(4734 S. K. m. 54, 65) (Kamu İhale Genel Tebliği m. 79) 
Toplantı No: 2014/006
Gündem No: 43
Karar Tarihi: 20.01.2014
Karar No: 2014/UH.I-394 
Şikayetçi: Baysan Temizlik Otomosyon İnşaatelektrik Gıda Maden Medikal San Ve Tic Ltd Şti, EHLİBEYT MAH. 1270. SK. NO: 7/5 CEVİZLİDERE ANKARA
İhaleyi Yapan Daire: Spor Genel Müdürlüğü İdari Ve Mali İşler Dairesi Başkanlığı, Örnek Mah. Oruç Reis Cad. No:13 7.Kat ANKARA
Başvuru Tarih ve Sayısı: 03.01.2014/297
Başvuruya Konu İhale: 2013/156761 İhale Kayıt Numaralı "Spor Genel Müdürlüğüne Ait Hizmet Binalarının Genel Temizlik Hizmeti Alımı" İhalesi
Kurumca Yapılan İnceleme ve Değerlendirme:
Gençlik ve Spor Bakanlığı Spor Genel Müdürlüğü İdari ve Mali İşler Dairesi Başkanlığı tarafından 06.12.2013tarihinde açık ihale usulü ile yapılan “Spor Genel Müdürlüğüne Ait Hizmet Binalarının Genel Temizlik Hizmeti Alımı” ihalesine ilişkin olarak Baysan Tem. Otom. İnş. Elekt. Gıda Mad. Med. San. ve Tic. Ltd. Şti.nin 25.12.2013 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 27.12.2013 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 03.01.2014 tarih ve 297 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 03.01.2014 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.
Başvuruya ilişkin olarak 2014/69sayılı şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.
Karar: Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.
İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle,
1) İhale dokümanında şefler için kıyafet öngörülmediği, temizlik personeli için kıyafet öngörüldüğü ancak ihale üzerinde bırakılan isteklinin birim fiyat teklif cetvelinde kıyafet bedelini temizlik personeli satırına değil şef satırına yazdığı, bu durumun Kamu İhale Genel Tebliği’nin 78.22’nci maddesine aykırılık teşkil ettiği, bu itibarla anılan isteklinin temizlik personeline ilişkin olarak asgari işçilik maliyetini karşılamadığı ve teklifinin değerlendirme dışı bırakılması gerektiği,
2) İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından sunulan proforma fatura ve fiyat tekliflerinin ekinde maliyet/satış tutarı tespit tutanaklarının sunulması gerektiği, maliyet/satış tutarı tespit tutanaklarının son geçici vergi beyanname dönemine ait olmadığı ve proforma fatura ve fiyat tekliflerini veren firmaların faaliyet alanının belgeye konu malzeme ile ilgili olmadığı,
3) İhale üzerinde bırakılan isteklinin asgari işçilik maliyeti üzerine 0,72 TL gider eklediği, ihale dokümanında istenilen 100 parça kıyafet bulunduğu, bu durumda parça başına kıyafet giderinin 0,0072 TL olduğu, ihale komisyon başkanının yer aldığı bir başka ihalede tekliflerinin 0,01 TL’nin geçerli bir para birimi olmadığı gerekçesiyle değerlendirme dışı bırakıldığı, ancak incelemeye konu ihalede 0,01 TL’den daha küçük bir tutarın kabul edildiği,
4) İhale üzerinde bırakılan isteklinin aşırı düşük teklif açıklamasının 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 38’inci maddesi ile Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79’uncu maddesine aykırı olduğu iddialarına yer verilmiştir.
Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.
1) Başvuru sahibinin 1’inci iddiasına ilişkin olarak:
İdari Şartname’nin 2’nci maddesinde ihale konusu işin adının “Spor Genel Müdürlüğüne Ait Hizmet Binalarının Genel Temizlik Hizmeti Alımı” olarak belirtildiği, miktarı ve türüne ise Şartname ekinde,
                      
Sıra No
Açıklama
Birimi
İşçi Sayısı
Ay/gün/saat
1
2 Kişi Şef
Kişi/Ay
2,00
12
2
50 Temizlik Personeli
Kişi/Ay
50,00
12
şeklinde yer verildiği, anılan Şartname’nin 19’uncu maddesinde teklif ve sözleşme türünün birim fiyat teklif ve sözleşme olacağının, Sözleşme Tasarısı’nın 9’uncu maddesinde, işe başlama tarihi 01.01.2014; işi bitirme tarihi 31.12.2014 olarak belirtildiği görülmüştür.
Aynı Şartname’nin “Teklif fiyata dahil olan giderler” başlıklı 25’inci maddesinde “…25.3.1. İşin süresi ve personel sayısı dikkate alınarak ilgili mevzuatına göre hesaplanacak işçilik ücreti:
2 ekip şefine asgari ücretin % 35 fazlası, 50 personele yürürlükteki asgari ücret verilecektir.
25.3.2. Yemek, yol ve giyecek giderleri:
İhale konusu işte çalıştırılacak 52 (Elliiki) personel için sözleşme süresince aylık 26 gün üzerinden brüt günlük 8,00.-TL yol bedeli, aylık 26 gün üzerinden brüt günlük 10,00.-TL yemek bedeli nakdi olarak ödenecek ve ücret bordrosunda gösterilecek, yol ve yemek bedeli ile teknik şartnamede belirtilen özelliklere uygun 50 (Elli) kişi için kişi başına bir defaya mahsus verilecek yazlık ve kışlık giyecek bedeli, teklif fiyata dahildir.
25.3.3. Malzeme giderleri:
İhale konu işte kullanılacak makine, ekipman giderleri teklif fiyata dahildir.
25.3.4. Bu madde boş bırakılmıştır.
25.4. Sözleşme konusu işin bedelinin ödenmesi aşamasında doğacak Katma Değer Vergisi (KDV), ilgili mevzuatı çerçevesinde İdare tarafından yükleniciye ayrıca ödenir.
25.5. Kısa vadeli sigorta prim oranları belirtilecektir.
İhale konusu işte çalışacak personelin Kısa Vadeli Sigorta Kolları Prim Tarifesine göre iş kazaları ile meslek hastalıkları sigortası prim oranı % 2 (yüzdeiki) dir.”düzenlemelerine,
Teknik Şartname’nin “Temizlikte Uyulacak Kurallar” başlıklı 2’nci maddesinde “2.1.18. İşçilerin temizlik hizmeti süresince özel kıyafetleri olacak, kıyafet İdarece onaylanmış olacaktır. Kıyafetlerin uygun bir yerinde yüklenicinin ismi bulunacaktır. 2 (İki) şef hariç İşçilere (yazlık ve kışlık) iş elbisesi teslim edildiğine ait kişilerin imzasını taşıyan belgenin aslı İdareye verilecektir.” düzenlemesine,
Aynı Şartname’nin “Temizlik İşçilerinin Kılık Kıyafetleri ve Kıyafetlerin Özellikleri” başlıklı 3’üncü maddesinde “…b) Temizlik işçilerinin kıyafetleri 67-33 poliviskon kumaştan, mamul 215 gr M2 ağırlıkta olup, alt ve üst forma şeklinde yazlık 1(Bir) ve kışlık 1(Bir) olmak üzere toplam 2 (iki) adet kıyafet takımı verilecektir.” düzenlemelerine yer verildiği,
Birim fiyat teklif cetvelinin ise aşağıdaki şekilde düzenlendiği görülmüştür.
A1
B2
Sıra No
     İş Kaleminin Adı ve Kısa Açıklaması3
        Miktarı
Teklif Edilen4       Birim Fiyat
        
        Tutarı
Birimi
İşçi sayısı
Ay/gün/saat
1
2 Kişi Şef
Kişi/Ay
2
12
2
50 Temizlik Personeli
Kişi/Ay
50
12
TOPLAM TUTAR  (K.D.V Hariç)
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 38’inci maddesinde “İhale komisyonu verilen teklifleri 37 nci maddeye göre değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister.
