(4734 S. K. m. 54, 65)
Toplantı No : 2019/003
Gündem No : 17
Karar Tarihi : 09.01.2019
Karar No : 2019/UH.II-36
BAŞVURU SAHİBİ: Doğuşzade Gıda Pazarlama Tic. ve San. Ltd. Şti.,
İHALEYİ YAPAN İDARE: Maltepe Belediye Başkanlığı Kreş Çocuk Gelişim ve Eğitim Müdürlüğü,
BAŞVURUYA KONU İHALE: 2018/490676 İhale Kayıt Numaralı “Malzeme Dahil Yemek Hazırlama ve Dağıtım Hizmeti Alım İşi” İhalesi
KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME: Maltepe Belediye Başkanlığı Kreş Çocuk Gelişim ve Eğitim Müdürlüğü tarafından 05.11.2018 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “Malzeme Dahil Yemek Hazırlama ve Dağıtım Hizmeti Alım İşi” ihalesine ilişkin olarak Doğuşzade Gıda Pazarlama Tic. ve San. Ltd. Şti.nin 22.11.2018 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 26.11.2018 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 04.12.2018 tarih ve 58581 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 04.12.2018 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.
Başvuruya ilişkin olarak 2018/1766 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.
KARAR:
Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.
İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle,
1) Aşırı düşük teklif açıklaması için sundukları Denizli Ticaret Borsası, Ankara Ticaret Borsası, Van Ticaret Borsası, İzmir Ticaret Borsası, Akhisar Ticaret Borsası, Bursa Ticaret Borsasının 2017 yılı Aralık ayında yayınlanan yıllık bültenlerinden faydalanılarak açıklama yaptıkları, ihale tarihinden önceki son 12 aya ait olan 2017 yılının Aralık ayında yayınlanan yıllık bültenlerden faydalanılarak aşırı düşük teklif açıklamasını yapmış olmalarına rağmen açıklamalarının kabul görmediği,
2) Teknik Şartname’de belirtilen çiğ girdi miktarlarından yemekte 1’inci gün ezo gelin çorbasında 10 gr mısırözü yağı, 10’uncu gün ezo gelin çorbasında 10 gr mısırözü yağı, 10’uncu gün püreli Hasanpaşa köftede 10 gr soğan, sabah kahvaltısı 2’nci gün için 20 gr reçel girdilerinin sehven girilmediği, gözden kaçtığı, Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79.2.6’ncı maddesi ve 79.3.1’inci maddelerine göre sehven girilmeyen çiğ girdilerin reçetelere girilmesi halinde dahi (Ana Girdi Maliyeti + İşçilik Maliyeti)/Toplam Teklif Tutarı oranının 0,80’den az, 0,95’ten çok olmadığı, oranları rahatlıkla karşıladığı, Ek-H.4 hesap cetvelindeki oranları tutturduğunun görüleceği,
3) Firmalarının yapmış olduğu açıklamanın hayatın olağan akışına ve ticari gereklere aykırılık teşkil etmediği, teklif fiyatları olan 1.294.280,00 TL ile ihale üzerinde bırakılan firma olan Akkol Hazır Yemek San. ve Tic. A.Ş.nin teklif fiyatı olan 1.666.138,50 TL arasında 371.858,50 TL fark olduğu, aradaki fiyat farkının kamu yararına olacağı iddialarına yer verilmiştir.
Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.
1) Başvuru sahibinin 1’inci iddiasına ilişkin olarak:
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 38’inci maddesinde “…İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister.
İhale komisyonu;
a) İmalat sürecinin, verilen hizmetin ve yapım yönteminin ekonomik olması,
b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal ve hizmetlerin temini veya yapım işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,
c) Teklif edilen mal, hizmet veya yapım işinin özgünlüğü,
gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak, aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir…” hükmü,
Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Hizmet alımı ihalelerinde sınır değer tespiti ve aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi” başlıklı 79’uncu maddesinde “…79.2. İhale ilanında ve dokümanında teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden açıklama isteneceği belirtilen hizmet alımı ihalelerinde, aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi aşamasında aşağıdaki düzenlemelere göre işlem tesis edilmesi gerekmektedir.
