(4734 S. K. m. 54, 65) (4857 S. K. m. 46, 63) (İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmelik m. 8, 18) (Kamu İhale Genel Tebliği m. 78, 79)
Toplantı No: 2010/021
Gündem No: 22
Karar Tarihi: 11.03.2010
Karar No: 2010/UH.I-765
Şikayetçi: Şark Özel Güvenlik Ltd. Şti., Recep Paşa Caddesi İmren Apt. No: 15/16 - Taksim Beyoğlu/İSTANBUL
İhaleyi yapan idare: İzmir Fuarcılık Hizmetleri Kültür ve Sanat İşleri Ticaret A.Ş., Şaireşref Bulvarı No: 50 Kültürpark Konak/İZMİR
Başvuru tarih ve sayısı: 18.02.2010 / 2904
Başvuruya Konu İhale: 2009/175437 İhale Kayıt Numaralı "Özel Güvenlik Personeli Hizmet Alımı" İhalesi
Kurumca Yapılan İnceleme ve Değerlendirme: 05.03.2010 tarih ve I.H.04.88.0253/2010-6E sayılı Esas İnceleme Raporunda;
İzmir Fuarcılık Hizmetleri Kültür ve Sanat İşleri Ticaret A.Ş. tarafından 15.01.2010 tarihinde açık ihale usulü ile yapılan “Özel Güvenlik Personeli Hizmet Alımı” ihalesine ilişkin olarak Şark Özel Güvenlik Ltd. Şti.’nin 02.02.2010 tarihinde yaptığı şikayet başvurusunun, idarenin 08.02.2010 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibinin 18.02.2010 tarih ve 2904 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 15.02.2010 tarihli dilekçe ile itirazen şikayet başvurusunda bulunduğu,
İdare tarafından gönderilen bilgi ve belgelerin incelenmesinden;
4734 sayılı Kanunun 54 üncü maddesinin onuncu fıkrasının (a) bendi gereğince, ihalenin iptaline,
Karar verilmesinin uygun olacağı hususlarına yer verilmiştir.
Karar:
Esas İnceleme Raporu ve ekleri incelendi:
İtirazen şikayet dilekçesinde özetle;
1) İhale üzerinde bırakılan isteklinin teklif fiyatından asgari işçilik maliyetinin çıkarılması sonucunda 12.924,16 TL’lik bir tutarın kaldığı, bu tutarla 518 personele ait özel mali mesuliyet sigortası ve giyim bedelinin karşılanmasının mümkün olmadığı, giyim bedeli açısından parça başına 2,86 TL civarında bir tutarın kaldığı, bu fiyatlarla giyim malzemelerinin temin edilmesinin hayatın olağan akışına aykırı olduğu,
2) Her ne kadar ihale dokümanına daha önce itiraz edilmemiş olsa da; idari şartnamede 2 ihtisas fuarı için ayda 25 gün üzerinden 445 kişinin çalıştırılacağı, bu kişilere asgari ücretin % 20 fazlası ve aylık 26 gün üzerinden hesaplanmak üzere günlük brüt 7,00 TL yemek; 4,58 TL yol bedeli ödeneceği düzenlemelerinin yer aldığı, 25 gün çalıştırılması öngörülen personele 26 gün üzerinden yol-yemek ücreti verilmesinin söz konusu olamayacağı noktasından hareketle firmalarının bu giderleri 25 gün üzerinden hesapladığı, ayrıca bu personel açısından 100 saat fazla çalışma öngörüldüğü, iş mevzuatına göre bir işçinin bir yıllık fazla çalışma süresinin 270 saati, günlük çalışma süresinin ise 11 saati aşamayacağı, buna göre bir işçinin günlük fazla çalışma miktarının azami 3 saat olabileceği, bu durumda ihtisas fuarlarında çalıştırılacak olan personelin 100 saat fazla çalışma yapabilmesinin matematiksel olarak mümkün olmadığı,
İddialarına yer verilmiştir.
A- Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir:
1) Başvuru sahibinin 1 inci iddiasına ilişkin olarak:
İnceleme konusu ihaleye ait idari şartnamenin “İhale konusu işe ilişkin bilgiler” başlıklı 2 nci maddesinde ihale konusu hizmetin adı; “Özel güvenlik hizmet alımı”, miktarı ve türü ise; “İzfaş Fuar Kültürpark Alanı (kapalı+açık alan 421.000 m2) 01.03.2010 tarihinden 31.12.2010 tarihine kadar toplam 73 kişi güvenlik görevlisi ve ihtisas fuarları (Marble 2010 Fuarı 175 kişi ve 79.İEF Fuarı 270 kişi) 445 kişi özel güvenlik ek personel hizmet alımı” şeklinde düzenlenmiştir.
Aynı şartnamenin “Teklif fiyata dahil giderler” başlıklı 25 inci maddesinde;
“…
25.3. Teklif fiyata dahil olan giderler aşağıda belirtilmiştir:
25.3.1. İşin süresi ve personel sayısı dikkate alınarak ilgili mevzuatına göre hesaplanacak işçilik ücreti:
a) Güvenlik Amiri 1 kişi brüt asgari ücretin % 35 Fazlası,
Güvenlik Vardiya Amiri 3 kişi brüt asgari ücretin % 30 Fazlası,
Güvenlik Personeli 69 kişi brüt asgari ücretin % 20 Fazlası,
İhtisas Fuarı ( Marble Fuarı) 175 kişi brüt asgari ücretin % 20 Fazlası,
İhtisas Fuarı ( 79 İEF) 270 kişi brüt asgari ücretin % 20 Fazlası,
b) Bayram ve Genel Tatil Ücretleri:
İş süresi boyunca güvenlik amiri toplam 13,5 gün bayram ve genel tatil çalışması yapacak olup, brüt günlük asgari ücretin % 35 fazlası üzerinden hesaplanarak yapılan ödemeler,
İş süresi boyunca güvenlik vardiya amiri toplam 40,5 gün bayram ve genel tatil çalışması yapacak olup, brüt günlük asgari ücretin % 30 fazlası üzerinden hesaplanarak yapılan ödemeler,
İş süresi boyunca güvenlik personeli toplam 931,5 gün bayram ve genel tatil çalışması yapacak olup, brüt günlük asgari ücretin % 20 fazlası üzerinden hesaplanarak yapılan ödemeler,
c) Fazla Çalışma Ücretleri:
İş süresi boyunca güvenlik amiri toplam 270 saat fazla çalışma yapacak olup, brüt saatlik
asgari ücretin % 35 fazlası % 50 arttırılarak hesaplanarak yapılan ödemeler,
İş süresi boyunca güvenlik vardiya amiri toplam 810 saat fazla çalışma yapacak olup, brüt saatlik asgari ücretin % 30 fazlası % 50 arttırılarak hesaplanarak yapılan ödemeler,
İş süresi boyunca güvenlik personeli toplam 18.630 saat fazla çalışma yapacak olup, brüt saatlik asgari ücretin % 20 fazlası % 50 arttırılarak hesaplanarak yapılan ödemeler,
d) İhtisas Fuarlarında Çalışacak Güvenlik Personeli Ücretleri:
Toplam 445 kişi
175 kişi 25 gün 2010 Marble Fuarı
270 kişi 25 gün 79 İEF Fuarı ihtisas fuarlarında çalışacak olup, ( Ek özel güvenlik personelinin günlük çalışma ücretleri) güvenlik personelinin aylık maliyetleri (brüt aylık asgari ücret % 20 fazlası),
26 gün üzerinden 7.00 YTL brüt yemek bedeli nakdi ödenmesi,
26 gün üzerinden 4.58 YTL brüt yol bedeli nakdi ödenmesi hesaplanarak yapılan
ödemeler.
