(4734 S. K. m. 54, 65)
Toplantı No: 2014/020
Gündem No: 61
Karar Tarihi: 12.03.2014
Karar No: 2014/UH.II-1339 
Şikayetçi: Piripak Endüstriyel Temizlik Organizasyon Turizm İnşaat Pazarlama San. Ve Tic. A.Ş., VATAN CAD. AVRASYA İŞ MERKEZİ NO:6/11 ÇAĞLAYAN İSTANBUL
İhaleyi Yapan Daire: İstanbul Anadolu Cumhuriyet Başsavcılığı, Cevizli Mah. Esentepe E-5 Yanyol Cad. No: 29 İSTANBUL
Başvuru Tarih ve Sayısı: 06.02.2014 / 4825
Başvuruya Konu İhale: 2013/150339 İhale Kayıt Numaralı "İstanbul Anadolu Adalet Sarayı 50 Personel İle Mekanik Ve Teknik İşletim" İhalesi
Kurumca Yapılan İnceleme ve Değerlendirme: İstanbul Anadolu Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından 06.01.2014 tarihinde açık ihale usulü ile yapılan “İstanbul Anadolu Adalet Sarayı 50 Personel İle Mekanik ve Teknik İşletim” Hizmeti Alımı İhalesine ilişkin olarak Piripak Endüstriyel Temizlik Organizasyon Turizm İnşaat Pazarlama San. ve Tic. A.Ş.nin 24.01.2014 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 27.01.2014 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 06.02.2014 tarih ve 4825 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 06.02.2014tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.
Başvuruya ilişkin olarak 2014/672 sayılı şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.
Karar: Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.
İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle,
1) İhale konusu işte çalıştırılacak personele ödenecek asgari işçilik maliyetinin 2.604.194,37 TL olduğu, ihale üzerinde kalan isteklinin teklif bedelinin bu tutarın altında olduğu, dolayısıyla teklifinin değerlendirme dışı bırakılması gerektiği,
2) Ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi olarak belirlenen isteklinin teklif bedelinin, teklif edilmesi gerekli asgari işçilik bedelinden 66.517,38 TL fazla olduğu, Teknik Şartname’de istenilen malzemelerin bu bedelle karşılanmasının mümkün olmadığı ve hayatın olağan akışına ters olduğu, proforma faturaların mevzuata uygun şekilde düzenlenmesi gerektiği, bu isteklinin de teklifinin değerlendirme dışı bırakılması gerektiği iddialarına yer verilmiştir.
Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.
1) Başvuru sahibinin 1’inci iddiasına ilişkin olarak:
İdari Şartname’nin 2’nci maddesinde ihale konusu işin adının “İstanbul Anadolu Adalet Sarayı 50 Personel ile Mekanik ve Teknik İşletim” olarak belirtildiği, miktarı ve türüne ise Şartname ekinde “…
Sıra No
Açıklama
Birimi
İşçi Sayısı
Ay/gün/saat
1
Teknik İşletme Müdürü
işçixay
1,00
11
2
Ekip-Atölye Sorumlusu
işçixay
2,00
11
3
Teknik Şef
işçixay
5,00
11
4
Teknik Personel
işçixay
42,00
11
5
Ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalışma
işçixgün
9,00
13,5
Sıra No
Açıklama
Birimi
Miktarı
1
Malzeme ve Ekipman
ay
11
…”
şeklinde yer verildiği, anılan Şartname’nin 19’uncu maddesinde teklif ve sözleşme türünün birim fiyat teklif ve sözleşme olacağının belirtildiği,
Şartname’nin 25’inci maddesinde “25.1. Sözleşmenin uygulanması sırasında, ilgili mevzuat gereğince yapılacak her türlü ulaşım, sigorta, vergi, resim ve harç giderleri ile buna benzer diğer giderlerin tamamı isteklilerce teklif edilecek fiyata dahil olacaktır
25.2. 25.1. maddesinde yer alan gider kalemlerinde artış olması ya da benzeri yeni gider kalemlerinin oluşması hallerinde, teklif edilen fiyatın bu tür artış ya da farkları karşılayacak payı içerdiği kabul edilir. Yüklenici, bu artış ve farkları ileri sürerek herhangi bir hak talebinde bulunamaz.
25.3. Teklif fiyata dahil olan diğer giderler aşağıda belirtilmiştir:
25.3.1. İşin süresi ve personel sayısı dikkate alınarak ilgili mevzuatına göre hesaplanacak işçilik ücreti:
1. İşin yapılmasında görevlendirilecek Teknik-İşletme Müdürüne Brüt asgari ücretin %400 fazlası ödenecektir.