İhale komisyonu;
a) İmalat sürecinin, verilen hizmetin ve yapım yönteminin ekonomik olması,
b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal ve hizmetlerin temini veya yapım işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,
c) Teklif edilen mal, hizmet veya yapım işinin özgünlüğü,
Hususlarında belgelendirilmek suretiyle yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak, aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir.” hükmü yer almaktadır.
Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Hizmet alımı ihalelerinde aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi” başlıklı 79’uncu maddesinde “79.1.(Değişik: 9/2/2011 -27841 RG/ 4. md.) Personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihalelerinde, tekliflerin değerlendirilmesinde;
İhale ve sözleşmeye ilişkin damga vergileri, Kamu İhale Kurumu payı ve noter masrafları gibi sözleşme giderleri ile amortisman, kıdem tazminatı, işyeri hekimliği ücreti, oryantasyon (ihale konusu işe uyum) eğitimi gideri, yaka kartı ve bu mahiyetteki genel giderleri karşılamak üzere birim fiyat teklif cetvelinde yer alan her bir işçilik kalemindeki (yol, yemek ve giyecek dahil brüt asgari ücret veya brüt asgari ücretin yüzde (%) fazlası üzerinden ücret hesaplanan işçilik kalemi ile ulusal bayram ve genel tatil günleri ve fazla çalışma saatlerine ilişkin işçilik kalemleri) birim fiyatlar ile işçi sayısı üzerinden teklif alınması idarece uygun görülmeyen iş kalemi/kalemleri kapsamında çalıştırılacak olan her bir personelin işçilik maliyeti üzerinden % 3 oranında sözleşme giderleri ve genel giderler hesaplanacaktır.
79.2. Personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihalelerinde; amortisman, kıdem tazminatı, iş yeri hekimliği ücreti, oryantasyon eğitimi gideri, yaka kartı ve bu mahiyetteki giderlerin genel giderler içinde yer alacağı kabul edileceği için aşırı düşük teklif sorgulamasında bu giderler, önemli teklif bileşeni olarak belirtilmeyecek ve isteklilerden aşırı düşük teklif sorgulamasına verdikleri cevaplarda bu giderler için bir bedel öngörmeleri istenmeyecektir. Sözleşme giderleri ve genel giderler içinde değerlendirilmesi öngörülen giderler idari şartnamelerde “teklif fiyata dahil olan diğer giderler” kısmında belirtilmeyecektir.
79.3. Asgari işçilik maliyeti;
i- İhale tarihinde yürürlükte bulunan brüt asgari ücret veya idari şartnamede brüt asgari ücretin yüzde (%) fazlası olarak belirlenen ücret (ulusal bayram ve genel tatil günleri ile fazla çalışma saatlerine ilişkin ücretler dahil),
ii- İdari şartnamede öngörülen nakdi veya ayni yemek ve yol bedeli ile ayni giyim bedeli,
iii- İşveren sigorta primi tutarından oluşmaktadır.
79.4. İhale komisyonu tarafından, personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihaleleri ile personel çalıştırılmasına dayalı olmamakla birlikte ihale dokümanında personel sayısının belirlendiği ve haftalık çalışma saatinin tamamının idarede kullanılacağı hizmet alımı ihalelerinde asgari işçilik maliyeti, sözleşme giderleri ve genel giderler ile varsa malzeme ve diğer maliyet kalemleri, bunlar dışında kalan hizmet alımı ihalelerinde ise ihale dokümanında belirtilen teklif fiyata dahil giderler dikkate alınmak suretiyle tekliflerin değerlendirilmesi yapılarak 4734 sayılı Kanunun 38 inci maddesi uyarınca teklifi aşırı düşük görülen isteklilerden işin niteliğine göre ihale komisyonunca belirlenen önemli teklif bileşenleri ile ilgili açıklama istenecektir. İdarelerce aşırı düşük tekliflere yönelik açıklama istenmesine ilişkin yazıda, teklifte önemli olduğu tespit edilen bileşenlerin belirtilmesi ve açıklama için isteklilere üç (3) iş gününden az olmamak üzere makul bir süre verilmesi gerekmektedir.
Personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihalelerinde, kar hariç yaklaşık maliyet tutarının üzerindeki teklifler aşırı düşük teklif olarak kabul edilmeyecektir.
79.4.1. İsteklilerce yapılacak aşırı düşük teklife ilişkin açıklamalar belgelere dayanmalıdır. Belgelere dayanılmaksızın yapılan açıklamalar kabul edilmeyerek söz konusu teklifler reddedilecektir.
79.4.2. İhale komisyonu tarafından yapılacak aşırı düşük teklif değerlendirmesinde aşağıdaki hususların dikkate alınması gerekmektedir.
79.4.2.1. İhale komisyonu, teklifin önemli bileşenlerine ilişkin olarak;
a) Verilecek hizmetin ekonomik olması,
b) Seçilen teknik çözümler ve hizmetlerin temininde kullanılacak avantajlı koşullar,
c) Teklif edilen hizmetin özgünlüğü,
hususlarında istekliler tarafından belgelere dayalı olarak yapılan yazılı açıklamaları da dikkate almak suretiyle aşırı düşük teklifleri değerlendirerek ihaleyi sonuçlandıracaktır.
79.4.2.2. Verilecek hizmetin ekonomik olması, seçilen teknik çözümler, hizmetin yerine getirilmesinde kullanılacak avantajlı koşullar veya hizmetin özgünlüğü hususunda bir açıklamada bulunulması durumunda; sadece bu hususların neler olduğu değil, belirtilen çözüm, avantajlı koşul, özgünlük ya da hizmetin ekonomik olması sayesinde elde edilen maliyet avantajının da bilgi ve belgelere dayalı olarak açıklanması gerekmektedir.
79.4.2.3. Teklifi aşırı düşük bulunan isteklilerin, tekliflerinde önemli olduğu tespit edilen bileşenler ile ilgili olarak Kanunun 38 inci maddesi uyarınca yapacakları açıklamaya dayanak teşkil eden bilgi ve belgeleri sunmaları gerekmektedir.
İsteklilerin açıklamalarına dayanak teşkil eden bilgi ve belgeler;
a. Tedarikçi veya üreticilerden alınan proforma faturalar,
b. Fiyat teklifleri,
c. Kamu kurum ve kuruluşları tarafından sunulan mal ve hizmetlere ilişkin ilan edilmiş fiyat tarifeleri veya bunlardan alınmış fiyat teklifleri,
ç. Kamu kurum ve kuruluşları tarafından ilgili mala ilişkin ilan edilen asgari fiyatlar,
d. Perakende satış yapan zincir mağaza veya marketlerin yayımladıkları fiyat kataloglarında yer alan fiyatlar,
e. Ticaret borsalarına kayıtlı mallara ilişkin olarak 5174 sayılı Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile Odalar ve Borsalar Kanununun 51 inci maddesinin (c) bendi uyarınca borsa idaresi tarafından düzenlenen ilgili malın fiyatını gösteren belgeler,
f. Yaş sebze ve meyve için, Yaş Sebze ve Meyve Ticaretinin Düzenlenmesi ve Toptancı Halleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname uyarınca faaliyet gösteren toptancı hali idaresi tarafından düzenlenen ilgili malın fiyatını gösteren belgeler,
g. İsteklinin ürettiği, aldığı veya sattığı mallara ilişkin maliyet/satış tutarı tespit tutanaklarıdır.
İstekliler tekliflerine ilişkin olarak yukarıda sayılan belgelerden kendileri için uygun olanları (79.4.2.4-79.4.2.13) maddelerine göre yapacakları açıklamalar kapsamında sunacaklardır.
Yukarıda sayılan belge ve bilgilerden hiçbiri ile açıklama yapılmasının fiilen mümkün olmadığının anlaşıldığı durumlarda istekli tarafından gerekçesi belirtilmek suretiyle ilgili mevzuatına göre son 12 ay içinde düzenlenen açıklamaya elverişli diğer belge ve bilgiler kullanılarak da açıklama yapılabilir. (Örnek: Yurt dışından ithal edilen mallara ilişkin olarak gümrük giriş beyannamesi kullanılarak açıklama yapılabilir.)
