(4857 S. K. m. 30) (506 S. K. m. 72, 73, 101, Geç. m. 20) (4734 S. K. m. 54, 65) (Kamu İhale Genel Tebliği m. 79)
Toplantı No: 2013/028
Gündem No: 60
Karar Tarihi: 01.04.2013
Karar No: 2013/UH.I-1607 
Şikayetçi: Fuser Temizlik Med. Sağlık Hiz. Gıda Tur. Taah. San. ve Tic. Ltd. Şti., OSMAN TEMİZ MAH. 103 SOK. NO:9/10 DİKMEN ANKARA
İhaleyi Yapan Daire: Gazi Üniversitesi Sağlık, Kültür Ve Spor Daire Başkanlığı, Teknikokullar Bandırma Sok 00 06500 ANKARA
Başvuru Tarih ve Sayısı: 11.03.2013/8926
Başvuruya Konu İhale: 2012/174663 İhale Kayıt Numaralı "Mutfak Ve Yemekhanelerin Malzemesiz Temizliği İle Bulaşıkların Yıkanması İçin Hizmeti Alımı" İhalesi
Kurumca Yapılan İnceleme ve Değerlendirme: Gazi Üniversitesi Sağlık, Kültür ve Spor Daire Başkanlığı tarafından 27.12.2012 tarihinde açık ihale usulü ile yapılan “Mutfak ve Yemekhanelerin Malzemesiz Temizliği İle Bulaşıkların Yıkanması İçin Hizmeti Alımı” ihalesine ilişkin olarak Fuser Temizlik Med. Sağlık Hiz. Gıda Tur. Taah. San. ve Tic. Ltd. Şti.nin 04.03.2013 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 06.03.2013 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 11.03.2013 tarih ve 8926 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 11.03.2013 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.
Başvuruya ilişkin olarak 2013/1035 sayılı şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.
Karar: Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.
İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle, ekonomik açıdan en avantajlı teklif sahibi olarak belirlenen Işılsu İnş. Turz. Gıda Tem. Hizm. Ltd. Şti.nin teklif fiyatının asgari işçilik giderinin altında olduğu, anılan isteklinin teklif ettiği fiyat ile ihale konusu işi gerçekleştirmesinin hayatın olağan akışına aykırı olduğu iddialarına yer verilmiştir.
Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.
Yaklaşık maliyetin 731.271,77 TL, idarece belirlenen kâr hariç yaklaşık maliyetin 664.792,52 TL olduğu, ihaleye altı isteklinin teklif verdiği, üç isteklinin yeterlik kriterini taşımadığı gerekçesiyle teklifinin değerlendirme dışı bırakıldığı, teklif fiyatı kâr hariç yaklaşık maliyetin altında olan (651.583,80 TL) Işılsu İnşaat Turizm Gıda Temizlik Hizmetleri Tic. Ltd. Şti.nden aşırı düşük teklif açıklaması talep edildiği, anılan istekli tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklaması idare tarafından uygun kabul edilerek Işılsu İnşaat Turizm Gıda Temizlik Hizmetleri Tic. Ltd. Şti.nin ekonomik açıdan en avantajlı teklif sahibi olarak belirlendiği anlaşılmıştır.
İdari Şartname’nin “Teklif fiyata dahil olan giderler” başlıklı 25’inci maddesinde “…25.3. Teklif fiyata dahil olan diğer giderler aşağıda belirtilmiştir:
25.3.1. İşin süresi ve personel sayısı dikkate alınarak ilgili mevzuatına göre hesaplanacak işçilik ücreti: İhale konusu olan, 70 kişilik hizmeti için çalıştırılacak personele asgari ücret olarak ödemesi yapılmasını öngörülmüştür
25.3.2. Yemek, yol ve giyecek giderleri:
25.3,2.1. Yüklenici firma çalıştırılacak her bir personel için, her ay 26 gün üzerinden ödenecek (nakdi) brüt olarak günlük; 8,00 TL Yol bedeli verilecektir.
