(4734 S. K. m. 21, 37, 38) (İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmelik m. 18)
Toplantı No: 2012/043
Gündem No: 51
Karar Tarihi: 25.07.2012
Karar No: 2012/UH.I-3017
Şikayetçi: Atlas Servis Otomasyon Temizlik Gıda Sağlık Hizmetleri Dağ. İnş. San. Ve Tic. Ltd. Şti., Orta Mahalle Lale Sokak No:36/2-B İSTANBUL
İhaleyi yapan idare: Hacettepe Üniversitesi Rektörlüğü (İdari Ve Mali İşler Daire Başkanlığı), Hacettepe Üniversitesi Sıhhiye Kampusu 06100 ANKARA
Başvuru tarih ve sayısı: 10.07.2012 / 24513
Başvuruya Konu İhale: 2012/76595 İhale Kayıt Numaralı "Ev İdaresi Hizmetleri (Temizlik, Yemek Servisi, Hasta Taşıma-Yardımcı Hizmetler)" İhalesi
Kurumca Yapılan İnceleme ve Değerlendirme: Hacettepe Üniversitesi Rektörlüğü İdari ve Mali İşler Daire Başkanlığı tarafından 21.06.2012 tarihinde pazarlık usulü ile yapılan “Ev İdaresi Hizmetleri  (Temizlik, Yemek Servisi, Hasta Taşıma, Yardımcı Hizmetler)” ihalesine ilişkin olarak Atlas Servis Otomasyon Temizlik Gıda Sağlık Hizmetleri Dağ. İnş. San. ve Tic. Ltd. Şti.’nin 27.06.2012 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 04.07.2012 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 10.07.2012 tarih ve 24513 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 10.07.2012 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.
Başvuruya ilişkin olarak 2012/2637 sayılı şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.
Karar: Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi:
İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle; ihale komisyon kararında kendi teklifleri ile birlikte Genç Ufuklar Dan. Tem. Gıda Halk. İliş. İnş. Taah. Paz. San. Dış Tic. Ltd. Şti.'nin teklifinin aşırı düşük olduğunun belirtildiği, ancak ihale konusu işin 01.07.2012 tarihinde başlaması gerektiği, yürütülmekte olan işin aksamaması ve kesintiye uğramaması için idarece aşırı düşük teklif sorgulaması yapılmadan ihale kararının Genç Ufuklar Dan. Tem. Gıda Halk. İliş. İnş. Taah. Paz. San. Dış Tic. Ltd. Şti. üzerine alındığı, buna göre idarece tesis edilen işlemin mevzuata uygun olmadığı, ihale üzerinde bırakılan isteklinin teklifinin aşırı düşük olduğu, anılan istekli tarafından teklif edilen bedelin ihale dokümanında düzenlenen teklif fiyata dahil olan giderleri karşılayamayacağı, bu bedel ile ihale konusu işin yapılamayacağı iddialarına yer verilmiştir.
A) Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir:
İdari şartnamenin 2 nci maddesinde ihale konusu iş; “Ev İdaresi Hizmetleri (Temizlik, Yemek Servisi, Hasta Taşıma, Yardımcı Hizmetler)” şeklinde tanımlanarak işin süresi ise sözleşme tasarısının 9 uncu maddesinde 01.07.2012-31.07.2012 olarak belirlenmiştir.
İdari şartnamenin “Teklif fiyata dahil olan giderler” başlıklı 25 nci maddesinde; “25.1. Her türlü ulaşım sigorta, vergi, resim ve harç giderleri istekliye ait olacaktır.
25.2. 25.1. maddesinde yer alan gider kalemlerinde artış olması ya da benzeri yeni gider kalemlerinin oluşması hallerinde, teklif edilen fiyatın bu tür artış ya da farkları karşılayacak payı içerdiği kabul edilir. Yüklenici, bu artış ve farkları ileri sürerek herhangi bir hak talebinde bulunamaz.