e) İhtisas Fuarları Özel Güvenlik Ek Personel: Toplam 445 kişi 44.500 saat fazla çalışma yapacak olup, brüt saatlik asgari ücret %20 Fazlası % 50 arttırılarak hesaplanarak yapılan ödemeler.
f) İhtisas Fuarları 79. İEF Özel Güvenlik Ek Personel: Toplam 270 kişi 1 gün (26 Ağustos Zafer Bayramı) bayram ve genel tatil çalışması yapacak olup, brüt günlük asgari ücretin % 20 fazlası üzerinden hesaplanarak yapılan ödemeler,
Teklif fiyata dahildir.
g) Yemek, Yol ve giyecek giderleri:
Ayda 26 gün üzerinden 7.00 YTL / brüt yemek bedeli
Ayda 26 gün üzerinden 4.58 YTL / brüt yol bedeli nakdi olarak ödenecek ve ücret bordrosunda gösterilecektir.
h) 73 Kişi İçin Personele İşin Yapılması Sırasında Verilmesi Zorunlu:
1 adet kep.
4 adet gömlek (2 adet kışlık,2 adet yazlık).
1 adet kravat.
2 adet ayakkabı (1 adet kışlık, 1 adet yazlık).
2 adet pantolon (1 adet kışlık, 1 adet yazlık).
1 adet kemer.
1 adet mont.
1 adet Kazak.
Üniforma ayni olarak verilecek olup, teklif fiyata dahildir.
ı) 175 Kişi Ek Güvenlik Personeli İçin Personele İşin Sırasında Verilmesi Zorunlu:
1 adet kep.
1 adet gömlek (kışlık).
1 adet kravat.
1 adet ayakkabı (kışlık).
1 adet pantolon,(kışlık).
1 adet kemer.
1 adet mont.
1 adet kazak.
Üniforma aynı olarak verilecek olup, teklif fiyata dahildir.
i) 270 Kişi Ek Güvenlik Personeli İçin Personele İşin Sırasında Verilmesi Zorunlu:
1 adet kep.
1 adet gömlek (yazlık).
1 adet kravat.
1 adet ayakkabı (yazlık).
1 adet pantolon (yazlık).
1 adet kemer.
Üniforma ayni olarak verilecek olup, teklif fiyata dahildir.”
Düzenlemesine yer verilerek isteklilerin teklif fiyatlarına dahil etmeleri gereken giderler belirlenmiştir.
İdari şartname düzenlemeleri doğrultusunda, şikayete konu ihalede teklif edilmesi gereken asgari işçilik maliyetinin (giyim bedeli hariç, % 3 sözleşme-genel giderler dahil) 2.130.241,73 TL olduğu tespit edilmiştir.
19.01.2010 tarihli ihale komisyonu ara kararı ile Cihan Özel Güv. ve Eğitim Hiz. Ltd. Şti., Ulusoy Özel Güv. Hiz. Ltd. Şti., Şark Özel Güvenlik Ltd. Şti., S.T.K. Güv. Sis. Özel Güv. Tic. Ltd. Şti., Oran Özel Güv. ve Eğt. Dan. Hiz. A.Ş. ve Er-Doğan Güvenlik Hizmetleri Ltd. Şti. ünvanlı isteklilerin teklifleri aşırı düşük teklif olarak değerlendirilmiş ve adı geçen isteklilerden 22.01.2010 tarihine kadar tekliflerinde önemli görülen bileşenler hakkında açıklamada bulunulması istenilmiştir.
Kamu İhale Genel Tebliğinin “Hizmet alımı ihalelerinde aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi” başlıklı 79 uncu maddesinde; “79.5.5. İstekliler tarafından yapılan açıklamada, malın stoklarda bulunduğunun belirtilmesi durumunda; Vergi Usul Kanununun 182 nci maddesi gereğince tutulması gereken envanter defterinin ilgili malzeme veya mala ilişkin kısmının mükellefin tasdik anlaşması yaptığı YMM veya beyannamelerini imzalayan SMMM tarafından onaylı örneğinin veya mükellefin tasdik anlaşması yaptığı YMM veya beyannamelerini imzalayan SMMM tarafından hazırlanan ve onaylanan ilgili malzeme veya mala ilişkin stok tespit raporunun sunulması zorunludur. Stok tespit raporunda mükellefin yasal defter ve belgelerine uygun ilgili malzeme veya mala ilişkin birim maliyetlerin gösterilmesi zorunludur.
…
79.11. Özel güvenlik hizmet alım ihalelerinde mali sorumluluk sigortası gideri aşırı düşük teklif sorgulamasında önemli bir bileşen olarak kabul edilecek ve isteklilerce aşırı düşük teklif sorgulaması çerçevesinde sigorta acentelerinden alınarak sunulan poliçe, proforma fatura veya sözleşmelerin ekine sigorta acentelerince Özel Güvenlik Mali Sorumluluk Sigortası Tarife ve Talimatında yer alan teminat tutarları üzerinden teklif ettikleri sigorta prim tutarlarıyla özel güvenlik mali sorumluluk sigortası hizmetini geçekleştirebileceklerine ilişkin ilgili sigorta şirketinin genel müdürlüğünden veya bölge müdürlüğünden alınan teyit yazısının eklenmesi ve bu teyitlerin yetkili kişilerin imzasını taşıması gerekecektir. Ancak sigorta şirketlerinin genel müdürlük veya bölge müdürlüklerinden alınmış poliçe veya fiyat teklifleri için teyit alınmasına gerek bulunmamaktadır.” açıklamalarına yer verilmiştir.
İhale üzerinde bırakılan istekli Ulusoy Özel Güv. Hiz. Ltd. Şti.’nin aşırı düşük teklif açıklamasının incelenmesi neticesinde; işçilik ücretlerine ilişkin hesaplamaların KİK işçilik hesaplama modülü kullanılarak;
1 adet güvenlik amiri açısından; 15.999,90 TL çalışma ücreti, 2.216,70 TL fazla çalışma ücreti, 554,17 TL resmi tatil günleri çalışma ücreti,
3 adet vardiya amiri açısından; 46.631,40 TL çalışma ücreti, 6.407,10 TL fazla çalışma ücreti, 1.600,97 TL resmi tatil günleri çalışma ücreti;
69 adet güvenlik personeli açısından; 1.009.573,50 TL çalışma ücreti, 135.999,00 TL fazla çalışma ücreti, 33.990,44 TL resmi tatil günleri çalışma ücreti;
79. İEF Fuarında çalışacak 270 güvenlik personeli açısından 329.197,50 TL çalışma ücreti, 197.100,00 TL fazla çalışma ücreti, 9.852,30 TL resmi tatil günleri çalışma ücreti;
Marble Fuarı kapsamında çalışacak 175 güvenlik personeli açısından 213.368,75 TL çalışma ücreti, 127.750,00 TL fazla çalışma ücreti;
Olmak üzere ihale dokümanı ve mevzuata uygun şekilde yapılmış olduğu;
Giyim bedeline ilişkin olarak, idari şartnamede giyim malzemesi verileceği öngörülen 3 ayrı personel grubunun giyim malzemelerine ait 3 ayrı stok tespit raporunun sunulmuş olduğu, bu raporların serbest muhasebeci mali müşavir tarafından onaylanmış ve giyim malzemelerinin birim fiyatlarının belirtilmiş olduğu;
Özel mali sorumluluk sigortasına ilişkin olarak Aviva Sigorta Yetkili Acentesi Yaprak Sigorta tarafından düzenlenmiş, 10 ay çalıştırılacak 73 personel için 12 aylık 164,25 TL, 79. İEF Fuarında 25 gün çalıştırılacak 270 personel için 12 aylık 607,50 TL olmak üzere 1 aylık 50,63 TL ve Marble Fuarında yine 25 gün çalıştırılacak 175 personel için 12 aylık 393,75 TL olmak üzere 1 aylık 32,81 TL karşılığında sigorta altına alma tekliflerini içeren 3 adet teklif yazısının sunulmuş olduğu ve 3 teklifin de Aviva Sigorta A.Ş. tarafından imzalanmış teyit yazılarının aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında yer aldığı tespit edilmiştir.