79.2.1. Aşırı düşük tekliflere yönelik açıklama istenmesine ilişkin yazıda, isteklilerin yapacakları açıklamalara esas olacak önemli teklif bileşenlerinin, bütün istekliler için aynı unsurları içerecek şekilde belirtilmesi zorunludur. Aşırı düşük teklif açıklaması sunulması için isteklilere üç (3) iş gününden az olmamak üzere uygun bir süre verilir.
79.2.2. İstekliler aşırı düşük olarak tespit edilen tekliflerini aşağıdaki yöntemleri kullanarak açıklayabilirler.
…
79.2.2.4. Ticaret Borsası Fiyatları: Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin 18/5/2004 tarihli ve 5174 sayılı Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile Odalar ve Borsalar Kanununun 51 inci maddesinin (c) bendi uyarınca borsa idaresi tarafından düzenlenen ve ilgili malın ihale tarihinden önceki son 12 ayın herhangi bir işlem gününde gerçekleşen ortalama fiyatını gösteren belge ile açıklama yapılabilir.
79.2.2.5. Toptancı Hal Fiyatları: Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin 11/3/2010 tarihli ve 5957 sayılı Sebze ve Meyveler ile Yeterli Arz ve Talep Derinliği Bulunan Diğer Malların Ticaretinin Düzenlenmesi Hakkında Kanun uyarınca faaliyet gösteren toptancı hali idaresi tarafından düzenlenen ve ilgili malın ihale tarihinden önceki son 12 ayın herhangi bir işlem gününe ait ortalama fiyatını gösteren belge ile açıklama yapılabilir…” açıklaması,
İdari Şartname’nin “İhale konusu işe ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde “…2.1. İhale konusu hizmetin;
a) Adı: MALZEME DAHİL YEMEK HAZIRLAMA VE DAĞITIM HİZMETİ ALIM İŞİ
b) Miktarı ve türü:
01/01/2019-31/12/2019 arasında Maltepe İlçesi sınırlarında yer alan gündüz çocuk bakımevlerindeki toplam 300 öğrenci için 74.100 öğün sabah kahvaltısı, 74.100 öğün öğle yemeği ve 56.810 öğün ikindi öğünü hazırlanması ve dağıtım hizmeti alım işi
Ayrıntılı bilgi idari şartnamenin ekinde yer almaktadır.
c) Yapılacağı yer: Söz konusu yemek hazırlama hizmeti yüklenicinin kendi mutfağında veya tesisinde gerçekleştirilecek olup, Maltepe İlçesi sınırları içerisinde bulunan Gündüz Çocuk Bakım Evlerine dağıtım yapılacaktır.
ç) Bu bent boş bırakılmıştır…” düzenlemesi,
“Teklif fiyata dahil olan giderler” başlıklı 25’inci maddesinde “…25.1. İstekliler tekliflerine ulaşım, sigorta, vergi, resim ve harç giderlerini dahil edeceklerdir.
25.2. 25.1. maddesinde yer alan gider kalemlerinde artış olması ya da benzeri yeni gider kalemlerinin oluşması hallerinde, teklif edilen fiyatın bu tür artış ya da farkları karşılayacak payı içerdiği kabul edilir. Yüklenici, bu artış ve farkları ileri sürerek herhangi bir hak talebinde bulunamaz.
25.3. Teklif fiyata dahil olan diğer giderler aşağıda belirtilmiştir:
25.3.1. Teknik şartnamedeki her türlü diğer giderler teklif fiyata dahildir.
25.4. Sözleşme konusu işin bedelinin ödenmesi aşamasında doğacak Katma Değer Vergisi (KDV), ilgili mevzuatı çerçevesinde İdare tarafından yükleniciye ayrıca ödenir.
