(4734 S. K. m. 5, 7, 9, 10, 16, 17, 21, 37, 38, 54, 55, 65) (213 S. K. m. 174) (Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği m. 7, 8, 9, 35) (Kamu İhale Genel Tebliği m. 79)
Toplantı No: 2013/025
Gündem No: 43
Karar Tarihi: 25.03.2013
Karar No: 2013/UH.III-1502
Şikayetçi: Doğu Yemek Tem. Med. İnş. Tic. San. Ltd. Şti., YENİŞEHİR MAH. HÜKÜMET CAD. TAKDİR APT. KAT:1 NO:1 BİNGÖL
İhaleyi Yapan Daire: Bingöl İli Kamu Hastaneler Birliği Genel Sekreterliği, Gayt Köprüsü Mevkii Bingöl Kadın Doğum Ve Çocuk Hastalıkları Hastanesi 12000 BİNGÖL
Başvuru Tarih ve Sayısı: 22.02.2013/6695
Başvuruya Konu İhale: 2012/182697 İhale Kayıt Numaralı "2013 Yılı İçin Yemek (12Aylık)" İhalesi
Kurumca Yapılan İnceleme ve Değerlendirme: Bingöl İli Kamu Hastaneler Birliği Genel Sekreterliği tarafından 08.01.2013 tarihinde açık ihale usulü ile yapılan “2013 Yılı İçin Yemek (12Aylık)” ihalesine ilişkin olarak Doğu Yemek Tem. Med. İnş. Tic. San. Ltd. Şti.nin 06.02.2013tarihinde yaptığı şikayet başvurusunun, idarenin 13.02.2013 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 22.02.2013 tarih ve 6695 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 22.02.2013 tarihli dilekçe ile itirazen şikayet başvurusunda bulunulmuştur.
Başvuruya ilişkin olarak 2013/824 sayılı şikayet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.
Karar:  Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.
İtirazen şikayet dilekçesinde özetle,
1) İdarece yaklaşık maliyetin 866.000,00 TL olarak ilan edildiği, sonrasında söz konusu maliyetin idarece 886.000,00 TL olarak yeniden hesaplandığı, idarece açıklanan 886.000,00 TL üzerinden en yüksek kar oranı çıkarıldığında ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından sunulan teklife ulaşıldığı, yaklaşık maliyetin güncellenmesi ve yeni oluşan yaklaşık maliyetin ekonomik açıdan en avantajlı teklif ile aynı olmasının yapılan güncellemenin bu firmanın lehine olacak şekilde bilinçli olarak ayarlandığı şüphesini doğurduğu, bu durumun Kanun’un temel ilkelerine aykırı olduğu,
2) İdarece gerçekleştirilen bir önceki yıllık ihaledeki belirtilen miktarlar üzerinden ihaleye çıkıldığı, bahsi geçen ihalenin iptal edilmesi neticesinde iki ay süreli pazarlık ihalesi yapıldığı ve hizmet süresi ile birlikte yıllık miktarların değişmesi gerektiği, söz konusu ihalede hizmet süresinin 10 ay olarak düzeltilmesine karşın yemek miktarlarında herhangi bir değişikliğin yapılmadığı,
3) Ekonomik açıdan en avantajlı teklif sahibi isteklinin Bingöl Üniversitesi yemek ihalesinde, sunduğu bilanço ve gelir tablosunda aranan kriterlerin sağlanmadığı gerekçesiyle teklifinin değerlendirme dışı bırakıldığı, söz konusu ihale ile Bingöl Üniversitesi tarafından yapılan ihalenin aynı dönemde yapıldığı dolayısı ile anılan firmanın kullanmış olduğu bilançonun aynı değerlerle sunulması gerektiği, zira mali dönemde değişiklik olmaması nedeniyle bilanço belgelerinin yeniden düzenlenmesini mümkün olmadığı, bu sebeple yeterlik kriterlerini sağlayan bir bilançonun sunulmuş ise bunun yasa dışı yollarla tanzim edildiği, ilgili firmanın sunmuş olduğu bilanço ve gelir tablosunun bağlı bulunduğu vergi dairesinden teyit edilmesi gerektiği iddialarına yer verilmiştir.
Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi soncunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir:
1. Başvuru sahibinin 1’inci iddiasına ilişkin olarak:
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Temel İlkeler” başlıklı 5’inci maddesinde,
“İdareler, bu Kanuna göre yapılacak ihalelerde; saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumludur.
Aralarında kabul edilebilir doğal bir bağlantı olmadığı sürece mal alımı, hizmet alımı ve yapım işleri birarada ihale edilemez. 
Eşik değerlerin altında kalmak amacıyla mal veya hizmet alımları ile yapım işleri kısımlara bölünemez.
Bu Kanuna göre yapılacak ihalelerde açık ihale usulü ve belli istekliler arasında ihale usulü temel usullerdir. Diğer ihale usulleri Kanunda belirtilen özel hallerde kullanılabilir. 
Ödeneği bulunmayan hiçbir iş için ihaleye çıkılamaz.” hükmü bulunmaktadır.
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Tekliflerin değerlendirilmesi” başlıklı 37’nci maddesinde, belgeleri eksiksiz ve teklif mektubu ile geçici teminatı usulüne uygun olan isteklilerin tekliflerinin ayrıntılı değerlendirilmesinin yapılacağı, ihale konusu işi yapabilme kapasitelerini belirleyen yeterlik kriterlerine uymayan, teklifleri ihale dokümanında belirtilen şartlara uygun olmayan ve birim fiyat teklif cetvellerinde aritmetik hata bulunan isteklilerin tekliflerinin değerlendirme dışı bırakılacağı hüküm altına alınmıştır.
Anılan Kanun’un “Aşırı Düşük Teklifler” başlıklı 38’inci maddesinde “İhale komisyonu verilen teklifleri 37 nci maddeye göre değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister.
İhale komisyonu;
a) İmalat sürecinin, verilen hizmetin ve yapım yönteminin ekonomik olması,
b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal ve hizmetlerin temini veya yapım işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,
c) Teklif edilen mal, hizmet veya yapım işinin özgünlüğü,
hususlarında belgelendirilmek suretiyle yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak, aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir. ...” hükmü yer almaktadır.
Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79.4’üncü maddesinde yer alan personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihalelerinde kar hariç yaklaşık maliyet tutarının üzerindeki tekliflerin aşırı düşük teklif olarak kabul edilmeyeceğine yönelik düzenleme dışında Kamu İhale Kurumu tarafından hizmet alımı ihalelerine yönelik olarak aşırı düşük tekliflerin belirlenmesine ilişkin bağlayıcı kurallar getirilmemiştir.
Bu itibarla, anılan Kanun hükümleri uyarınca, hizmet alımı ihalelerinde, aşırı düşük teklifleri belirleme hususundaki takdir yetkisi ihale komisyonlarındadır. Ancak, bu yetkinin, Kanunun 38’inci maddesinde belirlenen çerçeveye ve kamu ihale mevzuatının temel ilkelerine uygun olarak kullanılması gerekliliği kuşkusuzdur.
4734 sayılı Kanun’un 38’inci maddesine göre, söz konusu yetkinin kullanılmasında önem arz eden etkenlerin “yaklaşık maliyet” ve “diğer teklifler” olduğu açıktır.
Bununla birlikte, idarelerin aşırı düşük teklifleri belirleme konusunda kullanacakları yetkinin sınırlarını daha da belirginleştirmek için, yaklaşık maliyetin altında teklif sunan her isteklinin teklifinin aşırı düşük teklif olarak belirlenip belirlenmeyeceği, diğer tekliflerin altında teklif sunmanın hangi durumlarda yaklaşık maliyete göre düşük teklif sunmanın ötesinde önem ifade edeceği, yaklaşık maliyetin veya diğer tekliflerin altında teklif sunmuş hangi sayıda isteklinin teklifinin aşırı düşük teklif olarak belirleneceği hususlarında değerlendirme yapılması gerekmektedir.
Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin 7’nci ve 8’inci maddelerinde yaklaşık maliyete ilişkin ilkeler belirtilmiş ve yaklaşık maliyetin hesaplanmasında esas alınacak miktar ve fiyatların tespitine ilişkin düzenlemeler yapılmıştır.
Aynı Yönetmelik’in 9’uncu maddesinin 3’üncü fıkrasında; ihale konusu hizmetin gerçekleştirilmesi için gerekli olan iş kalemlerine veya iş gruplarına ilişkin miktarların, tespit edilen fiyatlarla çarpımı sonucu bulunan tutarların toplanması ile elde edilen genel toplam tutarın, sözleşme giderleri ve genel giderler ile KDV hariç olarak belirleneceği, bulunan bu tutara işin niteliği dikkate alınarak % 20 oranını geçmemek üzere yüklenici karının ekleneceği, bulunan tutarın, kar hariç belirlenen genel toplam tutar üzerinden hesaplanan sözleşme giderleri ve genel giderler ile toplanarak yaklaşık maliyetin hesaplanacağı hüküm altına alınmıştır. Söz konusu hükümden faydalanılarak yaklaşık maliyette kar oranı belli olmayan işlerde aşırı düşük tekliflerin tespiti için objektif bir kar oranına ulaşılabilir. Bu itibarla, anılan maddede yer alan en yüksek kar oranının % 20 olduğu dikkate alındığında yaklaşık maliyetin 1/1,20’sinin altında fiyat teklif eden isteklilerin sorgulanması gerekmektedir. İstikrar kazanmış Kurul kararları da bu yöndedir.
Söz konusu ihaleye ait İdari Şartname’nin 2’nci maddesinde işin adı “2013 Yılı için Yemek (12 Aylık)” olarak; türü ve miktarı ise,
“Sıra No                     Açıklama                                Birimi              Miktarı
1                      Normal Kahvaltı                                Öğün               80.000
2                      Normal Öğle Yemeği                         Öğün               130.000
3                      Normal Akşam Yemeği                     Öğün               85.000
4                      Diyet Yemeği (Öğle Akşam)             Öğün               10.000
5                      Ara Öğün                                           Öğün               30.000
” olarak düzenlenmiştir.
Söz konusu ihalede istekliler tekliflerini birim fiyat üzerinden vereceklerdir.
29.11.2012 tarihinde onaylanan ihale onay belgesi eki yaklaşık maliyet cetvelinde diğer idarelerin benzer işlerde kullandığı sözleşme fiyatları esas alınarak yaklaşık maliyetin 886.000,00 TL olarak tespit edildiği ve yaklaşık maliyetin aşağıdaki tabloda yer alan bileşenlerden oluştuğu görülmüştür.
