(4734 S. K. m. 37, 38, 54, 65) (İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmelik m. 18) (Kamu İhale Genel Tebliği m. 79)
Toplantı No: 2013/035
Gündem No: 34
Karar Tarihi: 06.05.2013
Karar No: 2013/UH.II-2011
Şikayetçi: Danış Müteahhitlik Yemekçilik Temizlik Gıda Petrol Ürünleri Otomosyan Tarım San. Ve Tic. Ltd. Şti., Veysel Karani Mah. Kurtalan Cad. No:16 SİİRT
İhaleyi Yapan Daire: Bolu Belediye Başkanlığı, Büyük Cami Mah. İzzet Baysal Cad. No: 95 14000 BOLU
Başvuru Tarih ve Sayısı: 15.04.2013/13298
Başvuruya Konu İhale: 2013/15599 İhale Kayıt Numaralı "Katı Atıkların Toplanması, Cadde Ve Sokakların Süpürülmesi İle Arıtma Tesislerinde Personel Çalıştırılması" İhalesi
Kurumca Yapılan İnceleme ve Değerlendirme: Bolu Belediye Başkanlığı tarafından 11.03.2013 tarihinde açık ihale usulü ile yapılan “Katı Atıkların Toplanması, Cadde ve Sokakların Süpürülmesi İle Arıtma Tesislerinde Personel Çalıştırılması” ihalesine ilişkin olarak Danış Müteahhitlik Yemekçilik Temizlik Gıda Petrol Ürünleri Otomosyan Tarım San. ve Tic. Ltd. Şti.nin 01.04.2013 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 02.04.2013 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 15.04.2013 tarih ve 13298 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 12.04.2013 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.
Başvuruya ilişkin olarak 2013/1479 sayılı şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.
Karar: Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.
İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle, ihale üzerinde bırakılan isteklinin aşırı düşük teklif açıklamasının mevzuata uygun olmadığı, 1 adet kontrol aracı çalıştırılacak işte söz konusu araç giderinin açıklama kapsamında mevzuata uygun belgelerle tevsik edilmediği iddialarına yer verilmiştir.
A) Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir:
İdari Şartname’nin 2.a maddesinde ihale konusu işin adının “Katı Atıkların Toplanması, Cadde ve Sokakların Süpürülmesi ile Arıtma Tesislerinde Personel Çalıştırılması”; 2.b maddesinde işin miktarı ve türünün “Toplam 166 personel ve 1 adet Kontrol Aracı ile hizmet alımı” olarak ifade edildiği; anılan Şartname’nin ekinde ihale konusu hizmetin miktarı ve türünün tablo halinde;
  
Sıra No
Açıklama
Birimi
İşçi Sayısı
Ay/gün/saat
1
Gece Vardiya Amiri
KİŞİ
1,00
9
2
Puantör
KİŞİ
1,00
9
3
Çavuş
KİŞİ
3,00
9
4
Şoför
KİŞİ
18,00
9
5
Tamirci
KİŞİ
1,00
9
6
Operatör
KİŞİ
1,00
9
7
Koordinatör
KİŞİ
1,00
9
8
Mühendis
KİŞİ
3,00
9
9
Kimyager
KİŞİ
1,00
9
10
Tekniker
KİŞİ
8,00
6
11
Tekniker
KİŞİ
3,00
9
12
İşletmen
KİŞİ
3,00
6
13
Teknisyen
KİŞİ
12,00
6
14
Araç Arkası İşçi
KİŞİ
38,00
9
15
Süpürgeci
KİŞİ
66,00
9
16
Düz işçi
KİŞİ
5,00
9
17
Laborant
KİŞİ
1,00
6
Sıra No
Açıklama
Birimi
Miktarı
1
KONTROL ARACI
AY
9
  
Şeklinde gösterildiği görülmüş olup, teklif edilen birim fiyat ile tutar sütunları eklenmek suretiyle birim fiyat teklif cetveli de benzer şekilde düzenlenmiştir.
