(4734 S. K. m. 54, 65) (5174 S. K. m. 51) (Kamu İhale Genel Tebliği m. 79)
Toplantı No: 2014/025
Gündem No: 59
Karar Tarihi: 09.04.2014
Karar No: 2014/UH.I-1730
Şikayetçi: Global Temizlik ve Yemek Hizmetleri Otomasyon İnşaat Turizm ve Peyzaj San. Tic. Ltd. Şti., 1586 (8 SOK.) ADALET İŞHANI KAT: 1 DAİRE: 1 İZMİR
İhaleyi Yapan Daire: Urla Belediye Başkanlığı Park ve Bahçeler Müdürlüğü, Hacıisa Mahallesi Bülent Baratalı Caddesi No: 3 35430 İZMİR
Başvuru Tarih ve Sayısı: 13.03.2014/9066
Başvuruya Konu İhale: 2013/161732 İhale Kayıt Numaralı "2014 Yılı İçerisinde Park Bahçeler Müdürlüğü Bünyesinde Çalıştırılmak Üzere Personel Hizmet Alım İşi" İhalesi
Kurumca Yapılan İnceleme ve Değerlendirme:
Urla Belediye Başkanlığı Park ve Bahçeler Müdürlüğü tarafından 06.12.2013 tarihinde açık ihale usulüile yapılan “2014 Yılı İçerisinde Park Bahçeler Müdürlüğü Bünyesinde Çalıştırılmak Üzere Personel Hizmet Alım İşi” ihalesine ilişkin olarak Global Tem. ve Yem. Hiz. Otomasyon İnş. Tur. ve Peyzaj San. Tic. Ltd. Şti.nin 20.02.2014 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 27.02.2014 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 13.03.2014 tarih ve 9066 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 13.03.2014 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.
Başvuruya ilişkin olarak 2014/1109 sayılı şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.
Karar: Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.
İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle, Kamu İhale Kurulu'nun 20.01.2014 tarihli ve 2014/UH.I-383 sayılı kararı üzerine yapılan aşırı düşük teklif sorgulamasında isteklilere gönderilen yazıda teklifte önemli olduğu tespit edilen bileşenlere açıkça yer verilmediği, ancak ihale dokümanında yer alan düzenlemeler dikkate alındığında, aşırı düşük teklif sorgulaması yapılan isteklilerin işçilik maliyeti, büro dışında çalışacak 54 işçiye çalıştıkları her gün için verilmesi öngörülen ½ kg yoğurt  bedeli ile yoğurdun  frigofrik araçlarla taşınma maliyeti ve 6331 sayılı İş Sağlığı ve İş Güvenliği Kanunu uyarınca, çalışan sayısının elliden fazla olduğu işyerlerinde çalıştırılması zorunlu olan iş güvenliği uzmanı maliyetine ilişkin olarak belgelere dayalı şekilde açıklama yapmaları gerektiği, ihale üzerinde bırakılan istekli ile ekonomik açıdan en avantajlı teklif sahibi isteklilerin söz konusu maliyetleri belgelendirmedikleri, belgelendirmiş olsalar bile teklif fiyatı asgari işçilik maliyetinin 162,00 TL üzerinde olan ihale üzerinde bırakılan istekli Baybora Hiz. Tem. İnş. Gıda Tic.ve Taah. San. Tic. Ltd. Şti.nin ve teklif fiyatı asgari işçilik maliyetinin 1.215,00 TL üzerinde olan ekonomik açıdan ikinci en avantajlı teklif sahibi İzerbey Peyzaj Tas. Uyg. İnş. Tur. Tic. Ltd. Şti.nin söz konusu fiyatlarla büro dışında çalışacak 54 işçiye çalıştıkları her gün için verilmesi öngörülen ½ kg yoğurt bedeli ile yoğurdun frigofrik araçlarla taşıma maliyetini ve iş güvenliği uzmanı maliyetini karşılamasının fiilen mümkün olmadığı, bu bakımdan anılan isteklilerin tekliflerinin değerlendirme dışı bırakılması gerektiği iddialarına yer verilmiştir.
Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.
Başvuruya konu ihaleye 4 isteklinin teklif verdiği, 20.01.2014 tarihli ve 2014/UH.I-383 sayılı Kurul kararı ile teklif fiyatlarının aşırı düşük olduğu tespit edilen 3 istekliye aşırı düşük teklif sorgulaması yapıldığı, Şenkaya Sos. Hizm. El. Elk. Bilg. Öz. Güv. Sağ. Hiz. San. Tic. Ltd. Şti.nin aşırı düşük teklif açıklaması yapmadığı gerekçesiyle değerlendirme dışı bırakılarak, ihalenin aşırı düşük teklif açıklamaları uygun bulunan isteklilerden Baybora Hiz. Tem. İnş. Gıda Tic.ve Taah. San. Tic. Ltd. Şti. üzerinde bırakıldığı ve İzerbey Peyzaj Tas. Uyg. İnş. Tur. Tic. Ltd. Şti.nin de ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi olarak belirlendiği anlaşılmıştır.