25.5. Bu madde boş bırakılmıştır…” düzenlemesi,
“Sınır değer” başlıklı 33’üncü maddesinde “…33.1. İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra Kurum tarafından belirlenen yönteme göre sınır değer hesaplar.
33.2. Teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden Kanunun 38 inci maddesine göre açıklama istenecektir. Bu kapsamda; ihale komisyonu sınır değerin altında kalan teklifleri aşırı düşük teklif olarak tespit eder ve bu teklif sahiplerinden Kurum tarafından belirlenen kriterlere göre teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister. İhale komisyonu;
a) Verilen hizmetin ekonomik olması,
b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin işin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,
c) Teklif edilen hizmetin özgünlüğü,
gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifi reddedilir. İhale komisyonunca reddedilmeyen teklifler, geçerli teklif olarak belirlenir. İhale üzerinde bırakılan isteklinin teklifinin sınır değerin altında olması durumunda kesin teminat 40.1 maddesinde yer alan hüküm uyarınca hesaplanan tutar üzerinden alınır…” düzenlemesi yer almaktadır.
Yukarıda yer alan mevzuat hükümlerinden istekliler tarafından ticaret borsası fiyatlarının aşırı düşük teklif açıklama yöntemi olarak kullanılması durumunda teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin 18.05.2004 tarihli ve 5174 sayılı Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile Odalar ve Borsalar Kanunu’nun 51’inci maddesinin (c) bendi uyarınca borsa idaresi tarafından düzenlenen ve ilgili malın ihale tarihinden önceki son 12 ayın herhangi bir işlem gününde gerçekleşen ortalama fiyatını gösteren belge ile açıklama yapılabileceği anlaşılmaktadır.
Yapılan incelemede, başvuru sahibi istekli Doğuşzade Gıda Pazarlama Tic. ve San. Ltd. Şti. tarafından aşırı düşük teklif açıklamaları kapsamında İstanbul Büyükşehir Belediyesi hal fiyatları, İstanbul Halk Ekmek A.Ş. fiyatları, Sakarya Ticaret Borsası, İzmir Ticaret Borsası, Van Ticaret Borsası, Sakarya Ticaret Borsası, Gaziantep Ticaret Borsası, Bursa Ticaret Borsası, Ankara Ticaret Borsası ve Denizli Ticaret Borsasına ait borsa bültenlerinin kullanıldığı görülmüştür.
Söz konusu belgelerden İstanbul Büyükşehir Belediyesi hal fiyatlarında 26.10.2018 tarihindeki günlük fiyatların, Sakarya Ticaret Borsası borsa bülteninde ise 2018 yılı Ekim ayına ait aylık borsa bülteninin kullanıldığı görülmüştür.
Bahse konu ticaret bültenlerinden İzmir Ticaret Borsası, Van Ticaret Borsası, Gaziantep Ticaret Borsası, Bursa Ticaret Borsası, Ankara Ticaret Borsası ve Denizli Ticaret Borsasına ait yıllık borsa bültenleri olduğu görülmüştür. Söz konusu borsa bültenlerinden Denizli Ticaret Borsası yıllık bülteninde “…Tarih:01/01/2017-31/12/2017…” ibaresinin yer aldığı görülmüştür. Diğer yıllık borsa bültenlerinin de 2017 yılına ait yıllık borsa bültenleri olduğu anlaşılmıştır.
Başvuru sahibi istekli tarafından ticaret borsalarının 2017 yılına ait yıllık fiyatlarını gösteren belgelerin kullanıldığı ve ihale tarihinin 05.11.2018 olduğu hususları göz önüne alındığında, ticaret borsaları tarafından 2017 yılına ait yıllık fiyatların belirlenmesinde ihale tarihinden önceki son 12 ay içerisinde bulunmayan günlerde/aylarda (01.01.2017-05.11.2017) gerçekleşen fiyatların da yıllık fiyat hesaplamalarında yer alabileceği anlaşılmaktadır.
