(2709 S. K. m. 40) (4734 S. K. m. 4, 21, 30, 38, 54, 55, 65) (5174 S. K. m. 51) (Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği m. 29, 38, 59) (İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmelik m. 5, 6, 7, 8) (Kamu İhale Genel Tebliği m. 8, 10/A, 79) (İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Tebliğ m. 11)
Toplantı No: 2021/005
Gündem No: 30
Karar Tarihi: 03.02.2021
Karar No: 2021/UH.II-292
BAŞVURU SAHİBİ:
Öz Osmanlı Yemek İmalatı Dağıtım Pazarlama Otomotiv Gıda İnşaat Turizm Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi,
İHALEYİ YAPAN İDARE:
İzmir Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler İl Müdürlüğü,
BAŞVURUYA KONU İHALE:
2020/660693 İhale Kayıt Numaralı “Yüklenici Firma Mutfağında Yemek Pişirme Yoluyla Mamul Yemek Alımı Dağıtımı ve Servis Hizmetleri İşi” İhalesi
KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:
İzmir Aile Çalışma ve Sosyal Hizmetler İl Müdürlüğü tarafından 04.12.2020 tarihinde pazarlık usulü ile gerçekleştirilen “Yüklenici Firma Mutfağında Yemek Pişirme Yoluyla Mamul Yemek Alımı Dağıtımı ve Servis Hizmetleri İşi” ihalesine ilişkin olarak Öz Osmanlı Yemek İmalatı Dağıtım Pazarlama Otomotiv Gıda İnşaat Turizm Sanayi ve Ticaret Limited Şirketinin 21.12.2020 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 22.12.2020 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 25.12.2020 tarih ve 58777 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 25.12.2020 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.
Başvuruya ilişkin olarak 2020/2127 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.
KARAR:
Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.
İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle,
1- İhale komisyonu kararının tebliği yazısında şikâyet başvuru süresinin 10 gün olarak belirtildiği bu nedenle idareye yaptıkları şikâyet başvurusunun, ihale komisyonun kararının tebliğ edildiği günden itibaren, 5 gün içerisinde yapılmağı gerekçesiyle reddedilmesinin yerinde olmadığı,
2- İhalenin 1’inci ve 2’nci kısmı üzerinde bırakılan istekliler (Atlantik Yem. Ltd. Şti.) ve (Smc Yem. Ltd. Şti.-Temsa Hiz. Ltd. Şti. İş Ortaklığı) tarafından öngörülen işçilik maliyetinin, toplam öğün sayısına bölünmesi sonucunda ulaşılacak tutarın, birim öğün başına düşen işçilik maliyetini dahi karşılamayacağı, bu tutar üzerinden birim maliyet hesabı yapıldığında, ara öğünlere ait birim işçilik maliyeti ile birim ana girdi maliyetleri toplamının ara öğünler için teklif edilen birim fiyatın üzerinde olduğu, dolayısıyla ara öğün için teklif edilen birim fiyatın işçilik maliyetini karşılamadığı bu nedenle İdari Şartname’nin “Diğer Hususlar” başlık 48’inci maddesinde yer alan düzenlemeler gereğince bahse konu isteklilerin tekliflerinin değerlendirme dışı bırakılması gerektiği,
3- Atlantik Yem. Ltd. Şti. ve SMC Yem. Ltd. Şti.-Temsa Hiz. Ltd. Şti. İş Ortaklığı tarafından sunulan İdari Şartname’nin 7.1.b.2’nci maddesi kapsamında Ticaret Sicil Gazetesi’nin, anılan şirketlerin son ortaklık durumunu göstermediği, teklifi imzalayan kişinin şirketi temsile yetkili olmadığı, anılan isteklilerce sunulan işletme kayıt belgelerinin Tarım ve Orman Bakanlığının resmi internet sitesinde yer alan sorgulama sayfasında kayıtlı olmadığı bu nedenle bahse konu isteklilerin tekliflerinin değerlendirme dışı bırakılması gerektiği,
4- Mevzuat hükümlerine aykırı yapılan düzenlemelerin ihalede çelişkili teklifler verilmesine sebep olduğu,
5- Atlantik Yem. Ltd. Şti. tarafından yapılan aşırı düşük teklif açıklamasının Kamu İhale Tebliği’nin 79’uncu maddesine uygun olmadığı ve teklifinin reddedilmesi gerektiği şöyle ki,
a) Malzemeli yemek hesap sunum cetvelinde yer alan ana girdilerin birim fiyatları ile bu fiyatların tevsiki için sunulan belgelerdeki birim fiyatların uyumlu olmadığı,
b) İstekli tarafından oluşturulan yemek reçetelerinin Teknik Şartname’de yer alan yemek reçeteleriyle içerik ve miktar açısından aynı olmadığı,
c) Teknik Şartname’de 1’inci grup, 2’nci grup, 3’üncü grup ve 4’üncü grup ve 5’nci grup yemekler olarak adlandırılan yemekler içerisindeki ürünlerin Tebliğ’in 79’uncu maddesine uygun olarak açıklanmadığı, şöyle ki, örnek menüdeki yemeklerdeki ana girdilerin birim fiyatları Ek.-H.4 cetveline ve yemek reçetelerine hatalı yansıtıldığı, söz konusu ürünlere ilişkin ana girdiler tablosundaki birim fiyatların, bu fiyatların tevsiki için sunulan belgelerdeki birim fiyatlarla uyumlu olmadığı, ana girdiler için öngörülen birim fiyatın borsa bültenindeki asgari fiyatlar olduğu,
ç) Ana girdilerin birim fiyatının tevsiki için sunulan borsa fiyatlarının ihale tarihinden önceki son 12 aydan daha eski olduğu,
d) Malzemeli yemek hesap sunum cetvelinin açıklama yöntemleri kısmında ortalama birim fiyatların, birim fiyatların tevsikine ilişkin belgelerin kaçıncı sayfasında olduğunun belirtilmediği,
e) Malzemeli yemek hesap sunum cetvelindeki ana girdi maliyeti ile işçilik maliyeti toplamının teklif tutarına oranının (0,8-0,95) arasında olmadığı,
f) Açıklamada örnek yemek menüsündeki etli, tavuklu ve sebzeli yemeklerin içerisindeki dana köftelik et, dana kuşbaşılık et, dana tranç et, dana kıyma, dana antrkot, kuzu eti, kuzu döş, tavuk pirzola, tavuk fileto tavuk suyu, tavuk göğüs fileto ve tavuk göğüs girdi miktarlarının olması gerekenden daha düşük miktarlar öngörüldüğü, söz konusu girdilerin birim fiyatlarının Ana Girdiler Tablosu’na eksik olarak yansıtıldığı,
g) Ana girdilerin açıklanmasında Ankara Ticaret Borsası Bültenleri kullanılmışsa ve bu bültenlerdeki ortalama ürün birim fiyatlarının, ürünlerin açıklanmasında kullanılan “en az” fiyatından daha düşük olup olmadığının incelenmesi gerektiği, düşükse açıklamanın uygun olmayacağı,
ğ) İhale dokümanı düzenlemelerine göre yemeklerde zeytinyağı kullanılması gerektiği, açıklama kapsamında sunulan yemek reçetelerinde Ayçiçek yağı ve mısırözü yağı dikkate alındığı,
h) İhale dokümanı düzenlemelerinden yemeklerde kullanılacak dana kıymanın dışarıdan hazır olarak alınmayacağı anlaşılıyorken, dana kıymanın birim fiyatının borsa bültenleri veya Ek.O7 tutanağıyla açıklanmasının yerinde olmadığı, öngörülen dana kıyma birim fiyatının dana eti birim fiyatından düşük olmaması gerekirken düşük olduğu,
ı) Süt, yoğurt, pet su gibi ürünlerin birim fiyatlarını kamu kurumu niteliğini haiz kuruluşların fiyat listeleri ile açıkladığı, söz konusu listelerin ihale ilanı ve ihale tarihi arasında (ihale tarihi hariç) olmadığı, ihale ilan tarihinden önceki tarihli fiyat listeleri ile açıklandığı,
i) Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79.2.2.2 ve 79.2.2.3’üncü maddeleri kapsamında açıklamada kullanılan kamu kurum ve kuruluşları tarafından sunulan mal ve hizmetlere ilişkin fiyatları gösteren belgelerde tarih bulunmadığı, ilgili kurumun internet sayfasından temin edilen bilgisayar çıktısının sunulduğu, bu nedenle söz konusu ürünlerin birim fiyatları için kullanılan fiyat listelerinin hangi tarih aralığına ait olduğunun teyit edilemeyeceği,
j) Bazı ürünlerin açıklanmasında sunulan toptancı hal fiyatlarının ilgili toptancı hal idaresi onaylı olmadığı, internet çıktısı olduğu ve teyidinin yapılamadığı,
k) Sunulan Ek-O.7 maliyet/satış tutarı tespit tutanağının anılan Tebliğ’in 79.2.2.7’nci maddesinde uygun olarak düzenlenmediği, şöyle ki, tutanaktaki ana girdilerin fiyatları ağırlıklı ortalama birim maliyetlerin altında olduğu, toplam tutarlarının yanlış hesaplandığı, üretilen/alımı/satımı yapılan malların miktarlarının ihale konusu ihtiyacın yarısı kadar olmadığı, tutanakta tarih ve sayı bilgisinin bulunmadığı, tutanağın her sayfasının ilgili meslek mensubunca kaşelenip imzalanmadığı, tutanağın 1’inci sayfasındaki meslek mensubu bilgileri ile meslek mensubu kaşesinde yer alan bilgilerin farklı olduğu, ilgili meslek mensubu faaliyet belgesinin sunulmadığı, sunulmuş olsa dahi belgenin geçerlilik süresinin dolduğu, söz konusu tabloda üreticisi olduğu ürünler ile satıcısı olduğu ürünlerin ayrı tablolar halinde gösterilmediği, tutanakta her bir ana girdi için satır açılmadığı,
l) Yemeklerde verilecek içme suyu (pet su) için açıklama yapılmadığı, içme suyunun (pet su) birim öğün maliyet hesabında dikkate alınmadığı,
m) Kırmızı et, beyaz et, balık, kuru gıdalar, sebze ve meye maliyetlerinin tevsiki amacıyla açıklama kapsamında fiyat teklifinin kullanıldığı, bu durumun anılan Tebliğ’in 79.2.6’ncı maddesine aykırı olduğu,
n) Açıklama kapsamında sunulan fiyat tekliflerinin anılan Tebliğ’de yer alan açıklamalara uygun olmadığı,
o) Açıklama kapsamında yürüklükten kaldırılan tebliğ açıklamalarında yer alan toplam miktar ve toplam tutar açıklaması yapıldığı iddialarına yer verilmiştir.
Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.
1) Başvuru sahibinin 1’inci iddiasına ilişkin olarak:
Anayasa’nın “Temel hak ve hürriyetlerin korunması” başlıklı 40’ncı maddesinde “Anayasa ile tanınmış hak ve hürriyetleri ihlal edilen herkes, yetkili makama geciktirilmeden başvurma imkanının sağlanmasını isteme hakkına sahiptir.
