(4734 S. K. m. 1, 37, 38) (Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği m. 7, 8, 9) (Kamu İhale Genel Tebliği m. 16, 78, 79)
Toplantı No: 2012/043
Gündem No: 23
Karar Tarihi: 25.07.2012
Karar No: 2012/UH.I-2986 
Şikayetçi: Trenkwalder Ebru Medikal Ve Temizlik İnş. Turz. Gıda Peyzaj Taşımacılık A.Ş., Birlik Mahallesi 441.Cadde 444.Sokak No:12/9 ANKARA
İhaleyi yapan idare: Elbistan Belediyesi İhale Servisi, Köprübaşı Mah. Cumhuriyet Meydanı No: 1 46300 KAHRAMANMARAŞ
Başvuru tarih ve sayısı: 02.07.2012 / 23665
Başvuruya Konu İhale: 2012/46984 İhale Kayıt Numaralı "Çöp Toplama Ve Temizlik Hizmetleri Yapılması İşi" İhalesi
Kurumca Yapılan İnceleme ve Değerlendirme: Elbistan Belediyesi İhale Servisi tarafından 16.05.2012 tarihinde açık ihale usulü ile yapılan “Çöp Toplama ve Temizlik Hizmetleri Yapılması İşi” ihalesine ilişkin olarak Trenkwalder Ebru Medikal ve Temizlik İnş. Turz. Gıda Peyzaj Taşımacılık A.Ş.’nin 08.06.2012 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 18.06.2012 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 02.07.2012 tarih ve 23665 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 02.07.2012 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.
Başvuruya ilişkin olarak 2012/2525 sayılı şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.
Karar: Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi:
İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle;
29.05.2012 tarihinde tebliğ edilen kesinleşen ihale kararında ihalenin Yeniçeri Bilişim Mak. Tur. İnş. Tem. Dan. Ltd. Şti. üzerinde bırakıldığının bildirildiği, ancak kesinleşen ihale kararı ekinde komisyon kararının bulunmadığı, birinci firmanın elenme sebebinin ve yaklaşık maliyet güncellemesine yer verilmediği, ayrıntıların bildirilmediği, ihalenin yaklaşık maliyetin üzerinde kalan firmaya verilmesinin direkt onaylanması halinde bunun 4734 sayılı Kanuna aykırı olacağı, yaklaşık maliyetin güncellenmesinin yapılması durumunda hangi kalemlerde fiyatın yükseldiğinin bildirilmesi gerektiği, yeni yaklaşık maliyete göre sınır değerin değişeceği,
Başvuru dilekçesinde 4734 sayılı Kanunun 1, 37, 38 nci maddeleri, Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin 7, 8 ve 9 uncu maddeleri, Kamu İhale Genel Tebliğinin 16, 78, 79 uncu maddelerine atıfta bulunarak anılan mevzuat maddelerine uyulmadığı,
İddialarına yer verilmiştir.
Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir:
4734 sayılı Kanunun “Tekliflerin değerlendirilmesi” başlıklı 37 nci maddesinin ikinci fıkrasında; “…Bu aşamada, isteklilerin ihale konusu işi yapabilme kapasitelerini belirleyen yeterlik kriterlerine ve tekliflerin ihale dokümanında belirtilen şartlara uygun olup olmadığı  ile  birim  fiyat teklif  cetvellerinde  aritmetik  hata  bulunup  bulunmadığı incelenir. Uygun olmadığı belirlenen isteklilerin teklifleri ile birim fiyat teklif cetvellerinde aritmetik hata bulunan teklifler değerlendirme dışı bırakılır.” hükmü,
Anılan Kanunun “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 38 inci maddesinde;
“İhale komisyonu verilen teklifleri 37 nci maddeye göre değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister.
İhale komisyonu;
a) İmalat sürecinin, verilen hizmetin ve yapım yönteminin ekonomik olması,
b)  Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal ve hizmetlerin temini veya yapım işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,
c) Teklif edilen mal, hizmet veya yapım işinin özgünlüğü,
Hususlarında belgelendirilmek suretiyle yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak, aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir.
(Ek fıkra: 20/11/2008-5812/12 md.) İhale komisyonu, aşırı düşük tekliflerin tespiti ve değerlendirilmesinde Kurum tarafından belirlenen kriterleri esas alır. Kurum bu maddenin uygulanmasında; aşırı düşük tekliflerin tespiti, değerlendirilmesi ve ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi amacıyla sınır değer veya sorgulama kriterleri ya da ortalamalar belirlemeye yetkilidir.” hükmü,
Kamu İhale Genel Tebliğinin “Personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımlarında teklif fiyata dahil olacak giderler” başlıklı 78 inci maddesinde;
“78.1. Personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımları; ağırlıklı olarak personel çalıştırılmasına dayanan, çalıştırılacak personel sayısının belirlendiği ve haftalık çalışma saatlerinin tamamının idare için kullanıldığı hizmetlerdir.
