(4734 S. K. m. 10, 38, 54, 65) (İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmelik m. 5) (Yapım İhaleleri Uygulama Yönetmeliği m. 38) (Kamu İhale Genel Tebliği m. 45)
Toplantı No: 2015/067
Gündem No: 90
Karar Tarihi: 11.11.2015
Karar No: 2015/UY.I-3010
Şikayetçi: Durmaz Otomotiv Petrol Ürün. İnş.Tar. Hay. San. Ve Dış Tic. Ltd. Şti. - Re-Ha İnş. Mad. Nak. San. Ve Tic. A.Ş. İş Ortaklığı
İhaleyi Yapan Daire: Başbakanlık Toplu Konut İdaresi Başkanlığı
Başvuru Tarih ve Sayısı: 28.09.2015/79089
Başvuruya Konu İhale: 2015/78542 İhale Kayıt Numaralı "Kütahya İli İnköy İlçesi 627 Adet Konut, 1 Adet Ticaret Merkezi, 1 Adet Cami İnşaatları İle Altyapı Ve Çevre Düzenlemesi İşi" İhalesi
Kurumca Yapılan İnceleme ve Değerlendirme:
Karar:
TOPLANTIYA KATILAN ÜYELER:
Başkan: Mahmut GÜRSES
Üyeler: II. Başkan Kazım ÖZKAN, Ali Kemal AKKOÇ, Mehmet Zeki ADLI, Hasan KOCAGÖZ, Hamdi GÜLEÇ, Dr. Mehmet AKSOY
BAŞVURU SAHİBİ:
Durmaz Otomotiv Petrol Ürün. İnş. Tar. Hay. San. ve Dış Tic. Ltd. Şti. - Re-Ha İnş. Mad. Nak. San. ve Tic. A.Ş. İş Ortaklığı,
VEKİLİ:
Av. Mehmet Dara Azizoğlu
İlkbahar Mah. 611. Sok. No: 7 Çankaya/ANKARA
İHALEYİ YAPAN İDARE:
Başbakanlık Toplu Konut İdaresi Başkanlığı,
İstanbul Hizmet Binası Atakent Mah. 221 Sok. No: 5 34307 Küçükçekmece/İSTANBUL
BAŞVURUYA KONU İHALE:
2015/78542 İhale Kayıt Numaralı “Kütahya İli İnköy İlçesi 627 Adet Konut, 1 Adet Ticaret Merkezi, 1 Adet Cami İnşaatları ile Altyapı ve Çevre Düzenlemesi İşi” İhalesi
KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:
Başbakanlık Toplu Konut İdaresi Başkanlığı tarafından 30.07.2015 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “Kütahya İli İnköy İlçesi 627 Adet Konut, 1 Adet Ticaret Merkezi, 1 Adet Cami İnşaatları ile Altyapı ve Çevre Düzenlemesi İşi” ihalesine ilişkin olarak Durmaz Otomotiv Petrol Ürün. İnş. Tar. Hay. San. ve Dış Tic. Ltd. Şti. - Re-Ha İnş. Mad. Nak. San. ve Tic. A.Ş. İş Ortaklığının 14.09.2015 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 17.09.2015 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 28.09.2015 tarih ve 79089 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 28.09.2015 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.
Başvuruya ilişkin olarak 2015/2498 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.
KARAR:
Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.
İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle,
1) Kesinleşen ilk ihale kararında sunmuş oldukları teklifin ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif olarak belirlendiğinin ifade edildiği, ancak idareye yapmış oldukları şikâyet başvurusundan sonra gelen ikinci ihale kararında ise teklif dosyası içerisinde sunmuş oldukları iş deneyim belgesinin mevzuata uygun olmadığı gerekçesi ile tekliflerinin değerlendirme dışı bırakıldığının belirtildiği, somut bir gerekçeye dayandırılmadan yapılan bu değerlendirmenin gerçeği yansıtmadığı,
2) İhale üzerinde bırakılan isteklinin aşırı düşük teklif açıklamasında belirtilen metrajlar ile idarece belirlenmiş olan metrajlar arasında makul oranda kabul edilemeyecek düzeyde farklılıkların bulunduğu, zirâ bu istekli tarafından sunulan açıklamanın avan proje üzerinden yapıldığı bu durumun da kabul edilemeyecek oranda bir metraj farklılığına neden olduğu, ayrıca analiz girdilerindeki miktarların düşürülerek analiz fiyatlarının düşük çıkmasını sağlandığı, sunulan fiyat tekliflerinin güncel olmadığı, fiyat teklifine dayanak teşkil eden tespit tutanaklarının son veya bir önceki geçici vergi beyannamesi dönemine ilişkin olarak düzenlenmediği, açıklamada kapsamında işçilik girdileri için asgari işçilik maliyetinin altında ücret belirlendiği,
3) İhaleye katılan bütün isteklilerin teklif ekinde yer vermiş oldukları vekaletname, imza sirküleri ve imzaların geçerli olup olmadığının teyit edilmesinin gerektiği, tüzel kişilik olarak teklif veren isteklilerin bir ortağa ait iş deneyim belgesini kullanması halinde buna ilişkin olarak sunulan ortaklık durum belgesinde yer alan bilgiler ile Ticaret Sicil Gazetesi’nde yer alan bilgilerin uyumlu olup olmadığının incelenmesi gerektiği, ayrıca ihale sürecinin uzamasından dolayı ihaleye katılan istekliler tarafından sunulan teminat mektuplarının sürelerinin ihale konusu işin süresini kapsamadığı,
4) İhale üzerinde bırakılan isteklinin iş deneyim belgesinin ihale konusu iş veya benzer iş tanımını karşılamadığı ayrıca bu iş deneyim belgesinin güncel olmadığı ve istenilen iş deneyim tutarını sağlamadığı iddialarına yer verilmiştir.
A) Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.
1) Başvuru sahibinin 1’inci iddiasına ilişkin olarak:
Gönderilen bilgi ve belgeler üzerinden yapılan incelemede, itirazen şikayet başvurusunda bulunan istekli olan Durmaz Otomotiv Petrol Ürün. İnş. Tar. Hay. San. ve Dış Tic. Ltd. Şti. - Re-Ha İnş. Mad. Nak. San. ve Tic. A.Ş. İş Ortaklığının ihale yetkilisince 04.09.2015 tarihinde onaylanan ihale komisyonu kararında, ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi olarak belirlendiği, sonrasında başvuru sahibine 04.09.2015 tarihinde tebliğ edilen “Kesinleşen ihale kararının bildirilmesi” konulu yazıda da aynı şekilde anılan isteklinin ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi olarak belirlendiği görülmektedir. Ancak idareye yapılan şikâyet başvurusuna idare tarafından verilen 17.09.2015 tarihli ve 4637 sayılı cevap yazısında, isteklinin teklifinin herhangi bir gerekçeye yer verilmeden “iş deneyim belgesi yüzünden teklifin değerlendirme dışı bırakıldığı” ifadesine yer verilerek değerlendirme dışı bırakıldığı ancak bu ifadeye dayanak teşkil edecek herhangi bir başka bilgi veya belgenin ihale işlem dosyasında yer almadığı anlaşılmıştır.
Buna ilişkin olarak 04.09.2015 tarihinde onaylanan ihale komisyonu kararından sonra, isteklinin teklifinin hangi nedenle değerlendirme dışı bırakıldığına ilişkin alınan başka bir ihale komisyonu kararı veyahut bilgi ve belge var ise Kuruma gönderilmesi hususunda idareye 05.11.2015 tarih ve 2262 sayılı yazı ile bildirimde bulunulmuştur. İdarenin 05.11.2015 tarihli ve 5325 sayılı yazı ile vermiş olduğu cevapta, isteklinin şikayet başvurusuna vermiş oldukları cevap yazısının sonuç bölümünde yer alan “…iş deneyim belgesi yüzünden teklifinizin değerlendirme dışı bırakılmasına...” ifadesinin sehven yazıldığı, bu isteklinin teklifinin değerlendirme dışı bırakıldığına ilişkin idarece herhangi bir kararın alınmadığı ifade edilmiştir.
