(4734 S. K. m. 21, 38, 54, 56, 65) (Yapım İhaleleri Uygulama Yönetmeliği m. 39, 43) (İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmelik m. 18) (Kamu İhale Tebliği m. 45)
Toplantı No: 2015/021
Gündem No: 41
Karar Tarihi: 25.03.2015
Karar No: 2015/UY.I-902 
Şikayetçi: Mb İnşaat Mühendislik Gıda Tem.San.Tic.Ltd.Şti. - Gençer Proje İnş.Ltd.Şti.İş Ortaklığı (25.02.2015 tarih ve 2015/M.K-89 Sayılı Kurul Kararı)
İhaleyi Yapan Daire: T.C. Kütahya İl Özel İdaresi
Başvuru Tarih ve Sayısı:  12.11.2014 / 38360
Başvuruya Konu İhale: 2014/75778 İhale Kayıt Numaralı "Kütahya İli, Merkez Endüstri Meslek Lisesi Ve Atölyeleri Yapım İşi" İhalesi
Kurumca Yapılan İnceleme ve Değerlendirme: 
Karar: 
TOPLANTIYA KATILAN ÜYELER:
Başkan: Mahmut GÜRSES
Üyeler: II. Başkan Kazım ÖZKAN, Ali Kemal AKKOÇ, Ahmet ÖZBAKIR, Mehmet Zeki ADLI, Hasan KOCAGÖZ, Hamdi GÜLEÇ
BAŞVURU SAHİBİ:
Mb İnşaat Mühendislik Gıda Tem. San. Tic. Ltd. Şti. - Gençer Proje İnş. Ltd. Şti. İş Ortaklığı,
Yıldırım Beyazıt Mah. Kılıçbadem Sok. No: 8 KÜTAHYA
İHALEYİ YAPAN İDARE:
Kütahya İl Özel İdaresi,
Ali Paşa Mah. Lise Cad. No: 2 43100 KÜTAHYA
BAŞVURUYA KONU İHALE:
2014/75778İhale Kayıt Numaralı “Kütahya İli, Merkez Endüstri Meslek Lisesi ve Atölyeleri Yapım İşi” İhalesi
KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:
Kütahya İl Özel İdaresi tarafından 22.08.2014 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “Kütahya İli, Merkez Endüstri Meslek Lisesi ve Atölyeleri Yapım İşi” ihalesine ilişkin olarak Mb İnşaat Mühendislik Gıda Tem. San. Tic. Ltd. Şti. - Gençer Proje İnş. Ltd. Şti. İş Ortaklığının 23.10.2014 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 03.11.2014 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 12.11.2014 tarih ve 38360 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 12.11.2014 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.
Başvuruya ilişkin olarak 2014/3315-01 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.
KARAR: Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.
İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle,
1) İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında hesap cetveli sunulup sunulmadığı, açıklama istenilen ve açıklama istenilmeyen iş kalemleri için ayrı ayrı hesap cetveli verilip verilmediği, sunuldu ise yaklaşık maliyet miktarları ile uyumlu olup olmadığı, Kamu İhale Tebliği’nin 45’inci maddesinde yer alan düzenlemeleri karşılayıp karşılamadığı, EK-O.5, EK-O.6 ve EK-O.7 tutanaklarının usulüne uygun olarak düzenlenip düzenlenmediği, idarenin istemiş olduğu analizler ve alt analizlerde Tebliğ’in 45.1.8’inci maddesi açıklaması gereğince ondalık hatası bulunup bulunmadığı, ayrıca proforma fatura ve fiyat teklifinde yer alan fiyatların analizlerdeki fiyatlarla aynı olup olmadığı, yaklaşık maliyet tespit aşamasında kullanılan belirleyici iş kalemlerini aşağı çekmek suretiyle fiyat avantajı sağlayıp sağlamadığı, özel poz olan taş kolon uygulanması imalatı için verilen proforma faturanın özel teknik şartnamedeki şartları sağlayıp sağlamadığı ve bu imalat için verilmiş proforma fatura ve analizlerde malzeme (taş çaplarına göre), işçilik, makine, çalışma saatlerine yer verilip verilmediği, özel birim fiyatlar, tesisat ve elektrik imalatları için verilen analiz ve proforma faturalarda işçilik ve malzemenin ayrı ayrı gösterilip gösterilmediği, proforma faturaların piyasa rayiçlerinin altında olup olmadığı, açıklama istenilmeyen iş kalemleri için bu işleri tamamlayacak tutar bırakılıp bırakılmadığı, nakliye pozunun açıklanması istenen veya istenmeyen tüm kalemlere ilişkin nakliyeleri içermesi gerektiği, isteklinin bu poza ait sunduğu analizinin ve hesaplamaların içerisinde nakliye girdisini barındıran tüm imalat kalemleri için analizlerin düzenlenip düzenlenmediği, işçilik ücretlerinin 2014 yılı II. dönemi için geçerli olan asgari saatlik işçilik ücretinin üzerinde olup olmadığı, hazırlanmış olan analizler ile ilgili girdilerin teknik şartnameye uygun olup olmadığı,
2) Yönetmeliğin 43’üncü maddesinde iş deneyim belgelerini düzenlemeye ve onaylamaya yetkili kurum ve kuruluşların belirtildiği, onaylamaya yetkili makamların isim ve unvanı belirtmek suretiyle imzalaması ve mühürlemesi gerektiği, iş deneyim belgelerinin Yönetmeliğin ekinde yer alan standart formlara uygun olarak düzenlenmesi gerektiği hüküm altına alınmış olup, ihale üzerinde bırakılan isteklinin iş deneyim belgesinin bu iş için uygun olup olmadığı yönünden incelenmeye muhtaç olduğu iddialarına yer verilmiştir.
A) Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.
1) Başvuru sahibinin 1’inci iddiasına ilişkin olarak:
Kütahya İl Özel İdaresi tarafından 22.08.2014 tarihinde açık ihale usulü ile yapılan “Kütahya İli, Merkez Endüstri Meslek Lisesi ve Atölyeleri Yapım İşi” ihalesine ilişkin olarak MB İnş. Müh. Gıda Tem. San. Tic. Ltd. Şti. - Gençer Proje İnş. Ltd. Şti. İş Ortaklığının 12.11.2014 tarih ve 38360 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan itirazen şikâyet başvurusu üzerine, Kamu İhale Kurulu’nun 21.11.2014 tarihli ve 2014/UY.IV-3786 sayılı kararında “…Bu kapsamda, gerek Kuruma itirazen şikâyet dilekçesinin, gerekse de idareye şikâyet dilekçesinin yukarıda yazılı mevzuat düzenlemelerine uygun olmadığı, başvuru sahibinin iddialarını somut delillere dayandırmadığı, başvurunun konusu, sebepleri ve dayandığı delillerin belirtilmediği anlaşılmıştır. Bu itibarla, 4734 sayılı Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (c) bendi gereğince başvurunun şekil yönünden reddine …” karar verilmiştir.
Anılan Kurul kararı üzerine 06.01.2015 tarihinde tebliğe çıkartılan “Sözleşmeye davet” konulu ve 40 sayılı yazı ile ihale üzerinde bırakılan Beşeller İnş. Taah. Turizm Ltd. Şti- Mert Gündoğdu İnş. Tem. Hur. Taş. İth. İhr. Tic. ve San. Ltd. Şti. İş Ortaklığı sözleşme imzalamaya davet edildiği ve anılan istekli ile 21.01.2015 tarihinde sözleşmenin imzalandığı anlaşılmaktadır.
Diğer taraftan Davacı MB İnş. Müh. Gıda Tem. San. Tic. Ltd. Şti. - Gençer Proje İnş. Ltd. Şti. İş Ortaklığı tarafından anılan kararın iptali istemiyle açılan davada, Ankara 15. İdare Mahkemesinin 29.01.2015 tarih ve E:2014/2133, K:2015/78 sayılı kararında “…davacının itirazen şikâyet başvurusu üzerine, ihalenin aşırı düşük açıklaması ile ilgili aşamasının esasının incelenerek sonuçlandırılması gerekirken, itirazen şikâyet başvurusunun şekil yönünden reddine ilişkin dava konusu Kamu İhale Kurulu kararında hukuka uyarlılık bulunmamaktadır. 
Açıklanan nedenlerle dava konusu işlemin iptaline…” karar verilmiştir.
Anılan Mahkeme kararının gereklerinin yerine getirilmesi amacıyla 25.02.2015 tarihli ve 2015/MK-89 sayılı Kurul kararı ile “…
1) Kamu İhale Kurulu’nun 21.11.2014 tarihli ve 2014/UY.IV-3786 sayılı kararının iptaline,
2) Anılan Mahkeme kararında belirtilen gerekçeler doğrultusunda, esasın incelenmesine geçilmesine …” karar verilmiş olup, başvuru sahibinin 12.11.2014 tarih ve 38360 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan itirazen şikâyet dilekçesinde yer alan iddialarıyla sınırlı olarak 25.02.2015 tarihinde esasın incelenmesine geçilmiştir.
Diğer taraftan başvuru sahibi MB İnş. Müh. Gıda Tem. San. Tic. Ltd.Şti. - Gençer Proje İnş. Ltd. Şti. İş Ortaklığının 12.03.2015 tarih ve 23364 sayı ile kayda alınan itirazen şikâyet dilekçesine ek dilekçe ile aynı ihaleye ilişkin olarak ikinci başvuruda bulunduğu görülmüştür. Söz konusu ek dilekçede ihale üzerinde bırakılan isteklinin sunduğu aşırı düşük teklif açıklamasına yönelik iddiaların yer aldığı ancak bu iddialardan 2 sıra numarası altında yer alan ve sunulan fiyat tekliflerindeki meslek mensubu ibarelerinin mevzuata uygun olmadığına ve 5 sıra numarası altında yer alan fiyat tekliflerinin dayanağı maliyet/satış tutarı tespit tutanaklarının ilgili meslek mensubundan istenilerek doğruluğunun teyit edilmesi gerektiğine dair iddialarının 12.03.2015 tarih ve 23364 sayı ile Kurum kaydına alınan itirazen şikâyet dilekçesinde yer almadığı anlaşılmış olup, 13.10.2014 onay tarihli ve 2 no’lu ihale komisyonu kararında ihalenin aşırı düşük teklif açıklaması uygun bulunan Beşeller İnş. Taah. Turizm Ltd. Şti- Mert Gündoğdu İnş. Tem. Hur. Taş. İth. İhr. Tic. ve San. Ltd. Şti. İş Ortaklığı üzerinde bırakılmasına karar verildiği, kararın 15.10.2014 tarihinde tebellüğü ile öğrenildiği ve 4734 sayılı Kanun’un 56’ncı maddesinin ilk fıkrası hükmüne aykırı olarak 15.10.2014 tarihinden itibaren süresi içerisinde idareye bir şikâyet başvurusunda bulunulmadan doğrudan Kuruma başvuruda bulunulduğu ve başvurunun sözleşme imzalandıktan sonra yapılan bir başvuru olduğu anlaşıldığından, 4734 sayılı Kanun’un 54'üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (c) bendi gereğince ikinci dilekçede yer alan söz konusu iddiaların süre ve usul yönünden reddi gerektiği sonucuna varılmıştır. 
