(4734 S. K. m. 21, 47, 54, 55, 65)
Toplantı No: 2012/026
Gündem No: 58
Karar Tarihi: 07.05.2012
Karar No: 2012/UH.II-2007 
Şikayetçi: Cerit Güvenlik Ve Sosyal Hizmetler Ltd. Şti., Remzi Oğuz Arık Mahallesi Tunus Caddesi No:50-A/17 KAVAKLIDERE / ANKARA
İhaleyi yapan idare: Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı İdari Ve Mali İşler Dairesi Başkanlığı, Necatibey Cad. 108 06100 ANKARA
Başvuru tarih ve sayısı: 26.03.2012 / 11985
Başvuruya Konu İhale: 2011/177535 İhale Kayıt Numaralı "2012 Yılı Temizlik" İhalesi
Kurumca Yapılan İnceleme ve Değerlendirme:
03.05.2012 tarih ve B.07.6.KİK.0.07.00.00-101.04-.H.(1242).(0264)./2012-20Esayılı Esas İnceleme Raporunda;
Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı İdari ve Mali İşler Dairesi Başkanlığı tarafından 20.12.2011 tarihinde açık ihale usulü ile yapılan “2012 Yılı Temizlik” ihalesine ilişkin olarak Cerit Güvenlik ve Sosyal Hizmetler Ltd. Şti.’nin 12.03.2012 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 14.03.2012 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibinin 26.03.2012 tarih ve 11985 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 26.03.2012 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunduğu,
İdare tarafından gönderilen bilgi ve belgelerin incelenmesinden;
4734 sayılı Kanunun 54 üncü maddesinin onuncu fıkrasının (b) bendi gereğince düzeltici işlem belirlenmesine,
Karar verilmesinin uygun olacağı hususlarına yer verilmiştir.
Karar: Esas İnceleme Raporu ve ekleri incelendi:
İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle;
1) İhale üzerinde bırakılan isteklinin iş deneyim belgesi olarak sunmuş olduğu belgenin Hitit Üniversitesi Rektörlüğü Hizmet Binalarının Malzemeli Genel Temizlik Alımı İşinin sadece genel temizlik alımı işine ilişkin olmadığı, sözleşme bedeli içerisinde yangın sigortası iş kaleminin de yer aldığı, bu haliyle iş deneyim belgesine dayanak iş kapsamında genel temizlik hizmeti alımı dışındaki iş kalemlerinin ayrıştırılarak yeniden değerlendirilmesi gerektiği,
2) Aşırı düşük teklif sorgulamasına tabi tutulan isteklilerin açıklama kapsamında sunmuş oldukları proforma fatura/fiyat tekliflerini düzenleyen firmaların faaliyette olup olmadıklarının, açıklama kapsamında sunulan belgeleri imzalayan SMMM veya YMM’ler ile proforma fatura veya fiyat teklifi veren firmalar arasında sözleşme bulunup bulunmadığının, ayrıca bu belgelerin hem mükellef hem de SMMM/YMM tarafından kaşelenerek imzalandığının tespit edilmesi gerektiği,
3) Aşırı düşük teklif açıklaması sunan isteklilerin teknik şartnamenin 4.c) maddesinde düzenlenen ilaçlamayı kendileri yapacaklarsa ilaç uygulama izin belgesini sunup sunmadıkları, ilaç uygulama izin belgesine sahip kişi veya kuruluşlara yaptıracaklar ise hizmeti gerçekleştirecek kişinin hizmet bedeli olarak proforma fatura, maliyet/satış tutarı tespit tutanağı, ilaç uygulama izin belgesi, mesul müdür belgesi ve sözleşme belgelerinin de sunulması halinde aşırı düşük teklif açıklamasının geçerli olacağı, açıklamanın bu bağlamda yeniden değerlendirilmesi gerektiği, teknik şartnamenin 9.B) ve 10 uncu maddesinde düzenlenen ekipman ve malzemelerin isteklilerin aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında sunmuş oldukları ekipman ve malzemelerle birebir örtüşüp örtüşmediğinin belirlenmesi, aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında isteklilerce sunulan maliyet/satış tespit tutarı tespit tutanağında yer alan birim fiyatlarla proforma fatura/fiyat teklifinde yer alan birim fiyatların birbiri ile uyumlu olup olmadıklarının tespit edilerek tekliflerin yeniden değerlendirilmesi gerektiği,
İddialarına yer verilmiştir.
Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir:
1) Başvuru sahibinin 1 inci iddiasına ilişkin olarak:
Şikayet konusu ihaleye ait idari şartnamenin “Mesleki ve teknik yeterliğe ilişkin belgeler ve bu belgelerin taşıması gereken kriterler” başlıklı 7.5 inci maddesinde; “7.5.1. İsteklinin yurt içinde veya yurt dışında kamu veya özel sektörde bedel içeren tek bir sözleşme kapsamında taahhüt edilen ihale konusu iş veya benzer işlere ilişkin olarak;
a) İlk ilan tarihinden geriye doğru son beş yıl içinde kabul işlemleri tamamlanan hizmet alımlarıyla ilgili iş deneyimini gösteren belgeleri veya
b) Devredilen işlerde devir öncesindeki veya sonrasındaki dönemde ilk sözleşme bedelinin en az % 80'inin gerçekleştirilmesi şartıyla, ilk ilan veya davet tarihinden geriye doğru son beş yıl içinde kabul işlemleri tamamlanan hizmet işlerine ilişkin deneyimini gösteren belgeleri sunması zorunludur. İstekli tarafından teklif edilen bedelin % 25'den az olmamak üzere, ihale konusu iş veya benzer işlere ait tek sözleşmeye ilişkin iş deneyimini gösteren belgelerin sunulması gerekir…
7.6. Benzer iş olarak kabul edilecek işler aşağıda belirtilmiştir:
Kamu Kurum, Kuruluş veya Özel Sektörde yapılmış olan temizlik işleri benzer iş olarak kabul edilecektir.” düzenlemesi yer almaktadır.
İhale üzerinde bırakılan isteklice sunulan iş bitirme belgesi incelendiğinde, bu belgenin Hitit Üniversitesi Rektörlüğünce Ozi İnşaat Taahhüt Temizlik Tasarım Turizm Akaryakıt Nakliyat Elektrik Elektronik İthalat İhracat Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi adına 2010/175080 İhale Kayıt Numaralı “Malzemeli Genel Temizlik Hizmet Alımı” işi kapsamında 07.01.2011 tarihinde düzenlendiği, söz konusu ihaleye ait sözleşme tarihinin 26.03.2010 ve belge tutarının 535.910,98 TL olduğu görülmüştür.
İdari şartnamenin 7.5 inci maddesinde yer alan “İstekli tarafından teklif edilen bedelin % 25'den az olmamak üzere, ihale konusu iş veya benzer işlere ait tek sözleşmeye ilişkin iş deneyimini gösteren belgelerin sunulması gerekir…” düzenlemesi gereğince ihale üzerinde bırakılan isteklinin, ihaleye sunmuş olduğu teklif olan 2.259.105,60 TL’nin% 25’ine denk gelen 564.776,40 TL’den az olmamak koşuluyla iş deneyim belgesi sunması gerektiği anlaşılmıştır.
Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin “İş deneyimini gösteren belgeler” başlıklı 39 uncu maddesinde;
“…(3) İş deneyiminin belirlenmesi amacıyla;
a) Açık ihale usulüyle yapılan ihaleler ile Kanunun 21 inci maddesinin (b), (c) ve (f) bentlerine göre yapılan ihalelerde, teklif edilen bedelin % 25’i ile % 50’si aralığında idarece belirlenecek bir orandan az olmamak üzere, …ihale konusu iş veya benzer işlere ait tek sözleşmeye ilişkin iş deneyimini gösteren belgelerin sunulması istenir.” hükmü,
Aynı Yönetmeliğin “Değerlendirmeye ilişkin esaslar” başlıklı 48 inci maddesinde; “(1) İhale konusu iş veya benzer işlerle ilgili tek sözleşmeye dayalı olarak iş deneyimini gösteren belgeler değerlendirmeye alınır. Birden çok iş deneyimini gösteren belge hiçbir şekilde toplanamaz.
(2) İş deneyimini gösteren belgelerde yer alan ancak, ihale konusu iş veya benzer iş kapsamında bulunmayan işlerin tutarları iş deneyiminde değerlendirmeye alınmaz…” hükmü bulunmaktadır.
Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin “Değerlendirmeye ilişkin esaslar” başlıklı 48 inci maddesinde, iş deneyimini gösteren belgelerde yer alan ancak, ihale konusu iş veya benzer iş kapsamında bulunmayan işlerin tutarları iş deneyiminde değerlendirmeye alınmayacağı hüküm altına alınmıştır.
Hitit Üniversitesi Rektörlüğüne, 10.04.2012 tarih ve 1049-6779 sayılı yazı ile Ozi İnşaat Taahhüt Temizlik Tasarım Turizm Akaryakıt Nakliyat Elektrik Elektronik İthalat İhracat Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi adına düzenlenen iş deneyim belgesine dayanak teşkil eden belgelerin (sözleşme, hakedişler, söz konusu ihaleye ait ihale dokümanı) gönderilmesi istenilmiş olup, söz konusu belgeler anılan Rektörlükçe 16.04.2012 tarihli ve 424-2384 sayılı yazıyla gönderilmiştir.
Hitit Üniversitesi Rektörlüğü tarafından gönderilen yazı ve ekinde yer alan bilgi ve belgeler incelendiğinde, Ozi İnşaat Taahhüt Temizlik Tasarım Turizm Akaryakıt Nakliyat Elektrik Elektronik İthalat İhracat Sanayi ve Ticaret Limited Şirketinin iş deneyim belgesine dayanak teşkil eden 2009/175080 İKN’li ihaleye 654.900,00 TL fiyat teklifinde bulunduğu, söz konusu ihaleye ait idari şartnamede işe başlama tarihinin 01.02.2010, işi bitirme tarihinin 31.12.2010 tarihi olduğu, ancak idare ile yapılan sözleşmenin 26.03.2010 tarihinde imzalandığı, söz konusu işin başta planlanan tarihten sonra başlaması nedeniyle iş eksilişine gidildiği ve bu nedenle belge tutarının 535.910,98 TL olduğu görülmüş olup, bu belge ve bilgiler ışığında bahse konu isteklinin sunduğu iş bitirme belgesinin benzer işe uygun olduğu ve söz konusu belgenin güncellenmiş tutarının, ihale üzerinde bırakılan isteklinin ihaleye sunmuş olduğu teklifin % 25’ine karşılık gelen 564.776,40’yi karşıladığı anlaşılmış olup, bu itibarla başvuru sahibinin iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.
2) Başvuru sahibinin 2 nci iddiasına ilişkin olarak:
Başvuruya konu ihaleye ait ihale komisyonu kararı incelendiğinde, tekliflerinin aşırı düşük olduğu tespit edilen 5 isteklinin aşırı düşük teklif sorgulamasına tabi tutulduğu,
Grand Paşa Turizm İnş. Tem. Sos. Hiz. Yemek Tur. Bilg. San. Tic. Ltd. Şti, Serdar Petrol İnş. Nak. Taah. Tic. San. Ltd. Şti. ve Ozi İnşaat Taahhüt Temizlik Tasarım Turizm Akaryakıt Nakliyat Elektrik Elektronik İthalat İhracat Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi’nin aşırı düşük teklif açıklaması sunduğu, söz konusu isteklilerin fiyat tekliflerini tevsiken farklı firmalardan proforma fatura veya fiyat teklifi aldıkları görülmüştür.
Yukarıda yer verilen ve idarece tesis edilen işlem dikkate alındığında; 3 isteklinin aşırı düşük teklif açıklaması sunduğu, bu isteklilerce yapılan açıklamalarda çeşitli firmalardan proforma fatura ve fiyat tekliflerinin aşırı düşük teklif açıklamalarına dayanak gösterildiği, söz konusu proforma fatura ve fiyat tekliflerinin farklı firmalarca hazırlanıp yine farklı SMMM ve YMM’lerce imzalanıp kaşelendiği görülmüştür.
4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 54 üncü maddesinde; “İhale sürecindeki hukuka aykırı işlem veya eylemler nedeniyle bir hak kaybına veya zarara uğradığını veya zarara uğramasının muhtemel olduğunu iddia eden aday veya istekli ile istekli olabilecekler, bu Kanunda belirtilen şekil ve usul kurallarına uygun olmak şartıyla şikayet ve itirazen şikayet başvurusunda bulunabilirler.
Şikayet ve itirazen şikayet başvuruları, dava açılmadan önce tüketilmesi zorunlu idari başvuru yollarıdır.
Şikayet başvuruları idareye, itirazen şikayet başvuruları Kuruma hitaben yazılmış imzalı dilekçelerle yapılır.
Dilekçelerde aşağıdaki hususlara yer verilir:
a) Başvuru sahibinin, varsa vekil ya da temsilcisinin adı, soyadı veya unvanı ve adresi.
b) İhaleyi yapan idarenin ve ihalenin adı veya ihale kayıt numarası.
c) Başvuruya konu olan durumun farkına varıldığı veya bildirildiği tarih.
d) Başvurunun konusu, sebepleri ve dayandığı deliller…” hükmü,
İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmeliğin “Başvuruların şekil unsurları” başlıklı 8 inci maddesinde;
“(1) Şikayet başvuruları idareye, itirazen şikayet başvuruları ise Kuruma hitaben yazılmış imzalı dilekçelerle yapılır.
(2) Dilekçelerde aşağıdaki hususlara yer verilir;
a) Başvuru sahibinin, varsa vekil ya da temsilcisinin; adı, soyadı veya unvanı ve adresi ile varsa bildirime esas elektronik posta adresi ve faks numarası.
b) İhaleyi yapan idarenin ve ihalenin adı veya ihale kayıt numarası.
c) Başvuruya konu olan durumun farkına varıldığı veya bildirildiği tarih.