25.3.2.2 Yüklenici firma çalıştırılacak her bir personel için, her ay 26 gün üzerinden ödenecek (nakdi) brüt olarak günlük; 4,00 TL 1 Öğün yemek bedeli verilecektir.
25.3.2.3 Yüklenici firma çalıştırılacak her bir personelin Yol ve Yemek bedeli nakdi olarak ödenecek ve aylık ücret bordrosunda gösterilecektir.
25.3.2.4 Yüklenici firma çalıştırılacak her bir personel için sözleşme süresince 1 takım hizmet kıyafeti ayni olarak; (pantolon, gömlek, kepten oluşan ve altı kaymayan suya dayanıklı 1 çift ayakkabı )
…
25.5. Kısa vadeli sigorta prim oranları belirtilecektir.
70 kişi personel hizmeti alımı olarak ihale konusu hizmetin, işte tespit edilen ve yaklaşık maliyet hesabında dikkate alınan iş kazaları ve meslek hastalıkları sigortası prim oranı % 1 (Bir) dir.” düzenlemesine yer verildiği,
Birim fiyat teklif cetvelinin aşağıdaki gibi düzenlendiği anlaşılmıştır.
BİRİM FİYAT TEKLİF CETVELİ
İhale kayıt numarası: 2012/174663
A1                                                                                                     B2
Sıra      İş Kaleminin Adı                   Birimi                         Miktarı                        Teklif Edilen4   Tutarı
No       ve Kısa Açıklaması3                                      İşçi Sayısı       Ay/gün/saat    Birim Fiyat                
1          Mutfak ve Yemekhanelerin
Malzemesiz Temizliği ile
Bulaşıkların Yıkanması
Hizmeti Alımı                        İşçi X Ay        70                    6
TOPLAM TUTAR (K.D.V Hariç)
İhale dokümanında yer verilen düzenleme esas alınarak KİK işçilik modülünde yapılan hesaplama sonucu asgari işçilik giderinin (giyim gideri hariç) 653.780,40 TL olduğu anlaşılmıştır.
Hizmet alımı ihalelerinde aşırı düşük tekliflerin değerlendirilme kriterlerine Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Hizmet alımı ihalelerinde aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi” başlıklı 79’uncu maddesinde yer verilmiştir.
Ekonomik açıdan en avantajlı teklif sahibi olarak belirlenen Işılsu İnşaat Turizm Gıda Temizlik Hizmetleri Tic. Ltd. Şti.nin sunduğu aşırı düşük teklif açıklamasının incelenmesi sonucu,
Işılsu İnşaat Turizm Gıda Temizlik Hizmetleri Tic. Ltd. Şti.nin işçilik gideri olarak (aylık ücret, yemek ücreti ve yol ücreti) 651.579,60 TL, toplam giyim gideri olarak (%3 sözleşme gideri dâhil) 2,88 TL ve firma kârı olarak 1,32 TL olmak üzere 651.583,80 TL fiyat teklif ettiği, giyim gideri için proforma fatura sunduğu, sunulan proforma faturanın Kamu İhale Genel Tebliği’ne uygun olduğu anlaşılmıştır.
Işılsu İnşaat Turizm Gıda Temizlik Hizmetleri Tic. Ltd. Şti. aşırı düşük teklif açıklama yazısında, ihale konusu iş kapsamında 70 işçi çalıştırılacağı, 4857 sayılı İş Kanunu’nun 30’uncu maddesi uyarınca 50 ve daha fazla işçi çalıştıran işverenlerin özürlü işçi çalıştırma zorunluluğu olduğu ve çalıştırılacak özürlü işçinin işveren sigorta priminin Hazinece karşılanacağı, bu doğrultuda ihale konusu iş kapsamında 2 (iki) özürlü işçi çalıştıracakları, 2 özürlü işçinin 6 aylık işveren sigorta primi olan 2.200,80 TL (1 işçi 183,40 TL x 2 işçi x 6 ay) Hazinece karşılanacağından, anılan miktarın asgari işçilik giderinden düşülmesi sonucu asgari işçilik giderinin 651.579,60 TL olduğuna ilişkin açıklama yapıldığı anlaşılmıştır.