2. İşin yapılmasında görevlendirilecek Ekip-Atölye sorumlusuna brüt asgari ücretin %350 fazlası ödenecektir.
3. İşin yapılmasında görevlendirilecek İşletme şefine brüt asgari ücretin %300 fazlası ödenecektir.
4 İşin yapılmasında çalıştırılacak diğer tüm teknik personele (42 kişi) brüt asgari ücretin %200 fazlası ödenecektir Ayrıca, Bakanlar Kurulunca belirlenen sadece asgari ücret fiyat farkı verilecektir. Fiyat farkı 28.04.2004 tarih ve 2004/7221 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile değişik 8. maddesi hükümleri uygulanacaktır.
5. Çalıştırılacak personele, kanunlarda ulusal bayram ve genel tatil günü olarak kabul edilen günlerde çalışmazlarsa, bir iş karşılığı olmaksızın o günün ücretleri tam olarak, ödenecektir.
6. (11 Aylık ) Teknik Bakım ve işletim Hizmet Alımı ihalesinde 13,5 (on üç buçuk) gün resmi ve dini bayram tatili bulunmaktadır. 9 Teknik elemanı için 121,50 mesai günü, 4857 sayılı iş kanunun 47. maddesi uyarınca ücret hesaplanacak olup teklif fiyata dahildir..
25.3.2. Yemek, yol ve giyecek giderleri:
Yemek ve Yol giderleri tutarları;
1.Günlük brüt yemek bedeli: 6,00TL.
2. Günlük brüt yol bedeli: 6,00 TL
Yüklenici tarafından personele yol giderleri nakdi olarak ödenecek ve bordroda gösterilecektir. Yol ve yemek giderinin aylık gün sayısı: 26 (yirmi altı)
giyecek ayni olarak ödenecektir.
25.3.3. Malzeme giderleri:
İhale konusu işte kullunalıcak olan ve teknik şartnamede cins ve miktari belirtilen malzeme giderleri teklif fiyata dahildir.
25.3.4. Bu madde boş bırakılmıştır.
25.4. Sözleşme konusu işin bedelinin ödenmesi aşamasında doğacak Katma Değer Vergisi (KDV), ilgili mevzuatı çerçevesinde İdare tarafından yükleniciye ayrıca ödenir.
25.5. Kısa vadeli sigorta prim oranları belirtilecektir.
%2.”düzenlemesinin bulunduğu görülmüştür. 
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 38’inci maddesinde “İhale komisyonu verilen teklifleri 37 nci maddeye göre değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister.
İhale komisyonu;
a) İmalat sürecinin, verilen hizmetin ve yapım yönteminin ekonomik olması,
b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal ve hizmetlerin temini veya yapım işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,
c) Teklif edilen mal, hizmet veya yapım işinin özgünlüğü,
Hususlarında belgelendirilmek suretiyle yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak, aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir.
İhale komisyonu, aşırı düşük tekliflerin tespiti ve değerlendirilmesinde Kurum tarafından belirlenen kriterleri esas alır. Kurum bu maddenin uygulanmasında; aşırı düşük tekliflerin tespiti, değerlendirilmesi ve ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi amacıyla sınır değer veya sorgulama kriterleri ya da ortalamalar belirlemeye yetkilidir.” hükmü bulunmaktadır.
4734 sayılı Kanun’un anılan maddesinden, ihale komisyonunca yapılan değerlendirme neticesinde geçerli olduğu tespit edilen tekliflerden, ihalede verilen diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olan isteklilerin tespit edileceği ve tespit edilen bu tekliflerin reddedilmeden önce yine madde metninde belirtilen usul doğrultusunda teklifte önemli olduğu tespit edilen bileşenlere ilişkin olarak sorgulamaya tabi tutulacağı, aşırı düşük tekliflerin tespiti ve değerlendirilmesi konularında Kurumca hazırlanacak ikincil mevzuatın esas alınması gerektiği anlaşılmaktadır.
Öte yandan, Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Hizmet alımı ihalelerinde aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi” başlıklı 79’uncu maddesinde “… 79.3. Asgari işçilik maliyeti;
i- İhale tarihinde yürürlükte bulunan brüt asgari ücret veya idari şartnamede brüt asgari ücretin yüzde (%) fazlası olarak belirlenen ücret (ulusal bayram ve genel tatil günleri ile fazla çalışma saatlerine ilişkin ücretler dahil),
ii- İdari şartnamede öngörülen nakdi veya ayni yemek ve yol bedeli ile ayni giyim bedeli,
iii- İşveren sigorta primi tutarından oluşmaktadır.