ç) Başvurunun konusu, sebepleri ve dayandığı deliller.
d) İtirazen şikayet başvurularında ayrıca idareye yapılan şikayetin tarihi ve varsa şikayete ilişkin idare kararının bildirim tarihi…” hükmü,
İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Tebliğin “İtirazen şikayet başvurularında aranılacak şekil unsurları” başlıklı 11 inci maddesinde;
“…(8) Yönetmeliğin 8 inci maddesinin ikinci fıkrasının (ç) bendinde başvurunun konusu, sebepleri ve dayandığı delillerin başvuru dilekçelerinde belirtilmesi gerektiği düzenlendiğinden, başvuruda bulunulan hususların dilekçelerde somut bir biçimde, mevzuata aykırı bulunma sebepleri ile birlikte gösterilmesi gerekmektedir. İşlemin hangi unsurlarının hangi gerekçelerle hukuka aykırı olduğu belirtilmeksizin sadece mevzuata aykırı olduğu gibi soyut ve mesnetsiz iddialara yer verilmesi halinde, Yönetmeliğin 8 inci maddesine aykırı olduğu gerekçesiyle başvurunun reddine ilişkin sorumluluk başvurana ait olacağından bu hususa dikkat edilmesi gerekmektedir.”açıklaması yer almaktadır.
4734 sayılı Kanunun 54 üncü maddesinin dördüncü fıkrasının (d) bendinde, şikayet ve itirazen şikayet başvuru dilekçelerinde başvurunun konusu, sebepleri ve dayandığı delillerin belirtilmesi gerektiği hüküm altına alınmıştır. İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmeliğin 8 inci maddesinin ikinci fıkrasının (ç) bendinde de aynı hükme yer verilmiştir. Diğer taraftan, İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Tebliğin 11 inci maddesinin sekizinci fıkrasında, anılan Yönetmelik hükmü gereğince, başvuruda bulunulan hususların dilekçelerde somut bir biçimde, mevzuata aykırı bulunma sebepleri ile birlikte gösterilmesi gerektiği, işlemin hangi unsurlarının hangi gerekçelerle hukuka aykırı olduğu belirtilmeksizin sadece mevzuata aykırı olduğu şeklinde soyut ve mesnetsiz iddialara yer verilmesi halinde başvurunun reddedileceği yönünde bir açıklama yapılmıştır.
Yukarıda yer alan mevzuat hükümleri çerçevesinde, başvuru sahibi isteklinin itirazen şikayet dilekçesinde; hangi isteklinin aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında hangi firmadan aldıkları proforma fatura veya fiyat teklifinin mevzuata uygun olmadığı, aynı şekilde hangi firmaların hangi SMMM veya YMM ile sözleşme imzalamadıkları yönünde elde net bilgi veya somut iddia olmaksızın genel ifadelere yer verdiği, yani başvuru sahibinin iddiasına dayanak teşkil eden somut gerekçelere itirazen şikâyet dilekçesinde yer vermediği anlaşıldığından başvuruya konu iddianın soyut ve mesnetsiz olduğu anlaşılmıştır.
Bu itibarla, anılan mevzuat hükümleri gereğince, başvurunun reddine karar verilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.
3) Başvuru sahibinin 3 üncü iddiasına ilişkin olarak:
4734 sayılı Kamu İhale Kanununun “Aşırı düşük teklifler “ başlıklı 38 inci maddesinde;“İhale komisyonu verilen teklifleri 37 nci maddeye göre değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister.
İhale komisyonu;
a) İmalat sürecinin, verilen hizmetin ve yapım yönteminin ekonomik olması,
b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal ve hizmetlerin temini veya yapım işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,
c) Teklif edilen mal, hizmet veya yapım işinin özgünlüğü,
Hususlarında belgelendirilmek suretiyle yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak, aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir.
(Ek fıkra: 20/11/2008-5812/12 md.)İhale komisyonu, aşırı düşük tekliflerin tespiti ve değerlendirilmesinde Kurum tarafından belirlenen kriterleri esas alır. Kurum bu maddenin uygulanmasında; aşırı düşük tekliflerin tespiti, değerlendirilmesi ve ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi amacıyla sınır değer veya sorgulama kriterleri ya da ortalamalar belirlemeye yetkilidir.”hükmü yer almakta olup, buna göre ihale komisyonunun, teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak isteyeceği anlaşılmaktadır.
Kamu İhale Genel Tebliğinin “Hizmet alımı ihalelerinde aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi” başlıklı 79 uncu maddesinde;
“…Personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihalelerinde, tekliflerin değerlendirilmesinde;
İhale ve sözleşmeye ilişkin damga vergileri, Kamu İhale Kurumu payı ve noter masrafları gibi sözleşme giderleri ile amortisman, kıdem tazminatı, işyeri hekimliği ücreti, oryantasyon (ihale konusu işe uyum) eğitimi gideri, yaka kartı ve bu mahiyetteki genel giderleri karşılamak üzere birim fiyat teklif cetvelinde yer alan her bir işçilik kalemindeki (yol, yemek ve giyecek dahil brüt asgari ücret veya brüt asgari ücretin yüzde (%) fazlası üzerinden ücret hesaplanan işçilik kalemi ile ulusal bayram ve genel tatil günleri ve fazla çalışma saatlerine ilişkin işçilik kalemleri) birim fiyatlar ile işçi sayısı üzerinden teklif alınması idarece uygun görülmeyen iş kalemi/kalemleri kapsamında çalıştırılacak olan her bir personelin işçilik maliyeti üzerinden işçilik hesaplama modülü kullanılarak % 3 oranında sözleşme giderleri ve genel giderler hesaplanacaktır.
…79.4.2.3. Teklifi aşırı düşük bulunan isteklilerin, tekliflerinde önemli olduğu tespit edilen bileşenler ile ilgili olarak Kanunun 38 inci maddesi uyarınca yapacakları açıklamaya dayanak teşkil eden bilgi ve belgeleri sunmaları gerekmektedir.
79.4.2.4. Tedarikçi veya üreticilerden alınan birim fiyatları gösteren proforma fatura sunularak açıklama yapılması durumunda proforma faturadaki birim satış tutarı;
a) Maliyete dayalı açıklama yapıldığında, maliyet/satış tutarı tespit tutanağında yer alan (Ek-O.5) ağırlıklı ortalama birim maliyetin,
b) Satışlar üzerinden açıklama yapıldığında, maliyet/satış tutarı tespit tutanağında yer alan (Ek-O.5) ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin,
altında olamaz.
Maliyete dayalı açıklama yapıldığında, mükellefle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından proforma fatura üzerine; “Birim satış tutarının, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre çıkartılan ve tarafımdan onaylanan maliyet/satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim maliyet tutarının altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir.
Satışlar üzerinden açıklama yapıldığında, mükellefle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından proforma fatura üzerine; “Birim satış tutarının, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre çıkartılan ve tarafımdan onaylanan maliyet/satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir.
Kaşeleme işlemi bu Tebliğin 8.4 maddesinde belirtilen özel kaşe kullanılmak suretiyle yapılabileceği gibi, bu kaşe dışında meslek mensubuna ilişkin bilgileri içeren kaşe kullanılmak suretiyle de yapılabilir.
….79.4.2.15. Maliyet/satış tutarı tespit tutanaklarının; 3568 sayılı Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanununa göre çalışan meslek mensuplarından, mükellefle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olanlar tarafından düzenlenmesi, bütün belge ve tutanakların her sayfasının taraflar tarafından imzalanarak kaşelenmesi gerekmektedir.