İhale yetkilisince onaylanmış ihale komisyonu kararında veyahut başvuru sahibi isteklinin eline ulaşan kesinleşen ihale kararında anılan isteklinin teklifinin geçerli olduğunun belirtildiği, ayrıca idare ile yapılan yazışma neticesinde, idarenin şikâyet başvurusuna vermiş olduğu cevap yazısının sonuç bölümünde “Firmanızın … iş deneyim belgesi yüzünden teklifinizin değerlendirme dışı bırakılmasına…karar verilmiştir.” şeklindeki ifadenin yanlışlıkla cevap metni içerisine dercedilmiş olduğu anlaşılmıştır. İsteklinin bu nedenle herhangi bir hak kaybı bulunmadığından söz konusu yanlışlık esasa etkili görülmemiştir.
2) Başvuru sahibinin 2’nci iddiasına ilişkin olarak:
İdari Şartname’nin “İhale konusu işe ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde “2.1. İhale konusu işin
a) Adı: Kütahya İli İnköy İlçesi 627 Adet Konut, 1 Adet Ticaret Merkezi, 1 Adet Cami İnşaatları İle Altyapı ve Çevre Düzenlemesi İşi
…
c) Miktarı ve türü:
Tünel Kalıp Sistemiyle 627 Adet Konut, Konvansiyonel Kalıp Sistemiyle 1 Adet Ticaret Merkezi ve Cami İnşaatları ile Altyapı ve Çevre Düzenlemesi İşi
…” şeklinde düzenleme yapılmıştır.
4734 sayılı Kanun’un “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 38’inci maddesinde “İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister.
İhale komisyonu;
a) İmalat sürecinin, verilen hizmetin ve yapım yönteminin ekonomik olması,
b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal ve hizmetlerin temini veya yapım işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,
c) Teklif edilen mal, hizmet veya yapım işinin özgünlüğü,
gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak, aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir.
Kurum, ihale konusu işin türü, niteliği ve yaklaşık maliyeti ile ihale edilme usulüne göre aşırı düşük tekliflerin tespiti, değerlendirilmesi ve ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi amacıyla sınır değerler ve sorgulama kriterleri belirlemeye, ihalenin bu maddede öngörülen açıklama istenilmeksizin sonuçlandırılabilmesine, ayrıca yaklaşık maliyeti 8 inci maddede öngörülen eşik değerlerin yarısına kadar olan hizmet alımları ile yapım işleri ihalelerinde sınır değerin altında olan tekliflerin bu maddede öngörülen açıklama istenilmeksizin reddedilmesine ilişkin düzenlemeler yapmaya yetkilidir. İhale komisyonu bu maddenin uygulanmasında Kurum tarafından yapılan düzenlemeleri esas alır.” hükmü yer almaktadır.
Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Aşırı düşük teklif değerlendirmesi” başlıklı 45’inci maddesinde “45.1. İhale ilanında ve dokümanında belirtilmesi kaydıyla, idareler sınır değerin altında olan tekliflerin değerlendirilmesine ilişkin olarak aşağıdaki seçenekleri uygulayabilirler.
a) İhale ilanında ve dokümanında teklifi sınır değerin altında olan isteklilerden açıklama isteneceğinin belirtildiği ihalelerde, sınır değerin altında olan teklifler ihale komisyonunca aşırı düşük teklif olarak tespit edilir ve bu isteklilerden (45.1.2 - 45.2) maddelerinde belirtilen esaslara göre açıklama istenir.
…
Bu çerçevede; sınır değerin altında olan tekliflere ilişkin (a), (b) ve (c) bentlerinde yer alan açıklamalar doğrultusunda tesis edilecek işlemler, idari şartnamenin “sınır değer” başlıklı maddesinin ilgili dipnotunda belirtilen seçeneklerden uygun olanı esas alınarak düzenlenir.
İhale ilanında ve dokümanında teklifi sınır değerin altında olan isteklilerden açıklama isteneceğinin belirtildiği ihalelerde, idarelerce sorgulama ve isteklilerce açıklama yapılması işlemleri (45.1.2 - 45.2) maddelerinde belirtilen esaslar uyarınca yürütülecektir.
…
45.1.2. Sınır değerin altındaki teklif sahiplerinden yaklaşık maliyetin % 80’lik bölümünü oluşturan iş kalemleri/gruplarına ilişkin ayrıntılar yazılı olarak istenir. Bu çerçevede; istenen açıklamanın niteliği dikkate alınarak, isteklilere beş (5) iş gününden az olmamak üzere makul bir süre verilir.
45.1.2.1. İhale komisyonunca, (38.1) maddesi kapsamında idarece hazırlanan “sıralı iş kalemleri/grupları listesi” kullanılarak yaklaşık maliyetin % 80’lik kısmına giren iş kalemleri/grupları belirlenir.
Sıralı listeye göre, tutarlarının yaklaşık maliyete oranlarının kümülatif toplamı % 80 oranına kadar olan iş kalemleri/grupları ile kümülatif toplama eklendiğinde % 80 oranının aşılmasına neden olan iş kalemi/grubu, sorgulamaya tabi tutulacak olan iş kalemleri/grupları olarak belirlenecektir. Bunların dışında kalan iş kalemleri/grupları için sorgulama yapılmayacaktır.
45.1.2.2. İhale komisyonu tarafından, açıklama istenilmesi gereken iş kalemleri/gruplarına ait idarece (38.1) maddesine göre oluşturulan “sıralı analiz girdileri listesi” kullanılarak tutarı kar ve genel gider hariç analiz toplamının % 3’üne eşit ve bu tutarın altında olan analiz girdileri tespit edilecektir.
Yaklaşık maliyeti oluşturan iş kalemi/grubu analizlerindeki analiz girdilerinden, tutarı kar ve genel gider hariç analiz toplamının %3’üne eşit ve altında olanlar için isteklilerden açıklama yapılması istenilmeyecektir.
Tutarı, kar ve genel gider hariç analiz toplamının % 3’üne eşit veya altında olması nedeniyle sorgulamaya tabi tutulmayacak analiz girdilerinin tutarlarının kümülatif toplamının kar ve genel gider hariç analiz toplamının %15’ini aşması durumunda; en küçük tutardan itibaren kümülatif toplamda % 15’lik tutarın aşılmasına neden olan analiz girdisi belirlenecek, tutarı bu girdinin tutarından daha az olan girdiler için açıklama istenilmeyecektir.
Aynı girdinin yaklaşık maliyeti oluşturan birden fazla iş kalemi/grubunun analizinde yer alması halinde bu girdinin oranı her analiz için ayrı ayrı değerlendirilerek analiz toplamının % 3’ünün altında kalıp kalmadığına göre işlem yapılır. Herhangi bir analizdeki oranı %3’ün üstünde olan analiz girdisi için açıklama istenilecektir.
Analizlerdeki işçilik girdisi, tutarları analiz toplamının % 3’üne eşit veya altında olsa dahi, açıklama istenilmeyecek girdiler arasında yer alamaz.
45.1.2.3. İhale komisyonu teklifleri aşırı düşük olarak tespit edilen isteklilerden (45.1.2.1) maddesinde belirlediği iş kalemleri/grupları için isteyeceği açıklama ile ilgili yazıda, (45.1.2.2) maddesine göre açıklama istenilmeyecek olan analiz girdilerini de belirtecektir.
İstekliler, teklifi kapsamında yer alan iş kalemleri/grupları için hazırlayacakları analizlerde (45.1.2.2) maddesine göre açıklama istenilmeyecek olan analiz girdileri de dahil analizlerini oluşturan tüm girdileri göstereceklerdir.