…
78.3…Makine ve ekipman ile araçlar ve/veya akaryakıtın yüklenici tarafından sağlanacağı çöp toplama ve nakline ilişkin hizmetler ile personel taşıma gibi hizmetler personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı olarak değerlendirilmeyecektir. Ancak, personel çalıştırılmasına dayalı olmayan bir hizmet alımına ilişkin ihale dokümanında haftalık çalışma saatlerinin tamamını idarede geçirecek personel sayısının belirlenmesi hallerde teklif fiyata dahil giderler arasında işçilik giderine yer verilmesi gerekmektedir…”açıklaması,
Kamu İhale Genel Tebliğinin “Hizmet alımı ihalelerinde aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi” başlıklı 79 uncu maddesinde;
“79.1. (Değişik: 9/2/2011 -27841 RG/ 4. md.)
…
79.4. İhale komisyonu tarafından, personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihaleleri ile personel çalıştırılmasına dayalı olmamakla birlikte ihale dokümanında personel sayısının belirlendiği ve haftalık çalışma saatinin tamamının idarede kullanılacağı hizmet alımı ihalelerinde asgari işçilik maliyeti, sözleşme giderleri ve genel giderler ile varsa malzeme ve diğer maliyet kalemleri, bunlar dışında kalan hizmet alımı ihalelerinde ise ihale dokümanında belirtilen teklif fiyata dahil giderler dikkate alınmak suretiyle tekliflerin değerlendirilmesi yapılarak 4734 sayılı Kanunun 38 inci maddesi uyarınca teklifi aşırı düşük görülen isteklilerden işin niteliğine göre ihale komisyonunca belirlenen önemli teklif bileşenleri ile ilgili açıklama istenecektir. İdarelerce aşırı düşük tekliflere yönelik açıklama istenmesine ilişkin yazıda, teklifte önemli olduğu tespit edilen bileşenlerin belirtilmesi ve açıklama için isteklilere üç (3) iş gününden az olmamak üzere makul bir süre verilmesi gerekmektedir.
Personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihalelerinde, kar hariç yaklaşık maliyet tutarının üzerindeki teklifler aşırı düşük teklif olarak kabul edilmeyecektir.
79.4.1. İsteklilerce yapılacak aşırı düşük teklife ilişkin açıklamalar belgelere dayanmalıdır. Belgelere dayanılmaksızın yapılan açıklamalar kabul edilmeyerek söz konusu teklifler reddedilecektir.
…
79.5. Aşırı düşük teklif sorgulaması sonucunda; (79.4.2.) maddesine uygun açıklamada bulunmayan, açıklamaları teknik şartnameye aykırı hususlar içeren veya teklif tutarı, personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihalelerinde asgari işçilik maliyeti ve % 3 oranındaki sözleşme giderleri ile genel giderleri, personel çalıştırılmasına dayalı olmamakla birlikte ihale dokümanında personel sayısının belirlendiği ve haftalık çalışma saatinin tamamının idarede kullanılacağı hizmet alımı ihalelerinde ise asgari işçilik maliyeti ve ilgili mevzuatı uyarınca hesaplanacak sözleşme giderlerini karşılamayan isteklilerin teklifleri gerekçeleri belirtilmek suretiyle reddedilecektir…” açıklaması,
Anılan Tebliğinin “Yaklaşık maliyetin üzerindeki teklifler” başlıklı 16.3 üncü maddesinde;
“16.3.1. Yaklaşık maliyetin üzerindeki tekliflerin kabul edilip edilemeyeceği hususunda tereddütler olduğu anlaşılmaktadır. İhale komisyonu;
a) Yaklaşık maliyet hesaplanırken değerlendirilmeyen her hangi bir husus olup olmadığını,
b) Yaklaşık maliyet güncellenerek tespit edilmişse, güncellemenin doğru yapılıp yapılmadığını,
c) Verilen teklif fiyatlarının piyasa rayiç fiyatlarını yansıtıp yansıtmadığını,
Sorgulayarak verilen teklifleri yaklaşık maliyete göre mukayese eder ve bütçe ödeneklerini de göz önünde bulundurarak, teklif fiyatlarını uygun bulması halinde ekonomik açıdan en avantajlı teklifi ve varsa ikinci teklifi belirlemek veya verilen teklif fiyatlarını uygun bulmaması halinde ihalenin iptaline karar vermek hususunda takdir yetkisine sahiptir.