Cinsi                                       Adet               Birim Fiyat                 Tutar
Normal Kahvaltı                    80.000             1,6625                        133.000,00
Normal Öğle Yemeği             130.000           3,1800                        413.400,00
Normal Akşam Yemeği         85.000             3,1000                        263.500,00
Diyet Yemeği                         10.000             2,9600                        29.600,00
Ara Öğün                               30.000             1,5500                        46.500,00
TOPLAM                   886.000,00
08.01.2013 tarihinde yapılan ihaleye 10 isteklinin katıldığı, söz konusu isteklilerden 2 tanesinin teklifinin 37’nci maddeye istinaden değerlendirme dışı bırakıldığı, idarenin 10.01.2013 tarihli ve “Aşırı Düşük Teklif Sorgulaması” konulu yazıları ile başvuru sahibi dahil 6 istekliden (Takdir İnş. San. ve Tic. Ltd. Şti., Önderler Gıda İnş. Tem Teks. Pet. Kim. San. Tic. Ltd. Şti., Birikim Temizlik İnş Kırtasiye Gıda Tur. Med. Güv. Tic. Ltd. Şti., Celaloğulları Gıda İnşaat Temizlik Güvenlik Tekstil Otomotiv Hayvancılık İthalat İhracat Sanayi Ticaret Limited Şirketi, Doğu Yemek Tem. Med. İnş. Tic. ve San. Ltd. Şti., Nursa Elekt. İnş. Sağ. Gıda Tknys. Eğ. Pet. Tur. Tic.ve San. Ltd. Şti) tekliflerinin bileşenleri hakkında açıklama istendiği,
Birikim Temizlik İnş Kırtasiye Gıda Tur. Med. Güv. Tic. Ltd. Şti. ve Önderler Gıda İnş. Tem Teks. Pet. Kim. San. Tic. Ltd. Şti. tarafından idareye “yaklaşık maliyetin 866.000,00 TL olarak açıklandığı ve teklif fiyatları yaklaşık maliyetin 1/1,20’sinin (721.666,67 TL) altında kalan isteklilerin sorgulanması gerektiği” yönünde şikayet başvurusunda bulunulduğu,
Bunun üzerine idarece düzeltici işlem tesis edilerek aşırı düşük teklif sorgulamasına tabi tutulan isteklilere gönderilen 14.01.2013 tarih ve “Aşırı Düşük Teklif Değerlendirmesi” konulu yazı ile “yaklaşık maliyet tutarından hizmet alım ihalelerinde öngörülebilecek azami kar oranı olan % 20 yüklenici karına karşılık gelen tutarın düşülmesi sonucunda ulaşılan 708.800,00 TL’lik tutarın altında teklif vermiş firmaların aşırı düşük teklif sorgulamasına tabi tutulması gerekmektedir.” gerekçesiyle Takdir İnş. San. ve Tic. Ltd. Şti., Önderler Gıda İnş. Tem Teks. Pet. Kim. San. Tic. Ltd. Şti., Birikim Temizlik İnş Kırtasiye Gıda Tur. Med. Güv. Tic. Ltd. Şti., Doğu Yemek Tem. Med. İnş. Tic. ve San. Ltd. Şti. ve Nursa Elekt. İnş. Sağ. Gıda Tknys. Eğ. Pet. Tur. Tic.ve San. Ltd. Şti. firmalarına yapmış olduğu aşırı düşük teklif sorgulama işlemlerini geri aldığı,
22.01.2013 tarihinde onaylanan ihale komisyon kararında yer alan bilgilere göre Celaloğulları Gıda İnşaat Temizlik Güvenlik Tekstil Otomotiv Hayvancılık İthalat İhracat Sanayi Ticaret Limited Şirketi tarafından aşırı düşük teklif açıklamasında bulunulmaması nedeniyle teklifinin değerlendirme dışı bırakıldığı; (idarenin yukarıda bahsedilen 14.01.2013 tarihli yazısı ile kendisine yapılan aşırı düşük teklif sorgulaması işlemi geri alınan) Nursa Elekt. İnş. Sağ. Gıda Tknys. Eğ. Pet. Tur. Tic.ve San. Ltd. Şti. firması tarafından yapılan açıklamanın uygun bulunmadığı ve teklifinin değerlendirme dışı bırakıldığı, ihalenin geçerli teklifler içinde en düşük fiyatı teklif eden Önderler Gıda İnş. Tem Teks. Pet. Kim. San. Tic. Ltd. Şti. üzerinde bırakıldığı, ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi isteklinin de Birikim Temizlik İnş Kırtasiye Gıda Tur. Med. Güv. Tic. Ltd. Şti. olarak belirlendiği görülmüştür.
Birikim Temizlik İnş Kırtasiye Gıda Tur. Med. Güv. Tic. Ltd. Şti. ve Önderler Gıda İnş. Tem Teks. Pet. Kim. San. Tic. Ltd. Şti isteklilerinin ihale sonrasında idareye sunmuş oldukları şikayet dilekçelerinde ihale tarihinde idarece yaklaşık maliyetin 866.000,00 TL olarak açıklandığı hususuna yer vermeleri, başvuru sahibinin yaklaşık maliyet üzerinde değişiklik yapıldığı iddiasını destekler nitelikte olsa da ihale işlem dosyasında yer alan belgelere göre 29.11.2012 tarihli ihale onay belgesinde yaklaşık maliyetin 886.000,00 TL olarak yer aldığı bu değerin değiştirilmeden ihale komisyon kararında kullanıldığı tespit edilmiştir.
Yapılan inceleme sonucunda nihai aşamada sadece Celaloğulları Gıda İnşaat Temizlik Güvenlik Tekstil Otomotiv Hayvancılık İthalat İhracat Sanayi Ticaret Limited Şirketi ve Nursa Elekt. İnş. Sağ. Gıda Tknys. Eğ. Pet. Tur. Tic.ve San. Ltd. Şti.nin aşırı düşük teklif sorgulamasına tabi tutulduğu tespit edilmiştir.
Yukarıda aktarılan mevzuat maddeleri uyarınca, söz konusu ihalede 22.11.2012 tarihinde onaylanan ihale onay belgesinde yer alan yaklaşık maliyetin 886.000,00 TL olduğu dikkate alındığında, sorgulamaya esas alınacak tekliflerin 886.000,00 / 1,20 = 738.333,33 TL fiyatında altında yer alan teklifler olması gerektiği sonucuna ulaşılmaktadır.
Söz konusu ihalede 678.900,00 TL teklif fiyatı ile Celaloğulları Gıda İnşaat Temizlik Güvenlik Tekstil Otomotiv Hayvancılık İthalat İhracat Sanayi Ticaret Limited Şirketi’nin ve 709.350,00 TL teklif fiyatı ile Nursa Elekt. İnş. Sağ. Gıda Tknys. Eğ. Pet. Tur. Tic.ve San. Ltd. Şti.nin tekliflerinin yukarıda hesaplanan 738.333,33 TL’nin altında kalması nedeni ile anılan isteklilerin tekliflerinin sorgulanarak, diğer isteklilerin tekliflerinin ise sorgulamaya tabi tutulmadan ihalenin sonuçlandırılmasının mevzuata uygun olduğu sonucuna ulaşılmıştır.
Her ne kadar, aşırı düşük tekliflerin tespitinde idarece bazı hataların yapıldığı tespit edilmiş olsa da idarenin düzeltici işlem tesis ederek gerçekleştirdiği nihai işlemin mevzuata uygun olduğu; ihale onayından tekliflerin değerlendirilmesine kadar geçen süreçte yaklaşık maliyet üzerinde herhangi bir değişiklik yapılmadığı tespit edilmiştir.
Açıklanan nedenlerle, aşırı düşük teklif sorgulamasına tabi tutulması gereken isteklilerin tespitinde mevzuata aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmış olup başvuru sahibinin iddiası yerinde bulunmamıştır.
Diğer taraftan, ihale üzerinde bırakılan Önderler Gıda İnş. Tem Teks. Pet. Kim. San. Tic. Ltd. Şti.nin birim fiyat teklif cetvelinin
A1                                                      B2
Sıra      İş Kaleminin Adı ve                Birimi  Miktarı            Teklif Edilen4             Tutarı
No       Kısa Açıklaması 6                                                      Birim Fiyat
1          Normal Kahvaltı                     Öğün   80.000             1,204168                    96.333,44
2          Normal Öğle Yemeği              Öğün   130.000           2,80                            364.000,00
3          Normal Akşam Yemeği                      Öğün   85.000             2,80                            238.000,00
4          Diyet Yemeği (Öğle Akşam)   Öğün   10.000             1,00                            10.000,00
5          Ara Öğün                                Öğün   30.000             1,00                            30.000,00
TOPLAM TUTAR (K.D.V Hariç)                  738.333,44
şeklinde olduğu görülmüştür. Anılan istekli tarafından birim fiyat teklif cetvelinin 2, 3, 4 ve 5’nci kalemlerinde yer alan iş kalemleri için kuruş üzerinden birim fiyat teklif edilmiş olmasına karşın 1’inci kalemde kuruştan sonra 4 hane daha kullanılarak 1,204168 TL birim fiyat teklifinde bulunulduğu görülmektedir.
Söz konusu ihalede yaklaşık maliyet 886.000,00 TL’dir. Personel çalışmasına dayalı olmayan işlerde yaklaşık maliyette haricen bir kar yer almıyorsa itibari karın yaklaşık maliyetin 1/6’sı oranında olduğu, bir başka ifade ile itibari kar hariç yaklaşık maliyetin, yaklaşık maliyetin 5/6’sı oranında olduğu yukarıda yer alan değerlendirmelerde yer almaktadır. Ayrıca Kurul kararları vasıtasıyla söz konusu hususun uygulanma şekli idareler ve istekliler tarafından tartışmaya yer vermeyecek şekilde bilinir hale gelmiştir. Dolayısıyla, yaklaşık maliyeti bilinen ve haricen kar içermeyen bir ihalede itibari karsız yaklaşık maliyetin öngörülmesi mümkündür.
İhale üzerinde bırakılan isteklinin birim fiyat teklif cetvelinde yer alan 5 iş kaleminden dördü için kuruş hanesinde iki basamak üzerinden birim fiyat teklif ederken “Normal Kahvaltı” iş kalemi için kuruştan sonra dört basamak daha kullanmasının söz konusu iş kalemini bir kontrol parametresi olarak kullanarak teklif fiyatının “hedef bir değere” eşit ya da hemen üstünde olmasını sağlamayı amaçladığı; söz konusu durumda “hedef değer”in aşırı düşük teklif sahibi isteklileri belirlemede kullanılan itibari karsız yaklaşık maliyet (886.000,00*5/6= 738.333,33) olduğu anlaşılmaktadır. Zira teklif fiyatın belirlenmesinde kontrol parametresi olarak kullanılan “Normal Kahvaltı” iş kaleminin birim fiyatta lira üzerinde milyonda bir etkiye sahip ancak toplam fiyatta liranın yüzde sekizi (8 kuruş) etkiye sahip son hanesinin 1,204168 yerine 1,204166 olarak alınması durumunda anılan isteklinin teklif fiyatının aşırı düşük teklif olarak değerlendirilmesi gerekecekti. 
İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından hassas hesaplamalar sonucunda hazırlanan teklifin kuruşla ifade edilecek tutarla (11 kuruş tutarla) 738.333,33 TL bedelindeki itibari karsız yaklaşık maliyetin üzerinde yer alması, yukarıda yer alan açıklamalar çerçevesinde anılan istekli tarafından ihale öncesinde yaklaşık maliyetin elde edildiği yönünde kuvvetli şüphe oluşturmaktadır zira diğer iş kalemlerindeki birim fiyatları veri kabul eder ve “Normal Kahvaltı” iş kaleminde teklif edilen birim fiyatın kuruştan sonraki rakamları üzerinden bir değerlendirme yapılırsa itibari karsız yaklaşık maliyete en yakın iki değerden (733.333,36 ve 733.333,44) birini tutturabilme ihtimalinin 2/9.999 olduğu görülmektedir. Söz konusu olasılık koşullu olasılık olmakla birlikte diğer birim fiyatların bağımsız olarak verildiği düşünüldüğünde itibari Karsız yaklaşık maliyete bu derece yaklaşma ihtimalinin 2/9.999 ihtimalinden çok daha düşük bir ihtimale sahip olduğu anlaşılmaktadır. Dolayısı ile ihale öncesinde yaklaşık maliyetin gizliliğinin ihlal edildiği yönünde kuvvetli şüphe neredeyse kesinlik derecesindedir.
Kamu İhale Kanunu’nun “Temel İlkeler” başlıklı 5’inci maddesinin birinci fıkrasında “İdareler, bu Kanuna göre yapılacak ihalelerde; saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumludur.” hükmü,
Anılan Kanun’un “Yaklaşık Maliyet” başlıklı 9’uncu maddesinde “Mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinin ihalesi yapılmadan önce idarece, her türlü fiyat araştırması yapılarak katma değer vergisi hariç olmak üzere yaklaşık maliyet belirlenir ve dayanaklarıyla birlikte bir hesap cetvelinde gösterilir. Yaklaşık maliyete ihale ve ön yeterlik ilanlarında yer verilmez, isteklilere veya ihale süreci ile resmî ilişkisi olmayan diğer kişilere açıklanmaz.” hükmü bulunmaktadır.
Diğer taraftan Kanunun 5’inci maddesinde yer alan güvenirlik ilkesi; kamu ihalelerinde isteklilerin, idarenin işlemlerinin hukuka uygun tesis edileceğine inanmalarını ve idareye güvenmelerini sağlayan bir ilkedir. İstekliler kararlarını bu işlemlerin doğruluğuna güvenerek aldıkları için idare, kamu ihale mevzuatına uygun davranmak zorundadır. İhale idarenin güvenilirliğine halel vermeden adil ve dürüst bir şekilde gerçekleştirilmeli ve böylelikle kamuya olan güven de korunmalıdır.
Söz konusu ihalede yaklaşık maliyetin ihale öncesinde gizliliğinin ortadan kalktığı anlaşılmış olup idarenin güvenirliği ilkesinin ihlal edildiği anlaşılmaktadır.