Bu itibarla, başvuru sahibi istekli tarafından sunulan yıllık borsa bültenlerinde ihale tarihinin 12 ay öncesinden daha geri tarihteki (05.11.2017 öncesi) herhangi bir işlem gününde gerçekleşen ortalama fiyatların kullanılmadığının tevsik edilemediği, diğer bir ifadeyle anılan istekli tarafından aşırı düşük teklif açıklamalarında kullanılan yıllık borsa bültenlerinde sadece ihale tarihinden (05.11.2018) önceki son 12 ay içerisinde (05.11.2017 tarihine kadar) gerçekleşen fiyatların kullanıldığının belgelendirilemediği anlaşılmıştır.
Diğer taraftan, 19.11.2018 tarihli ihale komisyonu kararında ve Doğuşzade Gıda Paz. Tic. ve San. Ltd. Şti.ne ait itirazen şikayet başvuru dilekçesinde başvuru sahibinin aşırı düşük teklif açıklamalarında Akhisar Ticaret Borsasına ait borsa bülteninin kullanıldığı belirtilmesine rağmen anılan istekli tarafından yapılan aşırı düşük teklif açıklamalarında söz konusu belgeye rastlanılamamıştır. Ayrıca, başvuru sahibi tarafından aşırı düşük teklif açıklamaları kapsamında malzemeli yemek sunumu hesap cetvelinde “salatalık turşusu” girdisi için Akhisar Ticaret Borsasının 2017 yılı yıllık borsa bülteninin kullanıldığı belirtilmiştir.
Konuya açıklık getirmek amacıyla 21.12.2018 tarihli ve E.2018/13174 sayılı Kurum yazısı ile Doğuşzade Gıda Paz. Tic. ve San. Ltd. Şti. tarafından Akhisar Ticaret Borsasının borsa bülteninin aşırı düşük teklif açıklamaları kapsamında sunulup sunulmadığı hususunda bilgi istenilmiş olup, idarenin 27.12.2018 tarihli ve E.954802 sayılı cevabi yazısında bahse konu istekli tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklamalarında Akhisar Ticaret Borsası borsa bülteninin bulunmadığı bildirilmiştir.
Sonuç olarak, ihale tarihinin 05.11.2018 olduğu göz önüne alındığında, başvuru sahibi istekli tarafından yapılan aşırı düşük teklif açıklamasında ticaret borsalarınca düzenlenen 2017 yılına ait yıllık fiyatları gösteren borsa bültenlerinin de kullanıldığı, bahse konu belgeler ile örnek menüdeki ana girdiler için ihale tarihinden önceki son 12 ayın herhangi bir işlem gününde gerçekleşen ortalama fiyatların kullanıldığının tevsik edilemediği, isteklilerin günlük ve aylık ticaret borsa bültenlerini sunma imkanlarının da olduğu, aşırı düşük teklif açıklamalarında fiyatları kullanılan Akhisar Ticaret Borsasına ait borsa bülteninin sunulmadığı, açıklamalar kapsamında kullanılan fiyatları tevsik etme sorumluluğunun istekliye ait olduğu, dolayısıyla başvuru sahibinin iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.
2) Başvuru sahibinin 2’nci iddiasına ilişkin olarak:
Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Hizmet alımı ihalelerinde sınır değer tespiti ve aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi” başlıklı 79’uncu maddesinde “…79.2.6. Malzemeli yemek hizmet alımı ihalelerinde aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesinde kullanılmak üzere teknik şartnamede asgari iki haftalık örnek menü düzenlemesi yapılır ve bu menüde yer alan yemeklerin içerikleri ile çiğ girdi miktarları belirtilir.