16.3.2. Yaklaşık maliyetin üzerinde olmakla birlikte teklifin kabul edilebilir nitelikte görülmesi halinde idarenin ek ödeneğinin bulunması veya ilgili mali mevzuatı gereği ödenek aktarımının mümkün olması durumlarında teklifler kamu yararı ve hizmet gerekleri de dikkate alınarak kabul edilebilir. Bu durumda sorumluluk idareye aittir.” açıklaması yer almaktadır.
Bahse konu ihale; 365 gün süreyle Elbistan Belediye sınırları dahilinde, 14 mahallede, yol kenarlarındaki çöp bidonlarında ve belirli noktalarda biriken evsel katı atıkların, küçük sanayi sitesinde yer alan katı sanayi atıklarının, ticari alanların yoğun olduğu şehir merkezinde yer alan ambalaj türü atıkların, kaldırım, park, trafiğe kapalı yol ve meydanlardan toplanan katı atıkların, Belediye tesislerinden (hayvan pazarı, otogar, hal binası, pazar yerleri) süpürülmesi ve oluşan atıkların toplanması ve çöp depolama alanına naklinin yapılması, trafiğe kapalı cadde ve sokakların (uzun çarşı, Şeker sokak, Gül sokak, İ Karaoğlanoğlu Meydanı, Cumhuriyet Meydanı) temizlik hizmetlerinin yapılması işi olup, 16.05.2012 tarihinde yapılan ihalede 24 adet ihale dokümanı satın alınmış/indirilmiş, 16.05.2012 tarihinde yapılan ihaleye 9 isteklinin katıldığı görülmüştür.
Bahse konu ihaleye ilişkin olarak başvuru sahibi; ihalede yaklaşık maliyetin yanlış belirlendiği ve ihaleye teklif veren Gökbey Ltd. Şti.’nin yaklaşık maliyetten 195 TL daha düşük teklif verdiğinin görülmesi nedeniyle yaklaşık maliyetin ifşa edildiği iddiasıyla 11.06.2012 tarihinde Kuruma itirazen şikayet başvurusunda bulunulmuş olup Kurulun 04.07.2012 tarih ve 2012/UH.I-2739 sayılı kararı ile “4734 sayılı Kanunun 54 üncü maddesinin onuncu fıkrasının ( c) bendi gereğince itirazen şikayet başvurusunun reddine” karar verilmiştir.
4734 sayılı Kanunun 38 inci maddesinde tekliflerin Kanunun 37 inci maddesine göre değerlendirilmesinden sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olduğu belirlenen tekliflerin reddedilmesinden önce, idarece belirlenen süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğu tespit edilen bileşenler ile ilgili ayrıntıların yazılı olarak istenileceği ve istekliler tarafından yapılan yazılı açıklamalar dikkate alınarak aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi sonucunda ihalenin karara bağlanacağı, ayrıca Kurumun aşırı düşük tekliflerin tespiti, değerlendirilmesi ve ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi amacıyla sınır değer veya sorgulama kriterleri ya da ortalamalar belirlemeye yetkili olduğu, ihale komisyonunun, aşırı düşük tekliflerin tespiti ve değerlendirilmesinde Kurum tarafından belirlenen kriterlerin esas alacağı hükme bağlanmıştır.
Kamu İhale Genel Tebliğinin 79.4 üncü maddesinde yer alan; personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihalelerinde, kar hariç yaklaşık maliyet tutarının üzerindeki tekliflerin aşırı düşük teklif olarak kabul edilmeyeceğine yönelik düzenleme dışında, anılan Tebliğde bahse konu ihalelere yönelik olarak, aşırı düşük tekliflerin belirlenmesine ilişkin bağlayıcı kurallar getirilmemiştir.
Bu itibarla, anılan Kanun hükümleri uyarınca, hizmet alımı ihalelerinde, aşırı düşük teklifleri belirleme hususundaki takdir yetkisi ihale komisyonlarındadır. Ancak, bu yetkinin, Kanunun 38 inci maddesinde belirlenen çerçeveye ve kamu ihale mevzuatının temel ilkelerine uygun olarak kullanılması gerektiği açıktır.