79.4.2.4. Tedarikçi veya üreticilerden alınan birim fiyatları gösteren proforma fatura sunularak açıklama yapılması durumunda proforma faturadaki birim satış tutarı;
a) Maliyete dayalı açıklama yapıldığında, maliyet/satış tutarı tespit tutanağında yer alan (Ek-O.5) ağırlıklı ortalama birim maliyetin,
b) Satışlar üzerinden açıklama yapıldığında, maliyet/satış tutarı tespit tutanağında yer alan (Ek-O.5) ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin,
altında olamaz.
Maliyete dayalı açıklama yapıldığında, mükellefle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından proforma fatura üzerine; “Birim satış tutarının, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre çıkartılan ve tarafımdan onaylanan maliyet/satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim maliyet tutarının altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir.
Satışlar üzerinden açıklama yapıldığında, mükellefle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından proforma fatura üzerine; “Birim satış tutarının, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre çıkartılan ve tarafımdan onaylanan maliyet/satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir.
Kaşeleme işlemi bu Tebliğin 8.4 maddesinde belirtilen özel kaşe kullanılmak suretiyle yapılabileceği gibi, bu kaşe dışında meslek mensubuna ilişkin bilgileri içeren kaşe kullanılmak suretiyle de yapılabilir…
79.4.2.14. Proforma fatura ve fiyat tekliflerinin, proforma fatura veya fiyat teklifine konu alanda faaliyet gösterenlerden alınması gerekmekte olup bu belgelerin ihale tarihinden önce düzenlenmiş olması zorunlu değildir.
79.4.2.15. Maliyet/satış tutarı tespit tutanaklarının; 3568 sayılı Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanununa göre çalışan meslek mensuplarından, mükellefle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olanlar tarafından düzenlenmesi, bütün belge ve tutanakların her sayfasının taraflar tarafından imzalanarak kaşelenmesi gerekmektedir.
(79.4.2.4.) maddesine göre düzenlenen tutanak meslek mensubu ve proforma fatura veren tedarikçi veya imalatçı tarafından, (79.4.2.5.) maddesine göre düzenlenen tutanak meslek mensubu ile istekliye fiyat teklifini veren kişi tarafından imzalanarak kaşelenecek ancak bu tutanaklar proforma fatura veya fiyat teklifi ekinde idareye verilmeyecek ve düzenleyen meslek mensubu tarafından muhafaza edilecektir.
(79.4.2.12.) maddesine göre düzenlenen tutanaklar ise meslek mensubu ile ihaleye katılan istekli tarafından imzalanarak kaşelenecek ve açıklama ekinde idareye sunulacaktır.
Meslek mensubu, proforma fatura veya fiyat teklifi üzerindeki beyanı ile O-5, O-6, O-7 nolu tutanaklardaki beyanların doğruluğundan sorumludur.
Gerekli görülmesi durumunda ihaleyi yapan idare, proforma fatura ve fiyat tekliflerine ilişkin maliyet/satış tutarı tespit tutanaklarını, incelemek üzere muhafaza eden meslek mensubundan isteyebilir.
İhale komisyonunun, gerek meslek mensubundan istenen tutanaklar gerekse istekliler tarafından açıklama kapsamında ihale komisyonuna sunulan tutanaklar üzerinde yaptığı inceleme sonucunda sunulan proforma fatura / fiyat teklifi ile bu belgeler arasında uyumsuzluk olduğunu tespit etmesi durumunda teklif reddedilerek uyumsuzluğun niteliğine göre söz konusu belgeler mükellef ve/veya isteklinin bağlı olduğu vergi dairesine gönderilir ve gerekli olması halinde Cumhuriyet Savcılığına bildirim yapılır.
İhale komisyonunca yapılan inceleme sonucunda, yukarıda belirtildiği şekilde bir uyumsuzluk olduğu tespit edilmemekle birlikte, belgelerde yer alan bilgilerin ticari hayatın olağan durumu ve ekonomik verilerle ilgili genel bilgilerle uyumlu olmadığının değerlendirilmesi durumunda isteklinin teklifi reddedilmeyecek ancak proforma fatura ve fiyat teklifleri ile maliyet/satış tutarı tespit tutanakları mükellef ve/veya isteklinin bağlı olduğu vergi dairesine gönderilecektir.
79.4.2.16. İstekliler tarafından aşırı düşük teklif sorgulaması kapsamındaki mallara ilişkin olarak proforma fatura yerine sadece alış faturası ile açıklamada bulunulması geçerli bir açıklama olarak kabul edilmeyecektir.
Yukarıda belirtilen maliyet/satış tutarı tespit tutanaklarının son geçici vergi beyanname dönemine ilişkin olarak düzenlenmesi esastır. Ancak son geçici vergi beyanname döneminde, yasal defter ve belgelerde açıklama konusu mal veya hizmetlerle ilgili işlem bulunmaması durumunda, isteklinin kendi ürettiği, aldığı veya sattığı mallara ilişkin ağırlıklı ortalama birim maliyetin veya ağırlıklı ortalama birim satış tutarının belirtildiği “maliyet/satış tutarı tespit tutanağı” (Ek-O.7) hariç, söz konusu tutanaklar bir önceki geçici vergi beyanname dönemi esas alınarak düzenlenebilir. Son geçici vergi beyanname döneminin tespitinde; 4734 sayılı Kanunun 21 inci maddesinin (a), (d) ve (e) bentlerine göre pazarlık usulü ile yapılan ihalelerde ilk yazılı fiyat tekliflerinin alındığı tarih, diğer ihale usulleri ile yapılan ihalelerde ise ihale tarihi esas alınır.
Örneğin; 11.1.2010 tarihinde açık ihale usulü ile yapılan ihalede son geçici vergi beyanname dönemi “Ekim-Kasım-Aralık 2009”, 15.7.2010 tarihinde açık ihale usulü ile yapılan ihalede son geçici vergi beyanname dönemi “Nisan-Mayıs-Haziran 2010” dur…
79.5. Aşırı düşük teklif sorgulaması sonucunda; (79.4.2.) maddesine uygun açıklamada bulunmayan, açıklamaları teknik şartnameye aykırı hususlar içeren veya teklif tutarı, personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihalelerinde asgari işçilik maliyeti ve % 3 oranındaki sözleşme giderleri ile genel giderleri, personel çalıştırılmasına dayalı olmamakla birlikte ihale dokümanında personel sayısının belirlendiği ve haftalık çalışma saatinin tamamının idarede kullanılacağı hizmet alımı ihalelerinde ise asgari işçilik maliyeti ve ilgili mevzuatı uyarınca hesaplanacak sözleşme giderlerini karşılamayan isteklilerin teklifleri gerekçeleri belirtilmek suretiyle reddedilecektir.” açıklamaları yer almaktadır.
06.12.2013 tarihinde yapılan ihaleye 8 isteklinin katıldığı, idarece teklif fiyatı kârsız yaklaşık maliyet tutarının altında olduğu tespit edilen Aksan Sos. Hiz. San. ve Dış Tic. Ltd. Şti. ile Tem-Ser Tem. Hiz. Taah. Tic. Ltd. Şti.nden tekliflerine ilişkin açıklama istenildiği, Tem-Ser Tem. Hiz. Taah. Tic. Ltd. Şti.nin teklifinin açıklamada bulunmadığı gerekçesiyle reddedildiği ve ihalenin aşırı düşük teklif açıklaması uygun bulunan Aksan Sos. Hiz. San. ve Dış Tic. Ltd. Şti.nin üzerinde bırakıldığı, başvuru sahibi Baysan Tem. Otom. İnş. Elekt. Gıda Mad. Med. San. ve Tic. Ltd. Şti.nin ise ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi olarak belirlendiği anlaşılmıştır.
Yapılan incelemede ihalede giyim gideri hariç teklif edilmesi gereken asgari işçilik maliyeti, asgari ücretin % 35 fazlası ücret alacak 2 ekip şefi için yemek ve yol bedeli dahil toplam 55.636,80 TL, asgari ücret alacak 50 personel için yemek ve yol bedeli dahil toplam 1.120.248,00 TL olarak hesaplanmıştır.