Bu ihalelerde; teklifi aşırı düşük bulunan istekli öncelikle “ana girdi”, “işçilik” ve “yardımcı gider” oranlarının belirtildiği Malzemeli Yemek Sunumu Hesap Cetvelini (Ek- H.4) hazırlayarak açıklaması kapsamında sunar. Açıklamanın geçerli kabul edilebilmesi için “(Ana Girdi Maliyeti+İşçilik Maliyeti)/Toplam Teklif Tutarı” oranının 0,80’den az ve 0,95’den çok olmaması gerekir. Oran belirtmeyen veya belirttiği oran 0,80’den az veya 0,95’den çok olan isteklilerin teklifleri reddedilir.
Bu maddede yer alan ana girdi ibaresi kapsamında, kırmızı et; beyaz et; balık; işlenmiş et ürünleri (sucuk, salam, sosis, kavurma gibi); kuru gıdalar (pirinç, bulgur, nohut, mercimek, kuru fasulye gibi); sebze; meyve; toz şeker, süt; yoğurt, ayran; yağ ürünleri (ayçiçek yağı, zeytinyağı, tereyağı) kahvaltı malzemeleri (peynir, zeytin, yumurta, reçel, bal gibi); pet su, ekmek açıklama yapılacak unsurlar olarak dikkate alınır. İdarenin ihale dokümanında bu girdilerin dışında ana girdi niteliğinde malzeme içeren yemek öğünü düzenlemesi durumunda aşırı düşük teklif açıklama yazısında açıklama istenecek unsurlar arasında bu malzemelerin de belirtilmesi zorunludur. Bu çerçevede, isteklinin beyan ettiği orana uygun teklif sunması durumunda, yemek pişirilmesi için gerekli enerji giderleri (doğalgaz, LPG gibi), temizlik malzemeleri, su, sigorta giderleri, ilaçlama ve hijyen sağlama giderleri, bakım onarım, amortisman, nakliye, sözleşme giderleri ve genel giderler, portör muayenesi ve tali çiğ girdiler (tuz, baharat, tatlandırıcı vb.) gibi unsurlar “yardımcı girdiler” başlığında değerlendirilir ve bu unsurlar için açıklama sunulması gerekmez.
Örneğin; 1.000 öğün yemek alımı için çıkılan bir ihalede, birim fiyat olarak 5 TL teklif veren bir isteklinin, 5.000 TL olan toplam teklif bedelinin aşırı düşük olarak değerlendirilmesi ve istekli tarafından sunulan Malzemeli Yemek Sunumu Hesap Cetvelinde “(Ana Girdi Maliyeti+İşçilik Maliyeti)/Toplam Teklif Tutarı” oranının 0,90 olarak belirtilmesi halinde, teklifin 4.500 TL’sinin ana çiğ girdi ile işçilik toplamını içerdiği kabul edilir ve isteklinin sadece bu kısma ilişkin açıklama yapması gerekir. Teklifin 500 TL’lik kısmının ise yardımcı giderlere ilişkin olduğu kabul edildiğinden, bu kısma ilişkin açıklama yapılması gerekmemektedir.
Malzemeli yemek alımı ihalelerinde, kırmızı et; beyaz et; balık; kuru gıdalar (pirinç, bulgur, nohut, mercimek, kuru fasulye gibi); sebze; meyve maliyetlerinin tevsiki amacıyla üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifleri kullanılamaz. Ancak 79.2.2 nci maddede yer alan diğer yöntemlerden herhangi biri ile açıklama yapılmasının fiilen mümkün olmadığının anlaşıldığı durumlarda, üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifleri ile açıklama yapılabilir.
Malzemeli yemek alımı ihalelerinde sadece iki haftalık örnek menüdeki ana girdiler ve işçilik giderleri dikkate alınarak açıklama yapılmalıdır. İsteklilerin örnek menüdeki girdiler ve işçilik gideri kullanılarak teklif ettikleri birim fiyatı açıklamaları gerekmekte olup toplam miktar ve tutar açıklaması yapılmayacaktır. Örneğin normal kahvaltı, diyet kahvaltı, ara öğün, normal yemek ve diyet yemek gibi birim fiyatları içeren bir ihalede, isteklilerin teklif ettikleri birim fiyatı; örnek menüyü ve bu menünün üretimi için gerekli işçilik tutarını kullanarak tevsik etmeleri durumunda açıklama uygun kabul edilecektir…” açıklaması yer almaktadır.
