(4734 S. K. m. 54, 65)
Toplantı No: 2014/036
Gündem No: 12
Karar Tarihi: 21.05.2014
Karar No: 2014/UH.I-2124  
Şikayetçi: Musa Ferhat Özdemir, HACILAR HAMAMI KUNDURACILAR SİTESİ NO : 93 AKSARAY
İhaleyi Yapan Daire: Aksaray Kamu Hastane Birliği Sağlık Bakanlığı Türkiye Kamu Hastaneleri Kurumu, Zafer Mah. Atatürk Bulvarı Nevşehir Cad.No: 120 68100 AKSARAY
Başvuru Tarih ve Sayısı: 07.05.2014 / 14681
Başvuruya Konu İhale: 2014/26836 İhale Kayıt Numaralı "Çamaşır Yıkama" İhalesi
Kurumca Yapılan İnceleme ve Değerlendirme: Aksaray İli Kamu Hastaneleri Birliği Genel Sekreterliği tarafından 31.03.2014 tarihinde açık ihale usulü ile yapılan “Çamaşır Yıkama” ihalesine ilişkin olarak Musa Ferhat Özdemir’in 17.04.2014 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 30.04.2014 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 07.05.2014 tarih ve 14681 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 07.05.2014 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.
Başvuruya ilişkin olarak 2014/1605 sayılı şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.
Karar: Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.
İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle,
1) Teklif fiyatı yaklaşık maliyete göre aşırı düşük olan ihale üzerinde bırakılan istekli Ersa Kur. Tem. İlaç. Yem. Üret. Sport. Hiz. Bilg. İşl. Veri. Haz. Serv. Taş. San. Tic. Ltd. Şti.nin 4734 Sayılı Kamu İhale Kanunu'nun 38'inci ve Kamu İhale Genel Tebliği'nin 79'uncu maddeleri uyarınca teklif bileşenlerine ilişkin olarak aşırı düşük teklif sorgulamasına tabi tutulması gerektiği,
2) İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından sunulan iş deneyim belgesinin çamaşır yıkama hizmetine ilişkin değil temizlik işine ilişkin olduğu, bu nedenle söz konusu iş deneyim belgesine ilişkin değerlendirmenin iş deneyim belgesine konu iş içerisindeki çamaşır yıkama hizmetine ilişkin tutarın ayrıştırılarak yapılması gerektiği iddialarına yer verilmiştir.
Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.
1) Başvuru sahibinin 1’inci iddiasına ilişkin olarak:
İki isteklinin teklif verdiği başvuruya konu ihalenin aşırı düşük teklif sorgulaması yapılmadan en düşük fiyatı teklif eden Ersa Kur. Tem. İlaç. Yem. Üret. Sport. Hiz. Bilg. İşl. Veri. Haz. Serv. Taş. San. Tic. Ltd. Şti. üzerinde bırakıldığı görülmüştür.
İdari Şartname’nin 2’nci maddesinde ihale konusu işin miktarı ve türünün 525.000 Kg çamaşır yıkama hizmeti alımı olarak belirlendiği; “Teklif fiyata dahil olan giderler” başlıklı 25’inci maddesinde, çamaşır yıkama hizmetinde bütün giderlerin yükleniciye ait olduğuna ilişkin düzenleme yapıldığı, bunun dışında ihale konusu hizmet alımının maliyet bileşenlerine ilişkin herhangi bir belirleme yapılmadığı görülmüştür.
Teknik Şartname’nin birinci maddesinde, ihale konusu hizmet alımının, hastane çamaşırlarının temizliğini, tekstil elyafına ve renklilerde boyar madde özelliklerine göre ve üzerlerinde bulunan kirin cinsine uygun olarak sınıflandırılmasını, gerekli sertlikte ve ısıda su ve uygun kimyasal kullanılarak kir ve lekesinin arıtılmasını, kimyasal veya termal olarak dezenfeksiyonunun, kurutulmasını ve ütülenerek kullanıma hazır hale getirilmesini içerdiğine yönelik olarak düzenleme yapılmıştır.
