(4734 S. K. m. 39, 54, 65)
Toplantı No: 2013/023
Gündem No: 16
Karar Tarihi: 18.03.2013
Karar No: 2013/UH.II-1392
Şikayetçi: Burç Tadım Gıda Temizlik Turizm Hayvancılık İnş. Taah. Tic. Ve San. Ltd. Şti., TOPTANCILAR SİTESİ 11.BLOK NO:160 SİVAS
İhaleyi Yapan Daire: Devlet Demiryolları İşletmesi Genel Müdürlüğü (4. Bölge Malzeme Müdürlüğü), İstasyon Caddesi 1 58030 SİVAS
Başvuru Tarih ve Sayısı: 27.02.2013/7184
Başvuruya Konu İhale: 2012/151394 İhale Kayıt Numaralı "Malzeme Dahil Yemek Üretim Ve Dağıtım Hizmetlerinin Satın Alınması" İhalesi
Kurumca Yapılan İnceleme ve Değerlendirme: Devlet Demiryolları İşletmesi Genel Müdürlüğü 4. Bölge Malzeme Müdürlüğü tarafından 09.11.2012 tarihinde açık ihale usulü ile yapılan “Malzeme Dahil Yemek Üretim ve Dağıtım Hizmetlerinin Satın Alınması” ihalesine ilişkin olarak Burç Tadım Gıda Temizlik Turizm Hayvancılık İnş. Taah. Tic. ve San. Ltd. Şti. tarafından 27.02.2013 tarih ve 7184 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 27.02.2013 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.
Başvuruya ilişkin olarak 2013/878 sayılı şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.
Karar: Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi:
İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle; idarece düzeltici işlem tesis edilen 2013/UH.II-801 sayılı Kamu İhale Kurulu kararının yanlış değerlendirilerek ihalenin iptal edilmesinin mevzuata aykırı olduğu iddialarına yer verilmiştir.
İptal gerekçeleri ile sınırlı olarak yapılan inceleme sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.
Başvuru konusu ihalenin İdari Şartnamesi’nin “İhalenin konusu işe ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde işin adı; “Malzeme Dahil Yemek Üretim ve Dağıtım Hizmetlerinin Satın Alınması” olarak belirlenmiş olup anılan Şartname’nin ekinde ihale konusu işin miktarı tablo halinde;
Sıra No           Açıklama                                            Birimi              Miktarı
1                      Malzeme dahil Yemek üretim
ve dağıtımı hizmetleri.                       Adet               87.500,000
Şeklinde gösterilmiştir.
09.11.2012 tarihinde yapılan ihaleye 3 isteklinin katıldığı, isteklilerden tümünün tekliflerinin geçerli kabul edildiği, 10.12.2012 tarihli ihale komisyon kararı ile başvuruya konu ihalenin, aşırı düşük teklif sorgulaması sonucunda, en düşük teklifi veren Dalgıç Yemek Tem. Hiz. Tic. San. Ltd. Şti. üzerinde bırakıldığı, söz konusu ihale komisyon kararında ekonomik açıdan ikinci en avantajlı teklif sahibi olarak belirlenen başvuru sahibi Burç Tadım Gıda Eğitim Temizlik Turizm Hayvancılık İnşaat Taah. Tic. ve San. Ltd. Şti.nin şikâyet ve itirazen şikâyet başvuruları sonucunda alınan 04.02.2013 tarih ve 2013/UH.II-801 sayılı Kurul kararı ile ihale üzerinde bırakılan Dalgıç Yemek Tem. Hiz. Tic. San. Ltd. Şti.nin aşırı düşük teklif açıklamasının mevzuata uygun olmadığı sonucuna varılarak söz konusu isteklinin teklifinin değerlendirme dışı bırakılması ve bu aşamadan sonraki işlemlerin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi yönünde düzeltici işlem kararı verildiği, bunun ardından ihale komisyonunca alınan 22.02.2013 tarihli ihale komisyonu ek kararı ile Dalgıç Yemek Tem. Hiz. Tic. San. Ltd. Şti.nin teklifinin değerlendirme dışı bırakılmasına karar verildiği, bunun yanında aynı kararla birlikte ihalenin iptal edildiği ve söz konusu kararın 25.02.2013 tarihinde ihale yetkilisi tarafından onaylandığı görülmüştür.