79.4 İhale komisyonu tarafından, personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihaleleri ile personel çalıştırılmasına dayalı olmamakla birlikte ihale dokümanında personel sayısının belirlendiği ve haftalık çalışma saatinin tamamının idarede kullanılacağı hizmet alımı ihalelerinde asgari işçilik maliyeti, sözleşme giderleri ve genel giderler ile varsa malzeme ve diğer maliyet kalemleri, bunlar dışında kalan hizmet alımı ihalelerinde ise ihale dokümanında belirtilen teklif fiyata dahil giderler dikkate alınmak suretiyle tekliflerin değerlendirilmesi yapılarak 4734 sayılı Kanunun 38 inci maddesi uyarınca teklifi aşırı düşük görülen isteklilerden işin niteliğine göre ihale komisyonunca belirlenen önemli teklif bileşenleri ile ilgili açıklama istenecektir. İdarelerce aşırı düşük tekliflere yönelik açıklama istenmesine ilişkin yazıda, teklifte önemli olduğu tespit edilen bileşenlerin belirtilmesi ve açıklama için isteklilere üç (3) iş gününden az olmamak üzere makul bir süre verilmesi gerekmektedir.
Personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihalelerinde, kar hariç yaklaşık maliyet tutarının üzerindeki teklifler aşırı düşük teklif olarak kabul edilmeyecektir.
…
79.5. Aşırı düşük teklif sorgulaması sonucunda; (79.4.2.) maddesine uygun açıklamada bulunmayan, açıklamaları teknik şartnameye aykırı hususlar içeren veya teklif tutarı, personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihalelerinde asgari işçilik maliyeti ve % 3 oranındaki sözleşme giderleri ile genel giderleri, personel çalıştırılmasına dayalı olmamakla birlikte ihale dokümanında personel sayısının belirlendiği ve haftalık çalışma saatinin tamamının idarede kullanılacağı hizmet alımı ihalelerinde ise asgari işçilik maliyeti ve ilgili mevzuatı uyarınca hesaplanacak sözleşme giderlerini karşılamayan isteklilerin teklifleri gerekçeleri belirtilmek suretiyle reddedilecektir.” açıklaması bulunmaktadır.
Bahse konu Tebliğ açıklamalarından, personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihalelerinde asgari işçilik maliyetinin ihale tarihinde yürürlükte olan brüt asgari ücret veya idari şartnamede brüt asgari ücretin yüzde (%) fazlası olarak belirlenen ücret, idarece öngörülmüşse ulusal bayram ve genel tatil günleri ile fazla çalışma saatlerine ilişkin ücretler, idarece öngörülmüş nakdi veya ayni yemek ve yol bedeli ile ayni giyim bedeli ve işveren sigorta prim tutarından oluştuğu, bu tür ihalelerde kâr hariç yaklaşık maliyet tutarının altındaki tekliflerin aşırı düşük teklif olarak kabul edileceği ve aşırı düşük teklif sorgulamasına tâbi tutulacağı, son olarak teklifi asgari işçilik maliyeti ve % 3 oranındaki sözleşme giderleri ile genel giderleri karşılamayan isteklilere ait tekliflerin reddedileceği anlaşılmaktadır.
İdari Şartname’de ihale konusu işte çalışacak personele aylık 26 gün üzerinden günlük brüt 6,00 TL yemek bedeli ve 6,00 TL yol bedeli verileceği, bu giderin yüklenici tarafından karşılanacağı düzenlenmiştir.
İhale konusu işte aylık brüt asgari ücretin yüzde 400 fazlası ücretle çalıştırılacak 1 adet Teknik-İşletme Müdürü, aylık brüt asgari ücretin yüzde 350 fazlası ücretle çalıştırılacak 2 adet Ekip-Atölye sorumlusu, aylık brüt asgari ücretin yüzde 300 fazlası ücretle çalıştırılacak 5 adet İşletme şefi aylık brüt asgari ücretin yüzde 200 fazlası ücretle çalıştırılacak 42 adet teknik personel ile 9 adet teknik personelin ile 13,5 Gün Ulusal Bayram ve Genel Tatil günleri çalışmasına ilişkin yapılan asgari işçilik maliyeti hesaplaması aşağıdaki gibidir.