Başvuru sahibinin 12.11.2014 tarih ve 38360 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan itirazen şikâyet dilekçesinde yer alan iddialarıyla sınırlı olarak yapılan incelemede;
İdari Şartname düzenlemeleri incelendiğinde ihale konusu işin “Kütahya İli, Merkez Endüstri Meslek Lisesi ve Atölyeleri Yapım İşi” olduğu, işin miktarı ve türüne ilişkin olarak “Teknik dokümanlarda belirtilen miktarda bir adet Lise, bir adet Kimya Laboratuvarı, 1 adet Motor Atölyesi binası yapım işi” düzenlemesine yer verildiği, işin açık ihale usulüyle ve anahtar teslimi götürü bedel teklif alınmak suretiyle gerçekleştirildiği, ayrıca 17.07.2014 tarihli Zeyilname ile; Teknik Şartname içerisinde yer almayan taş kolon projeleri ile hesap raporlarına Zeyilname ekinde yer verildiği ve anılan Zeyilname’de isteklilerin tekliflerini söz konusu belgelere göre hazırlamaları gerektiği düzenlemesinin yapıldığı anlaşılmaktadır.
28.08.2014 tarihli ve 1 no’lu ihale komisyonu kararına göre ihaleye teklif sunan 20 istekliden Öztekin Grup İnş. Lojistik San. ve Tic. Ltd. Şti. - Öz Zen Yapı ve Yapı Malz. Mim. Müh. San ve Tic. Ltd. Şti. İş Ortaklığının geçici teminat mektubunun süresinin yeterli olmaması sebebiyle değerlendirme dışı bırakılmasına, yapılan sınır değer hesabına göre sınır değer tutarının altında teklif sunan 3 istekliden (Barış Yücel- Akaygil Yapı Restorasyon Mimarlık Tem. İnş. Turizm San. ve Tic. Ltd. Şti. İş Ortaklığı- 6.491.000,00 TL, Beşeller İnş. Taah. Turizm Ltd. Şti- Mert Gündoğdu İnş. Tem. Hur. Taş. İth. İhr. Tic. ve San. Ltd. Şti. İş Ortaklığı-6.696.000,00 TL ve Uğural Elektrik Aydınlatma İnş. San. ve Tic. Ltd. Şti.- 6.778.100,00 TL) aşırı düşük teklif açıklaması istenilmesine karar verildiği, 3 istekliye gönderilen aşırı düşük teklif sorgulama yazılarının ekinde açıklama istenecek iş kalemleri listesine, açıklama istenmeyecek analiz girdileri listesine ve örnek analiz formatına yer verildiği, 
13.10.2014 tarihli ve 2 no’lu ihale komisyonu kararına göre isteklilerden Barış Yücel- Akaygil Yapı Restorasyon Mimarlık Tem. İnş. Turizm San. ve Tic. Ltd. Şti. İş Ortaklığı ve Uğural Elektrik Aydınlatma İnş. San. ve Tic. Ltd. Şti.nin açıklama sunmaması sebebiyle tekliflerinin reddedilmesine, ihalenin aşırı düşük teklif açıklaması uygun bulunan Beşeller İnş. Taah. Turizm Ltd. Şti- Mert Gündoğdu İnş. Tem. Hur. Taş. İth. İhr. Tic. ve San. Ltd. Şti. İş Ortaklığı üzerinde bırakılmasına ve ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif olarak başvuru sahibi MB İnş. Müh. Gıda Tem. San. Tic. Ltd.Şti. - Gençer Proje İnş. Ltd. Şti. İş Ortaklığının teklifinin belirlenmesi karar verildiği, kararın 13.10.2014 tarihinde onaylandığı,
MB İnş. Müh. Gıda Tem. San. Tic. Ltd. Şti. - Gençer Proje İnş. Ltd. Şti. İş Ortaklığının 12.11.2014 tarih ve 38360 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan itirazen şikâyet başvurusu üzerine, Kamu İhale Kurulu’nun 21.11.2014 tarihli ve 2014/UY.IV-3786 sayılı kararıyla başvurunun reddedilmesine karar verildiği ve Kurul kararının yerine getirilmesi amacıyla alınan 15.12.2014 tarihli ve 3 no’lu ihale komisyonu kararı ile 2 no’lu ihale komisyonu kararında herhangi bir değişiklik yapılmadığı ve ihalenin yine Beşeller İnş. Taah. Turizm Ltd. Şti- Mert Gündoğdu İnş. Tem. Hur. Taş. İth. İhr. Tic. ve San. Ltd. Şti. İş Ortaklığı üzerinde bırakılmasına karar verildiği, kararın 15.12.2014 tarihinde onaylandığı görülmüştür.
Kamu İhale Genel Tebliği’nin“Sınır değer tespiti ve aşırı düşük teklifler” başlıklı 45’inci maddesinde“45.1. … 45.1.2. Sınır değerin altındaki teklif sahiplerinden yaklaşık maliyetin % 80’lik bölümünü oluşturan iş kalemleri/gruplarına ilişkin ayrıntılar yazılı olarak istenir. …
…
Analizlerdeki işçilik girdisi, tutarları analiz toplamının % 3’üne eşit veya altında olsa dahi, açıklama istenilmeyecek girdiler arasında yer alamaz.
…
İstekliler, teklifi kapsamında yer alan iş kalemleri/grupları için hazırlayacakları analizlerde (45.1.2.2) maddesine göre açıklama istenilmeyecek olan analiz girdileri de dahil analizlerini oluşturan tüm girdileri göstereceklerdir.
…
45.1.2.1. …
Sıralı listeye göre, tutarlarının yaklaşık maliyete oranlarının kümülatif toplamı % 80 oranına kadar olan iş kalemleri/grupları ile kümülatif toplama eklendiğinde % 80 oranının aşılmasına neden olan iş kalemi/grubu, sorgulamaya tabi tutulacak olan iş kalemleri/grupları olarak belirlenecektir. Bunların dışında kalan iş kalemleri/grupları için sorgulama yapılmayacaktır. 
45.1.3. İsteklilerden teklifleri kapsamında analiz ve hesap cetveli sunmaları istenmeyecektir. Analizler ve hesap cetveli, Kanunun 38 inci maddesi uyarınca teklif fiyatı aşırı düşük olarak tespit edilen isteklilerin tekliflerinin önemli bileşenleri ile ilgili ayrıntıların belirlenmesi amacıyla, sadece aşırı düşük teklif sahibi isteklilerden istenecektir. Bu çerçevede; teklif fiyatının aşırı düşük olduğu tespit edilen istekliler tekliflerinde önemli olduğu tespit edilen bileşenlerine ilişkin olarak yapacakları açıklama kapsamında;
a) Anahtar teslimi götürü bedel işlerde, toplam teklif bedelini oluşturan iş kalemleri ve/veya iş gruplarına ait miktarlar ve bunlara ait birim fiyatların gösterildiği hesap cetveli ile açıklama istenen iş kalemleri ve/veya iş gruplarının birim fiyatlarına ilişkin ihale dokümanında verilen analiz formatına uygun analizleri,
… Sorgulamaya konu edilmeyen iş kalemleri/grupları için analiz sunulması istenmeyecektir.
Anahtar teslimi götürü bedel teklif alınan ihalelerde istekli tarafından sunulacak hesap cetvelinde, sorgulamaya tabi tutulmayan iş kalemlerinin ve/veya iş gruplarının her biri için miktar ve birim fiyatların ayrı ayrı gösterilmesi zorunlu olmayıp, sorgulanmayan iş kalemlerinin tamamı için teklif edilen toplam bedelin gösterilmesi yeterlidir.
45.1.4. İdare tarafından ihale dokümanı kapsamında;
…
b) Anahtar teslimi götürü bedel işlerde; iş kalemleri ve/veya iş gruplarının yapım şartlarına bağlı kalınarak, her iş kalemi/iş grubunun içeriğine göre analizde yer almasını istediği “malzeme, işçilik, makine ve diğerleri (varsa; nakliyeler, inşaat yerindeki yükleme, boşaltma, yatay ve düşey taşımalar, zamlar vb.)” sadece girdi cinslerinin belirlendiği, analiz girdileri ile miktarlarının ve tutarlarının belirtilmediği,
(Ek-Y.2)’de yer alan örneğe uygun analiz formatının isteklilere verilmesi, isteklilerin de tekliflerinin aşırı düşük olarak tespit edilerek kendilerinden açıklama istenmesi durumunda, yapacakları açıklamada sunacakları analizlerin verilen bu formata uygun olması gerekmektedir.
…
45.1.5. İsteklilerin iş kalemleri/iş grupları için kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış cari yıl birim fiyatları veya bu fiyatlardan daha yüksek fiyatları teklif etmeleri ve söz konusu iş kalemleri/grupları için; hangi kamu kurum ve kuruluşunun birim fiyatını kullandıklarını, birim fiyat poz numarasını da yazmak suretiyle liste halinde belirterek açıklamaları kapsamında sunmaları durumunda analiz düzenlemeleri zorunlu değildir. Bu kapsamda; isteklilerin, kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış “kar ve genel gider içermeyen birim fiyatların” üzerine, kendi belirledikleri “kar ve genel gideri” ilave ederek birim fiyatlarını oluşturmaları durumunda da; hangi kamu kurum ve kuruluşunun “kar ve genel gider hariç birim fiyatını” kullandıklarını ve kendi belirledikleri “kar ve genel gider” tutarını yazmak suretiyle liste halinde belirterek açıklamaları kapsamında sunmaları halinde de, söz konusu iş kalemleri/iş grupları için analiz düzenlemeleri zorunlu değildir. 