İdari Şartnamenin “Teklif fiyata dahil olan giderler” başlıklı 25’nci maddesinde, işin süresi ve personel sayısı dikkate alınarak ilgili mevzuatına göre hesaplanacak işçilik ücretinin 54 vasıfsız işçi için brüt asgari ücret,  5 vasıflı işçi için brüt asgari ücretin %50 fazlası,  bir lisans veya yüksek lisans mezunu personel için brüt asgari ücretin %100 fazlası olarak belirlendiğine ve kısa vadeli sigorta kolları prim oranının %2 olarak tespit edildiğine ilişkin düzenlemeler yapıldığı belirlenmiştir.
Teknik Şartname’nin 1’inci maddesinde, işin niteliğinin belediyenin hizmet sınırları içerisinde bulunan park ve yeşil alanların temizlik, bakımı, yeni park ve yeşil alan yapımı ile düzenleme çalışmalarının, yeşil alanlarda, parklar ve yollardaki ağaçların budanması ve bakım işlerinin yapılması için 54 vasıfsız işçi,  büro, sera ve atölye hizmetlerinde görevlendirilmek üzere brüt asgari ücretin %50 fazlası ücret ödenecek 5 personel ve büro hizmetlerinde görevlendirilmek üzere brüt asgari ücretin %100 fazlası ücret ödenecek bir lisans veya yüksek lisans mezunu personelin 01.01.2014 - 31.12.2014 tarihleri arasında 12 ay süre ile çalıştırılması hizmet alımı işi olarak belirlendiği; 3’üncü maddesinde, işin yürütülmesi esnasında park ve yeşil alanlarda çalışacak işçilere gerekli olan malzemenin (süpürge, faraş, kazma, kürek, çapa, eldiven, makas, yazlık ve kışlık iş kıyafeti vb.) idare tarafından verileceğine, ayrıca büro dışında çalışan personele yüklenici tarafından çalışılan her gün için 0,5 kg (1/2 kilogram) yoğurdun her hafta çalışılan haftanın sonunda verileceğine; zeyilname ile eklenen 3.7’nci maddesinde ise, teknik standartlarına ve ambalajının niteliklerine yer verilen yoğurdun frigofirik araçlarda getirilmesi gerektiğine ilişkin düzenleme yapıldığı görülmüştür.
İdari ve Teknik Şartname’de yer verilen düzenlemeler dikkate alınarak yapılan hesaplama neticesinde, ihale konusu hizmet alımı için teklif edilmesi gereken asgari işçilik maliyet toplamının (yoğurt bedeli hariç) 982.127,16 TL olduğu tespit edilmiştir.
Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Hizmet alımı ihalelerinde aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi” başlıklı 79’uncu maddesinde, teklifi aşırı düşük bulunan isteklilerin, tekliflerinde önemli olduğu tespit edilen bileşenler ile ilgili olarak Kanun’un 38’inci maddesi uyarınca yapacakları açıklamaya dayanak teşkil eden bilgi ve belgeleri sunmaları gerektiği, isteklilerin açıklamalarını, tedarikçi veya üreticilerden alınan proforma faturaları; fiyat tekliflerini; kamu kurum ve kuruluşları tarafından sunulan mal ve hizmetlere ilişkin ilan edilmiş fiyat tarifeleri veya bunlardan alınmış fiyat tekliflerini; kamu kurum ve kuruluşları tarafından ilgili mala ilişkin ilan edilen asgari fiyatları; perakende satış yapan zincir mağaza veya marketlerin yayımladıkları fiyat kataloglarında yer alan fiyatları; ticaret borsalarına kayıtlı mallara ilişkin olarak 5174 sayılı Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile Odalar ve Borsalar Kanun’unun 51’inci maddesinin (c) bendi uyarınca borsa idaresi tarafından düzenlenen ilgili malın fiyatını gösteren belgeleri; yaş sebze ve meyve için, Yaş Sebze ve Meyve Ticaretinin Düzenlenmesi ve Toptancı Halleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname uyarınca faaliyet gösteren toptancı hali idaresi tarafından düzenlenen ilgili malın fiyatını gösteren belgeleri; isteklinin ürettiği, aldığı veya sattığı mallara ilişkin maliyet/satış tutarı tespit tutanaklarını kullanarak yapabilecekleri ve söz konusu belgelerden kendileri için uygun olanları (79.4.2.4-79.4.2.13) maddelerine göre yapacakları açıklamalar kapsamında sunacakları, tedarikçi veya üreticilerden alınan birim fiyatları gösteren proforma fatura sunularak açıklama yapılması durumunda proforma faturadaki birim satış tutarının, maliyete dayalı açıklama yapıldığında, maliyet/satış tutarı tespit tutanağında yer alan (Ek-O.5) ağırlıklı ortalama birim maliyetin altında olamayacağı; satışlar üzerinden açıklama yapıldığında, maliyet/satış tutarı tespit tutanağında