(79.4.2.4.) maddesine göre düzenlenen tutanak meslek mensubu ve proforma fatura veren tedarikçi veya imalatçı tarafından, (79.4.2.5.) maddesine göre düzenlenen tutanak meslek mensubu ile istekliye fiyat teklifini veren kişi tarafından imzalanarak kaşelenecek ancak bu tutanaklar proforma fatura veya fiyat teklifi ekinde idareye verilmeyecek ve düzenleyen meslek mensubu tarafından muhafaza edilecektir.
(79.4.2.12.) maddesine göre düzenlenen tutanaklar ise meslek mensubu ile ihaleye katılan istekli tarafından imzalanarak kaşelenecek ve açıklama ekinde idareye sunulacaktır.
Meslek mensubunun, proforma fatura veya fiyat teklifi üzerindeki beyanı ile O-5, O-6, O-7 nolu tutanaklardaki beyanların doğruluğundan sorumlu olduğu” açıklamaları ile isteklilerin aşırı düşük tekliflerini ne şekilde açıklayacakları açıklanmıştır.
İdari şartnamenin “Teklif fiyata dahil olan giderler” başlıklı 25 inci maddesinde;
“25.1. İstekliler tekliflerine vergi (KDV Hariç), resim ve harç giderlerini dahil edeceklerdir.
25.2. 25.1. maddesinde yer alan gider kalemlerinde artış olması ya da benzeri yeni gider kalemlerinin oluşması hallerinde, teklif edilen fiyatın bu tür artış ya da farkları karşılayacak payı içerdiği kabul edilir. Yüklenici, bu artış ve farkları ileri sürerek herhangi bir hak talebinde bulunamaz.
25.3. Teklif fiyata dahil olan diğer giderler aşağıda belirtilmiştir:
25.3.1. İşin süresi ve personel sayısı dikkate alınarak ilgili mevzuatına göre hesaplanacak işçilik ücreti:
25.3.2. Yemek, yol ve giyecek giderleri:
İstekli tarafından karşılanacak yol gideri aylık 26 (yirmialtı) gün, yemek gideri aylık 26 (yirmialtı) gün üzerinden hesaplanacaktır.
Personelin yol gideri günlük nakdi brüt 8 (sekiz) TL. olarak hesaplanacaktır. İstekli teklif fiyatına personel yol giderini dahil edecek ve bordroda gösterecektir. Personelin yemek gideri günlük nakdi brüt 8 (sekiz) TL. olarak hesaplanacaktır. İstekli teklif fiyatına personel yemek giderini dahil edecek ve bordroda gösterecektir.
İstekliler, 120 personelden her biri için teknik şartnamede belirtilen giyim giderlerini ayni olarak karşılayacaklardır.
25.3.3. Malzeme giderleri:
İstekliler, ihale konusu hizmetin gerçekleştirilmesi için teknik şartnamede belirtilen temizlik madde ve malzemelerin giderlerini teklif fiyatlarına dahil edeceklerdir.
25.3.4. Bu madde boş bırakılmıştır.
25.4. Sözleşme konusu işin bedelinin ödenmesi aşamasında doğacak Katma Değer Vergisi (KDV), ilgili mevzuatı çerçevesinde İdare tarafından yükleniciye ayrıca ödenir.
25.5. Kısa vadeli sigorta prim oranları belirtilecektir.
Personelin iş kazaları ile meslek hastalıkları sigortası prim oranı % 1,5 (birbuçuk) olarak tespit edilmiştir.” düzenlemesi,
Teknik şartnamenin “Temizlik görevlilerinin kıyafetleri” başlıklı 12 nci maddesinde;
“İstekli, sözleşme süresince her bir işçiye aşağıda cinsi, adedi ve özellikleri belirtilen iş elbisesini verecek olup, bedelini teklif fiyata dahil edecektir. işçilerin rahat bir şekilde çalışmalarını sağlamak maksadıyla, (1) adet yazlık (% 65 pamuk % 35 polyester), (1) adet kışlık (% 65 polyester % 35 pamuk) olmak üzere kumaş pantolon, dizüstü iş gömleği, kış mevsimi için (1) adet ayakkabı (orijinal deri, taban kauçuk), yaz mevsimi için (1) adet yazlık deri ayakkabı vereceklerdir. Ayrıca, bina dışında görev yapacak işçiler için (10) adet yağmurluk ve çizme (su geçirmeyen) ile kış ayları giymek için (10) adet kaban (en az % 30 kaşe kumaştan) temin edeceklerdir. Temizlik görevlilerinin işyerinde kendilerine verilmiş olan kıyafet ve ayakkabılarla çalıştırılması şarttır. Kıyafetler daima temiz ve tek tip olacak, yırtık ve ütüsüz kıyafet giyilmeyecektir. Temizlik işçileri saç ve sakal uzatmayacaktır.” düzenlemesi,
Teknik şartnamenin “Kullanılacak iş makineleri ve temizlik ekipmanları” başlıklı 9 uncu maddesinde;
Cinsi                                                                                Miktarı
1-         Çift Kovalı Döner Pres (temizlik arabası)                 21 Adet
2-         Temizlik Kat Arabası                                              5 Adet
3-         Paletli Yer Paspası (Nemli Mop)                               40 Adet
4-         Fırça Tipi Yer Paspası (Islak Mop)                            21 Adet
5-         Endüstriyel Yerçek                                                   20 Adet
6-         Yıkama Fırçası (Saplı)                                               10 Adet
7-         Cam Temizleme Takımı (kova, çekçek, pelüş,
            cam jileti)                                                                   5 Adet
8-         Temizlik Kovası (Mavi-Kırmızı)                                    20 Adet
düzenlemesi,
Teknik şartnamenin “Temizlikte kullanılacak madde ve malzemeler” başlıklı 10 uncu maddesinde;
Cinsi                                                                      Miktarı
1-         Eldiven (bulaşık eldiveni)                              150 Adet
2-         Nemli Paspas Yedeği                                    22 Adet
3-         Islak Paspas yedeği                                       22 Adet
4-         Yer Bezi                                                        200 Adet
5-         Toz Bezi                                                        300 Adet
6-         Lavabo Fırçası                                               50 Adet
7-         Tuvalet Fırçası                                               50 Adet
8-         Parlatma Pedi (İthal)                                     2 Adet
9-         Yıkama Fırçası                                               40 Adet
10-       Genel Temizlik Maddesi (sıvı)                      85 Kg
11-       Lavabo Ovma Maddesi (sıvı)                        60 Kg
12-       Cila Bakım Maddesi                                      25 Kg
13-       Kristalize Cila                                                25 Kg
14-       Cila Teli (çelik)                                              25 Kg
15-       Tuvalet Temizlik Deterjanı                            50 Kg
16-       Pisuar Tableti (28’li)                                      20 Kutu
17-       Halı Şampuanı                                               15 Kg
18-       Çöp Poşeti (battal 80/110cm)                        30 Koli
19-       Çöp Poşeti (küçük 55/60 cm)                        10 Koli
20-       Çalı Süpürgesi                                            10 Adet
21-       Haşere İlacı                                                    2 Kg
22-       Tuvalet Koku Giderici                                   40 Adet
23-       Ağır Kir Ve Cila Sökücü                               20 Kg
24-       Cam Temizleme Sıvısı                                   20 Kg
25-       Sprey Üniteli Parfüm                                     10 Adet
26-       Matik Deterjan + Yumuşatıcı                        8 + 2 Kg
27-       Ahşap Temizleyici (sıvı)                                30 kg
28-       Zefiran                                                       20 litre
düzenlemesi yer almaktadır.