Açıklanan nedenlerle ihalenin iptali gerekmektedir.
1. Başvuru sahibinin 2’nci iddiasına ilişkin olarak:
4734 sayılı Kanun’un 54’üncü maddesinin birinci fıkrasında; ihale sürecindeki hukuka aykırı işlem veya eylemler nedeniyle bir hak kaybına veya zarara uğradığını veya zarara uğramasının muhtemel olduğunu iddia eden aday veya istekli ile istekli olabileceklerin, bu Kanunda belirtilen şekil ve usul kurallarına uygun olmak şartıyla şikayet ve itirazen şikayet başvurusunda bulunabilecekleri, 55’inci maddesinde, şikayet başvurusunun, ihale sürecindeki işlem veya eylemlerin hukuka aykırılığı iddiasıyla bu işlem veya eylemlerin farkına varıldığı veya farkına varılmış olması gereken tarihi izleyen günden itibaren 21’inci maddenin (b) ve (c) bentlerine göre yapılan ihalelerde beş gün, diğer hallerde ise on gün içinde ve sözleşmenin imzalanmasından önce yapılacağı hüküm altına alınmıştır.
İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmeliğin “Başvuru süreleri” başlıklı 6’ncı maddesinin üçüncü fıkrasında, idareye şikayet süresinin; ihale sürecindeki şikayete konu işlem veya eylemlerin farkına varıldığı veya farkına varılmış olması gerektiği tarihi izleyen günden itibaren Kanunun 21’inci maddesinin birinci fıkrasının (b) ve (c) bentlerine göre yapılan ihalelere yönelik başvurularda beş gün, diğer hallerde on gün olduğu, ancak, ilan ile ön yeterlik veya ihale dokümanına yönelik şikayetler, birinci fıkradaki süreleri aşmamak kaydıyla başvuru veya teklif sunulmadan önce en geç ihale veya son başvuru tarihinden üç iş günü öncesine kadar yapılacağı; Kuruma itirazen şikayet süresinin şikayet veya itirazen şikayet üzerine idare tarafından alınan iptal kararına karşı yapılacak başvurularda beş gün, diğer hallerde on gün olduğu; “Sürelerle İlgili Genel Esaslar” başlıklı 7’nci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde sürenin ilana yönelik başvurularda ilk ilan tarihinden, (b) bendinde dokümana yönelik ilana yansımayan hususlarla ilgili olarak doküman satın alma ya da teslim tarihinden itibaren başlayacağı; “Ön inceleme konuları ve ön inceleme üzerine yapılacak işlemler” başlıklı 16’ncı maddesinde; başvuruların sırasıyla, başvuru konusunun Kurumun görev alanında bulunup bulunmadığı, başvuru sahibinin ehliyeti, başvurunun süresinde yapılıp yapılmadığı, başvuru sahibinin, varsa vekil ya da temsilcisinin; adı, soyadı, unvanı, adresi, imzası ile başvuruda bulunmaya yetkili olunduğuna dair belgelerin ve imza sirkülerinin aslı veya yetkili mercilerce onaylı örneğinin bulunup bulunmadığı, ihaleyi yapan idarenin ve ihalenin adı veya ihale kayıt numarasının belirtilip belirtilmediği, başvuruya konu olan durumun farkına varıldığı veya bildirildiği tarihin belirtilip belirtilmediği, idareye başvuru tarihi ile varsa idarenin cevabının başvuru sahibine bildirildiği tarihin belirtilip belirtilmediği, idare tarafından şikayet üzerine alınan karar başvuru sahibine bildirilmiş ise bu kararın bir örneğinin eklenilip eklenilmediği, başvuru bedelinin, teminat alınacak hallerde ise başvuru teminatının yatırılıp yatırılmadığı, aynı kişi tarafından birden fazla ihaleye, birden fazla kişi tarafından aynı ihaleye veya birden fazla ihaleye tek dilekçe ile başvuruda bulunulup bulunulmadığı yönünden inceleneceği; “Ön inceleme konularına aykırılık üzerine alınacak kararlar” başlıklı 17’inci maddesinin birinci fıkrasında, 16’ncı maddenin birinci fıkrası bakımından bir aykırılığın tespiti üzerine Kurul tarafından başvurunun reddine karar verileceği hüküm altına alınmıştır.
Başvuru sahibinin dilekçesinde yer verdiği söz konusu iddiasının ihale dokümanında yer alan düzenlemelere yönelik olduğu anlaşılmış olup, söz konusu hususa ilişkin olarak ihale tarihi olan 08.01.2013 tarihinden 3 iş günü öncesine (02.01.2013 tarihine) kadar başvuruda bulunması gerekirken bu tarih geçtikten sonra başvuruda bulunduğu anlaşılmıştır. Bu itibarla söz konusu başvurunun süre yönünden reddi gerekmektedir.
1. Başvuru sahibinin 3’üncü iddiasına ilişkin olarak:
Kamu İhale Kanunu’nun “İhaleye Katılımda Yeterlik Kuralları” başlıklı 10’uncu maddesinde,
“İhaleye katılacak isteklilerden, ekonomik ve malî yeterlik ile mesleki ve teknik yeterliklerinin belirlenmesine ilişkin olarak aşağıda belirtilen bilgi ve belgeler istenebilir:
1.Ekonomik ve malî yeterliğin belirlenmesi için;
1) Bankalardan temin edilecek isteklinin malî durumu ile ilgili belgeler,
2) (Değişik: 30/7/2003-4964/7 md.) İsteklinin, ilgili mevzuatı uyarınca yayınlanması zorunlu olan bilançosu veya bilançosunun gerekli görülen bölümleri, yoksa bunlara eşdeğer belgeleri,
 3) İsteklinin iş hacmini gösteren toplam cirosu veya ihale konusu iş ile ilgili taahhüdü altındaki ve bitirdiği iş miktarını gösteren belgeler.
…” hükmü,
Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Bilanço ve Eşdeğer Belgeler” başlıklı 35’inci maddesinde,
(1) Bilançonun veya eşdeğer belgelerin istenildiği ihalelerde ihalenin yapıldığı yıldan önceki yıla ait;
a) Yayınlanması zorunlu olan yıl sonu bilançosunun veya gerekli bölümlerinin,
b) (a) bendinde belirtilen belgelere eşdeğer belgelerin,
her ikisinin de idarece istenilmesi zorunludur.
(2) Bilanço veya eşdeğer belgeler kapsamında;
a) İlgili mevzuatı uyarınca bilançosunu yayımlatma zorunluluğu olan aday ve istekliler yıl sonu bilançosunu veya bilançonun üçüncü fıkradaki kriterleri sağladığını gösteren bölümlerini,
b) İlgili mevzuatı uyarınca bilançosunu yayımlatma zorunluluğu olmayan aday ve istekliler yıl sonu bilançosunu veya bilançonun üçüncü fıkradaki kriterlerin sağlandığını gösteren bölümlerini ya da bu kriterlerin sağlandığını göstermek üzere yeminli mali müşavir veya serbest muhasebeci mali müşavirce standart forma uygun olarak düzenlenen belgeyi sunar.
(3) Adayın veya isteklinin ikinci fıkra uyarınca sunduğu belgelerde;
a) Belli sürelerde nakit akışını sağlayabilmesi için gerekli likiditeye ve kısa dönem (bir yıl) içinde borç ödeme gücüne sahip olup olmadığını gösteren cari oranın (dönen varlıklar/kısa vadeli borçlar) en az 0,75 olması, (hesaplama yapılırken; yıllara yaygın inşaat maliyetleri dönen varlıklardan, yıllara yaygın inşaat hakediş gelirleri ise kısa vadeli borçlardan düşülecektir),
b) Aktif varlıkların ne kadarının öz kaynaklardan oluştuğunu gösteren öz kaynak oranının (öz kaynaklar/toplam aktif) en az 0,15 olması, (hesaplama yapılırken, yıllara yaygın inşaat maliyetleri toplam aktiflerden düşülecektir),
c) Kısa vadeli banka borçlarının öz kaynaklara oranının 0,50’den küçük olması,
ve belirtilen üç kriterin birlikte sağlanması zorunludur. Sunulan bilançolarda varsa yıllara yaygın inşaat maliyetleri ile hakediş gelirlerinin gösterilmesi gerekir.
(4) Yukarıda belirtilen kriterleri bir önceki yılda sağlayamayanlar, son üç yıla kadar olan yılların belgelerini sunabilirler. Bu takdirde belgeleri sunulan yılların parasal tutarlarının ortalaması üzerinden yeterlik kriterlerinin sağlanıp sağlanmadığına bakılır.
(5) İhale veya son başvuru tarihi yılın ilk dört ayında olan ihalelerde, bir önceki yıla ait belgelerini sunmayanlar, iki önceki yıla ait belgelerini sunabilirler. Bu belgelerde, yeterlik kriterini sağlayamayanlar ise iki önceki yılın belgeleri ile üç önceki ve dört önceki yılın belgelerini sunabilirler. Bu durumda, belgeleri sunulan yılların parasal tutarlarının ortalaması üzerinden yeterlik kriterlerinin sağlanıp sağlanmadığına bakılır.
(6) 4/1/1961 tarihli ve 213 sayılı vergi Usul Kanununun 174 üncü maddesine göre takvim yılından farklı hesap dönemi belirlenen aday ve isteklinin bilançoları için bu hesap dönemi esas alınır.
(7) Bilanço veya bilançonun üçüncü fıkradaki kriterlerin sağlandığını gösteren bölümlerinin ilgili mevzuatına göre düzenlenmiş ve yeminli mali müşavir veya serbest muhasebeci mali müşavir ya da vergi dairesince onaylanmış olması zorunludur. Yabancı ülkede düzenlenen bilanço veya bilançonun üçüncü fıkradaki kriterlerin sağlandığını gösteren bölümlerinin ise o ülke mevzuatına göre düzenlenmesi ve bu belgeleri düzenlemeye yetkili merci tarafından onaylanmış olması gereklidir.
(8) Yabancı ülkede düzenlenen yayımlanması zorunlu olmayan bilançoların veya bunların bölümlerinin ibraz edilmemesi durumunda, yukarıda belirtilen kriterlerin sağlandığı o ülke mevzuatına göre bu belgeleri düzenlemeye yetkili merci tarafından onaylanmış belge ile tevsik edilebilir.
(9) Aday veya isteklinin ortak girişim olması halinde, ortakların her birinin istenen belgeleri ayrı ayrı sunması ve üçüncü fıkrada belirtilen kriterleri sağlaması zorunludur.
…” hükmü bulunmaktadır.
İdari şartnamenin ekonomik ve mali yeterliğe ilişkin belgeler ve bu belgelerin taşıması gereken kriterleri düzenleyen 7.4’üncü maddesinde;
“…
7.4.2. İsteklinin ihalenin yapıldığı yıldan önceki yıla ait yılsonu bilançosu veya eşdeğer belgeleri.
a) İlgili mevzuatı uyarınca bilançosunu yayımlatma zorunluluğu olan isteklilerin, yıl sonu bilançosunu veya bilançonun gerekli kriterleri sağlandığını gösteren bölümlerini,
b) İlgili mevzuatı uyarınca bilançosunu yayımlatma zorunluluğu olmayan isteklilerin, yıl sonu bilançosunu veya bilançonun gerekli kriterleri sağladığını gösteren bölümlerini ya da bu kriterlerin sağlandığını göstermek üzere yeminli mali müşavir veya serbest muhasebeci mali müşavir tarafından standart forma uygun olarak düzenlenen belgeyi (Standart Form: KİK024.1/Y)
sunmaları gerekmektedir.
Sunulan bilanço veya eşdeğer belgelerde;
a) Belli sürelerde nakit akışını sağlayabilmesi için gerekli likiditeye ve kısa dönem (bir yıl) içinde borç ödeme gücüne sahip olup olmadığını gösteren cari oranın (dönen varlıklar/kısa vadeli borçlar) en az 0,75 olması, (hesaplama yapılırken; yıllara yaygın inşaat maliyetleri dönen varlıklardan, yıllara yaygın inşaat hakediş gelirleri ise kısa vadeli borçlardan düşülecektir),
b) Aktif varlıkların ne kadarının öz kaynaklardan oluştuğunu gösteren öz kaynak oranının (öz kaynaklar/toplam aktif) en az 0,15 olması, (hesaplama yapılırken, yıllara yaygın inşaat maliyetleri toplam aktiflerden düşülecektir),
c) Kısa vadeli banka borçlarının öz kaynaklara oranının 0,50?den küçük olması,
ve belirtilen üç kriterin birlikte sağlanması zorunludur. Sunulan bilançolarda varsa yıllara yaygın inşaat maliyetleri ile hakediş gelirlerinin gösterilmesi gerekir. 