…
45.1.3. İsteklilerden teklifleri kapsamında analiz ve hesap cetveli sunmaları istenmeyecektir. Analizler ve hesap cetveli, Kanunun 38 inci maddesi uyarınca teklif fiyatı aşırı düşük olarak tespit edilen isteklilerin tekliflerinin önemli bileşenleri ile ilgili ayrıntıların belirlenmesi amacıyla, sadece aşırı düşük teklif sahibi isteklilerden istenecektir. Bu çerçevede; teklif fiyatının aşırı düşük olduğu tespit edilen istekliler tekliflerinde önemli olduğu tespit edilen bileşenlerine ilişkin olarak yapacakları açıklama kapsamında;
a) Anahtar teslimi götürü bedel işlerde, toplam teklif bedelini oluşturan iş kalemleri ve/veya iş gruplarına ait miktarlar ve bunlara ait birim fiyatların gösterildiği hesap cetveli ile açıklama istenen iş kalemleri ve/veya iş gruplarının birim fiyatlarına ilişkin ihale dokümanında verilen analiz formatına uygun analizleri,
…
sunacaklardır. Sorgulamaya konu edilmeyen iş kalemleri/grupları için analiz sunulması istenmeyecektir.
Anahtar teslimi götürü bedel teklif alınan ihalelerde istekli tarafından sunulacak hesap cetvelinde, sorgulamaya tabi tutulmayan iş kalemlerinin ve/veya iş gruplarının her biri için miktar ve birim fiyatların ayrı ayrı gösterilmesi zorunlu olmayıp, sorgulanmayan iş kalemlerinin tamamı için teklif edilen toplam bedelin gösterilmesi yeterlidir.
45.1.4. İdare tarafından ihale dokümanı kapsamında;
…
b) Anahtar teslimi götürü bedel işlerde; iş kalemleri ve/veya iş gruplarının yapım şartlarına bağlı kalınarak, her iş kalemi/iş grubunun içeriğine göre analizde yer almasını istediği “malzeme, işçilik, makine ve diğerleri (varsa; nakliyeler, inşaat yerindeki yükleme, boşaltma, yatay ve düşey taşımalar, zamlar vb.)” sadece girdi cinslerinin belirlendiği, analiz girdileri ile miktarlarının ve tutarlarının belirtilmediği,
(Ek-Y.2)’de yer alan örneğe uygun analiz formatının isteklilere verilmesi, isteklilerin de tekliflerinin aşırı düşük olarak tespit edilerek kendilerinden açıklama istenmesi durumunda, yapacakları açıklamada sunacakları analizlerin verilen bu formata uygun olması gerekmektedir.
İdare tarafından bütün iş kalemleri/iş grupları için tek bir analiz formatı düzenlenebileceği gibi, iş kalemleri/iş gruplarının yapım şartlarına göre birden fazla analiz formatı da düzenlenebilir. Ancak bu durumda, idare ihale dokümanında hangi analiz formatının hangi iş kalemleri/iş grupları için kullanılacağını belirtmek zorundadır.
Kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış birim fiyatlar ile uyumlu olmayan iş kalemleri (özel iş kalemleri) ile idarelerce tasarlanan ve birden fazla iş kalemini ihtiva eden iş kalemleri (paçal iş kalemi) için bu iş kalemlerinde bulunan analiz girdileri ve miktarlarının gösterildiği analiz formatlarının, ihale dokümanı kapsamında istekli olabileceklere verilmesi gerekmektedir. Ancak idarece niteliği gereği analiz formatı hazırlanamayan iş kalemlerine ilişkin isteklilerin açıklamaları kapsamında analiz sunmalarına gerek olmayıp, anılan iş kalemlerine ilişkin açıklamalar 45.1.13 maddesi uyarınca yapılabilir.
…
45.1.8. Aşırı düşük teklifine ilişkin olarak yaptığı açıklamada sunduğu analizler, ihale dokümanı kapsamındaki analiz formatına, birim fiyat tariflerine, idarece tanımlanan yapım şartlarına veya teknik şartnameye uygun olmayan, analiz fiyat tutarları teklif fiyatların üzerinde olan isteklilere ait teklifler reddedilecektir. Analizler üzerinde yapılan incelemede; çarpım ve toplamlarda hesaplama hatası bulunması durumunda, analiz girdilerine ait fiyatlar esas alınarak, hesaplama hatası ihale komisyonu tarafından re’sen düzeltilir. Bu şekilde düzeltilmiş analiz fiyatı, teklif fiyatın üzerinde olan isteklilerin teklifleri reddedilir.”
…
45.1.13. Teklifi aşırı düşük bulunan isteklilerin, tekliflerinde önemli olduğu tespit edilen bileşenler ile ilgili olarak 4734 sayılı Kanunun 38 inci maddesi uyarınca yapacakları açıklamada, sorgulamaya konu iş kalemlerine/gruplarına ilişkin analizler ile bu analizlere dayanak teşkil eden bilgi ve belgeleri sunmaları gerekmektedir.
İsteklilerin analizlerine dayanak teşkil eden bilgi ve belgeler;
a. Üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifleri,
b. Çimento ve demir ürünleri için ilan edilmiş üretici fiyat tarifeleri,
c. Kamu kurum ve kuruluşları tarafından sunulan mal ve hizmetlere ilişkin ilan edilmiş fiyat tarifeleri veya bunlardan alınmış fiyat teklifleri,
ç. Kamu kurum ve kuruluşları tarafından ilgili mal veya hizmetlere ilişkin ilan edilen asgari fiyatlar,
d. Ürettiği, aldığı veya sattığı mallara ilişkin maliyet/satış tutarı tespit tutanakları,
e. Stoğunda bulunan mallara ilişkin stok tespit tutanakları,
f. İdarece istenmesi durumunda yardımcı analizler v.b. dir.
İstekliler tekliflerine ilişkin olarak yukarıda sayılan belgelerden kendileri için uygun olanları açıklamaları kapsamında sunacaklardır.
Yukarıda sayılan bilgi ve belgelerden herhangi biri ile açıklama yapılmasının fiilen mümkün olmadığının anlaşıldığı durumlarda, istekliler tarafından gerekçesi belirtilmek suretiyle ilgili mevzuatına göre son 12 ay içinde düzenlenen açıklamaya elverişli diğer bilgi ve belgeler kullanılarak da açıklama yapılabilir (Örnek: Yurt dışından ithal edilen mallara ilişkin olarak gümrük giriş beyannamesi kullanılarak açıklama yapılabilir). Yüklenicinin dışında üçüncü kişilerce inşaat mahalli dışında imal edilen ve esaslı başka bir işçilik veya malzeme katkısı yapılmaksızın yapıya monte edilen iş kalemlerinin üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifleri ile açıklanması durumunda, bu iş kalemlerine ilişkin analiz sunulması zorunlu değildir. Ayrıca, istekliler tarafından teklif kapsamındaki harita, kadastro ve proje işlerine ilişkin yapılacak açıklamalarda üçüncü kişilerden alınan fiyat tekliflerinin sunulması yeterlidir.” açıklamaları yer almaktadır.