Çalıştırılacak İşçi sayısı
Birim Maliyeti
Toplam İşçilik Maliyeti
Teknik-İşletme Müdürü
1
7.137,45
78.511,95
Ekip-Atölye sorumlusu
2
6.461,78
142.159,16
İşletme şefi
5
5.786,12
318.236,60
teknik personel
42
4.434,78
2.048.868,36
Teknik personelin 13,5 Gün Ulusal Bayram ve Genel Tatil günleri çalışması
9
135,13
16.418,30
Toplam asgari işçilik maliyeti
2.604.194,37
Buna göre %3 sözleşme gideri ve genel gider, yol ve yemek gideri dâhil teklif edilmesi gereken asgari işçilik maliyeti toplamı 2.604.194,37 TL olarak hesaplanmıştır.
İhale üzerinde bırakılan istekli Netyapı İnş. Müh. Res. San. Tic. Ltd. Şti.nin  birim fiyat teklif cetveli aşağıdaki gibidir.
“…
A1
B2
Sıra No
     İş Kaleminin Adı ve Kısa Açıklaması3
        Miktarı
Teklif Edilen4       Birim Fiyat
        
        Tutarı
Birimi
İşçi sayısı
Ay/gün/saat
1
Teknik İşletme Müdürü
işçixay
1
11
9.125,00
100.375,00
2
Ekip-Atölye Sorumlusu
işçixay
2
11
8.290,00
182.380,00
3
Teknik Şef
işçixay
5
11
5.573,00
306.515,00
4
Teknik Personel
işçixay
42
11
3.881,00
1.793.022,00
5
Ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalışma
işçixgün
9
13,5
97,22
11.812,23
                                                                                                      I. ARA TOPLAM (K.D.V Hariç)5
2.394.104,23
Sıra No
İş Kaleminin Adı ve Kısa Açıklaması 6
Birimi
Miktarı
Teklif Edilen4 Birim Fiyat
Tutarı
1
Malzeme ve Ekipman
ay
11
16.779,055
184.569,60
                                                                                                  II.  ARA TOPLAM(K.D.V. Hariç)7
184.569,60
TOPLAM TUTAR  (K.D.V Hariç)
2.578.673,83
  
…”
İhale üzerinde kalan isteklinin birim fiyat teklif cetveli incelendiğinde; 11 ay asgari ücretin yüzde 200 fazlası ücretle çalışacak teknik personele verilecek aylık ücretin ve Ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalışma ücretinin birim fiyatının eksik hesaplandığı, ayrıca toplamda teklif edilmesi gerekli asgari işçilik maliyetinin de altında teklif sunulduğu anlaşılmıştır.
Yapılan incelemede, şikayete konu ihalenin personel çalıştırılmasına dayalı bir hizmet alımı olduğu, sözleşme gideri ve genel gider dahil asgari işçilik maliyetini teklif etmeyen isteklilerin tekliflerinin değerlendirme dışı bırakılması gerektiği halde, idarece Netyapı İnş. Müh. Res. San. Tic. Ltd. Şti.nin aşırı düşük teklif sorgulamasına tabi tutulduğu ve bu isteklinin açıklamasının uygun görülerek ihalenin üzerinde bırakıldığı anlaşılmıştır.
Netice itibariyle, başvuru sahibinin iddiasının yerinde olduğu, idarece tesis edilen işlemlerin mevzuata uygun olmadığı, buna göre teklifi asgari işçilik maliyetinin altında olan Netyapı İnş. Müh. Res. San. Tic. Ltd. Şti.nin teklifinin değerlendirme dışı bırakılması gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.
2) Başvuru sahibinin 2 nci iddiasına ilişkin olarak:
Yaklaşık maliyet hesabına dair belgeler incelendiğinde; ihale konusu işin personel çalıştırılmasına dayalı bir iş olmasına rağmen, idarece işçilik hesaplaması yapılmadığı, hangi işçi grubuna asgari ücretin ne kadar fazlası verileceği ve işçi sayıları belirtilmek suretiyle piyasada faaliyet gösteren firmalardan fiyat teklifi alınmak suretiyle yaklaşık maliyet hesaplaması yapıldığı görülmüştür.
Diğer yandan, İdari Şartname'nin “Teklif fiyata dâhil giderler” başlıklı 25’inci maddesinde yer alan işçilik giderleri esas alınarak yapılan hesaplamada, teklif edilmesi gerekli asgari işçilik maliyetinin 2.604.194,37 TL olduğu anlaşılmıştır.