Devlet, işlemlerinde, ilgili kişilerin hangi kanun yolları ve mercilere başvuracağını ve sürelerini belirtmek zorundadır.
Kişinin, Resmî görevliler tarafından vaki haksız işlemler sonucu uğradığı zarar da, kanuna göre, Devletçe tazmin edilir. Devletin sorumlu olan ilgili görevliye rücu hakkı saklıdır.” hükmü yer almaktadır.
4734 sayılı Kanun’un “İdareye şikayet başvurusu” başlıklı 55’inci maddesinde “Şikayet başvurusu, ihale sürecindeki işlem veya eylemlerin hukuka aykırılığı iddiasıyla bu işlem veya eylemlerin farkına varıldığı veya farkına varılmış olması gereken tarihi izleyen günden itibaren 21 inci maddenin (b) ve (c) bentlerine göre yapılan ihalelerde beş gün, diğer hallerde ise on gün içinde ve sözleşmenin imzalanmasından önce, ihaleyi yapan idareye yapılır. İlanda yer alan hususlara yönelik başvuruların süresi ilk ilan tarihinden, ön yeterlik veya ihale dokümanının ilana yansımayan diğer hükümlerine yönelik başvuruların süresi ise dokümanın satın alındığı tarihte başlar.
İlan, ön yeterlik veya ihale dokümanına ilişkin şikayetler birinci fıkradaki süreleri aşmamak üzere en geç ihale veya son başvuru tarihinden üç iş günü öncesine kadar yapılabilir. …
…
İdare, şikayet başvurusu üzerine gerekli incelemeyi yaparak on gün içinde gerekçeli bir karar alır.
Belirtilen süre içinde bir karar alınmaması durumunda başvuru sahibi tarafından karar verme süresinin bitimini, süresinde alınan kararın uygun bulunmaması durumunda ise başvuru sahibi dahil aday, istekli veya istekli olabilecekler tarafından idarece alınan kararın bildirimini izleyen on gün içinde Kuruma itirazen şikayet başvurusunda bulunulabilir.
…” hükmü yer almaktadır.
İhaleye ait İdari Şartname’nin “İdareye ilişkin bilgiler” başlıklı 1’inci maddesinde “1.1. İdarenin;
a) Adı: Aile Çalışma ve SosyaI Hizmetler İl Müdürlüğü AİLE, ÇALIŞMA VE SOSYAL HİZMETLER BAKANLIĞI BAKAN YARDIMCILIKLARI
…” düzenlemesi,
Aynı Şartname’nin “İhale konusu işe ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde “2.1. İhale konusu hizmetin;
a)Adı: Yüklenici firma mutfağında yemek pişirme yoluyla mamul Yemek alımı dağıtımı ve servis hizmetleri işi
…” düzenlemesi,
Aynı Şartname’nin “İhaleye ilişkin bilgiler ile ihale ve son teklif verme tarih ve saati” başlıklı 3’üncü maddesinde “3.1.
a)İhale kayıt numarası: 2020/660693
b) İhale usulü: Pazarlık Usulü 21/b bendi.
…” düzenlemesi,
Aynı şartnamenin “Kısmi teklif verilmesi” başlıklı 20’nci maddesinde “20.1.Bu ihalede kısmi teklif verilebilir.
20.2. Kısmi teklife ilişkin açıklamalar
20.2.1.
1.kısım İzmir Kadın Konukevi Müdürlüğü
2.kısım İsmet Vural Kadın Konukevi Müdürlüğü
3.kısım İzmir 3. Kadın Konukevi Müdürlüğü
4.kısım Çiğli Çocuk Destek Merkezi Müdürlüğü” düzenlemesi yer almaktadır.
Şikayete konu ihalenin İzmir Aile Çalışma ve SosyaI Hizmetler İl Müdürlüğünün yüklenici firma mutfağında yemek pişirme yoluyla mamul yemek alımı dağıtımı ve servis hizmetleri alımı işi olduğu, ihalenin 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 21’inci maddesinin (b) bendi kapsamında gerçekleştirildiği, ihalenin 4 kısımdan oluştuğu, ihalenin 1 ve 2’nci kısımlarının şikayete konu edildiği anlaşılmıştır.
Yapılan incelemede başvuru sahibi istekliye EKAP üzerinden 11.12.2020 tarihinde tebliğ edilen “Kesinleşen ihale kararının bildirilmesi” konulu yazıda “Bu mektubun EKAP üzerinden bildirilmesi halinde bildirim tarihi tebliğ tarihi sayılacaktır.
Bu kararın bildiriminden itibaren 10 gün içinde idaremize şikayet başvurusunda bulunulabilir.” ifadesinin yer aldığı görülmüştür.
Başvuru sahibi tarafından idareye şikâyet başvurusunun 21.12.2020 tarihinde yapıldığı görülmüştür.
Aktarılan Anayasa hükmü gereğince kesinleşen ihale komisyonu kararına yönelik idareye yapılacak başvurunun kaç gün içerisinde yapılması gerektiğinin ihaleyi yapan idarece belirtmek zorunda olduğu anlaşılmaktadır.
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 21’inci maddesinin (b) bendine göre gerçekleştirilen şikayete konu ihalede kesinleşen ihale komisyonu kararına karşı idareye yapılacak başvuruların, kesinleşen ihale komisyonu kararının tebliğ edildiği tarihi izleyen günden itibaren 5 gün içinde yapılması gerektiği anlaşılmaktadır.
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun aktarılan hükmü gereğince bahse konu ihale komisyonu kararına yönelik idareye yapılacak başvurunun, ihale komisyonu kararının başvuru sahibine tebliğ edildiği tarihi izleyen günden itibaren 5 gün içerisinde yapılması gerekmekte ise de, idare tarafından kesinleşen ihale kararına yönelik idareye yapılacak başvurunun 10 gün içinde yapılabileceği yönünde anılan Kanun hükmüne aykırı olacak şekilde belirtilmesindeki sorumluluğun Anayasa’nın 40’ıncı maddesi gereğince başvuru sahibine yüklenemeyeceği değerlendirilmiştir.
Bu itibarla idareye yapılan başvurunun kesinleşen ihale komisyonu kararının tebliğ edildiği tarihi izleyen günden itibaren 10 gün içinde yapıldığı tespit edildiğinden idareye yapılan başvurunun süre yönünden reddedilmesi işleminin yerinde olmadığı anlaşıldığından, söz konusu iddianın yerinde olduğu sonucuna varılmıştır.
2) Başvuru sahibinin 2’nci iddiasına ilişkin olarak:
İhaleye ait İdari Şartname’nin “Diğer hususlar” başlıklı 48’inci maddesinde “48.1.Yüklenici firma 18 yaşından küçük işçi çalıştırmayacaktır.
48.2.Yüklenici, idare tarafından sözleşmeye davet yazısının kendisine tebliğ edildiği tarih itibarıyla bir hizmet akdine bağlı olarak çalıştırdığı işçiler hariç, sözleşme konusu işte çalıştırmak üzere hizmet akdi yaparak istihdam edeceği personeli, ihale dokümanında belirlenen nitelikleri taşıyan, Türkiye İş Kurumuna kayıtlı işçiler arasından, 25/6/2003 tarihli ve 4904 sayılı Türkiye İş Kurumu Kanunu ve ilgili mevzuatı çerçevesinde bu Kurumun internet portalına üye olarak doğrudan ya da Kurumun İl ve Şube Müdürlüklerine başvuruda bulunarak bu birimlerde görevli personel aracılığıyla ve kendisinin belirleyeceği seçme yöntemini kullanmak suretiyle temin edecektir.
48.3. Firma kuruluşta çalışacak personel listesini idareye işe başlanılan gün itibariyle bildirecek ve idarenin bilgisi dışında değişiklik yapamayacaktır.
48.4.Çalışanların iş güvenliği sorumluluğu yürürlükteki İş Kanunu çerçevesinde tamamen yüklenici firmaya aittir. Yüklenici firma, konuyla ilgili her türlü tedbiri almak zorundadır. Yüklenici firma hiçbir ihtara gerek kalmaksızın lüzumlu emniyet tedbirlerini zamanında almak ve kazalardan korunma usul ve çarelerini personeline öğretmekle yükümlüdür. Bu itibarla taahhüdün ifası sırasında işçilerin bina dâhilinde ve çevresinde ihmal, dikkatsizlik ve tedbirsizlik ile ehliyetsiz işçiler kullanmaktan dolayı kazaya uğramaları, yaralanmaları, hayatlarını kaybetmeleri veya herhangi bir sebeple vuku bulabilecek kazalardan yüklenici firma sorumlu olacaktır. Firma yapacağı hizmetlerle ilgili olarak çalıştıracağı personel hakkında mevcut yasa, yönetmelik, tüzük hükümleri ile diğer mesleki vecibelerle ilgili sözleşme tarihinden sonra çıkacak olan mevzuata da uygun olarak Sosyal Güvenlik Kurumu Kanunu ve İş Kanunu hükümleri doğrultusunda, işçi sağlığı ve iş güvenliği önlemlerinin alınmasından tek başına sorumlu olacaktır.” düzenlemesi yer almaktadır.
İhale komisyonu kararından ihalenin şikayete konu 1’inci kısmında 5 istekli tarafından teklif verildiği, idarece hesaplanan sınır değerin altında teklif verdiği tespit edilen Atlantik Yem. Tic. Ltd. Şti.nden aşırı düşük teklif açıklaması istenildiği, anılan istekli tarafından sunulan açıklamanın uygun bulunduğu ve bahse konu kısmın Atlantik Yem. Tic. Ltd. Şti. üzerinde bırakıldığı, başvuru sahibi Öz Osmanlı Yem. Tic. Ltd. Şti.nin ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi istekli olarak belirlendiği,
Şikayete konu 2’nci kısımda ise 4 istekli tarafından teklif verildiği, idarece hesaplanan sınır değerin altında teklif bulunmadığı, bahse konu kısmın Smc Yem. Ltd. Şti.-Temsa Hiz. Ltd. Şti. İş Ortaklığı üzerinde bırakıldığı başvuru sahibi Öz Osmanlı Yem. Tic. Ltd. Şti.nin ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi istekli olarak belirlendiği anlaşılmıştır.
İdari Şartname düzenlemeleri incelendiğinde başvuru sahibinin iddiasında yer verdiği şekilde öngörülen işçilik maliyetinin, toplam öğün sayısına bölünmesi sonucunda ulaşılacak tutarın, birim öğün başına düşen işçilik maliyetini dahi karşılamadığı, bu tutar üzerinden birim maliyet hesabı yapıldığında, ara öğünlere ait birim işçilik maliyeti ile birim ana girdi maliyetleri toplamının ara öğünler için teklif edilen birim fiyattan az olması gerektiği yönünde bir düzenlemenin bulunmadığı görülmüştür.