Yukarıda aktarılan mevzuat açıklamalarından; idare tarafından yaklaşık maliyetin hazırlanması aşamasında aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesinde kullanılmak üzere “sıralı iş kalemleri/grupları listesi” ile iş kalemleri/gruplarına ait ayrıntılı analizler ve analiz girdilerinin tutarları itibariyle küçükten büyüğe sıralanmış halini gösteren “sıralı analiz girdileri tablosu”nun hazırlanacağı, aşırı düşük teklif sorgulamasına ilişkin yazı ekinde de, açıklama istenilen iş kalemlerine ilişkin liste ile “açıklama istenilmeyecek analiz girdileri listesinin” de isteklilere verileceği, kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış birim fiyatlar ile uyumlu olmayan iş kalemleri (özel iş kalemleri) için bu iş kalemlerinde bulunan analiz girdileri ve miktarlarının da ihale dokümanı kapsamında istekli olabileceklere verilmesi gerektiği anlaşılmaktadır. Ancak idarece niteliği gereği analiz formatı hazırlanamayan iş kalemlerine ilişkin isteklilerin açıklamaları kapsamında analiz sunmalarına gerek olmayıp, anılan iş kalemlerine ilişkin açıklamalar Tebliğ’in 45.1.13’üncü maddesi uyarınca yapılabilmesi mümkün bulunmaktadır.
İhale işlem dosyasının incelenmesi neticesinde idare tarafından, açıklama istenecek iş kalemlerinin toplam yaklaşık maliyet içerisindeki pursantaj oranlarına yer verilen iş kalemleri/ grupları listesi, açıklama istenilecek analiz girdileri listesi, açıklama istenilecek iş kalemleri/grupları listesi oluşturulduğu, açıklama istenilmeyecek analiz girdileri listesine yer verildiği, açıklama istenilecek her bir inşaat ve tesisat kalemi için analiz girdilerinin tanımlarına yer verilen analiz listesine yer verildiği, ayrıca İnşaat İşleri Örnek Analiz Formatı gözetilerek oluşturulmuş inşaat iş kalemleri için analiz girdilerinin tanımlarına yer verilen analiz listesi ile Mekanik Tesisat/Elektrik Tesisat İşleri Örnek Analiz Formatı gözetilerek oluşturulmuş malzeme ve montaj bedeli içeren analiz listesine yer verildiği görülmüştür.
Açıklama istenilecek iş kalemlerinden AGP-YA0001, TK-AH-0021, TK-AL-0009, TK-CEP-0005/C, TK-CEP-0006, TK-KP-0004/A, TK-KP-0007/A, TK-KP-0013/A, TK-YLT-0005/C, ÖZEL.4, Özel AtkBc2 ve Özel-d1 olmak üzere 12 adet iş kaleminin özel poz niteliğinde olduğu, MSB.568/A2B pozunun ise Milli Savunma Bakanlığınca yayımlanan 2015 yılı birim fiyatlarında yer alan MSB.568/A2 pozu üzerinde değişiklik yapılması suretiyle özel poz mahiyetinde oluşturulduğu, geriye kalan 60 adet iş kaleminin ise kamu kurum veya kuruluşlarınca yayımlanmış poz niteliğinde olduğu anlaşılmıştır. 73 adet iş kaleminin 55 adedi inşaat 18 adedi tesisat iş kaleminden teşekkül olup, 55 adet inşaat iş kaleminin 10 adedi, 18 adet tesisat iş kaleminin ise 3 adedi özel poz niteliğindedir.
EKAP üzerinden hesaplanan sınır değerin 58.418.084,69 TL olduğu, idarece sınır değerin altında teklif verdiği anlaşılan Güçar İnş. San. ve Tic. A.Ş. ile ihale üzerinde bırakılan istekli olan Yılkanur İnş. San. ve Tic. A.Ş. olmak üzere 2 istekliye aşırı düşük tekliflerine açıklama getirmeleri hususunda bilgilendirme yapıldığı, bu yazı ekinde açıklama istenilecek analiz girdileri listesi, 73 iş kaleminden oluşan açıklama istenilecek iş kalemleri/grupları listesi, açıklama istenilmeyecek analiz girdileri listesine ayrıca İnşaat İşleri Örnek Analiz Formatı gözetilerek oluşturulmuş inşaat iş kalemleri için analiz girdilerinin tanımlarına yer verilen analiz listesi ile Mekanik Tesisat/Elektrik Tesisat İşleri Örnek Analiz Formatı gözetilerek oluşturulmuş malzeme ve montaj bedeli üzerinden açıklama yapılmasının istendiği tesisat analiz listesine yer verilmiştir. Bu bağlamda idarenin sorgulama yapmış olduğu isteklilere gönderdiği 73 poz analizine ilişkin olarak; inşaat iş kalemine dahil 10 adet özel poz için analiz girdilerinin ve miktarlarının belirtildiği analiz formatının, 3 adedi özel poz olmak üzere 18 tesisat pozuna ilişkin ise yalnızca malzeme ve montaj bedelinin gösterilmesinin istendiği analiz formatına yer verildiği görülmüş ve idarenin gerçekleştirmiş olduğu aşırı düşük teklif sorgulamasının mevzuat düzenlemelerine uyumlu olduğu anlaşılmıştır.
Yılkanur İnş. San. ve Tic. A.Ş.nin 17.08.2015 tarihli cevap yazısı ve ekinde yer alan bilgi ve belgelerle aşırı düşük teklif açıklamasında bulunduğu diğer istekli olan Güçar İnş. San. ve Tic. A.Ş.nin ise açıklama sunmadığı tespit edilmiştir.
İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından 17.08.2015 tarihli yazı ve ekindeki belgelerle aşırı düşük tekliflerine ilişkin açıklama yapılmış olup bu kapsamda, müteahhit kârı ve genel giderler icmali, hesap cetveli, analiz girdilerinin miktar ve birim fiyatlarının da belirtildiği analizler, 21’i nakliye gideri yardımcı analizi olmak üzere 234 analiz girdisinden oluşan açıklama yapılan analiz girdileri listesi, nakliyeye ilişkin hafriyat döküm mesafesini gösterir harita, 36 kalemden oluşan malzeme listesi ile fiyat teklifleri sunulmuştur.
Açıklama kapsamında işçilik girdileri için asgari işçilik maliyetinin altında ücret belirlendiği iddiasına yönelik yapılan incelemede Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.9’uncu maddesinde yer alan “45.1.9. İş kalemleri/gruplarına ait analizler ile yardımcı ve/veya alt analizlerde yer alan işçilik fiyatları ihale tarihinde yürürlükte olan saatlik asgari ücretin altında olamaz.” şeklindeki açıklamalara göre ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından sunulan bütün analizlerde yardımcı ve alt analizlerde olduğu gibi (01.07.2015-31.12.2015 dönemine ait) saatlik işçilik ücreti üzerinden açıklama yapıldığı görüldüğünden başvuru sahibinin bu iddiası yerinde görülmemiştir.
Açıklama kapsamında analiz girdilerinin miktarlarının düşürülerek analiz fiyatının düşük çıkmasının sağlandığı iddiasına yönelik yapılan incelemede; ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından açıklama yapılması istenen 73 adet iş kalemi için analiz düzenlendiği, bunlardan 60 adedi için kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanan pozlara ait analiz formatının kullanıldığı, 13 adet özel poz için idarenin sorgulama kapsamında kendisine vermiş olduğu analiz formatı göz önünde bulundurularak analiz oluşturulduğu, düzenlenen bu 73 adet iş kalemine ait analizlerde, analiz girdileri miktarlarında herhangi bir azaltımda bulunulmadığı anlaşıldığından başvuru sahibinin bu iddiası yerinde görülmemiştir.
Başvuru sahibinin metraj farkları ile ilgili iddiasının değerlendirilebilmesi için idarece yaklaşık maliyete esas olmak üzere hesaplanan miktarlarla, ihale üzerinde bırakılan istekli ile ekonomik açıdan ikinci avantajlı istekli tarafından hesap cetvelinde belirtilen miktarlar üzerinden bir tablo oluşturulmuş olup söz konusu tabloya aşağıda yer verilmiştir.
Poz No
İdarenin miktarı
Yılkanur İnş.