Yukarıda belirtilen kriterleri bir önceki yılda sağlayamayanlar, son iki yıla ait belgelerini sunabilirler. Bu takdirde, son iki yılın parasal tutarlarının ortalaması üzerinden yeterlik kriterlerinin sağlanıp sağlanmadığına bakılır.
İhale veya son başvuru tarihi yılın ilk dört ayında olan ihalelerde, bir önceki yıla ait belgelerini sunmayanlar, iki önceki yıla ait belgelerini sunabilirler. Bu belgelerde yeterlik kriterini sağlayamayanlar ise iki önceki yılın belgeleri ile üç önceki yılın belgelerini sunabilirler. Bu durumda, belgeleri sunulan yılların parasal tutarlarının ortalaması üzerinden yeterlik kriterlerinin sağlanıp sağlanmadığına bakılır.
Bilanço veya bilançonun yukarıda belirtilen kriterlerin sağlandığını gösteren bölümlerinin ilgili mevzuatına göre düzenlenmiş ve yeminli mali müşavir veya serbest muhasebeci mali müşavir ya da vergi dairesince onaylanmış olması zorunludur. Yabancı ülkede düzenlenen bilanço veya bilançonun yukarıda belirtilen kriterlerin sağlandığını gösteren bölümlerinin ise o ülke mevzuatına göre düzenlenmesi ve bu belgeleri düzenlemeye yetkili merci tarafından onaylanmış olması gereklidir.
Yabancı ülkede düzenlenen yayımlanması zorunlu olmayan bilançoların veya bunların bölümlerinin ibraz edilmemesi durumunda, yukarıda belirtilen kriterlerin sağlandığı o ülke mevzuatına göre bu belgeleri düzenlemeye yetkili merci tarafından onaylanmış belge ile tevsik edilebilir.
Serbest meslek erbabı tarafından sunulan, ilgili mevzuatına göre düzenlenmiş ve onaylanmış serbest meslek kazanç defteri özetinde gösterilen değerlere göre, son yıla ait toplam gelirin toplam gidere oranının veya son iki yıla ait gelir ve giderlerin parasal tutarlarının ortalaması üzerinden bulunacak oranın en az (1,25) olması şartı aranır. Serbest meslek kazanç defteri özetinin yeminli mali müşavir veya serbest muhasebeci mali müşavir ya da vergi dairesince onaylı olması gerekir.
İsteklinin ortak girişim olması halinde, ortakların her birinin istenen belgeleri ayrı ayrı sunması ve yukarıda belirtilen kriterleri sağlaması zorunludur.
İhale veya son başvuru tarihi yılın ilk dört ayında olan ihalelerde, bir önceki yıla ait belgelerini sunmayanlar, iki önceki yıla ait belgelerini sunabilirler. Bu belgelerde yeterlik kriterini sağlayamayanlar ise iki önceki yılın belgeleri ile üç önceki yılın belgelerini sunabilirler. Bu durumda, belgeleri sunulan yılların parasal tutarlarının ortalaması üzerinden yeterlik kriterlerinin sağlanıp sağlanmadığına bakılır.
7.4.3. İsteklinin;
a) İhalenin yapıldığı yıldan önceki yıla ait toplam ciroyu gösteren gelir tablosunun,
b) Taahhüt altında devam eden hizmet işlerinin gerçekleştirilen kısmının veya bitirilen hizmet işlerinin parasal tutarını gösteren ihalenin yapıldığı yıldan önceki yılda düzenlenmiş faturaların,
İsteklinin birinci fıkrada belirtilen belgelerden birini sunması yeterlidir.
Taahhüt altında devam eden işlerin gerçekleştirilen kısmının veya bitirilen işlerin parasal tutarının hesabında, yurt içinde ve yurt dışında gerçekleştirilen işlerden elde edilen gelirlerin toplamı dikkate alınır.
Toplam cironun teklif edilen bedelin % 25'inden, taahhüt altında devam eden işlerin gerçekleştirilen kısmının veya bitirilen işlerin parasal tutarının ise teklif edilen bedelin % 15'inden az olmaması gerekir. Bu kriterlerden herhangi birini sağlayan ve sağladığı kritere ilişkin belgeyi sunan istekli yeterli kabul edilir.
Bu kriterleri bir önceki yılda sağlayamayanlar, son iki yıla ait belgelerini sunabilirler. Bu takdirde, son iki yılın parasal tutarlarının ortalaması üzerinden yeterlik kriterlerinin sağlanıp sağlanmadığına bakılır.
İhale veya son başvuru tarihi yılın ilk dört ayında olan ihalelerde, bir önceki yıla ait gelir tablosunu sunmayanlar, iki önceki yılın gelir tablosunu sunabilirler. Bu gelir tablosunun yeterlik kriterini sağlayamaması halinde, iki önceki yılın ve üç önceki yılın gelir tabloları sunulabilir. Bu durumda, gelir tabloları sunulan yılların parasal tutarlarının ortalaması üzerinden yeterlik kriterlerinin sağlanıp sağlanmadığına bakılır.
Gelir tablosunun, yeminli mali müşavir veya serbest muhasebeci mali müşavir ya da vergi dairesince onaylı olması zorunludur. Yabancı ülkede düzenlenen gelir tablosunun o ülke mevzuatına göre düzenlenmesi ve bu belgeyi düzenlemeye yetkili merci tarafından onaylanmış olması gereklidir.
İş ortaklığı olarak ihaleye katılan isteklilerde; iş hacmine ilişkin kriterlerin, her bir ortak tarafından iş ortaklığındaki hissesi oranında sağlanması zorunludur.
…”düzenlemesi yer almaktadır.
Söz konusu ihalede, 22.01.2013 tarihinde onaylanan ihale komisyon kararı ile ihale üzerinde bırakılan Önderler Gıd. İnş. Tem Teks. Pet. Kim. San Tic. Ltd. Şti. tarafından sunulan ekonomik ve mali yeterliğe ilişkin belgelerden bilançosu ve gelir tablosu incelendiğinde,
Bilanço bilgileri tablosu, ciro özeti, 2011 ve 2010 yılı kurumlar vergi beyannameleri ve ekinde ilgili yıllara ait tek düzen hesap planı ayrıntılı bilanço ve ayrıntılı gelir tabloları sunulduğu, 2011 yılına ait kurumlar vergi beyannamesinin tüm sayfalarının ilgili mevzuatına uygun özel kaşe ile serbest muhasebeci mali müşavir tarafından onaylandığı, 2011 yılı bilançosunda yer alan veriler üzerinden yapılan hesaplamalar sonucunda mali yeterlikte aranan oranlardan cari oranın 11,90, öz kaynak oranının 0,19 ve kısa vadeli banka borçlarının öz kaynaklara oranının 0,00 olduğu hesaplanmıştır. Anılan isteklinin 2011 yılı gelir tablosunda net satışlar tutarı teklif fiyatının üzerindedir. Beyanname düzenlenme ve kabul tarihlerinin ise ihale tarihi olan 08.01.2013 tarihi olduğu görülmüştür.
Başvuru sahibinin idareye yapmış olduğu şikayet başvurusu üzerine idare tarafından ihale üzerinde bırakılan isteklinin teklifi ekinde sunmuş olduğu ekonomik ve mali yeterliğe ilişkin belgelerin Bingöl Defterdarlık Vergi Dairesi Müdürlüğünden teyidinin istendiği, anılan Vergi Dairesinin 12.02.2013 tarihli cevabi yazısı ekinde ise anılan isteklinin 2010 ve 2011 takvim yıllarına ilişkin kurumlar vergisi beyannameleri ile ayrıntılı bilanço ve gelir tablolarının tasdikli suretlerinin yer aldığı görülmüştür.
Diğer taraftan, Serbest Muhasebeci, Serbest Muhasebeci Malî Müşavir ve Yeminli Mali Müşavirlerin Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmeliğin 49 uncu maddesinde, denetimin amacı, firma, kurum ve kuruluşların sahip ve ortaklarına, alacaklıları ile kredi kuruluşlarına, işçi ile işveren kuruluşlarına, Devletin ekonomik ve idari birimleri ile ayrıca vergi idaresine bunların mali tablolarında yer alan kayıtların gerçeğe uygun, doğru ve güvenilir olduğunu ortaya koymak şeklinde belirtilmiştir.
Vergi Beyannamelerinin Serbest Muhasebeci ve Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlerce İmzalanması Hakkında Genel Tebliğ (Sıra No:4)’e göre, mükelleflerin beyannameleri meslek mensupları (serbest muhasebeci malî müşavirler ve yeminli malî müşavirler) tarafından imzalanacak olup, meslek mensupları, mükellef tarafından kendilerine ibraz edilen belgelerin, Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliğleri ile Genel Muhasebe kurallarına uygun ve doğru olarak yasal süresi içinde kanuni defterlere kaydedilmesinden ve malî tablolara aktarılmasından sorumludur. Meslek mensupları, bilerek kullandıkları veya harici araştırmayı gerektirmeden veya muhteviyatı itibariyle yanıltıcı olduğu anlaşılabilen belgelerden de sorumlu olacaklardır. Meslek mensupları, beyannamelerini imzaladıkları mükelleflerce ibraz edilen belgelerde yer alan bilgilerin kanuni defterlere ve defterlerdeki bilgilerin malî tablolara uygunluğunun yanı sıra, beyannamelere eklenen temel malî tablolarda yer alan ve Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliğlerine göre belirlenen dönem kar/zararının doğruluğundan da sorumludurlar.
Görüldüğü üzere, serbest muhasebeciler ile yeminli mali müşavirlerin malî belgeler üzerinde yaptıkları onay işlemi, bu belgede yer alan bilgilerin doğruluğuna ilişkin bir beyan anlamına gelmektedir.
Bu itibarla, aktarılan yönetmelik ve tebliğ maddeleri ile Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin aktarılan maddesi birlikte değerlendirilmesi durumunda, Kamu İhale Mevzuatı’nda bilanço veya bilançonun anılan Yönetmelik’in 35’inci maddesinin üçüncü fıkrasındaki kriterlerin sağlandığını gösteren bölümlerinin, ilgili mevzuatına göre düzenlenmiş ve yeminli mali müşavir veya serbest muhasebeci mali müşavir ya da vergi dairesince onaylanmış olması şartının arandığı, serbest muhasebeci mali müşavir ve yeminli mali müşavirlere ilişkin yönetmelik ve tebliğ uyarınca bu şartın karşılanması halinde söz konusu belgelerin mevzuatına göre düzenlendiğinin ve üzerinde yer alan bilgilerin doğru olduğunun kabulünün gerektiği, bir diğer ifade ile serbest muhasebeci mali müşavir, yeminli mali müşavir ya da vergi dairesi tarafından onaylanmış ve Yönetmelik’te istenen kriterleri taşıyan bilanço veya ilgili kısımlarının sunulması halinde başkaca bir işlem yapılmasına gerek bulunmadığı sonucuna ulaşılmaktadır.
Diğer taraftan, Kamu İhale Kanunu ve Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin yukarıda yer verilen maddelerinde istekliler tarafından ekonomik ve mali yeterliğin değerlendirilmesinde kullanılmak üzere yılsonu bilançolarının sunulması zorunlu kılınmıştır. Bununla birlikte, yasal süresi sonrasında düzenlenen beyannamenin ekinde verilen yılsonu bilançosunun sunulmasına engel bir hüküm bulunmamaktadır. Zira mevzuat açısından yıl sonu bilançosunda aranan şartlar; ilgili mevzuatına göre düzenlenmesi ve yeminli mali müşavir veya serbest muhasebeci mali müşavir ya da vergi dairesince onaylanmasıdır.
Bu çerçevede, ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından sunulan bilançonun idari şartnamede öngörülen kriterleri sağladığı anlaşılmış olup, bilançoların içeriğinde yer alan bilgilerin belgeyi onaylayan serbest muhasebeci mali müşavirin sorumluluğunda olması ve Yönetmelik’in aktarılan maddesinde istenen şekil ve içerik şartlarının karşılanmış olması nedeniyle başvuru sahibinin söz konusu iddiası yerinde görülmemiştir.