Kamu İhale Genel Tebliğinin 78 inci maddesinde personel çalıştırılmasına dayalı işlerin neler olduğu belirtilmiştir. Bahse konu ihale anılan Tebliğ hükümlerinde belirtilen personele dayalı işler arasında sayılmadığı gibi Tebliğin 78.3 üncü maddesi, birim fiyat teklif cetveli ile ihale dokümanının içeriğinden de bahse konu işin personel çalıştırılmasına dayalı bir iş olmadığı açıkça görülmektedir.
Bahse konu ihalede idarece yaklaşık maliyet 3.229.775,78 TL olarak belirlenmiştir. 22.05.2012 tarihli ihale komisyonu kararıyla ihalede 3.229.580,62 TL teklif sunan en düşük teklif sahibi olan Gökbey Ltd. Şti. birim fiyat teklif cetvelinde aritmetik hata bulunması nedeniyle değerlendirme dışı bırakılmış, ihale 3.236.035,00 TL teklif sunan Yeniçeri Bilişim Mak. Tur. İnş. Tem. Dan. Ltd. Şti. üzerinde bırakılmış, ikinci en avantajlı teklif sahibi olarak 3.384.112,35 TL teklif ile Hüseyin Çoban İnş. Tem. Taah. Tıbbi Malz. Bilg. Güv. Turz. ve Hizm. Müteah. Tic. Ltd. Şti. belirlenmiştir.
İhale konusu işin yaklaşık maliyeti 3.229.775,78 TL, ihale üzerinde bırakılan isteklinin teklif fiyatı ise 3.236.035,00 TL olup, ihale üzerinde bırakılan isteklinin fiyat teklifinin yaklaşık maliyetin üzerinde olduğu, dolayısıyla bahse konu ihalede ihale üzerinde bırakılan istekli, ikinci en avantajlı teklif sahibi istekli ile geçerli teklif sahibi olan diğer isteklilerin tamamının teklif fiyatlarının yaklaşık maliyetin üzerinde olması nedeniyle teklif fiyatlarının aşırı düşük teklif olmadığı sonucuna varılmıştır.
Bahse konu ihalede ihale üzerinde bırakılan isteklinin teklif fiyatı yaklaşık maliyettin 6.259,22 TL üzerindedir. Kamu İhale Genel Tebliğinin 16.3.2 nci maddesinde; “Yaklaşık maliyetin üzerinde olmakla birlikte teklifin kabul edilebilir nitelikte görülmesi halinde idarenin ek ödeneğinin bulunması veya ilgili mali mevzuatı gereği ödenek aktarımının mümkün olması durumlarında teklifler kamu yararı ve hizmet gerekleri de dikkate alınarak kabul edilebilir. Bu durumda sorumluluk idareye aittir.” açıklaması yer almaktadır. 22.05.2012 tarihli ihale komisyonunca verilen ve ihale yetkilisince onaylanan bahse konu kararda anılan Tebliğ hükmüne aykırılık bulunmamaktadır.
22.05.2012 tarihli kesinleşen ihale kararının aynı tarihte ihaleye katılan isteklilere postayla gönderildiği, ancak kesinleşen ihale kararı ekinde ihale komisyonu kararına yer verilmediği görülmüştür.
Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin “Kesinleşen ihale kararının bildirilmesi” başlıklı 66 ncı maddesin birinci fıkrasında; “(1) (Değişik 16/07/2011-27996 R.G./ 10. md.) Kesinleşen ihale kararı, ihale yetkilisi tarafından onaylandığı günü izleyen en geç üç gün içinde, ihale üzerinde bırakılan dahil, ihaleye teklif veren bütün isteklilere 65 inci maddenin birinci fıkrası uyarınca alınan ihale komisyonu kararı ile birlikte bildirilir.” hükmü yer almaktadır.
Anılan yönetmelik hükmü gereğince kesinleşen ihale kararının isteklilere bildirilmesi aşamasında kesinleşen ihale kararı ekinde ihale komisyon kararının da isteklilere gönderilmesi gerekmektedir.
İdarece kesinleşen ihale kararının başvuru sahibi dahil diğer isteklilere gönderildiği, ancak kesinleşen ihale kararı ekinde komisyon kararının bulunmadığı anlaşılmakla birlikte söz konusu eksikliğin ihaleyi esastan etkilemediği sonucuna varılmıştır.
Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanunun 65 inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 60 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere;
Anılan Kanunun 54 üncü maddesinin onuncu fıkrasının (c) bendi gereğince itirazen şikâyet başvurusunun reddine,
Oyçokluğu ile karar verildi.