% S-Fark
12.218224
2.379,00
4.000,000
68,14
14.1714/1
54.000,00
50.000,000
-7,41
15.23283
9.369,80
25.000,000
166,81
17.156/MK
39.314,00
40.000,000
1,74
22.081
1.078,85
1.265,000
17,25
22.082
1.597,54
1.580,000
-1,10
23.243/23
5.159,79
5.000,000
-3,10
27.525/1A
79.564,98
102.000,000
28,20
27.528/2
118.682,98
210.000,000
76,94
27.560/IB
45.100,00
41.000,000
-9,09
22.5.1.4/008
3,00
3,000
0,00
AGP-YA0001
34.637,00
36.000,000
3,94
MSB.568/A2B
9.504,14
10.000,000
5,22
735-102
12.021,00
12.000,000
-0,17
TK-AH-0021
42.847,07
48.650,000
13,54
TK-AL-0009
4.101,85
5.500,000
34,09
TK-CEP-0005/C
4.905,00
4.500,000
-8,26
TK-CEP-0006
6.219,81
15.000,000
141,17
TK-KP-0004/A
5.790,56
8.700,000
50,24
TK-KP-0007/A
1.385,65
1.390,000
0,31
TK-KP-0013/A
3.558,75
3.250,000
-8,68
833-301
31,00
55,000
77,42
TK-YLT-0005/C
44.495,53
42.000,000
-5,61
Y.15.006/2B
79.861,92
85.000,000
6,43
Y.16.050/02
6.307,91
6.000,000
-4,88
105-607
24,00
32,000
33,33
Y.16.050/05
41.477,63
41.500,000
0,05
Y.18.001/C11
31.166,35
36.500,000
17,11
Y.18.001/C14
12.614,56
15.000,000
18,91
Y.18.001/C15
26.854,07
33.500,000
24,75
Y.18.201/A01B
15.880,27
15.000,000
-5,54
Y.18.461/005
21.828,14
26.500,000
21,40
833-552
1.038,00
1.250,000
20,42
904-226
24,00
24,000
0,00
Y.19.055/023
54.982,50
57.500,000
4,58
Y.19.085/023
9.918,00
8.700,000
-12,28
165-720
2.944,00
4.250,000
44,36
Y.21.001/02
36.630,00
33.000,000
-9,91
Y.21.040
73.455,35
76.176,000
3,70
Y.21.051/C01
63.846,66
75.000,000
17,47
Y.21.051/C03
86.579,71
100.000,000
15,50
Y.21.101/01
16.097,72
15.650,000
-2,78
Y.21.280/02
30.042,14
29.000,000
-3,47
Y.23.011
955,18
1.050,000
9,93
Y.23.014
981,00
900,000
-8,26
Y.23.015
1.860,59
2.600,000
39,74
Y.23.152
49.725,00
45.000,000
-9,50
Y.23.241
99.914,62
108.000,000
8,09
Y.25.003/21
25.479,82
40.000,000
56,99
905-224
7,00
7,000
0,00
Y.25.003/22
194.027,90
206.000,000
6,17
169-1213
581,00
632,000
8,78
201-400
-
-
-
Y.25.004/01
41.089,73
36.918,000
-10,15
Y.25.004/05
18.865,94
35.000,000
85,52
216.951
50,00
66,000
32,00
Y.26.005/403
20.704,84
18.500,000
-10,65
905-226
24,00
24,000
0,00
Y.26.006/405
26.705,00
24.500,000
-8,26
Y.26.015/003
8.578,90
10.000,000
16,57
Y.26.020/012A
7.079,52
7.000,000
-1,12
921-503
371,00
375,000
1,08
Y.26.020/032A
5.573,15
5.250,000
-5,80
225.213
160,00
160,000
0,00
Y.27.501/02
83.005,65
122.500,000
47,58
Y.27.501/08
31.740,00
27.600,000
-13,04
Y.27.581
67.241,60
72.000,000
7,08
Y.27.583
50.289,23
50.000,000
-0,58
Özel AtkBc2
504,00
530,000
5,16
özel-d1
-
-
-
Y.28.645/C26
6.306,68
6.250,000
-0,90
923-102
55,00
55,000
0,00
Özel.4
632,00
650,000
2,85
Metraj farklılıkları değerlendirilirken açıklama istenilen iş kalemleri arasında yer alan 201-400 poz numaralı (Bina içinde vidalı döşenmiş montaj malzemesi bedeli) iş kalemi ile Özel-d1 poz numaralı (Doğalgaz Abonelik, Sayaç Montajı ve Gaz Açma İşlemlerinin Yapılması) olmak üzere 2 adet iş kaleminin bu karşılaştırmaya dahil edilmemesi gerektiği, çünkü 201-400 poz numaralı iş kaleminin biriminin ‘%’ olduğu, söz konusu pozun bina içinde vidalı döşenmiş boruların maliyet tutarının belirli orandaki (2015 yılı ve önceki yıllar için %30’u) bir tutarının alınarak bunun montaj malzemesi bedeli olarak belirlenmesi anlamına geldiği dolayısıyla bu iş kalemine yönelik atfedilen miktarın aslında nakdi bir tutar olduğu ve bu nedenle idare ile istekli arasında göreceli bir miktar karşılaştırması yapılmasının mümkün olmadığı, Özel-d1 pozunda ise isteklinin idarece 634 adet olarak belirlenmiş miktarın, istekli tarafından fiyat teklifi alınırken 627 adet konut 1 adet ticaret merkezi 1 adet camii ve alt yapı ve çevre düzenlemesi işinin hepsi için bütün doğalgaz sayaçlarını içerecek şekilde fiyat teklifi ile sunulmuş olduğu, hesap cetvelinde de adet kısmının 1 olarak belirtildiği ancak sunulan fiyat teklifinin, idarece poz kapsamında yaptırılması düşünülen işin tamamını kapsadığı değerlendirildiğinden bu poza ait miktar karşılaştırmasının yapılamayacağı anlaşılmıştır.
Buna göre açıklama istenilen iş kalemlerinden;
- 30’uncu sırada yer alan Y.19.085/023 poz numaralı “elastomerik reçine esaslı sıvı plastik kaplama malzemesi ile 3 kat halinde toplam 1,5 mm kalınlıkta su yalıtımı yapılması” iş kalemi için metrajın idarenin belirlemiş olduğu metrajdan %12,28 oranında az olduğu,
- 44’üncü sırada yer alan Y.25.004/01 poz numaralı “brüt beton, sıvalı veya eski boyalı yüzeylere, astar uygulanarak akrilik esaslı su bazlı boya yapılması (dış cephe) “ iş kalemi için metrajın idarenin belirlemiş olduğu metrajdan %10,15 oranında az olduğu,
- 46’ncı sırada yer alan Y.26.005/403 poz numaralı “40x40 cm anma ebatlarında, her türlü desen ve yüzey özelliğinde,1. kalite, renkli seramik yer karoları ile 3 mm derz aralıklı döşeme kaplaması yapılması (karo yapıştırıcısı ile) iş kalemi için metrajın idarenin belirlemiş olduğu metrajdan %10,65 oranında az olduğu,
- 52’nci sırada yer alan Y.27.501/08 poz numaralı “350 kg çimento dozlu harçla tek kat kaba sıva yapılması” iş kalemi için metrajın idarenin belirlemiş olduğu metrajdan %13.04 oranında az olduğu anlaşılmıştır.