İdarece hesaplanan karsız yaklaşık maliyet tutarının sözleşme gideri ve genel gider hariç, işçilik ve malzeme gideri dahil olmak üzere 2.860.090,71 TL olarak hesaplandığı, kârsız yaklaşık maliyet tutarının altında teklif vermiş olan, Akelsan Elek. Sis. San. Tic. A.Ş., Muhammed Emrah Toraman, M.N.A Tab. Tem. Hiz. İnş. Bil. Otom. Tur. Nak. San. Tic. Ltd. Şti. ve Netyapı İnş. Müh. Res. San. Tic. Ltd. Şti.nden aşırı düşük teklif açıklaması istenildiği,
M.N.A Tab. Tem. Hiz. İnş. Bil. Otom. Tur. Nak. San. Tic. Ltd. Şti. hariç olmak üzere diğer isteklilerin süresi içerisinde aşırı düşük teklif açıklamalarını idareye sunduğu ve idarece yapılan değerlendirme neticesinde; ihalenin aşırı düşük teklif açıklaması uygun bulunan Netyapı İnş. Müh. Res. San. Tic. Ltd. Şti. üzerinde bırakıldığı, Akelsan Elek. Sis. San. Tic. A.Ş.nin öngördüğü karın makul olmadığı gerekçesiyle açıklamasının uygun bulunmadığı, açıklaması uygun görülen Muhammed Emrah Toraman’ın ise ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi olarak belirlendiği görülmüştür.
İhale uhdesinde kalan isteklinin teklif bedelinin teklif edilmesi gerekli asgari işçilik tutarının altında olduğu buna göre teklifinin değerlendirme dışı bırakılması gerektiği yukarıda tespit edilmiştir.
İdarece ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi olarak belirlenen istekli Muhammed Emrah Toraman’ın aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında, malzeme ve ekipmanlar ile giyim eşyalarına ilişkin olarak proforma faturalar işyeri hekimliği ve iş güvenliği uzmanlığı hizmeti için ise fiyat teklifi sunduğu görülmüştür.
Anılan isteklinin maliyet bileşenlerine aşağıda yer verilmiştir.
İsteklinin maliyet Bileşenleri
TL
11 Ay asgari ücretin yüzde 400 fazlası ücretle çalışacak Teknik-İşletme Müdürü
78.511,95
11 Ay asgari ücretin yüzde 350 fazlası ücretle çalışacak Ekip-Atölye sorumlusu
142.159,16
11 Ay asgari ücretin yüzde 300 fazlası ücretle çalışacak İşletme şefi
318.236,60
11 Ay asgari ücretin yüzde 200 fazlası ücretle çalışacak teknik personel
2.048.868,36
Teknik personelin 13,5 Gün Ulusal Bayram ve Genel Tatil günleri çalışması
16.418,30
Giyim bedeli (%3 dâhil)
11.833,67
Malzeme bedeli (%3 dâhil)
16.747,05
İş güvenliği uzmanı, işyeri hekimi sağlık personeli gideri
21.450,00
Ara Toplam
2.654.225,09
Firma karı
16.468,66
Toplam
2.670.711,75
Muhammed Emrah Toraman’ın açıklamasının yukarıda anılan Tebliğ açıklaması çerçevesinde incelenmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.
İsteklinin işçilik maliyetine (giyim maliyeti hariç %3 sözleşme ve genel gider dâhil) dair öngördüğü bedelin, yukarıda hesaplanan %3 sözleşme gideri ve genel gider dâhil, giysi gideri hariç teklif edilmesi gereken asgari işçilik maliyeti toplamını karşıladığı; giyim, malzeme ve ekipman giderine ilişkin olarak sunmuş olduğu proforma faturalarda öngördüğü bedellere %3 sözleşme gideri eklemek suretiyle maliyet hesaplaması yaptığı görülmüştür.
Yine, istekli tarafından giyim eşyaları için öngörülmüş birim tutarları tevsik etmek üzere sunulmuş olan proforma faturanın mevzuata uygun şekilde düzenlendiği görülmüş, ancak malzeme ve ekipman giderine ilişkin sunulan “proforma fatura”nın sadece mükellef tarafından imzalanıp kaşelendiği, meslek mensubunun imza ve kaşesinin bu belgede yer almadığı, ayrıca Kamu İhale Genel Tebliği’nin ilgili hükümleri uyarınca gerekli ibarelerin sunulan belgede yer almadığı görülmüş, belirtilen şekilde yapılan açıklamanın mevzuata uygun olmadığı anlaşılmıştır.
Neticede başvuru sahibinin iddiasının yerinde olduğu, Muhammed Emrah Toraman’ın aşırı düşük teklif açıklamasında mevzuata uygun olmadığı, dolayısıyla teklifinin değerlendirme dışı bırakılması gerektiği sonucuna varılmıştır.