Bu kapsamda isteklilerin analiz düzenlemeleri zorunlu olmayan söz konusu iş kalemleri/grupları için 45.1.13 maddesinde belirtilen belgeleri sunmalarına da gerek bulunmamaktadır.
…
İş kalemleri/grupları için, kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış birim fiyatlar esas alınarak teklif sunulmuş olmakla birlikte; yukarıda belirtildiği şekliyle liste halinde belirtilmemesi durumunda, söz konusu iş kalemleri/grupları için analiz sunulması zorunludur.
…
45.1.6. Analizler ile yardımcı ve/veya alt analizlerde, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından belirlenerek yayımlanmış rayiçleri kullanan ve söz konusu rayiçleri poz numaralarını da belirtmek suretiyle liste halinde sunan isteklilerin, söz konusu rayiçlere ilişkin olarak 45.1.13 maddesinde belirtilen belgeleri sunmalarına gerek bulunmamaktadır.
45.1.7. İstekliler tarafından, inşaat iş kalemleri/iş grupları dışında yer alan sıhhi tesisat, kalorifer tesisatı, müşterek tesisat, havalandırma, brülör, asansör, elektrik tesisatı vb. iş kalemleri/iş gruplarına ait analiz sunulması yerine bu iş kalemi/iş gruplarına ait malzeme ve montaj bedelini ayrı ayrı gösterecek şekilde açıklama yapılması kabul edilecektir. 
45.1.8. Aşırı düşük teklifine ilişkin olarak yaptığı açıklamada sunduğu analizler, ihale dokümanı kapsamındaki analiz formatına, birim fiyat tariflerine, idarece tanımlanan yapım şartlarına veya teknik şartnameye uygun olmayan, analiz fiyat tutarları teklif fiyatların üzerinde olan isteklilere ait teklifler reddedilecektir. Analizler üzerinde yapılan incelemede; çarpım ve toplamlarda hesaplama hatası bulunması durumunda, analiz girdilerine ait fiyatlar esas alınarak, hesaplama hatası ihale komisyonu tarafından re’sen düzeltilir. Bu şekilde düzeltilmiş analiz fiyatı, teklif fiyatın üzerinde olan isteklilerin teklifleri reddedilir.
45.1.9. İş kalemleri/gruplarına ait analizler ile yardımcı ve/veya alt analizlerde yer alan işçilik fiyatları ihale tarihinde yürürlükte olan saatlik asgari ücretin altında olamaz.
…
45.1.13. Teklifi aşırı düşük bulunan isteklilerin, tekliflerinde önemli olduğu tespit edilen bileşenler ile ilgili olarak 4734 sayılı Kanunun 38 inci maddesi uyarınca yapacakları açıklamada, sorgulamaya konu iş kalemlerine/gruplarına ilişkin analizler ile bu analizlere dayanak teşkil eden bilgi ve belgeleri sunmaları gerekmektedir.
İsteklilerin analizlerine dayanak teşkil eden bilgi ve belgeler;
a. Üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifleri,
b. Çimento ve demir ürünleri için ilan edilmiş üretici fiyat tarifeleri,
c. Kamu kurum ve kuruluşları tarafından sunulan mal ve hizmetlere ilişkin ilan edilmiş fiyat tarifeleri veya bunlardan alınmış fiyat teklifleri,
ç. Kamu kurum ve kuruluşları tarafından ilgili mal veya hizmetlere ilişkin ilan edilen asgari fiyatlar, 
d. Ürettiği, aldığı veya sattığı mallara ilişkin maliyet/satış tutarı tespit tutanakları, 
e. Stoğunda bulunan mallara ilişkin stok tespit tutanakları, 
f. İdarece istenmesi durumunda yardımcı analizler v.b.dir.
İstekliler tekliflerine ilişkin olarak yukarıda sayılan belgelerden kendileri için uygun olanları açıklamaları kapsamında sunacaklardır.
Yukarıda sayılan bilgi ve belgelerden herhangi biri ile açıklama yapılmasının fiilen mümkün olmadığının anlaşıldığı durumlarda, istekliler tarafından gerekçesi belirtilmek suretiyle ilgili mevzuatına göre son 12 ay içinde düzenlenen açıklamaya elverişli diğer bilgi ve belgeler kullanılarak da açıklama yapılabilir (Örnek: Yurt dışından ithal edilen mallara ilişkin olarak gümrük giriş beyannamesi kullanılarak açıklama yapılabilir). Yüklenicinin dışında üçüncü kişilerce inşaat mahalli dışında imal edilen ve esaslı başka bir işçilik veya malzeme katkısı yapılmaksızın yapıya monte edilen iş kalemlerinin üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifleri ile açıklanması durumunda, bu iş kalemlerine ilişkin analiz sunulması zorunlu değildir. Ayrıca, istekliler tarafından teklif kapsamındaki harita, kadastro ve proje işlerine ilişkin yapılacak açıklamalarda üçüncü kişilerden alınan fiyat tekliflerinin sunulması yeterlidir.
45.1.13.1. Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin üçüncü kişilerden fiyat teklifi alınması durumunda, öncelikli olarak fiyat teklifini veren kişiyle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından ilgisine göre teklife konu mal veya hizmet için maliyet tespit tutanağı (Ek-O.5) veya satış tutarı tespit tutanağı (Ek-O.6) düzenlenecektir. Tutanaklar fiyat teklifinin dayanağı olarak düzenlenecek olup, meslek mensubu tarafından muhafaza edilecek ve fiyat teklifinin ekinde idareye verilmeyecektir. Ancak idare veya Kurum tarafından gerekli görülmesi halinde bu tutanaklar meslek mensubundan istenebilecektir.
Maliyet tespit tutanağı dayanak alınarak fiyat teklifi sunulabilmesi için, fiyat teklifinin mamul/mala ilişkin olması halinde mamul/malın birim fiyatının, tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim maliyetin altında olmaması; fiyat teklifinin hizmete ilişkin olması halinde ise bu hizmetin birim fiyatının, tutanakta tespit edilen toplam birim maliyetin altında olmaması, bu tespitin (Ek-O.5) formunda yapılması, fiyat teklifi üzerine meslek mensubu tarafından “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre tarafımca düzenlenerek onaylanan (.../.../...) tarih ve (…) sayılı maliyet tespit tutanağındaki ortalama/toplam birim maliyet tutarının altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir.
Satış tutarı tespit tutanağı dayanak alınarak fiyat teklifi sunulabilmesi için teklif edilen birim fiyatın, ilgili tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmaması, bu tespitin (Ek-O.6) formunda yapılması, fiyat teklifi üzerine meslek mensubu tarafından “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre tarafımca düzenlenerek onaylanan (.../.../...) tarih ve (…) sayılı satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir.
Üçüncü kişilerden alınan fiyat tekliflerinin teklife konu alanda faaliyet gösterenlerden alınması gerekmekte olup, bu belgelerin ihale tarihinden önce düzenlenmiş olması zorunlu değildir. 
Kaşeleme işlemi 8.4 üncü maddede belirtilen özel kaşe kullanılmak suretiyle yapılabileceği gibi, bu kaşe dışında meslek mensubuna ilişkin bilgileri içeren kaşe kullanılmak suretiyle de yapılabilir.
…
45.1.13.10. Meslek mensubu; üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifi üzerindeki beyanın ve emsal bedel beyanı ile Ek-O.5, Ek-O.6, Ek-O.7 ve Ek-O.8 numaralı tutanaklardaki bilgilerin doğruluğundan sorumludur. Meslek mensubu ibaresinden Yeminli Mali Müşavirler veya Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler anlaşılır. 
45.1.13.11. Ek-O.5, Ek-O.6, Ek-O.7 ve Ek-O.8 numaralı tutanakların son veya bir önceki geçici vergi beyanname dönemine ilişkin olarak düzenlenmesi zorunludur. Son veya bir önceki geçici vergi beyanname döneminin tespitinde; 4734 sayılı Kanunun 21 inci maddesinin birinci fıkrasının (a), (d) ve (e) bentlerine göre pazarlık usulü ile yapılan ihalelerde ilk yazılı fiyat tekliflerinin alındığı tarih, diğer ihale usulleri ile yapılan ihalelerde ise ihale tarihi esas alınır.
Örneğin; 11.1.2014 tarihinde açık ihale usulü ile yapılan ihalede son geçici vergi beyanname dönemi “Ekim-Kasım-Aralık 2013”, 15.7.2014 tarihinde açık ihale usulü ile yapılan ihalede son geçici vergi beyanname dönemi “Nisan-Mayıs-Haziran 2014” tür.
…
45.1.14. Aşırı düşük teklif sorgulaması sonucunda; (45.1.3 - 45.1.13) maddelerine uygun açıklamada bulunmayan, açıklamaları idarece tanımlanan yapım şartlarına uymayan veya teknik şartnameye aykırı hususlar içeren isteklilerin teklifleri gerekçeleri belirtilmek suretiyle reddedilecektir. …” açıklamaları yer almaktadır.
Yapılan incelemede mevcut ihalede aşırı düşük teklif sorgulamasına esas sınır değerin 6.848.316,99 TL olduğu, bu tutarın altında teklif sunan 3 istekliye sorgulama yapıldığı, ihale işlem dosyasında yer alan sıralı iş kalemleri listesine göre ihale kapsamında yer alan toplam 517 iş kaleminden sorgulamaya tabi tutulacak 41 iş kaleminin olduğu, bu iş kalemlerinden 5 adedinin tesisat iş kalemi, 36 adedinin inşaat iş kalemi olduğu, inşaat iş kalemlerinden 1 adet “Taş Kolon Uygulanması” iş kaleminin özel poz olarak belirlendiği anlaşılmıştır.