Anahtar teslimi götürü bedel üzerinden ihale edilen işlerde mevzuat uyarınca ihale konusu işe ilişkin uygulama projelerinin idarece hazırlanarak isteklilere verilmesi, isteklilerinde bu uygulama projeleri üzerinden imalat kalemlerine ilişkin metrajları kendilerinin hesaplaması ve tekliflerini oluşturması, imalat aşamasında da işi uygulama projesindeki şekliyle bitirmesi esastır. Yine anahtar teslimi götürü bedel üzerinden ihale edilen işlerde idarenin metrajları ile isteklilerin metrajlarının bire bir örtüşmesi beklenmemekle birlikte aradaki metraj farkının makul düzeyde olması gerekmektedir. Şikayete konu ihalenin de anahtar teslimi götürü bedel teklif alınmak suretiyle yapıldığı hususu dikkate alındığında, imalat miktarlarının ihale dokumanı içerisinde isteklilere verilememesi dolayısıyla isteklilerce miktar tespitinin proje, pursantaj listeleri ve mahal listeleri üzerinden hesaplanması gerektiğinden ve isteklilerce belirlenen miktarların ise idarenin belirlediği miktarlarla birebir örtüşmesi beklenemeyeceğinden söz konusu farklılıkların istikrar kazanmış kurul kararları doğrultusunda %10’a kadar makul kabul edilebilecek bir oranda olması gerekmektedir.
Yukarıda yer alan tabloya göre başvuru sahibi tarafından Y.19.085/023, Y.25.004/01, Y.26.005/403 ve Y.27.501/08 pozları için hesaplanan miktarların idarece belirlenen miktarlara göre makul kabul edilebilecek sınırlar içerisinde olmadığı, bu nedenle anılan isteklinin açıklamasının uygun bulunmaması hususunda başvuru sahibinin iddiası yerinde bulunmuştur.
İhale üzerinde bırakılan fiyat tekliflerinin güncel olmadığı ve üzerinde meslek mensubu onayının bulunmadığı iddialarına yönelik yapılan incelemede; Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.13.1’inci maddesinde “Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin üçüncü kişilerden fiyat teklifi alınması durumunda, öncelikli olarak fiyat teklifini veren kişiyle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından ilgisine göre teklife konu mal veya hizmet için maliyet tespit tutanağı (Ek-O.5) veya satış tutarı tespit tutanağı (Ek-O.6) düzenlenecektir. Tutanaklar fiyat teklifinin dayanağı olarak düzenlenecek olup, meslek mensubu tarafından muhafaza edilecek ve fiyat teklifinin ekinde idareye verilmeyecektir. Ancak idare veya Kurum tarafından gerekli görülmesi halinde bu tutanaklar meslek mensubundan istenebilecektir.
Maliyet tespit tutanağı dayanak alınarak fiyat teklifi sunulabilmesi için, fiyat teklifinin mamul/mala ilişkin olması halinde mamul/malın birim fiyatının, tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim maliyetin altında olmaması; fiyat teklifinin hizmete ilişkin olması halinde ise bu hizmetin birim fiyatının, tutanakta tespit edilen toplam birim maliyetin altında olmaması, bu tespitin (Ek-O.5) formunda yapılması, fiyat teklifi üzerine meslek mensubu tarafından “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre tarafımca düzenlenerek onaylanan (.../.../...) tarih ve (…) sayılı maliyet tespit tutanağındaki ortalama/toplam birim maliyet tutarının altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir.
Satış tutarı tespit tutanağı dayanak alınarak fiyat teklifi sunulabilmesi için teklif edilen birim fiyatın, ilgili tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmaması, bu tespitin (Ek-O.6) formunda yapılması, fiyat teklifi üzerine meslek mensubu tarafından “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre tarafımca düzenlenerek onaylanan (.../.../...) tarih ve (…) sayılı satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir.
Üçüncü kişilerden alınan fiyat tekliflerinin teklife konu alanda faaliyet gösterenlerden alınması gerekmekte olup, bu belgelerin ihale tarihinden önce düzenlenmiş olması zorunlu değildir.
Kaşeleme işlemi 8.4 üncü maddede belirtilen özel kaşe kullanılmak suretiyle yapılabileceği gibi, bu kaşe dışında meslek mensubuna ilişkin bilgileri içeren kaşe kullanılmak suretiyle de yapılabilir.” açıklaması uyarınca sunulan fiyat tekliflerinin ihale tarihinden önce veya sonra düzenlenebileceğinin belirtildiği, dolayısıyla fiyat tekliflerinin güncel olmadığı iddiasının geçerli olmadığı sonucuna varılmıştır. Öte yandan fiyat tekliflerinin meslek mensubunca onaylandığı, üzerinde TÜRMOB kaşesinin yer aldığı ve mevzuatta belirtilen yasal ibarenin fiyat teklifi üzerinde yer aldığı anlaşıldığından başvuru sahibinin ihale üzerinde bırakılan isteklinin sunmuş olduğu fiyat teklifleri üzerinde onay olmadığı iddiasının geçersiz olduğu sonucuna ulaşılmıştır.
Fiyat tekliflerine dayanak teşkil eden tespit tutanaklarının son veya bir önceki geçici vergi beyannamesi dönemine ilişkin olarak düzenlenmediği iddiasına yönelik yapılan incelemede; Kamu İhale Genel Tebliği’nin yukarıya aktarılan 45.1.13.1’inci maddesinde yer alan “Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin üçüncü kişilerden fiyat teklifi alınması durumunda, öncelikli olarak fiyat teklifini veren kişiyle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından ilgisine göre teklife konu mal veya hizmet için maliyet tespit tutanağı (Ek-O.5) veya satış tutarı tespit tutanağı (Ek-O.6) düzenlenecektir. Tutanaklar fiyat teklifinin dayanağı olarak düzenlenecek olup, meslek mensubu tarafından muhafaza edilecek ve fiyat teklifinin ekinde idareye verilmeyecektir. Ancak idare veya Kurum tarafından gerekli görülmesi halinde bu tutanaklar meslek mensubundan istenebilecektir…” şeklindeki açıklamaya göre maliyet/satış tutarı tespit tutanaklarının idare veya Kurum tarafından gerekli görülmesi halinde isteneceği hükme bağlanmıştır. İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından özel pozlarla ilgili olarak yapılan açıklamaların mevzuatın yukarıda yer alan tüm unsurlarını içerecek şekilde yapıldığı ve başvuru sahibinin iddiasının da belli bir belgeye dayalı olarak somut bir şekilde ortaya konulmadığı anlaşıldığından başvuru sahibinin iddia ettiği hususlara ilişkin olarak araştırılmasını gerektirecek herhangi bir durum tespit edilmediğinden maliyet/satış tutarı tespit tutanakları meslek mensubundan istenmemiştir.
3) Başvuru sahibinin 3’üncü iddiasına ilişkin olarak:
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “İhalelere yönelik başvurular” başlıklı 54’üncü maddesinde “İhale sürecindeki hukuka aykırı işlem veya eylemler nedeniyle bir hak kaybına veya zarara uğradığını veya zarara uğramasının muhtemel olduğunu iddia eden aday veya istekli ile istekli olabilecekler, bu Kanunda belirtilen şekil ve usul kurallarına uygun olmak şartıyla şikayet ve itirazen şikayet başvurusunda bulunabilirler.
…
İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmelik’in “Başvuru ehliyeti” başlıklı 5’inci maddesinde “İhale sürecindeki hukuka aykırı işlem veya eylemler nedeniyle bir hak kaybına veya zarara uğradığını veya zarara uğramasının muhtemel olduğunu iddia eden;
a) İstekli olabilecekler; ön yeterlik ve/veya ihale dokümanının verilmesi, ön yeterlik ve/veya ihale ilanında veya ön yeterlik ve/veya ihale dokümanında yer verilen düzenlemeler ve/veya bu düzenlemeler ile idari uygulamalar arasındaki uyumsuzluklar,
b) Adaylar; belli istekliler arasında ihale usulü ile yapılan ihalelerde ön yeterlik başvurularının sunulması, değerlendirmesi ve sonuçlandırılmasına ilişkin idari işlem ve eylemler; belli istekliler arasında ihale usulü ile yapılan danışmanlık hizmet alımı ihalelerinde ise kısa listeye alınmış olmaları kaydıyla ayrıca ihale daveti ve/veya ihale dokümanının gönderilmesi, ihale dokümanında yer verilen düzenlemeler ve/veya bu düzenlemeler ile idari uygulamalar arasındaki uyumsuzluklar,
c) İstekliler; yeterlik başvurularının veya tekliflerin sunulması, değerlendirilmesi ve ihalenin sonuçlandırılmasına ilişkin idari işlem veya eylemler,
hakkında başvuruda bulunabilir.” hükmü yer almaktadır.
