(4734 S. K. m. 54, 65) (Kamu İhale Genel Tebliği m. 45)
Toplantı No : 2018/027
Gündem No : 48
Karar Tarihi : 09.05.2018
Karar No : 2018/UY.I-935
BAŞVURU SAHİBİ: Teyda İnşaat Taahhüt Elektromekanik Sanayi Tic. A.Ş.,
İHALEYİ YAPAN İDARE: Karayolları 3. Bölge Müdürlüğü,
BAŞVURUYA KONU İHALE: 2017/662722 İhale Kayıt Numaralı “Emirdağ - Davulga - Yunak İl Yolu Km:0+000 - 63+888 Arası Yol Yapım İşi” İhalesi
KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME: Karayolları 3. Bölge Müdürlüğü tarafından 29.01.2018 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “Emirdağ - Davulga - Yunak İl Yolu Km:0+000 - 63+888 Arası Yol Yapım İşi” ihalesine ilişkin olarak Teyda İnşaat Taahhüt Elektromekanik Sanayi Tic. A.Ş. nin 30.03.2018 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 06.04.2018 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 16.04.2018 tarih ve 23409 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 16.04.2018 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.
Başvuruya ilişkin olarak 2018/653 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.
KARAR:
Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.
İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle, İdarece yapmış oldukları aşırı düşük teklif açıklamalarının uygun bulunmaması gerekçelerinin yerinde olmadığı, zira
a) Nakliye için sundukları fiyat teklifinin Tebliğe uygun bulunmadığının bildirildiği, ancak açıklama kapsamında ilgili analizlerde "Nakliye" girdileri için kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanan formüller veya rayiç bedeller kullanılabileceği gibi nakliye hizmetinin piyasa koşullarında temin edilebileceği fiyatı göstermesi bakımından bahsi geçen Tebliğin 45.1.13'üncü maddesi uyarınca üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifleri ile de açıklanmasının mümkün olduğu ve böyle bir belgelendirmenin mümkün olmadığına yönelik herhangi bir mevzuat hükmünün bulunmadığı, ayrıca fiyat teklifinin şekli olarak da mevzuata uygun olduğu, aksi bir kabulün Tebliğin 45.1.13'üncü maddesindeki belgelendirme sistemini anlamsız kılacağı, konuya ilişkin olarak yargı mercilerinin görüşlerinin de bu doğrultuda olduğu, başvuruya konu ihalede idarece aşırı düşük teklif açıklama isteme yazısında nakliye girdileri için formül verilmiş olmasının kendilerince aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında fiyat teklif sunulmasını engellemeyeceği, çünkü açıklamada esasen tevsik edilmesi gereken konunun nakliye hizmeti olduğu, bunun için idarece verilen poz numarası, formül, katsayı vb. hususların açıklanması gereken girdinin içeriğini değiştirmediği, idarece şikayet başvurularına verilen cevapta bir kamyonun taşıma ile ilgili giderlerinin kabaca hesaplanmak suretiyle fiyat teklifine konu edilen nakliye bedelinin çok düşük olduğu yönünde bir sonuca varılmasının da uygun olmadığı, hayatın olağan akışına veya ticari gereklere aykırılık gibi nedenlerle tekliflerin reddedilmesinin söz konusu olmadığı, gerçekçi piyasa fiyatlarının yarıştığı kamu ihale sisteminde katsayı ve formüllerin sadece idarelerce yaklaşık maliyet hesabında kullanılması ve dileyen isteklilerce aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında faydalanılması vasfının bulunduğunun ortada olduğu, bu çerçevede nakliye girdileri için mevzuata uygun sunulmuş olan fiyat teklifinin uygun kabul edilmesi gerektiği,
b) İdarece ihale kararında YYS/8 pozunun birim fiyatının temel girdisi olan demir zati bedeli için açıklama sundukları 1,42 TL/kg (1.420 TL/ton) fiyat ile günümüz şartlarında demir temin etmenin mümkün olmadığı, bu tarihlerde demir fiyatlarının çok yukarıda olduğu, bu nedenle fiyat teklifine konu satış tespit tutanağının kontrol edilmesi gerektiği ancak sonuç değişmeyeceği için istenmesine gerek görülmediğinin belirtildiği ancak mevzuatta isteklilerce aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında fiyat teklif alınmak suretiyle tevsik edilen bedelin hayatın olağan akışı ve ekonomik verilerle ilgili genel bilgilerle uyumlu olmadığının belirlenmesi halinin doğrudan teklifin reddedilme sebebi olarak kabul edilmemiş olduğu, bu gibi durumlarda fiyat tekliflerinde yer verilen birim fiyatlara dayanak teşkil eden maliyet/satış tutarı tespit tutanaklarının 45.1.13.1'inci maddesinde öngörülen düzenleme çerçevesinde meslek mensubundan istenmesi ve muhafaza edilen tutanakların mevzuatta belirtilen şekil şartlarına ve teklif edilen fiyata uygunluğu ile sınırlı olarak incelenmesinin gerektiği, bu çerçevede idarece tereddüt edilen "Demir" girdisi için sunulan fiyat teklifine dayanak teşkil eden aslı ilgili müşavirde bulunan satış tutarı tespit tutanağının bir örneğinin sunulduğu, idarece teklif edilen demir fiyatlarının düşük olduğu yönünde sonuca varıldığı, fiyat teklifindeki birim fiyatların teklifi veren firmanın muhasebe kayıtlarına ve ilgili Tebliğ düzenlemelerine uygun olduğu iddia edilmektedir.
Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.
İdarece alınan ihale komisyonu kararında inceleme konusu ihaleye 73(yetmişüç) isteklinin katıldığı, 37 isteklinin teklifinin uygun görüldüğü, iki isteklinin teklifinin geçici teminat mektupları olmadığından, teklifi aşırı düşük sınır değerin altında kalan 27 isteklinin 25 adedinin savunma vermemeleri, iki isteklinin savunmalarının ise uygun görülmemesi sebebi ile iki isteklinin sunmuş olduğu iş deneyim belgelerinin Yapım İşleri Uygulama Yönetmeliği’nin 39’uncu maddesine uygun olmaması, üç isteklinin sunduğu iş deneyim belgelerinin yetersiz olması, bir isteklinin sunduğu kalite yönetim sistem belgesinin anılan Yönetmeliğin 31’inci maddesine uygun olmaması ve bir isteklinin pilot ortağının iş hacminin yetersiz olması sebeplerinden dolayı tekliflerinin değerlendirme dışı bırakıldığı, ihalenin fiyat dışı unsurlar da dikkate alınarak en avantajlı birinci teklifi veren En-Ez İnş. San. ve Tic. A.Ş üzerinde bırakılmasına ve ikinci avantajlı teklif olarak da Oze İnş. Beton San. ve Tic. A.Ş’nin belirlenmesine karar verildiği anlaşılmıştır.
Kamu İhale Kanunu’nun “Aşırı Düşük Teklifler” başlıklı 38’inci maddesinde “İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister.