Sonuç olarak, yukarıda mevzuata aykırılıkları belirtilen işlemlerin düzeltici işlemle giderilemeyecek nitelikte işlemler olduğu tespit edildiğinden, ihalenin iptali gerekmektedir.
Açıklanan nedenlerle 4734 sayılı Kanun'un 65'inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 60 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,
1) Anılan Kanun'un 54'üncü maddesinin onuncu fıkrasının (a) bendi gereğince ihalenin iptaline,
2) Yaklaşık maliyetin gizliliğinin ihale öncesinde ihlal edilmesi hususunun, gerekli inceleme ve değerlendirme yapılmak üzere Bingöl Valiliğine bildirilmesine,
Oybirliği ile karar verildi.
Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.
İtirazen şikayet dilekçesinde özetle,
1) İdarece yaklaşık maliyetin 866.000,00 TL olarak ilan edildiği, sonrasında söz konusu maliyetin idarece 886.000,00 TL olarak yeniden hesaplandığı, idarece açıklanan 886.000,00 TL üzerinden en yüksek kar oranı çıkarıldığında ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından sunulan teklife ulaşıldığı, yaklaşık maliyetin güncellenmesi ve yeni oluşan yaklaşık maliyetin ekonomik açıdan en avantajlı teklif ile aynı olmasının yapılan güncellemenin bu firmanın lehine olacak şekilde bilinçli olarak ayarlandığı şüphesini doğurduğu, bu durumun Kanun’un temel ilkelerine aykırı olduğu,
2) İdarece gerçekleştirilen bir önceki yıllık ihaledeki belirtilen miktarlar üzerinden ihaleye çıkıldığı, bahsi geçen ihalenin iptal edilmesi neticesinde iki ay süreli pazarlık ihalesi yapıldığı ve hizmet süresi ile birlikte yıllık miktarların değişmesi gerektiği, söz konusu ihalede hizmet süresinin 10 ay olarak düzeltilmesine karşın yemek miktarlarında herhangi bir değişikliğin yapılmadığı,
3) Ekonomik açıdan en avantajlı teklif sahibi isteklinin Bingöl Üniversitesi yemek ihalesinde, sunduğu bilanço ve gelir tablosunda aranan kriterlerin sağlanmadığı gerekçesiyle teklifinin değerlendirme dışı bırakıldığı, söz konusu ihale ile Bingöl Üniversitesi tarafından yapılan ihalenin aynı dönemde yapıldığı dolayısı ile anılan firmanın kullanmış olduğu bilançonun aynı değerlerle sunulması gerektiği, zira mali dönemde değişiklik olmaması nedeniyle bilanço belgelerinin yeniden düzenlenmesini mümkün olmadığı, bu sebeple yeterlik kriterlerini sağlayan bir bilançonun sunulmuş ise bunun yasa dışı yollarla tanzim edildiği, ilgili firmanın sunmuş olduğu bilanço ve gelir tablosunun bağlı bulunduğu vergi dairesinden teyit edilmesi gerektiği iddialarına yer verilmiştir.
Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi soncunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir:
1. Başvuru sahibinin 1’inci iddiasına ilişkin olarak:
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Temel İlkeler” başlıklı 5’inci maddesinde,
“İdareler, bu Kanuna göre yapılacak ihalelerde; saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumludur.
Aralarında kabul edilebilir doğal bir bağlantı olmadığı sürece mal alımı, hizmet alımı ve yapım işleri birarada ihale edilemez. 
Eşik değerlerin altında kalmak amacıyla mal veya hizmet alımları ile yapım işleri kısımlara bölünemez.
Bu Kanuna göre yapılacak ihalelerde açık ihale usulü ve belli istekliler arasında ihale usulü temel usullerdir. Diğer ihale usulleri Kanunda belirtilen özel hallerde kullanılabilir. 
Ödeneği bulunmayan hiçbir iş için ihaleye çıkılamaz.” hükmü bulunmaktadır.
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Tekliflerin değerlendirilmesi” başlıklı 37’nci maddesinde, belgeleri eksiksiz ve teklif mektubu ile geçici teminatı usulüne uygun olan isteklilerin tekliflerinin ayrıntılı değerlendirilmesinin yapılacağı, ihale konusu işi yapabilme kapasitelerini belirleyen yeterlik kriterlerine uymayan, teklifleri ihale dokümanında belirtilen şartlara uygun olmayan ve birim fiyat teklif cetvellerinde aritmetik hata bulunan isteklilerin tekliflerinin değerlendirme dışı bırakılacağı hüküm altına alınmıştır.
Anılan Kanun’un “Aşırı Düşük Teklifler” başlıklı 38’inci maddesinde “İhale komisyonu verilen teklifleri 37 nci maddeye göre değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister.
İhale komisyonu;
a) İmalat sürecinin, verilen hizmetin ve yapım yönteminin ekonomik olması,
b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal ve hizmetlerin temini veya yapım işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,
c) Teklif edilen mal, hizmet veya yapım işinin özgünlüğü,
hususlarında belgelendirilmek suretiyle yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak, aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir. ...” hükmü yer almaktadır.
Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79.4’üncü maddesinde yer alan personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihalelerinde kar hariç yaklaşık maliyet tutarının üzerindeki tekliflerin aşırı düşük teklif olarak kabul edilmeyeceğine yönelik düzenleme dışında Kamu İhale Kurumu tarafından hizmet alımı ihalelerine yönelik olarak aşırı düşük tekliflerin belirlenmesine ilişkin bağlayıcı kurallar getirilmemiştir.
Bu itibarla, anılan Kanun hükümleri uyarınca, hizmet alımı ihalelerinde, aşırı düşük teklifleri belirleme hususundaki takdir yetkisi ihale komisyonlarındadır. Ancak, bu yetkinin, Kanunun 38’inci maddesinde belirlenen çerçeveye ve kamu ihale mevzuatının temel ilkelerine uygun olarak kullanılması gerekliliği kuşkusuzdur.
4734 sayılı Kanun’un 38’inci maddesine göre, söz konusu yetkinin kullanılmasında önem arz eden etkenlerin “yaklaşık maliyet” ve “diğer teklifler” olduğu açıktır.
Bununla birlikte, idarelerin aşırı düşük teklifleri belirleme konusunda kullanacakları yetkinin sınırlarını daha da belirginleştirmek için, yaklaşık maliyetin altında teklif sunan her isteklinin teklifinin aşırı düşük teklif olarak belirlenip belirlenmeyeceği, diğer tekliflerin altında teklif sunmanın hangi durumlarda yaklaşık maliyete göre düşük teklif sunmanın ötesinde önem ifade edeceği, yaklaşık maliyetin veya diğer tekliflerin altında teklif sunmuş hangi sayıda isteklinin teklifinin aşırı düşük teklif olarak belirleneceği hususlarında değerlendirme yapılması gerekmektedir.
Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin 7’nci ve 8’inci maddelerinde yaklaşık maliyete ilişkin ilkeler belirtilmiş ve yaklaşık maliyetin hesaplanmasında esas alınacak miktar ve fiyatların tespitine ilişkin düzenlemeler yapılmıştır.
Aynı Yönetmelik’in 9’uncu maddesinin 3’üncü fıkrasında; ihale konusu hizmetin gerçekleştirilmesi için gerekli olan iş kalemlerine veya iş gruplarına ilişkin miktarların, tespit edilen fiyatlarla çarpımı sonucu bulunan tutarların toplanması ile elde edilen genel toplam tutarın, sözleşme giderleri ve genel giderler ile KDV hariç olarak belirleneceği, bulunan bu tutara işin niteliği dikkate alınarak % 20 oranını geçmemek üzere yüklenici karının ekleneceği, bulunan tutarın, kar hariç belirlenen genel toplam tutar üzerinden hesaplanan sözleşme giderleri ve genel giderler ile toplanarak yaklaşık maliyetin hesaplanacağı hüküm altına alınmıştır. Söz konusu hükümden faydalanılarak yaklaşık maliyette kar oranı belli olmayan işlerde aşırı düşük tekliflerin tespiti için objektif bir kar oranına ulaşılabilir. Bu itibarla, anılan maddede yer alan en yüksek kar oranının % 20 olduğu dikkate alındığında yaklaşık maliyetin 1/1,20’sinin altında fiyat teklif eden isteklilerin sorgulanması gerekmektedir. İstikrar kazanmış Kurul kararları da bu yöndedir.
Söz konusu ihaleye ait İdari Şartname’nin 2’nci maddesinde işin adı “2013 Yılı için Yemek (12 Aylık)” olarak; türü ve miktarı ise,
Sıra No           Açıklama                                            Birimi              Miktarı
1                      Normal Kahvaltı                                Öğün               80.000
2                      Normal Öğle Yemeği                         Öğün               130.000
3                      Normal Akşam Yemeği                     Öğün               85.000
4                      Diyet Yemeği (Öğle Akşam)             Öğün               10.000
5                      Ara Öğün                                           Öğün               30.000
olarak düzenlenmiştir. 
Söz konusu ihalede istekliler tekliflerini birim fiyat üzerinden vereceklerdir.
29.11.2012 tarihinde onaylanan ihale onay belgesi eki yaklaşık maliyet cetvelinde diğer idarelerin benzer işlerde kullandığı sözleşme fiyatları esas alınarak yaklaşık maliyetin 886.000,00 TL olarak tespit edildiği ve yaklaşık maliyetin aşağıdaki tabloda yer alan bileşenlerden oluştuğu görülmüştür.
Cinsi                                       Adet               Birim Fiyat     Tutar
Normal Kahvaltı                    80.000             1,6625             133.000,00
Normal Öğle Yemeği             130.000           3,1800             413.400,00
Normal Akşam Yemeği         85.000             3,1000             263.500,00
Diyet Yemeği                         10.000             2,9600             29.600,00
Ara Öğün                               30.000             1,5500             46.500,00
                                                           TOPLAM                   886.000,00
08.01.2013 tarihinde yapılan ihaleye 10 isteklinin katıldığı, söz konusu isteklilerden 2 tanesinin teklifinin 37’nci maddeye istinaden değerlendirme dışı bırakıldığı, idarenin 10.01.2013 tarihli ve “Aşırı Düşük Teklif Sorgulaması” konulu yazıları ile başvuru sahibi dahil 6 istekliden (Takdir İnş. San. ve Tic. Ltd. Şti., Önderler Gıda İnş. Tem Teks. Pet. Kim. San. Tic. Ltd. Şti., Birikim Temizlik İnş Kırtasiye Gıda Tur. Med. Güv. Tic. Ltd. Şti., Celaloğulları Gıda İnşaat Temizlik Güvenlik Tekstil Otomotiv Hayvancılık İthalat İhracat Sanayi Ticaret Limited Şirketi, Doğu Yemek Tem. Med. İnş. Tic. ve San. Ltd. Şti., Nursa Elekt. İnş. Sağ. Gıda Tknys. Eğ. Pet. Tur. Tic.ve San. Ltd. Şti) tekliflerinin bileşenleri hakkında açıklama istendiği,
Birikim Temizlik İnş Kırtasiye Gıda Tur. Med. Güv. Tic. Ltd. Şti. ve Önderler Gıda İnş. Tem Teks. Pet. Kim. San. Tic. Ltd. Şti. tarafından idareye “yaklaşık maliyetin 866.000,00 TL olarak açıklandığı ve teklif fiyatları yaklaşık maliyetin 1/1,20’sinin (721.666,67 TL) altında kalan isteklilerin sorgulanması gerektiği” yönünde şikayet başvurusunda bulunulduğu,
Bunun üzerine idarece düzeltici işlem tesis edilerek aşırı düşük teklif sorgulamasına tabi tutulan isteklilere gönderilen 14.01.2013 tarih ve “Aşırı Düşük Teklif Değerlendirmesi” konulu yazı ile “yaklaşık maliyet tutarından hizmet alım ihalelerinde öngörülebilecek azami kar oranı olan % 20 yüklenici karına karşılık gelen tutarın düşülmesi sonucunda ulaşılan 708.800,00 TL’lik tutarın altında teklif vermiş firmaların aşırı düşük teklif sorgulamasına tabi tutulması gerekmektedir.” gerekçesiyle Takdir İnş. San. ve Tic. Ltd. Şti., Önderler Gıda İnş. Tem Teks. Pet. Kim. San. Tic. Ltd. Şti., Birikim Temizlik İnş Kırtasiye Gıda Tur. Med. Güv. Tic. Ltd. Şti., Doğu Yemek Tem. Med. İnş. Tic. ve San. Ltd. Şti. ve Nursa Elekt. İnş. Sağ. Gıda Tknys. Eğ. Pet. Tur. Tic.ve San. Ltd. Şti. firmalarına yapmış olduğu aşırı düşük teklif sorgulama işlemlerini geri aldığı,
22.01.2013 tarihinde onaylanan ihale komisyon kararında yer alan bilgilere göre Celaloğulları Gıda İnşaat Temizlik Güvenlik Tekstil Otomotiv Hayvancılık İthalat İhracat Sanayi Ticaret Limited Şirketi tarafından aşırı düşük teklif açıklamasında bulunulmaması nedeniyle teklifinin değerlendirme dışı bırakıldığı; (idarenin yukarıda bahsedilen 14.01.2013 tarihli yazısı ile kendisine yapılan aşırı düşük teklif sorgulaması işlemi geri alınan) Nursa Elekt. İnş. Sağ. Gıda Tknys. Eğ. Pet. Tur. Tic.ve San. Ltd. Şti. firması tarafından yapılan açıklamanın uygun bulunmadığı ve teklifinin değerlendirme dışı bırakıldığı, ihalenin geçerli teklifler içinde en düşük fiyatı teklif eden Önderler Gıda İnş. Tem Teks. Pet. Kim. San. Tic. Ltd. Şti. üzerinde bırakıldığı, ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi isteklinin de Birikim Temizlik İnş Kırtasiye Gıda Tur. Med. Güv. Tic. Ltd. Şti. olarak belirlendiği görülmüştür.