Sonuç olarak, yukarıda mevzuata aykırılıkları belirtilen işlemlerin düzeltici işlemle giderilebilecek nitelikte işlemler olduğu tespit edildiğinden Netyapı İnş. Müh. Res. San. Tic. Ltd. Şti. ve Muhammed Emrah Toraman’ın teklifinin değerlendirme dışı bırakılması ve bu aşamadan sonraki ihale işlemlerinin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerekmektedir.
Açıklanan nedenlerle 4734 sayılı Kanun'un 65'inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 60 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,
Anılan Kanun'un 54'üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (b) bendi gereğince düzeltici işlem belirlenmesine,
Oyçokluğu ile karar verildi. 
KISMEN KARŞI OY
Başvuru sahibinin itirazen şikayet başvuru dilekçesinde belirtilen birinci iddiası kapsamında Kurul çoğunluğunca, Netyapı İnş. Müh. Res. San. Tic. Ltd. Şti.nin teklifinin değerlendirme dışı bırakılması, ikinci iddiası kapsamında da Akelsan Elek. Sis. San. Tic. A.Ş.’nin teklifinin değerlendirmeye alınması ve bu aşamadan sonraki işlemlerin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesine ilişkin “Düzeltici işlem belirlenmesine” karar verilmiştir.
Başvuru sahibinin birinci iddiası hakkında Kurulca verilen karar gerekçelerine katılmakla birlikte, başvuru sahibinin ikinci iddiasının İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmeliğin 18 inci maddesi yönünden Kurul kararına dayanak teşkil eden esas inceleme raporu ve eki belgeler üzerinde yapılan inceleme sonucunda;
Kamu İhale Tebliğinin 79.4.2.18. maddesinde; “İtirazen şikayet başvurularına ilişkin olarak Kurum tarafından yapılan incelemede gerekli görülmesi durumunda, proforma fatura ve fiyat tekliflerine ilişkin maliyet/satış tutarı tespit tutanakları, bunları muhafaza eden meslek mensubundan istenebilir. Gerek meslek mensubundan istenen tutanaklar gerekse ihaleyi yapan idare tarafından Kuruma gönderilen belgeler arasında yer alan proforma fatura ve fiyat teklif tutarları ile maliyet/satış tutarı tespit tutanağında belirtilen maliyet ve satış tutarlarının arasında uyumsuzluk olduğunun veya bu belgelerde yer alan bilgilerin ticari hayatın olağan durumu ve ekonomik verilerle ilgili genel bilgilerle uyumlu olmadığının değerlendirilmesi durumunda; proforma fatura ve fiyat teklifleri ile maliyet/satış tutarı tespit tutanakları mükellef ve/veya isteklinin bağlı olduğu vergi dairesine gönderilir ve gerekli olması halinde Cumhuriyet Savcılığına bildirim yapılır.“ açıklaması yer almaktadır.
Kurumca bu açıklama uyarınca yapılan incelemelere göre, hizmet alımlarında aşırı düşük teklif açıklamasında giyim bedeline ilişkin yapılan açıklamalarda, istekli tarafından giyim bedeline ilişkin sunulan proforma fatura ve fiyat teklif tutarları ile maliyet/satış tutarı tespit tutanağında belirtilen maliyet ve satış tutarlarının arasında uyumsuzluk olduğunun veya bu belgelerde yer alan bilgilerin ticari hayatın olağan durumu ve ekonomik verilerle ilgili genel bilgilerle uyumlu olmadığının değerlendirilmesi durumunda, belirtilen proforma fatura ve fiyat teklifleri ile maliyet/satış tutarı tespit tutanakları mükellef ve/veya isteklinin bağlı olduğu vergi dairesine gönderilmesi, ayrıca konunun önemine göre de Cumhuriyet Savcılığına bildirim yapılması hususlarının anlaşılması gerektiğinin aşikar olması nedeni ve bu yönde verilen Kurul Kararları ile konu içtihat niteliğini kazanmış olmasının yanında Tebliğin yukarıda sözü edilen düzenlemesi birbirine bağlı/bağımlı iki temel açıklamadır.
Şöyle ki; cari piyasa koşullarına, temel ekonomik verilere ve hayatın olağan durumuna uygun olmadığı anlaşılan fiyat teklifinin bir şekilde şekle uygun olarak müşavir tarafından tevsik edilmesi halinde, bu durumun ilgili vergi dairesine bildirilerek “bu tevsikin” doğruluğunun testi istenilmekte ve sistemin sigortası genel kabulüyle yapılmış bir mevzuat düzenlemesi şeklinde tezahür etmiştir. Kamu İhale Tebliğinin 79.4.2.18. maddesinin birbirine bağımlı son açıklama cümlesinin uygulanmaması halinde başlangıç cümlesine göre tekliflerin değerlendirilmesinin sağlıklı ve hukuken uygun bir yanı olmayacaktır.