KARŞI OY
İncelemeye konu ihalede;
İhale konusu işin adının, “Çöp Toplama ve Temizlik Hizmetleri Yapılması” işi olduğu, yaklaşık maliyetin toplam 3.229.775,78 TL, kârsız yaklaşık maliyetin ise 3.171.163,46 TL olarak belirlendiği, 24 adet ihale dokümanı satın alındığı, 9 istekli tarafından teklif verildiği, ancak verilen tekliflerden birinin boş olduğu (teşekkür mektubu sunulduğu), ihale komisyonunca yapılan değerlendirme sonucunda, en düşük teklif sahibinin teklif cetvelinde aritmetik hata olduğu gerekçesiyle teklifin değerlendirme dışı bırakıldığı, geriye geçerli 7 teklif kaldığı ve bu tekliflerden teklif tutarı en düşük olan (3.236.035,00 TL) isteklinin üzerinde ihalenin bırakıldığı, teklif tutarı 3.384.112,35 TL olan isteklinin teklifinin ise ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif olarak belirlendiği, ihale üzerinde bırakılan dahil geçerli tüm tekliflerin yaklaşık maliyetin üzerinde bulunduğu anlaşılmıştır.
4734 sayılı Kanunun 5. maddesinin 1. fıkrasında; İdarelerin, bu Kanuna göre yapılacak ihalelerde; saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumlu olduğu hükmüne yer verilmiştir.
Söz konusu ihalede, 24 adet ihale dokümanı satın alındığı ve 8 istekli tarafından teklif verildiği, yapılan değerlendirme sonucunda geçerli 7 teklifin kaldığı ve yedi teklif tutarının da idarece belirlenen kâr dahil toplam yaklaşık maliyetin üzerinde olması nedeniyle, anılan Kanunun 5. maddesinde belirtilen ilkeler uyarınca, yeterli fiyat rekabeti sağlanamadığı gerekçesiyle ihalenin iptal edilmesinin uygun olacağı sonucuna varılmıştır.
Yukarıda açıklanan nedenlerle; incelemeye konu ihalede “ihalenin iptaline” karar verilmesi gerektiği yönündeki düşüncem ile, “itirazen şikâyet başvurusunun reddine” ilişkin karara katılmıyorum.
KARŞI OY
Başvuru sahibinin iddialarına yönelik olarak Kurulca “itirazen şikayet başvurusunun reddine” karar verilmiştir.
İncelemeye konu ihalede;
Kesinleşen ihale kararında ihalenin Yeniçeri Bilişim Mak. Tur. İnş. Tem. Dan. Ltd. Şti. üzerinde bırakıldığının bildirildiği ancak kesinleşen ihale kararı ekinde komisyon kararının bulunmadığı, birinci firmanın elenme sebebinin ve yaklaşık maliyet güncellemesine yer verilmediği, ayrıntıların bildirilmediği, ihalenin yaklaşık maliyetin üzerinde kalan firmaya verilmesinin direk onaylanması halinde bunun 4734 sayılı Kanuna aykırı olacağı, yaklaşık maliyetin güncellenmesinin yapılması durumunda hangi kalemlerde fiyatın yükseldiğinin bildirilmesi gerektiği iddiasının incelenmesinde;
Başvuru sahibinin 08.06.2012 tarihli şikayet başvurusuna idarece verilen 18.06.2012 tarih ve 258/D-2 sayılı cevap yazısında; “Belediyemiz ihaleleri yaparken kendisine tanınan imkan ve Kanunlar çerçevesinde yapmaktadır. Çöp toplama ve temizlik hizmetlerinin yapılması işi ihalesinde yaklaşık maliyetin değiştirilmesi söz konusu değildir. Bu ihalede Gökbey şirketi toplama kalemlerinde yanlışlık yaptığı için elenmiştir” denilerek şikayet başvurusu reddedilmiştir.
4734 sayılı Kanunun “Tekliflerin değerlendirilmesi” başlıklı 37 nci maddesinin ikinci fıkrasında; “…Bu aşamada, isteklilerin ihale konusu işi yapabilme kapasitelerini belirleyen yeterlik kriterlerine ve tekliflerin ihale dokümanında belirtilen şartlara uygun olup olmadığı  ile  birim  fiyat teklif  cetvellerinde  aritmetik  hata  bulunup  bulunmadığı incelenir. Uygun olmadığı belirlenen isteklilerin teklifleri ile birim fiyat teklif cetvellerinde aritmetik hata bulunan teklifler değerlendirme dışı bırakılır.” hükmü,
Anılan Kanunun “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 38 inci maddesinde;
“İhale komisyonu verilen teklifleri 37 nci maddeye göre değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister.