Yine İdari Şartname’nin “Teklif fiyata dahil olan giderler” başlıklı 25 inci maddesinde,
“…25.3. Teklif fiyata dahil olan diğer giderler aşağıda belirtilmiştir:
25.3.1. İşin süresi ve personel sayısı dikkate alınarak ilgili mevzuatına göre hesaplanacak işçilik ücreti:
GÖREV TANIMI                                   PERSONEL ÜCRETİ
Gece Vardiya Amiri                           Asgari Ücretin % 80 fazlası
Puantör                                             Asgari Ücretin % 50 fazlası
Çavuş                                                Asgari Ücretin % 50 fazlası
Şoför                                                   Asgari Ücretin % 40 fazlası
Tamirci                                               Asgari Ücretin % 50 fazlası
Operatör                                             Asgari Ücretin % 50 fazlası
Koordinatör                                        Asgari Ücretin% 180 fazlası
Mühendis                                            Asgari Ücretin% 150 fazlası
Kimyager                                            Asgari Ücretin %80 fazlası
Tekniker                                              Asgari Ücretin %80 fazlası
İşletmen                                              Asgari Ücretin % 40 fazlası
Teknisyen                                           Asgari Ücretin %40 fazlası
Araç Arkası İşçi                                  Asgari Ücretin % 30 fazlası
Süpürgeci                                           Asgari Ücretin %10 fazlası
Düz işçi                                               Asgari Ücret
Laborant                                             Asgari Ücretin % 40 fazlası,
olacak şekilde işçilik ücretleri hesaplanacaktır.
...
25.3.4. Diğer giderler:
Kontrol aracına ait bakım-onarım, sigorta, iç ve dış temizlik işleri ve sigorta giderleri teklif fiyata dahildir.
...
25.5. Kısa vadeli sigorta prim oranları belirtilecektir.
Sigorta prim oranı 3'tür.” düzenlemesine yer verilmiştir.
Teknik Şartname’nin 2.28’inci maddesinde de;
“İş kapsamında yüklenici tarafından aşağıda özellikleri belirtilen 1 (bir) adet kontrol aracı temin edilecek ve iş süresi boyunca çalıştırılacaktır. Söz konusu kontrol aracının akaryakıtı idaremize ait olup, bakım-onarım, yıkama, yol geçiş ücretleri, sigorta ve diğer giderleri yükleniciye ait olacaktır.
Kontrol Aracı Özellikleri: Araç Dizel yakıt ile çalışacaktır. Araç modeli 0-2 (2011-2012-2013) yaş aralığında olacaktır. En az 1949 cm3 motor hacminde ve 135 beygir gücünde olacaktır. En az 6 ileri otomatik vitesli olacaktır. 1750 – 2500 devirde en az 310 Nm torka sahip olacaktır. Şoför ve yolcu hava yastığı, hidrolik direksiyon, ani fren esnasında blokajı önleme sistemi, elektronik çekiş kontrol sistemi, virajlarda ve seyir halinde araç kontrol sistemleri araçta bulunacaktır. Engebeli arazi koşullarında yol alabilecek yükseklikte olacaktır. Yüklenici tarafından teklif edilecek araç idare onayından sonra kullanılabilecektir. İdare onayından geçmeyen araç kullanılamaz.” düzenlemesi yer almaktadır.
İhale komisyonunca tekliflerin alınmasından sonra, Çıtır Gıda Paz. Or. Hayv. Sos. Hiz. ve Tem. Tic. Ltd. Şti., başvuru sahibi Danış Müteahhitlik Yemekçilik Temizlik Gıda Petrol Ürünleri Otomasyon Tarım San. ve Tic. Ltd. Şti. ile Alperen Müt. Otomasyon Sağ. Hiz. ve Yem. Ür. Tem. Gıda San. ve Tic. Ltd. Şti.nden 11.03.2013 tarih ve 2513 sayılı yazılar ile kontrol aracına ilişkin olarak verilen birim fiyatın, idarenin yaklaşık maliyetine göre aşırı düşük olduğu belirtilerek, kontrol aracı giderine ilişkin olarak belgeleriyle birlikte yazılı açıklama istenildiği, aşırı düşük teklif açıklaması istenilen 3 isteklinin de süresinde açıklamalarını idareye verdiği, 3 isteklinin açıklamalarının da uygun görülerek Çıtır Gıda Paz. Or. Hayv. Sos. Hiz. ve Tem. Tic. Ltd. Şti.nin teklifinin ekonomik açıdan en avantajlı teklif, başvuru sahibi Danış Müteahhitlik Yemekçilik Temizlik Gıda Petrol Ürünleri Otomosyan Tarım San. ve Tic. Ltd. Şti.nin teklifinin ise ekonomik açıdan ikinci en avantajlı teklif olarak belirlendiği görülmüştür.
4734 sayılı Kanunun “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 38 inci maddesinde; “İhale komisyonu verilen teklifleri 37 nci maddeye göre değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister.
İhale komisyonu;
a) İmalat sürecinin, verilen hizmetin ve yapım yönteminin ekonomik olması,
b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal ve hizmetlerin temini veya yapım işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,
c) Teklif edilen mal, hizmet veya yapım işinin özgünlüğü,
Hususlarında belgelendirilmek suretiyle yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak, aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir.” hükmü yer almaktadır.