Başvuru sahibinin ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında hesap cetveli sunulup sunulmadığı, açıklama istenilen ve açıklama istenilmeyen iş kalemleri için ayrı ayrı hesap cetveli verilip verilmediği, Kamu İhale Tebliği’nin 45’inci maddesinde yer alan düzenlemeleri karşılayıp karşılamadığı, açıklama istenilmeyen iş kalemleri için bu işleri tamamlayacak tutar bırakılıp bırakılmadığı iddialarına ilişkin olarak;
Beşeller İnş. Taah. Turizm Ltd. Şti- Mert Gündoğdu İnş. Tem. Hur. Taş. İth. İhr. Tic. ve San. Ltd. Şti. İş Ortaklığının aşırı düşük teklif açıklama dosyası kapsamında teklif icmalini, tüm iş kalemlerinin birim fiyatları, toplam tutarları ve miktarlarını içeren hesap cetvelinin, nakliye metrajlarının, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından belirlenerek yayımlanmış rayiçlerin kullanıldığını gösteren listenin, tesisat imalatlarına ait Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nca yayımlanmış birim fiyatların kullanıldığını gösteren listenin ve inşaat imalatlarına ait birim fiyat analizleri ile alt analizlerin sunulduğu görülmüştür.
Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.3’üncü maddesinde anahtar teslimi götürü bedel işlerde, aşırı düşük teklif sahibi isteklilerden toplam teklif bedelini oluşturan iş kalemleri ve/veya iş gruplarına ait miktarlar ve bunlara ait birim fiyatların gösterildiği hesap cetvelinin isteneceğinin ancak istekli tarafından sunulacak hesap cetvelinde, sorgulamaya tabi tutulmayan iş kalemlerinin her biri için miktar ve birim fiyatların ayrı ayrı gösterilmesinin zorunlu olmadığının, sorgulanmayan iş kalemlerinin tamamı için teklif edilen toplam bedelin gösterilmesinin yeterli olduğunun açıklandığı, dolayısıyla istekli tarafından açıklaması kapsamında sadece sorgulamaya tabi tutulan iş kalemlerinin miktar ve birim fiyatlarının yer aldığı ve diğer iş kalemleri için toplam teklif tutarının yazıldığı hesap cetvelinin sunulmasının yeterli olduğu anlaşılmıştır.
İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından açıklama dosyası kapsamında sorgulamaya tabi olan ve olmayan, diğer bir ifade ile ihale konusu iş kapsamında yer alan tüm iş kalemlerinin birim fiyat, toplam fiyat ve miktarlarını içeren hesap cetvelinin sunulduğu tespit edildiğinden, başvuru sahibinin söz konusu iddialarının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.
Başvuru sahibinin ihale üzerinde bırakılan isteklinin açıklama dosyasında sunduğu hesap cetveli içerisindeki miktarlar ile yaklaşık maliyet miktarlarının uyumlu olmadığına ve yaklaşık maliyet tespit aşamasında kullanılan belirleyici iş kalemlerini aşağı çekmek suretiyle fiyat avantajı sağlanıp sağlamadığına dair iddiasına ilişkin olarak;
Konuya ilişkin olarak idareden 13.03.2015 tarihli ve 621 sayılı yazı ile yaklaşık maliyetin %80’lik bölümünü oluşturan ve sorgulamaya tabi tutulan iş kalemlerine ait ihale konusu işin tamamında kullanılması öngörülen toplam miktarları talep edilmiş olup, gönderilen 20.03.2015 tarihli cevabi yazı ekinde yer alan tabloda sorgulamaya tabi iş kalemlerinin toplam miktarları ile ihale üzerinde bırakılan isteklinin teklif ettiği toplam miktarların yer aldığı görülmüştür.
İdarenin söz konusu cevabi yazısı ekinde yer alan tablodaki veriler ile ihale işlem dosyası içerisinde yer alan veriler bir arada değerlendirilerek yapılan incelemede; idare tarafından yaklaşık maliyet hesap cetveli ekinde tüm iş kalemlerine ait birim, miktar, birim fiyat ve tutarların gösterildiği listenin sunulduğu, bu listede yer alan ve açıklanması istenilen 41 iş kalemine ait miktarlar ile isteklinin sunduğu miktarlar bir tabloda karşılaştırıldığında;  
Poz No
Br
Yaklaşık Maliyet Miktar
İstekli
Miktar
Fark
(%)  
Poz No
Br
Yaklaşık Maliyet
 Miktar
İstekli
Miktar
Fark
(%)
1
Y.16.050/05
m3
7.151,892
6.877,847
-3,83
22
27.528/3
m2
15.643,957
15.550
-0,6
2
Y.21.001/02
m2
36.717,36
35.754
-2,62
23
919-502  
1
1
0
3
Y.23.015
ton
449,247
441
-1,84
24
27.581/MK
m2
8.394,33
8315
-0,95
4
Y.23.014
ton
302,681
295,5
-2,37
25
919-501
Ad
1
1
0
5
Y.26.008/305A
m2
8.915,222
8.775
-1,57
26
18.233/6A
m2
713
700
-1,82
6
27.525/BMK
m2
18.565,757
18.000
-3,05
27
Y.17.136
m3
1.190,436
1135
-4,66
7
Y.21.101/01
m2
3.715,81
3.700
-0,43
28
Y.16.050/02
m3
571,684
560
-2,04
8
17.155/MK
m2
7.468
7.000
-6,27
29
Y.26.006/405
m2
2.156,095
2135
-0,98
9
Y.25.003/28
m2
19.832,447
19.500
-1,68
30
Y.16.050/04
m3
440,395
435
-1,23
10
Y.19.055/053
m2
3.911,72
3.850
-1,58
31
Y.21.051/C03
m3
14.500,20
13.900
-4,14
11
İnşaat özel-2
m
3.050
3.350
+9,84
32
Y.18.001/C05
m2
2.041,8
1975
-3,27
12
Y.23.244/F
Kg
6.788,586
6600
-2,78
33
26.622/C
m
1.034,6
1053
+1,78
13
27.535/MK
m2
9.017,826
9200
+2,02
34
Y.18.001/C04
m2
2.374,68
2135
-10,09
14
Y.23.244/A
Kg
6780,61
6750
-0,45
35
27.507/MK
m2
3.590,251
3500
-2,51
15
Y.21.050/C01
m3
28.409,78
21.150
-25,55
36
Y.18.110/01C10
m2
1.086,485
1095
+0,78
16
Y.18.461/002
m2
4582,62
4475
-2,35
37
Y.21.051/C01
m2
9.523,37
8100
-14,95
17
18.233/1
m2
1704,97
1700
-0,29
38
Y.18.001/C01
m2
2.117,2
2930
+38,39
18
905-224
Ad
2
2
0
39
782-100
m2
4.476
4500
+0,54
19
Y.23.241
Kg
11.719,14
11.199,3
-4,44
40
Y.19.061/003
m2
3.407,61
8050
+136,24
20
Y.25.004/05
m2
4.975,07
4.850
-2,51
41
Y.19.055/003
m2
1.063,35
550
-48,28
21
165-205
m2
1.078,41
1.090
+1,07
toplam 2 iş kaleminin (905-224, 919-501 ve 919-502 poz no’lu) metrajlarının idarenin metrajları ile aynı; 8 iş kaleminin metrajının idarenin metrajının üzerinde olduğu, bu iş kalemlerinden 2’sinin (Y.19.061/003 ve Y.18.001/C01 poz no’lu) %10’un üzerinde olmak üzere sırasıyla % 136,24 ve %38,39 oranında metraj fazlalığının bulunduğu, geriye kalan 29 iş kaleminin metrajlarının idarenin yaklaşık maliyet hesabı içerisinde yer verilen metrajlarından düşük olduğu, bu iş kalemlerinden 4’ünün (Y.21.050/C01, Y.18.001/C04, Y.21.051/C01 ve Y.19.055/003 poz no’lu) %10’un üzerinde olmak üzere sırasıyla %25,55, % 10,09, %14,95 ve % 48,28 oranında metraj azlığının bulunduğu görülmüştür. 
İhale konusu yapım işi, anahtar teslimi götürü bedel teklif alınmak suretiyle ihale edilmiş olup, bu tür ihalelerde, idarece iş kapsamındaki imalat miktarları istekli olabileceklere verilmemektedir. İsteklilerin ihale dokümanı kapsamında verilen uygulama projeleri ve mahal listelerini kullanarak imalat miktarlarını hesaplamaları gerekmektedir. Bu hesaplamalar sonucunda idare ile isteklilerin metrajları arasında bazı farklılıklar bulunması mümkün olup, metraj hesaplamalarındaki bu farklılıkların makul ve kabul edilebilir oranlarda olması gerekmektedir.
İhale üzerinde bırakılan isteklinin sunduğu aşırı düşük teklif açıklamasında, açıklanması istenilen 41 iş kaleminden 4’ünde mevcut olan metraj azlığının ilgili iş kalemi içerisindeki oranının %10’un üzerinde olduğu, metraj hesaplamasındaki bu farklılığın makul ve kabul edilebilir bir ölçüde olmadığı anlaşılmış olmakla birlikte, başvuru sahibinin belirleyici iş kalemlerinin miktarlarının aşağı çekilmek suretiyle fiyat avantajı sağlandığına dair iddiasına ilişkin olarak yapılan incelemede; sorgulamaya tabi 41 iş kalemi için isteklinin öngördüğü miktarlardan idarenin yaklaşık maliyet hesabında öngördüğü miktarların çıkartılması neticesinde elde edilen miktarlar ile isteklinin söz konusu 41 iş kalemi için teklif ettiği birim fiyatların çarpımı sonucunda; isteklinin metraj eksikliğinden toplam 80.856,24 TL fiyat avantajı sağlamış olduğu, bu tutarın isteklinin toplam teklif tutarı olan 6.696.000,00 TL’ye eklenmesi neticesinde toplam teklifin 6.776.856,24 TL olduğu ve ihaleye teklif veren istekliler arasında sıralamada yerinin değişmediği, yine istekliler arasında en düşük ikinci teklif olduğu, ayrıca geçerli teklifler arasında ekonomik açıdan en avantajlı 1’inci teklif olduğu anlaşıldığından, söz konusu metraj eksiklilerinin esasa bir etkisinin olmadığı ve başvuru sahibinin iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.