İhale dosyası içinde yer alan yaklaşık maliyet tespitine ilişkin belge ve bilgilerin incelenmesi neticesinde, yapılan fiyat araştırması esas alınarak yaklaşık maliyetin 682.500,00 TL olarak tespit edildiği ve yaklaşık maliyet hesap cetvelinde kâr oranına ilişkin olarak ayrıca bir belirlemenin yapılmadığı tespit edilmiştir.
Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Yaklaşık maliyetin hesaplanması ve güncellenmesi” başlıklı 9’uncu maddesinin üçüncü fıkrasında, hizmetin gerçekleştirilmesi için gerekli olan iş kalemlerine veya iş gruplarına ilişkin miktarların tespit edilen fiyatlarla çarpımı sonucu bulunan tutarların toplanması ile elde edilen genel toplam tutarın, sözleşme giderleri ve genel giderler ile KDV hariç olarak belirleneceğine, bulunan bu tutara işin niteliği dikkate alınarak % 20 oranını geçmemek üzere yüklenici kârı ekleneceğine, bu tutarın kâr hariç belirlenen genel toplam tutar üzerinden hesaplanan sözleşme giderleri ve genel giderler ile toplanarak yaklaşık maliyetin hesaplanacağına ve buna ilişkin hesap cetvelinin hazırlayanlarca imzalandıktan sonra ihale onay belgesinin ekine konularak ihale yetkilisine sunulacağına ilişkin düzenlemelere yer verilmiştir.
Yukarıda yer verilen Yönetmelik maddesinde, sözleşme giderleri ve genel giderler ile KDV hariç olarak belirlenen tutara en fazla %20 oranında kâr eklenebileceği ve öngörülen kâr tutarının yaklaşık maliyet hesap cetvelinde gösterilmesinin zorunlu olduğu hüküm altına alınmıştır. Bu doğrultuda, istikrar kazanmış Kurul kararları uyarınca yaklaşık maliyet hesap cetvelinde kâr oranına ilişkin ayrıca bir belirlemenin yapılmadığı hizmet alımı ihalelerinde, yaklaşık maliyetin Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin 9’uncu maddesinin üçüncü fıkrasında belirlenen azami kâr oranı olan %20 oranında kâr içerdiği kabul edilerek kar hariç yaklaşık maliyet tutarının tespiti yoluna gidilmektedir.
Yukarıda yapılan değerlendirmeler doğrultusunda, başvuruya konu ihalede kâr hariç yaklaşık maliyet tutarının (682.500,00/1,20) 568.750,00 TL, ihale üzerinde bırakılan Ersa Kur. Tem. İlaç. Yem. Üret. Sport. Hiz. Bilg. İşl. Veri. Haz. Serv. Taş. San. Tic. Ltd. Şti.nin teklif fiyatının 420.000,00 TL olduğu göz önüne alındığında, anılan isteklinin teklif fiyatının kar hariç yaklaşık maliyet tutarının altında kaldığı görülmektedir.
Diğer taraftan, idare tarafından başvuru sahibinin ihale üzerinde bırakılan istekliye aşırı düşük teklif sorgulaması yapılması gerektiği iddiasıyla yaptığı şikâyet başvurusuna verilen cevapta, ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından teklif edilen fiyatın devam eden ve geçmiş yıllarda gerçekleştirilen aynı nitelikteki hizmet alımlarında gerçekleşen sırasıyla 0,69 TL ve 0,59 TL tutarındaki birim fiyatlarla karşılaştırıldığında aşırı düşük olmadığı hususlarına yer verildiği görülmüştür.