25.3. Teklif fiyata dahil olan diğer giderler aşağıda belirtilmiştir:
25.3.1. İşin süresi ve personel sayısı dikkate alınarak ilgili mevzuatına göre hesaplanacak işçilik ücreti:
Bütün işçiler ve yöneticiler için SSK işveren payı % 20 olarak alınmıştır. Sorumlu Müdüre brüt asgari ücretin %130 fazlası, Sorumlu Müdür Yardımcısına brüt asgari ücretin %110 fazlası, Yemek Servis Yöneticisine brüt asgari ücretin %90 fazlası, yönetici personelden Yemek Servis Gözetmenine brüt asgari ücretin %70 fazlası, Ekip şefine brüt asgari ücretin %80 fazlası ve hasta taşıma-yardımcı hizmetliye brüt asgari ücretin % 10 fazlası, işçilere asgari ücret ödenmesi ön görülmüş olup teklifte bu oranlar kullanılacaktır. (İstekliler hesaplamalarında Ocak 2012 tarihinden itibaren geçerli olan asgari ücreti baz alacaklardır.)
25.3.2. Yemek, yol ve giyecek giderleri:
- Yemek bedeli günlük olarak brüt 3,00.-TL olup ayda 26 gün idare yemekhanesinden ayni olarak karşılanacak ve firma hakedişinden kesilecektir.
- Yol bedeli günlük olarak brüt 8,38.-TL olup ayda 26 gün nakden brüt olarak işçinin ücretiyle birlikte ödenecek ve bordrosunda gösterilecektir.
- Yüklenici, bu Sözleşme kapsamında istihdam ettiği personele mevsim şartlarına ve görevlerine uygun Genel Teknik Şartname madde 8'de ayrıntısı tanımlanan iş elbiselerini ve ayakkabılarını, ayni olarak karşılayacaktır.
25.3.3. Malzeme giderleri:
Birim Fiyat Teklif Mektubu eki cetvelde yer alan malzeme giderleri teklif fiyata dahil olacaktır.
25.4. Sözleşme konusu işin bedelinin ödenmesi aşamasında doğacak Katma Değer Vergisi (KDV), ilgili mevzuatı çerçevesinde İdare tarafından yükleniciye ayrıca ödenir.
25.5. Kısa vadeli sigorta kolları prim oranı % 1,5'dur.
Yüklenicinin Sigorta Yaptırma İle ilgili Sorumlulukları:
Yüklenici; Ev İdaresi Hizmetleri ihalesi süresince, aşağıda belirtilen riskleri teminat altına alan sigorta poliçelerini İdare tarafından uygun görülecek sigorta şartnamesini kabul görecek bir sigorta Şirketi veya Şirketlerine yaptıracaktır.
a) Makine kırılması: Yüklenici, Ev İdaresi Hizmetlerinde kullanacağı şartnamede cins ve miktarları tanımlanmış makine-ekipman için piyasa rayiç bedelleri üzerinden 300.000- TL’den az olmamak üzere makine kırılması teminatı satın alacaktır.
b) Yangın Mali Sorumluluk (Komşuluk ve Kiracılık Sorumluluğu); Yüklenici gerek İdare tarafından kendisine Ayrılan bölüme, gerekse diğer alanların işletmecilerine veya kullanıcılarına vereceği her türlü maddi/bedeni/manevi hasarları teminat altına almak için sigorta limiti en az 300.000- TL olmak üzere Yangın Mali Sorumluluk (Komşuluk ve Kiracılık Sorumluluğu) poliçesi satın alacaktır.
c) Üçüncü Şahıs Mali Mesuliyeti; Yüklenici üçüncü şahıslara vereceği her türlü maddi/bedeni/manevi hasarları teminat altına almak üzere Üçüncü Şahıs Mali Mesuliyet poliçesi satın alacaktır. Bu poliçe teminatı en az 30.000- TL olacak, yangın ve kötü niyetli hareket ek teminatları dahil edilmiş olarak satın alınacaktır.
d) İşveren Mali Mesuliyeti; Yüklenici kendi çalıştırdığı personelin uğrayabileceği iş kazaları ile ilgili hasarları teminat altına almak üzere İşveren Mali Mesuliyet Poliçesi satın alacaktır. Şartnamede belirtilen personel sayısı (%20 artışlar dahil) üzerinden poliçe hazırlanacak ve teminat limiti, şahıs başına 750- TL’den az olmamak kaydıyla özellikle sürekli sakatlık ve ölüm durumunu da kapsayan bir poliçe satın alacaktır.