Yukarıda yer alan mevzuat hükümlerinden malzemeli yemek hizmet alımı ihalelerinde aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesinde kullanılmak üzere teknik şartnamede asgari iki haftalık örnek menü düzenlemesi yapılacağı ve bu menüde yer alan yemeklerin içerikleri ile çiğ girdi miktarlarının belirtileceği, teklifi aşırı düşük bulunan isteklilerin öncelikle “ana girdi”, “işçilik” ve “yardımcı gider” oranlarının belirtildiği Malzemeli Yemek Sunumu Hesap Cetvelini (Ek- H.4) hazırlayarak açıklamaları kapsamında sunacağı, açıklamanın geçerli kabul edilebilmesi için “(Ana Girdi Maliyeti+İşçilik Maliyeti)/Toplam Teklif Tutarı” oranının 0,80’den az ve 0,95’den çok olmaması gerektiği, oran belirtmeyen veya belirttiği oran 0,80’den az veya 0,95’den çok olan isteklilerin tekliflerinin reddedileceği, ana girdilerin açıklama yapılacak unsurlar olarak dikkate alınacağı, isteklilerin beyan ettiği orana uygun teklif sunması durumunda, yemek pişirilmesi için gerekli “yardımcı girdiler” unsurları için açıklama sunulmasının gerekmediği, malzemeli yemek alımı ihalelerinde sadece iki haftalık örnek menüdeki ana girdiler ve işçilik giderlerinin dikkate alınarak açıklama yapılması gerektiği, isteklilerin teklif ettikleri birim fiyatı örnek menüyü ve bu menünün üretimi için gerekli işçilik tutarını kullanarak tevsik etmeleri durumunda açıklamalarının uygun kabul edileceği anlaşılmaktadır.
Bu itibarla, isteklilerin malzemeli yemek alımı ihalelerinde aşırı düşük teklif açıklamalarında “(Ana Girdi Maliyeti+İşçilik Maliyeti)/Toplam Teklif Tutarı” oranının 0,80’den az ve 0,95’den çok olmaması gerektiği, bu hususun aşırı düşük teklif açıklamalarının uygun olması için gerekli tek koşul olmadığı, dolayısıyla aşırı düşük teklif sahibi istekliler tarafından örnek menüde yer alan ana girdiler ve işçilik giderlerinin dikkate alınarak açıklama yapılması gerektiği anlaşılmaktadır.
Bu bağlamda, somut olayda teklif fiyatı aşırı düşük olarak tespit edilen isteklilerin aşırı düşük teklif açıklamalarında örnek menüde yer alan tüm ana çiğ giderler için Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Hizmet alımı ihalelerinde sınır değer tespiti ve aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi” başlıklı 79.2.6’ncı maddesini dikkate alarak açıklama yapmaları gerektiği anlaşılmıştır.
19.11.2018 tarihli ihale komisyonu kararından Doğuşzade Gıda Pazarlama Tic. ve San. Ltd. Şti.nin teklifinin Teknik Şartname’de düzenlenen örnek menünün 1 ve 10’uncu günlerde bulunan ezogelin çorbasındaki mısırözü yağı, örnek menünün 10’uncu gününde bulunan püreli Hasanpaşa köftesindeki soğan ve bahse konu menünün 2’nci günde sabah kahvaltındaki reçelin maliyete eklenmediği gerekçesiyle reddedildiği anlaşılmıştır.