İhale komisyonu;
a) İmalat sürecinin, verilen hizmetin ve yapım yönteminin ekonomik olması,
b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal ve hizmetlerin temini veya yapım işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,
c) Teklif edilen mal, hizmet veya yapım işinin özgünlüğü,
gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak, aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir.
Kurum, ihale konusu işin türü, niteliği ve yaklaşık maliyeti ile ihale edilme usulüne göre aşırı düşük tekliflerin tespiti, değerlendirilmesi ve ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi amacıyla sınır değerler ve sorgulama kriterleri belirlemeye, ihalenin bu maddede öngörülen açıklama istenilmeksizin sonuçlandırılabilmesine, ayrıca yaklaşık maliyeti 8 inci maddede öngörülen eşik değerlerin yarısına kadar olan hizmet alımları ile yapım işleri ihalelerinde sınır değerin altında olan tekliflerin bu maddede öngörülen açıklama istenilmeksizin reddedilmesine ilişkin düzenlemeler yapmaya yetkilidir. İhale komisyonu bu maddenin uygulanmasında Kurum tarafından yapılan düzenlemeleri esas alır.” hükmü,
Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Sınır Değer ve Aşırı Düşük Teklifler” başlıklı 60’ncı maddesinde “(1) İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra Kurum tarafından belirlenen yönteme göre sınır değeri hesaplar.
(2) Aşırı düşük teklif tespit ve değerlendirme işlemlerine ilişkin olarak, ihale ilanı ve dokümanında belirtilmek kaydıyla, üçüncü, dördüncü, beşinci ve altıncı fıkralardaki koşullar çerçevesinde aşağıdaki seçeneklerden bir tanesi kullanılır.
a) Sınır değerin altında olan teklifler ihale komisyonunca aşırı düşük teklif olarak tespit edilir ve bu teklif sahiplerinden Kurum tarafından belirlenen kriterlere göre teklifte önemli olduğu tespit edilen bileşenler ile ilgili ayrıntılar yazılı olarak istenir. İhale komisyonu;
1) Yapım yönteminin ekonomik olması,
2) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin işin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,
3) Teklif edilen işin özgünlüğü,
gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir.
b) İhale, aşırı düşük teklif tespit ve değerlendirme işlemleri yapılmaksızın sonuçlandırılır.
c) Aşırı düşük teklif sınır değerinin altında teklif sunan isteklilerin teklifi açıklama istenmeksizin reddedilir.
(3) Yaklaşık maliyeti Kanunun 8 inci maddesinde öngörülen eşik değerin üçte birine eşit veya bu değerin üzerinde olan ihalelerde, ikinci fıkranın (a) bendinin kullanılması zorunludur.
(4) Yaklaşık maliyeti Kanunun 8 inci maddesinde öngörülen eşik değerin üçte birine kadar olan ve açık ihale veya Kanunun 21 nci maddesinin (b) ve (c) bentleri gereğince pazarlık usulü ile yapılan ihalelerde, ikinci fıkranın (a), (b) veya (c) bendindeki seçeneklerden birisinin kullanılması zorunludur.
(5) Yaklaşık maliyeti Kanunun 8 inci maddesinde öngörülen eşik değerin üçte birine kadar olan ve belli istekliler arasında ihale veya Kanunun 21 nci maddesinin (a), (d) ve (e) bentleri gereğince pazarlık usulü ile yapılan ihalelerde ikinci fıkranın (b) bendinin kullanılması zorunludur.
(6) Kurum tarafından yayımlanan aşırı düşük teklif sorgulaması yapılamayacak alımlar listesinde yer alan işlerin ihalelerinde ikinci fıkranın (b) bendinin kullanılması zorunludur.” hükmü,
Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Sınır değer tespiti ve aşırı düşük teklifler” başlıklı 45’nci maddesinde “45.1.2. Sınır değerin altındaki teklif sahiplerinden yaklaşık maliyetin % 80’lik bölümünü oluşturan iş kalemleri/gruplarına ilişkin ayrıntılar yazılı olarak istenir. Bu çerçevede; istenen açıklamanın niteliği dikkate alınarak, isteklilere beş (5) iş gününden az olmamak üzere makul bir süre verilir.
45.1.2.1. İhale komisyonunca, (38.1) maddesi kapsamında idarece hazırlanan “sıralı iş kalemleri/grupları listesi” kullanılarak yaklaşık maliyetin % 80’lik kısmına giren iş kalemleri/grupları belirlenir.
Sıralı listeye göre, tutarlarının yaklaşık maliyete oranlarının kümülatif toplamı % 80 oranına kadar olan iş kalemleri/grupları ile kümülatif toplama eklendiğinde % 80 oranının aşılmasına neden olan iş kalemi/grubu, sorgulamaya tabi tutulacak olan iş kalemleri/grupları olarak belirlenecektir. Bunların dışında kalan iş kalemleri/grupları için sorgulama yapılmayacaktır.
45.1.2.2. İhale komisyonu tarafından, açıklama istenilmesi gereken iş kalemleri/gruplarına ait idarece (38.1) maddesine göre oluşturulan “sıralı analiz girdileri listesi” kullanılarak tutarı kar ve genel gider hariç analiz toplamının % 3’üne eşit ve bu tutarın altında olan analiz girdileri tespit edilecektir. Yaklaşık maliyeti oluşturan iş kalemi/grubu analizlerindeki analiz girdilerinden, tutarı kar ve genel gider hariç analiz toplamının %3’üneeşit ve altında olanlar için isteklilerden açıklama yapılması istenilmeyecektir.
Tutarı, kar ve genel gider hariç analiz toplamının % 3’üne eşit veya altında olması nedeniyle sorgulamaya tabi tutulmayacak analiz girdilerinin tutarlarının kümülatif toplamının kar ve genel gider hariç analiz toplamının %15’ini aşması durumunda; en küçük tutardan itibaren kümülatif toplamda % 15’lik tutarın aşılmasına neden olan analiz girdisi belirlenecek, tutarı bu girdinin tutarından daha az olan girdiler için açıklama istenilmeyecektir.
Aynı girdinin yaklaşık maliyeti oluşturan birden fazla iş kalemi/grubunun analizinde yer alması halinde bu girdinin oranı her analiz için ayrı ayrı değerlendirilerek analiz toplamının % 3’ünün altında kalıp kalmadığına göre işlem yapılır. Herhangi bir analizdeki oranı %3’ün üstünde olan analiz girdisi için açıklama istenilecektir.
Analizlerdeki işçilik girdisi, tutarları analiz toplamının % 3’üne eşit veya altında olsa dahi, açıklama istenilmeyecek girdiler arasında yer alamaz.
45.1.2.3. İhale komisyonu teklifleri aşırı düşük olarak tespit edilen isteklilerden (45.1.2.1) maddesinde belirlediği iş kalemleri/grupları için isteyeceği açıklama ile ilgili yazıda, (45.1.2.2) maddesine göre açıklama istenilmeyecek olan analiz girdilerini de belirtecektir.
İstekliler, teklifi kapsamında yer alan iş kalemleri/grupları için hazırlayacakları analizlerde (45.1.2.2) maddesine göre açıklama istenilmeyecek olan analiz girdileri de dahil analizlerini oluşturan tüm girdileri göstereceklerdir.