Yüklenici söz konusu sigorta poliçelerinin ve ilgili belgelerin birer kopyasını, Ev İdaresi Hizmetlerine başladığı ilk hafta İdareye temin ve tevdi edecektir. Söz konusu sigortalara ilişkin sigorta primlerinin ödenmesi ve sair tüm masraflar Yükleniciye ait olacaktır. Yüklenici mezkur sigortaları, Ev İdaresi Hizmetleri Sözleşmesi süresince idame ettirecektir.” şeklinde düzenleme yapılmıştır.
Diğer taraftan, teknik şartnamede yapılan düzenlemelerden ihale konusu iş için bu işte çalıştırılacak personele verilecek giyecek malzemesi ile bu işin gerçekleştirilmesi için kullanılacak temizlik malzemesi ve ekipmanlarının da teklif fiyata dahil olduğu anlaşılmaktadır.
21.06.2012 tarihinde pazarlık usulü ile yapılan ihaleye 3 istekli tarafından fiyat teklifi verilmiş, idarece isteklilerden son fiyat teklifleri istenmiş ve her üç istekli de son fiyat tekliflerini idareye sunmuştur. Son fiyat teklifleri üzerine alınan ihale komisyon kararında ise; “… Komisyonumuz ikinci oturumunda 1 nolu teklif sahibi Genç Ufuklar Dan. Tem. Gıda Halk. İliş. İnş.Taah. Paz. San. Dış Tic. Ltd. Şti. ile 3 nolu teklif sahibi Atlas Servis Oto. Tem. Gıda Sağlık Hiz. Dağ. İnş. San. ve Tic. Ltd. Şti. isteklilerinin verdikleri tekliflerin düşük olduğu tespit edilmiştir. Yapılan değerlendirme sonucunda hizmetin 01.07.2012 tarihinde başlaması gerektiğinden; yürütülmekte olan hizmetin aksamaması, kesintiye uğramaması devamlılığının sağlanması, hasta ve personel mağduriyetinin yaşanmaması ve kamu yararı da düşünüldüğünden Kamu İhale Kanununun 38 inci maddesine göre isteklilerden düşük fiyat sorgulaması istenmemiştir. Komisyonumuzca teklifleri geçerli olan 3 (üç) istekliden söz konusu Ev İdaresi Hizmetleri işi için hizmetin devamlılığı ve kamu yararı düşünülerek, ekonomik açıdan birinci en avantajlı teklif 1 nolu teklif sahibi Genç Ufuklar Dan. Tem. Gıda Halk. İliş. İnş.Taah. Paz. San. Dış Tic. Ltd. Şti.’nin teklifi, ekonomik açıdan ikinci avantajlı teklifin 3 nolu teklif sahibi Atlas Servis Oto. Tem. Gıda Sağlık Hiz. Dağ. İnş. San. ve Tic. Ltd. Şti. olduğu komisyonumuzca uygun görülmüştür.” şeklinde değerlendirme yapılmıştır.
          
Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 59 uncu maddesinde; “İhale komisyonu verilen tekliflerden, diğer tekliflere veya yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister.
İhale komisyonu;
a) Verilen hizmet ve yapım yönteminin ekonomik olması,
b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin işin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,
c) Teklif edilen işin özgünlüğü,
Hususlarında belgelendirilmek suretiyle yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak, aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir. İhale komisyonunca reddedilmeyen aşırı düşük teklifler, geçerli teklif olarak dikkate alınır.
Aşırı düşük tekliflerin tespiti ve değerlendirilmesinde; Kamu İhale Kurumu tarafından aşırı düşük tekliflerin tespiti, değerlendirilmesi ve ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi amacıyla sınır değer veya sorgulama kriterleri ya da ortalamalar belirlenmiş ise ihale komisyonu bu düzenlemeyi esas alır.