Kamu İhale Genel Tebliğinin “Hizmet alımı ihalelerinde aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi” başlıklı 79 uncu maddesinde; “79.1. Personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihalelerinde, tekliflerin değerlendirilmesinde;
İhale ve sözleşmeye ilişkin damga vergileri, Kamu İhale Kurumu payı ve noter masrafları gibi sözleşme giderleri ile amortisman, kıdem tazminatı, işyeri hekimliği ücreti, oryantasyon (ihale konusu işe uyum) eğitimi gideri, yaka kartı ve bu mahiyetteki genel giderleri karşılamak üzere birim fiyat teklif cetvelinde yer alan her bir işçilik kalemindeki (yol, yemek ve giyecek dahil brüt asgari ücret veya brüt asgari ücretin yüzde (%) fazlası üzerinden ücret hesaplanan işçilik kalemi ile ulusal bayram ve genel tatil günleri ve fazla çalışma saatlerine ilişkin işçilik kalemleri) birim fiyatlar ile işçi sayısı üzerinden teklif alınması idarece uygun görülmeyen iş kalemi/kalemleri kapsamında çalıştırılacak olan her bir personelin işçilik maliyeti üzerinden % 3 oranında sözleşme giderleri ve genel giderler hesaplanacaktır.
79.2. Personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihalelerinde; amortisman, kıdem tazminatı, iş yeri hekimliği ücreti, oryantasyon eğitimi gideri, yaka kartı ve bu mahiyetteki giderlerin genel giderler içinde yer alacağı kabul edileceği için aşırı düşük teklif sorgulamasında bu giderler, önemli teklif bileşeni olarak belirtilmeyecek ve isteklilerden aşırı düşük teklif sorgulamasına verdikleri cevaplarda bu giderler için bir bedel öngörmeleri istenmeyecektir. Sözleşme giderleri ve genel giderler içinde değerlendirilmesi öngörülen giderler idari şartnamelerde “teklif fiyata dahil olan diğer giderler” kısmında belirtilmeyecektir.
79.3. Asgari işçilik maliyeti;
i- İhale tarihinde yürürlükte bulunan brüt asgari ücret veya idari şartnamede brüt asgari ücretin yüzde (%) fazlası olarak belirlenen ücret (ulusal bayram ve genel tatil günleri ile fazla çalışma saatlerine ilişkin ücretler dahil),
ii- İdari şartnamede öngörülen nakdi veya ayni yemek ve yol bedeli ile ayni giyim bedeli,
iii- İşveren sigorta primi tutarından oluşmaktadır.
79.4. İhale komisyonu tarafından, personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihaleleri ile personel çalıştırılmasına dayalı olmamakla birlikte ihale dokümanında personel sayısının belirlendiği ve haftalık çalışma saatinin tamamının idarede kullanılacağı hizmet alımı ihalelerinde asgari işçilik maliyeti, sözleşme giderleri ve genel giderler ile varsa malzeme ve diğer maliyet kalemleri, bunlar dışında kalan hizmet alımı ihalelerinde ise ihale dokümanında belirtilen teklif fiyata dahil giderler dikkate alınmak suretiyle tekliflerin değerlendirilmesi yapılarak 4734 sayılı Kanunun 38 inci maddesi uyarınca teklifi aşırı düşük görülen isteklilerden işin niteliğine göre ihale komisyonunca belirlenen önemli teklif bileşenleri ile ilgili açıklama istenecektir. İdarelerce aşırı düşük tekliflere yönelik açıklama istenmesine ilişkin yazıda, teklifte önemli olduğu tespit edilen bileşenlerin belirtilmesi ve açıklama için isteklilere üç (3) iş gününden az olmamak üzere makul bir süre verilmesi gerekmektedir.
Personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihalelerinde, kar hariç yaklaşık maliyet tutarının üzerindeki teklifler aşırı düşük teklif olarak kabul edilmeyecektir.
79.4.1. İsteklilerce yapılacak aşırı düşük teklife ilişkin açıklamalar belgelere dayanmalıdır. Belgelere dayanılmaksızın yapılan açıklamalar kabul edilmeyerek söz konusu teklifler reddedilecektir.
79.4.2. İhale komisyonu tarafından yapılacak aşırı düşük teklif değerlendirmesinde aşağıdaki hususların dikkate alınması gerekmektedir.
79.4.2.1. İhale komisyonu, teklifin önemli bileşenlerine ilişkin olarak;
a) Verilecek hizmetin ekonomik olması,
b) Seçilen teknik çözümler ve hizmetlerin temininde kullanılacak avantajlı koşullar,
c) Teklif edilen hizmetin özgünlüğü,
hususlarında istekliler tarafından belgelere dayalı olarak yapılan yazılı açıklamaları da dikkate almak suretiyle aşırı düşük teklifleri değerlendirerek ihaleyi sonuçlandıracaktır.