Aktarılan tespit neticesinde itirazen şikayet dilekçesinde iddianın dayanağı olarak yer verilen İdari Şartname’nin 48’inci maddesinde, dilekçede yer verildiği şekilde bir düzenlemenin bulunmadığı, ayrıca, ihale konusu işin malzemeli yemek hizmeti alımı işi olduğu söz konusu ihalede ana girdi ve yardımcı girdiler maliyetiyle birlikte işçilik maliyeti dikkate alınarak bir adet yemeğin (herhangi bir öğünde 1 kişiye verilecek yemek) fiyatı üzerinden teklifin hesaplanmasının esas olduğu, her adet yemek için ayrı bir işçilik hesaplanmasının zorunlu olmadığı birlikte değerlendirildiğinde başvuru sahibinin 2’nci iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.
3) Başvuru sahibinin 3’üncü iddiasına ilişkin olarak:
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Tekliflerin hazırlanması ve sunulması başlıklı” 30’uncu maddesinde “…Teklif mektupları yazılı ve imzalı ol arak sunulur.
…ve teklif mektubunun ad, soyad veya ticaret unvanı yazılmak suretiyle yetkili kişilerce imzalanmış olması zorunludur. …” hükmü yer almaktadır.
Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “İstenecek belgeler” başlıklı 29’uncu maddesinde “(1) Ekonomik ve mali yeterlik ile mesleki ve teknik yeterliğin değerlendirilmesinde kullanılmak üzere istenecek belgeler aşağıdaki esaslara göre belirlenir:
a) İhale konusu işin yaklaşık maliyetine bakılmaksızın tüm ihalelerde; adayın veya isteklinin teklif vermeye yasal olarak yetkili olduğunu gösteren belgelerin,
…
(4) Yukarıda sayılan belgeler dışında, Kanunun 10 uncu maddesinde yer alan diğer belgelerden hangilerinin yeterlik değerlendirmesinde kullanılmak üzere isteneceği, ihale konusu işin niteliğine uygun biçimde ve bu Yönetmelikte düzenlenen esaslar çerçevesinde idare tarafından belirlenir.
…” hükmü,
Aynı Yönetmelik’in “Aday veya isteklinin mesleki faaliyetini sürdürdüğünü ve teklif vermeye yetkili olduğunu gösteren belgeler” başlıklı 38’inci maddesinde “İhalelere katılacak aday veya istekliler tarafından,
…
b) Tüzel kişi olması halinde, bu Yönetmelik ekinde yer alan Tüzel Kişilerde Ortaklık Bilgilerine ve Yönetimdeki Görevlilere İlişkin Son Durumu Gösterir Belge ile tüzel kişiliğin noter tasdikli imza sirkülerinin, teklif kapsamında sunulması zorunludur. Ayrıca aday veya isteklilerin ihale tarihi itibarıyla mesleki faaliyetlerini mevzuatı gereği ilgili odaya kayıtlı olarak sürdürmesi gerekmekte olup, ihale üzerinde kalan isteklinin sözleşme imzalanmadan önce, bu durumu tevsik eden belgeleri 4734 sayılı Kanun ve ilgili mevzuat ile ön yeterlik ve ihale dokümanında yer alan düzenlemelere uygun olarak sunması gerekmektedir.
(2) Vekaleten ihaleye katılma halinde; vekil adına düzenlenmiş, ihaleye katılmaya ilişkin noter onaylı vekaletname ile vekilin noter tasdikli imza beyannamesinin sunulması zorunludur.
...” hükmü yer almaktadır.
İhale tarihinde yürürlükte bulunan Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Tüzel kişilerin teklif vermeye yetkili olduğunu gösteren belgeler” başlıklı 10/A maddesinde “10/A.1. İhaleye katılabilmek için başvuru veya teklif dosyasında sunulması gereken, tüzel kişi aday ve isteklilerin teklif vermeye yetkili olduğu hususunda son durumu gösterir belgelere ilişkin mevzuatta geçen “tüzel kişi ortakları” ifadesinden, bu ortakların ilgisine göre ad, soyad/ticaret unvanı, T.C. kimlik numarası/vergi kimlik numarası ile ortaklık oranları (halka arz edilen hisseler hariç); “tüzel kişilerin yönetimindeki görevliler” ifadesinden ise, teklif veya başvuru mektubu ya da sözleşme imzalamaya ve sözleşmenin yürütülmesi konusunda yetkili olanlar da dahil olmak üzere; tüzel kişiliği temsile ve yönetime yetkili kişilerin ad, soyad/ticaret unvanı, T.C. kimlik numarası/vergi kimlik numarası anlaşılır. Ancak, bu bilgileri göstermek üzere teklif ekinde sunulan belgelerde T.C. kimlik numaralarının beyan edilmemesi veya beyan edilen T.C. kimlik numaralarının teyit edilememesi durumunda teklif bu gerekçe ile değerlendirme dışı bırakılmaz.” açıklaması yer almaktadır.
İhaleye ait İdari Şartname’nin İhaleye katılabilmek için gereken belgeler ve yeterlik kriterleri” başlıklı 7’inci maddesinde “7.1. İsteklilerin ihaleye katılabilmeleri için aşağıda sayılan belgeleri teklifleri kapsamında sunmaları gerekir
b) Teklif vermeye yetkili olduğunu gösteren imza beyannamesi veya imza sirküleri;
2) Tüzel kişi olması halinde, bu Şartname ekinde yer alan Tüzel Kişilerde Ortaklık Bilgilerine ve Yönetimdeki Görevlilere İlişkin Son Durumu Gösterir Belge ile tüzel kişiliğin noter tasdikli imza sirküleri,
…
h)
İşletme Kayıt Belgesi
…
7.2. İhaleye iş ortaklığı olarak teklif verilmesi halinde;
7.2.1. İş ortaklığının her bir ortağı tarafından 7.1. maddesinin (a), (b) ve (h) bentlerinde yer alan belgelerin ayrı ayrı sunulması zorunludur. ...” düzenlemesi yer almaktadır.
Atlantik Yem. Ltd. Şti.ye ait teklif dosyası incelediğinde, ortaklık bilgileri ve yönetimindeki görevlilere ait belgenin,13.08.2015 tarihli ve 8883 sayılı Ticaret Sicil Gazetesi, şirkete ait imza sirküleri, vekaletname, vekil tayin edilen kişiye ait imza beyannamesinin, kendi adına düzenlenmiş işletme kayıt belgesinin teklif dosyasında yer aldığı görülmüştür.
Söz konusu belgeler incelendiğinde;
Ortaklık bilgileri ve yönetimindeki görevlilere ait belgede yer alan şirket ortakları ve yönetimindeki görevlilere ait bilgilerin 13.08.2015 tarihli ve 8883 sayılı Ticaret Sicil Gazetesi’nde yer alan bilgilerle uyumlu olduğu, Ticaret Sicil Gazetesi resmi web sayfasında yapılan sorgulamada 13.08.2015 tarihli ve 8883 sayılı Ticaret Sicil Gazetesi’nin şirketin ortaklık ve yönetimine ilişkin güncel ticaret sicil gazetesi olduğu anlaşılmıştır.
Anılan isteklinin teklif dosyasındaki, birim fiyat teklif mektupları, imza beyannamesi, vekâletname incelendiğinde birim fiyat teklif mektuplarında bulanan imzanın vekâletnameyle şirketi ihalelerde temsile yetkili kılınan kişiye ait imza beyannamesindeki imza ile uyumlu olduğu,
Bahse konu istekli tarafından sunulan işletme kayıt belgesi üzerinde yer alan işletme kayıt no dikkate alınarak T.C. Tarım ve Orman Bakanlığının kayıtlı/onaylı işletmeleri resmi sorgulama sayfası olan http://ggbs.tarim.gov.tr. web adresinde yapılan sorgulamada işletmenin kayıtlı olduğu,
Smc Yem. Ltd. Şti.-Temsa Hiz. Ltd. Şti. İş Ortaklığına ait teklif dosyası incelendiğinde, iş ortaklığının her iki ortağına ait ortaklık bilgileri ve yönetimindeki görevlilere ait belgenin, imza sirkülerinin, Smc Yem. Ltd. Şti.ne ait 4 adet Ticaret Sicil Gazetesi’nin, Temsa Hiz. Ltd. Şti.ne ait 3 adet Ticaret Sicil Gazetesi’nin, Temsa Hiz. Ltd. Şti.ne ait vekâletnamenin, vekile ait imza beyannamesinin, iş ortaklığının her iki ortağının kendi adlarına düzenlenmiş işletme kayıt belgesinin teklif dosyasında yer aldığı anlaşılmıştır.
Söz konusu belgeler incelendiğinde;
Smc Yem. Ltd. Şti.ne ait ortaklık bilgileri ve yönetimindeki görevlilere ait belgede yer alan şirket ortakları ve yönetimindeki görevlilere ait bilgilerin söz konusu istekli tarafından sunulan Ticaret Sicil Gazeteleri’nde yer alan bilgilerle uyumlu olduğu, Ticaret Sicil Gazetesi resmi web sayfasında yapılan sorgulamada sunulan ticaret sicil gazetelerinin şirketin ortaklık ve yönetimine ilişkin güncel ticaret sicil gazeteleri olduğu,
Anılan iş ortaklığına teklif dosyasındaki, birim fiyat teklif mektupları ve Smc Yem. Ltd. Şti.ne ait imza sirküsü, incelendiğinde birim fiyat teklif mektuplarındaki imzalar ile imza sirkülerindeki imzaların uyumlu olduğu,
Smc Yem. Ltd. Şti. tarafından sunulan işletme kayıt belgesi üzerinde yer alan işletme kayıt no dikkate alınarak T.C. Tarım ve Orman Bakanlığının kayıtlı/onaylı işletmeleri resmi sorgulama sayfası olan http://ggbs.tarim.gov.tr. web adresinde yapılan sorgulamada işletmenin kayıtlı olduğu,
Temsa Hiz. Ltd. Şti.ne ait ortaklık bilgileri ve yönetimindeki görevlilere ait belgede yer alan şirket ortakları ve yönetimindeki görevlilere ait bilgilerin, söz konusu istekli tarafından sunulan Ticaret Sicil Gazetelerinde yer alan bilgilerle uyumlu olduğu, Ticaret Sicil Gazetesi resmi web sayfasında yapılan sorgulamada sunulan ticaret sicil gazetelerinin şirketin ortaklık ve yönetimine ilişkin güncel ticaret sicil gazeteleri olduğu,
Anılan iş ortaklığının teklif dosyasındaki, birim fiyat teklif mektupları ve Temsa Hiz. Ltd. Şti.ne ait vekâletname, vekile ait imza beyannamesi, incelendiğinde birim fiyat teklif mektuplarındaki imzalar ile vekâletnameyle şirketi ihalelerde temsile yetkili kılınan kişiye ait imza beyannamesindeki imzaların uyumlu olduğu,
Temsa Hiz. Ltd. Şti. tarafından sunulan işletme kayıt belgesi üzerinde yer alan işletme kayıt no dikkate alınarak T.C. Tarım ve Orman Bakanlığının kayıtlı/onaylı işletmeleri resmi sorgulama sayfası olan http://ggbs.tarim.gov.tr. web adresinde yapılan sorgulamada işletmenin kayıtlı olduğu anlaşılmıştır.