…
45.1.3. (Değişik: 07/06/2014-29023 R.G./ 22.md.)İsteklilerden teklifleri kapsamında analiz ve hesap cetveli sunmaları istenmeyecektir. Analizler ve hesap cetveli, Kanunun 38 inci maddesi uyarınca teklif fiyatı aşırı düşük olarak tespit edilen isteklilerin tekliflerinin önemli bileşenleri ile ilgili ayrıntıların belirlenmesi amacıyla, sadece aşırı düşük teklif sahibi isteklilerden istenecektir. Bu çerçevede; teklif fiyatının aşırı düşük olduğu tespit edilen istekliler tekliflerinde önemli olduğu tespit edilen bileşenlerine ilişkin olarak yapacakları açıklama kapsamında;
a) Anahtar teslimi götürü bedel işlerde, toplam teklif bedelini oluşturan iş kalemleri ve/veya iş gruplarına ait miktarlar ve bunlara ait birim fiyatların gösterildiği hesap cetveli ile açıklama istenen iş kalemleri ve/veya iş gruplarının birim fiyatlarına ilişkin ihale dokümanında verilen analiz formatına uygun analizleri,
b) Teklif birim fiyatlı işlerde; açıklama istenen iş kalemlerinin birim fiyatlarına ilişkin olarak ihale dokümanında verilen analiz formatına uygun analizleri sunacaklardır. Sorgulamaya konu edilmeyen iş kalemleri/grupları için analiz sunulması istenmeyecektir.
Anahtar teslimi götürü bedel teklif alınan ihalelerde istekli tarafından sunulacak hesap cetvelinde, sorgulamaya tabi tutulmayan iş kalemlerinin ve/veya iş gruplarının her biri için miktar ve birim fiyatların ayrı ayrı gösterilmesi zorunlu olmayıp, sorgulanmayan iş kalemlerinin tamamı için teklif edilen toplam bedelin gösterilmesi yeterlidir.
45.1.4.(Değişik: 07/06/2014-29023 R.G./ 23.md.) İdare tarafından ihale dokümanı kapsamında;
a) Teklif birim fiyatlı işlerde; her bir iş kaleminin yapım şartlarına, tarif ve içeriğine göre analizde yer almasını istediği “malzeme, işçilik, makine ve diğerleri (varsa; nakliyeler, inşaat yerindeki yükleme, boşaltma, yatay ve düşey taşımalar, zamlar vb.)” sadece girdi cinslerinin belirlendiği, analiz girdileri ile miktarlarının ve tutarlarının belirtilmediği,
b) Anahtar teslimi götürü bedel işlerde; iş kalemleri ve/veya iş gruplarının yapım şartlarına bağlı kalınarak, her iş kalemi/iş grubunun içeriğine göre analizde yer almasını istediği “malzeme, işçilik, makine ve diğerleri (varsa; nakliyeler, inşaat yerindeki yükleme, boşaltma, yatay ve düşey taşımalar, zamlar vb.)” sadece girdi cinslerinin belirlendiği, analiz girdileri ile miktarlarının ve tutarlarının belirtilmediği,
(Ek-Y.2)’de yer alan örneğe uygun analiz formatının isteklilere verilmesi, isteklilerin de tekliflerinin aşırı düşük olarak tespit edilerek kendilerinden açıklama istenmesi durumunda, yapacakları açıklamada sunacakları analizlerin verilen bu formata uygun olması gerekmektedir.
İdare tarafından bütün iş kalemleri/iş grupları için tek bir analiz formatı düzenlenebileceği gibi, iş kalemleri/iş gruplarının yapım şartlarına göre birden fazla analiz formatı da düzenlenebilir. Ancak bu durumda, idare ihale dokümanında hangi analiz formatının hangi iş kalemleri/iş grupları için kullanılacağını belirtmek zorundadır.
Kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış birim fiyatlar ile uyumlu olmayan iş kalemleri (özel iş kalemleri) ile idarelerce tasarlanan ve birden fazla iş kalemini ihtiva eden iş kalemleri (paçal iş kalemi) için bu iş kalemlerinde bulunan analiz girdileri ve miktarlarının gösterildiği analiz formatlarının, ihale dokümanı kapsamında istekli olabileceklere verilmesi gerekmektedir. Ancak idarece niteliği gereği analiz formatı hazırlanamayan iş kalemlerine ilişkin isteklilerin açıklamaları kapsamında analiz sunmalarına gerek olmayıp, anılan iş kalemlerine ilişkin açıklamalar 45.1.13 maddesi uyarınca yapılabilir.
45.1.5.(Değişik07/06/2014-29023 R.G./ 24.md.) İsteklilerin iş kalemleri/iş grupları için kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış cari yıl birim fiyatları veya bu fiyatlardan daha yüksek fiyatları teklif etmeleri ve söz konusu iş kalemleri/grupları için; hangi kamu kurum ve kuruluşunun birim fiyatını kullandıklarını, birim fiyat poz numarasını da yazmak suretiyle liste halinde belirterek açıklamaları kapsamında sunmaları durumunda analiz düzenlemeleri zorunlu değildir. Bu kapsamda; isteklilerin, kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış “kar ve genel gider içermeyen birim fiyatların” üzerine, kendi belirledikleri “kar ve genel gideri” ilave ederek birim fiyatlarını oluşturmaları durumunda da; hangi kamu kurum ve kuruluşunun “kar ve genel gider hariç birim fiyatını” kullandıklarını ve kendi belirledikleri “kar ve genel gider” tutarını yazmak suretiyle liste halinde belirterek açıklamaları kapsamında sunmaları halinde de, söz konusu iş kalemleri/iş grupları için analiz düzenlemeleri zorunlu değildir. Bu kapsamda isteklilerin analiz düzenlemeleri zorunlu olmayan söz konusu iş kalemleri/grupları için 45.1.13 maddesinde belirtilen belgeleri sunmalarına da gerek bulunmamaktadır.
…
İş kalemleri/grupları için, kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış birim fiyatlar esas alınarak teklif sunulmuş olmakla birlikte; yukarıda belirtildiği şekliyle liste halinde belirtilmemesi durumunda, söz konusu iş kalemleri/grupları için analiz sunulması zorunludur.
İlan veya davet tarihinde cari yıl birim fiyatın yayımlanmamış olması durumunda, istekli tarafından önceki yılın yayımlanmış birim fiyatları kullanılabilir.
45.1.6.(Değişik: 07/06/2014-29023 R.G./ 25.md.)Analizler ile yardımcı ve/veya alt analizlerde, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından belirlenerek yayımlanmış rayiçleri kullanan ve söz konusu rayiçleri poz numaralarını da belirtmek suretiyle liste halinde sunan isteklilerin, söz konusu rayiçlere ilişkin olarak 45.1.13 maddesinde belirtilen belgeleri sunmalarına gerek bulunmamaktadır.
