine ilişkin maliyet/satış tutarı tespit tutanakları, bunları muhafaza eden meslek mensubundan istenebilir. Gerek meslek mensubundan istenen tutanaklar gerekse ihaleyi yapan idare tarafından Kuruma gönderilen belgeler arasında yer alan proforma fatura ve fiyat teklif tutarları ile maliyet/satış tutarı tespit tutanağında belirtilen maliyet ve satış tutarlarının arasında uyumsuzluk olduğunun veya bu belgelerde yer alan bilgilerin ticari hayatın olağan durumu ve ekonomik verilerle ilgili genel bilgilerle uyumlu olmadığının değerlendirilmesi durumunda; proforma fatura ve fiyat teklifleri ile maliyet/satış tutarı tespit tutanakları mükellef ve/veya isteklinin bağlı olduğu vergi dairesine gönderilir ve gerekli olması halinde Cumhuriyet Savcılığına bildirim yapılır.” hükmü bulunmaktadır.
İnceleme konusu ihalede,
İhale üzerinde bırakılan Asgün Tur. Teks. İnş. ve Otom. San. ve Tic. Ltd. Şti. aşırı düşük teklif açıklamasında, ihale konusu işte çalışacak personele verilecek giyim giderini belgelendirmek üzere sunduğu proforma faturada birim fiyat olarak tişört için 0,001 TL, diğerleri için 0,01 TL öngörüldüğü görülmüştür.
İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından tişört için öngörülen tutar kuruşun altında olduğundan yasal olarak geçerliliği bulunmamaktadır. Mevzuat gereği yarım kuruşun altı aşağı doğru yuvarlanması gerektiğinden adı geçen isteklilerin giyim için herhangi bir bedel öngörmediği değerlendirilmiştir. Kaldı ki toplamda öngörülen tutar ödenebilecek bir meblağ olmakla birlikte birim fiyat anlamında bir kuruşun altında bir bedelin ödenmesi de mümkün değildir. Bu nedenle Asgün Tur. Teks. İnş. ve Otom. San. ve Tic. Ltd. Şti.nin teklifinin bu gerekçe ile değerlendirme dışı bırakılması gerekmektedir.
Ayrıca; ihale üzerinde bırakılan isteklinin, aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında giyim gideri bedelini belgelendirmek üzere sunduğu proforma faturada, ihale konusu işte çalıştırılacak personele verilecek giyim malzemeleri için öngörülen birim fiyatların liranın altında kuruş ile ifade edilen tutarlarda, hatta tişört için kuruşun bile altında olduğundan ve proforma faturalardaki bilgilerde mevzuata aykırılık görülmeyerek açıklamaları kabul edildiğinden, sunulan proforma faturaların ve proforma faturaların dayanağı maliyet/satış tutarı tespit tutanaklarının gönderilmek suretiyle, söz konusu belgelerde yer alan bilgilerin ticari hayatın olağan durumu ve ekonomik verilerle ilgili genel bilgilerle uyumlu olmadığı tespitinin yapılacak incelemelerde değerlendirilmek üzere, proforma faturaları düzenleyen firmaların bağlı olduğu Vergi Dairesine bildirimde bulunulması gerekmektedir.
Açıklanan nedenlerle; aşırı düşük teklif sorgulaması kapsamında sunduğu açıklamaları, Kamu İhale Genel Tebliği’ne uygun olmayan Asgün Tur. Teks. İnş. ve Otom. San. ve Tic. Ltd. Şti.nin teklifinin değerlendirme dışı bırakılması, ayrıca yukarıda belirtilen bildirimin yapılması gerektiği yönündeki düşüncemizle, Kurul çoğunluğunun “itirazen şikayet başvurusunun reddine” niteliğindeki kararına katılmıyoruz.
KARŞI OY
Başvuru sahibinin itirazen şikayet başvuru dilekçesinde belirtilen iddiası kapsamında Kurul çoğunluğunca “İtirazen şikayet başvurusunun reddine” karar verilmiştir.
Başvuru sahibinin iddiasının İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmeliğin 18 inci maddesi yönünden yapılan incelemeye göre;
Kamu İhale Tebliğinin 79.4.2.18. maddesinde;“İtirazen şikayet başvurularına ilişkin olarak Kurum tarafından yapılan incelemede gerekli görülmesi durumunda, proforma fatura ve fiyat tekliflerine ilişkin maliyet/satış tutarı tespit tutanakları, bunları muhafaza eden meslek mensubundan istenebilir. Gerek meslek mensubundan istenen tutanaklar gerekse ihaleyi yapan idare tarafından Kuruma gönderilen belgeler arasında yer alan proforma fatura ve fiyat teklif tutarları ile maliyet/satış tutarı tespit tutanağında belirtilen maliyet ve satış tutarlarının arasında uyumsuzluk olduğunun veya bu belgelerde yer alan bilgilerin ticari hayatın olağan durumu ve ekonomik verilerle ilgili genel bilgilerle uyumlu olmadığının değerlendirilmesi durumunda; proforma fatura ve fiyat teklifleri ile maliyet/satış tutarı tespit tutanakları mükellef ve/veya isteklinin bağlı olduğu vergi dairesine gönderilir ve gerekli olması halinde Cumhuriyet Savcılığına bildirim yapılır.“ açıklaması yer almaktadır.