yer alan (Ek-O.5) ağırlıklı ortalama birim satış tutarının %80’inin altında olamayacağı; maliyete dayalı açıklama yapıldığında, mükellefle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından proforma faturanın üzerine; “Birim satış tutarının, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre çıkartılan ve tarafımdan onaylanan maliyet/satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim maliyet tutarının altında olmadığını beyan ederim.” ibaresi yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerektiği; satışlar üzerinden açıklama yapıldığında, mükellefle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından proforma fatura üzerine; “Birim satış tutarının, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre çıkartılan ve tarafımdan onaylanan maliyet/satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmadığını beyan ederim.” ibaresi yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesinin gerektiği, maliyet/satış tutarı tespit tutanaklarının; 3568 sayılı Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanun’una göre çalışan meslek mensuplarından, mükellefle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olanlar tarafından düzenlenmesinin, bütün belge ve tutanakların her sayfasının taraflar tarafından imzalanarak kaşelenmesinin gerekmediği, 79.4.2.4’maddesine göre düzenlenen tutanağın meslek mensubu ve proforma fatura veren tedarikçi veya imalatçı tarafından, imzalanarak kaşeleneceği ancak bu tutanakların proforma fatura veya fiyat teklifi ekinde idareye verilmeyeceği ve düzenleyen meslek mensubu tarafından muhafaza edileceği, ihale komisyonunun, gerek meslek mensubundan istenen tutanaklar gerekse istekliler tarafından açıklama kapsamında ihale komisyonuna sunulan tutanaklar üzerinde yapacağı inceleme sonucunda sunulan proforma fatura / fiyat teklifi ile bu belgeler arasında uyumsuzluk olduğunu tespit etmesi durumunda teklif reddedilerek uyumsuzluğun niteliğine göre söz konusu belgeler mükellef ve/veya isteklinin bağlı olduğu vergi dairesine gönderilir ve gerekli olması halinde Cumhuriyet Savcılığına bildirim yapılacağı, ihale komisyonunca yapılan inceleme sonucunda, yukarıda belirtildiği şekilde bir uyumsuzluk olduğu tespit edilmemekle birlikte, belgelerde yer alan bilgilerin ticari hayatın olağan durumu ve ekonomik verilerle ilgili genel bilgilerle uyumlu olmadığının değerlendirilmesi durumunda isteklinin teklifinin reddedilmeyeceği, ancak proforma fatura ve fiyat teklifleri ile maliyet/satış tutarı tespit tutanaklarını mükellef ve/veya isteklinin bağlı olduğu vergi dairesine göndereceği belirtilmiştir.
İdare tarafından teklif fiyatının aşırı düşük olduğu tespit edilen isteklilere gönderilen aşırı düşük teklif sorgulama yazısında, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 38’inci ve Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79’uncu maddesi uyarınca girdi maliyetlerine ilişkin olarak yapılacak açıklamaların idareye sunulması gerektiği belirtilmiştir.
İdare tarafından isteklilere gönderilen aşırı düşük teklif sorgulama yazılarında teklifte önemli olduğu tespit edilen bileşenlere yer verilmediği tespit edildiğinden, başvuru sahibinin iddiası doğrultusunda öncelikle ihale dokümanında yer alan düzenlemeler dikkate alınarak aşırı düşük teklif sorgulaması yapılan istekliler tarafından belgelendirilmesi gereken teklif bileşenlerinin tespit edilerek, sonraki aşamada istekliler tarafından sunulan belgelerin mevzuata uygunluğunun değerlendirilmesi gerekmektedir.
Hizmet İşleri Genel Şartnamesi’nin “İş ve işyerlerinin korunması ve sigortalanması” başlıklı 19’uncu maddesinde, yüklenicinin işin devamı süresince iş yerinde yapılacak çalışmalarda her türlü güvenlik önlemini almak zorunda olduğu, iş sahasında veya çevresindeki bölgede, yeterli güvenlik önleminin alınmaması nedeniyle doğabilecek hasar ve zararın ödenmesinden yüklenici sorumlu olduğu, bu konularda gerek kontrol teşkilatı tarafından istenen ve gerekse yüklenicinin kendi arzusu ile uyguladığı güvenlik ve koruma önlemlerine ilişkin giderlerin tümü yükleniciye ait olduğu belirtilmiştir.