Sonuç olarak, ihale üzerinde bırakılan isteklinin teklifinin asgari işçilik maliyetini karşıladığı, teklifinde önemli bileşen olarak kabul edilen kalemlere ilişkin açıklamaların da mevzuatta öngörülen tevsik edici belgelere dayalı olarak yapıldığı anlaşıldığından başvuru sahibinin birinci iddiası yerinde görülmemiştir.
2) Başvuru sahibinin 2 nci iddiasına ilişkin olarak:
Başvuru sahibinin ikinci iddiasına ilişkin idareye şikayet başvurusunda bulunmadığı tespit edilmiştir.
İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmeliğin “Başvuruların şekil unsurları” başlıklı 8 inci maddesinde yer alan; “10) İdarenin şikayet üzerine aldığı kararda belirtilen hususlar hariç, şikayet başvurusunda belirtilmeyen hususlar itirazen şikayet başvurusuna konu edilemez.” hükmü uyarınca ikinci iddianın şekil yönünden reddi gerekmektedir.
Diğer taraftan, Kamu İhale Genel Tebliğinin “Personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımlarında teklif fiyata dahil olacak giderler” başlıklı 78 inci maddesinde yer alan; “78.13. Yemek ve yol bedelinin nakdi olarak ödeneceği öngörülen ihalelerinin idari şartnamelerinde, yemek ve yol bedelinin günlük brüt tutarları ve ayda kaç gün ödeneceği yazılacak, bu brüt tutarların nakdi olarak ödeneceği ve ücret bordrosunda gösterileceği açıkça belirtilecektir. Her ay 30 gün olarak kabul edilecek ve bazı ayların 30 günden daha fazla ya da eksik günleri dikkate alınmayacaktır. İdari şartnamede 26 veya 22 olarak belirlenen aylık gün sayısı üzerinden hesaplama yapılacak ve 31 veya 28 gün olan aylardaki fiili gün sayısı dikkate alınmayacaktır. Yemek ve yol için aylık gün sayısı belirlenmemiş ise 26 gün olarak hesaplama yapılacaktır.” açıklaması yer almaktadır. Buna göre, ihale konusu hizmetin süresi kaç gün olursa olsun, yemek ve yol bedeli aylık 22 veya 26 gün üzerinden hesaplanmalıdır. İnceleme konusu ihalenin idari şartnamesinde yemek ve yol bedelinin 26 gün üzerinden ödeneceği yönündeki düzenleme dikkate alındığında, yemek ve yol bedeline ilişkin hesaplamanın KİK işçilik hesaplama modülünde yer alan “1 ayda işçiye yemek verilen gün sayısı” ve “1 Ayda işçiye yol bedeli verilen gün sayısı” bölümlerine 26 gün bilgisi girilerek yapılması gerekmektedir. Zira işçilik modülünde 26 gün verisi ilgili bölüme girildiğinde, çalışılacak gün sayısından bağımsız olarak, bir işçinin bir günlük (çalışma ücreti, yemek, yol vb. ücretler dahil) birim fiyatı hesaplanmakta ve bu fiyat modülde yer alan artık güne ilişkin birim fiyat bölümünde gösterilmektedir. Bu nedenle modülde yer alan artık gün kısmına çalışılacak gün sayısı girildiğinde, bu sayı bir işçinin bir günlük birim fiyatı ile çarpılmakta ve çalışılacak gün sayısı kadar işçilik ücreti hesaplanmaktadır. Somut olayda, personelin 25 gün çalışacağı verisi artık gün kısmına girildiğinde, bir işçinin bir günlük birim fiyatıyla 25 sayısının çarpılması neticesinde o işçiye ait 25 günlük ücret ortaya çıktığından, 25 gün çalışan personele 26 günlük yemek ve yol bedeli ödenmesi söz konusu olmamaktadır. Diğer bir deyişle, 25 gün çalışan bir personele ödenecek ücretin içerisinde 26 günlük yemek ve yol bedeli değil; aylık 26 gün üzerinden hesaplanan bir günlük yemek ve yol bedelinin 25 ile çarpılması sonucu ortaya çıkan ve toplamda 25 günlük ücrete tekabül eden tutar ödenmektedir. Bir diğer husus olarak; 4857 sayılı İş Kanununun “Çalışma süresi” başlıklı 63 üncü maddesinde yer alan; “Genel bakımdan çalışma süresi haftada en çok kırkbeş saattir. Aksi kararlaştırılmamışsa bu süre, işyerlerinde haftanın çalışılan günlerine eşit ölçüde bölünerek uygulanır. Tarafların anlaşması ile haftalık normal çalışma süresi, işyerlerinde haftanın çalışılan günlerine, günde onbir saati aşmamak koşulu ile farklı şekilde dağıtılabilir. Bu halde, iki aylık süre içinde işçinin haftalık ortalama çalışma süresi, normal haftalık çalışma süresini aşamaz. Denkleştirme süresi toplu iş sözleşmeleri ile dört aya kadar artırılabilir.” hükmü uyarınca bir işçinin bir günlük çalışma süresi her ne şekilde olursa olsun 11 saati aşamamaktadır.
Yine aynı Kanunun “Hafta tatili ücreti” başlıklı 46 ncı maddesinde; “Bu Kanun kapsamına giren işyerlerinde, işçilere tatil gününden önce 63 üncü maddeye göre belirlenen iş günlerinde çalışmış olmaları koşulu ile yedi günlük bir zaman dilimi içinde kesintisiz en az yirmidört saat dinlenme (hafta tatili) verilir.” hükmü yer almaktadır.
Teknik şartnamenin “Çalışma planlaması” başlıklı 6 ncı maddesinde; “6.1- Yüklenici, şartname konusu işin yapılması için bu özel ve idari teknik şartnamede vasıfları belirtilen 73 personeli aşağıda belirtilen vardiya sistemine göre çalıştıracaktır. Hafta sonu resmi tatil bayram ve diğer günlerde çalışmalar 24 saat aralıksız devam edecektir.
07:00-15:00 6 gün
15:00-23:00 6 gün
23:00-07:00 6 gün
Ayrıca, güvenlik görevlilerinin bir kısmı aşağıda belirtilen çalışma saatlerine göre çalışacaktır: 08:00-17:00 saatleri arasında hafta 5,5 gün.” düzenlemesine yer verilmiştir.