79.4.2.2. Verilecek hizmetin ekonomik olması, seçilen teknik çözümler, hizmetin yerine getirilmesinde kullanılacak avantajlı koşullar veya hizmetin özgünlüğü hususunda bir açıklamada bulunulması durumunda; sadece bu hususların neler olduğu değil, belirtilen çözüm, avantajlı koşul, özgünlük ya da hizmetin ekonomik olması sayesinde elde edilen maliyet avantajının da bilgi ve belgelere dayalı olarak açıklanması gerekmektedir.
79.4.2.3. Teklifi aşırı düşük bulunan isteklilerin, tekliflerinde önemli olduğu tespit edilen bileşenler ile ilgili olarak Kanunun 38 inci maddesi uyarınca yapacakları açıklamaya dayanak teşkil eden bilgi ve belgeleri sunmaları gerekmektedir.
İsteklilerin açıklamalarına dayanak teşkil eden bilgi ve belgeler;
a. Tedarikçi veya üreticilerden alınan proforma faturalar,
b. Fiyat teklifleri,
c. Kamu kurum ve kuruluşları tarafından sunulan mal ve hizmetlere ilişkin ilan edilmiş fiyat tarifeleri veya bunlardan alınmış fiyat teklifleri,
ç. Kamu kurum ve kuruluşları tarafından ilgili mala ilişkin ilan edilen asgari fiyatlar,
d. Perakende satış yapan zincir mağaza veya marketlerin yayımladıkları fiyat kataloglarında yer alan fiyatlar,
e. Ticaret borsalarına kayıtlı mallara ilişkin olarak 5174 sayılı Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile Odalar ve Borsalar Kanununun 51 inci maddesinin (c) bendi uyarınca borsa idaresi tarafından düzenlenen ilgili malın fiyatını gösteren belgeler,
f. Yaş sebze ve meyve için, Yaş Sebze ve Meyve Ticaretinin Düzenlenmesi ve Toptancı Halleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname uyarınca faaliyet gösteren toptancı hali idaresi tarafından düzenlenen ilgili malın fiyatını gösteren belgeler,
g. İsteklinin ürettiği, aldığı veya sattığı mallara ilişkin maliyet/satış tutarı tespit tutanaklarıdır.
İstekliler tekliflerine ilişkin olarak yukarıda sayılan belgelerden kendileri için uygun olanları (79.4.2.4-79.4.2.13) maddelerine göre yapacakları açıklamalar kapsamında sunacaklardır.
Yukarıda sayılan belge ve bilgilerden hiçbiri ile açıklama yapılmasının fiilen mümkün olmadığının anlaşıldığı durumlarda istekli tarafından gerekçesi belirtilmek suretiyle ilgili mevzuatına göre son 12 ay içinde düzenlenen açıklamaya elverişli diğer belge ve bilgiler kullanılarak da açıklama yapılabilir. (Örnek: Yurt dışından ithal edilen mallara ilişkin olarak gümrük giriş beyannamesi kullanılarak açıklama yapılabilir.)
79.4.2.4. Tedarikçi veya üreticilerden alınan birim fiyatları gösteren proforma fatura sunularak açıklama yapılması durumunda proforma faturadaki birim satış tutarı;
a) Maliyete dayalı açıklama yapıldığında, maliyet/satış tutarı tespit tutanağında yer alan (Ek-O.5) ağırlıklı ortalama birim maliyetin,
b) Satışlar üzerinden açıklama yapıldığında, maliyet/satış tutarı tespit tutanağında yer alan (Ek-O.5) ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin,
altında olamaz.
Maliyete dayalı açıklama yapıldığında, mükellefle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından proforma fatura üzerine; “Birim satış tutarının, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre çıkartılan ve tarafımdan onaylanan maliyet/satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim maliyet tutarının altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir.
Satışlar üzerinden açıklama yapıldığında, mükellefle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından proforma fatura üzerine; “Birim satış tutarının, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre çıkartılan ve tarafımdan onaylanan maliyet/satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir.
Kaşeleme işlemi bu Tebliğin 8.4 maddesinde belirtilen özel kaşe kullanılmak suretiyle yapılabileceği gibi, bu kaşe dışında meslek mensubuna ilişkin bilgileri içeren kaşe kullanılmak suretiyle de yapılabilir.