İhale üzerinde bırakılan isteklinin idareye sunmuş olduğu aşırı düşük teklif açıklamasına ilişkin belgeler incelendiğinde, anılan isteklinin 50 adet yazlık alt-üst 50 adet kışlık alt-üst olmak üzere toplam 100 adet alt-üst kıyafet için 0,50 TL gider öngördüğü ve giyim giderine ilişkin olarak 0,02 TL sözleşme giderleri ve genel giderler hesapladığı anlaşılmıştır.
İhale üzerinde bırakılan isteklinin idareye sunmuş olduğu birim fiyat teklif cetveli incelendiğinde, anılan isteklinin birim fiyat teklif cetvelinin;
A1
B2
Sıra No
     İş Kaleminin Adı ve Kısa Açıklaması3
Miktarı
Teklif Edilen4       Birim Fiyat
        
        Tutarı
Birimi
İşçi sayısı
Ay/gün/saat
1
2 Kişi Şef
Kişi/Ay
2
12
2.318,23
55.637,52
2
50 Temizlik Personeli
Kişi/Ay
50
12
1.867,08
1.120.248,00
TOPLAM TUTAR  (K.D.V Hariç)
şeklinde düzenlendiği anlaşılmıştır.
Başvuru sahibi ihale dokümanında şefler için giyim gideri öngörülmediğini, temizlik personeli için giyim gideri öngörüldüğünü ancak ihale üzerinde bırakılan isteklinin giyim giderini şef için açılan satıra eklediğini, temizlik personeli satırına eklemediğini ve bu itibarla temizlik personeline ilişkin olarak asgari işçilik maliyetini karşılamadığını iddia etmekteyse de istikrar kazanmış Kurul kararları gereği teklif edilen tutarın toplam asgari işçilik maliyetini karşılamasının yeterli olduğu sonucuna varıldığı, ihale üzerinde bırakılan isteklinin de toplam teklif tutarının asgari işçilik maliyetini karşıladığı tespit edildiğinden başvuru sahibinin konuya ilişkin iddiası yerinde bulunmamıştır.
2) Başvuru sahibinin 2’nci iddiasına ilişkin olarak:
İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından giyim gideri için toplam 0,50 TL gider öngörüldüğü, giyime ilişkin %3 sözleşme giderinin de teklif fiyata dâhil edildiği, giyim giderini tevsik etmek amacıyla Rönesans Tesis Entegre Sos. Hizm. Oto Kir. İnş. Turz. Teks. Çevre Tem. Dağ. Gıda. Tic. Ltd. Şti. tarafından düzenlenen 05.12.2013 tarihli bir proforma faturanın sunulduğu, proforma faturada 50 takım yazlık ve 50 takım kışlık olmak üzere 100 takım için 0,005 TL birim fiyattan toplam 0,50 TL fiyat teklif edildiği, söz konusu faturanın meslek mensubu tarafından onaylı olduğu ve üzerinde mevzuat gereğince bulunması zorunlu “Birim satış tutarının, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre çıkartılan ve tarafımdan onaylanan maliyet/satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim maliyet tutarının altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yer aldığı, Kamu İhale Genel Tebliği’nin yukarıda aktarılan 79.4.2.15’inci maddesi gereğince maliyet/satış tutarı tespit tutanaklarının aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında proforma fatura veya fiyat teklifi ekinde idareye verilme zorunluluğunun bulunmadığı, düzenleyen meslek mensubu tarafından muhafaza edileceği ve gerekli görülmesi durumunda ihaleyi yapan idare tarafından incelemek üzere muhafaza eden meslek mensubundan istenilebileceği hüküm altına alınmışsa da ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında proforma faturadaki bilgileri teyit amacıyla maliyet/satış tutarı tespit tutanağının (Ek-O.5) da sunulduğu, maliyet/satış tutarı tespit tutanağının 2013 yılının ikinci vergi beyanname dönemine ait olduğu ve Kamu İhale Genel Tebliği’nin yukarıda aktarılan 79.4.2.16’ncı maddesi gereğince mevzuata uygun olduğu, anılan tutanak incelendiğinde yazlık ve kışlık iş elbiselerinin birim maliyetinin 0,001 TL olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca 14.10.2011 tarihli ve 7921 sayılı Türkiye Ticaret Sicil Gazetesi incelendiğinde proforma faturayı düzenleyen Rönesans Tesis Entegre Sos. Hizm. Oto Kir. İnş. Turz. Teks. Çevre Tem. Dağ. Gıda. Tic. Ltd. Şti.nin şirket ana sözleşmesi gereğince her türlü giyim eşyalarının üretimini, alım ve satımını gerçekleştirebileceği tespit edilmiştir. Bu itibarla başvuru sahibinin konuya ilişkin iddiası yerinde bulunmamıştır.
3) Başvuru sahibinin 3’üncü iddiasına ilişkin olarak:
5083 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Devletinin Para Birimi Hakkında Kanun’un “Türk Lirası ile Yeni Türk Lirası arasında değişim oranı ve Yeni Kuruşa tamamlama” başlıklı ikinci maddesinde “Türk Lirası değerler Yeni Türk Lirasına dönüştürülürken, birmilyon Türk Lirası (1.000.000 TL) eşittir bir Yeni Türk Lirası (l YTL) değişim oranı esas alınır.
Türk Lirası değerlerin Yeni Türk Lirasına dönüşüm işlemlerinin ve Yeni Türk Lirası cinsinden yapılan işlemlerin sonuçlarında ve ödeme aşamalarında yarım Yeni Kuruş ve üzerindeki değerler bir Yeni Kuruşa tamamlanır; yarım Yeni Kuruşun altındaki değerler dikkate alınmaz.
İlgili kanunları gereğince uygulanacak adlî ve idarî para cezalarının hesaplanmasında ve ödenmesinde, bir Yeni Türk Lirası’nın (1 YTL) altında kalan tutarlar dikkate alınmaz.” hükmü bulunmaktadır.
Söz konusu Kanun hükmünden, Yeni Türk Lirası (1.1.2009 tarihinden itibaren Türk Lirası) cinsinden yapılan işlemlerin sonuçlarında ve ödeme aşamalarında yarım Yeni Kuruşun (1.1.2009 tarihinden itibaren Kuruş) altındaki değerlerin dikkate alınmayacağı anlaşılmaktadır. Bu kapsamda yarım Kuruşun altındaki değerlerin, hiçbir koşulda dikkate alınmayacağı değil, yalnızca işlemlerin sonuçlarında ve ödeme aşamalarında dikkate alınmayacağı sonucuna ulaşılmaktadır.
Bu çerçevede ihale üzerinde bırakılan isteklinin idareye sunmuş olduğu proforma fatura incelendiğinde her ne kadar birim fiyat 0,005 TL ise de toplam tutarın 0,50 TL olduğu ve dolayısıyla ödeme aşamasında sorun teşkil edecek bir durum bulunmadığı anlaşıldığından başvuru sahibinin konuya ilişkin iddiası yerinde bulunmamıştır.
4) Başvuru sahibinin 4’üncü iddiasına ilişkin olarak:
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 54’üncü maddesinin dördüncü fıkrasının (d) bendinde, itirazen şikâyet dilekçelerinde başvurunun konusunun, sebeplerinin ve dayandığı delillerin belirtilmesi gerektiği, aynı maddenin onuncu fıkrasında da, başvurunun şekil kurallarına uygun olmaması halinde başvurunun reddine karar verileceği hüküm altına alınmıştır.
İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmelik’in 8’inci maddesinde başvurularda aranacak şekil unsurları düzenlenmiş, Yönetmelik’in 8’inci maddesinin (ç) bendinde de, 4734 sayılı Kanun’un 54’üncü maddesinin dördüncü fıkrasının (d) bendi yinelenmiş, başvuru dilekçelerinde başvurunun konusunun, sebeplerinin ve dayandığı delillerin belirtilmesi gerektiği hüküm altına alınmıştır.
İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Tebliğ’in 11’inci maddesinin son fıkrasında “Yönetmeliğin 8’inci maddesinin ikinci fıkrasının (ç) bendinde başvurunun konusu, sebepleri ve dayandığı delillerin başvuru dilekçelerinde belirtilmesi gerektiği düzenlendiğinden, başvuruda bulunulan hususların dilekçelerde somut bir biçimde, mevzuata aykırı bulunma sebepleri ile birlikte gösterilmesi gerekmektedir. İşlemin hangi unsurlarının hangi gerekçelerle hukuka aykırı olduğu belirtilmeksizin sadece mevzuata aykırı olduğu gibi soyut ve mesnetsiz iddialara yer verilmesi halinde, Yönetmeliğin 8’inci maddesine aykırı olduğu gerekçesiyle başvurunun reddine ilişkin sorumluluk başvurana ait olacağından bu hususa dikkat edilmesi gerekmektedir.” açıklaması yer almaktadır.
Kamu İhale Kurulu’nun istikrar kazanmış kararlarında da belirtildiği üzere, başvuru sahibi tarafından mevzuata aykırılık iddialarının konusu, sebepleri ve dayandığı delillerin başvuru dilekçelerinde belirtilmesi gerektiği, başvuruda bulunulan hususların somut bir biçimde, mevzuata aykırı bulunma sebepleri ile birlikte gösterilmesi gerektiği, söz konusu iddiada ise idare işleminin hangi unsurları bakımından ve hangi gerekçelerle hukuka aykırı olduğunun belirtilmediği, aykırılığa ilişkin somut delillere yer verilmediği, dolayısıyla başvuru dilekçesinin İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmelik’in 8’inci maddesinin (ç) bendine aykırılık teşkil ettiği anlaşıldığından başvuru sahibinin 4’üncü iddiasının 4734 sayılı Kanun’un 54’üncü maddesinin onuncu fıkrasının (c) bendi gereğince şekil yönünden reddedilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.
Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65'inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 60 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,
Anılan Kanun'un 54'üncü maddesinin onuncu fıkrasının (c) bendi gereğince itirazen şikâyet başvurusunun reddine,
Oyçokluğu ile karar verildi.
EK GEREKÇE
Başvuru sahibinin itirazen şikayet başvuru dilekçesinde belirttiği iddiası hakkında Kurul çoğunluğunca “itirazen şikâyet başvurusunun reddine” karar verilmiştir.
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 53. maddesinin (a) fıkrasında; Kamu İhale Kurumunun, bu Kanunda belirtilen esas, usul ve işlemlerin doğru olarak uygulanması konusunda görevli ve yetkili olduğu, (b) fıkrasının 9. bendinden sonraki 2. alt bendinde de; Kurumun Kurul kararıyla bu Kanunun ve Kamu İhale Sözleşmeleri Kanununun uygulanmasına ilişkin standart ihale dokümanı, tip sözleşme, yönetmelik ve tebliğler çıkarmaya yetkili olduğu, Kurul ve Kurumun yetkilerini, düzenleyici işlemler tesis ederek ve özel nitelikli kararlar alarak kullanacağı, standart ihale dokümanları, tip sözleşmeler, yönetmelik ve tebliğlerin Resmî Gazetede yayımlanarak yürürlüğe konulacağı hükme bağlanmıştır.
Anılan yetki çerçevesinde yürürlüğe konulan Kamu İhale Genel Tebliğinin 79.4.2.18 maddesinde; “İtirazen şikayet başvurularına ilişkin olarak Kurum tarafından yapılan incelemede gerekli görülmesi durumunda, proforma fatura ve fiyat tekliflerine ilişkin maliyet/satış tutarı tespit tutanakları, bunları muhafaza eden meslek mensubundan istenebilir. Gerek meslek mensubundan istenen tutanaklar gerekse ihaleyi yapan idare tarafından Kuruma gönderilen belgeler arasında yer alan proforma fatura ve fiyat teklif tutarları ile maliyet/satış tutarı tespit tutanağında belirtilen maliyet ve satış tutarlarının arasında uyumsuzluk olduğunun veya bu belgelerde yer alan bilgilerin ticari hayatın olağan durumu ve ekonomik verilerle ilgili genel bilgilerle uyumlu olmadığının değerlendirilmesi durumunda; proforma fatura ve fiyat teklifleri ile maliyet/satış tutarı tespit tutanakları mükellef ve/veya isteklinin bağlı olduğu vergi dairesine gönderilir ve gerekli olması halinde Cumhuriyet Savcılığına bildirim yapılır.” hükmü bulunmaktadır.
İnceleme konusu ihalede,
İhale üzerinde bırakılan Aksan Sos. Hiz. San. ve Dış Tic. Ltd. Şti.nin, aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında, ihale konusu işte çalıştırılacak personele verilecek giyim gideri bedelini belgelendirmek üzere sunduğu proforma faturada, giyim malzemelerinin her biri için öngörülen birim fiyatlar 0,005 TL olduğundan ve proforma faturalardaki bilgilerde mevzuata aykırılık görülmeyerek açıklamaları kabul edildiğinden, sunulan proforma faturaların ve proforma faturaların dayanağı maliyet/satış tutarı tespit tutanaklarının gönderilmek suretiyle, söz konusu belgelerde yer alan bilgilerin ticari hayatın olağan durumu ve ekonomik verilerle ilgili genel bilgilerle uyumlu olmadığı tespitinin yapılacak incelemelerde değerlendirilmek üzere, proforma faturaları düzenleyen firmaların bağlı olduğu Vergi Dairesine bildirimde bulunulması Anılan Tebliğ gereği olduğundan, bu hususun da anılan Kurul kararı gerekçeleri arasında yer alması gerektiği yönündeki düşüncemle karara katılıyorum.
KARŞI OY
Başvuru sahibinin itirazen şikayet başvuru dilekçesinde belirttiği iddiası hakkında Kurul çoğunluğunca “itirazen şikâyet başvurusunun reddine” karar verilmiştir.
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 53. maddesinin (a) fıkrasında; Kamu İhale Kurumunun, bu Kanunda belirtilen esas, usul ve işlemlerin doğru olarak uygulanması konusunda görevli ve yetkili olduğu, (b) fıkrasının 9. bendinden sonraki 2. alt bendinde de; Kurumun Kurul kararıyla bu Kanunun ve Kamu İhale Sözleşmeleri Kanununun uygulanmasına ilişkin standart ihale dokümanı, tip sözleşme, yönetmelik ve tebliğler çıkarmaya yetkili olduğu, Kurul ve Kurumun yetkilerini, düzenleyici işlemler tesis ederek ve özel nitelikli kararlar alarak kullanacağı, standart ihale dokümanları, tip sözleşmeler, yönetmelik ve tebliğlerin Resmî Gazetede yayımlanarak yürürlüğe konulacağı hükme bağlanmıştır.
Anılan yetki çerçevesinde yürürlüğe konulan Kamu İhale Genel Tebliğinin 79.4.2.18 maddesinde; “İtirazen şikayet başvurularına ilişkin olarak Kurum tarafından yapılan incelemede gerekli görülmesi durumunda, proforma fatura ve fiyat tekliflerine ilişkin maliyet/satış tutarı tespit tutanakları, bunları muhafaza eden meslek mensubundan istenebilir. Gerek meslek mensubundan istenen tutanaklar gerekse ihaleyi yapan idare tarafından Kuruma gönderilen belgeler arasında yer alan proforma fatura ve fiyat teklif tutarları ile maliyet/satış tutarı tespit tutanağında belirtilen maliyet ve satış tutarlarının arasında uyumsuzluk olduğunun veya bu belgelerde yer alan bilgilerin ticari hayatın olağan durumu ve ekonomik verilerle ilgili genel bilgilerle uyumlu olmadığının değerlendirilmesi durumunda; proforma fatura ve fiyat teklifleri ile maliyet/satış tutarı tespit tutanakları mükellef ve/veya isteklinin bağlı olduğu vergi dairesine gönderilir ve gerekli olması halinde Cumhuriyet Savcılığına bildirim yapılır.” hükmü bulunmaktadır.
İnceleme konusu ihalede,
İhale üzerinde bırakılan Aksan Sos. Hiz. San. ve Dış Tic. Ltd. Şti. aşırı düşük teklif açıklamasında, ihale konusu işte çalışacak personele verilecek giyim giderini belgelendirmek üzere sunduğu proforma faturada birim fiyat olarak her bir giyim parçası için 0,005 TL öngörüldüğü görülmüştür.
İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından öngörülen tutar kuruşun altında olduğundan yasal olarak geçerliliği bulunmamaktadır. Mevzuat gereği yarım kuruşun altı aşağı doğru yuvarlanması gerektiğinden adı geçen isteklilerin giyim için herhangi bir bedel öngörmediği değerlendirilmiştir. Kaldı ki toplamda öngörülen tutar ödenebilecek bir meblağ olmakla birlikte birim fiyat anlamında bir kuruşun altında bir bedelin ödenmesi de mümkün değildir. Bu nedenle Aksan Sos. Hiz. San. ve Dış Tic. Ltd. Şti.nin teklifinin bu gerekçe değerlendirme dışı bırakılması gerekmektedir.
Ayrıca ihale üzerinde bırakılan isteklinin, aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında giyim gideri bedelini belgelendirmek üzere sunduğu proforma faturada, ihale konusu işte çalıştırılacak personele verilecek giyim malzemeleri için öngörülen birim fiyatlar liranın altında kuruş (0,005 TL) ile ifade edilen tutarlarda olduğundan ve proforma faturadaki bilgilerde mevzuata aykırılık görülmeyerek açıklamaları kabul edildiğinden, sunulan proforma faturanın ve proforma faturanın dayanağı maliyet/satış tutarı tespit tutanağının gönderilmek suretiyle, söz konusu belgelerde yer alan bilgilerin ticari hayatın olağan durumu ve ekonomik verilerle ilgili genel bilgilerle uyumlu olmadığı tespitinin yapılacak incelemelerde değerlendirilmek üzere, proforma faturayı düzenleyen firmanın bağlı olduğu Vergi Dairesine bildirimde bulunulması gerekmektedir.
Açıklanan nedenlerle; aşırı düşük teklif sorgulaması kapsamında sunduğu açıklamaları, Kamu İhale Genel Tebliği’ne uygun olmayan Aksan Sos. Hiz. San. ve Dış Tic. Ltd. Şti.nin teklifinin değerlendirme dışı bırakılması, ayrıca yukarıda belirtilen bildirimin yapılması gerektiği yönündeki düşüncemizle, Kurul çoğunluğunun “itirazen şikâyet başvurusunun reddine” niteliğindeki kararına katılmıyoruz.
KARŞI OY
Başvuru sahibinin itirazen şikayet başvuru dilekçesinde belirtilen birinci, ikinci ve üçüncü iddiaları kapsamında Kurul çoğunluğunca, “İtirazen şikayet başvurusunun reddine” karar verilmiştir.
Başvuru sahibinin birinci, ikinci ve üçüncü iddialarının İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmeliğin 18 inci maddesi yönünden Kurul kararına dayanak teşkil eden esas inceleme raporu ve eki belgeler üzerinde yapılan inceleme sonucunda;
1 nci iddia kapsamında yapılan inceleme uyarınca;
İdari Şartname’nin 2’nci maddesinde ihale konusu işin adının “Spor Genel Müdürlüğüne Ait Hizmet Binalarının Genel Temizlik Hizmeti Alımı” olarak belirtildiği, miktarı ve türüne ise şartname ekinde,
A1
B2
Sıra No
     İş Kaleminin Adı ve Kısa Açıklaması3
Miktarı
Teklif Edilen4       Birim Fiyat
        
        Tutarı
Birimi
İşçi sayısı
Ay/gün/saat
1
2 Kişi Şef
Kişi/Ay
2
12
2.318,23
55.637,52
2
50 Temizlik Personeli
Kişi/Ay
50
12
1.867,08
1.120.248,00
TOPLAM TUTAR  (K.D.V Hariç)
şeklinde yer verildiği, anılan Şartnamenin 19’uncu maddesinde teklif ve sözleşme türünün birim fiyat teklif ve sözleşme olacağının, Sözleşme Tasarısı’nın 9’uncu maddesinde, işe başlama tarihi 01.01.2014; işi bitirme tarihi 31.12.2014 olarak belirtildiği görülmüştür.
Aynı Şartname’nin “Teklif fiyata dahil olan giderler” başlıklı 25’inci maddesinde,
“…25.3.1. İşin süresi ve personel sayısı dikkate alınarak ilgili mevzuatına göre hesaplanacak işçilik ücreti:
2 ekip şefine asgari ücretin % 35 fazlası, 50 personele yürürlükteki asgari ücret verilecektir.
25.3.2. Yemek, yol ve giyecek giderleri:
İhale konusu işte çalıştırılacak 52 (Elliiki) personel için sözleşme süresince aylık 26 gün üzerinden brüt günlük 8,00.-TL yol bedeli, aylık 26 gün üzerinden brüt günlük 10,00.-TL yemek bedeli nakdi olarak ödenecek ve ücret bordrosunda gösterilecek, yol ve yemek bedeli ile teknik şartnamede belirtilen özelliklere uygun 50 (Elli) kişi için kişi başına bir defaya mahsus verilecek yazlık ve kışlık giyecek bedeli, teklif fiyata dahildir.
25.3.3. Malzeme giderleri:
İhale konu işte kullanılacak makine, ekipman giderleri teklif fiyata dahildir.
25.3.4. Bu madde boş bırakılmıştır.
25.4. Sözleşme konusu işin bedelinin ödenmesi aşamasında doğacak Katma Değer Vergisi (KDV), ilgili mevzuatı çerçevesinde İdare tarafından yükleniciye ayrıca ödenir.
25.5. Kısa vadeli sigorta prim oranları belirtilecektir.
İhale konusu işte çalışacak personelin Kısa Vadeli Sigorta Kolları Prim Tarifesine göre iş kazaları ile meslek hastalıkları sigortası prim oranı % 2 (yüzdeiki) dir.”düzenlemelerine,
Teknik Şartname’nin “Temizlikte Uyulacak Kurallar” başlıklı 2’nci maddesinde,
“2.1.18. İşçilerin temizlik hizmeti süresince özel kıyafetleri olacak, kıyafet İdarece onaylanmış olacaktır. Kıyafetlerin uygun bir yerinde yüklenicinin ismi bulunacaktır. 2 (İki) şef hariç İşçilere (yazlık ve kışlık) iş elbisesi teslim edildiğine ait kişilerin imzasını taşıyan belgenin aslı İdareye verilecektir.” düzenlemesine,
Aynı Şartname’nin “Temizlik İşçilerinin Kılık Kıyafetleri ve Kıyafetlerin Özellikleri” başlıklı 3’üncü maddesinde,
“…b) Temizlik işçilerinin kıyafetleri 67-33 poliviskon kumaştan, mamul 215 gr M2 ağırlıkta olup, alt ve üst forma şeklinde yazlık 1(Bir) ve kışlık 1(Bir) olmak üzere toplam 2 (iki) adet kıyafet takımı verilecektir.” düzenlemelerine yer verildiği,
Birim fiyat teklif cetvelinin ise aşağıdaki şekilde düzenlendiği görülmüştür.
A1
B2
Sıra No
     İş Kaleminin Adı ve Kısa Açıklaması3
        Miktarı
Teklif Edilen4       Birim Fiyat
        
        Tutarı
Birimi
İşçi sayısı
Ay/gün/saat
1
2 Kişi Şef
Kişi/Ay
2
12
2
50 Temizlik Personeli
Kişi/Ay
50
12
TOPLAM TUTAR  (K.D.V Hariç)
06.12.2013 tarihinde yapılan ihaleye 8 isteklinin katıldığı, idarece teklif fiyatı kârsız yaklaşık maliyet tutarının altında olduğu tespit edilen Aksan Sos. Hiz. San. ve Dış Tic. Ltd. Şti. ile Tem-Ser Tem. Hiz. Taah. Tic. Ltd. Şti.’den tekliflerine ilişkin açıklama istenildiği, Tem-Ser Tem. Hiz. Taah. Tic. Ltd. Şti.’nin teklifinin açıklamada bulunmadığı gerekçesiyle reddedildiği ve ihalenin aşırı düşük teklif açıklaması uygun bulunan Aksan Sos. Hiz. San. ve Dış Tic. Ltd. Şti.’nin üzerinde bırakıldığı, başvuru sahibi Baysan Tem. Otom. İnş. Elekt. Gıda Mad. Med. San. ve Tic. Ltd. Şti.nin ise ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi olarak belirlendiği anlaşılmıştır.