Birikim Temizlik İnş Kırtasiye Gıda Tur. Med. Güv. Tic. Ltd. Şti. ve Önderler Gıda İnş. Tem Teks. Pet. Kim. San. Tic. Ltd. Şti isteklilerinin ihale sonrasında idareye sunmuş oldukları şikayet dilekçelerinde ihale tarihinde idarece yaklaşık maliyetin 866.000,00 TL olarak açıklandığı hususuna yer vermeleri, başvuru sahibinin yaklaşık maliyet üzerinde değişiklik yapıldığı iddiasını destekler nitelikte olsa da ihale işlem dosyasında yer alan belgelere göre 29.11.2012 tarihli ihale onay belgesinde yaklaşık maliyetin 886.000,00 TL olarak yer aldığı bu değerin değiştirilmeden ihale komisyon kararında kullanıldığı tespit edilmiştir.
Yapılan inceleme sonucunda nihai aşamada sadece Celaloğulları Gıda İnşaat Temizlik Güvenlik Tekstil Otomotiv Hayvancılık İthalat İhracat Sanayi Ticaret Limited Şirketi ve Nursa Elekt. İnş. Sağ. Gıda Tknys. Eğ. Pet. Tur. Tic.ve San. Ltd. Şti.nin aşırı düşük teklif sorgulamasına tabi tutulduğu tespit edilmiştir.
Yukarıda aktarılan mevzuat maddeleri uyarınca, söz konusu ihalede 22.11.2012 tarihinde onaylanan ihale onay belgesinde yer alan yaklaşık maliyetin 886.000,00 TL olduğu dikkate alındığında, sorgulamaya esas alınacak tekliflerin 886.000,00 / 1,20 = 738.333,33 TL fiyatında altında yer alan teklifler olması gerektiği sonucuna ulaşılmaktadır.
Söz konusu ihalede 678.900,00 TL teklif fiyatı ile Celaloğulları Gıda İnşaat Temizlik Güvenlik Tekstil Otomotiv Hayvancılık İthalat İhracat Sanayi Ticaret Limited Şirketi’nin ve 709.350,00 TL teklif fiyatı ile Nursa Elekt. İnş. Sağ. Gıda Tknys. Eğ. Pet. Tur. Tic.ve San. Ltd. Şti.nin tekliflerinin yukarıda hesaplanan 738.333,33 TL’nin altında kalması nedeni ile anılan isteklilerin tekliflerinin sorgulanarak, diğer isteklilerin tekliflerinin ise sorgulamaya tabi tutulmadan ihalenin sonuçlandırılmasının mevzuata uygun olduğu sonucuna ulaşılmıştır.
Her ne kadar, aşırı düşük tekliflerin tespitinde idarece bazı hataların yapıldığı tespit edilmiş olsa da idarenin düzeltici işlem tesis ederek gerçekleştirdiği nihai işlemin mevzuata uygun olduğu; ihale onayından tekliflerin değerlendirilmesine kadar geçen süreçte yaklaşık maliyet üzerinde herhangi bir değişiklik yapılmadığı tespit edilmiştir.
Açıklanan nedenlerle, aşırı düşük teklif sorgulamasına tabi tutulması gereken isteklilerin tespitinde mevzuata aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmış olup başvuru sahibinin iddiası yerinde bulunmamıştır.
Diğer taraftan, ihale üzerinde bırakılan Önderler Gıda İnş. Tem Teks. Pet. Kim. San. Tic. Ltd. Şti.nin birim fiyat teklif cetvelinin
A1                                                      B2
Sıra      İş Kaleminin Adı ve                Birimi  Miktarı            Teklif Edilen4             Tutarı
No       Kısa Açıklaması 6                                                      Birim Fiyat
1          Normal Kahvaltı                     Öğün   80.000             1,204168                    96.333,44
2          Normal Öğle Yemeği              Öğün   130.000           2,80                            364.000,00
3          Normal Akşam Yemeği                      Öğün   85.000             2,80                            238.000,00
4          Diyet Yemeği (Öğle Akşam)   Öğün   10.000             1,00                            10.000,00
5          Ara Öğün                                Öğün   30.000             1,00                            30.000,00
TOPLAM TUTAR (K.D.V Hariç)                  738.333,44
şeklinde olduğu görülmüştür. Anılan istekli tarafından birim fiyat teklif cetvelinin 2, 3, 4 ve 5’nci kalemlerinde yer alan iş kalemleri için kuruş üzerinden birim fiyat teklif edilmiş olmasına karşın 1’inci kalemde kuruştan sonra 4 hane daha kullanılarak 1,204168 TL birim fiyat teklifinde bulunulduğu görülmektedir.
Söz konusu ihalede yaklaşık maliyet 886.000,00 TL’dir. Personel çalışmasına dayalı olmayan işlerde yaklaşık maliyette haricen bir kar yer almıyorsa itibari karın yaklaşık maliyetin 1/6’sı oranında olduğu, bir başka ifade ile itibari kar hariç yaklaşık maliyetin, yaklaşık maliyetin 5/6’sı oranında olduğu yukarıda yer alan değerlendirmelerde yer almaktadır. Ayrıca Kurul kararları vasıtasıyla söz konusu hususun uygulanma şekli idareler ve istekliler tarafından tartışmaya yer vermeyecek şekilde bilinir hale gelmiştir. Dolayısıyla, yaklaşık maliyeti bilinen ve haricen kar içermeyen bir ihalede itibari karsız yaklaşık maliyetin öngörülmesi mümkündür.
İhale üzerinde bırakılan isteklinin birim fiyat teklif cetvelinde yer alan 5 iş kaleminden dördü için kuruş hanesinde iki basamak üzerinden birim fiyat teklif ederken “Normal Kahvaltı” iş kalemi için kuruştan sonra dört basamak daha kullanmasının söz konusu iş kalemini bir kontrol parametresi olarak kullanarak teklif fiyatının “hedef bir değere” eşit ya da hemen üstünde olmasını sağlamayı amaçladığı; söz konusu durumda “hedef değer”in aşırı düşük teklif sahibi isteklileri belirlemede kullanılan itibari karsız yaklaşık maliyet (886.000,00*5/6= 738.333,33) olduğu anlaşılmaktadır. Zira teklif fiyatın belirlenmesinde kontrol parametresi olarak kullanılan “Normal Kahvaltı” iş kaleminin birim fiyatta lira üzerinde milyonda bir etkiye sahip ancak toplam fiyatta liranın yüzde sekizi (8 kuruş) etkiye sahip son hanesinin 1,204168 yerine 1,204166 olarak alınması durumunda anılan isteklinin teklif fiyatının aşırı düşük teklif olarak değerlendirilmesi gerekecekti. 
İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından hassas hesaplamalar sonucunda hazırlanan teklifin kuruşla ifade edilecek tutarla (11 kuruş tutarla) 738.333,33 TL bedelindeki itibari karsız yaklaşık maliyetin üzerinde yer alması, yukarıda yer alan açıklamalar çerçevesinde anılan istekli tarafından ihale öncesinde yaklaşık maliyetin elde edildiği yönünde kuvvetli şüphe oluşturmaktadır zira diğer iş kalemlerindeki birim fiyatları veri kabul eder ve “Normal Kahvaltı” iş kaleminde teklif edilen birim fiyatın kuruştan sonraki rakamları üzerinden bir değerlendirme yapılırsa itibari karsız yaklaşık maliyete en yakın iki değerden (733.333,36 ve 733.333,44) birini tutturabilme ihtimalinin 2/9.999 olduğu görülmektedir. Söz konusu olasılık koşullu olasılık olmakla birlikte diğer birim fiyatların bağımsız olarak verildiği düşünüldüğünde itibari Karsız yaklaşık maliyete bu derece yaklaşma ihtimalinin 2/9.999 ihtimalinden çok daha düşük bir ihtimale sahip olduğu anlaşılmaktadır. Dolayısı ile ihale öncesinde yaklaşık maliyetin gizliliğinin ihlal edildiği yönünde kuvvetli şüphe neredeyse kesinlik derecesindedir.
Kamu İhale Kanunu’nun “Temel İlkeler” başlıklı 5’inci maddesinin birinci fıkrasında “İdareler, bu Kanuna göre yapılacak ihalelerde; saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumludur.” hükmü,
Anılan Kanun’un “Yaklaşık Maliyet” başlıklı 9’uncu maddesinde “Mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinin ihalesi yapılmadan önce idarece, her türlü fiyat araştırması yapılarak katma değer vergisi hariç olmak üzere yaklaşık maliyet belirlenir ve dayanaklarıyla birlikte bir hesap cetvelinde gösterilir. Yaklaşık maliyete ihale ve ön yeterlik ilanlarında yer verilmez, isteklilere veya ihale süreci ile resmî ilişkisi olmayan diğer kişilere açıklanmaz.” hükmü bulunmaktadır.
Diğer taraftan Kanunun 5’inci maddesinde yer alan güvenirlik ilkesi; kamu ihalelerinde isteklilerin, idarenin işlemlerinin hukuka uygun tesis edileceğine inanmalarını ve idareye güvenmelerini sağlayan bir ilkedir. İstekliler kararlarını bu işlemlerin doğruluğuna güvenerek aldıkları için idare, kamu ihale mevzuatına uygun davranmak zorundadır. İhale idarenin güvenilirliğine halel vermeden adil ve dürüst bir şekilde gerçekleştirilmeli ve böylelikle kamuya olan güven de korunmalıdır.
Söz konusu ihalede yaklaşık maliyetin ihale öncesinde gizliliğinin ortadan kalktığı anlaşılmış olup idarenin güvenirliği ilkesinin ihlal edildiği anlaşılmaktadır.
Açıklanan nedenlerle ihalenin iptali gerekmektedir.
1. Başvuru sahibinin 2’nci iddiasına ilişkin olarak:
4734 sayılı Kanun’un 54’üncü maddesinin birinci fıkrasında; ihale sürecindeki hukuka aykırı işlem veya eylemler nedeniyle bir hak kaybına veya zarara uğradığını veya zarara uğramasının muhtemel olduğunu iddia eden aday veya istekli ile istekli olabileceklerin, bu Kanunda belirtilen şekil ve usul kurallarına uygun olmak şartıyla şikayet ve itirazen şikayet başvurusunda bulunabilecekleri, 55’inci maddesinde, şikayet başvurusunun, ihale sürecindeki işlem veya eylemlerin hukuka aykırılığı iddiasıyla bu işlem veya eylemlerin farkına varıldığı veya farkına varılmış olması gereken tarihi izleyen günden itibaren 21’inci maddenin (b) ve (c) bentlerine göre yapılan ihalelerde beş gün, diğer hallerde ise on gün içinde ve sözleşmenin imzalanmasından önce yapılacağı hüküm altına alınmıştır.
İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmeliğin “Başvuru süreleri” başlıklı 6’ncı maddesinin üçüncü fıkrasında, idareye şikayet süresinin; ihale sürecindeki şikayete konu işlem veya eylemlerin farkına varıldığı veya farkına varılmış olması gerektiği tarihi izleyen günden itibaren Kanunun 21’inci maddesinin birinci fıkrasının (b) ve (c) bentlerine göre yapılan ihalelere yönelik başvurularda beş gün, diğer hallerde on gün olduğu, ancak, ilan ile ön yeterlik veya ihale dokümanına yönelik şikayetler, birinci fıkradaki süreleri aşmamak kaydıyla başvuru veya teklif sunulmadan önce en geç ihale veya son başvuru tarihinden üç iş günü öncesine kadar yapılacağı; Kuruma itirazen şikayet süresinin şikayet veya itirazen şikayet üzerine idare tarafından alınan iptal kararına karşı yapılacak başvurularda beş gün, diğer hallerde on gün olduğu; “Sürelerle İlgili Genel Esaslar” başlıklı 7’nci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde sürenin ilana yönelik başvurularda ilk ilan tarihinden, (b) bendinde dokümana yönelik ilana yansımayan hususlarla ilgili olarak doküman satın alma ya da teslim tarihinden itibaren başlayacağı; “Ön inceleme konuları ve ön inceleme üzerine yapılacak işlemler” başlıklı 16’ncı maddesinde; başvuruların sırasıyla, başvuru konusunun Kurumun görev alanında bulunup bulunmadığı, başvuru sahibinin ehliyeti, başvurunun süresinde yapılıp yapılmadığı, başvuru sahibinin, varsa vekil ya da temsilcisinin; adı, soyadı, unvanı, adresi, imzası ile başvuruda bulunmaya yetkili olunduğuna dair belgelerin ve imza sirkülerinin aslı veya yetkili mercilerce onaylı örneğinin bulunup bulunmadığı, ihaleyi yapan idarenin ve ihalenin adı veya ihale kayıt numarasının belirtilip belirtilmediği, başvuruya konu olan durumun farkına varıldığı veya bildirildiği tarihin belirtilip belirtilmediği, idareye başvuru tarihi ile varsa idarenin cevabının başvuru sahibine bildirildiği tarihin belirtilip belirtilmediği, idare tarafından şikayet üzerine alınan karar başvuru sahibine bildirilmiş ise bu kararın bir örneğinin eklenilip eklenilmediği, başvuru bedelinin, teminat alınacak hallerde ise başvuru teminatının yatırılıp yatırılmadığı, aynı kişi tarafından birden fazla ihaleye, birden fazla kişi tarafından aynı ihaleye veya birden fazla ihaleye tek dilekçe ile başvuruda bulunulup bulunulmadığı yönünden inceleneceği; “Ön inceleme konularına aykırılık üzerine alınacak kararlar” başlıklı 17’inci maddesinin birinci fıkrasında, 16’ncı maddenin birinci fıkrası bakımından bir aykırılığın tespiti üzerine Kurul tarafından başvurunun reddine karar verileceği hüküm altına alınmıştır.
Başvuru sahibinin dilekçesinde yer verdiği söz konusu iddiasının ihale dokümanında yer alan düzenlemelere yönelik olduğu anlaşılmış olup, söz konusu hususa ilişkin olarak ihale tarihi olan 08.01.2013 tarihinden 3 iş günü öncesine (02.01.2013 tarihine) kadar başvuruda bulunması gerekirken bu tarih geçtikten sonra başvuruda bulunduğu anlaşılmıştır. Bu itibarla söz konusu başvurunun süre yönünden reddi gerekmektedir.
1. Başvuru sahibinin 3’üncü iddiasına ilişkin olarak:
 Kamu İhale Kanunu’nun “İhaleye Katılımda Yeterlik Kuralları” başlıklı 10’uncu maddesinde,
“İhaleye katılacak isteklilerden, ekonomik ve malî yeterlik ile mesleki ve teknik yeterliklerinin belirlenmesine ilişkin olarak aşağıda belirtilen bilgi ve belgeler istenebilir:
1.Ekonomik ve malî yeterliğin belirlenmesi için;
1) Bankalardan temin edilecek isteklinin malî durumu ile ilgili belgeler,
2) (Değişik: 30/7/2003-4964/7 md.) İsteklinin, ilgili mevzuatı uyarınca yayınlanması zorunlu olan bilançosu veya bilançosunun gerekli görülen bölümleri, yoksa bunlara eşdeğer belgeleri,
 3) İsteklinin iş hacmini gösteren toplam cirosu veya ihale konusu iş ile ilgili taahhüdü altındaki ve bitirdiği iş miktarını gösteren belgeler.
…”hükmü,
Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Bilanço ve Eşdeğer Belgeler” başlıklı 35’inci maddesinde,
(1) Bilançonun veya eşdeğer belgelerin istenildiği ihalelerde ihalenin yapıldığı yıldan önceki yıla ait;
a) Yayınlanması zorunlu olan yıl sonu bilançosunun veya gerekli bölümlerinin,
b) (a) bendinde belirtilen belgelere eşdeğer belgelerin,
her ikisinin de idarece istenilmesi zorunludur.
(2) Bilanço veya eşdeğer belgeler kapsamında;
a) İlgili mevzuatı uyarınca bilançosunu yayımlatma zorunluluğu olan aday ve istekliler yıl sonu bilançosunu veya bilançonun üçüncü fıkradaki kriterleri sağladığını gösteren bölümlerini,
b) İlgili mevzuatı uyarınca bilançosunu yayımlatma zorunluluğu olmayan aday ve istekliler yıl sonu bilançosunu veya bilançonun üçüncü fıkradaki kriterlerin sağlandığını gösteren bölümlerini ya da bu kriterlerin sağlandığını göstermek üzere yeminli mali müşavir veya serbest muhasebeci mali müşavirce standart forma uygun olarak düzenlenen belgeyi sunar.
(3) Adayın veya isteklinin ikinci fıkra uyarınca sunduğu belgelerde;
a) Belli sürelerde nakit akışını sağlayabilmesi için gerekli likiditeye ve kısa dönem (bir yıl) içinde borç ödeme gücüne sahip olup olmadığını gösteren cari oranın (dönen varlıklar/kısa vadeli borçlar) en az 0,75 olması, (hesaplama yapılırken; yıllara yaygın inşaat maliyetleri dönen varlıklardan, yıllara yaygın inşaat hakediş gelirleriise kısa vadeli borçlardan düşülecektir),
b) Aktif varlıkların ne kadarının öz kaynaklardan oluştuğunu gösteren öz kaynak oranının (öz kaynaklar/toplam aktif) en az 0,15 olması, (hesaplama yapılırken, yıllara yaygın inşaat maliyetleri toplam aktiflerden düşülecektir),
c) Kısa vadeli banka borçlarının öz kaynaklara oranının 0,50’den küçük olması,
ve belirtilen üç kriterin birlikte sağlanması zorunludur. Sunulan bilançolarda varsa yıllara yaygın inşaat maliyetleri ile hakediş gelirlerinin gösterilmesi gerekir.
(4) Yukarıda belirtilen kriterleri bir önceki yılda sağlayamayanlar, son üç yıla kadar olan yılların belgelerini sunabilirler. Bu takdirde belgeleri sunulan yılların parasal tutarlarının ortalaması üzerinden yeterlik kriterlerinin sağlanıp sağlanmadığına bakılır.
(5) İhale veya son başvuru tarihi yılın ilk dört ayında olan ihalelerde, bir önceki yıla ait belgelerini sunmayanlar, iki önceki yıla ait belgelerini sunabilirler. Bu belgelerde, yeterlik kriterini sağlayamayanlar ise iki önceki yılın belgeleri ile üç önceki ve dört önceki yılın belgelerini sunabilirler. Bu durumda, belgeleri sunulan yılların parasal tutarlarının ortalaması üzerinden yeterlik kriterlerinin sağlanıp sağlanmadığına bakılır.
(6) 4/1/1961 tarihli ve 213 sayılı vergi Usul Kanununun 174 üncü maddesine göre takvim yılından farklı hesap dönemi belirlenen aday ve isteklinin bilançoları için bu hesap dönemi esas alınır.
(7) Bilanço veya bilançonun üçüncü fıkradaki kriterlerin sağlandığını gösteren bölümlerinin ilgili mevzuatına göre düzenlenmiş ve yeminli mali müşavir veya serbest muhasebeci mali müşavir ya da vergi dairesince onaylanmış olması zorunludur. Yabancı ülkede düzenlenen bilanço veya bilançonun üçüncü fıkradaki kriterlerin sağlandığını gösteren bölümlerinin ise o ülke mevzuatına göre düzenlenmesi ve bu belgeleri düzenlemeye yetkili merci tarafından onaylanmış olması gereklidir.
(8) Yabancı ülkede düzenlenen yayımlanması zorunlu olmayan bilançoların veya bunların bölümlerinin ibraz edilmemesi durumunda, yukarıda belirtilen kriterlerin sağlandığı o ülke mevzuatına göre bu belgeleri düzenlemeye yetkili merci tarafından onaylanmış belge ile tevsik edilebilir.
(9) Aday veya isteklinin ortak girişim olması halinde, ortakların her birinin istenen belgeleri ayrı ayrı sunması ve üçüncü fıkrada belirtilen kriterleri sağlaması zorunludur.
…” hükmü bulunmaktadır.
İdari şartnamenin ekonomik ve mali yeterliğe ilişkin belgeler ve bu belgelerin taşıması gereken kriterleri düzenleyen 7.4’üncü maddesinde;
“…
7.4.2. İsteklinin ihalenin yapıldığı yıldan önceki yıla ait yılsonu bilançosu veya eşdeğer belgeleri.
a) İlgili mevzuatı uyarınca bilançosunu yayımlatma zorunluluğu olan isteklilerin, yıl sonu bilançosunu veya bilançonun gerekli kriterleri sağlandığını gösteren bölümlerini,
b) İlgili mevzuatı uyarınca bilançosunu yayımlatma zorunluluğu olmayan isteklilerin, yıl sonu bilançosunu veya bilançonun gerekli kriterleri sağladığını gösteren bölümlerini ya da bu kriterlerin sağlandığını göstermek üzere yeminli mali müşavir veya serbest muhasebeci mali müşavir tarafından standart forma uygun olarak düzenlenen belgeyi (Standart Form: KİK024.1/Y)
sunmaları gerekmektedir.
Sunulan bilanço veya eşdeğer belgelerde;
a) Belli sürelerde nakit akışını sağlayabilmesi için gerekli likiditeye ve kısa dönem (bir yıl) içinde borç ödeme gücüne sahip olup olmadığını gösteren cari oranın (dönen varlıklar/kısa vadeli borçlar) en az 0,75 olması, (hesaplama yapılırken; yıllara yaygın inşaat maliyetleri dönen varlıklardan, yıllara yaygın inşaat hakediş gelirleri ise kısa vadeli borçlardan düşülecektir),
b) Aktif varlıkların ne kadarının öz kaynaklardan oluştuğunu gösteren öz kaynak oranının (öz kaynaklar/toplam aktif) en az 0,15 olması, (hesaplama yapılırken, yıllara yaygın inşaat maliyetleri toplam aktiflerden düşülecektir),
c) Kısa vadeli banka borçlarının öz kaynaklara oranının 0,50?den küçük olması,
ve belirtilen üç kriterin birlikte sağlanması zorunludur. Sunulan bilançolarda varsa yıllara yaygın inşaat maliyetleri ile hakediş gelirlerinin gösterilmesi gerekir. 
Yukarıda belirtilen kriterleri bir önceki yılda sağlayamayanlar, son iki yıla ait belgelerini sunabilirler. Bu takdirde, son iki yılın parasal tutarlarının ortalaması üzerinden yeterlik kriterlerinin sağlanıp sağlanmadığına bakılır.