Yukarıda yer verilen madde, 10 ay süreyle çalıştırılacak 73 adet personelin çalışma saatlerini düzenlemektedir ve ihtisas fuarlarında 25 gün süreyle çalıştırılması öngörülen toplam 445 adet personelin çalışma saatlerine ilişkin teknik şartnamede bir düzenleme bulunmamaktadır.
İdari şartnamede ihtisas fuarlarında çalıştırılacak özel güvenlik ek personeli olan toplam 445 kişinin 44.500 saat fazla çalışma yapacağı yönündeki düzenleme paralelinde, her bir personele hizmet süresi boyunca (44.500 / 445 = 100) 100 saat fazla çalışma yaptırılacağı, adı geçen personellere ait hizmet süresinin de 25 gün olduğu ve İş Kanununun 46 ncı maddesi uyarınca her personele yedi günlük bir zaman dilimi içinde bir günlük hafta tatili verilmesinin zorunlu olduğu göz önüne alındığında, her bir personelin bu 25 günlük hizmet süresi içerisinde maksimum 22 iş günü çalıştırılabileceği, idari şartnamede her personel açısından öngörülen 100 saatlik fazla çalışmanın maksimum 22 günlük çalışma süresi içerisinde gerçekleştirilebilmesi için her personele günlük 4 saati aşkın fazla çalışma yaptırılması gerektiği sonucunun ortaya çıkacağı anlaşılmaktadır.
Teknik şartnamede ihtisas fuarlarında çalıştırılacak personelin haftalık çalışma saatlerinin belirlenmediği, bu süre İş Kanununa göre haftalık normal çalışma süresi olan 45 saat olarak esas alındığında, bunun günlük 7,5 saatlik bir çalışmayı gerektireceği, yukarıda ihtisas fuarlarında çalıştırılacak 445 personel açısından bahsedilen fazla çalışma sürelerine ilişkin düzenleme çerçevesinde, günlük 4 saati geçen bu sürenin, günlük normal çalışma süresine eklenmesi durumunda, bir gün içerisinde 11 saati aşan sürelerde personel çalıştırılması sonucunun ortaya çıkacağı görülmektedir.
4857 sayılı İş Kanununun amir hükmü uyarınca, bir işçinin günlük çalışma süresi her ne şekilde olursa olsun 11 saati aşamayacağından, hizmet kapsamında çalıştırılacak personel sayısının, her personelin günlük çalışma süresinin 11 saati aşmayacak şekilde belirlenmesi gerekmektedir.
B) İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmeliğin 18 inci maddesi yönünden yapılan inceleme sonucunda tespit edilen aykırılıklar ve buna ilişkin inceleme ve hukuki değerlendirme aşağıda yapılmıştır:
1) Kamu İhale Genel Tebliğinin “Hizmet alımı ihalelerinde aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi” başlıklı 79 uncu maddesinde; “79.5.1. İstekliler tarafından proforma faturalarla açıklama yapılması durumunda; proforma faturada proforma fatura içeriği mala ilişkin olarak mükellefin son geçici vergi beyanname döneminde tespit edilen birim ortalama maliyet belirtilecek ve proforma faturaya, ilgili malın son geçici vergi beyanname dönemine ait bir alış ve bir satış faturası örneği eklenerek tasdik anlaşması yapılan YMM veya beyannamelerini imzalayan SMMM’ ye onaylatılmış olması zorunludur. Proforma fatura veren imalatçı ise; proforma fatura ekinde, ilgili mala ilişkin imalatçının son geçici vergi beyanname döneminde çıkartılan birim maliyet cetveli verilecektir. Sunulan birim maliyet cetveli, mükellefin tasdik anlaşması yaptığı YMM veya beyannamelerini imzalayan SMMM tarafından onaylanmış olacaktır.
79.5.2. İsteklilerce yapılan açıklamalarda teklifin bir bölümünü oluşturan iş kısımlarına ilişkin olarak piyasada o alanda faaliyet gösteren kişilerden alınan fiyat tekliflerinin sunulması halinde; söz konusu fiyat tekliflerinin ekinde, Vergi Usul Kanununa göre tutulması zorunlu olan yasal defter ve belgelere uygunluğu YMM veya SMMM tarafından onaylanmış maliyet tespit raporunun sunulması zorunludur. Söz konusu maliyet tespit raporunda, fiyat teklifi verilen işle ilgili varsa malların birim ortalama maliyetleri ile işçilik maliyetleri belirtilmelidir. Fiyat teklifinin kapsamında sadece mal bulunuyor ise; maliyet tespit raporu yerine, piyasadan alınan mallara ilişkin olarak (79.5.1) maddesinde belirtildiği şekilde proforma faturaların, fiyat teklifi veren kişinin üretici olması durumunda ise, son geçici vergi beyanname döneminde çıkartılan ilgili malın birim maliyet cetvelinin sunulması zorunludur.
…
79.5.5. İstekliler tarafından yapılan açıklamada, malın stoklarda bulunduğunun belirtilmesi durumunda; Vergi Usul Kanununun 182 nci maddesi gereğince tutulması gereken envanter defterinin ilgili malzeme veya mala ilişkin kısmının mükellefin tasdik anlaşması yaptığı YMM veya beyannamelerini imzalayan SMMM tarafından onaylı örneğinin veya mükellefin tasdik anlaşması yaptığı YMM veya beyannamelerini imzalayan SMMM tarafından hazırlanan ve onaylanan ilgili malzeme veya mala ilişkin stok tespit raporunun sunulması zorunludur. Stok tespit raporunda mükellefin yasal defter ve belgelerine uygun ilgili malzeme veya mala ilişkin birim maliyetlerin gösterilmesi zorunludur.” açıklamaları yer almaktadır.
Başvuru sahibi Şark Özel Güvenlik Ltd. Şti.’nin aşırı düşük teklif açıklamasının incelenmesi neticesinde; giyim bedeline ilişkin olarak % 3 sözleşme ve genel giderler dahil 22.831,80 TL tutarının öngörüldüğü, giyim malzemelerinden firma stoklarında bulunanlara ait serbest muhasebeci mali müşavir onaylı stok tespit raporunun; stoklarda bulunmayıp piyasadan temin edilecek malzemelerden olan; yazlık-kışlık gömlek, yazlık-kışlık pantolon, mont, şapka(kep), kravat, kazak, kemer ve ayakkabı kalemlerine ait Doğrudur Tekstil Ürünleri San. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından kendilerine hitaben verilmiş fiyat teklif yazısının sunulmuş olduğu, ayrıca bu fiyat teklif yazısını tamamlayıcı nitelikte gömlek, kazak, kravat, şapka(kep), pantolon ve mont malzemelerine ait üretim maliyetlerini gösterir serbest muhasebeci mali müşavir onaylı belgelerin açıklama kapsamında yer aldığı görülmüştür. Ayakkabı ve kemer malzemeleri için ise Doğrudur Tekstil Ürünleri San. ve Tic. Ltd. Şti.’ne ait birer adet alış-satış faturalarının eklendiği ancak kemer alımına ait Yağmur Ticaret tarafından düzenlenen faturanın düzenlenme tarihinin 30.05.2009 olduğu, bu yüzden faturanın son geçici vergi beyanname dönemine ait bir alış faturası olmadığı tespit edilmiştir.