Yapılan incelemede ihalede giyim gideri hariç teklif edilmesi gereken asgari işçilik maliyeti, asgari ücretin % 35 fazlası ücret alacak 2 ekip şefi için yemek ve yol bedeli dahil toplam 55.636,80 TL, asgari ücret alacak 50 personel için yemek ve yol bedeli dahil toplam 1.120.248,00 TL olarak hesaplanmıştır.
İhale üzerinde bırakılan isteklinin idareye sunmuş olduğu aşırı düşük teklif açıklamasına ilişkin belgeler incelendiğinde, anılan isteklinin 50 adet yazlık alt-üst 50 adet kışlık alt-üst olmak üzere toplam 100 adet alt-üst kıyafet için 0,50 TL gider öngördüğü ve giyim giderine ilişkin olarak 0,02 TL sözleşme giderleri ve genel giderler hesapladığı anlaşılmıştır.
İhale üzerinde bırakılan isteklinin idareye sunmuş olduğu birim fiyat teklif cetveli incelendiğinde, anılan isteklinin birim fiyat teklif cetvelinin;
A1
B2
Sıra No
     İş Kaleminin Adı ve Kısa Açıklaması3
Miktarı
Teklif Edilen4       Birim Fiyat
        
        Tutarı
Birimi
İşçi sayısı
Ay/gün/saat
1
2 Kişi Şef
Kişi/Ay
2
12
2.318,23
55.637,52
2
50 Temizlik Personeli
Kişi/Ay
50
12
1.867,08
1.120.248,00
TOPLAM TUTAR  (K.D.V Hariç)
Şeklinde düzenlendiği, ancak ihale dokümanında yer alan düzenlemeler çerçevesinde kıyafet giderinin 50 adet temizlik personeli için hesaplanması gerektiği, yukarıda yapılan hesaplama neticesinde temizlik personeli için öngörülmesi gereken giyim gideri hariç asgari işçilik maliyetinin 1.120.248,00 TL olduğu, bu tutara ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından öngörülen giyim gideri eklendiğinde 1.120.248,52 TL tutarına ulaşıldığı, bir başka ifadeyle anılan isteklinin temizlik personeli için öngördüğü tutar olan 1.120.248,00 TL’den giyim gideri için öngördüğü 0,52 TL çıkarıldığında hesaplanan tutarın asgari işçilik maliyetini karşılamadığı,
Bu itibarla ihale üzerinde bırakılan isteklinin birim fiyat teklif cetvelinin 2’nci satırında yer alan 50 adet temizlik personeline ilişkin teklif tutarının giyim gideri dahil asgari işçilik maliyetini karşılamadığı anlaşıldığından anılan isteklinin teklifinin reddedilmesi gerektiği değerlendirilmiştir.
Başvuru sahibinin 2 nci ve 3 ncü iddialarının incelenmesine göre;
Kamu İhale Tebliğinin 79.4.2.18. maddesinde;“İtirazen şikayet başvurularına ilişkin olarak Kurum tarafından yapılan incelemede gerekli görülmesi durumunda, proforma fatura ve fiyat tekliflerine ilişkin maliyet/satış tutarı tespit tutanakları, bunları muhafaza eden meslek mensubundan istenebilir. Gerek meslek mensubundan istenen tutanaklar gerekse ihaleyi yapan idare tarafından Kuruma gönderilen belgeler arasında yer alan proforma fatura ve fiyat teklif tutarları ile maliyet/satış tutarı tespit tutanağında belirtilen maliyet ve satış tutarlarının arasında uyumsuzluk olduğunun veya bu belgelerde yer alan bilgilerin ticari hayatın olağan durumu ve ekonomik verilerle ilgili genel bilgilerle uyumlu olmadığının değerlendirilmesi durumunda; proforma fatura ve fiyat teklifleri ile maliyet/satış tutarı tespit tutanakları mükellef ve/veya isteklinin bağlı olduğu vergi dairesine gönderilir ve gerekli olması halinde Cumhuriyet Savcılığına bildirim yapılır.“ açıklaması yer almaktadır.
Kurumca bu açıklama uyarınca yapılan incelemelere göre, hizmet alımlarında aşırı düşük teklif açıklamasında giyim bedeline ilişkin yapılan açıklamalarda, istekli tarafından giyim bedeline ilişkin sunulan proforma fatura ve fiyat teklif tutarları ile maliyet/satış tutarı tespit tutanağında belirtilen maliyet ve satış tutarlarının arasında uyumsuzluk olduğunun veya bu belgelerde yer alan bilgilerin ticari hayatın olağan durumu ve ekonomik verilerle ilgili genel bilgilerle uyumlu olmadığının değerlendirilmesi durumunda, belirtilen proforma fatura ve fiyat teklifleri ile maliyet/satış tutarı tespit tutanakları mükellef ve/veya isteklinin bağlı olduğu vergi dairesine gönderilmesi, ayrıca konunun önemine göre de Cumhuriyet Savcılığına bildirim yapılması hususlarının anlaşılması gerektiğinin aşikar olması nedeni ve bu yönde verilen Kurul Kararları ile konu içtihat niteliğini kazanmış olmasının yanında Tebliğin yukarıda sözü edilen düzenlemesi birbirine bağlı/bağımlı iki temel açıklamadır.
Şöyle ki; cari piyasa koşullarına, temel ekonomik verilere ve hayatın olağan durumuna uygun olmadığı anlaşılan fiyat teklifinin bir şekilde şekle uygun olarak müşavir tarafından tevsik edilmesi halinde, bu durumun ilgili vergi dairesine bildirilerek “bu tevsikin” doğruluğunun testi istenilmekte ve sistemin sigortası genel kabulüyle yapılmış bir mevzuat düzenlemesi şeklinde tezahür etmiştir. Kamu İhale Tebliğinin 79.4.2.18. maddesinin birbirine bağımlı son açıklama cümlesinin uygulanmaması halinde başlangıç cümlesine göre tekliflerin değerlendirilmesinin sağlıklı ve hukuken uygun bir yanı olmayacaktır.
İstekliler tarafından asgari işçilik bedelinin çok az üstünde verilen teklif bedelinin en düşük teklife yakın olmasının sağlanması için teklif bileşenlerinden olan giyim bedeli açıklamasına yönelik olarak verilen proforma fatura ve fiyat teklif tutarlarının düşük bedelli olarak oluşturulduğunun konu ile ilgili içtihat niteliğinde verilmiş Kurul kararlarından anlaşıldığı, verilen proforma fatura ve fiyat teklif tutarlarının ticari hayatın olağan durumu ve ekonomik verilerle ilgili genel bilgilerle uyumlu olmadığının anlaşılmasına rağmen, düşük bedelli de olsa, istekli tarafından verilen proforma fatura ve fiyat tekliflerin Kamu İhale Genel Tebliğinin ilgili hükümlerine göre belge üzerinde taşıması gereken şartları taşıdığının tespiti halinde anılan açıklamanın mevzuat uyarınca uygun görüldüğünün içtihat niteliğinde verilmiş olan Kurul kararlarından anlaşıldığı, ancak sunulan proforma fatura ve fiyat teklif tutarlarının ticari hayatın olağan durumu ve ekonomik verilerle ilgili genel bilgilerle uyumlu olmadığının anlaşılması durumunda da, teklif açıklaması bu yönden mevzuata uygun görülmekle birlikte proforma fatura ve fiyat teklif tutarlarının düşüklüğünün düzenlenen ve idareye sunulan belgenin usulüne uygun olmadığına ilişkin eylemi ortadan kaldırmayacağı düşüncesi ile, Kanunun temel ilkelerinden eşit muamele ve güvenirlik ilkelerinin ön planda çalıştırılmasının temini yönünden incelenmesi için bağlı bulunan vergi dairesine gönderilmiştir.