Kurumca bu açıklama uyarınca yapılan incelemelere göre, hizmet alımlarında aşırı düşük teklif açıklamasında giyim bedeline ilişkin yapılan açıklamalarda, istekli tarafından giyim bedeline ilişkin sunulan proforma fatura ve fiyat teklif tutarları ile maliyet/satış tutarı tespit tutanağında belirtilen maliyet ve satış tutarlarının arasında uyumsuzluk olduğunun veya bu belgelerde yer alan bilgilerin ticari hayatın olağan durumu ve ekonomik verilerle ilgili genel bilgilerle uyumlu olmadığının değerlendirilmesi durumunda, belirtilen proforma fatura ve fiyat teklifleri ile maliyet/satış tutarı tespit tutanakları mükellef ve/veya isteklinin bağlı olduğu vergi dairesine gönderilmesi, ayrıca konunun önemine göre de Cumhuriyet Savcılığına bildirim yapılması hususlarının anlaşılması gerektiğinin aşikar olması nedeni ve bu yönde verilen Kurul Kararları ile konu içtihat niteliğini kazanmış olmasının yanında Tebliğin yukarıda sözü edilen düzenlemesi birbirine bağlı/bağımlı iki temel açıklamadır.
Şöyle ki; cari piyasa koşullarına, temel ekonomik verilere ve hayatın olağan durumuna uygun olmadığı anlaşılan fiyat teklifinin bir şekilde şekle uygun olarak müşavir tarafından tevsik edilmesi halinde, bu durumun ilgili vergi dairesine bildirilerek “bu tevsikin” doğruluğunun testi istenilmekte ve sistemin sigortası genel kabulüyle yapılmış bir mevzuat düzenlemesi şeklinde tezahür etmiştir. Kamu İhale Tebliğinin 79.4.2.18. maddesinin birbirine bağımlı son açıklama cümlesinin uygulanmaması halinde başlangıç cümlesine göre tekliflerin değerlendirilmesinin sağlıklı ve hukuken uygun bir yanı olmayacaktır.
İstekliler tarafından asgari işçilik bedelinin çok az üstünde verilen teklif bedelinin en düşük teklife yakın olmasının sağlanması için teklif bileşenlerinden olan giyim bedeli açıklamasına yönelik olarak verilen proforma fatura ve fiyat teklif tutarlarının düşük bedelli olarak oluşturulduğunun konu ile ilgili içtihat niteliğinde verilmiş Kurul kararlarından anlaşıldığı, verilen proforma fatura ve fiyat teklif tutarlarının ticari hayatın olağan durumu ve ekonomik verilerle ilgili genel bilgilerle uyumlu olmadığının anlaşılmasına rağmen, düşük bedelli de olsa, istekli tarafından verilen proforma fatura ve fiyat tekliflerin Kamu İhale Genel Tebliğinin ilgili hükümlerine göre belge üzerinde taşıması gereken şartları taşıdığının tespiti halinde anılan açıklamanın mevzuat uyarınca uygun görüldüğünün içtihat niteliğinde verilmiş olan Kurul kararlarından anlaşıldığı, ancak sunulan proforma fatura ve fiyat teklif tutarlarının ticari hayatın olağan durumu ve ekonomik verilerle ilgili genel bilgilerle uyumlu olmadığının anlaşılması durumunda da, teklif açıklaması bu yönden mevzuata uygun görülmekle birlikte proforma fatura ve fiyat teklif tutarlarının düşüklüğünün düzenlenen ve idareye sunulan belgenin usulüne uygun olmadığına ilişkin eylemi ortadan kaldırmayacağı düşüncesi ile, Kanunun temel ilkelerinden eşit muamele ve güvenirlik ilkelerinin ön planda çalıştırılmasının temini yönünden incelenmesi için bağlı bulunan vergi dairesine gönderilmiştir.