4857 sayılı İş Kanunu’nun “Özürlü ve eski hükümlü çalıştırma zorunluluğu” başlıklı 30’uncu maddesinde “İşverenler, elli veya daha fazla işçi çalıştırdıkları özel sektör işyerlerinde yüzde üç özürlü, kamu işyerlerinde ise yüzde dört özürlü ve yüzde iki eski hükümlü işçiyi veya 21/6/1927 tarihli ve 1111 sayılı Askerlik Kanunu veya 16/6/1927 tarihli ve 1076 sayılı Yedek Subaylar ve Yedek Askeri Memurlar Kanunu kapsamına giren ve askerlik hizmetini yaparken 12/4/1991 tarihli ve 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanununun 21 inci maddesinde sayılan terör olaylarının sebep ve tesiri sonucu malul sayılmayacak şekilde yaralananları meslek, beden ve ruhi durumlarına uygun işlerde çalıştırmakla yükümlüdürler. Aynı il sınırları içinde birden fazla işyeri bulunan işverenin bu kapsamda çalıştırmakla yükümlü olduğu işçi sayısı, toplam işçi sayısına göre hesaplanır.
Bu kapsamda çalıştırılacak işçi sayısının tespitinde belirli ve belirsiz süreli iş sözleşmesine göre çalıştırılan işçiler esas alınır. Kısmi süreli iş sözleşmesine göre çalışanlar, çalışma süreleri dikkate alınarak tam süreli çalışmaya dönüştürülür. Oranın hesaplanmasında yarıma kadar kesirler dikkate alınmaz, yarım ve daha fazla olanlar tama dönüştürülür. İşyerinin işçisi iken sakatlananlara öncelik tanınır.
İşverenler çalıştırmakla yükümlü oldukları işçileri Türkiye İş Kurumu aracılığı ile sağlarlar. Bu kapsamda çalıştırılacak işçilerin nitelikleri, hangi işlerde çalıştırılabilecekleri, bunların işyerlerinde genel hükümler dışında bağlı olacakları özel çalışma ile mesleğe yöneltilmeleri, mesleki yönden işverence nasıl işe alınacakları, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir.
Yer altı ve su altı işlerinde özürlü işçi çalıştırılamaz ve yukarıdaki hükümler uyarınca işyerlerindeki işçi sayısının tespitinde yer altı ve su altı işlerinde çalışanlar hesaba katılmaz.
Bir işyerinden malulen ayrılmak zorunda kalıp da sonradan maluliyeti ortadan kalkan işçiler eski işyerlerinde tekrar işe alınmalarını istedikleri takdirde, işveren bunları eski işleri veya benzeri işlerde boş yer varsa derhal, yoksa boşalacak ilk işe başka isteklilere tercih ederek, o andaki şartlarla işe almak zorundadır. Aranan şartlar bulunduğu halde işveren iş sözleşmesi yapma yükümlülüğünü yerine getirmezse, işe alınma isteğinde bulunan eski işçiye altı aylık ücret tutarında tazminat öder.