Aktarılan mevzuat hükümleri, Tebliğ açıklamaları ve İdari Şartname düzenlemeleri birlikte değerlendirildiğinde ihalede sunulan teklif mektubunun yetkili kişilerce imzalanmış olması gerektiği, ihaleye tüzel kişi olarak katılım sağlanması halinde Tüzel Kişilerde Ortaklık Bilgilerine ve Yönetimdeki Görevlilere İlişkin Son Durumu Gösterir Belge ile tüzel kişiliğin noter tasdikli imza sirkülerinin, teklif kapsamında sunulması gerektiği, vekaleten ihaleye katılma halinde; vekil adına düzenlenmiş, ihaleye katılmaya ilişkin noter onaylı vekaletname ile vekilin noter tasdikli imza beyannamesinin sunulması gerektiği,
İşletme kayıt belgesinin ihalede teklifle berber sunulması gereken belgelerden olduğu, ayrıca ihaleye iş ortaklığı olarak teklif verilmesi halinde iş ortaklığının her bir ortağı tarafından 7.1’nci maddesinin (a), (b) ve (h) bentlerinde yer alan belgelerin ayrı ayrı sunulması gerektiği anlaşılmıştır.
Yapılan inceleme ve tespitler neticesinde iddiaya konu edilen isteklilerce sunulan ticaret sicil gazetelerinin şirketlerin son ortaklık durumunu gösterdiği, birim fiyat teklif mektuplarını imzalayan kişilerin şirketi temsile yetkili olduğu, anılan isteklilerce sunulan işletme kayıt belgelerinin Tarım ve Orman Bakanlığının resmi internet sitesinde yer alan sorgulama sayfasında kayıtlı olduğunun anlaşıldığından başvuru sahibinin söz konusu iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.
4) Başvuru sahibinin 4’üncü iddiasına ilişkin olarak:
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Tanımlar” başlıklı 4’üncü maddesinde “…İstekli: Mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinin ihalesine teklif veren tedarikçi, hizmet sunucusu veya yapım müteahhidini,
İstekli olabilecek: İhale konusu alanda faaliyet gösteren ve ihale veya ön yeterlik dokümanı satın almış gerçek veya tüzel kişiyi ya da bunların oluşturdukları ortak girişimi,
…ifade eder.” hükmü,
Aynı Kanun’un “İhalelere yönelik başvurular” başlıklı 54’üncü maddesinde “İhale sürecindeki hukuka aykırı işlem veya eylemler nedeniyle bir hak kaybına veya zarara uğradığını veya zarara uğramasının muhtemel olduğunu iddia eden aday veya istekli ile istekli olabilecekler, bu Kanunda belirtilen şekil ve usul kurallarına uygun olmak şartıyla şikâyet ve itirazen şikâyet başvurusunda bulunabilirler…” hükmü,
Anılan Kanun’un “İdareye şikâyet başvurusu” başlıklı 55’inci maddesinde “Şikâyet başvurusu, ihale sürecindeki işlem veya eylemlerin hukuka aykırılığı iddiasıyla bu işlem veya eylemlerin farkına varıldığı veya farkına varılmış olması gereken tarihi izleyen günden itibaren 21 inci maddenin (b) ve (c) bentlerine göre yapılan ihalelerde beş gün, diğer hallerde ise on gün içinde ve sözleşmenin imzalanmasından önce, ihaleyi yapan idareye yapılır. İlanda yer alan hususlara yönelik başvuruların süresi ilk ilan tarihinden, ön yeterlik veya ihale dokümanının ilana yansımayan diğer hükümlerine yönelik başvuruların süresi ise dokümanın satın alındığı tarihte başlar.
İlan, ön yeterlik veya ihale dokümanına ilişkin şikâyetler birinci fıkradaki süreleri aşmamak üzere en geç ihale veya son başvuru tarihinden üç iş günü öncesine kadar yapılabilir. Bu yöndeki başvuruların idarelerce ihale veya son başvuru tarihinden önce sonuçlandırılması esastır. Şikâyet üzerine yapılan incelemede tekliflerin hazırlanmasını veya işin gerçekleştirilmesini etkileyebilecek maddi veya teknik hataların veya eksikliklerin bulunması ve idarece ihale dokümanında düzeltme yapılmasına karar verilmesi halinde, gerekli düzeltme yapılarak 29 uncu maddede belirtilen usule göre son başvuru veya ihale tarihi bir defaya mahsus olmak üzere ertelenir. Ancak belirlenen maddi veya teknik hataların veya eksikliklerin ilanda da bulunması halinde 26 ncı maddeye göre işlem tesis edilir.
İdare, şikâyet başvurusu üzerine gerekli incelemeyi yaparak on gün içinde gerekçeli bir karar alır. Alınan karar, şikâyetçi ile diğer aday veya istekliler ile istekli olabileceklere karar tarihini izleyen üç gün içinde bildirilir. İlan ile ihale veya ön yeterlik dokümanına yönelik başvurular dışında istekli olabileceklere bildirim yapılmaz.
Belirtilen süre içinde bir karar alınmaması durumunda başvuru sahibi tarafından karar verme süresinin bitimini, süresinde alınan kararın uygun bulunmaması durumunda ise başvuru sahibi dahil aday, istekli veya istekli olabilecekler tarafından idarece alınan kararın bildirimini izleyen on gün içinde Kuruma itirazen şikayet başvurusunda bulunulabilir…” hükmü,
İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmelik’in “Başvuru ehliyeti” başlıklı 5’inci maddesinde “(1) İhale sürecindeki hukuka aykırı işlem veya eylemler nedeniyle bir hak kaybına veya zarara uğradığını veya zarara uğramasının muhtemel olduğunu iddia eden;
a) İstekli olabilecekler; ön yeterlik ve/veya ihale dokümanının verilmesi, ön yeterlik ve/veya ihale ilanında veya ön yeterlik ve/veya ihale dokümanında yer verilen düzenlemeler ve/veya bu düzenlemeler ile idari uygulamalar arasındaki uyumsuzluklar,
b) Adaylar; belli istekliler arasında ihale usulü ile yapılan ihalelerde ön yeterlik başvurularının sunulması, değerlendirmesi ve sonuçlandırılmasına ilişkin idari işlem ve eylemler; belli istekliler arasında ihale usulü ile yapılan danışmanlık hizmet alımı ihalelerinde ise kısa listeye alınmış olmaları kaydıyla ayrıca ihale daveti ve/veya ihale dokümanının gönderilmesi, ihale dokümanında yer verilen düzenlemeler ve/veya bu düzenlemeler ile idari uygulamalar arasındaki uyumsuzluklar,
c) İstekliler; yeterlik başvurularının veya tekliflerin sunulması, değerlendirilmesi ve ihalenin sonuçlandırılmasına ilişkin idari işlem veya eylemler, hakkında başvuruda bulunabilir.” hükmü,
Aynı Yönetmelik’in “Başvuru süreleri” başlıklı 6’ncı maddesinde “(1) İdareye şikayet süresi; ihale sürecindeki şikayete konu işlem veya eylemlerin farkına varıldığı veya farkına varılmış olması gerektiği tarihi izleyen günden itibaren Kanunun 21 inci maddesinin birinci fıkrasının (b) ve (c) bentlerine göre yapılan ihalelere yönelik başvurularda beş gün, diğer hallerde on gündür.
(2) Ancak, ilan ile ön yeterlik veya ihale dokümanına yönelik şikayetler, birinci fıkradaki süreleri aşmamak kaydıyla başvuru veya teklif sunulmadan önce en geç ihale veya son başvuru tarihinden üç iş günü öncesine kadar yapılabilir…” hükmü,
Aynı Yönetmelik’in “Sürelerle ilgili genel esaslar” başlıklı 7’nci maddesinde “(1)Süreler;
…
b) Ön yeterlik veya ihale dokümanının ilana yansımayan hükümleri için dokümanın satın alındığı tarihi, belli istekliler arasında ihale usulü ile yapılan danışmanlık hizmet alımı ihalelerinde ihale dokümanının teslim alındığı tarihi, zeyilnameye yönelik başvurularda ise zeyilnamenin bildirildiği tarihi,
…izleyen günden itibaren başlar.” hükmü,
Aynı Yönetmelik’in “Başvuruların şekil unsurları” başlıklı 8’inci maddesinde “(1) Şikayet başvuruları idareye, itirazen şikayet başvuruları ise Kuruma hitaben yazılmış imzalı dilekçelerle yapılır.
(2) Dilekçelerde aşağıdaki hususlara yer verilir;
…
ç) Başvurunun konusu, sebepleri ve dayandığı deliller.
…”hükmü yer almaktadır.
Başvuru sahibinin itirazen şikayet başvuru dilekçesinde yer alan ifadeler incelendiğinde, söz konusu iddiasının başvuru sahibince somut bir düzenleme belirtilmeksizin ihale dokümanında mevzuata aykırı düzenlemeler bulunmasının ihalede çelişkili teklifler verilmesine neden olduğu şeklinde ihale dokümanına yönelik genel nitelikli bir iddia olduğu anlaşılmıştır.
Yapılan inceleme sonucunda, başvuru sahibi istekli tarafından 01.12.2020 tarihinde ihale dokümanının EKAP üzerinden indirildiği, dolayısıyla şikâyete yol açan durumun farkına varılması gereken tarihin 01.12.2020 olduğu, istekli tarafından 04.12.2020 tarihindeki ihaleye teklif verildiği, isteklinin idareye şikâyet başvuru tarihinin 21.12.2020 olduğu, bu çerçevede Kamu İhale Kanunu’nun 21’inci maddesinin (b) bendi kapsamında gerçekleştirilen uyuşmazlığa konu ihalede şikâyetçinin şikâyete konu durumun farkına varıldığı tarihi izleyen 5 gün içinde ihale dokümanına yönelik şikâyet başvurusunda bulunmadığı anlaşılmıştır.
Aktarılan mevzuat hükümleri gereğince, ihale sürecindeki hukuka aykırı işlemler veya eylemler nedeniyle bir hak kaybına veya zarara uğradığını veya zarara uğramasının muhtemel olduğunu iddia eden istekli olabilecekler, açık ihale usulü ile yapılan ihalelerde ihale dokümanının verilmesi, ihale ilanında ve/veya ihale dokümanında yer verilen düzenlemeler ve/veya bu düzenlemeler ile idari uygulamalar arasındaki uyumsuzluklara ilişkin idari işlem veya eylemler hakkında mevzuatta hüküm altına alınan süreler içerisinde, başvurunun somut delillerini yer verilerek başvuruda bulunabileceklerdir.