Başvuru sahibinin 6331 sayılı İş Sağlığı ve İş Güvenliği Kanunu uyarınca, çalışan sayısının elliden fazla olduğu işyerlerinde iş güvenliği uzmanı çalıştırılmasının zorunlu olduğu ve iş güvenliği uzmanı maliyetinin aşırı düşük teklif sorgulaması kapsamında sorgulanması ve aşırı düşük teklif sorgulamasına tabi tutulan isteklilerin söz konusu maliyete ilişkin olarak açıklama yapmaları gerektiği iddiasına ilişkin olarak, idare tarafından söz konusu gidere yaklaşık maliyet kapsamında yer verilmediği, birim fiyat teklif cetvelinde söz konusu giderin iş kalemi olarak belirlenmediği, ayrıca Hizmet İşleri Genel Şartnamesi’nin 19’uncu maddesinde, yüklenicinin, işin devamı süresince iş yerinde yapılacak çalışmalarda her türlü güvenlik önlemini almak zorunda olduğu, güvenlik ve koruma önlemlerine ilişkin giderlerin tümünün yükleniciye ait olduğu hüküm altına alındığında, söz konusu giderin genel giderler içerisinde kabul edilerek aşırı düşük teklif sorgulaması kapsamında sorgulanmasına gerek bulunmadığı ve aşırı düşük teklif sorgulamasına tabi tutulan isteklilerin söz konusu maliyete ilişkin olarak açıklama yapmalarının gerekmediği anlaşılmıştır.
Zeyilname ile Teknik Şartname’nin 3’ncü maddesine eklenen 3.7’nci madde ile teknik standartlarına ve ambalajının niteliklerine yer verilen yoğurdun frigofirik araçlarda getirilmesi gerektiğine ilişkin düzenleme yapıldığı tespit edildiğinden ve yoğurdun frigofirik araçlarda tesliminin yükleniciye ilave bir maliyet getireceği açık olduğundan, aşırı düşük teklif sorgulaması yapılan isteklilerin büro dışında çalışacak personele verilecek yoğurdun frigofirik araçlarla teslimine ilişkin olarak açıklama yapmaları ve açıklamalarını belgelendirmeleri gerektiği sonucuna varılmıştır.
a) İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından yapılan aşırı düşük teklif açıklamaları incelendiğinde, personel ücreti için 982.127,16 TL, yoğurt bedeli için 83,83 TL ve kâr olarak 78,57 TL bedel öngörüldüğü, ancak yoğurdun frigofirik araçlarla teslim maliyetine ilişkin olarak açıklama ve belgelendirme yapılmadığı tespit edilmiştir.
İhale üzerinde bırakılan isteklinin, yoğurt bedelini tevsik etmek amacıyla Ezel End. Tem. İnş. Teks. Ltd. Şti.nden alınan proforma fatura ile birlikte proforma faturada yer alan fiyatların dayanağı olan satış tutarı tespit tutanağını sunduğu ve söz konusu proforma faturanın Kamu İhale Genel Tebliği’nde yapılan açıklamalar doğrultusunda, meslek mensubu tarafından “Birim satış tutarının, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre çıkartılan ve tarafımdan onaylanan maliyet/satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmadığını beyan ederim.” ibaresi yazılarak imzalandığı ve kaşelendiği tespit edilmiştir. İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından sunulan proforma faturanın Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79’uncu maddesinde yer alan düzenlemelere uygun olduğu tespit edilmekle birlikte, proforma faturada büro dışında çalışacak personele verilecek yoğurdun frigofirik araçlarla teslim maliyetinin fiyata dahil olduğuna ilişkin bir ifadenin yer almadığı ve ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından söz konusu maliyete ilişkin olarak ayrıca bir açıklama ve belgelendirme de yapılmadığı dikkate alındığında, ihale üzerinde bırakılan isteklinin aşırı düşük teklif açıklamalarının reddedilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.
b) Ekonomik açıdan ikinci en avantajlı istekli tarafından yapılan aşırı düşük teklif açıklamaları incelendiğinde, personel ücreti için 982.127,16 TL, yoğurt bedeli için 1001,16 TL ve kâr olarak 213,84 TL bedel öngörüldüğü, büro dışında çalışacak personele verilecek yoğurda ilişkin proforma faturada teklif fiyatına yoğurdun frigofirik araçlarla teslim maliyetinin de dahil olduğuna ilişkin ifadeye yer verildiği tespit edilmiştir.