İhale veya son başvuru tarihi yılın ilk dört ayında olan ihalelerde, bir önceki yıla ait belgelerini sunmayanlar, iki önceki yıla ait belgelerini sunabilirler. Bu belgelerde yeterlik kriterini sağlayamayanlar ise iki önceki yılın belgeleri ile üç önceki yılın belgelerini sunabilirler. Bu durumda, belgeleri sunulan yılların parasal tutarlarının ortalaması üzerinden yeterlik kriterlerinin sağlanıp sağlanmadığına bakılır.
Bilanço veya bilançonun yukarıda belirtilen kriterlerin sağlandığını gösteren bölümlerinin ilgili mevzuatına göre düzenlenmiş ve yeminli mali müşavir veya serbest muhasebeci mali müşavir ya da vergi dairesince onaylanmış olması zorunludur. Yabancı ülkede düzenlenen bilanço veya bilançonun yukarıda belirtilen kriterlerin sağlandığını gösteren bölümlerinin ise o ülke mevzuatına göre düzenlenmesi ve bu belgeleri düzenlemeye yetkili merci tarafından onaylanmış olması gereklidir.
Yabancı ülkede düzenlenen yayımlanması zorunlu olmayan bilançoların veya bunların bölümlerinin ibraz edilmemesi durumunda, yukarıda belirtilen kriterlerin sağlandığı o ülke mevzuatına göre bu belgeleri düzenlemeye yetkili merci tarafından onaylanmış belge ile tevsik edilebilir.
Serbest meslek erbabı tarafından sunulan, ilgili mevzuatına göre düzenlenmiş ve onaylanmış serbest meslek kazanç defteri özetinde gösterilen değerlere göre, son yıla ait toplam gelirin toplam gidere oranının veya son iki yıla ait gelir ve giderlerin parasal tutarlarının ortalaması üzerinden bulunacak oranın en az (1,25) olması şartı aranır. Serbest meslek kazanç defteri özetinin yeminli mali müşavir veya serbest muhasebeci mali müşavir ya da vergi dairesince onaylı olması gerekir.
İsteklinin ortak girişim olması halinde, ortakların her birinin istenen belgeleri ayrı ayrı sunması ve yukarıda belirtilen kriterleri sağlaması zorunludur.
İhale veya son başvuru tarihi yılın ilk dört ayında olan ihalelerde, bir önceki yıla ait belgelerini sunmayanlar, iki önceki yıla ait belgelerini sunabilirler. Bu belgelerde yeterlik kriterini sağlayamayanlar ise iki önceki yılın belgeleri ile üç önceki yılın belgelerini sunabilirler. Bu durumda, belgeleri sunulan yılların parasal tutarlarının ortalaması üzerinden yeterlik kriterlerinin sağlanıp sağlanmadığına bakılır.
7.4.3. İsteklinin;
a) İhalenin yapıldığı yıldan önceki yıla ait toplam ciroyu gösteren gelir tablosunun,
b) Taahhüt altında devam eden hizmet işlerinin gerçekleştirilen kısmının veya bitirilen hizmet işlerinin parasal tutarını gösteren ihalenin yapıldığı yıldan önceki yılda düzenlenmiş faturaların,
İsteklinin birinci fıkrada belirtilen belgelerden birini sunması yeterlidir.
Taahhüt altında devam eden işlerin gerçekleştirilen kısmının veya bitirilen işlerin parasal tutarının hesabında, yurt içinde ve yurt dışında gerçekleştirilen işlerden elde edilen gelirlerin toplamı dikkate alınır.
Toplam cironun teklif edilen bedelin % 25'inden, taahhüt altında devam eden işlerin gerçekleştirilen kısmının veya bitirilen işlerin parasal tutarının ise teklif edilen bedelin % 15'inden az olmaması gerekir. Bu kriterlerden herhangi birini sağlayan ve sağladığı kritere ilişkin belgeyi sunan istekli yeterli kabul edilir.
Bu kriterleri bir önceki yılda sağlayamayanlar, son iki yıla ait belgelerini sunabilirler. Bu takdirde, son iki yılın parasal tutarlarının ortalaması üzerinden yeterlik kriterlerinin sağlanıp sağlanmadığına bakılır.
İhale veya son başvuru tarihi yılın ilk dört ayında olan ihalelerde, bir önceki yıla ait gelir tablosunu sunmayanlar, iki önceki yılın gelir tablosunu sunabilirler. Bu gelir tablosunun yeterlik kriterini sağlayamaması halinde, iki önceki yılın ve üç önceki yılın gelir tabloları sunulabilir. Bu durumda, gelir tabloları sunulan yılların parasal tutarlarının ortalaması üzerinden yeterlik kriterlerinin sağlanıp sağlanmadığına bakılır.
Gelir tablosunun, yeminli mali müşavir veya serbest muhasebeci mali müşavir ya da vergi dairesince onaylı olması zorunludur. Yabancı ülkede düzenlenen gelir tablosunun o ülke mevzuatına göre düzenlenmesi ve bu belgeyi düzenlemeye yetkili merci tarafından onaylanmış olması gereklidir.
İş ortaklığı olarak ihaleye katılan isteklilerde; iş hacmine ilişkin kriterlerin, her bir ortak tarafından iş ortaklığındaki hissesi oranında sağlanması zorunludur.
…”düzenlemesi yer almaktadır.
Söz konusu ihalede, 22.01.2013 tarihinde onaylanan ihale komisyon kararı ile ihale üzerinde bırakılan Önderler Gıd. İnş. Tem Teks. Pet. Kim. San Tic. Ltd. Şti. tarafından sunulan ekonomik ve mali yeterliğe ilişkin belgelerden bilançosu ve gelir tablosu incelendiğinde,
Bilanço bilgileri tablosu, ciro özeti, 2011 ve 2010 yılı kurumlar vergi beyannameleri ve ekinde ilgili yıllara ait tek düzen hesap planı ayrıntılı bilanço ve ayrıntılı gelir tabloları sunulduğu, 2011 yılına ait kurumlar vergi beyannamesinin tüm sayfalarının ilgili mevzuatına uygun özel kaşe ile serbest muhasebeci mali müşavir tarafından onaylandığı, 2011 yılı bilançosunda yer alan veriler üzerinden yapılan hesaplamalar sonucunda mali yeterlikte aranan oranlardan cari oranın 11,90, öz kaynak oranının 0,19 ve kısa vadeli banka borçlarının öz kaynaklara oranının 0,00 olduğu hesaplanmıştır. Anılan isteklinin 2011 yılı gelir tablosunda net satışlar tutarı teklif fiyatının üzerindedir. Beyanname düzenlenme ve kabul tarihlerinin ise ihale tarihi olan 08.01.2013 tarihi olduğu görülmüştür.
Başvuru sahibinin idareye yapmış olduğu şikayet başvurusu üzerine idare tarafından ihale üzerinde bırakılan isteklinin teklifi ekinde sunmuş olduğu ekonomik ve mali yeterliğe ilişkin belgelerin Bingöl Defterdarlık Vergi Dairesi Müdürlüğünden teyidinin istendiği, anılan Vergi Dairesinin 12.02.2013 tarihli cevabi yazısı ekinde ise anılan isteklinin 2010 ve 2011 takvim yıllarına ilişkin kurumlar vergisi beyannameleri ile ayrıntılı bilanço ve gelir tablolarının tasdikli suretlerinin yer aldığı görülmüştür.
Diğer taraftan, Serbest Muhasebeci, Serbest Muhasebeci Malî Müşavir ve Yeminli Mali Müşavirlerin Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmeliğin 49 uncu maddesinde, denetimin amacı, firma, kurum ve kuruluşların sahip ve ortaklarına, alacaklıları ile kredi kuruluşlarına, işçi ile işveren kuruluşlarına, Devletin ekonomik ve idari birimleri ile ayrıca vergi idaresine bunların mali tablolarında yer alan kayıtların gerçeğe uygun, doğru ve güvenilir olduğunu ortaya koymak şeklinde belirtilmiştir.
Vergi Beyannamelerinin Serbest Muhasebeci ve Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlerce İmzalanması Hakkında Genel Tebliğ (Sıra No:4)’e göre, mükelleflerin beyannameleri meslek mensupları (serbest muhasebeci malî müşavirler ve yeminli malî müşavirler) tarafından imzalanacak olup, meslek mensupları, mükellef tarafından kendilerine ibraz edilen belgelerin, Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliğleri ile Genel Muhasebe kurallarına uygun ve doğru olarak yasal süresi içinde kanuni defterlere kaydedilmesinden ve malî tablolara aktarılmasından sorumludur. Meslek mensupları, bilerek kullandıkları veya harici araştırmayı gerektirmeden veya muhteviyatı itibariyle yanıltıcı olduğu anlaşılabilen belgelerden de sorumlu olacaklardır. Meslek mensupları, beyannamelerini imzaladıkları mükelleflerce ibraz edilen belgelerde yer alan bilgilerin kanuni defterlere ve defterlerdeki bilgilerin malî tablolara uygunluğunun yanı sıra, beyannamelere eklenen temel malî tablolarda yer alan ve Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliğlerine göre belirlenen dönem kar/zararının doğruluğundan da sorumludurlar.
Görüldüğü üzere, serbest muhasebeciler ile yeminli mali müşavirlerin malî belgeler üzerinde yaptıkları onay işlemi, bu belgede yer alan bilgilerin doğruluğuna ilişkin bir beyan anlamına gelmektedir.
Bu itibarla, aktarılan yönetmelik ve tebliğ maddeleri ile Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin aktarılan maddesi birlikte değerlendirilmesi durumunda, Kamu İhale Mevzuatı’nda bilanço veya bilançonun anılan Yönetmelik’in 35’inci maddesinin üçüncü fıkrasındaki kriterlerin sağlandığını gösteren bölümlerinin, ilgili mevzuatına göre düzenlenmiş ve yeminli mali müşavir veya serbest muhasebeci mali müşavir ya da vergi dairesince onaylanmış olması şartının arandığı, serbest muhasebeci mali müşavir ve yeminli mali müşavirlere ilişkin yönetmelik ve tebliğ uyarınca bu şartın karşılanması halinde söz konusu belgelerin mevzuatına göre düzenlendiğinin ve üzerinde yer alan bilgilerin doğru olduğunun kabulünün gerektiği, bir diğer ifade ile serbest muhasebeci mali müşavir, yeminli mali müşavir ya da vergi dairesi tarafından onaylanmış ve Yönetmelik’te istenen kriterleri taşıyan bilanço veya ilgili kısımlarının sunulması halinde başkaca bir işlem yapılmasına gerek bulunmadığı sonucuna ulaşılmaktadır.
Diğer taraftan, Kamu İhale Kanunu ve Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin yukarıda yer verilen maddelerinde istekliler tarafından ekonomik ve mali yeterliğin değerlendirilmesinde kullanılmak üzere yılsonu bilançolarının sunulması zorunlu kılınmıştır. Bununla birlikte, yasal süresi sonrasında düzenlenen beyannamenin ekinde verilen yılsonu bilançosunun sunulmasına engel bir hüküm bulunmamaktadır. Zira, mevzuat açısından yıl sonu bilançosunda aranan şartlar; ilgili mevzuatına göre düzenlenmesi ve yeminli mali müşavir veya serbest muhasebeci mali müşavir ya da vergi dairesince onaylanmasıdır.
Bu çerçevede, ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından sunulan bilançonun idari şartnamede öngörülen kriterleri sağladığı anlaşılmış olup, bilançoların içeriğinde yer alan bilgilerin belgeyi onaylayan serbest muhasebeci mali müşavirin sorumluluğunda olması ve Yönetmelik’in aktarılan maddesinde istenen şekil ve içerik şartlarının karşılanmış olması nedeniyle başvuru sahibinin söz konusu iddiası yerinde görülmemiştir.
Sonuç olarak, yukarıda mevzuata aykırılıkları belirtilen işlemlerin düzeltici işlemle giderilemeyecek nitelikte işlemler olduğu tespit edildiğinden, ihalenin iptali gerekmektedir.
Açıklanan nedenlerle 4734 sayılı Kanun'un 65'inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 60 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,
1) Anılan Kanun'un 54'üncü maddesinin onuncu fıkrasının (a) bendi gereğince ihalenin iptaline,
2) Yaklaşık maliyetin gizliliğinin ihale öncesinde ihlal edilmesi hususunun, gerekli inceleme ve değerlendirme yapılmak üzere Bingöl Valiliğine bildirilmesine,
Oybirliği ile karar verildi. (¤¤)

Full & Egal Universal Law Academy