İhale komisyonu;
a) İmalat sürecinin, verilen hizmetin ve yapım yönteminin ekonomik olması,
b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal ve hizmetlerin temini veya yapım işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,
c) Teklif edilen mal, hizmet veya yapım işinin özgünlüğü,
Hususlarında belgelendirilmek suretiyle yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak, aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir.
(Ek fıkra: 20/11/2008-5812/12 md.) İhale komisyonu, aşırı düşük tekliflerin tespiti ve değerlendirilmesinde Kurum tarafından belirlenen kriterleri esas alır. Kurum bu maddenin uygulanmasında; aşırı düşük tekliflerin tespiti, değerlendirilmesi ve ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi amacıyla sınır değer veya sorgulama kriterleri ya da ortalamalar belirlemeye yetkilidir.”hükmü,
Kamu İhale Genel Tebliğinin “Personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımlarında teklif fiyata dahil olacak giderler” başlıklı 78 inci maddesinde;
“78.1. Personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımları; ağırlıklı olarak personel çalıştırılmasına dayanan, çalıştırılacak personel sayısının belirlendiği ve haftalık çalışma saatlerinin tamamının idare için kullanıldığı hizmetlerdir.
…
78.3…Makine ve ekipman ile araçlar ve/veya akaryakıtın yüklenici tarafından sağlanacağı çöp toplama ve nakline ilişkin hizmetler ile personel taşıma gibi hizmetler personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı olarak değerlendirilmeyecektir. Ancak, personel çalıştırılmasına dayalı olmayan bir hizmet alımına ilişkin ihale dokümanında haftalık çalışma saatlerinin tamamını idarede geçirecek personel sayısının belirlenmesi hallerde teklif fiyata dahil giderler arasında işçilik giderine yer verilmesi gerekmektedir…” açıklaması,
Kamu İhale Genel Tebliğinin “Hizmet alımı ihalelerinde aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi” başlıklı 79 uncu maddesinde;
“79.1. (Değişik: 9/2/2011 -27841 RG/ 4. md.)
…
79.4. İhale komisyonu tarafından, personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihaleleri ile personel çalıştırılmasına dayalı olmamakla birlikte ihale dokümanında personel sayısının belirlendiği ve haftalık çalışma saatinin tamamının idarede kullanılacağı hizmet alımı ihalelerinde asgari işçilik maliyeti, sözleşme giderleri ve genel giderler ile varsa malzeme ve diğer maliyet kalemleri, bunlar dışında kalan hizmet alımı ihalelerinde ise ihale dokümanında belirtilen teklif fiyata dahil giderler dikkate alınmak suretiyle tekliflerin değerlendirilmesi yapılarak 4734 sayılı Kanunun 38 inci maddesi uyarınca teklifi aşırı düşük görülen isteklilerden işin niteliğine göre ihale komisyonunca belirlenen önemli teklif bileşenleri ile ilgili açıklama istenecektir. İdarelerce aşırı düşük tekliflere yönelik açıklama istenmesine ilişkin yazıda, teklifte önemli olduğu tespit edilen bileşenlerin belirtilmesi ve açıklama için isteklilere üç (3) iş gününden az olmamak üzere makul bir süre verilmesi gerekmektedir.
Personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihalelerinde, kar hariç yaklaşık maliyet tutarının üzerindeki teklifler aşırı düşük teklif olarak kabul edilmeyecektir.
79.4.1. İsteklilerce yapılacak aşırı düşük teklife ilişkin açıklamalar belgelere dayanmalıdır. Belgelere dayanılmaksızın yapılan açıklamalar kabul edilmeyerek söz konusu teklifler reddedilecektir.