İdarenin aşırı düşük teklif sorgulaması kapsamında isteklilere yolladığı sorgulama yazısında;
1) İşçilik ücretinin,
2) Teknik şartnamenin 9 uncu maddesinde yer alan temizlik ekipmanlarının,
3) Teknik şartnamenin 10 uncu maddesinde yer alan temizlik madde ve malzemelerinin,
4) 120 işçiye ait kıyafet giderlerinin
açıklanmasının istendiği, ilaçlama hizmetinin aşırı düşük teklif sorgulaması istenen iş kalemleri arasında yer almadığı görülmüştür.
İdari şartnameye esas alınarak yapılan hesaplamada kıyafet bedeli hariç asgari işçilik maliyetinin 2.253.139,20 TL olduğu anlaşılmıştır.
Yukarıda yer alan mevzuat hükümleri ve tespitler çerçevesinde; teknik şartnamenin 4 üncü maddesinde “Haşeratla Mücadele” başlığı altında yer alan ilaçlama hizmetinin ihale komisyonunca teklifte önemli olduğunu tespit edilen bileşenler arasında görülmediği, bu sebeple isteklilerin ilaçlama iş kalemini aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında açıklamak durumunda olmadıkları anlaşılmış olup, başvuru sahibinin iddiasının bu kısmının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.
İhale üzerinde bırakılan istekli olan Ozi İnşaat Taahhüt Temizlik Tasarım Turizm Akaryakıt Nakliyat Elektrik Elektronik İthalat İhracat Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi’nin sunmuş olduğu aşırı düşük teklif açıklaması incelendiğinde; giyecek için 66,44 TL, temizlik malzemesi için 4.647,60 TL, temizlik ekipman, araç ve gereçleri için 497,40 TL, ilaçlama bedeli için 735,00 TL ve yüklenici kârı olarak 19,96 TL bedel öngörüldüğü, bu tutarlara giyim hariç asgari işçilik maliyet tutarı eklendiğinde isteklinin ihaleye verdiği teklif olan 2.259.105,60 TL’ye ulaşıldığı görülmüştür.
Temizlik malzeme, ekipman ve araç-gereçler gideri olarak 5.145,00 TL belirlendiği, söz konusu giderleri tevsik etmek amacıyla Elçi Kağıt Ambalaj Temizlik Tekstil-Suat Elçi tarafından düzenlenen 19.12.2011 tarihli proforma faturanın sunulduğu, proforma faturada 8 kalemden oluşan temizlik ekipmanları için toplam 497,40 TL fiyat teklifi verildiği, 27 kalemden oluşan temizlik malzemesi için aylık toplam 387,30 TL ve 12 aylık toplam 4.647,60 TL, temizlik ekipmanları ve malzemeleri için toplam 5.145,00 TL tutar belirlendiği, söz konusu proforma faturanın üzerinde SMMM Levent Kızılay tarafından “Birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre çıkartılan ve tarafımdan onaylanan maliyet/satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılarak kaşelenip imzalandığı, ekinde 19.12.2011 tarihli anılan meslek mensubu tarafından düzenlenen maliyet/satış tutarı tespit tutanağının sunulduğu, maliyet/satış tespit tutarı tespit tutanağında satışlar üzerinden açıklama yapıldığı ve Ticari Mallar Hesabında Kayıtlı olan teklife konu mala ilişkin ağırlıklı ortalama birim satış tutarının tabloda gösterildiği, teknik şartnamenin 9.B ve 10 uncu maddesinde düzenlenen ekipman ve malzemelerin isteklilerin aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında sunmuş oldukları ekipman ve malzemelerle birebir örtüştüğü görülmüştür.
Giyecek gideri olarak, 120 kişiden oluşan temizlik personeline verilecek iş kıyafetinin % 3 genel gider dahil toplam bedelinin 66,44 TL olduğu, giyim bedelinin tevsik edilmesi amacıyla Yener Bucak tarafından düzenlenen 19.12.2011 tarihli proforma faturanın sunulduğu, proforma faturada 120 temizlik personeli için kıyafet bedeli olarak toplam 64,50 TL belirlendiği, proforma faturanın üzerinde SMMM Gülnigar Mutlu tarafından “Birim satış tutarının, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre çıkartılan ve tarafımdan onaylanan maliyet/satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim maliyet tutarının altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılarak kaşelenip imzalandığı, ekinde 19.12.2011 tarihli anılan meslek mensubu tarafından düzenlenen maliyet/satış tutarı tespit tutanağının sunulduğu anlaşılmıştır.
İhale üzerinde bırakılan isteklinin sunmuş olduğu aşırı düşük teklif açıklamasında işçilik maliyeti ve giyim giderlerinin mevzuata uygun şekilde açıklandığı, temizlik ekipmanları ve temizlik malzemeleri giderlerini tevsiken sunulan proforma fatura üzerine “Birim satış tutarının, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre çıkartılan ve tarafımdan onaylanan maliyet/satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmadığını beyan ederim.” ibaresi yerine satışlar üzerinden proforma fatura ile açıklama yapılmasına rağmen“Birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre çıkartılan ve tarafımdan onaylanan maliyet/satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmadığını beyan ederim.”ibaresinin yazıldığı, ancak söz konusu farkın esasa etkili olmadığı, diğer yandan temizlik ekipmanları ve temizlik malzemeleri teklif bedelini tevsiken sunulan proforma faturaya dayanak teşkil eden Maliyet Satış Tutarı Tespit Tutanağında (Ek-O.5), 600 Yurtiçi Satışlar Hesabında kayıtlı olan teklife konu mamul/mala ilişkin ağırlıklı ortalama birim satış tutarının tabloda gösterilmesi gerekmekte iken, Ticari Mallar Hesabında kayıtlı olan teklife konu mala ilişkin ağırlıklı ortalama birim satış tutarının tabloda gösterildiği, bu haliyle proforma fatura ile Maliyet Satış Tutarı Tespit Tutanağı (Ek-O.5) arasında uyumsuzluk bulunduğu tespit edilmiştir. Bu sebeple ihale üzerinde bırakılan istekli olan Ozi İnşaat Taahhüt Temizlik Tasarım Turizm Akaryakıt Nakliyat Elektrik Elektronik İthalat İhracat Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi’nin aşırı düşük teklif açıklamasının mevzuata aykırı olduğu anlaşılmıştır.
Serdar Petrol İnş. Nak. Taah. Tic. San. Ltd. Şti.’nin aşırı düşük teklif açıklaması incelendiğinde; giyecek için 117,42 TL, temizlik malzemesi için 2.642,40 TL, temizlik ekipman, araç ve gereçleri için 202,45 TL, ilaçlama bedeli için 2.880,00 TL ve yüklenici kârı olarak 407,33 TL bedel öngörüldüğü, bu tutarlara giyim hariç asgari işçilik maliyet tutarı eklendiğinde isteklinin ihaleye verdiği teklif olan 2.259.388,80 TL’ye ulaşıldığı görülmüştür. 