Diğer taraftan, teklif alma yazısında ayakkabı malzemelerine ilişkin birim fiyatın 20,00 TL olarak belirtildiği, isteklinin ise aşırı düşük teklif açıklamasında ayakkabı birim fiyatı olarak 12,50 TL teklif ettiği görüldüğünden, söz konusu teklif alma yazısının ayakkabı malzemeleri açısından bedel tevsik edici niteliği bulunmamaktadır. Ayakkabı malzemeleri açısından Gülhan Kundura’dan üzerinde “proforma faturadır” ibaresinin yer aldığı, adı geçen istekliye hitaben düzenlenmiş ve 300 adet ayakkabının 12,50 TL birim fiyat ile satılacağının belirtildiği bir proforma fatura ile Gülhan Kundura’ya ait, serbest muhasebeci mali müşavir onaylı, son geçici vergi beyanname döneminde düzenlenmiş birer adet alış-satış faturasının açıklama kapsamında yer aldığı ancak söz konusu proforma faturada, proforma fatura içeriği ayakkabı malzemelerine ilişkin olarak mükellefin son geçici vergi beyanname döneminde tespit edilen birim ortalama maliyetin belirtilmediği görülmüştür.
Bununla birlikte, başvuru sahibinin giyim bedeli açısından sözleşme ve genel giderler dahil 22.831,80 TL bedel öngördüğü görüldüğünden, bu bedelin ihalede teklif edilmesi gereken asgari tutara eklenmesi sonucunda, başvuru sahibince ihalede teklif edilmesi gereken asgari bedelin 2.153.073,53 olduğu, ilgilinin ihtisas fuarlarında 25 gün süreyle çalıştırılması öngörülen toplam 445 adet personele ait işçilik ücretleri hesaplama aşamasında yemek ve yol bedeli fiyatlandırmasını 25 gün üzerinden yapmış olduğu, bu durumun idari şartnamede yemek ve yol bedelinin 26 gün üzerinden ödeneceği yönündeki düzenlemeye uygun olmadığı, bu fiyatlandırma nedeniyle isteklinin işçilik ücreti olarak teklif ettiği bedelin toplam 2.125.012,98 TL olduğu ve bu bedele isteklice öngörülen giyim bedelinin eklenmesi sonucunda 2.147.844,78 TL bedeline ulaşıldığı, bu bedelin de başvuru sahibi açısından tespit edilen 2.153.073,53 TL’lik asgari işçilik maliyetini karşılamadığı tespit edilmiştir.
Sonuç olarak ilgilinin aşırı düşük teklif açıklamasının mevzuatta belirlenen tevsik edici belgelere dayalı olarak gerçekleştirilmediği ve teklifinin ilgili adına tespit edilen asgari işçilik maliyetini karşılamadığı tespit edildiğinden başvuru sahibi isteklinin teklifinin değerlendirme dışı bırakılması gerekmektedir.
2) Kamu İhale Genel Tebliğinin “Hizmet alımı ihalelerinde aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi” başlıklı 79 uncu maddesinde; “79.1. Personel çalıştırılmasına dayalı olan hizmet alımı ihalelerinde, tekliflerin değerlendirilmesinde;
İhale ve sözleşmeye ilişkin damga vergileri, Kamu İhale Kurumu payı ve noter masrafları gibi sözleşme giderleri ile amortisman, kıdem tazminatı, iş yeri hekimliği ücreti, oryantasyon (ihale konusu işe uyum) eğitimi gideri, yaka kartı ve bu mahiyetteki genel giderleri karşılamak üzere birim fiyat teklif cetvelinde yer alan her bir işçilik kalemindeki (yol, yemek ve giyecek dahil brüt asgari ücret veya brüt asgari ücretin yüzde (%) fazlası üzerinden ücret hesaplanan işçilik kalemi ile ulusal bayram ve genel tatil günleri ve fazla çalışma saatlerine ilişkin işçilik kalemleri) birim fiyatlar üzerinden işçilik hesaplama modülü kullanılarak % 3 oranında sözleşme giderleri ve genel giderler hesaplanacaktır. % 3 oranındaki sözleşme giderleri ve genel giderler, toplam asgari işçilik maliyeti üzerinden hesaplanmayacaktır.
…
79.3. Asgari işçilik maliyeti;
i- İhale tarihinde yürürlükte bulunan brüt asgari ücret veya idari şartnamede brüt asgari ücretin yüzde (%) fazlası olarak belirlenen ücret,
ii- İdari şartnamede öngörülen nakdi veya ayni yemek ve yol bedeli ile ayni giyim bedeli,
iii- İşveren sigorta prim tutarından oluşmaktadır.
79.4. İhale komisyonu tarafından, asgari işçilik maliyeti ve % 3 oranındaki sözleşme giderleri ile genel giderleri karşılayan tekliflerin malzeme ve diğer maliyet kalemleri dikkate alınmak suretiyle değerlendirilmesi yapılarak 4734 sayılı Kanunun 38 inci maddesi uyarınca teklifi aşırı düşük görülen isteklilerden işin niteliğine göre idarece belirlenen önemli teklif bileşenleri ile ilgili açıklama istenecek, istekliler tarafından yapılan açıklamalara ilişkin belgeler değerlendirilerek karar verilecektir. İdarelerce aşırı düşük tekliflere yönelik açıklama istenmesine ilişkin yazıda, teklifte önemli olduğu tespit edilen bileşenlere yer verilmesi gerekmektedir.
79.5. İsteklilerce yapılacak aşırı düşük teklife ilişkin açıklamalar belgelere dayanmalıdır. Belgelere dayanılmaksızın yapılan açıklamalar kabul edilmeyerek söz konusu teklifler reddedilecektir. Bu çerçevede ihale komisyonu tarafından aşağıdaki hususların dikkate alınması gerekmektedir.
79.5.1. İstekliler tarafından proforma faturalarla açıklama yapılması durumunda; proforma faturada proforma fatura içeriği mala ilişkin olarak mükellefin son geçici vergi beyanname döneminde tespit edilen birim ortalama maliyet belirtilecek ve proforma faturaya, ilgili malın son geçici vergi beyanname dönemine ait bir alış ve bir satış faturası örneği eklenerek tasdik anlaşması yapılan YMM veya beyannamelerini imzalayan SMMM’ ye onaylatılmış olması zorunludur. Proforma fatura veren imalatçı ise; proforma fatura ekinde, ilgili mala ilişkin imalatçının son geçici vergi beyanname döneminde çıkartılan birim maliyet cetveli verilecektir. Sunulan birim maliyet cetveli, mükellefin tasdik anlaşması yaptığı YMM veya beyannamelerini imzalayan SMMM tarafından onaylanmış olacaktır.
…
79.5.9. Aşırı düşük teklif sorgulaması sonucunda belgelere dayalı yazılı açıklama yapmayan veya ihale komisyonunca açıklamaları yetersiz bulunan isteklilerin teklifleri ile asgari işçilik maliyeti ve % 3 oranındaki sözleşme giderleri ile genel giderler toplamını karşılamayan teklifler gerekçesi belirtilmek suretiyle reddedilecektir.” açıklamaları yer almaktadır.
İhalede geçerli teklif sahibi olarak belirlenmiş S.T.K. Güv. Sis. Özel Güv. Tic. Ltd. Şti. unvanlı isteklinin aşırı düşük teklif açıklamasının incelenmesi neticesinde; giyim malzemelerine ilişkin olarak Güneş İnş. Güv. Hiz. San. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından adı geçen istekliye hitaben verilmiş 20.01.2010 tarihli bir proforma faturanın, proforma faturayı düzenleyen firmanın yazlık pantolon, kışlık pantolon ve mont malzemelerine ait serbest muhasebeci mali müşavir onaylı üretim birim maliyet cetvellerinin ve diğer giyim malzemelerine ilişkin serbest muhasebeci mali müşavir onaylı üç adet satış, bir adet alış faturasının açıklama kapsamında idareye sunulmuş olduğu ancak proforma faturada teklif edilen malzemelere ilişkin mükellefin son geçici vergi beyanname döneminde tespit edilen birim ortalama maliyetlerin belirtilmediği görülmüştür.