Aşırı düşük teklif değerlendirmesinde tekliflerin, asgari maliyet yanında sözleşme giderlerini karşılayıp karşılamadığı da dikkate alınır.” şeklinde düzenleme bulunmaktadır.
Yönetmeliğin anılan maddesinden, ihale komisyonunca, yapılan değerlendirme neticesinde geçerli olduğu tespit edilen tekliflerden, ihalede verilen diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olan isteklilerin tespit edileceği ve tespit edilen bu tekliflerin reddedilmeden önce yine madde metninde belirtilen usul doğrultusunda sorgulamaya tabi tutulacağı anlaşılmaktadır.
İdarece hesaplanan yaklaşık maliyette ihale konusu işte çalışacak personel gideri olarak haziran dönemi asgari işçilik bedelleri esas alınarak 1.512.559,70 TL belirlenmiş, temizlik ve diğer malzeme gideri için ise 56.162,63 TL belirlenmiş, firma kârı olarak da % 3,5 oranı ile 54.905,28 TL belirlenmiştir. İhale konusu işin yaklaşık maliyeti buna göre firma kârı hariç olmak üzere 1.568.722,33 TL olduğu anlaşılmaktadır.
Kamu İhale Genel Tebliğinin 79.4 üncü maddesinde; “…Personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihalelerinde, kar hariç yaklaşık maliyet tutarının üzerindeki teklifler aşırı düşük teklif olarak kabul edilmeyecektir.” şeklinde yer alan açıklamadan kârsız yaklaşık maliyetin altındaki tekliflerin aşırı düşük teklif sorgulamasına tabi tutulması gerektiği anlaşılmaktadır.
Buna göre ihaleye teklif veren isteklilerin teklif bedelleri esas alındığında ihale komisyon kararı ile ekonomik açıdan birinci ve ikinci avantajlı istekli olarak belirlenen isteklilere Kamu İhale Genel Tebliğinin 79.4 üncü maddesinde yer alan düzenlemeye göre aşırı düşük teklif sorgulaması yapılması gerekmektedir. Bu nedenle başvuru sahibinin idarece aşırı düşük teklif sorgulaması yapılmadan ihale kararı alınarak mevzuata aykırı işlem tesis edildiği yönündeki iddiası yerinde bulunmuştur.
B) İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmeliğin 18 inci maddesi yönünden yapılan inceleme sonucunda tespit edilen aykırılıklar ve buna ilişkin inceleme ve hukuki değerlendirme aşağıda yapılmıştır:
21.06.2012 tarihinde yapılan ihalenin ihale komisyon kararı aynı gün alınmış olup başvuru sahibi şikâyete konu ihale komisyon kararından 22.06.2012 tarihinde bilgi sahibi olmuştur. 27.06.2012 tarihinde ise idareye şikâyet başvurusunda bulunmuş, idarece şikâyete 04.07.2012 tarihli yazı ile cevap verilmiştir. Ancak idarenin cevabı başvuru sahibine tebliğ edilmeden başvuru sahibi 10.07.2012 tarihinde Kuruma itirazen şikâyet başvurusunda bulunmuş, bu arada idarece idareye yapılan şikâyet başvurusundan 2 gün sonra 29.06.2012 tarihinde sözleşme imzalanmıştır.
4734 sayılı Kanunun “İdareye şikâyet başvurusu” başlıklı 55 inci maddesinde; “Şikâyet başvurusu, ihale sürecindeki işlem veya eylemlerin hukuka aykırılığı iddiasıyla bu işlem veya eylemlerin farkına varıldığı veya farkına varılmış olması gereken tarihi izleyen günden itibaren 21 inci maddenin (b) ve (c) bentlerine göre yapılan ihalelerde beş gün, diğer hallerde ise on gün içinde ve sözleşmenin imzalanmasından önce, ihaleyi yapan idareye yapılır. İlanda yer alan hususlara yönelik başvuruların süresi ilk ilan tarihinden, ön yeterlik veya ihale dokümanının ilana yansımayan diğer hükümlerine yönelik başvuruların süresi ise dokümanın satın alındığı tarihte başlar.