Temizlik malzemesi, ekipman ve araç-gereçler gideri olarak 2.844,85 TL belirlendiği, söz konusu giderlerin tevsik edilmesi amacıyla Çelikoğlu Ticaret- Mehmet Çelik tarafından düzenlenen 19.12.2011 tarihli proforma faturanın sunulduğu, proforma faturada 8 kalemden oluşan temizlik ekipmanları için toplam 202,45 TL belirlendiği, 28 kalemden oluşan temizlik malzemesi için 12 aylık toplam 2.642,40 TL bedel belirlendiği, temizlik ekipmanları ve malzemeleri için toplam 2.844,85 TL tutar belirlendiği, proforma faturanın üzerine SMMM Hazım Turgut tarafından “Birim satış tutarının, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre çıkartılan ve tarafımdan onaylanan maliyet/satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılarak kaşelenip imzalandığı, ekinde anılan meslek mensubu tarafından düzenlenen maliyet/satış tutarı tespit tutanağının sunulduğu, maliyet/satış tutarı tespit tutanağında yer alan birim fiyatlarla proforma fatura/fiyat teklifinde yer alan birim fiyatların birbiri ile uyumlu olduğu, teknik şartnamenin 9.B ve 10 uncu maddesinde düzenlenen ekipman ve malzemelerin isteklilerin aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında sunmuş oldukları ekipman ve malzemelerle birebir örtüştüğü görülmüştür.
Giyecek gideri olarak, 120 kişiden oluşan temizlik personeline verilecek iş kıyafetinin % 3 genel gider dahil toplam bedelinin 117,42 TL olduğu, giyim bedelinin tevsik edilmesi amacıyla Çelikoğlu Ticaret-Mehmet Çelik tarafından düzenlenen 19.12.2011 tarihli proforma faturanın sunulduğu, proforma faturada 120 temizlik personeli için toplam 114,00 TL kıyafet bedeli belirlendiği, proforma faturanın üzerine SMMM Hazım Turgut tarafından “Birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre çıkartılan ve tarafımdan onaylanan maliyet/satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılarak kaşelenip imzalandığı, ekinde anılan meslek mensubu tarafından düzenlenen maliyet/satış tutarı tespit tutanağının sunulduğu anlaşılmıştır.
Yukarıda yer alan tespitler çerçevesinde, işçi kıyafeti giderlerini tevsiken sunulan proforma fatura üzerine “Birim satış tutarının, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre çıkartılan ve tarafımdan onaylanan maliyet/satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmadığını beyan ederim.” ibaresi yerine satışlar üzerinden proforma fatura ile açıklama yapılmasına rağmen“Birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre çıkartılan ve tarafımdan onaylanan maliyet/satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmadığını beyan ederim.”ibaresinin yazıldığı, ancak söz konusu farkın esasa etkili olmadığı, ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi isteklinin, işçilik maliyeti, temizlik ekipmanları ve temizlik malzemeleri giderleri ve temizlik personeline verilecek iş kıyafeti giderlerinin açıklanmasında mevzuata aykırı herhangi bir hususa rastlanılmadığı, bu haliyle Serdar Petrol İnş. Nakl. Tem. Taah. San. Tic. Ltd. Şti.’nin aşırı düşük teklif açıklamasının mevzuata uygun olduğu anlaşılmıştır.
Grandpaşa Turz. İnş. Tem. Sosy. Hiz. Yemek Tur.Bilg. San. Tic. Ltd. Şti.nin sunmuş olduğu aşırı düşük teklif açıklaması incelendiğinde; temizlik malzemesi içinaylık1.800,00 TL, temizlik ekipman, araç ve gereçleri için 900,00 TL bedel öngörüldüğü, bu tutarlara giyim dahil asgari işçilik maliyet tutarı eklendiğinde isteklinin ihaleye verdiği teklif olan 2.288.008,80 TL’ye ulaşıldığı görülmüştür.
Temizlik malzemeleri, temizlik ekipmanları ve işçi kıyafet giderlerini tevsik amacıyla Gökkuşağı Giyim Tem. Alım Satım ve Toptan Tic. tarafından düzenlenen 19.12.2011 tarihli proforma faturaların sunulduğu, proforma faturada 29 kalemden oluşan temizlik ekipmanları için aylık toplam 1800,00 TL belirlendiği, 8 kalemden oluşan temizlik ekipmanları toplam 900,00 TL tutar belirlendiği, 3 proforma faturanın da üzerine SMMM Serhan Gürhan tarafından “Birim satış tutarının, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre çıkartılan ve tarafımdan onaylanan maliyet/satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılarak kaşelenip imzalandığı, ekinde anılan meslek mensubu tarafından düzenlenen maliyet/satış tutarı tespit tutanağının sunulduğu, maliyet/satış tespit tutarı tespit tutanağında yer alan birim fiyatlarla proforma fatura/fiyat teklifinde yer alan birim fiyatların birbiri ile uyumlu olduğu, teknik şartnamenin 9.B ve 10 uncu maddesinde düzenlenen ekipman ve malzemelerin isteklilerin aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında sunmuş oldukları ekipman ve malzemelerle birebir örtüştüğü görülmüştür.
Bu itibarla,,Grandpaşa Turz. İnş. Tem. Sosy. Hiz. Yemek Tur.Bilg. San. Tic. Ltd. Şti.’nin sunmuş olduğu aşırı düşük teklif açıklamalarında, işçilik maliyeti, temizlik ekipmanları ve temizlik malzemeleri, işçi kıyafeti giderlerinin mevzuata uygun şekilde açıklandığı sonucuna varılmıştır.
Yukarıda yer alan tespitler çerçevesinde, ihale üzerinde bırakılan Ozi İnşaat Taahhüt Temizlik Tasarım Turizm Akaryakıt Nakliyat Elektrik Elektronik İthalat İhracat Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi’nin aşırı düşük teklif açıklamasının mevzuata aykırı olduğu, bu sebeple söz konusu isteklinin teklifinin değerlendirme dışı bırakılması gerektiği sonucuna varılmıştır.
Sonuç olarak, yukarıda mevzuata aykırılığı belirlenen ihale işlemlerinin düzeltici işlemle giderilebilecek nitelikte işlemler olduğu tespit edildiğinden, Ozi İnşaat Taahhüt Temizlik Tasarım Turizm Akaryakıt Nakliyat Elektrik Elektronik İthalat İhracat Sanayi ve Tic. Ltd. Şti.’nin aşırı düşük teklif açıklamasının reddedilmesi ve bu aşamadan sonraki ihale işlemlerinin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerekmektedir.
Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanunun 65 inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 60 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere;
Anılan Kanunun 54 üncü maddesinin onuncu fıkrasının (b) bendi gereğince düzeltici işlem belirlenmesine,
Oyçokluğu ile karar verildi. 
KISMEN KARŞI OY
Başvuru sahibinin itirazen şikayet başvuru dilekçesinde belirtilen üçüncü iddiasına yönelik olarak Kurul çoğunluğunca “düzeltici işlem belirlenmesine” kararı verilmiştir.