Diğer taraftan, yukarıda zikredilen Tebliğ açıklamalarına göre, % 3 oranında sözleşme giderleri ve genel giderler hesaplanırken, giyim bedeline ilişkin tutarın da bu hesaplamaya dahil edilmesi gerekmektedir. İsteklinin giyim bedeli olarak 33.268,50 TL teklif ettiği görüldüğünden, % 3 sözleşme ve genel giderlerin de bu tutara eklenmesi ile bu bedelin 34.266,55 TL olarak belirlenmesi ve sonuç olarak başvuru sahibi isteklinin teklif etmesi gereken asgari bedelin 2.164.508,28 TL olması gerekmektedir.
Başvuru sahibinin aşırı düşük açıklamaları doğrultusunda, teklif fiyatından firma karı olan 10.872,95 TL ile özel mali sorumluluk sigortası için teklif etmiş olduğu 205,46 TL’lik tutar çıkarıldığında 2.163.510,23 TL’lik bir tutarın kaldığı, bu tutarın da kendisi açısından belirlenmiş olan 2.164.713,74TL’lik asgari işçilik maliyetini karşılamadığı görülmüştür.
Adı geçen isteklinin aşırı düşük teklif açıklaması mevzuatta öngörülen tevsik edici belgelere dayalı olarak yapılmadığından ve teklif fiyatı asgari işçilik maliyetini karşılamadığından ilgilinin teklifinin değerlendirme dışı bırakılması gerekmektedir.
3) İncelemeye konu ihalede idarece tespit edilen karsız yaklaşık maliyetin 2.232.353,73 TL olduğu, Oran Özel Güv. ve Eğt. Dan. Hiz. A.Ş. ünvanlı isteklinin teklif fiyatının ise bu tutarın üzerinde olduğu görülmüştür. İstikrar kazanmış Kamu İhale Kurulu kararları uyarınca, karsız yaklaşık maliyetin üzerinde teklif vermiş isteklilere aşırı düşük sorgulaması yapılması yönündeki işlem yerinde olmadığından adı geçen isteklinin aşırı düşük teklif sorgulamasına tabi tutulmaması gerekmektedir. Bu nedenle isteklinin teklifinin aşırı düşük teklif açıklaması sunulmadığı gerekçesiyle değerlendirme dışı bırakılması yönündeki işlem uygun görülmemiştir.
4) Er-Doğan Güvenlik Hizmetleri Ltd. Şti. ünvanlı isteklinin teklif fiyatının idarece tespit edilen karsız yaklaşık maliyetin üzerinde olduğu görülmüştür. İstikrar kazanmış Kamu İhale Kurulu kararları uyarınca, karsız yaklaşık maliyetin üzerinde teklif vermiş isteklilere aşırı düşük sorgulaması yapılması yönündeki işlem yerinde olmadığından adı geçen isteklinin aşırı düşük teklif sorgulamasına tabi tutulmaması gerekmektedir. Bu nedenle isteklinin teklifinin aşırı düşük teklif açıklaması sunulmadığı gerekçesiyle değerlendirme dışı bırakılması yönündeki işlem uygun görülmemiştir.
5) Kamu İhale Genel Tebliğinin “Personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımlarında teklif fiyata dahil olacak giderler” başlıklı 78 inci maddesinde; “78.19. Personele ilişkin giyecek giderleri, işin yapılması sırasında personelce kullanılması istenen kıyafetle ilgili olduğundan giyecek giderinin işçilere aylık veya nakdi olarak ödeneceğine dair bir düzenleme yapılmayacak, giyecek giderleri için parasal tutar öngörülmeyecek ve giyeceğin özellikleri ile sayısı ihale dokümanında belirtilecektir. Ancak süresi 3 ay ve daha az olan personel çalıştırmasına dayalı hizmet alım ihalelerinde, teklif fiyata dahil olacak masraflar arasında giyecek giderine yer verilmeyecek ve istekliler giyecek giderini tekliflerine dahil etmeyecektir.” açıklaması yer almaktadır.
İdari şartnamede ihtisas fuarlarında 25 gün görev yapacak olan toplam 445 personele ait giyecek malzemesine teklif fiyata dahil olacak giderler arasında yer verildiği ve isteklilerin tekliflerinde bu gidere yer verdiği görülmüştür. Süresi 3 ay ve daha az olan personel çalıştırmasına dayalı hizmet alım ihalelerinde, teklif fiyata dahil olacak masraflar arasında giyecek giderine yer verilmemesi gerektiğinden, idari şartnamede yer alan 25 gün çalışacak personele ilişkin giyecek giderinin de teklif fiyata dahil edileceği yönündeki düzenleme Kamu İhale Genel Tebliğine uygun bulunmamıştır. İdarelerce yapılan ve yapılacak olan 3 ay ve daha az süreli personel çalıştırmasına dayalı hizmet alım ihalelerinde, bu hususun da göz önünde bulundurulması gerekmektedir.
6) Kamu İhale Genel Tebliğinde yer alan “Ek-H.3 Örnek 2 Personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımları için birim fiyat teklif cetveli” örneğinde ve dipnotlarında, personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımlarında birim fiyat teklif cetvelinin nasıl düzenlenmesi gerektiği yönünde açıklamalara yer verilmiştir. Bu örnekte yer alan 2 ve 3 numaralı dipnotlarda; “2 Ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalıştırılması öngörülen tüm personel için belirlenen toplam gün sayısı. İdareler bu satırı düzenlerken birim sütununa “gün” ibaresini yazacak, işçi sayısı sütununu boş bırakacak ve ay/gün/saat sütununa çalışılacak toplam tatil günü süresini yazacaktır. Farklı ücret grupları için ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalışma öngörülüyorsa her biri için ayrı satır açılacaktır.
3 Tüm personel için öngörülen toplam fazla çalışma saati. İdareler bu satırı düzenlerken birim sütununa “saat” ibaresini yazacak, işçi sayısı sütununu boş bırakacak ve ay/gün/saat sütununa toplam fazla çalışma saatini yazacaktır. Farklı ücret grupları için fazla çalışma öngörülüyorsa her biri için ayrı satır açılacaktır.” açıklamaları yer almaktadır.
İhale dokümanı kapsamında istekli olabileceklere verilen birim fiyat teklif cetvelinde, çalıştırılacak personelin işçilik ücretine ilişkin satırda, miktar sütununda yer alan işçi sayısı bölümüne hizmette çalıştırılacak işçi sayısının; ay/gün/saat bölümüne ise toplam hizmet süresinin yazılması gerekirken, ay/gün/saat bölümünün işçi sayısı ile toplam hizmet süresinin çarpılması sonucu ortaya çıkan sayının girilerek doldurulduğu, resmi tatil günlerinde yapılacak çalışma ve fazla çalışma ücretlerine ilişkin satırlarda işçi sayısı sütununun boş bırakılması gerekirken, çalıştırılması öngörülen işçi sayısının bu sütuna yazıldığı, idarece hatalı şekilde hazırlanan birim fiyat teklif cetvelinin 6 isteklinin birim fiyat teklif cetvelinde aritmetik hataya sebep olduğu, Cihan Özel Güv. ve Eğitim Hiz. Ltd. Şti.’nin birim fiyat teklif cetvelini düzelterek, Er-Doğan Güvenlik Hizmetleri Ltd. Şti.’nin ise birim fiyatları çok düşük belirleyerek, birim fiyat teklif cetvellerinde aritmetik hataya yer vermedikleri görülmüştür.