İdare tarafından başvuru sahibi isteklinin aşırı düşük teklif açıklamalarında yukarıda yer verilen ana çiğ girdileri eksik olarak sunduğuna yönelik yapılan incelemede; örnek menünün öğle yemeği öğününün 1 ve 10’uncu günlerinde şikayete konu ezo gelin çorbasının yer aldığı görülmüştür. Teknik Şartname’de düzenlenen yemek gramajları göz önüne alındığında ezo gelin çorbasının içeriğinde 5 gr mısırözü yağı girdisinin olduğu, ancak, başvuru sahibi istekli tarafından aşırı düşük teklif açıklamalarına ezo gelin çorbası için mısırözü yağı girdisinin dahil edilmediği anlaşılmıştır.
Örnek menünün öğle yemeği öğününde 10’uncu günde püreli Hasanpaşa köftesinin yer aldığı görülmüştür. Teknik Şartname’de düzenlenen yemek gramajlarında şikayete konu püreli Hasanpaşa köftesinin içeriğinde 10 gr soğan girdisinin olduğu, ancak, başvuru sahibi istekli tarafından aşırı düşük teklif açıklamalarına Hasanpaşa köftesi için soğan girdisinin dahil edilmediği anlaşılmıştır.
Ayrıca, Teknik Şartname’de yer alan örnek menünün sabah kahvaltısı öğününün 1, 2, 5, 7 ve 10’uncu günlerinde şikayete konu reçelin (20 gr) yer aldığı görülmüştür. Ancak, başvuru sahibi istekli tarafından aşırı düşük teklif açıklamalarında örnek menünün 2’nci günü için reçel girdisinin dahil edilmediği anlaşılmıştır.
Diğer taraftan, başvuru sahibi istekli tarafından (Ana Girdi Maliyeti+İşçilik Maliyeti)/Toplam Teklif Tutarı oranının sabah kahvaltısı için 0,88, öğle yemeği için 0,87 ve ikindi öğünü için 0,85 olarak hesaplandığı görülmüştür.
Sonuç olarak, başvuru sahibi istekli tarafından örnek menüde yer alan çiğ girdilerden ezo gelin çorbasında mısırözü yağı, püreli Hasanpaşa köftede soğan, sabah kahvaltısının 2’nci günü için de reçel girdilerinin aşırı düşük teklif açıklamalarına dahil edilmediği, isteklilerin teklif ettikleri birim fiyatı örnek menüyü kullanarak tevsik etmeleri durumunda açıklamalarının uygun kabul edileceği, örnek menüde yer alan yemeklerdeki ana girdilerin tamamının aşırı düşük teklif açıklamaları kapsamında yer almamasının anılan Tebliğ’in 79.2.6’ncı maddesine uygun olmadığı, idarece anılan gerekçelerle başvuru sahibinin teklifinin reddedilmesinin mevzuata aykırı olmadığı, dolayısıyla başvuru sahibinin iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.
3) Başvuru sahibinin 3’üncü iddiasına ilişkin olarak:
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Yaklaşık maliyet” başlıklı 9’uncu maddesinde “…Mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinin ihalesi yapılmadan önce idarece, her türlü fiyat araştırması yapılarak katma değer vergisi hariç olmak üzere yaklaşık maliyet belirlenir ve dayanaklarıyla birlikte bir hesap cetvelinde gösterilir. Yaklaşık maliyete ihale ve ön yeterlik ilânlarında yer verilmez, isteklilere veya ihale süreci ile resmî ilişkisi olmayan diğer kişilere açıklanmaz…” hükmü,
“Aşırı düşük teklifler” başlıklı 38’inci maddesinde “…İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister.