Yapılan tespitler ve değerlendirmeler neticesinde, başvuru sahibinin iddiasının dokümana itiraz niteliğinde olduğu, iddianın genel nitelikli bir iddia olduğu, ayrıca şikâyete konu hususların farkına varıldığı tarihin dokümanın indirildiği tarih olduğu, anılan istekli tarafından dokümana yönelik olarak 5 günlük şikâyet süresi içinde herhangi bir başvuruda bulunulmadığı görülmüş olup, başvuru sahibinin söz konusu iddiasının şekil ve süre yönünden reddedilmesi gerektiği anlaşıldığından, söz konusu iddianın yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.
5) Başvuru sahibinin 5’inci iddiasına ilişkin olarak:
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 38’inci maddesinde “İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister.
İhale komisyonu;
a) İmalat sürecinin, verilen hizmetin ve yapım yönteminin ekonomik olması,
b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal ve hizmetlerin temini veya yapım işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,
c) Teklif edilen mal, hizmet veya yapım işinin özgünlüğü,
gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak, aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir.
Kurum, ihale konusu işin türü, niteliği ve yaklaşık maliyeti ile ihale edilme usulüne göre aşırı düşük tekliflerin tespiti, değerlendirilmesi ve ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi amacıyla sınır değerler ve sorgulama kriterleri belirlemeye, ihalenin bu maddede öngörülen açıklama istenilmeksizin sonuçlandırılabilmesine, ayrıca yaklaşık maliyeti 8 inci maddede öngörülen eşik değerlerin yarısına kadar olan hizmet alımları ile yapım işleri ihalelerinde sınır değerin altında olan tekliflerin bu maddede öngörülen açıklama istenilmeksizin reddedilmesine ilişkin düzenlemeler yapmaya yetkilidir. İhale komisyonu bu maddenin uygulanmasında Kurum tarafından yapılan düzenlemeleri esas alır.” hükmü yer almaktadır.
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun şikâyet ve itirazen şikâyet dilekçelerinde aranması gereken asgari unsurların neler olduğunun hüküm altına alındığı “İhalelere yönelik Başvurular” başlıklı 54’üncü maddesinde “İhale sürecindeki hukuka aykırı işlem veya eylemler nedeniyle bir hak kaybına veya zarara uğradığını veya zarara uğramasının muhtemel olduğunu iddia eden aday veya istekli ile istekli olabilecekler, bu Kanunda belirtilen şekil ve usul kurallarına uygun olmak şartıyla şikayet ve itirazen şikayet başvurusunda bulunabilirler.
Şikayet ve itirazen şikayet başvuruları, dava açılmadan önce tüketilmesi zorunlu idari başvuru yollarıdır.
…
Dilekçelerde aşağıdaki hususlara yer verilir:
…
d) Başvurunun konusu, sebepleri ve dayandığı deliller.
…
Başvurular üzerine ihaleyi yapan idare veya Kurum tarafından gerekçeli olarak;
…
c) Başvurunun süre, usul ve şekil kurallarına uygun olmaması, usulüne uygun olarak sözleşme imzalanmış olması veya şikayete konu işlemlerde hukuka aykırılığın tespit edilememesi veya itirazen şikayet başvurusuna konu hususun Kurumun görev alanında bulunmaması hallerinde başvurunun reddine,
karar verilir.” hükmü yer almaktadır.
Hizmet Alımı ihaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Sınır değer ve aşırı düşük teklifler” başlıklı 59’uncu maddesinde “(1) İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra Kurum tarafından belirlenen yönteme göre sınır değeri hesaplar.
(2) Aşırı düşük teklif tespit ve değerlendirme işlemlerine ilişkin olarak, ihale ilanı ve dokümanında belirtilmek kaydıyla, üçüncü, dördüncü ve beşinci fıkralardaki koşullar çerçevesinde aşağıdaki seçeneklerden bir tanesi kullanılır.
a) Sınır değerin altında olan teklifler ihale komisyonunca aşırı düşük teklif olarak tespit edilir ve bu teklif sahiplerinden Kurum tarafından belirlenen kriterlere göre teklifte önemli olduğu tespit edilen bileşenler ile ilgili ayrıntılar yazılı olarak istenir. İhale komisyonu;
1) Verilen hizmetin ekonomik olması,
2) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin işin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,
3) Teklif edilen hizmetin özgünlüğü,
gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir.” hükmü yer almaktadır.
İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmelik’in “Başvuruların şekil unsurları” başlıklı 8’inci maddesinde “(1) Şikayet başvuruları idareye, itirazen şikayet başvuruları ise Kuruma hitaben yazılmış imzalı dilekçelerle yapılır.
(2) Dilekçelerde aşağıdaki hususlara yer verilir;
…
ç) Başvurunun konusu, sebepleri ve dayandığı deliller…” hükmü yer almaktadır.
Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Hizmet alımı ihalelerinde sınır değer tespiti ve aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi” başlıklı 79’uncu maddesinde “79.2. İhale ilanında ve dokümanında teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden açıklama isteneceği belirtilen hizmet alımı ihalelerinde, aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi aşamasında aşağıdaki düzenlemelere göre işlem tesis edilmesi gerekmektedir.
79.2.1. Aşırı düşük tekliflere yönelik açıklama istenmesine ilişkin yazıda, isteklilerin yapacakları açıklamalara esas olacak önemli teklif bileşenlerinin, bütün istekliler için aynı unsurları içerecek şekilde belirtilmesi zorunludur. Aşırı düşük teklif açıklaması sunulması için isteklilere üç (3) iş gününden az olmamak üzere uygun bir süre verilir.
79.2.2. İstekliler aşırı düşük olarak tespit edilen tekliflerini aşağıdaki yöntemleri kullanarak açıklayabilirler.
79.2.2.1. Üçüncü Kişilerden Alınan Fiyat Teklifleri: Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin üçüncü kişilerden fiyat teklifi alınması durumunda, öncelikli olarak fiyat teklifini veren kişiyle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından ilgisine göre teklife konu mal veya hizmet için maliyet tespit tutanağı (Ek-O.5) veya satış tutarı tespit tutanağı (Ek-O.6) düzenlenecektir. Tutanaklar fiyat teklifinin dayanağı olarak düzenlenecek olup, meslek mensubu tarafından muhafaza edilecek ve fiyat teklifinin ekinde idareye verilmeyecektir. Ancak idare veya Kurum tarafından gerekli görülmesi halinde bu tutanaklar meslek mensubundan istenebilecektir.
Maliyet tespit tutanağı dayanak alınarak fiyat teklifi sunulabilmesi için, fiyat teklifinin mamul/mala ilişkin olması halinde mamul/malın birim fiyatının, tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim maliyetin altında olmaması; fiyat teklifinin hizmete ilişkin olması halinde ise bu hizmetin birim fiyatının, tutanakta tespit edilen toplam birim maliyetin altında olmaması, bu tespitin (Ek-O.5) formunda yapılması, fiyat teklifi üzerine meslek mensubu tarafından “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre tarafımca düzenlenerek onaylanan (.../.../...) tarih ve (…) sayılı maliyet tespit tutanağındaki ortalama/toplam birim maliyet tutarının altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir.
Satış tutarı tespit tutanağı dayanak alınarak fiyat teklifi sunulabilmesi için teklif edilen birim fiyatın, ilgili tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmaması, bu tespitin (Ek-O.6) formunda yapılması, fiyat teklifi üzerine meslek mensubu tarafından “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre tarafımca düzenlenerek onaylanan (.../.../...) tarih ve (…) sayılı satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir.
Üçüncü kişilerden alınan fiyat tekliflerinin teklife konu alanda faaliyet gösterenlerden alınması gerekmekte olup, bu belgelerin ihale tarihinden önce düzenlenmiş olması zorunlu değildir.
Kaşeleme işlemi 8.4 üncü maddede belirtilen özel kaşe kullanılmak suretiyle yapılabileceği gibi, bu kaşe dışında meslek mensubuna ilişkin bilgileri içeren kaşe kullanılmak suretiyle de yapılabilir.
79.2.2.2. Merkezi Kamu Kurum ve Kuruluşları Tarafından Ülke Çapında Sunulan Mal ve Hizmetlere İlişkin Fiyatlar: Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin merkezi kamu kurum ve kuruluşları tarafından ülke çapında sunulan mal ve hizmetlere ilişkin fiyat tarifeleri veya istekliye verilmiş fiyat teklifleri açıklama yöntemi olarak kullanılabilir. Bu yöntemle yapılmış açıklamanın geçerli olabilmesi için kullanılan fiyatların ilan/davet ile ihale tarihi arasında (ihale tarihi hariç) geçerli olması zorunludur.
79.2.2.3. Kamu Kurum ve Kuruluşları Tarafından İlan Edilen Fiyatlar: Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin kamu kurum ve kuruluşları tarafından ilan edilmiş fiyat tarifeleri açıklama yöntemi olarak kullanılabilir. Bu usulle yapılmış açıklamanın geçerli olabilmesi için ilan edilen fiyatların ihalenin ilan/davet ile ihale tarihi arasında (ihale tarihi hariç) geçerli olması zorunludur.
79.2.2.4. Ticaret Borsası Fiyatları: Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin 18/5/2004 tarihli ve 5174 sayılı Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile Odalar ve Borsalar Kanununun 51 inci maddesinin (c) bendi uyarınca borsa idaresi tarafından düzenlenen ve ilgili malın ihale tarihinden önceki son 12 ayın herhangi bir işlem gününde gerçekleşen ortalama fiyatını gösteren belge ile açıklama yapılabilir.
79.2.2.5. Toptancı Hal Fiyatları: Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin 11/3/2010 tarihli ve 5957 sayılı Sebze ve Meyveler ile Yeterli Arz ve Talep Derinliği Bulunan Diğer Malların Ticaretinin Düzenlenmesi Hakkında Kanun uyarınca faaliyet gösteren toptancı hali idaresi tarafından düzenlenen ve ilgili malın ihale tarihinden önceki son 12 ayın herhangi bir işlem gününe ait ortalama fiyatını gösteren belge ile açıklama yapılabilir.
79.2.2.6. Özel veya Münhasır Hak Sahibi Kuruluşların Uyguladığı Fiyatlar: İlgili mevzuatı uyarınca, belirli mal veya hizmetlerin kamuya sunulması konusunda lehine sınırlama bulunan kuruluşların tedarikçisi oldukları mallar veya sunucusu oldukları hizmetler için uyguladıkları fiyatlar ile açıklama yapılabilir. Bu usulle yapılmış açıklamanın geçerli olabilmesi için kullanılan fiyatların ilan/davet ile ihale tarihi arasında (ihale tarihi hariç) geçerli olması zorunludur.
79.2.2.7. İsteklinin Kendi Ürettiği, Aldığı veya Sattığı Mallara İlişkin Fiyatlar: Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin olarak isteklinin kendi ürettiği, aldığı veya sattığı mallara ait fiyatların kullanılması durumunda, istekliyle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından ilgisine göre aşırı düşük teklif açıklamasına konu mal için düzenlenen maliyet/satış tutarı tespit tutanağı (Ek-O.7) ile açıklama yapılabilir.