Ekonomik açıdan ikinci en avantajlı isteklinin, yoğurt bedelini tevsik etmek amacıyla Hiv-Va Peyzaj Uyg. Taş. İnş. Nak. Öz. Eğt. Org. Tem. San. ve Tic. Ltd. Şti.nden alınan proforma fatura ile birlikte proforma faturada yer alan fiyatların dayanağı olan maliyet tutarı tespit tutanağını sunduğu ve söz konusu proforma faturanın Kamu İhale Genel Tebliği’nde yapılan açıklamalar doğrultusunda, meslek mensubu tarafından “Birim satış tutarının, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre çıkartılan ve tarafımdan onaylanan maliyet/satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim maliyet tutarının altında olmadığını beyan ederim.” ibaresi yazılarak imzalandığı ve kaşelendiği tespit edilmiştir. Ekonomik açıdan ikinci en avantajlı istekli tarafından sunulan proforma faturanın Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79’uncu maddesinde yer alan düzenlemelere uygun olduğu ve proforma faturada büro dışında çalışacak personele verilecek yoğurdun frigofirik araçlarla teslim maliyetinin fiyata dahil olduğunun belirtildiği dikkate alındığında, ekonomik açıdan ikinci en avantajlı istekli tarafından yapılan aşırı düşük teklif açıklamalarının mevzuata uygun olduğu sonucuna varılmıştır.
Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79’uncu maddesinde yapılan açıklamalardan anlaşılacağı üzere, meslek mensubundan istenen tutanaklar ile istekliler tarafından açıklama kapsamında sunulan tutanaklar üzerinde yapılan inceleme sonucunda sunulan proforma fatura/fiyat teklifi ile bu belgeler arasında uyumsuzluk olduğunu tespit edilmesi haricinde,  belgelerde yer alan bilgilerin ticari hayatın olağan durumu ve ekonomik verilerle ilgili genel bilgilerle uyumlu olmadığının değerlendirilmesi durumunda isteklinin teklifinin reddedilemeyeceği açıktır. Bu nedenle, başvuru sahibinin ekonomik açıdan ikinci en avantajlı isteklinin yoğurt bedeli ve yoğurdun frigofrik araçlarla taşınma maliyeti için öngördüğü bedel ile söz konusu maliyetleri karşılamasının fiilen mümkün olmadığı yönündeki iddiasına dayanılarak, yoğurt ve yoğurdun frigofrik araçlarla taşınma maliyetini Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79’uncu maddesinde yer alan düzenlemelere uygun şekilde belgelendiren ekonomik açıdan ikinci en avantajlı teklif sahibi olarak belirlenen isteklinin teklifinin değerlendirme dışı bırakılması mümkün bulunmamaktadır.
Sonuç olarak, yukarıda mevzuata aykırılıkları belirtilen işlemlerin düzeltici işlemle giderilebilecek nitelikte işlemler olduğu tespit edildiğinden, ihale üzerinde bırakılan istekli Baybora Hiz. Tem. İnş. Gıda Tic.ve Taah. San. Tic. Ltd. Şti.nin teklifinin değerlendirme dışı bırakılması ve bu aşamadan sonraki işlemlerin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerekmektedir.
Açıklanan nedenlerle 4734 sayılı Kanun'un 65'inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 60 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,
Anılan Kanun'un 54'üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (b) bendi gereğince düzeltici işlem belirlenmesine,
Esasta
Oybirliği, gerekçede oyçokluğu ile karar verildi.
EK GEREKÇE
Başvuru sahibinin itirazen şikayet başvuru dilekçesindeki iddiası kapsamında Kurul çoğunluğunca, ihale üzerinde bırakılan istekli Baybora Hiz. Tem. İnş. Gıda Tic.ve Taah. San. Tic. Ltd. Şti.nin teklifinin değerlendirme dışı bırakılması ve bu aşamadan sonraki işlemlerin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesine ilişkin “Düzeltici işlem belirlenmesine” karar verilmiştir.
Başvuru sahibinin iddiası kapsamında Kurulca verilen karar gerekçesine katılmakla birlikte başvuru sahibinin iddiasının İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmeliğin 18 inci maddesi yönünden Kurul kararına dayanak teşkil eden esas inceleme raporu ve eki belgeler üzerinde yapılan inceleme sonucunda;
Kamu İhale Tebliğinin 79.4.2.18. maddesinde;“İtirazen şikayet başvurularına ilişkin olarak Kurum tarafından yapılan incelemede gerekli görülmesi durumunda, proforma fatura ve fiyat tekliflerine ilişkin maliyet/satış tutarı tespit tutanakları, bunları muhafaza eden meslek mensubundan istenebilir. Gerek meslek mensubundan istenen tutanaklar gerekse ihaleyi yapan idare tarafından Kuruma gönderilen belgeler arasında yer alan proforma fatura ve fiyat teklif tutarları ile maliyet/satış tutarı tespit tutanağında belirtilen maliyet ve satış tutarlarının arasında uyumsuzluk olduğunun veya bu belgelerde yer alan bilgilerin ticari hayatın olağan durumu ve ekonomik verilerle ilgili genel bilgilerle uyumlu olmadığının değerlendirilmesi durumunda; proforma fatura ve fiyat teklifleri ile maliyet/satış tutarı tespit tutanakları mükellef ve/veya isteklinin bağlı olduğu vergi dairesine gönderilir ve gerekli olması halinde Cumhuriyet Savcılığına bildirim yapılır.“ açıklaması yer almaktadır.