Kamu İhale Tebliğinin 79.4.2.18. maddesinde; “İtirazen şikayet başvurularına ilişkin olarak Kurum tarafından yapılan incelemede gerekli görülmesi durumunda, proforma fatura ve fiyat tekliflerine ilişkin maliyet/satış tutarı tespit tutanakları, bunları muhafaza eden meslek mensubundan istenebilir. Gerek meslek mensubundan istenen tutanaklar gerekse ihaleyi yapan idare tarafından Kuruma gönderilen belgeler arasında yer alan proforma fatura ve fiyat teklif tutarları ile maliyet/satış tutarı tespit tutanağında belirtilen maliyet ve satış tutarlarının arasında uyumsuzluk olduğunun veya bu belgelerde yer alan bilgilerin ticari hayatın olağan durumu ve ekonomik verilerle ilgili genel bilgilerle uyumlu olmadığının değerlendirilmesi durumunda; proforma fatura ve fiyat teklifleri ile maliyet/satış tutarı tespit tutanakları mükellef ve/veya isteklinin bağlı olduğu vergi dairesine gönderilir ve gerekli olması halinde Cumhuriyet Savcılığına bildirim yapılır.” açıklaması yer almaktadır.
Kurumca bu açıklama uyarınca yapılan incelemelere göre, hizmet alımlarında aşırı düşük teklif açıklamasında giyim bedeline ilişkin yapılan açıklamalarda, istekli tarafından giyim bedeline ilişkin sunulan proforma fatura ve fiyat teklif tutarları ile maliyet/satış tutarı tespit tutanağında belirtilen maliyet ve satış tutarlarının arasında uyumsuzluk olduğunun veya bu belgelerde yer alan bilgilerin ticari hayatın olağan durumu ve ekonomik verilerle ilgili genel bilgilerle uyumlu olmadığının değerlendirilmesi durumunda, belirtilen proforma fatura ve fiyat teklifleri ile maliyet/satış tutarı tespit tutanakları mükellef ve/veya isteklinin bağlı olduğu vergi dairesine gönderilmesi, ayrıca konunun önemine göre de Cumhuriyet Savcılığına bildirim yapılması hususlarının anlaşılması gerektiğinin aşikar olması nedeni ve bu yönde verilen Kurul Kararları ile konu içtihat niteliğini kazanmış olmasının yanında Tebliğin yukarıda sözü edilen düzenlemesi birbirine bağlı/bağımlı iki temel açıklamadır.
Şöyle ki; cari piyasa koşullarına, temel ekonomik verilere ve hayatın olağan durumuna uygun olmadığı anlaşılan fiyat teklifinin bir şekilde şekle uygun olarak müşavir tarafından tevsik edilmesi halinde, bu durumun ilgili vergi dairesine bildirilerek “bu tevsikin” doğruluğunun testi istenilmekte ve sistemin sigortası genel kabulüyle yapılmış bir mevzuat düzenlemesi şeklinde tezahür etmiştir. Kamu İhale Tebliğinin 79.4.2.18. maddesinin birbirine bağımlı son açıklama cümlesinin uygulanmaması halinde başlangıç cümlesine göre tekliflerin değerlendirilmesinin sağlıklı ve hukuken uygun bir yanı olmayacaktır.
İstekliler tarafından asgari işçilik bedelinin çok az üstünde verilen teklif bedelinin en düşük teklife yakın olmasının sağlanması için teklif bileşenlerinden olan giyim bedeli açıklamasına yönelik olarak verilen proforma fatura ve fiyat teklif tutarlarının düşük bedelli olarak oluşturulduğunun konu ile ilgili içtihat niteliğinde verilmiş Kurul kararlarından anlaşıldığı, verilen proforma fatura ve fiyat teklif tutarlarının ticari hayatın olağan durumu ve ekonomik verilerle ilgili genel bilgilerle uyumlu olmadığının anlaşılmasına rağmen, düşük bedelli de olsa, istekli tarafından verilen proforma fatura ve fiyat tekliflerin Kamu İhale Genel Tebliğinin ilgili hükümlerine göre belge üzerinde taşıması gereken şartları taşıdığının tespiti halinde anılan açıklamanın mevzuat uyarınca uygun görüldüğünün içtihat niteliğinde verilmiş olan Kurul kararlarından anlaşıldığı, ancak sunulan proforma fatura ve fiyat teklif tutarlarının ticari hayatın olağan durumu ve ekonomik verilerle ilgili genel bilgilerle uyumlu olmadığının anlaşılması durumunda da, teklif açıklaması bu yönden mevzuata uygun görülmekle birlikte proforma fatura ve fiyat teklif tutarlarının düşüklüğünün düzenlenen ve idareye sunulan belgenin usulüne uygun olmadığına ilişkin eylemi ortadan kaldırmayacağı düşüncesi ile, Kanunun temel ilkelerinden eşit muamele ve güvenirlik ilkelerinin ön planda çalıştırılmasının temini yönünden incelenmesi için Kurulca bağlı bulunan vergi dairesine gönderilmiştir.
Yukarıda yapılan iki değerlendirmenin belge üzerinde aynı anda var olduğu durumda, bildirim yapılmasının anlamlı olduğu yönünde bütünlük sağladığı şeklinde yapılan değerlendirmelerin birbirinden bağımsız işletilmesi durumunda, yani aşırı düşük açıklamada, isteklinin giyime ilişkin sunduğu proforma fatura ve fiyat teklif tutarlarının ticari hayatın olağan durumu ve ekonomik verilerle ilgili genel bilgilerle uyumlu olmadığının açıkça bilinmesine rağmen, sırf, anılan belgelerin Tebliğinin sözü edilen açıklamalarına göre belge üzerinde taşıması gereken şartlara uygun olarak taşıdığı tespitine dayanılarak isteklinin açıklamasının mevzuata uygun olduğunu kabul etmenin mevzuat ile çelişki yarattığı, bu nedenle, anılan belgelerin Kamu İhale Genel Tebliğinin ilgili açıklamalarına göre belge üzerinde taşıması gereken şartları taşıdığının tespit edilmiş olmasına rağmen, proforma fatura ve fiyat teklif tutarlarının ticari hayatın olağan durumu ve ekonomik verilerle ilgili genel bilgilerle uyumlu olmadığı durumunun incelenmesi için Tebliğin ilgili açıklaması uyarınca ilgili vergi dairesine bile bile gönderilmemesi durumunda, Kanunda belirtilen temel ilkelerden eşit muamele ve güvenirlik ilkelerinin ön planda zedelendiği işlemlerin gerçekleştirilmiş olacağı düşüncesiyle, Tebliğin ilgili açıklamalarına göre, belge üzerinde taşıması gereken şartları taşıdığının tespit edilmiş olmasına rağmen, vergi dairesine bildirim yapılmasına gerek görülmeyen, proforma fatura ve fiyat teklif tutarlarının, ticari hayatın olağan durumu ve ekonomik verilerle ilgili genel bilgilerle uyumlu olmadığının anlaşıldığı durumda, anılan isteklinin aşırı düşük açıklamalarının mevzuata uygun olmadığı gerekçesi olarak kabul edilmemesi gerekmektedir.