Özel sektör işverenlerince bu madde kapsamında çalıştırılan 17/7/1964 tarihli ve 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununa tabi özürlü sigortalılar ile 1/7/2005 tarihli ve 5378 sayılı Kanunun 14 üncü maddesinde belirtilen korumalı işyerlerinde çalıştırılan özürlü sigortalıların, aynı Kanunun 72 nci ve 73 üncü maddelerinde sayılan ve 78 inci maddesiyle belirlenen prime esas kazanç alt sınırı üzerinden hesaplanan sigorta primine ait işveren hisselerinin tamamı, kontenjan fazlası özürlü çalıştıran, yükümlü olmadıkları halde özürlü çalıştıran işverenlerin bu şekilde çalıştırdıkları her bir özürlü için prime esas kazanç alt sınırı üzerinden hesaplanan sigorta primine ait işveren hisselerinin yüzde ellisi Hazinece karşılanır. İşveren hissesine ait primlerin Hazinece karşılanabilmesi için işverenlerin çalıştırdıkları sigortalılarla ilgili olarak 506 sayılı Kanun uyarınca aylık prim ve hizmet belgelerinin yasal süresi içerisinde Sosyal Güvenlik Kurumuna verilmesi ve sigortalıların tamamına ait sigorta primlerinin sigortalı hissesine isabet eden tutarı ile Hazinece karşılanmayan işveren hissesine ait tutarın ödenmiş olması şarttır. Bu fıkraya göre işveren tarafından ödenmesi gereken primlerin geç ödenmesi halinde, Hazinece Sosyal Güvenlik Kurumuna yapılacak ödemenin gecikmesinden kaynaklanan gecikme zammı, işverenden tahsil edilir. Hazinece karşılanan prim tutarları gelir ve kurumlar vergisi uygulamalarında gider veya maliyet unsuru olarak dikkate alınmaz. (Ek cümle: 31/7/2008-5797/10 md.) Bu fıkrada düzenlenen teşvik, kamu idareleri hariç 506 sayılı Kanun kapsamındaki sigortalılara ilişkin matrah ve oranlar üzerinden olmak üzere, 506 sayılı Kanunun geçici 20 nci maddesi kapsamındaki sandıkların statülerine tabi personeli için de uygulanır. Bu fıkranın uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar Maliye Bakanlığı ile Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ve Hazine Müsteşarlığı tarafından müştereken belirlenir.
Bu maddeye aykırılık hallerinde 101 inci madde uyarınca tahsil edilecek cezalar, özürlülerin ve eski hükümlülerin kendi işini kurmaları, özürlünün iş bulmasını sağlayacak destek teknolojileri, özürlünün işe yerleştirilmesi, işe ve işyerine uyumunun sağlanması ve bu gibi projelerde kullanılır. Tahsil edilen cezaların kullanımına ilişkin hususlar, Türkiye İş Kurumunun koordinatörlüğünde, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Çalışma Genel Müdürlüğü ile İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğü, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Özürlü ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Adalet Bakanlığı Ceza ve Tevkif Evleri Genel Müdürlüğü, en çok işçi ve işvereni temsil eden üst kuruluşların ve en çok özürlüyü temsil eden üst kuruluşun birer temsilcisinden oluşan komisyon tarafından karara bağlanır. Komisyonun çalışma usul ve esasları Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca çıkarılan yönetmelikle düzenlenir.
Eski hükümlü çalıştırılmasında, kanunlardaki kamu güvenliği ile ilgili hizmetlere ilişkin özel hükümler saklıdır.” hükmü yer almaktadır.
İhale dokümanında, ihale konusu işte 70 personel çalıştırılacağı belirtilmiş olmasına rağmen kaç adet özürlü personel çalıştırılacağı hususunda herhangi bir düzenleme yapılmadığı anlaşılmıştır.
İdari Şartname’nin 25’inci maddesinde belirtilen teklif fiyata dâhil olan giderler esas alınarak hesaplanan asgari işçilik maliyeti toplamının 653.780,40 TL olduğu, Işılsu İnşaat Turizm Gıda Temizlik Hizmetleri Tic. Ltd. Şti.nin teklif fiyatının 651.583,80 TL olduğu ve asgari işçilik maliyetini karşılamadığı anlaşılmıştır.