Başvuru sahibinin EK-O.5, EK-O.6 ve EK-O.7 tutanaklarının usulüne uygun olarak düzenlenip düzenlenmediği, proforma faturaların piyasa rayiçlerinin altında olup olmadığı ve proforma fatura ve fiyat teklifinde yer alan fiyatların analizlerdeki fiyatlarla aynı olup olmadığına dair iddiasına ilişkin olarak;
Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.13.1’inci maddesinde; isteklilerin aşırı düşük teklif açıklamaları kapsamında sorgulamaya konu iş kalemlerine dair üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifi sunmaları durumunda, fiyat teklifine dayanak teşkil eden (Ek-O.5) ve (Ek-O.6) tutanaklarının öncelikli olarak düzenleneceği ve meslek mensubunca muhafaza edilerek, fiyat teklifinin ekinde idareye verilmeyeceği, ancak idare veya Kurum tarafından gerekli görülmesi halinde bu tutanakların meslek mensubundan istenebileceği açıklaması gereğince isteklilerin aşırı düşük teklif açıklamaları kapsamında üçüncü kişilerden almış oldukları fiyat teklifini sunmaları durumunda fiyat teklifine dayanak teşkil eden tutanakları açıklama dosyaları kapsamında sunmalarının mevzuat gereğince zorunlu olmadığı anlaşılmaktadır.
Diğer taraftan Beşeller İnş. Taah. Turizm Ltd. Şti- Mert Gündoğdu İnş. Tem. Hur. Taş. İth. İhr. Tic. ve San. Ltd. Şti. İş Ortaklığının sunduğu aşırı düşük teklif açıklama dosyası kapsamında açıklanması istenilen iş kalemlerine ilişkin olarak fiyat teklifi sunulmadığı anlaşıldığından, başvuru sahibinin söz konusu iddialarının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.
Başvuru sahibinin idarenin istemiş olduğu analizler ve alt analizlerde Tebliğ’in 45.1.8’inci maddesi açıklaması gereğince ondalık hatası bulunup bulunmadığına dair iddiasına ilişkin olarak;
Beşeller İnş. Taah. Turizm Ltd. Şti- Mert Gündoğdu İnş. Tem. Hur. Taş. İth. İhr. Tic. ve San. Ltd. Şti. İş Ortaklığının sunduğu birim fiyat analizlerinde yapılan incelemede çarpım ve toplamlarda hesaplama hatası bulunmadığı anlaşıldığından, başvuru sahibinin söz konusu iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.
Başvuru sahibinin özel poz olan taş kolon uygulanması imalatı için verilen proforma faturanın özel teknik şartnamedeki şartları sağlayıp sağlamadığı ve bu imalat için verilmiş proforma fatura ve analizlerde malzeme (taş çaplarına göre), işçilik, makine, çalışma saatlerine yer verilip verilmediğinin incelenmesi gerektiği iddiasına ilişkin olarak;
İdarece özel poz olarak belirlenen ve sorgulamaya tabi iş kalemleri arasında yer alan “Taş Kolon Uygulanması” iş kalemi için ihale dokümanı kapsamında isteklilere herhangi bir analiz verilmediği, sadece 17.07.2014 tarihli Zeyilname ile Teknik Şartname içerisinde yer almayan taş kolon projeleri ile hesap raporlarına Zeyilname ekinde yer verildiği ve anılan Zeyilname’de isteklilerin tekliflerini söz konusu belgelere göre hazırlamaları gerektiği düzenlemesinin yapıldığı anlaşılmaktadır.
Özel poz olarak belirlenen “Taş Kolon Uygulanması” iş kalemi için; Beşeller İnş. Taah. Turizm Ltd. Şti- Mert Gündoğdu İnş. Tem. Hur. Taş. İth. İhr. Tic. ve San. Ltd. Şti. İş Ortaklığı tarafından “Taş Kolon Uygulanması” iş kalemine benzer imalat olduğu belirtilen Y.16.061/04 poz no’lu “Q65 Fora Kazık imalatı” analizinin ve alt analizlerinin sunulduğu, sunulan birim fiyat analizinin özel poza ilişkin ihale dokümanındaki yapım şartlarına uygun olduğunun belirtildiği, söz konusu analizin Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın 2014 yılı yayımlanmış birim fiyat analizi olduğu, analizde malzeme, işçilik, makine girdilerinin mevzuata uygun olarak ayrı ayrı gösterildiği ve çalışma saatlerine yer verildiği, söz konusu iş kalemi için teklif edilen birim fiyatın 90,84 TL olduğu ve bu tutarın yaklaşık maliyet hesabında aynı imalat için esas alınan 43,75 TL birim fiyattan yüksek olduğu görülmüştür.
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın 2014 yayım tarihli Y.16.061/04 poz no’lu “Q65 Fora Kazık imalatı” analizinin tarifinin “İdarece onanmış uygulama projesi ve teknik şartnamesine uygun olarak, her cins ve klastaki zeminde, her derinlikte, kuruda veya su altında, her boyda yerinde dökme fore kazık yapılması için gerekli araç, gereç, makine, teçhizat, ekip, ekipmanın denetiminin iş başında temini ile montajlarının yapılması, çalışma platformunun hazırlanması, gerekmesi halinde iskele kurulması, forajın yapılması, iş bitiminden sonra demontajı, nakilleri, gerekli hallerde muhafaza borusu kullanılması, projesine göre hazırlanmış demir donatının projesine uygun olarak yerine yerleştirilmesi, Y.16.050/05 poz nolu C 25/30 hazır betonun tekniğine uygun olarak (tremi borusu ile) yerine yerleştirilmesi, gerekmesi halinde betonun döküm yerine beton pompası ile basılması, forajdan çıkan pasanın vasıtalara yüklenmesi, ortalama 60 m’ye kadar nakli, boşaltılması, depo ve imla yerinde serilmesi ve düzeltilmesi, foraj esnasında kazık zemininden numune alınması, raporun hazırlanması, su içinde çalışma güçlüğü, inşaat yerinde her türlü yükleme boşaltma, yatay ve düşey taşıma, yerinde dökme fore kazık yapılması için aşağıda “Birim Fiyata Dahil Olmayan Masraflar” dışında kalan diğer tüm işlerin yapılması için gerekli olan her türlü malzeme ve zayiatı, işçilik, makine, araç ve gereç giderleri ile müteahhit genel giderleri ve kârı dâhil 1 m fiyatı:
Birim Fiyata Dâhil Olmayan Masraflar:
İnşaat bünyesine giren betonarme demiri ve demirin projesine göre kesilip bükülerek hazırlanması yerine konulması bedeli, demirin fabrikadan iş başına kadar nakli, yüklenmesi ve boşaltılması bedeli, forajdan çıkan pasanın 60 m’den fazla mesafeye taşınması halinde buna ait taşıma bedeli birim fiyata dâhil değildir.
ÖLÇÜ:
1) Projesindeki boyutlar üzerinden hesaplanır. (Not 3 ve 4 de belirtilen şartların olması halinde, buna göre ölçüm yapılır.)
NOT::
1)Foraja başlanacak en uygun zemin kotu idarece saptanır.
2) Kazığın baş tarafındaki kırılacak düşük mukavemetli kısım ölçüye dâhil edilmez.
3) Projede belirtilen kazık üst kotunun forajın yapıldığı zemin kotundan yukarıda olması halinde bu iki kot arasındaki kazık için foraj bedeli ödenmez.
4) Projede belirtilen kazık üst kotunun forajın yapıldığı zemin kotundan aşağıda olması halinde bu iki kot arasındaki kısma sadece foraj bedeli ödenir.
5) İdarece yaptırılması halinde, kazık yükleme deneyi bedeli ayrıca ödenir.
6) Forajdan çıkan pasanın 60 m’den fazla mesafeye taşınması halinde taşıma bedeli nakliye formülleri üzerinden hesaplanarak ödenir. Pasanın cinsi her ne olursa olsun yoğunluğu 1,6 ton/m3 olarak alınır.
7) Demir donatısının bedeli demirin çapına bağlı olarak ilgili olduğu Y.23.014, Y.23.015, Y.23.016 poz no’lu birim fiyatlar üzerinden, demirin fabrikadan iş başına kadar nakliye bedeli ise nakliye formülleri üzerinden hesaplanarak ödenir. Nakliye sırasındaki yükleme ve boşaltma bedeli Y.09.012/1 pozno’lu birim fiyat üzerinden ödenir.” şeklinde olduğu görülmüştür.
İhale işlem dosyası içerisinde yer alan taş kolon hesap raporları ile Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın 2014 yayım tarihli Y.16.061/04 poz no’lu “Q65 Fora Kazık imalatı” analizinin teknik tarifi karşılaştırıldığında; istekli tarafından açıklaması kapsamında “Taş Kolon Uygulanması” iş kalemi için sunulan Y.16.061/04 poz no’lu “Q65 Fore Kazık imalatı” analizinin söz konusu hesap raporlarında istenilen özellikleri karşıladığı ve sunulan analizin taş kolon uygulaması imalatına benzer imalat olduğu ayrıca söz konusu imalat için teklif edilen birim fiyatın idarenin yaklaşık maliyet hesabında esas aldığı birim fiyattan yüksek olduğu anlaşıldığından, başvuru sahibinin söz konusu iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.
Başvuru sahibinin özel birim fiyatlar, tesisat ve elektrik imalatları için verilen analiz ve proforma faturalarda işçilik ve malzemenin ayrı ayrı gösterilip gösterilmediğine dair iddiasına ilişkin olarak;
İhale işlem dosyası içerisinde yer alan sıralı iş kalemleri listesine göre sorgulamaya tabi tutulan 41 iş kaleminden; 5 adedinin tesisat iş kalemi olduğu, 36 iş kaleminin inşaat iş kalemi olduğu, inşaat iş kalemlerinden 1 adet “Taş Kolon Uygulanması” iş kaleminin özel poz olarak belirlendiği anlaşılmaktadır.