İhale dokümanının mevzuata uygun olarak hazırlanmaması neticesinde, isteklilerin tereddüde düştükleri ve birbirlerinden farklı şekillerde teklif sundukları görüldüğünden ihalenin iptal edilmesi gerekmektedir.
Sonuç olarak, yukarıda mevzuata aykırılıkları belirtilen işlemlerin düzeltici işlemle giderilemeyecek nitelikte işlemler olduğu tespit edildiğinden, ihalenin iptali gerekmektedir.
Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanunun 65 inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 60 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere;
Anılan Kanunun 54 üncü maddesinin onuncu fıkrasının (a) bendi gereğince, ihalenin iptaline,
Esasta
Oybirliği, gerekçede oyçokluğu ile karar verildi.
GEREKÇEDE KARŞI OY
İncelemeye konu ihalenin itirazen şikayet dilekçesinde özetle;
1) İhale üzerinde bırakılan Ulusoy Özel Güvenlik ve Eğitim Hiz.Ltd.Şti.nin teklif fiyatından asgari işçilik maliyetinin çıkarılması sonucunda 12.924,16 TL’lik bir tutarın kaldığı, bu tutarla 518 personele ait özel mali mesuliyet sigortası ve giyim bedelinin karşılanmasının mümkün olmadığı, giyim bedeli açısından parça başına 2,86 TL civarında bir tutarın kaldığı, bu fiyatlarla giyim malzemelerinin temin edilmesinin hayatın olağan akışına aykırı olduğu,
2) Her ne kadar ihale dokümanına daha önce itiraz edilmemiş olsa da; idari şartnamede 2 ihtisas fuarı için ayda 25 gün üzerinden 445 kişinin çalıştırılacağı, bu kişilere asgari ücretin % 20 fazlası ve aylık 26 gün üzerinden hesaplanmak üzere günlük brüt 7,00 TL yemek; 4,58 TL yol bedeli ödeneceği düzenlemelerinin yer aldığı, 25 gün çalıştırılması öngörülen personele 26 gün üzerinden yol-yemek ücreti verilmesinin söz konusu olamayacağı noktasından hareketle firmalarının bu giderleri 25 gün üzerinden hesapladığı, ayrıca bu personel açısından 100 saat fazla çalışma öngörüldüğü, iş mevzuatına göre bir işçinin bir yıllık fazla çalışma süresinin 270 saati, günlük çalışma süresinin ise 11 saati aşamayacağı, buna göre bir işçinin günlük fazla çalışma miktarının azami 3 saat olabileceği, bu durumda ihtisas fuarlarında çalıştırılacak olan personelin 100 saat fazla çalışma yapabilmesinin matematiksel olarak mümkün olmadığı,
İddialarına yer verilmiştir.
Şikayetçinin birinci iddiası ile ilgili olarak; ihale üzerinde bırakılan isteklinin teklifinin asgari işçilik maliyetini karşıladığı, teklifinde önemli bileşen olarak kabul edilen kalemlere ilişkin açıklamaların da mevzuatta öngörülen tevsik edici belgelere dayalı olarak yapıldığı anlaşıldığından, Kurul tarafından başvuru sahibinin birinci iddiası ile ilgili olarak şikayet başvurusunun uygun bulunmadığı kararına katılıyorum.
Şikayetçinin ikinci iddiası ile ilgili olarak alınan Kurul kararına gelince;
I-USUL YÖNÜNDEN:
A- 4734 sayılı Kanunun 54. Maddesine göre;
“İhale sürecindeki hukuka aykırı işlem veya eylemler nedeniyle bir hak kaybına veya zarara uğradığını veya zarara uğramasının muhtemel olduğunu iddia eden aday veya istekli ile istekli olabilecekler, bu Kanunda belirtilen şekil ve usul kurallarına uygun olmak şartıyla şikayet ve itirazen şikayet başvurusunda bulunabilirler.”
Aynı kanunun İdareye şikayet başvurusu başlıklı 55 inci maddesinde;
“Şikayet başvurusu, ihale sürecindeki işlem veya eylemlerin hukuka aykırılığı iddiasıyla bu işlem veya eylemlerin farkına varıldığı veya farkına varılmış olması gereken tarihi izleyen günden itibaren 21 inci maddenin (b) ve (c) bentlerine göre yapılan ihalelerde beş gün, diğer hallerde ise on gün içinde ve sözleşmenin imzalanmasından önce, ihaleyi yapan idareye yapılır. İlanda yer alan hususlara yönelik başvuruların süresi ilk ilan tarihinden, ön yeterlik veya ihale dokümanının ilana yansımayan diğer hükümlerine yönelik başvuruların süresi ise dokümanın satın alındığı tarihte başlar.”
İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmeliğin Başvuru Ehliyeti ile ilgili 5 inci maddesinin c bendine göre; “İstekliler; yeterlik başvurularının veya tekliflerin sunulması, değerlendirilmesi ve ihalenin sonuçlandırılmasına ilişkin idari işlem veya eylemler, hakkında başvuruda bulunabilir.”
Şeklindeki düzenlemeler dikkate alındığında; şikayetçinin ihaleye teklif verdiği dolayısıyla “İstekli” konumunda olduğu, ihaleye teklif veren isteklilerin 4734 sayılı kanun hükümlerine göre süresinde dokümana itiraz etmemeleri durumunda şikayet ehliyetlerinin bulunmadığı, ihalelere yönelik başvurular hakkında yönetmelik gereğince tekliflerinin sunulması, değerlendirilmesi ve ihalenin sonuçlandırılması konusunda şikayet ehliyeti bulunmaktadır.
Şikayet sahibi bizzat Kurum’a yazdığı şikayet dilekçesinde; İhale dokümanına herhangi bir itirazının olmadığını belirtmesine rağmen dokümana yönelik itirazının herhangi bir gerekçeyle dikkate alınarak bu konuda Kurul’ca bir karar verilmesi 4734 sayılı Kanun ile anılan yönetmelik hükümlerine kesin olarak aykırılık teşkil etmektedir. Nitekim Kurul’ un muhtelif kararlarında ihale dokümanı kesinleştikten ve İhaleye teklif verildikten sonra teklif öncesinde dokümana usulüne uygun bir şikayet başvurusu yoksa, şikayet başvuruları ehliyet yönünden ret edilmişlerdir.
Keza; istekli İdareye yaptığı şikayet başvurusunda bu hususa yer vermediğinden, ihalelere yönelik başvurular hakkında yönetmelik hükümleri gereğince itirazen şikayet başvurusunun bu nedenle de gerek süre, gerekse ehliyet yönünden ret edilmesi gerekmektedir.