45.1.7. İstekliler tarafından, inşaat iş kalemleri/iş grupları dışında yer alan sıhhi tesisat, kalorifer tesisatı, müşterek tesisat, havalandırma, brülör, asansör, elektrik tesisatı vb. iş kalemleri/iş gruplarına ait analiz sunulması yerine bu iş kalemi/iş gruplarına ait malzeme ve montaj bedelini ayrı ayrı gösterecek şekilde açıklama yapılması kabul edilecektir.
45.1.8. Aşırı düşük teklifine ilişkin olarak yaptığı açıklamada sunduğu analizler, ihale dokümanı kapsamındaki analiz formatına, birim fiyat tariflerine, idarece tanımlanan yapım şartlarına veya teknik şartnameye uygun olmayan, analiz fiyat tutarları teklif fiyatların üzerinde olan isteklilere ait teklifler reddedilecektir. Analizler üzerinde yapılan incelemede; çarpım ve toplamlarda hesaplama hatası bulunması durumunda, analiz girdilerine ait fiyatlar esas alınarak, hesaplama hatası ihale komisyonu tarafından re’sen düzeltilir. Bu şekilde düzeltilmiş analiz fiyatı, teklif fiyatın üzerinde olan isteklilerin teklifleri reddedilir.
45.1.9. (Değişik: 20/8/2011-28031 R.G./ 16 md.) İş kalemleri/gruplarına ait analizler ile yardımcı ve/veya alt analizlerde yer alan işçilik fiyatları ihale tarihinde yürürlükte olan saatlik asgari ücretin altında olamaz.
45.1.10. (Değişik: 07/06/2014-29023 R.G./ 26.md.)İhale komisyonu, sınır değerin altındaki tekliflerin önemli bileşenlerini;
a) Yapım yönteminin ekonomik olması,
b) Seçilen teknik çözümler ve yapım işinin yerine getirilmesinde kullanılacak avantajlı koşullar,
c) Teklif edilen yapım işinin özgünlüğü,
gibi hususlarda istekliler tarafından yapılan yazılı açıklamaları da dikkate almak suretiyle değerlendirir ve ihaleyi sonuçlandırır.
45.1.11. (Değişik: 07/06/2014-29023 R.G./ 27.md.) Yapım yönteminin ekonomik olması hususunda bir açıklamada bulunulması durumunda; kullanılan yapım yöntemi ve teknolojisinin sağlayacağı maliyet avantajının açıklanması gereklidir.
45.1.12. (Değişik: 07/06/2014-29023 R.G./ 28.md.)Seçilen teknik çözümler, yapım işinin yerine getirilmesinde kullanılacak avantajlı koşullar veya yapım işinin özgünlüğü hususunda bir açıklamada bulunulması durumunda; belirtilen çözüm, avantajlı koşul ve özgünlük sayesinde elde edilen maliyet avantajı açıklanmalıdır.
45.1.13.(Değişik: 20/8/2011-28031 R.G./ 17.md.;Değişik: 07/06/2014-29023 R.G./ 29.md.) Teklifi aşırı düşük bulunan isteklilerin, tekliflerinde önemli olduğu tespit edilen bileşenler ile ilgili olarak 4734 sayılı Kanunun 38 inci maddesi uyarınca yapacakları açıklamada, sorgulamaya konu iş kalemlerine/gruplarına ilişkin analizler ile bu analizlere dayanak teşkil eden bilgi ve belgeleri sunmaları gerekmektedir.
İsteklilerin analizlerine dayanak teşkil eden bilgi ve belgeler;
a. Üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifleri,
b. Çimento ve demir ürünleri için ilan edilmiş üretici fiyat tarifeleri,
c. Kamu kurum ve kuruluşları tarafından sunulan mal ve hizmetlere ilişkin ilan edilmiş fiyat tarifeleri veya bunlardan alınmış fiyat teklifleri,
ç. Kamu kurum ve kuruluşları tarafından ilgili mal veya hizmetlere ilişkin ilan edilen asgari fiyatlar,
d. Ürettiği, aldığı veya sattığı mallara ilişkin maliyet/satış tutarı tespit tutanakları,
e. Stoğunda bulunan mallara ilişkin stok tespit tutanakları,
f. İdarece istenmesi durumunda yardımcı analizler v.b. dir.
İstekliler tekliflerine ilişkin olarak yukarıda sayılan belgelerden kendileri için uygun olanları açıklamaları kapsamında sunacaklardır.
Yukarıda sayılan bilgi ve belgelerden herhangi biri ile açıklama yapılmasının fiilen mümkün olmadığının anlaşıldığı durumlarda, istekliler tarafından gerekçesi belirtilmek suretiyle ilgili mevzuatına göre son 12 ay içinde düzenlenen açıklamaya elverişli diğer bilgi ve belgeler kullanılarak da açıklama yapılabilir (Örnek: Yurt dışından ithal edilen mallara ilişkin olarak gümrük giriş beyannamesi kullanılarak açıklama yapılabilir). Yüklenicinin dışında üçüncü kişilerce inşaat mahalli dışında imal edilen ve esaslı başka bir işçilik veya malzeme katkısı yapılmaksızın yapıya monte edilen iş kalemlerinin üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifleri ile açıklanması durumunda, bu iş kalemlerine ilişkin analiz sunulması zorunlu değildir. Ayrıca, istekliler tarafından teklif kapsamındaki harita, kadastro ve proje işlerine ilişkin yapılacak açıklamalarda üçüncü kişilerden alınan fiyat tekliflerinin sunulması yeterlidir.
45.1.13.1.(Değişik: 07/06/2014-29023 R.G./ 30.md.) Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin üçüncü kişilerden fiyat teklifi alınması durumunda, öncelikli olarak fiyat teklifini veren kişiyle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından ilgisine göre teklife konu mal veya hizmet için maliyet tespit tutanağı (Ek-O.5) veya satış tutarı tespit tutanağı (Ek-O.6) düzenlenecektir. Tutanaklar fiyat teklifinin dayanağı olarak düzenlenecek olup, meslek mensubu tarafından muhafaza edilecek ve fiyat teklifinin ekinde idareye verilmeyecektir. Ancak idare veya Kurum tarafından gerekli görülmesi halinde bu tutanaklar meslek mensubundan istenebilecektir.
Maliyet tespit tutanağı dayanak alınarak fiyat teklifi sunulabilmesi için, fiyat teklifinin mamul/mala ilişkin olması halinde mamul/malın birim fiyatının, tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim maliyetin altında olmaması; fiyat teklifinin hizmete ilişkin olması halinde ise bu hizmetin birim fiyatının, tutanakta tespit edilen toplam birim maliyetin altında olmaması, bu tespitin (Ek-O.5) formunda yapılması, fiyat teklifi üzerine meslek mensubu tarafından “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre tarafımca düzenlenerek onaylanan (.../.../...) tarih ve (…) sayılı maliyet tespit tutanağındaki ortalama/toplam birim maliyet tutarının altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir.