Maliyetler dayanak alınarak yapılan açıklamanın geçerli olabilmesi için teklif edilen birim fiyatın, ilgili tutanakta (Ek-O.7) tespit edilen ağırlıklı ortalama birim maliyetin altında olmaması ve isteklinin son veya bir önceki geçici vergi beyanname döneminde ihale konusu işte kullanılmasını öngördüğü mal miktarının en az yarısı kadar alım yapmış olması gerekir.
Satışlar dayanak alınarak yapılan açıklamanın geçerli olabilmesi için teklif edilen birim fiyatın, ilgili tutanakta (Ek-O.7) tespit edilen ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmaması ve malın ticaretinin isteklinin faaliyet alanında olması gerekir.
İsteklinin son veya bir önceki geçici vergi beyanname döneminde 4734 sayılı Kanun kapsamındaki idarelere açıklama konusu mala ilişkin satış yapmış ve satılan malın idarece kabul edilmiş olması durumunda, maliyet/satış tutarı tespit tutanağı (Ek-O.7) sunulmasına gerek bulunmayıp sadece söz konusu satışa ilişkin fatura örnekleri veya bu örneklerin noter, YMM, SMMM ya da vergi dairesince onaylı suretleri ile de belgelendirme yapılabilir.
Kaşeleme işlemi 8.4 üncü maddede belirtilen özel kaşe kullanılmak suretiyle yapılabileceği gibi, bu kaşe dışında meslek mensubuna ilişkin bilgileri içeren kaşe kullanılmak suretiyle de yapılabilir.
79.2.2.8.İsteklinin Ortağı Olduğu Tüzel Kişiye Ait İşletmeden Mal Çekmesiyle Oluşan Emsal Bedel: Teklifi oluşturan maliyt bileşenlerine ilişkin olarak isteklinin ortağı olduğu tüzel kişiye ait işletmeden mal çekmesi veya satın alması durumunda söz konusu malın emsal bedeli ile değerlenmesi gereklidir. Emsal bedelinin tespitinde 4/1/1961 tarihli ve 213 sayılı Vergi Usul Kanununun ilgili hükümleri esas alınır. Bu durumda, Vergi Usul Kanununa göre hesaplanan emsal bedeli gösteren ve istekliyle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından hazırlanarak imzalanan ve kaşelenen beyanın verilmesi yeterlidir. Kaşeleme işlemi 8.4 üncü maddede belirtilen özel kaşe kullanılmak suretiyle yapılabileceği gibi, bu kaşe dışında meslek mensubuna ilişkin bilgileri içeren kaşe kullanılmak suretiyle de yapılabilir.
79.2.3. Meslek mensubu; üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifi üzerindeki beyanın ve emsal bedel beyanı ile Ek-O.5, Ek-O.6 ve Ek-O.7 numaralı tutanaklardaki bilgilerin doğruluğundan sorumludur. Meslek mensubu ibaresinden Yeminli Mali Müşavirler veya Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler anlaşılır”
79.2.4. Ek-O.5, Ek-O.6 ve Ek-O.7 numaralı tutanakların son veya bir önceki geçici vergi beyanname dönemine ilişkin olarak düzenlenmesi zorunludur. Son veya bir önceki geçici vergi beyanname döneminin tespitinde; 4734 sayılı Kanunun 21 inci maddesinin birinci fıkrasının (a), (d) ve (e) bentlerine göre pazarlık usulü ile yapılan ihalelerde ilk yazılı fiyat tekliflerinin alındığı tarih, diğer ihale usulleri ile yapılan ihalelerde ise ihale tarihi esas alınır.
Örneğin; 11.1.2014 tarihinde açık ihale usulü ile yapılan ihalede son geçici vergi beyanname dönemi “Ekim-Kasım-Aralık 2013”, 15.7.2014 tarihinde açık ihale usulü ile yapılan ihalede son geçici vergi beyanname dönemi “Nisan-Mayıs-Haziran 2014” tür.
…
79.2.6. Malzemeli yemek hizmet alımı ihalelerinde aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesinde kullanılmak üzere teknik şartnamede asgari iki haftalık örnek menü düzenlemesi yapılır ve bu menüde yer alan yemeklerin içerikleri ile çiğ girdi miktarları belirtilir.
Bu ihalelerde; teklifi aşırı düşük bulunan istekli öncelikle “ana girdi”, “işçilik” ve “yardımcı gider” oranlarının belirtildiği Malzemeli Yemek Sunumu Hesap Cetvelini (Ek- H.4) hazırlayarak açıklaması kapsamında sunar. Açıklamanın geçerli kabul edilebilmesi için “(Ana Girdi Maliyeti+İşçilik Maliyeti)/Toplam Teklif Tutarı” oranının 0,80’den az ve 0,95’den çok olmaması gerekir. Oran belirtmeyen veya belirttiği oran 0,80’den az veya 0,95’den çok olan isteklilerin teklifleri reddedilir.
Bu maddede yer alan ana girdi ibaresi kapsamında, kırmızı et; beyaz et; balık; işlenmiş et ürünleri (sucuk, salam, sosis, kavurma gibi); kuru gıdalar (pirinç, bulgur, nohut, mercimek, kuru fasulye gibi); sebze; meyve; toz şeker, süt; yoğurt, ayran; yağ ürünleri (ayçiçek yağı, zeytinyağı, tereyağı) kahvaltı malzemeleri (peynir, zeytin, yumurta, reçel, bal gibi); pet su, ekmek açıklama yapılacak unsurlar olarak dikkate alınır. İdarenin ihale dokümanında bu girdilerin dışında ana girdi niteliğinde malzeme içeren yemek öğünü düzenlemesi durumunda aşırı düşük teklif açıklama yazısında açıklama istenecek unsurlar arasında bu malzemelerin de belirtilmesi zorunludur. Bu çerçevede, isteklinin beyan ettiği orana uygun teklif sunması durumunda, yemek pişirilmesi için gerekli enerji giderleri (doğalgaz, LPG gibi), temizlik malzemeleri, su, sigorta giderleri, ilaçlama ve hijyen sağlama giderleri, bakım onarım, amortisman, nakliye, sözleşme giderleri ve genel giderler, portör muayenesi ve tali çiğ girdiler (tuz, baharat, tatlandırıcı vb.) gibi unsurlar “yardımcı girdiler” başlığında değerlendirilir ve bu unsurlar için açıklama sunulması gerekmez.
Örneğin; 1.000 öğün yemek alımı için çıkılan bir ihalede, birim fiyat olarak 5 TL teklif veren bir isteklinin, 5.000 TL olan toplam teklif bedelinin aşırı düşük olarak değerlendirilmesi ve istekli tarafından sunulan Malzemeli Yemek Sunumu Hesap Cetvelinde “(Ana Girdi Maliyeti+İşçilik Maliyeti)/Toplam Teklif Tutarı” oranının 0,90 olarak belirtilmesi halinde, teklifin 4.500 TL’sinin ana çiğ girdi ile işçilik toplamını içerdiği kabul edilir ve isteklinin sadece bu kısma ilişkin açıklama yapması gerekir. Teklifin 500 TL’lik kısmının ise yardımcı giderlere ilişkin olduğu kabul edildiğinden, bu kısma ilişkin açıklama yapılması gerekmemektedir.
Malzemeli yemek alımı ihalelerinde, kırmızı et; beyaz et; balık; kuru gıdalar (pirinç, bulgur, nohut, mercimek, kuru fasulye gibi); sebze; meyve maliyetlerinin tevsiki amacıyla üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifleri kullanılamaz. Ancak 79.2.2’nci maddede yer alan diğer yöntemlerden herhangi biri ile açıklama yapılmasının fiilen mümkün olmadığının anlaşıldığı durumlarda, üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifleri ile açıklama yapılabilir.
Malzemeli yemek alımı ihalelerinde sadece iki haftalık örnek menüdeki ana girdiler ve işçilik giderleri dikkate alınarak açıklama yapılmalıdır. İsteklilerin örnek menüdeki girdiler ve işçilik gideri kullanılarak teklif ettikleri birim fiyatı açıklamaları gerekmekte olup toplam miktar ve tutar açıklaması yapılmayacaktır. Örneğin normal kahvaltı, diyet kahvaltı, ara öğün, normal yemek ve diyet yemek gibi birim fiyatları içeren bir ihalede, isteklilerin teklif ettikleri birim fiyatı; örnek menüyü ve bu menünün üretimi için gerekli işçilik tutarını kullanarak tevsik etmeleri durumunda açıklama uygun kabul edilecektir.
…
79.3. İdarelerin aşırı düşük teklif tespit ve değerlendirilmesine ilişkin aşağıdaki düzenlemeleri de dikkate almaları gerekmektedir.
79.3.1. Teklifi aşırı düşük olarak tespit edildikten sonra yukarıdaki yöntemlere göre usulüne uygun açıklama yapan isteklilerin teklifleri geçerli kabul edilir. Hayatın olağan akışına veya ticari gereklere aykırılık gibi nedenlerle teklifler reddedilemez.
79.3.2. 79.2.2’nci maddede yer alan yöntemlerden herhangi biri ile açıklama yapılmasının fiilen mümkün olmadığının anlaşıldığı durumlarda, istekli tarafından gerekçesi belirtilmek suretiyle, ilgili mevzuatına göre ihale tarihinden önceki son 12 ay içinde düzenlenen açıklamaya elverişli diğer bilgi ve belgeler kullanılarak da açıklama yapılabilir.
…
79.3.5. Personel çalıştırılmasına dayalı olmayan hizmet alımlarına ilişkin yapılan aşırı düşük teklif açıklamasında, sözleşme giderleri ve genel giderlerin % 4 oranında hesaplanması söz konusu olmayacak, sözleşme giderleri ilgili mevzuatına göre hesaplanmak suretiyle açıklama yapılacaktır.” açıklamaları yer almaktadır.
Ayrıca İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Tebliğ’in “İtirazen şikayet başvurularında aranılacak şekil unsurları” başlıklı 11’inci maddesinde “(1) Yönetmeliğin 8 inci maddesinin ikinci fıkrasında itirazen şikayet başvuru dilekçesinde yer verilmesi gereken asgari bilgiler, beşinci fıkrasında ise dilekçeye eklenmesi gereken zorunlu belgeler sayılmıştır.
…
(8) Yönetmeliğin 8 inci maddesinin ikinci fıkrasının (ç) bendinde başvurunun konusu, sebepleri ve dayandığı delillerin başvuru dilekçelerinde belirtilmesi gerektiği düzenlendiğinden, başvuruda bulunulan hususların dilekçelerde somut bir biçimde, mevzuata aykırı bulunma sebepleri ile birlikte gösterilmesi gerekmektedir. İşlemin hangi unsurlarının hangi gerekçelerle hukuka aykırı olduğu belirtilmeksizin sadece mevzuata aykırı olduğu gibi soyut ve mesnetsiz iddialara yer verilmesi halinde, Yönetmeliğin 8 inci maddesine aykırı olduğu gerekçesiyle başvurunun reddine ilişkin sorumluluk başvurana ait olacağından bu hususa dikkat edilmesi gerekmektedir.” açıklaması yer almaktadır.