B- İhaleler Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmeliği 18 inci maddesinde yer alan; “ (1) İtirazen şikayet başvuruları;
a) İlan veya ön yeterlik/ihale dokümanına yapılan başvurular, başvuru sahibinin iddiaları ile idarenin şikayet üzerine aldığı kararda belirtilen hususlarla sınırlı incelenir.
b) İhale veya ön yeterlik dokümanının verilmesi, başvuruların veya tekliflerin sunulması, değerlendirilmesi ve ihalenin sonuçlandırılmasıyla ilgili olarak ise, başvuru sahibinin iddiaları ve idarenin şikayet üzerine aldığı kararda belirtilen hususlar ile itiraz edilen işlemler bakımından eşit muamele ilkesinin ihlal edilip edilmediği yönünden incelenir.
(2) Eşit muamele ilkesi yönünden yapılacak incelemede; dayanağı bakımından, itiraz edilen işlemin diğer aday veya isteklilere ilişkin olarak da Kanun ve ilgili mevzuat hükümlerine uygun şekilde gerçekleştirilip gerçekleştirilmediğine bakılır.”
Şeklindeki düzenlemeler gereğince “Eşit Muamele ilkesi” açısından değerlendirme yapılabilmesi için o konuda bir şikayet olması ve/veya idarenin cevabında bu konulara değinilmiş olması 4734 sayılı yasanın emredici hükmüdür.
Mevzuattaki düzenlemeleri genişletici bir yoruma tabi tutarakşikayet konuları içinde yer almayan hususları eşit muamele açısından değerlendirilmesi, mevzuat düzenlenirken güdülen amacı aşan ve aynı zamanda eşit muamele ilkesini uygulayacağım derken eşitsizliğe neden olacağı şeklindeki düşüncemle, bu konunun ihalenin iptal nedeni olarak görülmesi şeklindeki Kurul Kararına katılmıyorum.
II- ESAS YÖNÜNDEN:
Kurul kararında; incelenen ihalede idarece tespit edilen karsız yaklaşık maliyetin 2.232.353,73 TL olduğu;
a- Oran Özel Güv. ve Eğt. Dan. Hiz. A.Ş. ünvanlı isteklinin teklif fiyatının ise bu tutarın üzerinde olduğu, karsız yaklaşık maliyetin üzerinde teklif vermiş olan bu istekliye aşırı düşük sorgulaması yapılması yönündeki işlemin yerinde olmadığı, bu nedenle isteklinin teklifinin aşırı düşük teklif açıklaması sunulmadığı gerekçesiyle değerlendirme dışı bırakılması yönündeki işlem uygun görülmediği.
b- Er-Doğan Güvenlik Hizmetleri Ltd. Şti. ünvanlı isteklinin teklif fiyatının idarece tespit edilen karsız yaklaşık maliyetin üzerinde olduğu, karsız yaklaşık maliyetin üzerinde teklif vermiş isteklilere aşırı düşük sorgulaması yapılması yönündeki işlem yerinde olmadığı, bu nedenle isteklinin teklifinin aşırı düşük teklif açıklaması sunulmadığı gerekçesiyle değerlendirme dışı bırakılması yönündeki işlem uygun görülmediği,
Belirtilmiştir.
4734 sayılı Kanun ve bu kanuna göre Kurum tarafından çıkarılan yönetmeliklerdeki aşırı düşük sorgulaması ile ilgili düzenlemeler de, Hizmet Alım İhalelerinde idarelere yaklaşık maliyetin altında veya diğer tekliflere göre aşırı düşük olarak öngördükleri teklifler için aşırı düşük sorgulaması yapma konusunda idareye takdir hakkı tanınmıştır. İdarenin takdir yetkisini kullanırken mevzuata aykırı hareket edip etmediği konusunda bir tespit ve bunun sonucu bir değerlendirme yapılmadan ,ayrıca da bu husus şikayet konusu dahi edilmemiş iken; idarenin karsız yaklaşık maliyetin üstündeki teklifleri aşırı düşük sorgulamasına tabi tutmasında mevzuata aykırılık bulunmamaktadır.
c- Kurul kararında ayrıca;İdari şartnamede ihtisas fuarlarında 25 gün görev yapacak olan toplam 445 personele ait giyecek malzemesine teklif fiyata dahil olacak giderler arasında yer verildiği ve isteklilerin tekliflerinde bu gidere yer verdiği görülmüştür. Süresi 3 ay ve daha az olan personel çalıştırmasına dayalı hizmet alım ihalelerinde, teklif fiyata dahil olacak masraflar arasında giyecek giderine yer verilmemesi gerektiğinden, idari şartnamede yer alan 25 gün çalışacak personele ilişkin giyecek giderinin de teklif fiyata dahil edileceği yönündeki düzenleme Kamu İhale Genel Tebliğine uygun bulunmamıştır değerlendirilmesine yer verilmiştir.
Genel Tebliğin yukarıdaki hükmü genel bir düzenleme olup, bu düzenlemede idarelerin 3 aydan daha az süreli işlerde Ülkenin tanıtımında ve dış ülkeler nezdindeki itibarını etkileyecek organizasyonlar için bu organizasyonda görev alacaklara özel nitelikte bir kıyafet verilmesini engelleyici bir hüküm yer almamaktadır. İdareler nasıl asgari ücretin 2-3 katı ücret verilebileceğini, bir yıl içinde 2,3 hatta4 kat giyim eşyası verilebileceğini düzenleyebiliyorlarsa, 3 aydan kısa süreli işlerde giyim eşyası öngörebileceği konusunda idarelerin takdir haklarının varlığının kabulü gerekir. Tebliğin giyim konusundaki düzenlemesini; 3 aydan uzun süreli işlerde giyimle ilgili olarak mutlaka bir düzenlemeye yer verilmesi gerektiği, bunun altında kalan süreler için ise ilan ve idari şartnamede idarelerce böyle bir husus öngörülmüş ise buna imkan tanıdığı şeklinde değerlendirilmesi gerektiği şeklindeki düşüncemle Kurul’un bu konudaki kararına katılmıyorum.
d- Kurul tarafından; İhale dokümanı kapsamında istekli olabileceklere verilen birim fiyat teklif cetvelinde, çalıştırılacak personelin işçilik ücretine ilişkin satırda, miktar sütununda yer alan işçi sayısı bölümüne hizmette çalıştırılacak işçi sayısının; ay/gün/saat bölümüne ise toplam hizmet süresinin yazılması gerekirken, ay/gün/saat bölümünün işçi sayısı ile toplam hizmet süresinin çarpılması sonucu ortaya çıkan sayının girilerek doldurulduğu, resmi tatil günlerinde yapılacak çalışma ve fazla çalışma ücretlerine ilişkin satırlarda işçi sayısı sütununun boş bırakılması gerekirken, çalıştırılması öngörülen işçi sayısının bu sütuna yazıldığı, idarece hatalı şekilde hazırlanan birim fiyat teklif cetvelinin 6 isteklinin birim fiyat teklif cetvelinde aritmetik hataya sebep olduğu, CİHAN Özel Güv. ve Eğitim Hiz. Ltd. Şti.’nin birim fiyat teklif cetvelini düzelterek, ER-DOĞAN Güvenlik Hizmetleri Ltd. Şti.’nin ise birim fiyatları çok düşük belirleyerek, birim fiyat teklif cetvellerinde aritmetik hataya yer vermedikleri, ihale dokümanının mevzuata uygun olarak hazırlanmaması neticesinde, isteklilerin tereddüde düştükleri ve birbirlerinden farklı şekillerde teklif sundukları görüldüğünden ihalenin sadece bu nedenle iptal edilmesi kararına katılıyorum. (¤¤)
Full & Egal Universal Law Academy