…
79.5. Aşırı düşük teklif sorgulaması sonucunda; (79.4.2.) maddesine uygun açıklamada bulunmayan, açıklamaları teknik şartnameye aykırı hususlar içeren veya teklif tutarı, personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihalelerinde asgari işçilik maliyeti ve % 3 oranındaki sözleşme giderleri ile genel giderleri, personel çalıştırılmasına dayalı olmamakla birlikte ihale dokümanında personel sayısının belirlendiği ve haftalık çalışma saatinin tamamının idarede kullanılacağı hizmet alımı ihalelerinde ise asgari işçilik maliyeti ve ilgili mevzuatı uyarınca hesaplanacak sözleşme giderlerini karşılamayan isteklilerin teklifleri gerekçeleri belirtilmek suretiyle reddedilecektir…” açıklaması,
Anılan Tebliğinin “Yaklaşık maliyetin üzerindeki teklifler” başlıklı 16.3 üncü maddesinde;
“16.3.1. Yaklaşık maliyetin üzerindeki tekliflerin kabul edilip edilemeyeceği hususunda tereddütler olduğu anlaşılmaktadır. İhale komisyonu;
a) Yaklaşık maliyet hesaplanırken değerlendirilmeyen her hangi bir husus olup olmadığını,
b) Yaklaşık maliyet güncellenerek tespit edilmişse, güncellemenin doğru yapılıp yapılmadığını,
c) Verilen teklif fiyatlarının piyasa rayiç fiyatlarını yansıtıp yansıtmadığını,
Sorgulayarak verilen teklifleri yaklaşık maliyete göre mukayese eder ve bütçe ödeneklerini de göz önünde bulundurarak, teklif fiyatlarını uygun bulması halinde ekonomik açıdan en avantajlı teklifi ve varsa ikinci teklifi belirlemek veya verilen teklif fiyatlarını uygun bulmaması halinde ihalenin iptaline karar vermek hususunda takdir yetkisine sahiptir.
16.3.2. Yaklaşık maliyetin üzerinde olmakla birlikte teklifin kabul edilebilir nitelikte görülmesi halinde idarenin ek ödeneğinin bulunması veya ilgili mali mevzuatı gereği ödenek aktarımının mümkün olması durumlarında teklifler kamu yararı ve hizmet gerekleri de dikkate alınarak kabul edilebilir. Bu durumda sorumluluk idareye aittir.”açıklaması yer almaktadır.
Bahse konu ihale; 365 gün süreyle Elbistan Belediye sınırları dahilinde, 14 mahallede, yol kenarlarındaki çöp bidonlarında ve belirli noktalarda biriken evsel katı atıkların, küçük sanayi sitesinde yer alan katı sanayi atıklarının, ticari alanların yoğun olduğu şehir merkezinde yer alan ambalaj türü atıkların, kaldırım, park, trafiğe kapalı yol ve meydanlardan toplanan katı atıkların, Belediye tesislerinden (hayvan pazarı, otogar, hal binası, pazar yerleri) süpürülmesi ve oluşan atıkların toplanması ve çöp depolama alanına naklinin yapılması, trafiğe kapalı cadde ve sokakların (uzun çarşı, Şeker sokak, Gül sokak, İ. Karaoğlanoğlu Meydanı, Cumhuriyet Meydanı) temizlik hizmetlerinin yapılması işi olup, 16.05.2012 tarihinde yapılan ihalede 24 adet ihale dokümanı satın alınmış/indirilmiş, 16.05.2012 tarihinde yapılan ihaleye 9 isteklinin katıldığı görülmüştür.
Bahse konu ihaleye ilişkin olarak başvuru sahibi; ihalede yaklaşık maliyetin yanlış belirlendiği ve ihaleye teklif veren Gökbey Ltd. Şti.’nin teklifinin yaklaşık maliyetten 195 TL daha düşük teklif verdiğinin görülmesi nedeniyle yaklaşık maliyetin ifşa edildiği iddiasıyla 11.06.2012 tarihinde Kuruma itirazen şikayet başvurusunda bulunulmuş olup Kurulun 04.07.2012 tarih ve 2012/UH.I-2739 sayılı kararı ile “4734 sayılı Kanunun 54 üncü maddesinin onuncu fıkrasının ( c) bendi gereğince itirazen şikayet başvurusunun reddine” karar verildiği görülmüştür.
4734 sayılı Kanunun 38 inci maddesinde tekliflerin Kanunun 37 inci maddesine göre değerlendirilmesinden sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olduğu belirlenen tekliflerin reddedilmesinden önce, idarece belirlenen süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğu tespit edilen bileşenler ile ilgili ayrıntıların yazılı olarak istenileceği ve istekliler tarafından yapılan yazılı açıklamalar dikkate alınarak aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi sonucunda ihalenin karara bağlanacağı, ayrıca Kurumun aşırı düşük tekliflerin tespiti, değerlendirilmesi ve ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi amacıyla sınır değer veya sorgulama kriterleri ya da ortalamalar belirlemeye yetkili olduğu, ihale komisyonunun, aşırı düşük tekliflerin tespiti ve değerlendirilmesinde Kurum tarafından belirlenen kriterlerin esas alacağı hükme bağlanmıştır.
Kamu İhale Genel Tebliğinin 79.4 üncü maddesinde yer alan; personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihalelerinde, kar hariç yaklaşık maliyet tutarının üzerindeki tekliflerin aşırı düşük teklif olarak kabul edilmeyeceğine yönelik düzenleme dışında, anılan Tebliğde bahse konu ihalelere yönelik olarak, aşırı düşük tekliflerin belirlenmesine ilişkin bağlayıcı kurallar getirilmemiştir.