Yukarıda yapılan iki değerlendirmenin belge üzerinde aynı anda var olduğu durumda, bildirim yapılmasının anlamlı olduğu yönünde bütünlük sağladığı şeklinde yapılan değerlendirmelerin birbirinden bağımsız işletilmesi durumunda, yani aşırı düşük açıklamada, isteklinin giyime ilişkin sunduğu proforma fatura ve fiyat teklif tutarlarının ticari hayatın olağan durumu ve ekonomik verilerle ilgili genel bilgilerle uyumlu olmadığının açıkça bilinmesine rağmen, sırf, anılan belgelerin Tebliğinin sözü edilen açıklamalarına göre belge üzerinde taşıması gereken şartlara uygun olarak taşıdığı tespitine dayanılarak isteklinin açıklamasının mevzuata uygun olduğunu kabul etmenin mevzuat ile çelişki yarattığı, bu nedenle, anılan belgelerin Kamu İhale Genel Tebliğinin ilgili açıklamalarına göre belge üzerinde taşıması gereken şartları taşıdığının tespit edilmiş olmasına rağmen, proforma fatura ve fiyat teklif tutarlarının ticari hayatın olağan durumu ve ekonomik verilerle ilgili genel bilgilerle uyumlu olmadığı durumunun incelenmesi için Tebliğin ilgili açıklaması uyarınca ilgili vergi dairesine bile bile gönderilmemesi durumunda, Kanunda belirtilen temel ilkelerden eşit muamele ve güvenirlik ilkelerinin ön planda zedelendiği işlemlerin gerçekleştirilmiş olacağı düşüncesiyle, Tebliğin ilgili açıklamalarına göre, belge üzerinde taşıması gereken şartları taşıdığının tespit edilmiş olmasına rağmen, vergi dairesine bildirim yapılmasına gerek görülmeyen, proforma fatura ve fiyat teklif tutarlarının, ticari hayatın olağan durumu ve ekonomik verilerle ilgili genel bilgilerle uyumlu olmadığının anlaşıldığı durumda, anılan isteklinin aşırı düşük açıklamalarının “mevzuata uygun olmadığı” şeklinde gerekçe ile kabul edilmemesi gerekmektedir.
İncelemeye konu ihalede;
Aşırı düşük teklif açıklaması uygun bulunarak tekliflerinin ekonomik açıdan en avantajlı teklif olarak belirlenmesi Kurul çoğunluğunca da yerinde bulunan Aksan Sos. Hiz. San. ve Dış Tic. Ltd. Şti. tarafından aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında sunduğu bilgi ve belgelerin yukarıda aktarılan değerlendirmeler ışığı altında incelenmesi sonucunda;
Anılan istekli tarafından aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında ihale konusu işte çalışacak personelin giyim giderinin maliyetine dayalı açıklamasının tevsiki için; çeşitli giyim malzemelerinin her birine ayrı ayrı olmak üzere 0,005 TL birim fiyatları öneren Rönesans Tes. Entg. Sos. Hizm. Oto Kir. İnş. Tur. Teks. Çev. Temz. Dağ. Gıda Tic. Ltd. Şti. tarafından istekli adına tanzim edilen 05.12.2013 tarihli proforma fatura ile ekinde maliyet/satış tespit tutanağının (Ek-O.5) sunulduğu anlaşılmış olduğundan, anılan isteklinin aşırı düşük açıklaması kapsamında sunduğu; proforma faturalar ile maliyet/satış tespit tutanaklarında, ön görülen giyim maliyet bedellerinin maliyet muhasebesi kayıtları açısından ticari hayatın olağan durumu ve ekonomik verilerle ilgili genel bilgilerle uyumlu olmadığı, bu nedenle adı geçen isteklinin aşırı düşük teklif açıklamasının mevzuata uygun olmadığından teklifinin bu gerekçe ile de değerlendirme dışı bırakılması gerektiği,
Ayrıca, aynı istekli tarafından aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında ihale konusu işte çalışacak personelin giyim giderinin maliyetine dayalı açıklamasının tevsiki için; çeşitli giyim malzemelerine ayrı ayrı olmak üzere 0,005 TL olarak önerilen birim fiyatların 5083 sayılı Türkiye Cumhuriyetinin Para Birimi Hakkında Kanunda belirtilen tedavüldeki para birimleri arasında yer almadığı, tedavülden çıkarılmış para birimine denk gelecek birim fiyatların önerilmesinin belge düzenlenmesinde sahteciliğe ışık tuttuğu da değerlendirildiğinden,
5083 sayılı Türkiye Cumhuriyetinin Para Birimi Hakkında Kanunda belirtilen tedavüldeki para birimleri arasında sayılmayan birim fiyat teklif edilmesinin belge düzenlemesinde sahteciliğe ışık tuttuğu hususlarına sebep olan Rönesans Tes. Entg. Sos. Hizm. Oto Kir. İnş. Tur. Teks. Çev. Temz. Dağ. Gıda Tic. Ltd. Şti.ile anılan şirketin SMMM’si olan Hazım TURGUT’un bu yöndeki kusurlarının incelenerek gereğinin yapılması hususlarında Ankara Cumhuriyet Başsavcılığına suç duyurusunda bulunulması gerektiği,
Değerlendirilmiştir.
Açıklanan nedenlerle, başvuru sahibinin birinci, ikinci ve üçüncü iddialarının İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmeliğin 18 inci maddesi yönünden yapılan incelemeye göre;
Başvuru sahibinin birinci iddiası kapsamında, ihale üzerinde bırakılan isteklinin birim fiyat teklif cetvelinin 2’nci satırında yer alan 50 adet temizlik personeline ilişkin teklif tutarının giyim gideri dahil asgari işçilik maliyetini karşılamadığı anlaşıldığından anılan isteklinin teklifinin reddedilmesi gerektiği,
Başvuru sahibinin ikinci ve üçüncü iddiaları kapsamında, ticari şirketlerin iktisadi amacının kâr elde etmek olduğu, kâr elde etmese dahi en azından zarar etmemek üzere ticari faaliyetlerine devam etmelerinin bir zorunluluk olduğu aksitakdirde söz konusu şirketlerin zarar etmemek ve kâr elde etmek için kayıt dışı ticari yollara başvurmalarının kuvvetle muhtemel olduğu düşüncesi ile, inceleme konusu ihalede giyimine ilişkin açıklamaları kapsamında verdikleri proforma faturada önerilen teklif fiyatların maliyet muhasebesi kayıtları açısından ticari hayatın olağan durumu ve ekonomik verilerle ilgili genel bilgilerle uyumlu olmadığı belirlenen; aşırı düşük teklif açıklaması uygun bulunarak tekliflerinin ekonomik açıdan en avantajlı teklif olarak belirlenmesi Kurul çoğunluğunca da yerinde bulunan Aksan Sos. Hiz. San. ve Dış Tic. Ltd. Şti.’nin teklifinin bu gerekçe ile de değerlendirme dışı bırakılması gerektiği,
Ayrıca, aynı istekli tarafından aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında ihale konusu işte çalışacak personelin giyim giderinin maliyetine dayalı açıklamasının tevsiki için; çeşitli giyim malzemelerine ayrı ayrı olmak üzere 0,005 TL olarak önerilen birim fiyatların 5083 sayılı Türkiye Cumhuriyetinin Para Birimi Hakkında Kanunda belirtilen tedavüldeki para birimleri arasında yer almadığı, tedavülden çıkarılmış para birimine denk gelecek birim fiyatların önerilmesinin belge düzenlenmesinde sahteciliğe ışık tuttuğu da değerlendirildiğinden,
5083 sayılı Türkiye Cumhuriyetinin Para Birimi Hakkında Kanunda belirtilen tedavüldeki para birimleri arasında sayılmayan birim fiyat teklif edilmesinin belge düzenlemesinde sahteciliğe ışık tuttuğu hususlarına sebep olan Rönesans Tes. Entg. Sos. Hizm. Oto Kir. İnş. Tur. Teks. Çev. Temz. Dağ. Gıda Tic. Ltd. Şti.ile anılan şirketin SMMM’si olan Hazım TURGUT’un bu yöndeki kusurlarının incelenerek gereğinin yapılması hususlarında Ankara Cumhuriyet Başsavcılığına suç duyurusunda bulunulması gerektiği,
Yönündeki düşüncem ile, bu hususlara ilişkin Kurul çoğunluğunca alınan karar gerekçesine katılmıyorum. (¤¤)

Full & Egal Universal Law Academy