79.4.2.5. İsteklilerce yapılan açıklamalarda; teklifin bir bölümünü oluşturan iş kalemlerine/gruplarına ilişkin olarak piyasada o alanda faaliyet gösteren kişilerden alınan fiyat tekliflerinin sunulması halinde, fiyat teklifinde belirtilen veya fiyat teklifine göre hesaplanan birim fiyat;
a) Maliyete dayalı açıklama yapıldığında, maliyet/satış tutarı tespit tutanağında (Ek-O.6) yer alan toplam birim maliyet tutarının,
b) Satışlar üzerinden açıklama yapıldığında, maliyet/satış tutarı tespit tutanağında (Ek-O.6) yer alan ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin,
altında olamaz.
Maliyete dayalı açıklama yapıldığında, mükellefle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından fiyat teklifinin üzerine; “Birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre çıkartılan ve tarafımdan onaylanan maliyet/satış tutarı tespit tutanağındaki toplam birim maliyet tutarının altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir.
Satışlar üzerinden açıklama yapıldığında, mükellefle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından fiyat teklifinin üzerine; “Birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre çıkartılan ve tarafımdan onaylanan maliyet/satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir.
Kaşeleme işlemi bu Tebliğin 8.4 maddesinde belirtilen özel kaşe kullanılmak suretiyle yapılabileceği gibi, bu kaşe dışında meslek mensubuna ilişkin bilgileri içeren kaşe kullanılmak suretiyle de yapılabilir.
…
79.4.2.14. Proforma fatura ve fiyat tekliflerinin, proforma fatura veya fiyat teklifine konu alanda faaliyet gösterenlerden alınması gerekmekte olup bu belgelerin ihale tarihinden önce düzenlenmiş olması zorunlu değildir.
79.4.2.15. Maliyet/satış tutarı tespit tutanaklarının; 3568 sayılı Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanununa göre çalışan meslek mensuplarından, mükellefle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olanlar tarafından düzenlenmesi, bütün belge ve tutanakların her sayfasının taraflar tarafından imzalanarak kaşelenmesi gerekmektedir.
(79.4.2.4.) maddesine göre düzenlenen tutanak meslek mensubu ve proforma fatura veren tedarikçi veya imalatçı tarafından, (79.4.2.5.) maddesine göre düzenlenen tutanak meslek mensubu ile istekliye fiyat teklifini veren kişi tarafından imzalanarak kaşelenecek ancak bu tutanaklar proforma fatura veya fiyat teklifi ekinde idareye verilmeyecek ve düzenleyen meslek mensubu tarafından muhafaza edilecektir.
(79.4.2.12.) maddesine göre düzenlenen tutanaklar ise meslek mensubu ile ihaleye katılan istekli tarafından imzalanarak kaşelenecek ve açıklama ekinde idareye sunulacaktır.
Meslek mensubu, proforma fatura veya fiyat teklifi üzerindeki beyanı ile O-5, O-6, O-7 nolu tutanaklardaki beyanların doğruluğundan sorumludur.
Gerekli görülmesi durumunda ihaleyi yapan idare, proforma fatura ve fiyat tekliflerine ilişkin maliyet/satış tutarı tespit tutanaklarını, incelemek üzere muhafaza eden meslek mensubundan isteyebilir.
İhale komisyonunun, gerek meslek mensubundan istenen tutanaklar gerekse istekliler tarafından açıklama kapsamında ihale komisyonuna sunulan tutanaklar üzerinde yaptığı inceleme sonucunda sunulan proforma fatura/fiyat teklifi ile bu belgeler arasında uyumsuzluk olduğunu tespit etmesi durumunda teklif reddedilerek uyumsuzluğun niteliğine göre söz konusu belgeler mükellef ve/veya isteklinin bağlı olduğu vergi dairesine gönderilir ve gerekli olması halinde Cumhuriyet Savcılığına bildirim yapılır.
İhale komisyonunca yapılan inceleme sonucunda, yukarıda belirtildiği şekilde bir uyumsuzluk olduğu tespit edilmemekle birlikte, belgelerde yer alan bilgilerin ticari hayatın olağan durumu ve ekonomik verilerle ilgili genel bilgilerle uyumlu olmadığının değerlendirilmesi durumunda isteklinin teklifi reddedilmeyecek ancak proforma fatura ve fiyat teklifleri ile maliyet/satış tutarı tespit tutanakları mükellef ve/veya isteklinin bağlı olduğu vergi dairesine gönderilecektir.
79.4.2.16. İstekliler tarafından aşırı düşük teklif sorgulaması kapsamındaki mallara ilişkin olarak proforma fatura yerine sadece alış faturası ile açıklamada bulunulması geçerli bir açıklama olarak kabul edilmeyecektir.