İstekliler tarafından asgari işçilik bedelinin çok az üstünde verilen teklif bedelinin en düşük teklife yakın olmasının sağlanması için teklif bileşenlerinden olan giyim bedeli açıklamasına yönelik olarak verilen proforma fatura ve fiyat teklif tutarlarının düşük bedelli olarak oluşturulduğunun konu ile ilgili içtihat niteliğinde verilmiş Kurul kararlarından anlaşıldığı, verilen proforma fatura ve fiyat teklif tutarlarının ticari hayatın olağan durumu ve ekonomik verilerle ilgili genel bilgilerle uyumlu olmadığının anlaşılmasına rağmen, düşük bedelli de olsa, istekli tarafından verilen proforma fatura ve fiyat tekliflerin Kamu İhale Genel Tebliğinin ilgili hükümlerine göre belge üzerinde taşıması gereken şartları taşıdığının tespiti halinde anılan açıklamanın mevzuat uyarınca uygun görüldüğünün içtihat niteliğinde verilmiş olan Kurul kararlarından anlaşıldığı, ancak sunulan proforma fatura ve fiyat teklif tutarlarının ticari hayatın olağan durumu ve ekonomik verilerle ilgili genel bilgilerle uyumlu olmadığının anlaşılması durumunda da, teklif açıklaması bu yönden mevzuata uygun görülmekle birlikte proforma fatura ve fiyat teklif tutarlarının düşüklüğünün düzenlenen ve idareye sunulan belgenin usulüne uygun olmadığına ilişkin eylemi ortadan kaldırmayacağı düşüncesi ile, Kanunun temel ilkelerinden eşit muamele ve güvenirlik ilkelerinin ön planda çalıştırılmasının temini yönünden incelenmesi için bağlı bulunan vergi dairesine gönderilmiştir.
Yukarıda yapılan iki değerlendirmenin belge üzerinde aynı anda var olduğu durumda, bildirim yapılmasının anlamlı olduğu yönünde bütünlük sağladığı şeklinde yapılan değerlendirmelerin birbirinden bağımsız işletilmesi durumunda, yani aşırı düşük açıklamada, isteklinin giyime ilişkin sunduğu proforma fatura ve fiyat teklif tutarlarının ticari hayatın olağan durumu ve ekonomik verilerle ilgili genel bilgilerle uyumlu olmadığının açıkça bilinmesine rağmen, sırf, anılan belgelerin Tebliğinin sözü edilen açıklamalarına göre belge üzerinde taşıması gereken şartlara uygun olarak taşıdığı tespitine dayanılarak isteklinin açıklamasının mevzuata uygun olduğunu kabul etmenin mevzuat ile çelişki yarattığı, bu nedenle, anılan belgelerin Kamu İhale Genel Tebliğinin ilgili açıklamalarına göre belge üzerinde taşıması gereken şartları taşıdığının tespit edilmiş olmasına rağmen, proforma fatura ve fiyat teklif tutarlarının ticari hayatın olağan durumu ve ekonomik verilerle ilgili genel bilgilerle uyumlu olmadığı durumunun incelenmesi için Tebliğin ilgili açıklaması uyarınca ilgili vergi dairesine bile bile gönderilmemesi durumunda, Kanunda belirtilen temel ilkelerden eşit muamele ve güvenirlik ilkelerinin ön planda zedelendiği işlemlerin gerçekleştirilmiş olacağı düşüncesiyle, Tebliğin ilgili açıklamalarına göre, belge üzerinde taşıması gereken şartları taşıdığının tespit edilmiş olmasına rağmen, vergi dairesine bildirim yapılmasına gerek görülmeyen, proforma fatura ve fiyat teklif tutarlarının, ticari hayatın olağan durumu ve ekonomik verilerle ilgili genel bilgilerle uyumlu olmadığının anlaşıldığı durumda, anılan isteklinin aşırı düşük açıklamalarının “mevzuata uygun olmadığı” şeklinde gerekçe ile kabul edilmemesi gerekmektedir.