İşverenlerin istihdam ettikleri işçilerle ilgili yararlanacakları sigorta primi teşviklerinin ihale teklif fiyatının oluşturulmasında göz önünde bulundurulup bulundurulamayacağına ilişkin yürürlükteki mevzuatta herhangi bir düzenleme bulunmamaktadır. Ancak Kurulun yerleşik kararlarında “…İhale dokümanında personel sayısının belirlendiği ve haftalık çalışma saatlerinin tamamının idare için kullanıldığı tüm hizmet alımı ihalelerinde, teklifler Hazine tarafından karşılanacak olan işveren sigorta primi tutarı dikkate alınmadan, işveren payları üzerinden hesaplanarak sunulacak ve değerlendirilecektir…” kararına yer verildiği anlaşılmıştır.
Elli veya daha fazla işçi çalıştıran işverenlerin özürlü işçi istihdam etmesi Kanuni zorunluluk olmakla birlikte, Hazinece karşılanacak işveren priminden yararlanma imkânı tüm istekliler için söz konusudur. İhalelerde eşitlik ve rekabetin sağlanması ilkesi gereği isteklilerin teklif fiyatlarının oluşturulmasında, Hazinece karşılanacak işveren primi dikkate alınmadan teklif fiyatının oluşturulması gerektiği, Işılsu İnşaat Turizm Gıda Temizlik Hizmetleri Tic. Ltd. Şti.nin ihale konusu iş kapsamında özürlü işçi istihdam edeceğini ve özürlü istihdamı nedeniyle Kanundan kaynaklanan sigorta primi teşvikinden yararlanacağı gerekçesiyle, yararlanacağını iddia ettiği teşvik miktarını işçilik maliyetinden düşmek suretiyle teklif fiyatını oluşturduğu, söz konusu durumun diğer isteklilere karşı Işılsu İnşaat Turizm Gıda Temizlik Hizmetleri Tic. Ltd. Şti. lehine avantaj sağladığı anlaşılmıştır. Bu nedenle, Hazine tarafından karşılanacak olan işveren sigorta primi tutarı dikkate alınmadan, teklif fiyatlarının işveren payları üzerinden hesaplanarak sunulması ve değerlendirilmesi gerektiği anlaşıldığından Işılsu İnşaat Turizm Gıda Temizlik Hizmetleri Tic. Ltd. Şti.nin teklifinin asgari işçilik giderini karşılamadığı gerekçesiyle değerlendirme dışı bırakılması gerekirken ekonomik açıdan en avantajlı teklif sahibi olarak belirlenmesinde mevzuata uyarlık bulunmadığı sonucuna varıldığından, başvuru sahibinin iddiası yerinde görülmüştür.
Sonuç olarak, yukarıda mevzuata aykırılıkları belirtilen işlemlerin düzeltici işlemle giderilebilecek nitelikte işlemler olduğu tespit edildiğinden, Işılsu İnşaat Turizm Gıda Temizlik Hizmetleri Tic. Ltd. Şti.nin teklifinin değerlendirme dışı bırakılması ve bu aşamadan sonraki işlemlerin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerekmektedir.
Açıklanan nedenlerle 4734 sayılı Kanun'un 65'inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 60 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,
Anılan Kanun'un 54'üncü maddesinin onuncu fıkrasının (b) bendi gereğince düzeltici işlem belirlenmesine,
Esasta
Oybirliği gerekçede oyçokluğu ile karar verildi.
EK GEREKÇE
Başvuru sahibinin itirazen şikayet başvuru dilekçesinde “ekonomik açıdan en avantajlı teklif sahibi olarak belirlenen Işılsu İnş. Turz. Gıda Tem. Hizm. Ltd. Şti.nin teklif fiyatının asgari işçilik giderinin altında olduğu, anılan isteklinin teklif ettiği fiyat ile ihale konusu işi gerçekleştirmesinin hayatın olağan akışına aykırı olduğu” şeklinde belirttiği iddiası kapsamında Kurul çoğunluğunca, Işılsu İnşaat Turizm Gıda Temizlik Hizmetleri Tic. Ltd. Şti.nin “teklifinin asgari işçilik giderini karşılamadığı” gerekçesi ile teklifinin değerlendirme dışı bırakılması ve bu aşamadan sonraki işlemlerin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi hususlarında “düzeltici işlem belirlenmesine” karar verilmiştir.