Satış tutarı tespit tutanağı dayanak alınarak fiyat teklifi sunulabilmesi için teklif edilen birim fiyatın, ilgili tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmaması, bu tespitin (Ek-O.6) formunda yapılması, fiyat teklifi üzerine meslek mensubu tarafından “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre tarafımca düzenlenerek onaylanan (.../.../...) tarih ve (…) sayılı satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir.
Üçüncü kişilerden alınan fiyat tekliflerinin teklife konu alanda faaliyet gösterenlerden alınması gerekmekte olup, bu belgelerin ihale tarihinden önce düzenlenmiş olması zorunlu değildir.
Kaşeleme işlemi 8.4 üncü maddede belirtilen özel kaşe kullanılmak suretiyle yapılabileceği gibi, bu kaşe dışında meslek mensubuna ilişkin bilgileri içeren kaşe kullanılmak suretiyle de yapılabilir.
45.1.13.2. (Mülga madde: 07/06/2014-29023 R.G./ 31. md.)
45.1.13.3. İsteklinin teklifine konu çimento veya demir ürünlerine ilişkin açıklamalarında çimento veya demir ürünleri üreticisinin ilan edilmiş fiyat tarifelerini kullanması halinde, sadece ilan/davet ile ihale tarihi arasında (ihale tarihi hariç) geçerli olan bir tarifeyi gösterir belgeyi sunması yeterlidir.
45.1.13.4. İsteklinin, kamu kurum ve kuruluşları tarafından sunulan mal ve hizmetlere ilişkin ilan edilen fiyat tarifelerinde belirtilen fiyatları kullanması halinde, sadece ilan/davet ile ihale tarihi arasında (ihale tarihi hariç) geçerli olan bir tarifeyi gösterir belgeyi sunması yeterlidir. (Örnek: Orman Genel Müdürlüğüne bağlı işletmeler tarafından satılan ürünlere ilişkin ilan edilmiş fiyatlar vb.)
45.1.13.4.1. İsteklinin, kamu kurum ve kuruluşları tarafından sunulan mal ve hizmetlere ilişkin fiyat tekliflerini kullanması halinde, sadece ilan/davet ile ihale tarihi arasında (ihale tarihi hariç) düzenlenmiş fiyat teklifini sunması yeterlidir. (Örnek: Karayolları Genel Müdürlüğü, İl Özel İdareleri, Belediyeler vb.nin sattıkları kum, çakıl, kırmataş vb. mallara ilişkin verdikleri fiyat teklifleri.)
45.1.13.5 İstekli tarafından açıklaması yapılacak girdinin fiyatı, kamu kurum ve kuruluşlarınca ilan edilen ilgili mala ilişkin asgari fiyatlara uygun olması halinde, sadece ilan/davet ile ihale tarihi arasında (ihale tarihi hariç) geçerli olan asgari fiyatın belgelendirilmesi suretiyle açıklama yapılması yeterlidir. (Örnek: EPDK tarafından il bazında günlük yayımlanan akaryakıt fiyatları vb.)
45.1.13.6.(Değişik: 07/06/2014-29023 R.G./ 32. md.) Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin olarak isteklinin kendi ürettiği, aldığı veya sattığı mallara ait fiyatların kullanılması durumunda, istekliyle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından ilgisine göre teklife konu olan mal için düzenlenen maliyet/satış tutarı tespit tutanağı (EK.O.7) ile açıklama yapılabilir.
Maliyetler dayanak alınarak yapılan açıklamanın geçerli olabilmesi için teklif edilen birim fiyatın, ilgili tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim maliyetin altında olmaması ve isteklinin son veya bir önceki geçici vergi beyanname döneminde ihale konusu işte kullanılmasını öngördüğü mal miktarının en az yarısı kadar alım yapmış olması gerekir.
Satışlar dayanak alınarak yapılan açıklamanın geçerli olabilmesi için teklif edilen birim fiyatın, ilgili tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmaması ve malın ticaretinin isteklinin faaliyet alanında olması gerekir.
İsteklinin son veya bir önceki geçici vergi beyanname döneminde 4734 sayılı Kanun kapsamındaki idarelere açıklama konusu mala ilişkin satış yapmış ve satılan malın idarece kabul edilmiş olması durumunda, maliyet/satış tutarı tespit tutanağı sunmasına gerek bulunmayıp, sadece söz konusu satışa ilişkin fatura örnekleri veya bu örneklerin noter,(Ek ibare: 12/06/2015-29384 R.G./3. md.) SM, YMM, SMMM ya da vergi dairesince onaylı suretleri ile de belgelendirme yapılabilecektir.
Kaşeleme işlemi 8.4 üncü maddede belirtilen özel kaşe kullanılmak suretiyle yapılabileceği gibi, bu kaşe dışında meslek mensubuna ilişkin bilgileri içeren kaşe kullanılmak suretiyle de yapılabilir.
45.1.13.7. İstekliler tarafından yapılan açıklamada; malın ihale tarihi itibariyle stoklarda bulunduğunun belirtilmesi durumunda, stokta bulunan mala ilişkin “stok tespit tutanağı”nın (Ek-O.8) sunulması zorunludur. Stok tespit tutanağında ilgili malın ağırlıklı ortalama birim maliyeti gösterilecektir. İsteklilerce teklif edilen tutara ilişkin birim fiyatlar, stok tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim maliyetin altında olamaz. Ayrıca stoklarda olduğu belirtilen söz konusu malın miktarının, ihale konusu işte kullanılacağı belirtilen miktardan az olması halinde eksik kalan miktar için bu Tebliğdeki diğer açıklama yöntemlerine uygun olarak açıklama yapılması gereklidir.
45.1.13.8. İsteklinin ortağı olduğu tüzel kişiye ait işletmeden mal çekmesi veya satın alması durumunda söz konusu malın emsal bedeli ile değerlenmesi gereklidir. Emsal bedelinin tespitinde Vergi Usul Kanununun ilgili hükümleri esas alınır. Bu durumda, Vergi Usul Kanununa göre hesaplanan emsal bedeli gösteren ve istekliyle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından hazırlanarak imzalanan ve kaşelenen beyanın verilmesi yeterlidir.
Kaşeleme işlemi bu Tebliğin 8.4 maddesinde belirtilen özel kaşe kullanılmak suretiyle yapılabileceği gibi, bu kaşe dışında meslek mensubuna ilişkin bilgileri içeren kaşe kullanılmak suretiyle de yapılabilir.
45.1.13.9. (Değişik:07/06/2014-29023 R.G./ 33.md.) İstekliler tarafından aşırı düşük teklif sorgulaması kapsamındaki mallara ilişkin olarak stok tespit tutanağı veya üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifi yerine sadece alış faturası ile açıklamada bulunulması geçerli bir açıklama olarak kabul edilmeyecektir.
45.1.13.10.(Değişik: 07/06/2014-29023 R.G./ 34. md.) Meslek mensubu; üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifi üzerindeki beyanın ve emsal bedel beyanı ile Ek-O.5, Ek-O.6, Ek-O.7 ve Ek-O.8 numaralı tutanaklardaki bilgilerin doğruluğundan sorumludur. Meslek mensubu ibaresinden Yeminli Mali Müşavirler veya Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler anlaşılır.