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Aşırı Düşük Teklifler” başlıklı 38’inci maddesinde, ihale komisyonunun verilen teklifleri 37’nci maddeye göre değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit edeceği, ancak bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak isteyeceği; ihale komisyonunun istekliler tarafından belgelendirilmek suretiyle yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak aşırı düşük teklifleri, imalat sürecinin, verilen hizmetin ve yapım yönteminin ekonomik olması, seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal ve hizmetlerin temini veya yapım işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar ile teklif edilen mal, hizmet veya yapım işinin özgünlüğü yönlerinden değerlendireceği, bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin tekliflerini reddedeceği; Kurumun aşırı düşük tekliflerin tespiti, değerlendirilmesi ve ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi amacıyla sınır değer veya sorgulama kriterleri ya da ortalamalar belirlemeye yetkili olduğu, ihale komisyonunun aşırı düşük tekliflerin tespiti ve değerlendirilmesinde Kurum tarafından belirlenen kriterleri esas alacağı hüküm altına alınmıştır.
Kamu İhale Kanunu’nun 38’inci maddesine göre idarelerin, geçerli teklifleri belirledikten sonra diğer tekliflere veya yaklaşık maliyete göre aşırı düşük teklifleri tespit etme ve bu teklifler hakkında (eğer mümkün ise) açıklama isteme yükümlülüğü bulunmaktadır. Ancak, ihale dokümanı incelendiğinde, ihale konusu iş kapsamında çalıştırılacak personele ilişkin herhangi bir belirleme yapılmadığı, başvuruya konu ihalenin personel çalıştırılmasına dayalı bir hizmet alımı olmadığı anlaşılmaktadır. İhale dokümanında teklif fiyata dâhil edilmesi gereken maliyet bileşenlerine ilişkin belirleme yapılmadığı, başvuruya konu ihalenin niteliği gereği, ihale konusu işte çalıştırılacak personel ve kullanılacak malzeme konusunda kesin ve objektif bir kriter belirlemenin mümkün olmadığı dikkate alındığında, başvuruya konu ihalede sağlıklı bir aşırı düşük teklif sorgulamasının yapılamayacağı sonucuna varılmıştır.
Sonuç olarak, ihalenin aşırı düşük teklif sorgulaması yapılmadan en düşük fiyatı teklif eden istekli üzerinde bırakılması hususunda, kamu yararı ve hizmet gerekleri çerçevesinde, idarenin takdir yetkisi bulunduğundan, başvuruya konu ihalenin aşırı düşük teklif sorgulaması yapılmadan sonuçlandırılmasında mevzuata aykırılık bulunmamaktadır.
2) Başvuru sahibinin 2’nci iddiasına ilişkin olarak:
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Kuruma itirazen şikâyet başvurusu” başlıklı 56’ncı maddesinde, idareye şikâyet başvurusunda bulunan veya idarece alınan kararı uygun bulmayan aday, istekli veya istekli olabilecekler tarafından 55’inci maddenin dördüncü fıkrasında belirtilen hallerde ve sürede, sözleşme imzalanmadan önce itirazen şikayet başvurusunda bulunulabileceği; Kurumun itirazen şikâyet başvurularını başvuru sahibinin iddiaları ile idarenin şikayet üzerine aldığı kararda belirlenen hususlar ve itiraz edilen işlemler bakımından eşit muamele ilkesinin ihlal edilip edilmediği açılarından inceleyeceği hüküm altına alınmıştır.
İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmelik’in “İtirazen şikâyet başvuruları” başlıklı 14’üncü maddesinin birinci fıkrasında, idareye yapılan şikayet başvurusu üzerine idare tarafından alınan kararın uygun bulunmaması veya süresi içinde karar alınmaması hallerinde veya şikayet ya da itirazen şikayet üzerine idare tarafından alınan ihalenin iptali kararlarına karşı doğrudan Kuruma itirazen şikayet başvurusunda bulunulabileceği düzenlemesine yer verilmiştir.
İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Tebliğ’in “Kurum tarafından yapılacak işlemler” başlıklı 12’nci maddesinin ikinci fıkrasında, idareye yapılan şikayet başvurusundan farklı bir konu ile Kuruma yapılan başvurularda şikayet süresinin henüz dolmadığı hallerde, itirazen şikayet konusuna ilişkin idarenin cevabının alınmamış olması nedeniyle bu başvurular da ilgili idareye gönderileceği; idareye başvuru konularının yanı sıra yeni konular da eklenerek Kuruma başvurulması halinde ise, itirazen şikayet başvurusunun incelenmesinde idareye başvuru konusu edilmeyen hususların dikkate alınmayacağı açıklaması yer almaktadır.