İhaleye ait İdari Şartname’nin “Sınır değer” başlıklı 34’üncü maddesinde “34.1. İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra Kurum tarafından belirlenen yönteme göre sınır değer hesaplar.
34.2. Teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden Kanunun 38 inci maddesine göre açıklama istenecektir. Bu kapsamda; ihale komisyonu sınır değerin altında kalan teklifleri aşırı düşük teklif olarak tespit eder ve bu teklif sahiplerinden Kurum tarafından belirlenen kriterlere göre teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister. İhale komisyonu;
a) Verilen hizmetin ekonomik olması,
b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin işin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,
c) Teklif edilen hizmetin özgünlüğü,
gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifi reddedilir. İhale komisyonunca reddedilmeyen teklifler, geçerli teklif olarak belirlenir. İhale üzerinde bırakılan isteklinin teklifinin sınır değerin altında olması durumunda kesin teminat 41.1 maddesinde yer alan hüküm uyarınca hesaplanan tutar üzerinden alınır.” düzenlemesi yer almaktadır.
İşe ait Teknik Şartname’nin “İşin Tanımı” başlıklı bölümünde “…Yemekhanelerde su servisi Kahvaltı, Öğle ve Akşam yemeklerinde kapalı ambalajlı pet şişe sular (500 ml’lik) ile yapılacaktır. Her öğünde bir pet şişe su (500 ml’lik) verilecektir. …” düzenlemesi,
Aynı Şartname’nin “Genel Hususlar” başlıklı 3’üncü başlıklı bölümünde “…3- Yemek üretiminde kıyma olarak dana kıyması kullanılacak, yüklenici kendi mutfağındaki kıyma makinesinde eti kıyma haline getirecektir. Yemek üretiminde kullanılmak üzere alınacak etler veteriner hekim-araç dezenfeksiyon raporlarıyla birlikte, karkas halinde alındığında mühürlü olarak ve soğutmalı taşıma araçlarıyla teslim alınacaktır.
4- Yemeğin üretiminde kullanılacak yağlar yemeklik ayçiçeği yağı olacak, ancak Gıda Rasyonuna göre “yemeklik bitkisel margarin” ve “tereyağı” kullanılarak üretilecek yemeklerde söz konusu gıda ürünleri kullanılacaktır. Salatalar ve Zeytinyağlı sebze yemekleri için zeytinyağı kullanılacaktır. ...”düzenlemesi yer almaktadır.
Aynı Şartname’de iki haftalık örnek menüye yer verilmiştir.
Başvuru sahibinin itirazen şikayet dilekçesi incelendiğinde (a), (b) , (c) maddelerinde yer alan iddiaları kapsamında Malzemeli Yemek Sunumu Hesap Cetvelinde (Ek-H.4) ve yemek reçetelerinde yer alan ana girdilerden hangilerinin birim fiyat açıklama yöntemlerinde hata yapıldığı, istekli tarafından oluşturulan hangi yemek/yemeklere ait reçetelerin Teknik Şartname’deki yemek/yemeklere ait reçetelere içerik ve miktar açısından farklı olduğu, Teknik Şartname’de sayılan yemek gruplarındaki hangi yemek/yemekler içerisindeki hangi ana girdi/girdilerine ait birim fiyatların Malzemeli Yemek Sunumu Hesap Cetvelinde (Ek-H.4) hatalı olarak yansıtıldığı iddialarına ilişkin itirazen şikâyet dilekçesinde somut bir belirleme yapılmadığı tespit edilmiştir.
Başvuru sahibinin itirazen şikayet dilekçesi incelendiğinde (g) maddesinde yer alan “Ana girdilerin açıklanmasında Ankara Ticaret Borsası Bültenleri kullanılmışsa ve bu bültenlerdeki ortalama ürün birim fiyatlarının, ürünlerin açıklanmasında kullanılan “en az” fiyatından daha düşük olup olmadığının incelenmesi gerektiği, düşükse açıklamanın uygun olmayacağı” iddiasının varsayıma dayalı bir şekilde ortaya konulduğu ve Ankara Ticaret Borsası Bülteniyle açıklanmış olan hangi girdinin birim fiyatının mevzuata aykırı olarak açıklandığı noktasında itirazen şikayet dilekçesinde somut bir belirleme yapılmadığı tespit edilmiştir.
İşe ait Teknik Şartname’nin “İşin Tanımı” başlıklı bölümündeki aktarılan düzenlemesinden kahvaltı, öğle ve akşam yemeklerinde kapalı ambalajlı pet şişe sular (500 ml’lik) ile yapılacağı, her öğünde bir pet şişe su (500 ml’lik) verileceği anlaşılmıştır.
Aynı Şartname’nin “Genel Hususlar” başlıklı 3’üncü başlıklı bölümündeki aktarılan düzenlemesinden yemeklerde kullanılacak dana kıymanın, etin yüklenicinin mutfağında kıyma haline getirilmesiyle temin edileceği, dışardan hazır kıyma olarak temin edilmeyeceği,
Yemeklerde kullanılacak yağın ayçiçek yağı olacağı, ancak gıda rasyonuna göre “yemeklik bitkisel margarin” ve “tereyağı” kullanılarak üretilecek yemeklerde söz konusu gıda ürünleri kullanılacağı, salatalar ve zeytinyağlı sebze yemekleri için zeytinyağı kullanılacağı anlaşılmıştır.
İhalenin 1’inci kısmında teklifi sınır değerin altında olduğu tespit edilen Atlantik Yem. Tic. Ltd. Şti.den 04.12.2020 tarihinde EKAP’tan tebliğ edilen yazıyla aşırı düşük teklif açıklaması talep edildiği, anılan istekli tarafından 10.12.2020 tarihinde aşırı düşük teklif açıklamasının idareye sunulduğu görülmüştür.
İhalenin 1’inci kısmı üzerinde bırakılan Atlantik Yem. Tic. Ltd. Şti. tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklamalarının iddialar çerçevesinde incelenmesi neticesinde yapılan tespitlere aşağıda yer verilmiştir.
Anılan istekli tarafından açıklama kapsamında malzemeli yemek sunumu hesap cetveli, Ek-O.7 maliyet/satış tutarı tespit tutanağı ve eki meslek mensubu faaliyet belgesi, örnek menü, örnek menüde yer alan yemeklerin içerisinde bulunan girdilere ait gramaj ve birim fiyat tablosu, işin yürütülmesinde çalıştıracağı personele ilişkin maliyet tablosu, Kik İşçilik Hesaplama Modülü çıktısı, Osmaniye Ticaret Borsası 06 Ocak 2020 bülteni, Sivas Ticaret Borsası Ekim 2020, bülteni, Tarsus Ticaret Borsası Ocak 2020 bülteni, Trabzon Ticaret Borsası Eylül 2020 bülteni, İzmir Ticaret Borsası 24.01.2020 bülteni, Kozan Ticaret Borsası Temmuz 2020 bülteni, Muğla Ticaret Borsası Ekim 2020 bülteni, Erzurum Ticaret Borsası 1 Ocak 2020, 3 Ocak 2020, 6 Ocak 2020, 10 Ocak 2020 ve 13 Ocak 2020, Mart 2020, Nisan 2020, Haziran 2020 bültenleri, Burdur Ticaret Borsası Ekim 2020 bülteni, Balıkesir Ticaret Borsası Ocak 2020 ve Şubat 2020 bülteni, Bandırma Ticaret Borsası Ocak 2020, Temmuz 2020 bültenleri, Biga Ticaret Borsası Ekim 2020 bülteni, Ankara Ticaret Borsası 6 Aralık 2019, Ocak 2020, Temmuz 2020 Eylül 2020 bülteni, Gaziantep Ticaret Borsası Ağustos 2020 bülteni, Akşehir Ticaret Borsası Ekim 2020 bülteni, Afyonkarahisar Ticaret Borsası Ocak 2020 bülteni sunulduğu tespit edilmiştir.
Malzemeli yemek hesap sunum cetveli incelendiğinde “(Ana Girdi Maliyeti+İşçilik Maliyeti)/Toplam Teklif Tutarı” oranın 0,8 ile 0,95 arasında olduğu (0,827), söz konusu cetvelin her sayfasının kaşelenip imzalandığı tespit edilmiştir.
Ana Girdiler Tablosu incelendiğinde her biri ayrı satırda 157 adet girdiye yer verildiği, girdi fiyatlarının açıklama yöntemlerine (hangi belgeyle açıklandığı) yer verildiği, ticaret borsası bültenleri ile açıklanan girdi fiyatlarının, ilgili ticaret borsası bültenin kaçıncı sayfasında olduğunun belirtildiği tespit edilmiştir.
Ek-O.7 maliyet/satış tutarı tespit tutanağı incelendiğinde, tutanağın meslek mensubu tarafından kaşelenip imzalandığı, tutanağın birinci sayfasında yer alan meslek mensubu bilgileri kısmında diğer sayfalarda olduğu gibi aynı meslek mensubu kaşesinin kullanıldığı, tutanağın her sayfasında TURMOB kaşesinin kullanıldığı, bilgi farklılıklarının olmadığı, tutanağın düzenlenmesinde 2020 yılı 2’inci vergi beyanname döneminin dikkate alındığı, söz konusu vergi beyanname döneminin ihale tarihi (04.12.2020) itibariyle tutanağın düzenlenmesinde esas alınması gereken vergi beyanname dönemi olduğu, 86 adet girdiye ilişkin birim fiyat için satışlar üzerinden açıklama yapıldığı, 600 Yurt İçi Satışlar hesabında bulunan kayıtlara ilişkin bilgilerin dikkate alındığı, söz konusu girdilere ilişkin fatura bilgilerinin bulunduğu, tutanakta tarih sayı bilgisinin yer aldığı, anılan tutanağı düzenleyen meslek mensubuna ilişkin faaliyet belgesi incelendiğinde Ek-O.7 tutanağının düzenlendiği tarihte (09.12.2020) belgenin geçerlilik süresinin devam ettiği,
Tutanakta yer verilen girdiler için teklif edilen birim fiyatların, aynı girdiler için tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmadığı,
Anılan istekli tarafından sunulan Ticaret Sicili Gazetesi incelendiğinde şirketin amaç ve konuları arasında her türlü gıda maddelerinin üretimi, toptan ve perakende alımı, satımı, dağıtımı, ithalat ve ihracatını yapmak konularının bulunduğu tespit edilmiştir.
Bir öğün yemeğin maliyeti üzerinden açıklama yapıldığı tespit edilmiştir.
Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79.2.2.2, 79.2.2.3 ve 79.2.2.5’inci maddelerinde yer alan merkezi kamu kurum ve kuruluşları tarafından ülke çapında sunulan mal ve hizmetlere ilişkin fiyatlar, kamu kurum ve kuruluşları tarafından ilan edilen fiyatlar ve toptancı hal fiyatları üzerinden açıklama yapılmadığı tespit edilmiştir.
Açıklama kapsamında üçüncü kişilerden alınan fiyat tekliflerinin bulunmadığı tespit edilmiştir.