22.02.2013 tarihli ihale komisyonu ek kararında ihalenin iptal gerekçesi “... 04.02.2013 tarih ve 2013/UH.II-801 sayılı Kamu İhale Kurul kararı ile ihalede düzeltici işlem belirlenmesi yönündeki kararına istinaden,
İhale dokümanında aşırı düşük teklif sorgulamasında aylık verilecek olan yemek menüsünün kaç gün üzerinden açıklama verileceğinin kesin ifade ile belirtilmediği,
Doğalgaz, temizlik malzemeleri ve iaşe merkezinde üretilen yemeklerin iş yerine dağıtılmasında kullanılacak olan araç için ön görülecek giderler için herhangi bir miktar belirlenmediğinden istekliler açısından idarece eşitlik ilkesinin sağlanamadığı,
Teknik şartnamede etli yemekler grubunda yer alması gereken et-tavuk döner yemek menüsünün meyve, tatlı grubu içerisinde yer aldığı bu durumun ise aşırı düşük teklif sorgulaması veya tekliflerin değerlendirilmesi aşamasında gözden kaçabileceği hususları göz önüne alındığında,
İhale dokümanında ihaleye teklif veren istekliler açısından rekabet haklarını engelleyici unsurların olduğu tespit edildiğinden, ihalede isteklilere fırsat eşitliği sağlanamadığı gerekçeleri ile ihalede geçerli teklif olarak sunulan her iki teklifin reddedilerek ihalenin iptal edilmesi ...” şeklinde belirtilmiştir.
İdari Şartname’nin “Teklif fiyata dahil olan giderler” başlıklı 25’inci maddesinde;
“25.1.Sözleşmenin uygulanması sırasında ilgili mevzuat gereğince yapılacak vergi (Sözleşme damga vergisi, ihale karar pulu bedeli, KİK.Payı) resim ve harç, ulaşım, sigorta (ALL-Risk ve gıda zehirlenmelerine karşı mali mesuliyet sigortası), Yüklenici tarafından çalıştırılan işçiler için ferdi kaza sigortası, için yapılacak olan giderler teklif fiyata dahil edilecektir.
25.2.25.1. maddesinde yer alan gider kalemlerinde artış olması ya da benzeri yeni gider kalemlerinin oluşması hallerinde, teklif edilen fiyatın bu tür artış ya da farkları karşılayacak payı içerdiği kabul edilir. Yüklenici, bu artış ve farkları ileri sürerek herhangi bir hak talebinde bulunamaz.
25.3.Teklif fiyata dahil olan diğer giderler aşağıda belirtilmiştir:
25.3.1.
İstekliler ihale konusu hizmetin yürütülmesi için teknik şartname ve aşağıda nitelik ve miktarları belirtilen işçileri çalıştırmak zorunda olup İşçi ücret ve İş kanunda belirtilen her türlü sosyal hak vb. giderleri teklif fiyata dahil edeceklerdir. 2 Aşçı, 4 Garson, 4 Bulaşıkçı 1 Diğer hizmetler olmak üzere toplam 11 (Onbir) kişi ile düzenli olarak işyerinde bulundurmak zorundadır.
Yemek, yol ve giyecek giderleri:
Çalıştırılacak olan işçilere günlük brüt 3,70 TL. Yol bedeli aylık 26 gün üzerinden hesaplanacak ve nakdi olarak ödenecektir. ödenecek olup, ücret bordosunda
gösterilecek, (Yemek yüklenici tarafından verilecektir.)
Teknik şartnamede belirtilen özellik ve miktardaki elbise ve diğer malzemeleri işçilere verilecek olup bu giderler teklif fiyata dahil edilecektir. İhale konusu yemek üretimi ve dağıtımında masalarda kullanılacak teknik şartnamede belirtilen malzemeler yüklenici tarafından karşılanacaktır.