Başvuru sahibinin itirazen şikayet başvuru dilekçesinde belirttiği iddiası kapsamında “düzeltici işlem belirlenmesine” niteliğindeki Kurulca verilen karara katılmakla beraber, başvuru sahibinin iddiasının İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmeliğin 18 inci maddesi yönünden yapılan incelemeye göre;
Kamu İhale Tebliğinin 79.4.2.18. maddesinde;“İtirazen şikayet başvurularına ilişkin olarak Kurum tarafından yapılan incelemede gerekli görülmesi durumunda, proforma fatura ve fiyat tekliflerine ilişkin maliyet/satış tutarı tespit tutanakları, bunları muhafaza eden meslek mensubundan istenebilir. Gerek meslek mensubundan istenen tutanaklar gerekse ihaleyi yapan idare tarafından Kuruma gönderilen belgeler arasında yer alan proforma fatura ve fiyat teklif tutarları ile maliyet/satış tutarı tespit tutanağında belirtilen maliyet ve satış tutarlarının arasında uyumsuzluk olduğunun veya bu belgelerde yer alan bilgilerin ticari hayatın olağan durumu ve ekonomik verilerle ilgili genel bilgilerle uyumlu olmadığının değerlendirilmesi durumunda; proforma fatura ve fiyat teklifleri ile maliyet/satış tutarı tespit tutanakları mükellef ve/veya isteklinin bağlı olduğu vergi dairesine gönderilir ve gerekli olması halinde Cumhuriyet Savcılığına bildirim yapılır.“ açıklaması yer almaktadır.
Kurumca bu açıklama uyarınca yapılan incelemelere göre, hizmet alımlarında aşırı düşük teklif açıklamasında giyim bedeline ilişkin yapılan açıklamalarda, istekli tarafından giyim bedeline ilişkin sunulan proforma fatura ve fiyat teklif tutarlarıile maliyet/satış tutarı tespit tutanağında belirtilen maliyet ve satış tutarlarının arasında uyumsuzluk olduğunun veya bu belgelerde yer alanbilgilerin ticari hayatın olağan durumu ve ekonomik verilerle ilgili genel bilgilerle uyumlu olmadığının değerlendirilmesi durumunda, belirtilen proforma fatura ve fiyat teklifleri ile maliyet/satış tutarı tespit tutanakları mükellef ve/veya isteklinin bağlı olduğu vergi dairesine gönderilmesi, ayrıca konunun önemine göre de Cumhuriyet Savcılığına bildirim yapılması hususlarının anlaşılması gerektiğinin aşikar olması nedeni ve bu yönde verilen Kurul Kararları ile konu içtihat niteliğini kazanmış olmasının yanında Tebliğin yukarıda sözü edilen düzenlemesi birbirine bağlı/bağımlı iki temel açıklamadır.
Şöyle ki; cari piyasa koşullarına, temel ekonomik verilere ve hayatın olağan durumuna uygun olmadığı anlaşılan fiyat teklifinin bir şekilde şekle uygun olarak müşavir tarafından tevsik edilmesi halinde, bu durumun ilgili vergi dairesine bildirilerek “bu tevsikin” doğruluğunun testi istenilmekte ve sistemin sigortası genel kabulüyle yapılmış bir mevzuat düzenlemesi şeklinde tezahür etmiştir. Kamu İhale Tebliğinin 79.4.2.18. maddesinin birbirine bağımlı son açıklama cümlesinin uygulanmaması halinde başlangıç cümlesine göre tekliflerin değerlendirilmesinin sağlıklı ve hukuken uygun bir yanı olmayacaktır.