İncelemeye konu ihalede;
Aşırı aşırı düşük açıklaması “…istekli Akelsan Elek. Sis. San. Tic. A.Ş. tarafından fiyat teklifine yapılan açıklamada ise firma kârı 1,86 TL olarak gösterildiği, bu açıklamanın makul olmadığı” gerekçesi üzerinden uygun bulunmayarak teklifinin değerlendirme dışı bırakılması Kurul çoğunluğunca yerinde bulunmayan Akelsan Elek. Sis. San. Tic. A. Ş. tarafından, aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında sunduğu bilgi ve belgelerin yukarıda aktarılan değerlendirmeler ışığı altında incelenmesi sonucunda;
Anılan istekli tarafından aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında ihale konusu işte çalışacak personelin giyim giderinin maliyetine dayalı açıklamasının tevsiki için; çeşitli giyim malzemelerinin ayrı ayrı olmak üzere 0,01 TL ile 0,02 TL arasında değişen birim fiyatlar üzerinden toplamda 10,62 TL fiyat öngören Neslihan DENİZ tarafından istekli adına tanzim edilen 30.12.2013 tarihli proforma fatura ile ekinde maliyet/satış tespit tutanağının (Ek-O.5) sunulduğu anlaşılmış olduğundan, anılan isteklinin aşırı düşük açıklaması kapsamında sunduğu; proforma fatura ile maliyet/satış tespit tutanağında, ön görülen giyim maliyet bedellerinin maliyet muhasebesi kayıtları açısından ticari hayatın olağan durumu ve ekonomik verilerle ilgili genel bilgilerle uyumlu olmadığı, bu nedenle adı geçen isteklinin aşırı düşük teklif açıklamasının mevzuata uygun olmadığından teklifinin bu gerekçe üzerinden değerlendirme dışı bırakılması gerektiği,
Diğer yandan başvuru sahibinin ikinci iddiasının İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmeliğin 18 inci maddesinde belirtilen eşit muamele yönünden incelenmesine göre;
Aşırı düşük teklif açıklaması uygun bulunarak teklifi ekonomik açıdan en avantajlı teklif olarak belirlenen Muhammed Emrah Toraman’nın aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında giyimin tevsikine yönelik sunduğu bilgi ve belgeler üzerinde yukarıda yapılan incelemeye paralel yönde idarece inceleme yapılarak tekrar karar verilmesi gerektiği,
Değerlendirilmiştir.
Açıklanan nedenlerle; başvuru sahibinin birinci iddiası hakkında Kurulca verilen karar gerekçelerine katılmakla birlikte, başvuru sahibinin ikinci iddiasının İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmeliğin 18 inci maddesi yönünden Kurul kararına dayanak teşkil eden esas inceleme raporu ve eki belgeler üzerinde yapılan inceleme sonucunda; ticari şirketlerin iktisadi amacının kâr elde etmek olduğu, kâr elde etmese dahi en azından zarar etmemek üzere ticari faaliyetlerine devam etmelerinin bir zorunluluk olduğu aksi takdirde söz konusu şirketlerin zarar etmemek ve kâr elde etmek için kayıt dışı ticari yollara başvurmalarının kuvvetle muhtemel olduğu düşüncesi ile, inceleme konusu ihalede giyim giderine ilişkin açıklamaları kapsamında verdikleri maliyet satış tutanağında önerilen teklif fiyatların maliyet muhasebesi kayıtları açısından ticari hayatın olağan durumu ve ekonomik verilerle ilgili genel bilgilerle uyumlu olmadığı belirlenen; aşırı aşırı düşük açıklaması “…istekli Akelsan Elek. Sis. San. Tic. A.Ş. tarafından fiyat teklifine yapılan açıklamada ise firma kârı 1,86 TL olarak gösterildiği, bu açıklamanın makul olmadığı” gerekçesi üzerinden uygun bulunmayarak teklifinin değerlendirme dışı bırakılması Kurul çoğunluğunca yerinde bulunmayan Akelsan Elek. Sis. San. Tic. A. Ş.’nin teklifinin bu gerekçeler üzerinden de değerlendirme dışı bırakılması gerektiği, diğer yandan başvuru sahibinin ikinci iddiasının İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmeliğin 18 inci maddesinde belirtilen eşit muamele yönünden incelenmesine göre; aşırı düşük teklif açıklaması uygun bulunarak teklifi ekonomik açıdan en avantajlı teklif olarak belirlenen Muhammed Emrah Toraman’nın aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında giyimin tevsikine yönelik sunduğu bilgi ve belgeler üzerinde yukarıda yapılan incelemeye paralel yönde idarece inceleme yapılarak tekrar karar verilmesi gerektiği yönündeki düşüncem ile, birinci iddia dışında Kurul çoğunluğunca alınan karara katılıyorum. (¤¤)

Full & Egal Universal Law Academy