Kurumca bu açıklama uyarınca yapılan incelemelere göre, hizmet alımlarında aşırı düşük teklif açıklamalarda, istekli tarafından sunulan proforma fatura ve fiyat teklif tutarlarıile maliyet/satış tutarı tespit tutanağında belirtilen maliyet ve satış tutarlarının arasında uyumsuzluk olduğunun veya bu belgelerde yer alanbilgilerin ticari hayatın olağan durumu ve ekonomik verilerle ilgili genel bilgilerle uyumlu olmadığının değerlendirilmesi durumunda, belirtilen proforma fatura ve fiyat teklifleri ile maliyet/satış tutarı tespit tutanakları mükellef ve/veya isteklinin bağlı olduğu vergi dairesine gönderilmesi, ayrıca konunun önemine göre de Cumhuriyet Savcılığına bildirim yapılması hususlarının anlaşılması gerektiğinin aşikar olması nedeni ve bu yönde verilen Kurul Kararları ile konu içtihat niteliğini kazanmış olmasının yanında Tebliğin yukarıda sözü edilen düzenlemesi birbirine bağlı/bağımlı iki temel açıklamadır.
Şöyle ki; cari piyasa koşullarına, temel ekonomik verilere ve hayatın olağan durumuna uygun olmadığı anlaşılan fiyat teklifinin bir şekilde şekle uygun olarak müşavir tarafından tevsik edilmesi halinde, bu durumun ilgili vergi dairesine bildirilerek “bu tevsikin” doğruluğunun testi istenilmekte ve sistemin sigortası genel kabulüyle yapılmış bir mevzuat düzenlemesi şeklinde tezahür etmiştir. Kamu İhale Tebliğinin 79.4.2.18. maddesinin birbirine bağımlı son açıklama cümlesinin uygulanmaması halinde başlangıç cümlesine göre tekliflerin değerlendirilmesinin sağlıklı ve hukuken uygun bir yanı olmayacaktır.
İstekliler tarafından asgari işçilik bedelinin çok az üstünde verilen teklif bedelinin en düşük teklife yakın olmasının sağlanması için teklif bileşenlerine ilişkin verilen proforma fatura ve fiyat teklif tutarlarının düşük bedelli olarak oluşturulduğunun konu ile ilgili içtihat niteliğinde verilmiş Kurul kararlarından anlaşıldığı, verilen proforma fatura ve fiyat teklif tutarlarının ticari hayatın olağan durumu ve ekonomik verilerle ilgili genel bilgilerle uyumlu olmadığının anlaşılmasına rağmen, düşük bedelli de olsa, istekli tarafından verilen proforma fatura ve fiyat tekliflerin Kamu İhale Genel Tebliğinin ilgili hükümlerine göre belge üzerinde taşıması gereken şartları taşıdığının tespiti halinde anılan açıklamanın mevzuat uyarınca uygun görüldüğünün içtihat niteliğinde verilmiş olan Kurul kararlarından anlaşıldığı, ancak sunulan proforma fatura ve fiyat teklif tutarlarının ticari hayatın olağan durumu ve ekonomik verilerle ilgili genel bilgilerle uyumlu olmadığının anlaşılması durumunda da, teklif açıklaması bu yönden mevzuata uygun görülmekle birlikte proforma fatura ve fiyat teklif tutarlarının düşüklüğünün düzenlenen ve idareye sunulan belgenin usulüne uygun olmadığına ilişkin eylemi ortadan kaldırmayacağı düşüncesi ile, Kanunun temel ilkelerinden eşit muamele ve güvenirlik ilkelerinin ön planda çalıştırılmasının temini yönünden incelenmesi için bağlı bulunan vergi dairesine gönderilmiştir.