İncelemeye konu ihalede başvuru sahibinin üçüncü iddiası yukarıda aktarılan değerlendirmeler ışığı altında değerlendirildiğinde, ihale üzerinde bırakılan isteklinin aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında giyim bedelinin tevsik edilmesi amacıyla Yener Bucak tarafından düzenlenen 120 temizlik personeli için kıyafet bedeli olarak toplam 64,50 TL bedel öngören 19.12.2011 tarihli proforma faturanın sunulduğu, bu açıklamaya ilişkin sunulan proforma faturanın belge üzerinde taşıması gereken şartları taşıdığının Tebliğ açıklamalarına uygun olduğunun anlaşılmasına rağmen, kişi başına giyim bedelinin 0,54 TL teklif edilmesinin hayatın olağan durumu ve ekonomik verilerle ilgili genel bilgilerle uyumlu olmadığı, bu nedenle adı geçen isteklinin aşırı düşük teklif açıklamasının uygun olmadığından anılan isteklinin bu gerekçe ile de değerlendirme dışı bırakılması gerektiği,
Diğer yandan,
İstekli Serdar Petrol İnş. Nak. Taah. Tic. San. Ltd. Şti.’nin aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında giyim bedelinin tevsik edilmesi amacıyla Çelikoğlu Ticaret-Mehmet Çelik tarafından düzenlenen 120 temizlik personeli için toplam 114,00 TL kıyafet bedelinin öngörüldüğü 19.12.2011 tarihli proforma faturanın sunulduğu, bu açıklamaya ilişkin sunulan proforma faturanın belge üzerinde taşıması gereken şartları taşıdığının Tebliğ açıklamalarına uygun olduğunun anlaşılmasına rağmen, kişi başına giyim bedelinin 0,95 TL teklif edilmesinin hayatın olağan durumu ve ekonomik verilerle ilgili genel bilgilerle uyumlu olmadığı, bu nedenle adı geçen isteklinin aşırı düşük teklif açıklamasının uygun olmadığı gerekçesi ile değerlendirme dışı bırakılması gerektiği,
Hususları değerlendirilmiş olduğundan, başvuru sahibinin dilekçesindeki üçüncü iddiası dışında belirtilen diğer iddialarına yönelik Kurul kararı gerekçesine katılmakla birlikte, yukarıda açıklanan nedenlerle, inceleme konusu ihalede 120 personelin giyimine ilişkin açıklamaları kapsamında verdikleri proforma faturalardaki teklif fiyatlarının hayatın olağan durumu ve ekonomik verilerle ilgili genel bilgilerle uyumlu olmadığı anlaşılan isteklilerden ihale üzerinde bırakılan istekli ile Serdar Petrol İnş. Nak. Taah. Tic. San. Ltd. Şti.’nin aktarılan gerekçeler ile değerlendirme dışı bırakılarak ihale işlemlerine devam edilmesi ile ihalenin sonuçlandırılması gerektiği yönündeki düşüncemle, bu hususa yönelik Kurul çoğunluğunca alınan “düzeltici işlem belirlenmesine” ilişkin karara katılmıyorum.
EK GEREKÇE
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 53. maddesinin (a) fıkrasında; Kamu İhale Kurumunun, bu Kanunda belirtilen esas, usul ve işlemlerin doğru olarak uygulanması konusunda görevli ve yetkili olduğu, (b) fıkrasının 9. bendinden sonraki 2. alt bendinde de; Kurumun Kurul kararıyla bu Kanunun ve Kamu İhale Sözleşmeleri Kanununun uygulanmasına ilişkin standart ihale dokümanı, tip sözleşme, yönetmelik ve tebliğler çıkarmaya yetkili olduğu, Kurul ve Kurumun yetkilerini, düzenleyici işlemler tesis ederek ve özel nitelikli kararlar alarak kullanacağı, standart ihale dokümanları, tip sözleşmeler, yönetmelik ve tebliğlerin Resmî Gazetede yayımlanarak yürürlüğe konulacağı hükme bağlanmıştır.
Anılan düzenleme uyarınca, Kamu İhale Kurulunun 4734 ve 4735 sayılı Kanunların uygulanması konusunda genel düzenleyici işlemler yapma yetkisini haiz olduğu kuşkusuzdur.
Anılan yetki çerçevesinde yürürlüğe konulan Kamu İhale Genel Tebliğinin 79.4.2.18 maddesinde; “İtirazen şikayet başvurularına ilişkin olarak Kurum tarafından yapılan incelemede gerekli görülmesi durumunda, proforma fatura ve fiyat tekliflerine ilişkin maliyet/satış tutarı tespit tutanakları, bunları muhafaza eden meslek mensubundan istenebilir. Gerek meslek mensubundan istenen tutanaklar gerekse ihaleyi yapan idare tarafından Kuruma gönderilen belgeler arasında yer alan proforma fatura ve fiyat teklif tutarları ile maliyet/satış tutarı tespit tutanağında belirtilen maliyet ve satış tutarlarının arasında uyumsuzluk olduğunun veya bu belgelerde yer alan bilgilerin ticari hayatın olağan durumu ve ekonomik verilerle ilgili genel bilgilerle uyumlu olmadığının değerlendirilmesi durumunda; proforma fatura ve fiyat teklifleri ile maliyet/satış tutarı tespit tutanakları mükellef ve/veya isteklinin bağlı olduğu vergi dairesine gönderilir ve gerekli olması halinde Cumhuriyet Savcılığına bildirim yapılır.” hükmü bulunmaktadır.
İnceleme kapsamında karşılaşılan proforma faturalardaki ekonomik değerlerin hayatın olağan akışına uygun olup olmadığının objektif bir kriterinin olamayacağı açık ise de, olağandışılık konusundaki makul şüphe yeterlidir.
İhalenin iptal edilmiş olması ya da aşırı düşük teklif açıklaması uygun bulunmayan isteklinin teklifinin değerlendirme dışı bırakılmış olması dahi giyim bedeline ilişkin olarak düzenlenen ve idareye sunulan belgenin usulüne uygun olmadığına ilişkin eylemi ortadan kaldırmayacağından; inceleme konusu ihalede Serdar Petrol İnş. Nak. Taah. Tic. San. Ltd. Şti.’nin aşırı düşük teklif açıklamasında; idarenin yaklaşık maliyet bileşenleri içerisinde 14.000,00 TL olarak belirlediği giyim bedeline ilişkin 114,00 TL bedel öngören proforma fatura ile açıklamada bulunmasına karşın, bu anılan proforma fatura ekindeki maliyet/satış tespit tutarı tespit tutanağında mevzuata aykırılık görülmeyerek, açıklaması kabul edildiğinden, anılan proforma fatura ile maliyet/satış tespit tutarı tespit tutanağı gönderilmek suretiyle, söz konusu belgelerde yer alan bilgilerin ticari hayatın olağan durumu ve ekonomik verilerle ilgili genel bilgilerle uyumlu olmadığı tespitinin mükellefin bağlı olduğu Çankaya-Ankara Cumhuriyet Vergi Dairesi Başkanlığı'na bildirimde bulunulması hususu anılan Tebliğ gereği olduğundan, bu hususun anılan Kurul Kararı gerekçeleri arasında yer alması gerektiği yönündeki düşüncemle, karara katılıyorum.  (¤¤)

Full & Egal Universal Law Academy