Yukarıda yapılan iki değerlendirmenin belge üzerinde aynı anda var olduğu durumda, bildirim yapılmasının anlamlı olduğu yönünde bütünlük sağladığı şeklinde yapılan değerlendirmelerin birbirinden bağımsız işletilmesi durumunda, yani aşırı düşük açıklamada, isteklinin giyime ilişkin sunduğu proforma fatura ve fiyat teklif tutarlarının ticari hayatın olağan durumu ve ekonomik verilerle ilgili genel bilgilerle uyumlu olmadığının açıkça bilinmesine rağmen, sırf, anılan belgelerin Tebliğinin sözü edilen açıklamalarına göre belge üzerinde taşıması gereken şartlara uygun olarak taşıdığı tespitine dayanılarak isteklinin açıklamasının mevzuata uygun olduğunu kabul etmenin mevzuat ile çelişki yarattığı, bu nedenle, anılan belgelerin Kamu İhale Genel Tebliğinin ilgili açıklamalarına göre belge üzerinde taşıması gereken şartları taşıdığının tespit edilmiş olmasına rağmen, proforma fatura ve fiyat teklif tutarlarının ticari hayatın olağan durumu ve ekonomik verilerle ilgili genel bilgilerle uyumlu olmadığı durumunun incelenmesi için Tebliğin ilgili açıklaması uyarınca ilgili vergi dairesine bile bile gönderilmemesi durumunda, Kanunda belirtilen temel ilkelerden eşit muamele ve güvenirlik ilkelerinin ön planda zedelendiği işlemlerin gerçekleştirilmiş olacağı düşüncesiyle, Tebliğin ilgili açıklamalarına göre, belge üzerinde taşıması gereken şartları taşıdığının tespit edilmiş olmasına rağmen, vergi dairesine bildirim yapılmasına gerek görülmeyen, proforma fatura ve fiyat teklif tutarlarının, ticari hayatın olağan durumu ve ekonomik verilerle ilgili genel bilgilerle uyumlu olmadığının anlaşıldığı durumda, anılan isteklinin aşırı düşük açıklamalarının “mevzuata uygun olmadığı” şeklinde gerekçe ile kabul edilmemesi gerekmektedir.
İncelemeye konu ihalede;
Aşırı düşük teklif açıklaması uygun bulunarak tekliflerinin ekonomik açıdan en avantajlı teklif olarak belirlenmesi Kurul çoğunluğunca da yerinde bulunan Asgün Tur. Teks. İnş. ve Otom. San. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında sunduğu bilgi ve belgelerin yukarıda aktarılan değerlendirmeler ışığı altında incelenmesi sonucunda;
Anılan istekli tarafından aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında ihale konusu işte çalışacak personelin giyim giderinin maliyetine dayalı açıklamasının tevsiki için; çeşitli giyim malzemelerinin her birine ayrı ayrı olmak üzere 0,01TL olarak önerilen birim fiyatlar üzerinden toplamda 2,88 TL fiyat öngören BŞR Reklam Org. Maat. Teks. ve Tem. Nak. Elektrik Elkt. İnl. Müt. Malz. San. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından istekli adına tanzim edilen 07.11.2013 tarihli proforma faturanın sunulduğu anlaşılmış olduğundan, anılan isteklinin aşırı düşük açıklaması kapsamında sunduğu; proforma faturada, ön görülen giyim maliyet bedellerinin maliyet muhasebesi kayıtları açısından ticari hayatın olağan durumu ve ekonomik verilerle ilgili genel bilgilerle uyumlu olmadığı, bu nedenle adı geçen isteklinin aşırı düşük teklif açıklamasının mevzuata uygun olmadığından teklifinin bu gerekçe ile değerlendirme dışı bırakılması gerektiği değerlendirilmiştir.
Açıklanan nedenlerle, başvuru sahibinin iddiasının İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmeliğin 18 inci maddesi yönünden yapılan incelemeye göre; ticari şirketlerin iktisadi amacının kâr elde etmek olduğu, kâr elde etmese dahi en azından zarar etmemek üzere ticari faaliyetlerine devam etmelerinin bir zorunluluk olduğu aksi takdirde söz konusu şirketlerin zarar etmemek ve kâr elde etmek için kayıt dışı ticari yollara başvurmalarının kuvvetle muhtemel olduğu düşüncesi ile, inceleme konusu ihalede giyimine ilişkin açıklamaları kapsamında verdikleri proforma faturada önerilen teklif fiyatların maliyet muhasebesi kayıtları açısından ticari hayatın olağan durumu ve ekonomik verilerle ilgili genel bilgilerle uyumlu olmadığı belirlenen; aşırı düşük teklif açıklaması uygun bulunarak teklifinin ekonomik açıdan en avantajlı teklif olarak belirlenmesi Kurul çoğunluğunca da yerinde bulunan Asgün Tur. Teks. İnş. ve Otom. San. ve Tic. Ltd. Şti.’nin teklifinin bu gerekçe ile değerlendirme dışı bırakılması gerektiği yönündeki düşüncem ile, bu hususlara ilişkin Kurul çoğunluğunca alınan karar gerekçesine katılmıyorum. (¤¤)
Full & Egal Universal Law Academy