İhale komisyonu;
a) İmalat sürecinin, verilen hizmetin ve yapım yönteminin ekonomik olması,
b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal ve hizmetlerin temini veya yapım işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,
c) Teklif edilen mal, hizmet veya yapım işinin özgünlüğü,
gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak, aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir…” hükmü,
“İhalenin karara bağlanması ve onaylanması” başlıklı 40’ıncı maddesinde “…37 ve 38 inci maddelere göre yapılan değerlendirme sonucunda ihale, ekonomik açıdan en avantajlı teklifi veren isteklinin üzerinde bırakılır.…
İhale komisyonu gerekçeli kararını belirleyerek, ihale yetkilisinin onayına sunar. Kararlarda isteklilerin adları veya ticaret unvanları, teklif edilen bedeller, ihalenin tarihi ve hangi istekli üzerine hangi gerekçelerle yapıldığı, ihale yapılmamış ise nedenleri belirtilir.
İhale yetkilisi, karar tarihini izleyen en geç beş iş günü içinde ihale kararını onaylar veya gerekçesini açıkça belirtmek suretiyle iptal eder.
İhale; kararın onaylanması halinde geçerli, iptal edilmesi halinde ise hükümsüz sayılır…” hükmü,
“İdarelerce uyulması gereken diğer kurallar” başlıklı 62’nci maddesinde “…d) İdarelerce bütçesinin programlanmasında, ihalede ise isteklilerce verilen tekliflerin karşılaştırılmasında kullanılmak üzere tespit edilen yaklaşık maliyet isteklilere duyurulmaz…” hükmü yer almaktadır.
Yukarıda yer alan mevzuat hükümlerinden mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinin ihalesi yapılmadan önce idarece, her türlü fiyat araştırması yapılarak katma değer vergisi hariç olmak üzere yaklaşık maliyetin belirleneceği ve dayanaklarıyla birlikte bir hesap cetvelinde gösterileceği, ihalelerde tekliflerin değerlendirilmesi aşamasında ise isteklilerce verilen tekliflerin karşılaştırılmasında tespit edilen yaklaşık maliyetin dikkate alınacağı anlaşılmaktadır.
Ayrıca, yukarıda yer alan mevzuat hükümlerinden, diğer isteklilerin tekliflerine veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanların idarece tespit edileceği, bu teklifleri reddetmeden önce teklif sahiplerinden yazılı olarak aşırı düşük teklif açıklaması isteyeceği, idarenin açıklamaları dikkate alarak aşırı düşük teklifleri değerlendireceği, değerlendirme sonucunda açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin tekliflerinin reddedileceği anlaşılmaktadır.
Bahse konu ihalenin 05.11.2018 tarihinde yapıldığı, ihaleye 2 isteklinin katıldığı, yaklaşık maliyetin 1.852.747,64 TL olarak belirlendiği, ekonomik açıdan en avantajlı teklif sahibi isteklinin teklif fiyatının 1.666.138,50 TL olduğu, aşırı düşük teklif açıklaması uygun görülmeyerek teklifi reddedilen Doğuşzade Gıda Pazarlama Tic. ve San. Ltd. Şti. tarafından teklif edilen fiyatın ise 1.294.280,00 TL olduğu görülmüştür.
Sonuç olarak, isteklilerin aşırı düşük teklif açıklamalarını Kamu İhale Genel Tebliği’ne göre yapmaları gerektiği, idare tarafından aşırı düşük teklif açıklamaları uygun bulunmayan isteklilerin tekliflerinin 4734 sayılı Kanun’un 38’inci maddesine göre reddedileceği, teklifi reddedilen istekli ile ihale üzerinde bırakılan isteklinin teklif fiyatları arasında fark olmasının reddedilen teklifi tekrar geçerli hale getiremeyeceği, ekonomik açıdan en avantajlı teklif sahibi isteklinin ihale komisyonu kararında belirlendiği ve bu isteklinin teklif fiyatının da yaklaşık maliyetin altında olduğu, bahse konu ihale komisyonu kararının ihale yetkilisi tarafından onaylandığı, dolayısıyla başvuru sahibinin iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.
Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun'un 65'inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,
Anılan Kanun'un 54'üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (c) bendi gereğince itirazen şikâyet başvurusunun reddine,
Oybirliği ile karar verildi. (¤¤)
Full & Egal Universal Law Academy