Beşeller İnş. Taah. Turizm Ltd. Şti- Mert Gündoğdu İnş. Tem. Hur. Taş. İth. İhr. Tic. ve San. Ltd. Şti. İş Ortaklığının sunduğu açıklamada; Tebliğ’in 45.1.5’inci maddesi açıklamasına uygun olarak 5 adet tesisat iş kalemi için Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın 2014 yılı birim fiyatlarının kullandığını gösteren listenin sunulduğu, dolayısıyla anılan madde gereğince tesisat iş kalemleri için analiz veya 45.1.13’üncü maddede yer verilen belgelerin sunulmasının gerekmediği,
36 adet inşaat iş kalemi için Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın 2014 yılı birim fiyat analizlerinin, analizlere esas alt analizlerin ve işçilik rayiçleri hariç olmak üzere analizlerde kullanılan tüm rayiçlere ilişkin olarak Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın 2014 yılı rayiçlerine dair listenin sunulduğu, sunulan analizlerin isteklilere ihale dokümanı kapsamında verilen analiz formatına ve yayımlanmış birim fiyat analizlerine uygun olduğu ayrıca Tebliğ’in 45.1.6’ncı maddesi açıklaması gereğince 36 adet inşaat iş kalemleri için Tebliğ’in 45.1.13’üncü maddesinde yer verilen belgelerin sunulmasının gerekmediği anlaşıldığından, söz konusu iddiaların yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.
Nakliye pozunun açıklanması istenen veya istenmeyen tüm kalemlere ilişkin nakliyeleri içermesi gerektiği, isteklinin bu poza ait sunduğu analizinin ve hesaplamaların içerisinde nakliye girdisini barındıran tüm imalat kalemleri için analizlerin düzenlenip düzenlenmediği iddiasına ilişkin olarak;
İhale işlem dosyası içerisinde yer alan sıralı iş kalemleri listesine göre ihale kapsamında yer alan toplam 517 iş kaleminden sorgulamaya tabi tutulacak 41 iş kaleminin olduğu, sorgulamaya tabi 41 iş kalemi içerisinde nakliyeye ilişkin bir iş kalemi bulunmadığı, Tebliğ’in 45.1.2.1’inci maddesi açıklaması gereğince sorgulamaya tabi tutulmayan iş kalemleri için açıklama yapılması, dolayısıyla analiz düzenlenmesi gerekmediği anlaşılmıştır.
Diğer taraftan Beşeller İnş. Taah. Turizm Ltd. Şti- Mert Gündoğdu İnş. Tem. Hur. Taş. İth. İhr. Tic. ve San. Ltd. Şti. İş Ortaklığının açıklaması kapsamında her bir iş grubu içerisindeki nakliye metrajlarını gösteren listenin sunulduğu, metraj listesindeki miktarların sunulan hesap cetvelinde yer alan iş grupları içerisine aktarılarak teklif fiyatına dâhil edildiği anlaşıldığından, başvuru sahibinin iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.
Başvuru sahibinin işçilik ücretlerinin 2014 yılı II. dönemi için geçerli olan asgari saatlik işçilik ücretinin üzerinde olup olmadığı iddiasına ilişkin olarak;
Beşeller İnş. Taah. Turizm Ltd. Şti- Mert Gündoğdu İnş. Tem. Hur. Taş. İth. İhr. Tic. ve San. Ltd. Şti. İş Ortaklığının sunduğu aşırı düşük teklif açıklama dosyası kapsamında açıklanması istenilen iş kalemlerine ilişkin olarak sunulan; rayiç listesi, tüm birim fiyat analizlerinde ve bu analizlere ilişkin alt analizlerde Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın birim fiyatlarının ve rayiçlerinin kullanıldığı, sadece işçilik birim fiyatlarının Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın yayımlanmış rayiçlerinden düşük olduğu, ancak tüm işçilik kalemlerinde Tebliğ’in 45.1.9’uncu maddesi açıklamasına uygun olarak ihale tarihinde yürürlükte bulunan saatlik asgari ücret olan 5,04 TL işçilik fiyatlarının teklif edildiği anlaşıldığından, başvuru sahibinin iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.
Başvuru sahibinin hazırlanmış olan analizler ile ilgili girdilerin Teknik Şartname’ye uygun olup olmadığı yönünden incelenmeye muhtaç olduğu iddiasına ilişkin olarak;
İhale işlem dosyası içerisinde yer alan ve sorgulamaya tabi 41 iş kalemine ait sıralı analiz girdileri tabloları incelendiğinde; idarece söz konusu 41 iş kaleminden “Taş Kolon Uygulanması” iş kalemi için piyasadan fiyat teklifi alındığı, diğer 40 iş kalemi için Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın yayımlanmış analizleri esas alınarak iş kalemlerinin fiyatlarının belirlendiği anlaşılmaktadır.
Beşeller İnş. Taah. Turizm Ltd. Şti- Mert Gündoğdu İnş. Tem. Hur. Taş. İth. İhr. Tic. ve San. Ltd. Şti. İş Ortaklığının sorgulamaya tabi 36 adet inşaat iş kalemi için sunduğu birim fiyat analizlerinin, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın 2014 yılı yayımlanmış birim fiyat analizleri ile ihale dokümanı kapsamında yer alan sıralı analiz girdileri tablolarında yer alan düzenlemelere uygun olduğu anlaşıldığından, söz konusu iddiaların yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.
Sonuç olarak başvuru sahibinin iddialarıyla sınırlı olarak yapılan incelemede; Beşeller İnş. Taah. Turizm Ltd. Şti- Mert Gündoğdu İnş. Tem. Hur. Taş. İth. İhr. Tic. ve San. Ltd. Şti. İş Ortaklığının sunduğu aşırı düşük teklif açıklamasının mevzuata uygun olduğu anlaşıldığından, başvuru sahibinin 1 sıra numarası altında yer alan iddialarının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.
2) Başvuru sahibinin 2’nci iddiasına ilişkin olarak:
Yapım İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “İş deneyimini gösteren belgeler” başlıklı 39’uncu maddesinde “… (11) Tüzel kişi tarafından iş deneyimini göstermek üzere, en az beş yıldır % 51 veya daha fazla hissesine sahip mimar veya mühendis ortağının mezuniyet belgesinin sunulması durumunda; ticaret ve sanayi odası/ticaret odası bünyesinde bulunan ticaret sicil memurlukları veya yeminli mali müşavir ya da serbest muhasebeci mali müşavir tarafından, ilk ilan veya davet tarihinden sonra düzenlenen ve düzenlendiği tarihten geriye doğru son beş yıldır kesintisiz olarak bu şartın korunduğunu gösteren belgenin sunulması zorunludur.” hükmü,
Aynı Yönetmelik’in “İş deneyim belgesi düzenlemeye yetkili kurum ve kuruluşlar” başlıklı 43’üncü maddesinde “(1) İş deneyim belgeleri; yapılan iş karşılığı bedel içeren tek bir sözleşmeye dayalı olarak, Kanun kapsamındaki idareler ile Kanun kapsamı dışındaki diğer kamu kurum ve kuruluşlarına (kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ve vakıf yükseköğretim kurumları hariç) gerçekleştirilen işler için, iş sahibi tarafından düzenlenir ve sözleşmeyi yapan yetkili makam tarafından onaylanır. 
(2) Gerçek kişilere veya yukarıda belirtilenler dışındaki tüzel kişilere gerçekleştirilen işler için, belediye sınırları veya mücavir alan içinde ilgili belediye tarafından, belediye sınırları veya mücavir alan dışında ilgili bayındırlık ve iskân il müdürlüğü tarafından, ilgili mevzuatı uyarınca yapı denetimi veya kabulü bunların dışındaki kuruluşlar tarafından yapılan işlerde ise bu mevzuat uyarınca yetkilendirilmiş kurumlar tarafından düzenlenir. Belediyenin ilgili birimi tarafından düzenlenen iş deneyim belgeleri belediye başkanı veya yetkili birim amiri tarafından, bayındırlık ve iskân il müdürlüğünce düzenlenenler ise, valilik tarafından onaylanır.
(3) Organize sanayi bölgesinin yetki alanı dâhilindeki yerlerde gerçekleştirilen işlere ilişkin iş deneyim belgeleri, organize sanayi bölgesi müdürlüğü tarafından düzenlendikten sonra; yönetim kurulunun kararı üzerine yönetim kurulu başkanınca, organize sanayi bölgesinde ilgili Bakanlık veya kamu kurum ve kuruluşu tarafından kredi kullandırılan işler için ise bu Bakanlığın veya kamu kurum ve kuruluşunun ilgili birimince onaylanmak suretiyle verilir. 
(4) Serbest bölgelerin yetki alanı dâhilindeki yerlerde gerçekleştirilen işlere ilişkin iş deneyim belgeleri, serbest bölge müdürlüklerince düzenlenir ve verilir.
(5) İş deneyim belgesi düzenlemeye yetkili kurum ve kuruluşların, bu niteliklerini kaybetmeleri halinde, daha önce düzenledikleri iş deneyim belgeleri bu yönetmelikte öngörülen diğer şartları sağlamaları halinde bu Yönetmelik kapsamında yapılan ihalelerde kullanılabilir.
(6) İş deneyim belgesi düzenlemeye yetkili kurum ve kuruluşlara, bu niteliklerini kaybetmelerinden önce taahhüt edilerek gerçekleştirilmiş olmalarına rağmen iş deneyim belgesi alınmayan işlere ilişkin olarak, kurum ve kuruluşların bu niteliklerini kaybetmelerinden önce bağlı, ilgili veya ilişkili bulundukları kurum ve kuruluşlara başvuruda bulunulur. 
(7) İş deneyim belgesi düzenlemeye yetkili kurum veya kuruluşun hukuki varlığının sona ermesi durumunda, bu kurum veya kuruluşa daha önce taahhüt edilerek gerçekleştirilmesine rağmen iş deneyim belgesi alınmayan işlere ilişkin olarak; 
a) Bu kurum veya kuruluşların yürüttüğü hizmetlerin devredildiği kamu kurum ve kuruluşlarına, 
b) Hukuki varlığı sona eren kurum veya kuruluşun yürüttüğü hizmetin devredilmemesi durumunda söz konusu kurum veya kuruluşun hukuki varlığı sona ermeden önce bağlı, ilgili veya ilişkili bulunduğu kamu kurum veya kuruluşuna başvuruda bulunulur.” hükmü yer almaktadır.