45.1.13.11.(Değişik: 07/06/2014-29023 R.G./ 35. md.) Ek-O.5, Ek-O.6, Ek-O.7 ve Ek-O.8 numaralı tutanakların son veya bir önceki geçici vergi beyanname dönemine ilişkin olarak düzenlenmesi zorunludur. Son veya bir önceki geçici vergi beyanname döneminin tespitinde; 4734 sayılı Kanunun 21 inci maddesinin birinci fıkrasının (a), (d) ve (e) bentlerine göre pazarlık usulü ile yapılan ihalelerde ilk yazılı fiyat tekliflerinin alındığı tarih, diğer ihale usulleri ile yapılan ihalelerde ise ihale tarihi esas alınır.
Örneğin; 11.1.2014 tarihinde açık ihale usulü ile yapılan ihalede son geçici vergi beyanname dönemi “Ekim-Kasım-Aralık 2013”, 15.7.2014 tarihinde açık ihale usulü ile yapılan ihalede son geçici vergi beyanname dönemi “Nisan-Mayıs-Haziran 2014” tür.
45.1.13.12. (Mülga madde: 07/06/2014-29023 R.G./ 36. md.)
45.1.13.13. İşletme hesabına göre defter tutuluyor olması durumunda; yukarıda belirtilen tutanaklar, işletme hesabı defteri ve işletme hesap özeti kayıtlarına göre düzenlenecektir.
45.1.14. Aşırı düşük teklif sorgulaması sonucunda; (45.1.3 - 45.1.13) maddelerine uygun açıklamada bulunmayan, açıklamaları idarece tanımlanan yapım şartlarına uymayan veya teknik şartnameye aykırı hususlar içeren isteklilerin teklifleri gerekçeleri belirtilmek suretiyle reddedilecektir.
45.1.15. (Mülga madde: 07/06/2014-29023 R.G./ 37. md.)
45.1.16. Aşırı düşük teklifine ilişkin olarak istenen sürede açıklama yapmasına rağmen teklifi reddedilen isteklilerin açıklamalarının yeterli görülmeme nedenlerinin, sadece ilgili madde numaralarına atıf yapılmakla yetinilmeyerek hangi düzenlemeye aykırılık bulunduğu da belirtilmek suretiyle kesinleşen ihale kararının bildirilmesi zorunludur.
45.1.17. İhale süreci devam ederken çeşitli nedenlerle teklif geçerlik süresinin bitmesi ve 4734 sayılı Kanunun 32 nci maddesi uyarınca teklif geçerlik sürelerinin uzatılması yönündeki idare talebini kabul etmeyen isteklilerin bulunması durumunda; yeniden bir sınır değer tespit edilmeyecek ve idarece aşırı düşük teklif sorgulaması, tespit edilen ilk sınır değer dikkate alınarak gerçekleştirilecektir. Ancak; gerek idarece gerek Kurum veya mahkemeler tarafından alınan kararlar çerçevesinde, ihale tarihi itibari ile geçerli olan teklif sayısında değişiklik olması halinde aşırı düşük teklif sınır değerinin geçerli teklifler dikkate alınarak yeniden belirlenmesi gerekmektedir…” açıklaması yer almaktadır.
Açık ihale usulü ile gerçekleştirilen başvuru konusu ihaleye ait İdari Şartname’nin “İhale konusu işe ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde “2.1. İhale konusu işin
a) Adı: Emirdağ - Davulga - Yunak İl Yolu Km:0+000 - 63+888 Arası Yol Yapılması
b) Yatırım proje no'su/kodu:1986E040380 ? 2017E040150
c) Miktarı (fiziki) ve türü:
Yaklaşık 64 km'lik mesafe yol ve köprü yapımı
Ayrıntılı bilgi idari şartnamenin ekinde yer almaktadır.
ç) Yapılacağı yer: Emirdağ - Davulga - Yunak İl Yolu..” düzenlemesi,
Aynı Şartname’nin “Teklif ve sözleşme türü” başlıklı 19’uncu maddesinde “19.1. İstekliler tekliflerini, her bir iş kaleminin miktarı ile bu iş kalemleri için teklif edilen birim fiyatlarının çarpımı sonucu bulunan toplam bedel üzerinden vereceklerdir; ihale sonucu, ihale üzerine bırakılan istekliyle her bir iş kaleminin miktarı ile iş kalemleri için teklif edilen birim fiyatların çarpımı sonucu bulunan toplam bedel üzerinden teklif birim fiyat sözleşme imzalanacaktır.” düzenlemesi,
“Sınır değer” başlıklı 33’üncü maddesinde “33.1. İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra Kurum tarafından belirlenen yönteme göre sınır değeri hesaplar.
33.2. Teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden Kanunun 38 inci maddesine göre açıklama istenecektir. Bu kapsamda; ihale komisyonu sınır değerin altında kalan teklifleri aşırı düşük teklif olarak tespit eder ve bu teklif sahiplerinden Kurum tarafından belirlenen kriterlere göre teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister. İhale komisyonu;
a) Yapım yönteminin ekonomik olması,
b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin işin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,
c) Teklif edilen işin özgünlüğü,
gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifi reddedilir. İhale komisyonunca reddedilmeyen teklifler, geçerli teklif olarak belirlenir. İhale üzerinde bırakılan isteklinin teklifinin sınır değerin altında olması durumunda kesin teminat 40.2 maddesinde yer alan hüküm uyarınca hesaplanan tutar üzerinden alınır.” düzenlemesi,
“Ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi” başlıklı 35’inci maddesinde “35.1. Bu ihalede ekonomik açıdan en avantajlı teklif, fiyatla birlikte fiyat dışı unsurlar da dikkate alınarak belirlenecektir.
35.1.1.
A. Değerlendirme “teklif fiyatı” ile “kalite ve teknik değer nitelik” olmak üzere iki kısımda yapılacaktır.” düzenlemesi yer almaktadır.
İdarece, başvuru sahibine 06.03.2018 tarihinde EKAP üzerinden tebliğ edilen aşırı düşük teklif sorgulama yazısı ekinde aşırı düşük teklif sorgulama tablolarının verildiği, söz konusu tablolarda açıklama istenilecek iş kalemlerini ve açıklama istenilmeyecek girdilerin yer aldığı, ayrıca açıklama istenilecek nakliye girdileri ile ilgili olarak da nakliye formüllerinin belirlendiği görülmüştür.
Başvuru sahibi tarafından 15.03.2018 tarihli yazı ekinde aşırı düşük teklif açıklamasının sunulduğu, açıklama kapsamında sorgulanan iş kalemlerine ait analizlere, fiyat tekliflerine, itinerer nakliye moment hesabına yer verildiği anlaşılmıştır.