Dana kıyma girdisine ait birim fiyat açıklamasının, Ek-O.7 maliyet/satış tutarı tespit tutanağı ile dana eti (kemiksiz) girdisi şeklinde yapıldığı, borsa fiyatları ile açıklanmadığı tespit edilmiştir.
İhale dokümanı kapsamında yer alan yemek reçeteleri ve örnek menü incelendiğinde, et yemeklerinden; Ankara tava, çiftlik kebabı, çoban kavurma, et döner, kuzu/koyun haşlama, patlıcan kebabı, söğüş et, tas kebabının, etli sebze yemeklerinden; etli bamya, etli taze fasülye, kış türlüsü, kıymalı bezelye, köfte türü yemeklerden; hasanpaşa köfte, izmir köfte, kadınbudu köfte, bulgurlu sebzeli köfte, terbiyeli köfte, tavuk yemeklerinden tavuk dönerin 14 günlük örnek menüde yer aldığı, dana eti/tavuk eti/ kuzu etinin 4 farklı yaş grubu için belirlenen yemekler içerisinde farklı miktarlarda bulunduğu görülmüştür.
Açıklama kapsamında sunulan yemek reçeteleri incelendiğinde, reçetelerdeki bahse konu yemeklerde bulunan dana eti/tavuk eti/kuzu eti miktarlarının ihale dokümanındaki yemek reçetelerindeki farklı yaş grupları için belirlenen miktarlarıyla uyumlu olduğu,
Açıklama kapsamında sunulan gramaj ve birim fiyat tablosu ile ana girdi tablosu karşılaştırıldığında, yukarıda zikredilen yemekler içerisindeki dana eti/tavuk eti/ kuzu eti için her iki tablodaki birim fiyatların aynı olduğu tespit edilmiştir.
Sunulan yemek reçeteleri incelendiğinde öğünde pet şişe su (500 ml)’ya yer verildiği tespit edilmiştir.
Aktarılan mevzuat hükmü ve açıklamalarından şikâyet ve itirazen şikâyet dilekçelerinde aranması gereken asgari unsurların neler olduğu belirtilmiş olup başvurunun konusu, sebepleri ve dayandığı delillerin belirtilmesi gerektiği bu unsurlardan biri olduğu, başvuru dilekçelerinde belirtilmesi ve başvuruda bulunulan hususların da dilekçelerde somut bir biçimde, mevzuata aykırı bulunma sebepleri ile birlikte gösterilmesi gerektiği,
Bu bağlamda işlemin hangi unsurlarının hangi gerekçelerle hukuka aykırı olduğu belirtilmeksizin sadece mevzuata aykırı olduğu gibi soyut ve mesnetsiz iddialara yer verilmesi halinde, aynı Yönetmelik’in 8’inci maddesine aykırı olduğu gerekçesiyle başvurunun reddine ilişkin sorumluluğun başvuru sahibine ait olacağı, dolayısıyla bu hususa dikkat edilmesi gerektiği, başvurunun usul ve şekil kurallarına uygun olmaması halinde Kurum tarafından başvurunun reddine karar verileceği anlaşılmıştır.
Yapılan tespit neticesinde (a), (b), (c) iddialarının genel nitelikte hukuka aykırılık ifadeleri içerdiği ve dolaylı olarak EK-H.4 belgesi ile yemek reçetelerinin baştan sona tamamen yeniden incelenmesi ve değerlendirilmesi talebini içerdiği anlaşılmış olup öte yandan Kurum tarafından ihale komisyonlarının yerine geçip, re’sen inceleme sonucunu doğuracak şekilde işlemleri baştan sona yeniden inceleme yetkisi bulunmadığı dikkate alındığında başvuru sahibinin (a), (b), (c) iddialarının uygun olmadığı sonucuna varılmıştır.
Aktarılan tespit neticesinde varsayıma dayalı ve herhangi dayanağı olmadığı anlaşılan (g) iddiasının ihale komisyonunun görev ve yetkisi dâhilinde olan iddiaya konu incelemelerin, re’sen inceleme sonucunu doğuracak şekilde, Kurumun ihale komisyonun yerine geçip baştan sona tamamen yeniden incelenmesi sonucunu doğuracağı değerlendirildiğinden başvuru sahibinin (g) iddiasının uygun olmadığı sonucuna varılmıştır.
Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79.2.2.7’nci maddesinde teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin olarak isteklinin kendi ürettiği, aldığı veya sattığı mallara ait fiyatların kullanılması durumunda, bu fiyatların istekliyle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından ilgisine göre aşırı düşük teklif açıklamasına konu mal için düzenlenen maliyet/satış tutarı tespit tutanağı (Ek-O.7) ile açıklama yapılabileceği, bu çerçevede satışlar dayanak alınarak açıklama yapılması halinde bu açıklamanın geçerli olabilmesi için teklif edilen birim fiyatın, ilgili tutanakta (Ek-O.7) tespit edilen ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmaması ve malın ticaretinin isteklinin faaliyet alanında olması gerektiği, tutanağın kaşeleme işleminin meslek mensubuna özel kaşe kullanılmak suretiyle yapılabileceği gibi, bu kaşe dışında meslek mensubuna ilişkin bilgileri içeren kaşe kullanılmak suretiyle de yapılabileceği,
Kamu İhale Genel Tebliği’inin 79.2.6’ıncı maddesinde istekliler tarafından yapılacak aşırı düşük teklif açıklamasında Malzemeli Yemek Sunumu Hesap Cetvelinin (Ek- H.4) sunulacağı, söz konusu cetvelde yer alan “(Ana Girdi Maliyeti+İşçilik Maliyeti)/Toplam Teklif Tutarı” oranının 0,80’den az ve 0,95’den çok olmaması gerektiği, oran belirtmeyen veya belirttiği oran 0,80’den az veya 0,95’den çok olan isteklilerin tekliflerinin reddedileceği,
İsteklinin beyan ettiği orana uygun teklif sunması durumunda, yemek pişirilmesi için gerekli enerji giderleri (doğalgaz, LPG gibi), temizlik malzemeleri, su, sigorta giderleri, ilaçlama ve hijyen sağlama giderleri, bakım onarım, amortisman, nakliye, sözleşme giderleri ve genel giderler, portör muayenesi ve tali çiğ girdiler (tuz, baharat, tatlandırıcı vb.) gibi unsurlar “yardımcı girdiler” başlığında değerlendirileceği ve bu unsurlar için açıklama sunulmasına gerek olmadığı,
Kırmızı et; beyaz et; balık; kuru gıdalar (pirinç, bulgur, nohut, mercimek, kuru fasulye gibi); sebze; meyve maliyetlerinin tevsiki amacıyla üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifleri kullanılamayacağı, ancak 79.2.2’nci maddede yer alan diğer yöntemlerden herhangi biri ile açıklama yapılmasının fiilen mümkün olmadığının anlaşıldığı durumlarda, üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifleri ile açıklama yapılabileceği,
Sadece iki haftalık örnek menüdeki ana girdiler ve işçilik giderleri dikkate alınarak açıklama yapılması gerektiği, isteklilerin örnek menüdeki girdiler ve işçilik gideri kullanılarak teklif ettikleri birim fiyatı açıklamaları gerekmekte olup toplam miktar ve tutar açıklaması yapılmaması gerektiği açıklanmıştır.
İhalenin 1’inci kısmı üzerinde bırakılan Atlantik Yem. Tic. Ltd. Şti. tarafından yapılan açıklamanın incelenmesi neticesinde;
a) Malzemeli yemek hesap sunum cetveli incelendiğinde “(Ana Girdi Maliyeti+İşçilik Maliyeti)/Toplam Teklif Tutarı” oranın 0,8 ile 0,95 arasında olduğu (0,827), söz konusu cetvelin her sayfasının kaşelenip imzalandığı, ana girdiler Tablosu incelendiğinde her biri ayrı satırda 157 adet girdiye yer verildiği, girdi fiyatlarının açıklama yöntemlerine (hangi belgeyle açıklandığı) yer verildiği, ticaret borsası bültenleri ile açıklanan girdi fiyatlarının, ilgili ticaret borsası bültenin kaçıncı sayfasında olduğunun belirtildiği, sunulan borsa bültenlerinin ( ihale tarihinden (04.12.2020) önceki son 12 aydan daha önceki bir güne ilişkin olmadığı tespit edildiğinden başvuru sahibinin (ç), (d) ve (e) iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.
b) Açıklama kapsamında sunulan yemek reçeteleri incelendiğinde, örnek menüdeki et yemekleri, etli sebze yemekleri, tavuk yemeklerinde bulunan dana eti/tavuk eti/kuzu eti miktarlarının ihale dokümanındaki yemek reçetelerindeki farklı yaş grupları için belirlenen miktarlarıyla uyumlu olduğu,
Açıklama kapsamında sunulan gramaj ve birim fiyat tablosu ile ana girdi tablosu karşılaştırıldığında, yukarıda zikredilen yemekler içerisindeki dana eti/tavuk eti/ kuzu eti için her iki tablodaki birim fiyatların aynı olduğu tespit edildiğinden başvuru sahibinin (f) iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.
c) Teknik Şartname’de yemeklerde sadece zeytinyağı kullanılacağına dair bir düzenlemenin bulunmadığı, Teknik şartname düzenlemelerine göre reçetesine göre yemeklerde ayçiçek yağının kullanılacağı anlaşıldığından başvuru sahibinin (ğ) iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.
ç) Dana kıyma girdisine ait birim fiyat açıklamasının, Ek-O.7 maliyet/satış tutarı tespit tutanağı ile dana eti (kemiksiz) girdisi şeklinde yapıldığı, borsa fiyatları ile açıklanmadığı tespit edildiğinden başvuru sahibinin (h) iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.
d) Merkezi kamu kurum ve kuruluşları tarafından ülke çapında sunulan mal ve hizmetlere ilişkin fiyatlar, kamu kurum ve kuruluşları tarafından ilan edilen fiyatlar ve toptancı hal fiyatları üzerinden açıklama yapılmadığı, açıklama kapsamında üçüncü kişilerden alınan fiyat tekliflerinin bulunmadığı tespit edildiğinden başvuru sahibinin (ı), (i), (j) (m) ve (n) iddialarının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.
e) Sunulan Ek-O.7 maliyet/satış tutarı tespit tutanağının Tebliğ’in 79.2.2.7’inci maddesinde yer alan açıklamalara uygun olduğu tespit edildiğinden başvuru sahibinin (k) iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.
f) Her yemek öğününde pet şişe su (500 ml) verileceği dikkate alınarak açıklama yapıldığı tespit edildiğinden başvuru sahibinin (l) iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.
g) Açıklamanın 1 öğünlük yemek fiyatı üzerinden yapıldığı tespit edildiğinden başvuru sahibinin (o) iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.
Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun'un 65'inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,
Anılan Kanun'un 54'üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (c) bendi gereğince itirazen şikâyet başvurusunun reddine,
Oybirliği ile karar verildi. (¤¤)
Full & Egal Universal Law Academy