Yapılan incelemede Beşeller İnş. Taah. Turizm Ltd. Şti.- Mert Gündoğdu İnş. Tem. Hur. Taş. İth. İhr. Tic. ve San. Ltd. Şti. İş Ortaklığının özel ortağı Mert Gündoğdu İnş. Tem. Hur. Taş. İth. İhr. Tic. ve San. Ltd. Şti. tarafından sunulan SMMM onaylı ortaklık durum belgesine göre belgenin düzenlendiği 20.08.2014 tarihinden geriye doğru kesintisiz 5 yıldır şirketin en az %51 hissesine sahip olduğu belirtilen Abduraahman Karakaş’a ait inşaat mühendisliği fakültesi diplomasının sunulduğu görülmüştür.
Pilot ortak Beşeller İnş. Taah. Turizm Ltd. Şti. tarafından iş deneyimini tevsik amacıyla S.S Nevtur 1 Konut Yapı Koop.ne gerçekleştirilen “İşyeri ve mesken inşaat yapım işi”ne ilişkin olarak 20.12.2004 tarihli ve 12 sayılı yüklenici iş bitirme belgesinin sunulduğu, belgenin mevzuata uygun olarak Nevşehir Belediye Başkanlığı’nca düzenlendiği ve Belediye Başkan Vekilince imzalanarak kaşelendiği, ayrıca belgenin Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin ekinde yer alan KİK026.1/Y standart formuna uygun olarak düzenlendiği görülmüş olup, başvuru sahibinin söz konusu iddialarının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.
B) İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmelik’in 18’inci maddesinin ikinci fıkrası yönünden yapılan inceleme sonucunda tespit edilen aykırılıklar ve buna ilişkin inceleme ve hukuki değerlendirme aşağıda yapılmıştır.
Avşaroğlu Demir İnş. Taah. San. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından iş deneyimini tevsik amacıyla Payas Belediye Başkanlığı’nca düzenlenen ve onaylanan 04.04.2014 tarihli ve 1468 sayılı iş bitirme belgesinin sunulduğu, belgede iş sahibinin ve yüklenicinin Avşaroğlu Demir İnş. Taah. San. ve Tic. Ltd. Şti. olarak belirtildiği görülmüş olup, Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin 43’üncü maddesi hükmü gereğince belgenin dayanağı olan sözleşmenin her iki tarafının da aynı kişi olmasının gerek genel hukuk hükümlerine gerekse ihale mevzuatına aykırılık teşkil etmesi sebebiyle, söz konusu belgenin iş deneyimini tevsik amacıyla kullanılmayacağı ve anılan isteklinin teklifinin değerlendirme dışı bırakılması gerektiği tespit edilmiş olmakla birlikte, söz konusu isteklinin 15.12.2014 onay tarihli ve 3 no’lu ihale komisyonu kararında ekonomik açıdan en avantajlı 1 ve 2’nci teklif olarak belirlenmediği anlaşıldığından, bu hususta herhangi bir düzeltici işlem tesis edilmesi gerekmediği sonucuna varılmıştır.
Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun'un 65'inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,
1) 4734 sayılı Kanunun 54'üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (c) bendi gereğince itirazen şikâyet başvurusunun reddine,
2) 04.04.2014 tarihli ve 1468 sayılı iş bitirme belgesinin iptalinin Payas Belediye Başkanlığı’na bildirimine,
Oyçokluğu ile karar verildi.
KARŞI OY
Başvuru sahibinin itirazen şikayet başvuru dilekçesinde, “İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında hesap cetveli sunulup sunulmadığı, açıklama istenilen ve açıklama istenilmeyen iş kalemleri için ayrı ayrı hesap cetveli verilip verilmediği, sunuldu ise yaklaşık maliyet miktarları ile uyumlu olup olmadığı, Kamu İhale Tebliği’nin 45’inci maddesinde yer alan düzenlemeleri karşılayıp karşılamadığı, EK-O.5, EK-O.6 ve EK-O.7 tutanaklarının usulüne uygun olarak düzenlenip düzenlenmediği, idarenin istemiş olduğu analizler ve alt analizlerde Tebliğ’in 45.1.8’inci maddesi açıklaması gereğince ondalık hatası bulunup bulunmadığı, ayrıca proforma fatura ve fiyat teklifinde yer alan fiyatların analizlerdeki fiyatlarla aynı olup olmadığı, yaklaşık maliyet tespit aşamasında kullanılan belirleyici iş kalemlerini aşağı çekmek suretiyle fiyat avantajı sağlayıp sağlamadığı, özel poz olan taş kolon uygulanması imalatı için verilen proforma faturanın özel teknik şartnamedeki şartları sağlayıp sağlamadığı ve bu imalat için verilmiş proforma fatura ve analizlerde malzeme (taş çaplarına göre), işçilik, makine, çalışma saatlerine yer verilip verilmediği, özel birim fiyatlar, tesisat ve elektrik imalatları için verilen analiz ve proforma faturalarda işçilik ve malzemenin ayrı ayrı gösterilip gösterilmediği, proforma faturaların piyasa rayiçlerinin altında olup olmadığı, açıklama istenilmeyen iş kalemleri için bu işleri tamamlayacak tutar bırakılıp bırakılmadığı, nakliye pozunun açıklanması istenen veya istenmeyen tüm kalemlere ilişkin nakliyeleri içermesi gerektiği, isteklinin bu poza ait sunduğu analizinin ve hesaplamaların içerisinde nakliye girdisini barındıran tüm imalat kalemleri için analizlerin düzenlenip düzenlenmediği, işçilik ücretlerinin 2014 yılı II. dönemi için geçerli olan asgari saatlik işçilik ücretinin üzerinde olup olmadığı, hazırlanmış olan analizler ile ilgili girdilerin teknik şartnameye uygun olup olmadığı,” şeklinde ifade edilen iddiaları kapsamında Kurul çoğunluğunca, “itirazen şikayet başvurusunun reddine” karar verilmiştir.
Başvuru sahibinin iddialarının İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmeliğin 18 inci maddesi yönünden Kurul kararına dayanak teşkil eden esas inceleme raporu ve eki belgeler üzerinde yapılan inceleme sonucunda;
Başvuruya konu ihaleye 20 isteklinin teklif verdiği, geçerli teklifler esas alınarak hesaplanan sınır değerin 6.848.316,99 TL olduğu, sınır değerin altında teklif veren üç isteklinin bulunduğu, bunlardan aşırı düşük teklif açıklaması istenildiği, Beşeller İnş. Taah. Turizm Ltd. Şti- Mert Gündoğdu İnş. Tem. Hur. Taş. İth. İhr. Tic. ve San. Ltd. Şti. İş Ortaklığı haricindeki diğer iki istekli tarafından aşırı düşük açıklama sunulmadığı gerekçesiyle tekliflerinin değerlendirme dışı bırakıldığı, Beşeller İnş. Taah. Turizm Ltd. Şti- Mert Gündoğdu İnş. Tem. Hur. Taş. İth. İhr. Tic. ve San. Ltd. Şti. İş Ortaklığı haricindeki diğer iki istekli tarafından sunulan açıklamanın uygun bulunarak ihalenin bu istekli üzerinde bırakılmasına, başvuru sahibinin teklifinin de ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif olarak belirlenmesine karar verildiği anlaşılmıştır.
İhale üzerinde bırakılan Beşeller İnş. Taah. Turizm Ltd. Şti- Mert Gündoğdu İnş. Tem. Hur. Taş. İth. İhr. Tic. ve San. Ltd. Şti. İş Ortaklığı tarafından aşırı düşük teklif sorgulaması kapsamında sunulan bilgi ve belgeler incelendiğinde, açıklama istenilen 41 adet iş kalemine ilişkin, ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından hesaplanan metrajlar ile idare metrajları karşılaştırıldığında, 27.535/MK poz no’lu iş kaleminde isteklinin metrajının idareye göre %10,09 oranında; Y.18.461/002 poz no’lu iş kaleminde isteklinin metrajının idareye göre %14,95 oranında ve Y.25.004/05 poz no’lu iş kaleminde isteklinin metrajının idareye göre %48,28 oranında daha düşük olduğu tespit edilmiştir.
İhalenin anahtar teslimi götürü bedel teklif alınmak suretiyle yapıldığı hususu dikkate alındığında, imalat miktarlarının ihale dokumanı içerisinde isteklilere verilememesi dolayısıyla isteklilerin iş kalemlerinin miktarını proje ve mahal listeleri üzerinden hesapladığı, bu itibarla isteklilerce belirlenen miktarların idarenin belirlediği miktarlarla birebir örtüşmesinin beklenemeyeceği, ancak buna ilişkin yerleşik Kurul kararları uyarınca söz konusu farklılıkların %10’a kadar makul kabul edilebilecek bir oranda olması gerektiği değerlendirildiğinden, başvuru sahibi istekli tarafından teklif edilen 41 iş kaleminden 27.535/MK, Y.18.461/002 ve Y.25.004/05 poz numaralı iş kalemlerine ilişkin miktarların idarece yaklaşık maliyet hesabına esas belirlediği miktarlardan %10’u aşacak kadar düşük olduğu tespit edildiğinden söz konusu düşüklüğün makul seviyede olmadığı, dolayısıyla açıklamaların bu gerekçe üzerinden kabul edilmesinin Kamu İhale Genel Tebliğinin 45.1.8’inci maddesine uygun olmadığı sonucuna varılmıştır.
Açıklanan nedenlerle, başvuru sahibinin itirazen şikayet başvuru dilekçesinde belirttiği iddiaları kapsamında ihale üzerinde bırakılan isteklinin miktarları ile idarenin miktarlarının karşılaştırılması neticesinde üç iş kaleminde makul ölçüler dışında farklılık olduğu gerekçesiyle ihale üzerinde bırakılan isteklinin açıklamasının uygun bulunmaması gerektiği yönündeki düşüncemle, Kurul kararına katılmıyorum.