Başvuru sahibi isteklinin ihale komisyonunca ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi olarak belirlendiği, dolayısıyla bu isteklinin ihale üzerinde bırakılan istekli haricindeki diğer isteklileri de şikayete konu etmiş olması, uğramış olduğunu iddia ettiği hak kaybını veya zararı engellemeye yönelik olmadığı değerlendirildiğinden bu iddianın yalnızca ihale üzerinde bırakılan istekli yönünden değerlendirilmesi, diğer istekliler yönünden ise eşit muamele ilkesi gereğince değerlendirilmesi gerekmektedir.
4734 sayılı Kanun’un 10’uncu maddesinde, ihaleye katılacak isteklilerden, mesleki ve teknik yeterliklerinin belirlenmesine ilişkin olarak, isteklinin mevzuatı gereği ilgili odaya kayıtlı olarak faaliyette bulunduğunu ve teklif vermeye yasal olarak yetkili olduğunu kanıtlayan belgelerin istenebileceği hüküm altına alınmıştır.
Yapım İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin 38’inci maddesinde, “İhalelerde aday veya isteklilerden;
…
b) Tüzel kişi olması halinde, ilgili mevzuatı gereği kayıtlı olduğu ticaret ve/veya sanayi odasından, ilk ilan veya davet tarihinin ya da ihale veya son başvuru tarihinin içinde bulunduğu yılda alınmış, tüzel kişiliğin odaya kayıtlı olduğunu gösterir belgenin,
…
ç) Tüzel kişi olması halinde, ilgisine göre tüzel kişiliğin ortakları, üyeleri veya kurucuları ile tüzel kişiliğin yönetimindeki görevlileri belirten son durumu gösterir Ticaret Sicil Gazetesi, bu bilgilerin tamamının bir Ticaret Sicil Gazetesinde bulunmaması halinde, bu bilgilerin tümünü göstermek üzere ilgili Ticaret Sicil Gazeteleri veya bu hususları gösteren belgeler ile tüzel kişiliğin noter tasdikli imza sirkülerinin,
istenilmesi zorunludur.
…
(4) İhale konusu işin yerine getirilmesi için alınması zorunlu olan ve ilgili mevzuatında o iş için özel olarak düzenlenen sicil, izin, ruhsat vb. belgelerin adaylar veya istekliler tarafından sunulmasına ilişkin hükümlere, ilan ve ön yeterlik şartnamesi veya idari şartnamede yer verilir. İş ortaklarının her birinin söz konusu belgeleri ayrı ayrı sunması, konsorsiyumda ise her bir ortağın kendi kısmına ilişkin belgeleri sunması zorunludur.” hükmü yer almaktadır.
Yapılan incelemede ihale üzerinde bırakılan isteklinin noter tasdikli imza sirkülerini sunmuş olduğu söz konusu imza sirkülerinde Yasin Yılmaz isimli şahsın 04.12.2014 tarihinden itibaren 1 yıl süre ile şirketi en geniş manada sevk ve idareye şirket unvanı altında vaaz edilecek münferiden imza ile şirketi temsil ve ilzama yetkili kılınmış olduğunun belirtildiği, ayrıca 09.12.2014 tarih ve 8711 sayılı Ticaret Sicil Gazetesi’nde de söz konusu şahsın Yönetim Kurulu Başkanı olarak belirlendiği ve 1 yıl süre boyunca tek imza ile şirketi her husus ve kademede yurt içinde ve yurt dışında temsil ve ilzama yetkili kılındığının kayıt altına alındığı anlaşılmıştır. Söz konusu isteklinin teklif mektubunun da yetkili kişi tarafından imzalanmış olduğu görülmüş olduğundan başvuru sahibinin bu iddiası yerinde görülmemiştir.
İhale üzerinde bırakılan isteklinin teminat mektubunun işin süresinin tamamını kapsamadığı iddiasına yönelik yapılan incelemede; kamu ihale mevzuatında geçici teminat mektubunun ihale konusu işin süresinin tamamını kapsaması gerektiğine yönelik bir hüküm ya da düzenleme yer almadığından bu iddia yerinde görülmemiştir.
4) Başvuru sahibinin 4’üncü iddiasına ilişkin olarak:
İhale konusu işin konut, ticaret merkezi, cami yapımı ile altyapı ve çevre düzenlemesi işi olduğu,
İhaleye ait İdari Şartname’nin 7.5’inci maddesinde “Mesleki ve teknik yeterliğe ilişkin belgeler ve bu belgelerin taşıması gereken kriterler:
7.5.1. İsteklinin, yurt içinde veya yurt dışında kamu veya özel sektöre bedel içeren bir sözleşme kapsamında taahhüt edilen ihale konusu iş veya benzer işlere ilişkin olarak;
a) İlk ilan tarihinden geriye doğru son onbeş yıl içinde geçici kabulü yapılan,
b) İlk ilan tarihinden geriye doğru son onbeş yıl içinde geçici kabulü yapılan işlerde, ilk sözleşme bedelinin en az % 80'i oranında denetlenen ya da yönetilen,
c) Devam eden işlerde; ilk sözleşme bedelinin tamamlanması şartıyla, ilk ilan tarihinden geriye doğru son onbeş yıl içinde gerçekleşme oranı toplam sözleşme bedelinin en az % 80'ine ulaşan ve kusursuz olarak gerçekleştirilen,
ç) Devam eden işlerde; ilk sözleşme bedelinin tamamlanması şartıyla, ilk ilan tarihinden geriye doğru son onbeş yıl içinde gerçekleşme oranı toplam sözleşme bedelinin en az % 80'ine ulaşan ve kusursuz olarak gerçekleştirilen işlerde; ilk sözleşme bedelinin en az % 80'i oranında denetlenen ya da yönetilen,
d) Devredilen işlerde, devir öncesindeki veya sonrasındaki dönemde ilk sözleşme bedelinin en az % 80'inin gerçekleştirilmesi şartıyla, ilk ilan tarihinden geriye doğru son onbeş yıl içinde geçici kabulü yapılan işlere ilişkin deneyimini gösteren belgeleri sunması zorunludur. İstekli tarafından teklif edilen bedelin % 80'inden az olmamak üzere, ihale konusu iş veya benzer işlere ait tek sözleşmeye ilişkin iş deneyimini gösteren belgelerin sunulması gerekir.” düzenlemesinin,
Aynı Şartname’nin 7.6’ncı maddesinde “11.06.2011 tarih ve 27961 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan "Yapım İşlerinde benzer iş grupları tebliği"‘nde yer alan B/II grubu işler benzer iş olarak kabul edilecektir. Bu ihale kapsamında; tamamlama, onarım, sondaj, güçlendirme, montaj işleri vb. yapım işlerine ait iş deneyim belgeleri benzer iş olarak kabul edilmeyecektir.
7.6.1. Mezuniyet belgeleri/diplomalar:
Mühendislik Fakültesi İnşaat Bölümü mezunu veya Mimarlık Fakültesi Mimarlık Bölümü mezunu olan elemanların diplomaları ihale konusu işe denk sayılacaktır.
Mezuniyet belgelerinin iş deneyimini tevsik için sunulması durumunda; mezuniyetten sonra geçen sürenin onbeş yıldan fazlasının değerlendirmeye alınabilmesi için, başvuru veya teklif kapsamında mezuniyet belgesi sahibine ait yapım işine ilişkin bir iş deneyim belgesinin sunulması zorunludur.” şeklinde düzenlemenin yer aldığı görülmüştür.
İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından teklif dosyasında T.C. Başbakanlık Toplu Konut İdaresi Başkanlığına gerçekleştirilen 2011/177143 İKN’li konut, geçici yaşam alanları, ilköğretim okulu, cami ile altyapı ve çevre düzenlemesi yapım ait iş deneyim belgesini sunulduğu, söz konusu işte uygulanan yapı tekniğine ilişkin olarak konutların tünel kalıp sistemi ile, sosyal donatıların konvansiyonel kalıp sistemi ile betonarme karkas şeklinde tanımlı inşaat tekniklerinin kullanıldığı, belgenin bu haliyle ihale konusu iş ve benzer iş tanımını karşıladığı anlaşılmıştır. Öte yandan; iş deneyim belge tutarının güncellenmemiş halinin 43.296.154,35 TL olduğu, EKAP üzerinden yapılan hesaplama sonucunda iş deneyim belgesinin güncel tutarının 53.981.999,96 TL olduğu, iş deneyimine belgesine konu bu işin %99 oranında Yılkanur İnşaat San. Tic. Ltd. Şti. ile %1 oranında Saçarlar İnş. Taah. Tic. ve San. Ltd. Şti.nin oluşturduğu iş ortaklığınca gerçekleştirildiği, netice olarak Yılkanur İnşaat San. Tic. Ltd. Şti.nin payına düşen belge tutarının 53.981.999,96 TL’nin %99’u olan 53.442.179,96 TL olduğu tespit edilmiş olup, bu tutarın da isteklinin teklif bedeli olan 58.270.000,00 TL’nin %80’i olan 46.616.000,00 TL’lik asgari iş deneyim karşıladığı anlaşıldığından başvuru sahibinin bu konudaki iddiası yerinde görülmemiştir.
Sonuç olarak, yukarıda mevzuata aykırılıkları belirtilen işlemlerin düzeltici işlemle giderilebilecek nitelikte işlemler olduğu tespit edildiğinden, ihale üzerinde bırakılan istekli olan Yılkanur İnş. San. ve Tic. A.Ş.nin açıklamalarının uygun bulunmayarak teklifinin reddedilmesi ve bu aşamadan sonraki işlemlerin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerekmektedir.
Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun'un 65'inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,
Anılan Kanun'un 54'üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (b) bendi gereğince düzeltici işlem belirlenmesine,
Oyçokluğu ile karar verildi.
KARŞI OY
Başvuru sahibinin itirazen şikayet dilekçesinin ikinci maddesinde yer alan iddiasının incelenmesi neticesinde, Kurul çoğunluğunca, ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından sunulan metrajlar ile idarenin belirlemiş olduğu metrajlar arasında %10’u aşan metraj farklılıklarının bulunduğu, aşırı düşük teklif açıklamasının bu haliyle mevzuata uygun olmadığı ve ihale üzerinde bırakılan isteklinin teklifinin değerlendirme dışı bırakılması gerektiği gerekçesiyle “düzeltici işlem belirlenmesine” karar verilmiştir.
Anahtar teslimi götürü bedel teklif alınan yapım işi ihalelerinde isteklilerden açıklamada bulunmaları istenilen her bir iş kaleminin veya grubunun gerek yaklaşık maliyet içerisindeki ağırlığı, gerekse isteklilerin teklif bedeli içerisindeki ağırlığı birbirinden farklılık göstermektedir.
İstekliler tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklamalarında teklif bedelini oluşturan imalat miktarlarının bazı iş kalemlerinde idarece yaklaşık maliyetin bulunmasında kullanılan imalat miktarlarından fazla hesaplanması, bazı iş kalemlerinde eşit hesaplanması diğerlerinde ise eksik hesaplanması olağan bir durumdur.
Aşırı düşük teklif sorgulamasına tabi tutulan bir istekli tarafından açıklama istenilen bir iş kaleminin miktarının düşük hesaplanmasının isteklinin teklif bedelinin düşük hesaplanmasına yol açacağı ne kadar açıksa, açıklama istenilen başka bir iş kaleminin miktarının fazla hesaplanmasının da teklif bedelinin yüksek hesaplanmasına yol açacağı o kadar açıktır.
Dolayısıyla aşırı düşük teklif açıklamasının uygun olup olmadığına ilişkin kararın, isteklilerce hesaplanan miktarlar ile idarece hesaplanan miktarlar arasındaki farkın oranına bakılarak değil, açıklama istenilen tüm iş kalemlerine ilişkin miktar farklılıklarının toplam teklif bedeli üzerindeki etkisi dikkate alınarak, miktar farklılıkları nedeniyle teklif bedelinin makul sayılamayacak ölçüde düşük hesaplanıp hesaplanmadığına bakılarak verilmesi gerekmektedir.
Yapım işleri ihalelerinde isteklilerce yapılan aşırı düşük teklif açıklamalarının Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45’inci maddesindeki açıklamalar uyarınca değerlendirilmesi gerekmekte olup, idarece açıklama istenen iş kalemlerinden herhangi birine ilişkin makul farklılığın oranının ne olduğuna ve böyle bir değerlendirmenin işin bütünü dikkate alınmadan yapılmasına ilişkin bir düzenleme bulunmadığından, miktar farklılıkları nedeniyle isteklinin işin bütününe vermiş olduğu fiyat teklifinde toplamda maliyet avantajı elde edip etmediği ve bu maliyet avantajının isteklinin teklifinin aşırı düşük olmasına neden olacak ölçüde olup olmadığına bakılarak karar verilmesinin hakkaniyete daha uygun olacağı açıktır.
Bu çerçevede, isteklinin açıklama istenilen 73 iş kaleminin ikisi haricindeki 71iş kalemine ilişkin olarak yapılan değerlendirmede, 4 iş kaleminde (Y. 19.085/023, Y.25.004/01, Y.26.005/403 ve Y.27.501/08 poz numaralı) isteklinin sunmuş olduğu metraj hesaplarının idarenin metraj hesabından %10’u aşan oranda eksik olduğu, 39 iş kaleminde isteklinin sunmuş olduğu metraj hesaplarının idarenin metraj hesabından %10’u aşan oranda fazla olduğu, 6 iş kaleminde idare ile isteklinin metrajının eşit olduğu, geriye kalan 28 iş kaleminden 20 iş kaleminin idarenin belirlediği metrajlar ile isteklinin belirlemiş olduğu metrajlar arasında % 10’u aşmayan oranlarda farklılıklar olmasına rağmen, isteklinin söz konusu 71 iş kalemine ilişkin metraj farklılığının teklif ettiği fiyatlarla çarpımı sonucunda ise, isteklinin bu iş kalemleri bazında miktar farklılığının bütünlüğü yönünden avantaj sağlamadığı, aksine, isteklinin metrajı ile idarenin metrajı arasındaki farklar ile isteklinin öngördüğü birim fiyatları çarpıldığında, toplamda isteklinin teklif fiyatlarına göre 5.023.731,39 TL tutarında bir fazlalığın ortaya çıktığı, bu tutar fazlalığının isteklinin teklifinin lehine değil aksine aleyhine olumsuz etki yaptığının değerlendirildiği, bu durumda, açıklama istenen iş kalemlerinin tümü açısından ihale üzerinde bırakılan isteklinin teklifindeki bazı metrajların düşüklüğü yönünden açıklamasının kabul edilmemesinin uygun olmadığı değerlendirilmiştir.
Açıklanan nedenlerle, uyuşmazlığa konu ihalede, başvuru sahibinin ikinci iddiasına ilişkin olarak “itirazen şikayet başvurusunun reddine” karar verilmesi yönündeki düşüncemizle, Kurul çoğunluğunca verilen karara katılmıyoruz. (¤¤)
Full & Egal Universal Law Academy