Yukarıda yapılan iki değerlendirmenin belge üzerinde aynı anda var olduğu durumda, bildirim yapılmasının anlamlı olduğu yönünde bütünlük sağladığı şeklinde yapılan değerlendirmelerin birbirinden bağımsız işletilmesi durumunda, yani aşırı düşük açıklamada, isteklinin sunduğu proforma fatura ve fiyat teklif tutarlarının ticari hayatın olağan durumu ve ekonomik verilerle ilgili genel bilgilerle uyumlu olmadığının açıkça bilinmesine rağmen, sırf, anılan belgelerin Tebliğinin sözü edilen açıklamalarına göre belge üzerinde taşıması gereken şartlara uygun olarak taşıdığı tespitine dayanılarak isteklinin açıklamasının mevzuata uygun olduğunu kabul etmenin mevzuat ile çelişki yarattığı, bu nedenle, anılan belgelerin Kamu İhale Genel Tebliğinin ilgili açıklamalarına göre belge üzerinde taşıması gereken şartları taşıdığının tespit edilmiş olmasına rağmen, proforma fatura ve fiyat teklif tutarlarının ticari hayatın olağan durumu ve ekonomik verilerle ilgili genel bilgilerle uyumlu olmadığı durumunun incelenmesi için Tebliğin ilgili açıklaması uyarınca ilgili vergi dairesine bile bile gönderilmemesi durumunda, Kanunda belirtilen temel ilkelerden eşit muamele ve güvenirlik ilkelerinin ön planda zedelendiği işlemlerin gerçekleştirilmiş olacağı düşüncesiyle, Tebliğin ilgili açıklamalarına göre, belge üzerinde taşıması gereken şartları taşıdığının tespit edilmiş olmasına rağmen, vergi dairesine bildirim yapılmasına gerek görülmeyen, proforma fatura ve fiyat teklif tutarlarının, ticari hayatın olağan durumu ve ekonomik verilerle ilgili genel bilgilerle uyumlu olmadığının anlaşıldığı durumda, anılan isteklinin aşırı düşük açıklamalarının “mevzuata uygun olmadığı” şeklinde gerekçe ile kabul edilmemesi gerekmektedir.
İncelemeye konu ihalede;
Aşırı düşük teklif açıklaması uygun bulunmayarak teklifinin ekonomik açıdan en avantajlı teklif olarak belirlenmesi Kurulca “İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından sunulan proforma faturanın Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79’uncu maddesinde yer alan düzenlemelere uygun olduğu tespit edilmekle birlikte, proforma faturada büro dışında çalışacak personele verilecek yoğurdun frigofirik araçlarla teslim maliyetinin fiyata dahil olduğuna ilişkin bir ifadenin yer almadığı ve ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından söz konusu maliyete ilişkin olarak ayrıca bir açıklama ve belgelendirme de yapılmadığı” gerekçesine dayanılarak yerinde bulunmayan Baybora Hiz. Tem. İnş. Gıda Tic.ve Taah. San. Tic. Ltd. Şti. ile aşırı düşük teklif açıklaması uygun bulunarak teklifinin ekonomik açıdan en avantajlı teklif olarak belirlenmesi Kurul çoğunluğunca da yerinde bulunan İzerbey Peyzaj Tas. Uyg. İnş. Tur. Tic. Ltd. Şti. tarafından aşırı düşük teklif açıklamaları kapsamında sundukları bilgi ve belgelerin yukarıda aktarılan değerlendirmeler ışığı altında incelenmesi sonucunda;
1-Aşırı düşük teklif açıklaması uygun bulunmayarak teklifinin ekonomik açıdan en avantajlı teklif olarak belirlenmesi Kurulca “İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından sunulan proforma faturanın Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79’uncu maddesinde yer alan düzenlemelere uygun olduğu tespit edilmekle birlikte, proforma faturada büro dışında çalışacak personele verilecek yoğurdun frigofirik araçlarla teslim maliyetinin fiyata dahil olduğuna ilişkin bir ifadenin yer almadığı ve ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından söz konusu maliyete ilişkin olarak ayrıca bir açıklama ve belgelendirme de yapılmadığı” gerekçesine dayanılarak yerinde bulunmayan Baybora Hiz. Tem. İnş. Gıda Tic.ve Taah. San. Tic. Ltd. Şti. tarafından aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında yoğurt bedelinin maliyetine dayalı açıklamasının tevsiki için; 8100 kg yoğurt için 0,01 TL olarak önerilen birim fiyat üzerinden toplamda 81.00 TL fiyat öngören Ezel End. Tem. İnş. Teks. Ltd. Şti. tarafından istekli adına tanzim edilen 06.12.2013 tarihli proforma fatura ile ekinde maliyet/satış tespit tutanağının (Ek-O.5) sunulduğu anlaşılmış olduğundan, anılan isteklininaşırı düşük açıklaması kapsamında sunduğu; proforma fatura ile maliyet/satış tespit tutanağında, ön görülen yoğurt maliyet bedellerinin maliyet muhasebesi kayıtları açısından ticari hayatın olağan durumu ve ekonomik verilerle ilgili genel bilgilerle uyumlu olmadığı, bu nedenle adı geçen isteklinin aşırı düşük teklif açıklamasının mevzuata uygun olmadığından teklifinin bu gerekçe üzerinden de değerlendirme dışı bırakılması gerektiğive bu gerekçenin de Kurul kararı gerekçeleri içinde yer alması gerektiği,