İstekliler tarafından asgari işçilik bedelinin çok az üstünde verilen teklif bedelinin en düşük teklife yakın olmasının sağlanması için teklif bileşenlerinden olan giyim bedeli açıklamasına yönelik olarak verilen proforma fatura ve fiyat teklif tutarlarının düşük bedelli olarak oluşturulduğunun konu ile ilgili içtihat niteliğinde verilmiş Kurul kararlarından anlaşıldığı, verilen proforma fatura ve fiyat teklif tutarlarının ticari hayatın olağan durumu ve ekonomik verilerle ilgili genel bilgilerle uyumlu olmadığının anlaşılmasına rağmen, düşük bedelli de olsa, istekli tarafından verilen proforma fatura ve fiyat tekliflerin Kamu İhale Genel Tebliğinin ilgili hükümlerine göre belge üzerinde taşıması gereken şartları taşıdığının tespiti halinde anılan açıklamanın mevzuat uyarınca uygun görüldüğünün içtihat niteliğinde verilmiş olan Kurul kararlarından anlaşıldığı, ancak sunulan proforma fatura ve fiyat teklif tutarlarının ticari hayatın olağan durumu ve ekonomik verilerle ilgili genel bilgilerle uyumlu olmadığının anlaşılması durumunda da, teklif açıklaması bu yönden mevzuata uygun görülmekle birlikte proforma fatura ve fiyat teklif tutarlarının düşüklüğünün düzenlenen ve idareye sunulan belgenin usulüne uygun olmadığına ilişkin eylemi ortadan kaldırmayacağı düşüncesi ile, Kanunun temel ilkelerinden eşit muamele ve güvenirlik ilkelerinin ön planda çalıştırılmasının temini yönünden incelenmesi için bağlı bulunan vergi dairesine gönderilmiştir.
Yukarıda yapılan iki değerlendirmenin belge üzerinde aynı anda var olduğu durumda, bildirim yapılmasının anlamlı olduğu yönünde bütünlük sağladığı şeklinde yapılan değerlendirmelerin birbirinden bağımsız işletilmesi durumunda, yani aşırı düşük açıklamada, isteklinin giyime ilişkin sunduğu proforma fatura ve fiyat teklif tutarlarının ticari hayatın olağan durumu ve ekonomik verilerle ilgili genel bilgilerle uyumlu olmadığının açıkça bilinmesine rağmen, sırf, anılan belgelerin Tebliğinin sözü edilen açıklamalarına göre belge üzerinde taşıması gereken şartlara uygun olarak taşıdığı tespitine dayanılarak isteklinin açıklamasının mevzuata uygun olduğunu kabul etmenin mevzuat ile çelişki yarattığı, bu nedenle, anılan belgelerin Kamu İhale Genel Tebliğinin ilgili açıklamalarına göre belge üzerinde taşıması gereken şartları taşıdığının tespit edilmiş olmasına rağmen, proforma fatura ve fiyat teklif tutarlarının ticari hayatın olağan durumu ve ekonomik verilerle ilgili genel bilgilerle uyumlu olmadığı durumunun incelenmesi için Tebliğin ilgili açıklaması uyarınca ilgili vergi dairesine bile bile gönderilmemesi durumunda, Kanunda belirtilen temel ilkelerden eşit muamele ve güvenirlik ilkelerinin ön planda zedelendiği işlemlerin gerçekleştirilmiş olacağı düşüncesiyle, Tebliğin ilgili açıklamalarına göre, belge üzerinde taşıması gereken şartları taşıdığının tespit edilmiş olmasına rağmen, vergi dairesine bildirim yapılmasına gerek görülmeyen, proforma fatura ve fiyat teklif tutarlarının, ticari hayatın olağan durumu ve ekonomik verilerle ilgili genel bilgilerle uyumlu olmadığının anlaşıldığı durumda, anılan isteklinin aşırı düşük açıklamalarının “mevzuata uygun olmadığı” şeklinde gerekçe ile kabul edilmemesi gerekmektedir.