Yukarıda belirtilen maliyet/satış tutarı tespit tutanaklarının son geçici vergi beyanname dönemine ilişkin olarak düzenlenmesi esastır. Ancak son geçici vergi beyanname döneminde, yasal defter ve belgelerde açıklama konusu mal veya hizmetlerle ilgili işlem bulunmaması durumunda, isteklinin kendi ürettiği, aldığı veya sattığı mallara ilişkin ağırlıklı ortalama birim maliyetin veya ağırlıklı ortalama birim satış tutarının belirtildiği “maliyet/satış tutarı tespit tutanağı” (Ek-O.7) hariç, söz konusu tutanaklar bir önceki geçici vergi beyanname dönemi esas alınarak düzenlenebilir. Son geçici vergi beyanname döneminin tespitinde; 4734 sayılı Kanunun 21 inci maddesinin (a), (d) ve (e) bentlerine göre pazarlık usulü ile yapılan ihalelerde ilk yazılı fiyat tekliflerinin alındığı tarih, diğer ihale usulleri ile yapılan ihalelerde ise ihale tarihi esas alınır.
Örneğin; 11.1.2010 tarihinde açık ihale usulü ile yapılan ihalede son geçici vergi beyanname dönemi “Ekim-Kasım-Aralık 2009”, 15.7.2010 tarihinde açık ihale usulü ile yapılan ihalede son geçici vergi beyanname dönemi “Nisan-Mayıs-Haziran 2010”dur.
…
79.4.2.18. İtirazen şikayet başvurularına ilişkin olarak Kurum tarafından yapılan incelemede gerekli görülmesi durumunda, proforma fatura ve fiyat tekliflerine ilişkin maliyet/satış tutarı tespit tutanakları, bunları muhafaza eden meslek mensubundan istenebilir. Gerek meslek mensubundan istenen tutanaklar gerekse ihaleyi yapan idare tarafından Kuruma gönderilen belgeler arasında yer alan proforma fatura ve fiyat teklif tutarları ile maliyet/satış tutarı tespit tutanağında belirtilen maliyet ve satış tutarlarının arasında uyumsuzluk olduğunun veya bu belgelerde yer alan bilgilerin ticari hayatın olağan durumu ve ekonomik verilerle ilgili genel bilgilerle uyumlu olmadığının değerlendirilmesi durumunda; proforma fatura ve fiyat teklifleri ile maliyet/satış tutarı tespit tutanakları mükellef ve/veya isteklinin bağlı olduğu vergi dairesine gönderilir ve gerekli olması halinde Cumhuriyet Savcılığına bildirim yapılır.” açıklamasına yer verilmiştir.
Aşırı düşük teklif açıklamasına cevap veren ihale üzerinde bırakılan istekli Çıtır Gıda Paz. Or. Hayv. Sos. Hiz. ve Tem. Tic. Ltd. Şti.nin aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında; açıklama yazısına, işçilik hesaplama modülü çıktılarına ve kontrol aracına ilişkin araç kira sözleşmesine yer verdiği, söz konusu isteklinin 9 ay süre ile toplam 166 kişinin işçilik maliyetini, teklif edilmesi gereken asgari işçilik maliyeti olan 2.297.070,42 TL olarak hesapladığı görülmüştür. Bunun yanında, adı geçen istekli tarafından açıklama yazısında, 1 adet kontrol aracına ilişkin olarak Teknik Şartname’nin 2.28’inci maddesindeki teknik verileri karşılayan bir aracın kiralama fiyatının uygunluğu sebebi ile 01.03.2013 tarihinde bir oto kiralama firmasından 1 yıllığına, aylığı 1 kuruştan kiralandığı, söz konusu araç için tekliflerinde aylığı 1 kuruştan 9 ay için 9 kuruş öngördükleri, aracın bakım onarım ve sigorta giderlerinin kiralama firmasına ait olduğu belirtilmiştir.
Bu çerçevede, ihale üzerinde bırakılan Çıtır Gıda Paz. Or. Hayv. Sos. Hiz. ve Tem. Tic. Ltd. Şti. tarafından aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında sunulan, ihale ilan tarihinden sonra; ihale tarihinden önce düzenlenen kontrol aracına ilişkin araç kira sözleşmesinin, yukarıda aktarılan Tebliğin 79.4.2’nci maddesinde sayılan isteklilerin aşırı düşük teklif açıklamalarına dayanak teşkil eden bilgi ve belgeler arasında yer almadığı, araç giderinin hizmet süresini kapsayan Tebliğ’de yer alan usullere uygun olarak düzenlenmiş tedarikçi veya üreticilerden alınan proforma faturalar veya fiyat teklifleri ile tevsik edilmesi gerektiği anlaşıldığından söz konusu isteklinin aşırı düşük teklif açıklamasının uygun olmadığı sonucuna varılmıştır.
B) İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmelik’in 18’inci maddesi yönünden yapılan inceleme sonucunda tespit edilen aykırılıklar ve buna ilişkin inceleme ve hukuki değerlendirme aşağıda yapılmıştır:
1) İhale üzerinde bırakılan istekli ile başvuru sahibi dışında aşırı düşük teklif sorgulamasına tabi tutulan bir diğer istekli Alperen Müt. Otomasyon Sağ. Hiz. ve Yem. Ür. Tem. Gıda San. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında sunulan 1 adet kontrol aracına ilişkin fiyat teklifinde, yukarıda aktarılan Tebliğin 79.4.2.5’inci maddesi uyarınca yer alması gereken ilgi meslek mensubu ibaresi ile meslek mensubu imzası ve kaşesinin bulunmadığı anlaşılmıştır. Diğer taraftan, söz konusu fiyat teklifinde, kiralama bedeli içerisine aracın tamir, bakım, onarım, yedek parça, yağ, sigorta, vergi vb. giderlerinin dahil olduğunun belirtildiği görülmekle birlikte, yukarıda aktarılan Teknik Şartname’nin 2.28’inci maddesinde ayrıntıları verilen kontrol aracının, yüklenici tarafından karşılanacağı belirtilen aylık trafik sigortası, kasko sigortası ve vergi giderleri ile yol geçiş ücreti giderinin, anılan gider kalemleri için ilgili mevzuatları uyarınca asgari bedellerin belirlendiği dikkate alındığında, aylık 5,00 TL ile karşılanmasının mümkün olmadığı, bunun yanında trafik sigortası, kasko sigortası ve vergi giderleri ile yol geçiş ücretlerinin hepsinin bir arada fiyat teklifine konu edilemeyeceği, söz konusu gider kalemlerinin araç kiralama fiyatına etkisinin Tebliğ’de öngörülen usule uygun belgelerle ayrı ayrı tevsik edilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.
Bu itibarla, söz konusu isteklinin aşırı düşük teklif açıklamasının idarece uygun görülmesi mevzuata aykırı bulunmuştur.
          
2) Başvuru sahibi Danış Müteahhitlik Yemekçilik Temizlik Gıda Petrol Ürünleri Otomasyon Tarım San. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında, 1 adet kontrol aracına ilişkin olarak aylığı 5,00 TL üzerinden 9 ay 45,00 TL toplam bedelli fiyat teklifinin sunulduğu, söz konusu fiyat teklifinde, kiralama bedeli içerisine aracın tamir, bakım, onarım, yedek parça, yağ, sigorta, vergi vb. giderlerinin dahil olduğunun belirtildiği görülmekle birlikte, yukarıda aktarılan Teknik Şartname’nin 2.28’inci maddesinde ayrıntıları verilen kontrol aracının, yüklenici tarafından karşılanacağı belirtilen aylık trafik sigortası, kasko sigortası ve vergi giderleri ile yol geçiş ücreti giderinin, anılan gider kalemleri için ilgili mevzuat uyarınca asgari bedellerin ilgili mevzuat gereği belirlendiği dikkate alındığında, aylık 5,00 TL ile karşılanmasının mümkün olmadığı, bunun yanında trafik sigortası, kasko sigortası ve vergi giderleri ile yol geçiş ücretlerinin hepsinin bir arada fiyat teklifine konu edilemeyeceği, söz konusu gider kalemlerinin ayrı ayrı gösterilerek tevsik edilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.
Bu çerçevede, anılan isteklinin aşırı düşük teklif açıklamasının idarece uygun görülmesi mevzuata aykırı bulunmuştur.