Diğer giderler: Mutfaklarda ve yemekhanelerde meydana gelebilecek rizikolara karşı ALL- RİSK sigortası ile rizikonun gerçekleşmesi halinde TCDD.'ye ait nin diğer birimlerinin (bina, tesis vb.) uğrayabileceği zararlara karşı mali mesuliyet sigortası yaptırılacak olup; Ayrıca, İaşe merkezinde hizmetten faydalanan İdare personelinin besin zehirlenmelerine karşı mali mesuliyet sigortaları (Hastanelerde yaptırılan tedaviler dâhil) YÜKLENİCİ tarafında istihdam edilen işçiler için ferdi kaza sigortası yaptırılacak olup yukarıda ve teknik şartnamede ayrıntılı olarak belirtilen tüm giderler teklif fiyata dahil edilecektir.
...
25.5. Kısa vadeli sigorta prim oranları belirtilecektir.
Kısa vadeli sigorta prim oranları: % 1'dir.”düzenlemesine yer verilmiştir.
Teknik Şartname’nin idarenin yükümlülüklerine ilişkin 5.3’üncü maddesinde, “Hizmetin görülebilmesi için kullanılan elektrik ve şebeke suyu (sıcak su dahil) YÜKLENİCİ’ye bedelsiz olarak verilecektir.” düzenlemesi,
Aynı Şartname’nin yüklenicinin yükümlülüklerine ilişkin 6’ncı maddesi kapsamında da “...
6.10. Gerek kullanılan tesislerin ve gerekse bulaşıkların temizliğinde kullanılacak araç gereçler ve temizlik maddesi YÜKLENİCİ tarafından temin edilecektir.
...
6.12. Buhar bedeli, buhar elde etmek için yapılacak giderler ile her türlü tesis kurma, kendisi tarafından kurulan tesislerle birlikte, kendisine teslim edilen tesis ve demirbaşların bakım ve onarım giderleri ile Havagazı, Doğal gaz, Tüp gaz giderleri ve fırın dolap arızaları vb. YÜKLENİCİ’ ye aittir.
...
6.18. YÜKLENİCİ pişirilen yemeklerde kullanılan malzemenin, bu şartnamenin ekinde (EK:
1 ) bulunan gıda gramaj listesinde gösterilen ağırlıkları esas alacaktır. Yemeklerin yapımında tuz, baharat dahil yemek içine girecek hiçbir malzemeden herhangi bir bahane ve nedenle kesinti yapamaz.
...
6.21 Ambara veya mutfaklara getirilecek malzemenin mubayaası, mubayaada görev alacak araç ve personel YÜKLENİCİ’ye ait olup, bu iş için kullanılacak aracın yakıt giderleri de YÜKLENİCİ’ye ait olacaktır.” düzenlemeleri yer almaktadır.
Bunun yanında, Teknik Şartname’nin 8’inci maddesinde yemekte kullanılacak malzemelerin niteliğine ilişkin tanımlamalar yapılmış olup anılan Şartname’nin “Yemek çeşitleri listesi” başlıklı 9’uncu maddesinde de personele verilecek yemek grupları ve yemek çeşitlerinin ayda kaç defa verileceği belirlenmiştir. Söz konusu düzenlemede, personele ayda kaç gün yemek verileceği net olarak belirtilmemekle birlikte, toplam 3 yemek grubundan 1’er çeşit yemek alınarak ayda 22 gün yemek verileceği anlaşılmaktadır. Bunun yanında, her bir yemek çeşidinden ayda kaç defa verileceğinin net olarak belirlendiği de görülmektedir.
Son olarak Teknik Şartname’nin ekinde yemek türlerine göre yemeklerde kullanılacak malzemelerin kişi başına ne miktarlarda kullanılacağını gösteren 3 adet listeye yer verildiği görülmüş olup 2’nci listede yer alan et ve tavuk dönerin pişmiş olarak kişi başı 100 gram verileceği belirtilmiştir.