Başvuru sahibinin itirazen şikâyet dilekçesinde yer verdiği ikinci iddiasına şikâyet başvurusunda yer vermediği tespit edilmiştir. Kurum tarafından yapılan incelemede başvuru sahibinin iddialarının, idarenin şikâyet üzerine aldığı kararda belirlenen hususlarla birlikte değerlendirileceğine ilişkin hüküm karşısında, söz konusu iddialar bakımından usulüne uygun olarak yapılmış bir şikâyet başvurusu bulunmadığından, başvuru sahibinin ikinci iddiasının 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (c) bendi gereğince şekil yönünden reddine karar verilmesi gerekmektedir.
Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanunun 65'inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 60 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,
Anılan Kanun'un 54'üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (c) bendi gereğince itirazen şikâyet başvurusunun reddine,
Oyçokluğu ile karar verildi.
KARŞI OY
Başvuru sahibinin itirazen şikayet başvuru dilekçesinde belirtilen birinci iddiası hakkında Kurul çoğunluğunca “İtirazen şikayet başvurusunun reddine” karar verilmiştir.
Başvuru sahibinin birinci iddiasının İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmeliğin 18 inci maddesi yönünden Kurul kararına dayanak teşkil eden esas inceleme raporu ve eki belgeler üzerinde yapılan inceleme sonucunda;
İki isteklinin teklif verdiği başvuruya konu ihalenin aşırı düşük teklif sorgulaması yapılmadan en düşük fiyatı teklif eden Ersa Kur. Tem. İlaç. Yem. Üret. Sport. Hiz. Bilg. İşl. Veri. Haz. Serv. Taş. San. Tic. Ltd. Şti. üzerinde bırakıldığı görülmüştür.
İhale dosyası içinde yer alan yaklaşık maliyet tespitine ilişkin belge ve bilgilerin incelenmesi neticesinde, yaklaşık maliyetin 682.500,00 TL olarak tespit edildiği ve yaklaşık maliyet hesap cetvelinde kâr oranına ilişkin olarak ayrıca bir belirlemenin yapılmadığı tespit edilmiştir.
Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Yaklaşık maliyetin hesaplanması ve güncellenmesi” başlıklı 9’uncu maddesinin üçüncü fıkrasında, hizmetin gerçekleştirilmesi için gerekli olan iş kalemlerine veya iş gruplarına ilişkin miktarların tespit edilen fiyatlarla çarpımı sonucu bulunan tutarların toplanması ile elde edilen genel toplam tutarın, sözleşme giderleri ve genel giderler ile KDV hariç olarak belirleneceğine, bulunan bu tutara işin niteliği dikkate alınarak % 20 oranını geçmemek üzere yüklenici kârı ekleneceğine, bu tutarın kâr hariç belirlenen genel toplam tutar üzerinden hesaplanan sözleşme giderleri ve genel giderler ile toplanarak yaklaşık maliyetin hesaplanacağına ve buna ilişkin hesap cetvelinin hazırlayanlarca imzalandıktan sonra ihale onay belgesinin ekine konularak ihale yetkilisine sunulacağına ilişkin düzenlemelere yer verilmiştir.
Yukarıda yer verilen Yönetmelik maddesinde, sözleşme giderleri ve genel giderler ile KDV hariç olarak belirlenen tutara en fazla %20 oranında kâr eklenebileceği ve öngörülen kâr tutarının yaklaşık maliyet hesap cetvelinde gösterilmesinin zorunlu olduğu hüküm altına alınmıştır. Bu doğrultuda, istikrar kazanmış Kurul kararları uyarınca yaklaşık maliyet hesap cetvelinde kâr oranına ilişkin ayrıca bir belirlemenin yapılmadığı hizmet alımı ihalelerinde, yaklaşık maliyetin Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin 9’uncu maddesinin üçüncü fıkrasında belirlenen azami kâr oranı olan %20 oranında kâr içerdiği kabul edilerek kar hariç yaklaşık maliyet tutarının tespiti yoluna gidilmektedir.