KARŞI OY
Başvuru sahibinin itirazen şikayet başvuru dilekçesinde, “İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında hesap cetveli sunulup sunulmadığı, açıklama istenilen ve açıklama istenilmeyen iş kalemleri için ayrı ayrı hesap cetveli verilip verilmediği, sunuldu ise yaklaşık maliyet miktarları ile uyumlu olup olmadığı, Kamu İhale Tebliği’nin 45’inci maddesinde yer alan düzenlemeleri karşılayıp karşılamadığı, EK-O.5, EK-O.6 ve EK-O.7 tutanaklarının usulüne uygun olarak düzenlenip düzenlenmediği, idarenin istemiş olduğu analizler ve alt analizlerde Tebliğ’in 45.1.8’inci maddesi açıklaması gereğince ondalık hatası bulunup bulunmadığı, ayrıca proforma fatura ve fiyat teklifinde yer alan fiyatların analizlerdeki fiyatlarla aynı olup olmadığı, yaklaşık maliyet tespit aşamasında kullanılan belirleyici iş kalemlerini aşağı çekmek suretiyle fiyat avantajı sağlayıp sağlamadığı, özel poz olan taş kolon uygulanması imalatı için verilen proforma faturanın özel teknik şartnamedeki şartları sağlayıp sağlamadığı ve bu imalat için verilmiş proforma fatura ve analizlerde malzeme (taş çaplarına göre), işçilik, makine, çalışma saatlerine yer verilip verilmediği, özel birim fiyatlar, tesisat ve elektrik imalatları için verilen analiz ve proforma faturalarda işçilik ve malzemenin ayrı ayrı gösterilip gösterilmediği, proforma faturaların piyasa rayiçlerinin altında olup olmadığı, açıklama istenilmeyen iş kalemleri için bu işleri tamamlayacak tutar bırakılıp bırakılmadığı, nakliye pozunun açıklanması istenen veya istenmeyen tüm kalemlere ilişkin nakliyeleri içermesi gerektiği, isteklinin bu poza ait sunduğu analizinin ve hesaplamaların içerisinde nakliye girdisini barındıran tüm imalat kalemleri için analizlerin düzenlenip düzenlenmediği, işçilik ücretlerinin 2014 yılı II. dönemi için geçerli olan asgari saatlik işçilik ücretinin üzerinde olup olmadığı, hazırlanmış olan analizler ile ilgili girdilerin teknik şartnameye uygun olup olmadığı,” şeklinde ifade edilen iddiaları kapsamında Kurul çoğunluğunca, “itirazen şikayet başvurusunun reddine” karar verilmiştir.
Başvuru sahibinin iddialarının İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmeliğin 18 inci maddesi yönünden Kurul kararına dayanak teşkil eden esas inceleme raporu ve eki belgeler üzerinde yapılan inceleme sonucunda;
Başvuruya konu ihaleye 20 isteklinin teklif verdiği, geçerli teklifler esas alınarak hesaplanan sınır değerin 6.848.316,99 TL olduğu, sınır değerin altında teklif veren üç isteklinin bulunduğu, bunlardan aşırı düşük teklif açıklaması istenildiği, Beşeller İnş. Taah. Turizm Ltd. Şti- Mert Gündoğdu İnş. Tem. Hur. Taş. İth. İhr. Tic. ve San. Ltd. Şti. İş Ortaklığı haricindeki diğer iki istekli tarafından aşırı düşük açıklama sunulmadığı gerekçesiyle tekliflerinin değerlendirme dışı bırakıldığı, Beşeller İnş. Taah. Turizm Ltd. Şti.-Mert Gündoğdu İnş. Tem. Hur. Taş. İth. İhr. Tic. ve San. Ltd. Şti. İş Ortaklığı haricindeki diğer iki istekli tarafından sunulan açıklamanın uygun bulunarak ihalenin bu istekli üzerinde bırakılmasına, başvuru sahibinin teklifinin de ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif olarak belirlenmesine karar verildiği anlaşılmıştır.
Yapılan incelemede, aşırı düşük teklif sorgulamasına esas sınır değerin 6.848.316,99 TL olduğu, bu tutarın altında teklif sunan 3 istekliye mevzuata uygun olarak sorgulama yapıldığı, ihale işlem dosyasında yer alan sıralı iş kalemleri listesine göre ihale kapsamında yer alan toplam 517 iş kaleminden sorgulamaya tabi tutulacak 41 iş kaleminin olduğu, bu iş kalemlerinden 5 adedinin tesisat iş kalemi, 36 adedinin inşaat iş kalemi olduğu, inşaat iş kalemlerinden 1 adet “Taş Kolon Uygulanması” iş kaleminin özel poz olarak belirlendiği,
İdarece özel poz olarak belirlenen ve sorgulamaya tabi iş kalemleri arasında yer alan “Taş Kolon Uygulanması” iş kalemi için ihale dokümanı kapsamında isteklilere herhangi bir analiz verilmediği, sadece 17.07.2014 tarihli Zeyilname ile Teknik Şartname içerisinde yer almayan taş kolon projeleri ile hesap raporlarına Zeyilname ekinde yer verildiği ve anılan Zeyilnamede isteklilerin tekliflerini söz konusu belgelere göre hazırlamaları gerektiği düzenlemesinin yapıldığı,
Anlaşılmıştır.
Özel poz olarak belirlenen “Taş Kolon Uygulanması” iş kalemi için; Beşeller İnş. Taah. Turizm Ltd. Şti- Mert Gündoğdu İnş. Tem. Hur. Taş. İth. İhr. Tic. ve San. Ltd. Şti. İş Ortaklığı tarafından “Taş Kolon Uygulanması” iş kalemine benzer imalat olduğu belirtilen Y.16.061/04 poz no’lu “Q65 Fora Kazık imalatı” analizinin ve alt analizlerinin sunulduğu, sunulan birim fiyat analizinin özel poza ilişkin ihale dokümanındaki yapım şartlarına uygun olduğunun belirtildiği, söz konusu analizin Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın 2014 yılı yayımlanmış birim fiyat analizi olduğu, analizde malzeme, işçilik, makine girdilerinin mevzuata uygun olarak ayrı ayrı gösterildiği ve çalışma saatlerine yer verildiği görülmekle birlikte, ihale işlem dosyası içerisinde yer alan taş kolon hesap raporları ile Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın 2014 yayım tarihli Y.16.061/04 poz no’lu “Q65 Fora Kazık imalatı” analizinin teknik tarifinin karşılaştırılması sonucuna göre istekli tarafından açıklaması kapsamında “Taş Kolon Uygulanması” iş kalemi için sunulan Y.16.061/04 poz no’lu “Q65 Fore Kazık imalatı” analizinin söz konusu hesap raporlarında istenilen özellikleri karşıladığı ve sunulan analizin taş kolon uygulaması imalatına benzer imalat olduğu değerlendirmesine göre Kurul çoğunluğunca verilen karar gerekçesinin yerinde olmadığı, açıklama sunan isteklinin açıklanması istenilen özel poz imalatını oluşturan alt girdi miktarları ve fiyatlandırması tevsikinin Kamu İhale Genel Tebliğinde belirtilen açıklamalara uygun olarak sunulması gerektiği değerlendirildiğinden dokümanda özel poz olarak belirlenen “Taş Kolon Uygulanması” iş kalemi için istekli tarafından bir başka poz’un resmi rayicine göre karşılaştırılmasına göre yapılan açıklamanın mevzuata uygun yapılmadığı ve bu gerekçe ile açıklamanın uygun olmadığı sonucuna varılmıştır. 
Diğer yandan, ihale üzerinde bırakılan Beşeller İnş. Taah. Turizm Ltd. Şti.-Mert Gündoğdu İnş. Tem. Hur. Taş. İth. İhr. Tic. ve San. Ltd. Şti. İş Ortaklığı tarafından aşırı düşük teklif sorgulaması kapsamında sunulan bilgi ve belgeler incelendiğinde, açıklama istenilen 41 adet iş kalemine ilişkin, ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından hesaplanan metrajlar ile idare metrajları karşılaştırıldığında, 27.535/MK poz no’lu iş kaleminde isteklinin metrajının idareye göre %10,09 oranında; Y.18.461/002 poz no’lu iş kaleminde isteklinin metrajının idareye göre %14,95 oranında ve Y.25.004/05 poz no’lu iş kaleminde isteklinin metrajının idareye göre %48,28 oranında daha düşük olduğu tespit edilmiştir.
İhalenin anahtar teslimi götürü bedel teklif alınmak suretiyle yapıldığı hususu dikkate alındığında, imalat miktarlarının ihale dokumanı içerisinde isteklilere verilememesi dolayısıyla isteklilerin iş kalemlerinin miktarını proje ve mahal listeleri üzerinden hesapladığı, bu itibarla isteklilerce belirlenen miktarların idarenin belirlediği miktarlarla birebir örtüşmesinin beklenemeyeceği, ancak buna ilişkin yerleşik Kurul kararları uyarınca söz konusu farklılıkların %10’a kadar makul kabul edilebilecek bir oranda olması gerektiği değerlendirildiğinden, başvuru sahibi istekli tarafından teklif edilen 41 iş kaleminden 27.535/MK, Y.18.461/002 ve Y.25.004/05 poz numaralı iş kalemlerine ilişkin miktarların idarece yaklaşık maliyet hesabına esas belirlediği miktarlardan %10’u aşacak kadar düşük olduğu tespit edildiğinden söz konusu düşüklüğün makul seviyede olmadığı, dolayısıyla açıklamaların bu gerekçe üzerinden kabul edilmesinin Kamu İhale Genel Tebliğinin 45.1.8’inci maddesine uygun olmadığı sonucuna varılmıştır.
Açıklanan nedenlerle, başvuru sahibinin itirazen şikayet başvuru dilekçesinde belirttiği iddiaları kapsamında dokümanda özel poz olarak belirlenen “Taş Kolon Uygulanması” iş kalemi için istekli tarafından bir başka poza ilişkin resmi rayice göre karşılaştırtmalı açıklamanın mevzuata uygun yapılmadığı be bu gerekçe ile açıklamanın uygun olmadığı, diğer yandan ihale üzerinde bırakılan isteklinin miktarları ile idarenin miktarlarının karşılaştırılması neticesinde üç iş kaleminde makul ölçüler dışında farklılık olduğu gerekçesiyle ihale üzerinde bırakılan isteklinin açıklamasının uygun bulunmaması gerektiği yönündeki düşüncem ile, Kurul kararına katılmıyorum. (¤¤)

Full & Egal Universal Law Academy