İdarece 21.03.2018 tarihli ihale komisyonu kararıyla da kabul edilen aşırı düşük teklif değerlendirme tutanağında “…İdarece istekliye gönderilen analiz formatında nakliyeler için taşıma formülleri belirtilmiştir. İsteklinin ihale dokümanında verilen projelere göre tespit ettiği nakliye mesafelerini ve K taşıma katsayısının değerini (listesinde öngördüğü bedel) formüllerde yerine koyarak fiyatını açıklaması gerekirken K=245 katsayısını kullanmadığı, onun yerine fiyat teklif aldığı görülmüştür. Ancak fiyat teklifinin Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.13’üncü maddesinde belirtilen isteklilerin analizlerine dayanak teşkil eden bilgi ve belgelerden biri olmadığı gerekçesiyle uygun bulunmamıştır. Tebliğin 45.1.13/a maddesinde yer alan “Üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifleri” ifadesi üretilen alınan veya satılan mallara ilişkin ilgisine göre teklife konu mal veya hizmet için maliyet tespit tutanağı(Ek-O5) veya satış tutarı tespit tutanağı (Ek-O6) düzenlenmesi gerekmekte olup nakliyeler bu kapsama girmemektedir. İstekli YYU/1 pozunun açıklama istenecek iş kalemlerinde bulunan araçların bekletilmesi (Her cins ve tonajda motorlu araca ait taşıma katsayısı) ile kamyonların müşterek çalıştırılması (Her cins ve tonajda motorlu araca ait taşıma katsayısı) pozlarında K=245 rayiç bedeli kullanmıştır. Nakliye hesaplarında isteklinin tespit ettiği mesafeler ile bu katsayı yerine konulduğunda ortaya çıkan birim fiyat, isteklinin teklif birim fiyatından farklı olduğu görülmüştür. Bu durum istekli tarafından da tespit edilip nakliye fiyatı için teklif alınma yoluna gidilmiş olup bu mevzuatta yer almayan açıklama yöntemi uygun görülmemiştir. YYS/8 pozunun birim fiyatının temel girdisi demir zati bedeli için 1,42 TL/kg (1.420 TL/ton) fiyat tespit edilmiş olup tespit edilen bu fiyatla günümüz şartlarında demir temin etmek mümkün değildir. Bu tarihlerde demir fiyatları incelendiğinde bu fiyatların çok çok üzerinde olduğu bilinmektedir. Bu nedenle bu iş kaleminin önemli girdisinin fiyat tespiti tebliğe uygun olmakla birlikte fiyat teklifine konu satış tespit tutanağının kontrol edilmesi gerekmektedir. Ancak sonuç değişmeyeceği için istenmesine gerek görülmemiştir. Yukarıda açıklandığı gerekçeler nedeniyle isteklinin aşırı düşük teklif açıklaması ihale komisyonunca uygun bulunmamıştır.” şeklinde karar verilmiştir.
Başvuru sahibince yapılan aşırı düşük teklif açıklamasının idarenin uygun bulmama gerekçeleri ve yukarıda yer alan mevzuat hükümleri çerçevesinde incelenmesi sonucunda başvuru sahibinin iddiaları değerlendirildiğinde;
a) İdarenin başvuru sahibi tarafından aşırı düşük teklif açıklamasında YYU/1, YYU/2,YYS/8 ve YYT/1 pozlarının analizlerinde yer alan nakliye girdisine ilişkin bu iş kalemlerinin birim fiyat tarifinde nakliye formülü verildiğinden fiyat teklifiyle açıklanamayacağı tespitine yönelik olarak yapılan incelemede, başvuru sahibince açıklama istenilen
-YYU/1 poz nolu “Plent-Miks Alttemel ve Plent-miks Temel Yapılması (Kırılmış ve elenmiş ocak taşı ile) iş kaleminin alt girdilerinden olan ve açıklama istenen “Kazıdan başka inşaat malzemelerinin taşınması (Karışımın serilme yerine nakli) (F=(1,25xKx(0,0007xM+0,01)xA)/1,25) analiz girdisi,
-YYU/2 poz nolu “15 cm kalınlıkta, kırılmış ve elenmiş ocak taşı ile astarsız temel üzerine 1 m2 bitümlü sıcak karışım yapılması (10 cm asfalt betonu binder tabakası ve 5 cm asfalt betonu aşınma tabakası yapılması)” iş kaleminin alt girdilerinden olan ve açıklama istenen “Bitümlü karışımın plentle iş başına nakli (F=(1,25xKx(0,0007xM+0,01)/1.25)” analiz girdisi,
-YYS/8 poz nolu “Betonarme için yuvarlak demir ve nervürlü çelik temini, nakli, yüklenmesi, taşınması, boşaltılması, istifi ve işçiliği (0,50 mm’ye kadar her türlü inşaatta ve her çaptaki) (Sanat yapıları ve köprülerde)” iş kaleminin açıklama istenilen alt girdilerinden olan “Kazıdan başka inşaat malzemelerinin taşınması (Betonarme demirin nakli) (F=(1.25xKx(0,0007xM+0,01)xA)/1.25) analiz girdisi,
-YYT/1 poz nolu “Her cins ve klastaki zeminde ocak ariyeti, yarma ve yan ariyet kazısı yapılması ve kullanılması” poz nolu iş kaleminin açıklama istenilen alt girdilerinden olan “Depoya gidecek kazının taşınması (F=(1.25x0,00034xKxVM-0,00425xK)/1.25)” analiz girdisi, “Ariyet ocağından getirilecek kazının taşınması (F=(1.25xKx(0,0014xM+0,02)-0,00425xK)/1.25)” ve “Yarma ve yan ariyet kazılarının taşınması (F=(1.25x0,00046xKxVM-0,00575xK)/1.25) analiz girdisi,
İçin fiyat teklifi sunulduğu, idare tarafından gönderilen açıklama isteme yazısında anılan iş kalemlerinde yer alan analiz girdilerine ilişkin nakliye formüllerine yer verildiği görülmüştür.
Bu çerçevede, idare tarafından aşırı düşük teklif açıklama talebi yazısında anılan iş kalemlerine ilişkin analiz formatlarına ve dolayısıyla nakliye formüllerine yer verilmiş olduğundan ve başvuru sahibi tarafından Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.8’inci maddesi gereğince söz konusu iş kalemlerinin analiz formatlarına uygun açıklama sunulması gerektiğinden hareketle iddia konusu iş kalemlerinin açıklanmasında idare tarafından formül verilerek açıklanması istenen nakliye girdisinin şikayete konu pozlarda yer alan iş kalemlerindeki nakliye girdisine ilişkin formül kullanılmayarak yapılacak açıklamanın analiz formatına uygun açıklama yapılmadığı anlamına geleceği anlaşılmıştır.
Başvuru sahibi tarafından aşırı düşük teklif açıklama belgeleri arasında nakliye girdisine ilişkin olarak Arya Nak. Tur. İnş. Maden. San. Tic. A.Ş’den alınan 14.03.2018 tarihli fiyat teklifinin sunulduğu, fiyat teklifinde teklife konu hizmetin 10 km’den büyük mesafeler için kilometre başına nakliye bedelinin 0,05 TL/Ton.km ve 10 km’den küçük mesafeler için kilometre başına nakliye bedelinin 0,10 TL/Ton.km olarak belirtildiği görülmüştür.