İncelemeye konu ihalede;
Aşırı düşük teklif açıklamaları idarece uygun bulunarak ihalede ekonomik açıdan en avantajlı teklif olarak belirlenmeleri Kurul çoğunluğunca “teklifi asgari işçilik maliyetini karşılamıyor” gerekçesi ile uygun görülmeyen Işılsu İnşaat Turizm Gıda Temizlik Hizmetleri Tic. Ltd. Şti.’nin aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında sunduğu bilgi ve belgeler yukarıda aktarılan değerlendirmeler ışığı altında değerlendirildiğinde;
Anılan istekli tarafından aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında ihale konusu işte çalışacak personelin giyim giderinin maliyetine dayalı açıklamasının tevsiki için; 4 kalem giyim malzemesinin her birine ilişkin 0,01 TL olarak önerilen birim fiyatlar ile toplamda 2,80 TL fiyat öngören Kısmetim İş Elbiseleri-Gamze YOKUŞBAŞ tarafından istekli adına tanzim edilen 27.12.2012 tarihli proforma fatura ile ekinde maliyet/satış tespit tutanağının (Ek-O.5) sunulduğu anlaşılmış olduğundan, anılan isteklinin aşırı düşük açıklaması kapsamında sunduğu; proforma fatura ile maliyet/satış tespit tutanağında, ön görülen giyim maliyet bedellerinin maliyet muhasebesi kayıtları açısından ticari hayatın olağan durumu ve ekonomik verilerle ilgili genel bilgilerle uyumlu olmadığı, bu nedenle adı geçen isteklinin aşırı düşük teklif açıklamasının mevzuata uygun olmadığından teklifinin bu gerekçe ile de değerlendirme dışı bırakılması gerektiği değerlendirilmiştir.
Açıklanan nedenlerle, başvuru sahibinin itirazen şikayet başvuru dilekçesinde belirttiği iddiası kapsamında “düzeltici işlem belirlenmesine” niteliğindeki Kurulca verilen karara katılmakla beraber, başvuru sahibinin iddiasının İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmeliğin 18’inci maddesi yönünden yapılan incelemeye göre; ticari şirketlerin iktisadi amacının kâr elde etmek olduğu, kâr elde etmese dahi en azından zarar etmemek üzere ticari faaliyetlerine devam etmelerinin bir zorunluluk olduğu aksi takdirde söz konusu şirketlerin zarar etmemek ve kâr elde etmek için kayıt dışı ticari yollara başvurmalarının kuvvetle muhtemel olduğu düşüncesi ile, inceleme konusu ihalede giyimine ilişkin açıklamaları kapsamında verdikleri proforma faturadaki teklif fiyatlarının maliyet muhasebesi kayıtları açısından ticari hayatın olağan durumu ve ekonomik verilerle ilgili genel bilgilerle uyumlu olmadığı belirlenen, aşırı düşük teklif açıklamaları idarece uygun bulunarak ihalede ekonomik açıdan en avantajlı teklif olarak belirlenmeleri Kurul çoğunluğunca “teklifi asgari işçilik maliyetini karşılamıyor” gerekçesi ile uygun görülmeyen Işılsu İnşaat Turizm Gıda Temizlik Hizmetleri Tic. Ltd. Şti.’nin teklifinin belirtilen gerekçeler üzerinden de, değerlendirme dışı bırakılması gerektiği ve bu gerekçelerin de, anılan isteklinin teklifinin değerlendirme dışı bırakılmasına ilişkin Kurulun çoğunluk karar gerekçeleri içinde yer alması gerektiği yönündeki düşüncem ile, bu husus dışında Kurulca alınan“düzeltici işlem belirlenmesine” niteliğindeki karar gerekçesine katılıyorum. (¤¤)

Full & Egal Universal Law Academy