3) İhale komisyonunca tekliflerin alınmasından sonra, kontrol aracına ilişkin olarak verilen birim fiyatın, idarenin yaklaşık maliyetine göre aşırı düşük olduğu belirtilerek, Çıtır Gıda Paz. Or. Hayv. Sos. Hiz. ve Tem. Tic. Ltd. Şti., başvuru sahibi Danış Müteahhitlik Yemekçilik Temizlik Gıda Petrol Ürünleri Otomosyan Tarım San. ve Tic. Ltd. Şti. ile Alperen Müt. Otomasyon Sağ. Hiz. ve Yem. Ür. Tem. Gıda San. ve Tic. Ltd. Şti.nden 11.03.2013 tarih ve 2513 sayılı yazılar ile aşırı düşük teklif açıklaması istenildiği görülmekle birlikte, Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79.5’inci maddesinde “Personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihalelerinde, kar hariç yaklaşık maliyet tutarının üzerindeki teklifler aşırı düşük teklif olarak kabul edilmeyecektir.” açıklamasının bulunduğu, şikâyete konu ihalenin, kamu ihale mevzuatı anlamında personel çalıştırılmasına dayalı bir hizmet alımı niteliği taşıdığı, bu itibarla, idare tarafından hazırlanan yaklaşık maliyetin kârsız tutarının altında kalan teklif sahiplerinden açıklama istenilmesi gerektiği, inceleme konusu ihalede idarece belirlenen % 15 kâr hariç yaklaşık maliyet tutarının 2.328.570,42 TL olduğu ve söz konusu tutarın altında teklif veren geçerli teklif sahibi istekliler Lider İnş. Tem. Ltd. Şti., Silvan Gap Nak. Ltd. Şti., Prizma Sos. Hiz. Ltd. Şti. ile Esenbey Otomotiv İnş. Ltd. Şti.nden de aşırı düşük teklif açıklaması istenilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.
Diğer taraftan, kesinleşen ihale kararının 22.03.2013 tarihinde başvuru sahibine tebliğ edildiği, 01.04.2013 tarihinde başvuru sahibince idareye şikayet başvurusunda bulunulduğu, idarece 02.04.2013 tarihinde şikayet başvurusu hakkında karar alındığı ve söz konusu kararın 07.04.2013 tarihinde başvuru sahibine tebliğ edildiği, bunun üzerine başvuru sahibince 15.04.2013 tarihinde Kurum’a itirazen şikayet başvurusunda bulunulduğu, öte yandan, idarece 04.04.2013 tarihinde Çıtır Gıda Paz. Or. Hayv. Sos. Hiz. ve Tem. Tic. Ltd. Şti. ile sözleşme imzalandığı anlaşılmıştır.
4734 sayılı Kanunun “Kesinleşen ihale kararlarının bildirilmesi” başlıklı 41 inci maddesinde, ihale sonucunun bütün isteklilere bildiriminden itibaren; 21 inci maddenin (b) ve (c) bentlerine göre yapılan ihalelerde beş gün, diğer hallerde ise on gün geçmedikçe sözleşme imzalanamayacağı, aynı Kanunun “İdareye şikayet başvurusu” başlıklı 55 inci maddesinde, idareye şikayet başvurusunda bulunulması halinde, başvuru üzerine alınan kararın son bildirim tarihini, süresi içerisinde bir karar alınmaması halinde ise bu sürenin bitimini izleyen tarihten itibaren on gün geçmeden ve itirazen şikayet başvurusunda bulunulmadığı hususuna ilişkin sorgulama yapılmadan veya itirazen şikayet başvurusunda bulunulması halinde ise Kurum tarafından nihai karar verilmeden sözleşme imzalanamayacağı hüküm altına alınmıştır.
Bu çerçevede, incelemeye konu ihalede, şikayet başvurusu üzerine alınan kararın son bildirim tarihini izleyen tarihten itibaren on gün geçmeden 04.04.2013 tarihinde sözleşme imzalandığı görüldüğünden imzalanan söz konusu sözleşmenin mevzuata aykırı olduğu anlaşılmıştır.
Sonuç olarak, yukarıda mevzuata aykırılıkları belirtilen işlemlerin düzeltici işlemle giderilebilecek nitelikte işlemler olduğu tespit edildiğinden, ihale üzerinde bırakılan Çıtır Gıda Paz. Or. Hayv. Sos. Hiz. ve Tem. Tic. Ltd. Şti. başvuru sahibi Danış Müteahhitlik Yemekçilik Temizlik Gıda Petrol Ürünleri Otomasyon Tarım San. ve Tic. Ltd. Şti. ile Alperen Müt. Otomasyon Sağ. Hiz. ve Yem. Ür. Tem. Gıda San. ve Tic. Ltd. Şti.nin tekliflerinin değerlendirme dışı bırakılması; Lider İnş. Tem. Ltd. Şti., Silvan Gap Nak. Ltd. Şti., Prizma Sos. Hiz. Ltd. Şti. ile Esenbey Otomotiv İnş. Ltd. Şti.nden de aşırı düşük teklif açıklaması istenilmesi ve bu aşamadan sonraki işlemlerin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerekmektedir.
Açıklanan nedenlerle 4734 sayılı Kanun'un 65'inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 60 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,
Anılan Kanun'un 54'üncü maddesinin onuncu fıkrasının (b) bendi gereğince düzeltici işlem belirlenmesine,
Oybirliği ile karar verildi.  (¤¤)

Full & Egal Universal Law Academy