İdarece teklifi aşırı düşük bulunan Dalgıç Yemek Tem. Hiz. Tic. San. Ltd. Şti.ne gönderilen 19.11.2012 tarih ve 45448 sayılı yazıda, teklif fiyata dahil giderler arasında olan ve ekte gönderildiği belirtilen teknik şartnamedeki çeşit ve gramajdaki yemeklerin maliyetinin, kullanılacak doğal gaz giderlerinin, yemeklerin servisinde ve servis sonrasında kullanılacak her türlü malzemenin, işçi ücretlerinin ve sözleşme giderlerinin Kamu İhale Genel Tebliği’nde belirtilen usullere göre açıklanması istenilmiştir.
İhale dokümanında yer alan ve yukarıda aktarılan düzenlemeler çerçevesinde, idarenin iptal gerekçelerinin incelenmesi neticesinde;
Teknik Şartname’nin “Yemek çeşitleri listesi” başlıklı 9’uncu maddesinde yer alan yemek grupları listesinden personele, toplam 3 yemek grubundan 1’er çeşit yemek alınarak ayda 22 gün yemek verileceğinin anlaşıldığı, idarece aşırı düşük teklif sorgulaması yazısı ekinde Teknik Şartname’ye, dolayısıyla söz konusu listeye yer verildiği, bu itibarla istekliler tarafından aşırı düşük teklif açıklamasında aylık 22 gün ve bir ayda verilecek yemek çeşitlerinin sayısı üzerinden açıklama yapılabileceği, bunun yanında ihale dokümanında resmi ve dini bayram günlerinde yemek verileceğine ilişkin herhangi bir düzenleme yapılmadığı, zaten isteklilerin tekliflerini birim fiyat teklif cetvelinde yer alan toplam 87.500,00 adet yemek sayısı üzerinden, aşırı düşük teklif açıklamalarını da kesinleşen söz konusu düzenlemeleri esas alarak vermeleri gerektiği anlaşıldığından idarenin iptal gerekçeleri arasında yer alan ihale dokümanında ve aşırı düşük teklif sorgulamasında aylık verilecek olan yemek menüsünün kaç gün üzerinden açıklanacağının kesin ifade ile belirtilmediği gerekçesinin uygun olmadığı sonucuna varılmıştır.
Öte yandan, iptal gerekçeleri arasında yer alan doğalgaz, temizlik malzemeleri ve iaşe merkezinde üretilen yemeklerin iş yerine dağıtılmasında kullanılacak olan araç için ön görülecek giderler için herhangi bir miktar belirlenmediği gerekçesinin incelenmesi neticesinde,idarece Teknik Şartname’de havagazı, doğalgaz ve tüp gaz giderlerinin yükleniciye ait olduğunun belirtildiği, tekliflerin verilmesi ve aşırı düşük teklif sorgulaması aşamalarında istekliler tarafından Teknik Şartname’de belirtilen yemek çeşitleri listesi ve sayısı da göz önünde bulundurularak aylık ne kadar doğalgaz veya tüp gaz harcanacağının hesaplanabileceği, bunun yanında Teknik Şartname’de kullanılan tesislerin ve bulaşıkların temizliğinde kullanılacak araç gereçler ile temizlik maddesinin yüklenici tarafından temin edileceği düzenlemesinin yer aldığı, söz konusu giderlerin aylık tüketimlerinin de aylık çıkartılacak yemek sayısı ile ihale konusu işin gerçekleştirileceği yer dikkate alınmak suretiyle basiretli bir tacir tarafından belirlenebileceği, yine iptal gerekçeleri arasında yer alan yemek üretim ve dağıtımında kullanılacak aracın kaç kilometre yapacağına ve diğer giderlerine ilişkin belirlemenin de istekli tarafından, yemek üretilecek taşıma merkezi ile kullanılacak aracın cinsi dikkate alınarak yapılabileceği anlaşılmıştır. Bu itibarla, aşırı düşük teklif sorgulaması aşamasında ihale komisyonunun tercihine bağlı olarak teklifte önemli bir bileşen olarak değerlendirilen, doğalgaz, temizlik malzemeleri ve iaşe merkezinde üretilen yemeklerin iş yerine dağıtılmasında kullanılacak olan araç için ön görülecek giderlere ilişkin ihale dokümanında yapılan düzenlemelerin tekliflerin verilmesinde ve değerlendirilmesinde tereddüde neden olmadığı, kaldı ki söz konusu düzenlemelere ilişkin süresinde şikayet başvurusunda bulunulmaması ve idarece zeyilname düzenlenmemesi sebebiyle anılan düzenlemelerin kesinleştiği, isteklilerin mevcut düzenlemelere göre teklif vermeleri ve değerlendirmenin de bu çerçevede yapılması gerektiği görülmüştür.