Yukarıda yapılan değerlendirmeler doğrultusunda, başvuruya konu ihalede kâr hariç yaklaşık maliyet tutarının (682.500,00/1,20) 568.750,00 TL, ihale üzerinde bırakılan Ersa Kur. Tem. İlaç. Yem. Üret. Sport. Hiz. Bilg. İşl. Veri. Haz. Serv. Taş. San. Tic. Ltd. Şti.nin teklif fiyatının 420.000,00 TL olduğu göz önüne alındığında, anılan isteklinin teklif fiyatının kar hariç yaklaşık maliyet tutarının altında kaldığı görülmektedir.
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Aşırı Düşük Teklifler” başlıklı 38’inci maddesinde, ihale komisyonunun verilen teklifleri 37’nci maddeye göre değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit edeceği, ancak bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak isteyeceği; ihale komisyonunun istekliler tarafından belgelendirilmek suretiyle yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak aşırı düşük teklifleri, imalat sürecinin, verilen hizmetin ve yapım yönteminin ekonomik olması, seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal ve hizmetlerin temini veya yapım işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar ile teklif edilen mal, hizmet veya yapım işinin özgünlüğü yönlerinden değerlendireceği, bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin tekliflerini reddedeceği; Kurumun aşırı düşük tekliflerin tespiti, değerlendirilmesi ve ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi amacıyla sınır değer veya sorgulama kriterleri ya da ortalamalar belirlemeye yetkili olduğu, ihale komisyonunun aşırı düşük tekliflerin tespiti ve değerlendirilmesinde Kurum tarafından belirlenen kriterleri esas alacağı hüküm altına alınmıştır.
Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79.4’ncü maddesinde personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihalelerinde, kar hariç yaklaşık maliyet tutarının üzerindeki teklifler aşırı düşük teklif olarak kabul edilmeyeceği belirtilmiştir.
Yukarıda yer verilen Tebliğ açıklamasında, kar hariç yaklaşık maliyet tutarının üzerindeki tekliflerin aşırı düşük teklif olarak kabul edilmeyeceği kuralı personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihaleleri ile sınırlı olarak öngörülmekle birlikte, istikrar kazanmış Kurul kararlarında, personel çalıştırılmasına dayalı olmayan hizmet alımı ihalelerinde de kâr hariç yaklaşık maliyetin altında olan tekliflerin aşırı düşük oldukları kabul edilmektedir. Bu bakımdan, başvuruya konu ihalede kar hariç yaklaşık maliyet tutarının altındaki tekliflerin aşırı düşük teklif olarak değerlendirilmesi ve bu teklifi veren isteklilerin, tekliflerinde önemli olduğu tespit edilen bileşenler ile ilgili sorgulanması gerekmektedir.
Yukarıda yapılan tespitler ve mevzuat hükümleri çerçevesinde, teklif fiyatı kâr hariç yaklaşık maliyet tutarının altında olan ihale üzerinde bırakılan istekli Ersa Kur. Tem. İlaç. Yem. Üret. Sport. Hiz. Bilg. İşl. Veri Haz. Serv. Taş. San. Tic. Ltd. Şti. ve başvuru sahibi Mustafa Ferhat Özdemir’e aşırı düşük teklif sorgulaması yapılması ve aşırı düşük teklif açıklamalarının Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79’uncu maddesinde belirtilen hususlar göz önünde bulundurularak değerlendirilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.
Açıklanan nedenlerle; başvuru sahibinin birinci iddiası kapsamında, “Düzeltici işlem belirlenmesine” karar verilmesi gerektiği yönündeki düşüncemizle, bu iddiaya ilişkin Kurul çoğunluğunca verilen karara katılmıyoruz. (¤¤)

Full & Egal Universal Law Academy