2-Aşırı düşük teklif açıklaması uygun bulunarak teklifinin ekonomik açıdan en avantajlı teklif olarak belirlenmesi Kurul çoğunluğunca da yerinde bulunan İzerbey Peyzaj Tas. Uyg. İnş. Tur. Tic. Ltd. Şti tarafından aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında yoğurt bedelinin maliyetine dayalı açıklamasının tevsiki için; 8100 kg yoğurt için 0,12 TL olarak önerilen birim fiyat üzerinden toplamda 972,00 TL fiyat öngören Hiv-Va Peyzaj Uyg. Taş. İnş. Nak. Öz. Eğt. Org. Tem. San. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından istekli adına tanzim edilen 06.12.2013 tarihli proforma fatura ile ekinde maliyet/satış tespit tutanağının (Ek-O.5) sunulduğu anlaşılmış olduğundan, anılan isteklininaşırı düşük açıklaması kapsamında sunduğu; proforma fatura ile maliyet/satış tespit tutanağında, ön görülen yoğurt maliyet bedellerinin maliyet muhasebesi kayıtları açısından ticari hayatın olağan durumu ve ekonomik verilerle ilgili genel bilgilerle uyumlu olmadığı, bu nedenle adı geçen isteklinin aşırı düşük teklif açıklamasının mevzuata uygun olmadığından teklifinin bu gerekçe üzerinden değerlendirme dışı bırakılması gerektiği,
Değerlendirilmiştir.
Açıklanan nedenlerle; başvuru sahibinin iddiası kapsamında Kurulca verilen karar gerekçesine katılmakla birlikte başvuru sahibinin iddiasının İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmeliğin 18 inci maddesi yönünden Kurul kararına dayanak teşkil eden esas inceleme raporu ve eki belgeler üzerinde yapılan inceleme sonucunda; ticari şirketlerin iktisadi amacının kâr elde etmek olduğu, kâr elde etmese dahi en azından zarar etmemek üzere ticari faaliyetlerine devam etmelerinin bir zorunluluk olduğu aksi takdirde söz konusu şirketlerin zarar etmemek ve kâr elde etmek için kayıt dışı ticari yollara başvurmalarının kuvvetle muhtemel olduğu düşüncesi ile, inceleme konusu ihalede yoğurt giderine ilişkin açıklamaları kapsamında verdikleri maliyet satış tutanağındaönerilen teklif fiyatların maliyet muhasebesi kayıtları açısından ticari hayatın olağan durumu ve ekonomik verilerle ilgili genel bilgilerle uyumlu olmadığı belirlenen; aşırı düşük teklif açıklaması uygun bulunmayarak teklifinin ekonomik açıdan en avantajlı teklif olarak belirlenmesi Kurulca “İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından sunulan proforma faturanın Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79’uncu maddesinde yer alan düzenlemelere uygun olduğu tespit edilmekle birlikte, proforma faturada büro dışında çalışacak personele verilecek yoğurdun frigofirik araçlarla teslim maliyetinin fiyata dahil olduğuna ilişkin bir ifadenin yer almadığı ve ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından söz konusu maliyete ilişkin olarak ayrıca bir açıklama ve belgelendirme de yapılmadığı” gerekçesine dayanılarak yerinde bulunmayan Baybora Hiz. Tem. İnş. Gıda Tic.ve Taah. San. Tic. Ltd. Şti.’nin teklifinin bu gerekçe üzerinden de değerlendirme dışı bırakılması gerektiğive bu gerekçenin de Kurul kararı gerekçeleri içinde yer alması gerektiği, diğer yandan, aşırı düşük teklif açıklaması uygun bulunarak teklifinin ekonomik açıdan en avantajlı teklif olarak belirlenmesi Kurul çoğunluğunca da yerinde bulunan İzerbey Peyzaj Tas. Uyg. İnş. Tur. Tic. Ltd. Şti.’nin teklifinin bu gerekçe üzerinden değerlendirme dışı bırakılması gerektiği yönündeki düşüncem ile, bu hususlar dışındaki Kurul çoğunluğu kararına katılıyorum. (¤¤)

Full & Egal Universal Law Academy