Bu itibarla, anılan Kanun hükümleri uyarınca, hizmet alımı ihalelerinde, aşırı düşük teklifleri belirleme hususundaki takdir yetkisi ihale komisyonlarındadır. Ancak, bu yetkinin, Kanunun 38 inci maddesinde belirlenen çerçeveye ve kamu ihale mevzuatının temel ilkelerine uygun olarak kullanılması gerektiği açıktır.
Kamu İhale Genel Tebliğinin 78 inci maddesinde personel çalıştırılmasına dayalı işlerin neler olduğu belirtilmiştir. Bahse konu ihale anılan Tebliğ hükümlerinde belirtilen personele dayalı işler arasında sayılmadığı gibi Tebliğin 78.3 üncü maddesi, birim fiyat teklif cetveli ile ihale dokümanının içeriğinden de bahse konu işin personel çalıştırılmasına dayalı bir iş olmadığı açıkça görülmektedir.
Bahse konu ihalede idarece yaklaşık maliyet 3.229.775,78 TL olarak belirlenmiştir. 22.05.2012 tarihli ihale komisyonu kararıyla ihalede 3.229.580,62 TL teklif sunan en düşük teklif sahibi olan Gökbey Ltd. Şti. birim fiyat teklif cetvelinde aritmetik hata bulunması nedeniyle değerlendirme dışı bırakılmış, ihale 3.236.035,00 TL teklif sunan Yeniçeri Bilişim Mak. Tur. İnş. Tem. Dan. Ltd. Şti. üzerinde bırakılmış, ikinci en avantajlı teklif sahibi olarak 3.384.112,35 TL teklif ile Hüseyin Çoban İnş. Tem. Taah. Tıbbi Malz. Bilg. Güv. Turz. ve Hizm. Müteeh. Tic. Ltd. Şti. belirlenmiştir.
İhale konusu işin yaklaşık maliyeti 3.229.775,78 TL, ihale üzerinde bırakılan isteklinin teklif fiyatı ise 3.236.035,00 TL olup, (isteklinin fiyatı yaklaşık maliyetten 6.259,22 TL daha yüksektir) ihale üzerinde bırakılan isteklinin fiyat teklifinin yaklaşık maliyetin üzerinde olduğu, dolayısıyla bahse konu ihalede ihale üzerinde bırakılan istekli, ikinci en avantajlı teklif sahibi istekli ile geçerli teklif sahibi olan diğer isteklilerin tamamının teklif fiyatlarının yaklaşık maliyetin üzerinde olması nedeniyle teklif fiyatlarının aşırı düşük teklif olmadığı sonucuna varılmıştır.
Ancak ihale üzerinde bırakılan isteklinin ve ikinci en avantajlı teklif sahibi isteklinin teklif fiyatının yaklaşık maliyetin üzerinde olduğu görülmekle birlikte 22.05.2012 tarihli ihale komisyonunun kararının içeriğinden ihale komisyonunun Kamu İhale Genel Tebliğinin “Yaklaşık maliyetin üzerindeki teklifler” başlıklı 16.3 üncü maddesi açıklamaları dikkate almadan ve komisyon kararında bu konuda bir değerlendirme yapılmadan ihalenin karara bağlandığı anlaşılmaktadır.
Bu nedenle ihale komisyonunca ihale üzerinde bırakılan isteklinin ve ikinci en avantajlı teklif sahibi isteklinin teklifinin Kamu İhale Genel Tebliğinin 16.3 üncü maddesi uyarınca değerlendirilmesinin yapılarak ihalenin sonuçlandırılması gerektiği sonucuna varılmıştır.
Açıklanan nedenlerle, yukarıda mevzuata aykırılıkları belirtilen işlemlerin düzeltici işlemle giderilebilecek nitelikte işlemler olduğu tespit edildiğinden, ihale komisyonunca ihale üzerinde bırakılan isteklinin ve ikinci en avantajlı teklif sahibi isteklinin teklifinin Kamu İhale Genel Tebliğinin 16.3 üncü maddesi uyarınca değerlendirmenin yapılması bu aşamadan sonraki işlemlerin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi hususlarına yönelik “düzeltici işlem belirlenmesine” karar verilmesi gerektiği yönündeki düşüncemizle Kurul kararına katılmıyoruz.  (¤¤)

Full & Egal Universal Law Academy