Yukarıda yapılan değerlendirmeler uyarınca başvuru sahibi tarafından analizlerde yer verilen taşıma formülü kullanılmayıp, üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifi kullanılmasının mevzuata uygun olmadığı ve idarece yapılan işlemde bir aykırılık bulunmadığı sonucuna ulaşılmıştır.
İdarece şikayete verilen cevapta, nakliye formülünün kullanılmayıp fiyat teklifinin kullanılmasının uygun görülmemesi gerekçesine örnek olmak suretiyle “ İstekli verdiği analizlerde örneğin YYT/1 pozunun içinde açıklama istenilecek girdilerden olan 0,0042623 miktar ve “100 m’ye taşıma (Her cins ve tonajda motorlu araca ait taşıma katsayısı)” cins girdisinin birim fiyatı olarak 2017 yılı için belirlenen K=245 olarak göstermiştir. Aynı analizde bir önceki analiz girdisinde (Ariyet ocağından getirilecek kazının taşınması (F=(1.25xKx(0.0014xM+0.02)-0.00425xK)/1.25) formülünde bu katsayıyı yerine koymamıştır. İstekli bu analiz girdisi için nakliye mesafesini 13000 m olarak aldığından K katsayısı formülden 19 olarak hesap edilmektedir. Aynı analizde bir sonraki nakliye pozunda (Yarma ve yan ariyet kazılarının taşınması –x0,00046xKxVM-0,00575xK) isteklinin tespit ettiği nakliye mesafesi 10 km olup K katsayısı formülden 24 olarak hesap edilmektedir. Nitekim bu durum istekli tarafından da bilindiğinden nakliye fiyatı için teklif alınma yoluna gidilmiştir. Şikayet dilekçesi ekindeki kurul kararlarına konu ihalelerde böyle bir durum olup olmadığı idaremiz tarafından belirlenemediğinden kurul kararlarına göre işlem tesis edilmesi mümkün değildir. Marka, model, istiap haddi, motor gücü gibi farklı etkenler olmakla birlikte; 1 kamyonun 15-23 m3 (1m3=1,6 Ton) malzeme taşıyabileceği, 100 km’de 30-40 litre yakıt harcayacağı uygulamadaki genel kabullerdir. Standart ortalama hız, uygun mevsim şartları, ergonomik yol durumu vb. hususlar ile 20 m3 malzeme taşıyan bir kamyon 1 kilometrede 0,35 litre yakıt harcadığı varsayılırsa 1 m3 malzemenin 1 km’ye taşınması için 0,01175 litre mazot, 1 ton malzemenin 1 km’ye taşınması için 0,01094 litre mazot maliyetinin olacağı basitçe hesaplanabilir. İsteklinin 04.109 mazot için teklif ettiği 4,55 TL fiyat yerine konulursa, 0.049777=0,05 TL/ton km fiyatı hesaplanmaktadır. Bu bedel sadece yakıt gideri olmakla birlikte amortisman, yedek parça, tamir, bakım, sermaye faizi, sigorta, nakil, montaj, demontaj bedelleri ile şoför maliyetlerinin maliyete eklenmediği, aracın boş olarak geri geleceği maliyetin dahil edilmediği dikkate alındığında alınan teklifin gerçekçi olmadığı net olarak görülmektedir. Nakliyeler için öngörülen formüller Yüksek Fen Kurulu tarafından tespit edilip yayımlanan analizler olup basit ampirik yöntemlere dayanılarak elde edilen farazi değerler değildir. Bu formüllerin değiştirilmesi analizin değiştirilmesi anlamına geleceğinden mevzu bahis bile olmaması gerekmektedir. Girdi cinslerine göre farklılıklar göstermekle birlikte 1 ton malzemenin 1 km nakliye bedelinin 0,70 TL/km-1,00 TL/km civarında olduğu günümüz şartlarında 0,05 TL/km ya da 0,10 TL/km birim fiyatların piyasa koşullarında temin edilebilecek gerçekçi fiyatların olmadığı apaçık ortadadır. “şeklinde belirleme yapılmış ve alınan teklifin gerçekçi olmadığı ortaya konulmuştur.
Yukarıda yapılan değerlendirmeler sonucunda nakliye girdileri için alınan fiyat teklifi uygun görülmediğinden, idarece şikayete verilen cevap yazısında örneklendirilen hususa yönelik ilave bir mütalaa yapılmamıştır.
b) Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.14’üncü maddesinde “Aşırı düşük teklif sorgulaması sonucunda; (45.1.3 - 45.1.13) maddelerine uygun açıklamada bulunmayan, açıklamaları idarece tanımlanan yapım şartlarına uymayan veya teknik şartnameye aykırı hususlar içeren isteklilerin teklifleri gerekçeleri belirtilmek suretiyle reddedilecektir.” açıklaması uyarınca başvuru sahibi isteklinin sunduğu demir girdisine ilişkin fiyat teklifinin mevzuata uygun olduğu, söz konusu belgenin üzerinde meslek mensubunun “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın mükellefin yasal defter ve belgelerine göre tarafımca düzenlenerek onaylanan 12.03.2018 tarih ve 2018/01 sayılı satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarının %80’inin altında olmadığını beyan ederim” ibaresinin var olduğu ve bahsi geçen ibarenin Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.13.1’inci maddesinde yer alan ifade ile uyumlu olduğu, ayrıca söz konusu belgenin altında meslek mensubunun imzasının ve kaşesinin bulunduğu anlaşıldığından söz konusu girdiye dair yapılmış olan açıklamada mevzuata aykırılık bulunmadığı düşünülmekte olup, aşırı düşük teklif açıklamasının anılan Tebliğ’in (45.1.3 - 45.1.13) maddelerine uygun olduğundan hareketle idarenin başvuru sahibinin demir girdisine ilişkin teklifinin günümüz şartlarını yansıtmadığı yönündeki tespite dayanılarak işlem tesis etmesinde mevzuata uyarlık bulunmadığı sonucuna ulaşılmıştır.
Kaldı ki diğer taraftan Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.13.1’inci maddesine göre üçüncü kişilerden alınan fiyat tekliflerinin dayanağı tespit tutanaklarının fiyat teklif ekinde idareye verilmesinin zorunlu olmamakla birlikte, idarenin takdirine bağlı olarak gerekli görülmesi halinde ilgili meslek mensuplarından istenebileceği, gelinen aşamada her ne kadar idarece şikayete verilen cevapta açıklamanın Tebliğe uygun görüldüğü ancak fiyat teklifine konu satış tespit tutanağının kontrol edilmesi gerektiği belirtilmekteyse de, değerlendirme sonucunu değiştirmeyeceği için idare tarafından istenmediği, bu çerçevede yetkilendirilen meslek mensubu tarafından yapılan iş ve işlemlerin hukuka uygunluğu ve düzenlenen belgelerdeki bilgilerin doğruluğundan meslek mensubunun sorumlu olduğundan hareketle
Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun'un 65'inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,
Anılan Kanun'un 54'üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (c) bendi gereğince itirazen şikâyet başvurusunun reddine,
Oybirliği ile karar verildi. (¤¤)
Full & Egal Universal Law Academy