Diğer taraftan, idarece ihalenin iptal gerekçeleri arasında gösterilen Teknik Şartname’de etli yemekler grubunda yer alması gereken et-tavuk döner yemek menüsünün meyve, tatlı grubu içerisinde yer aldığı, bu durumun aşırı düşük teklif sorgulaması veya tekliflerin değerlendirilmesi aşamasında gözden kaçabileceği gerekçesinin de yemeklerde kullanılacak malzemelerin kişi başına ne miktarlarda kullanılacağını gösteren ikinci liste içerisinde et ve tavuk dönerde pişmiş olarak kullanılacak kişi başı et miktarının gram olarak belirtildiği ve söz konusu yemeklerin birinci liste yerine ikinci listede yer almasının tekliflerin verilmesine, değerlendirilmesine ve aşırı düşük teklif sorgulamasına bir etkisinin bulunmadığı dikkate alındığında yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.
İptal kararının alınış şekli ve zamanı dikkate alındığında, iptal kararının Kanunun “Bütün tekliflerin reddedilmesi ve ihalenin iptali” başlıklı 39 uncu maddesinde; “İhale komisyonu kararı üzerine idare, verilmiş olan bütün teklifleri reddederek ihaleyi iptal etmekte serbesttir. İhalenin iptal edilmesi halinde bu durum bütün isteklilere derhal bildirilir. İdare bütün tekliflerin reddedilmesi nedeniyle herhangi bir yükümlülük altına girmez. Ancak, idare isteklilerin talepte bulunması halinde, ihalenin iptal edilme gerekçelerini talep eden isteklilere bildirir.” şeklinde yer alan hüküm doğrultusunda alındığı görülmektedir.
Kanunun anılan hükmü, madde gerekçesinde yer alan; “Tekliflerin yaklaşık maliyete kıyasla çok yüksek olması veya yaklaşık maliyete göre çok yüksek olmamakla birlikte mevcut ödeneğin verilen teklifleri karşılamaması ya da Kanunun temel ilkelerine uygun olmayan durumların tespiti” şeklindeki durumlarda ihalenin iptali hususunda idarelere takdir yetkisi tanımaktadır. Ancak, bu yetki mutlak ve sınırsız olmayıp, mevzuata, kamu yararına ve hizmet gereklerine uygun surette kullanılmalıdır.
Yukarıda yer alan hükümler ve tespitler neticesinde, inceleme konusu ihaleye 3 istekli tarafından teklif verildiği, bunlardan 3 isteklinin teklifinin de yaklaşık maliyet tutarının altında olduğu, teklifi aşırı düşük olarak değerlendirilen 1 isteklinin idarenin iradesine uygun olarak belirlenen teklifte önemli olduğu tespit edilen bileşenlere ilişkin olarak mevzuata uygun olarak açıklamada bulunmadığından değerlendirme dışı bırakıldığı dikkate alındığında, idarenin esas olarak ihale dokümanında ihaleye teklif veren istekliler açısından rekabet haklarını engelleyici unsurların olduğu, ihalede isteklilere fırsat eşitliği sağlanamadığı yönündeki iptal gerekçesinin uygun olmadığı anlaşılmıştır.
Sonuç olarak, başvuruya konu ihalenin, 4734 sayılı Kanunun 39 uncu maddesi uyarınca ihale komisyonu kararı üzerine idarece 25.02.2013 tarihinde iptal edildiği, ancak idarenin iptal gerekçesinin ve iptal işleminin mevzuata uygun olmadığı anlaşıldığından, idarenin ihalenin iptaline ilişkin kararının iptaline karar verilmesi gerekmektedir.
Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun'un 65'inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 60 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,
İdarenin ihalenin iptali kararının iptaline,
Oybirliği ile karar verildi. (¤¤)

Full & Egal Universal Law Academy