İlan, ön yeterlik veya ihale dokümanına ilişkin şikâyetler birinci fıkradaki süreleri aşmamak üzere en geç ihale veya son başvuru tarihinden üç iş günü öncesine kadar yapılabilir. Bu yöndeki başvuruların idarelerce ihale veya son başvuru tarihinden önce sonuçlandırılması esastır. Şikâyet üzerine yapılan incelemede tekliflerin hazırlanmasını veya işin gerçekleştirilmesini etkileyebilecek maddi veya teknik hataların veya eksikliklerin bulunması ve idarece ihale dokümanında düzeltme yapılmasına karar verilmesi halinde, gerekli düzeltme yapılarak 29 uncu maddede belirtilen usule göre son başvuru veya ihale tarihi bir defaya mahsus olmak üzere ertelenir. Ancak belirlenen maddi veya teknik hataların veya eksikliklerin ilanda da bulunması halinde 26 ncı maddeye göre işlem tesis edilir.
İdare, şikâyet başvurusu üzerine gerekli incelemeyi yaparak on gün içinde gerekçeli bir karar alır. Alınan karar, şikâyetçi ile diğer aday veya istekliler ile istekli olabileceklere karar tarihini izleyen üç gün içinde bildirilir. İlan ile ihale veya ön yeterlik dokümanına yönelik başvurular dışında istekli olabileceklere bildirim yapılmaz.
Belirtilen süre içinde bir karar alınmaması durumunda başvuru sahibi tarafından karar verme süresinin bitimini, süresinde alınan kararın uygun bulunmaması durumunda ise başvuru sahibi dahil aday, istekli veya istekli olabilecekler tarafından idarece alınan kararın bildirimini izleyen on gün içinde Kuruma itirazen şikâyet başvurusunda bulunulabilir.
İdareye şikâyet başvurusunda bulunulması halinde, başvuru üzerine alınan kararın son bildirim tarihini, süresi içerisinde bir karar alınmaması halinde ise bu sürenin bitimini izleyen tarihten itibaren on gün geçmeden ve itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmadığı hususuna ilişkin sorgulama yapılmadan veya itirazen şikâyet başvurusunda bulunulması halinde ise Kurum tarafından nihai karar verilmeden sözleşme imzalanamaz.” hükmü yer almaktadır.
Kanunun yukarıya aktarılan hükmü uyarınca idarenin, idareye şikâyet başvurusunda bulunulması halinde, başvuru üzerine alınan kararın son bildirim tarihini, süresi içerisinde bir karar alınmaması halinde ise bu sürenin bitimini izleyen tarihten itibaren on gün geçmeden ve itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmadığı hususuna ilişkin sorgulama yapılmadan veya itirazen şikâyet başvurusunda bulunulması halinde ise Kurum tarafından nihai karar verilmeden sözleşme imzalanamayacağı açıktır.
Buna göre idarece imzalanan sözleşmenin usule uygun olmadığı anlaşıldığından sözleşmenin iptali gerekmektedir.
Sonuç olarak, yukarıda mevzuata aykırılıkları belirtilen işlemlerin düzeltici işlemle giderilebilecek nitelikte işlemler olduğu tespit edildiğinden, sözleşmenin ve ihale komisyon kararının iptal edilerek ekonomik açıdan birinci avantajlı istekli olan Genç Ufuklar Dan. Tem. Gıda Halk. İliş. İnş. Taah. Paz. San. Dış Tic. Ltd. Şti. ile ekonomik açıdan ikinci avantajlı istekli olan Atlas Servis Oto. Tem. Gıda Sağlık Hiz. Dağ. İnş. San. ve Tic. Ltd. Şti.’ne aşırı düşük teklif sorgulaması yapılması ve bu aşamadan sonraki işlemlerin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerekmektedir.
Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanunun 65 inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 60 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere;
1) Anılan Kanunun 54 üncü maddesinin onuncu fıkrasının (b) bendi gereğince düzeltici işlem belirlenmesine,
2) Usule uygun olarak imzalanmayan sözleşmeden dolayı konunun Yükseköğretim Kurulu Başkanlığına bildirilmesine,
Oybirliği ile karar verildi.  (¤¤)

Full & Egal Universal Law Academy