(4734 S. K. m. 38, 54, 65) (Kamu İhale Genel Tebliği m. 45) 
Toplantı No: 2015/057
Gündem No: 26
Karar Tarihi: 06.10.2015
Karar No: 2015/UY.I-2663
Şikayetçi: Doyap Yapı Sanayi Enerji Ve Mühendislik A.Ş.
İhaleyi Yapan Daire: Sağlık Bakanlığı Sağlık Yatırımları Genel Müdürlüğü
Başvuru Tarih ve Sayısı: 21.08.2015/71442
Başvuruya Konu İhale: 2015/49612 İhale Kayıt Numaralı "İzmir Selçuk 50 Yataklı Devlet Hastanesi Yapım İşi" İhalesi
Kurumca Yapılan İnceleme ve Değerlendirme:
Karar:
TOPLANTIYA KATILAN ÜYELER:
Başkan: Mahmut GÜRSES
Üyeler: II. Başkan Kazım ÖZKAN, Ali Kemal AKKOÇ, Ahmet ÖZBAKIR, Hasan KOCAGÖZ, Hamdi GÜLEÇ, Mehmet AKSOY
BAŞVURU SAHİBİ:
Doyap Yapı Sanayi Enerji ve Mühendislik A.Ş.
VEKİLİ:
Av.Hüseyin ÇINAR,
Tunus Cad. No:85/9 Kavaklıdere/ Çankaya/ANKARA
İHALEYİ YAPAN İDARE:
Sağlık Bakanlığı Sağlık Yatırımları Genel Müdürlüğü,
İncesu Mahallesi Mahmut Esat Bozkurt Caddesi, Umut Sokak No:19 06600 Çankaya/ANKARA
BAŞVURUYA KONU İHALE:
2015/49612İhale Kayıt Numaralı “İzmir Selçuk 50 Yataklı Devlet Hastanesi Yapım İşi” İhalesi
KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:
Sağlık Bakanlığı Sağlık Yatırımları Genel Müdürlüğü tarafından 29.05.2015 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “İzmir Selçuk 50 Yataklı Devlet Hastanesi Yapım İşi” ihalesine ilişkin olarak Doyap Yapı Sanayi Enerji ve Mühendislik A.Ş.nin 06.08.2015 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 14.08.2015 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 21.08.2015 tarih ve 71442 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 21.08.2015 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.
Başvuruya ilişkin olarak 2015/2151 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.
KARAR:
Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.
İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle,
1) İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından sunulan açıklamanın mevzuata uygun olmadığı, imalat kalemlerindeki metraj farklılıklarının kabul edilebilir sınırların üzerinde olduğu, işçilik ücretlerinin ihale tarihi itibariyle yürürlükte olan işçilik ücretlerinin altında olduğu, hesap cetvelinde aritmetik hata bulunduğu, Tebliğin 45'inci maddesince sunulan fatura, belge ve tutanakların mevzuata uygun olmadığı, söz konusu faturaların ve fiyat tekliflerinin, aynı alanda faaliyet gösteren firmalardan alınmadığı, belgeleri onaylayan mali müşavirlerin anılan firmalarla tam tasdik anlaşması yapmadıkları, maliyet tutanaklarının SMMM’lerden istenilerek kontrol edilmesi gerektiği,
2) İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından sunulan bilanço ve gelir tabloları ile iş deneyim belgelerinin tam anlamıyla idari şartnamede istenen kriterleri karşılamadığı iddialarına yer verilmiştir.
Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.
1) Başvuru sahibinin 1’inci iddiasına ilişkin olarak:
28.07.2015 tarihinde onaylanan ihale komisyonu kararının incelenmesi neticesinde, şikayete konu ihaleye 34 isteklinin katıldığı, yapılan yeterlilik değerlendirilmesi sonucunda, 8 isteklinin tekliflerinin idari şartnamede belirtilen yeterlilik kriterlerini sağlamadıkları gerekçesiyle değerlendirme dışı bırakıldıkları, geriye kalan geçerli teklif bedelleri ve idare tarafından hazırlanmış olan yaklaşık maliyet göz önünde bulundurularak hesaplanan sınır değerin altında kalan 9 istekliden aşırı düşük teklif savunmalarının istenildiği, 8 isteklinin süresi içerisinde savunma sunmadığı gerekçesiyle tekliflerinin reddedildiği, süresi içerisinde yalnızca M.Y.S. Yol Yapı. Taah. İth. ve İhr. San. Tic. A.Ş. tarafından açıklama sunulduğu, sunulan açıklamanın hukuki gerekçeler ihale komisyonu kararında belirtilmek suretiyle idare tarafından kabul edildiği anlaşılmış olup söz konusu istekli üzerinde ihalenin bırakıldığı tespit edilmiştir.
İdari şartnamenin 2’nci maddesinde ihale konusu işin adı “İzmir Selçuk 50 Yataklı Devlet Hastanesi Yapım İşi” şeklinde belirtilmiş olup ihale dokümanı içerisinde isteklilere uygulama projelerinin ve teknik şartnamelerin verildiği anlaşılmıştır.
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 38’inci maddesinde; “İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister.
İhale komisyonu;
a) İmalat sürecinin, verilen hizmetin ve yapım yönteminin ekonomik olması,
b)Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal ve hizmetlerin temini veya yapım işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,
c) Teklif edilen mal, hizmet veya yapım işinin özgünlüğü,
gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak, aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir.
Kurum, ihale konusu işin türü, niteliği ve yaklaşık maliyeti ile ihale edilme usulüne göre aşırı düşük tekliflerin tespiti, değerlendirilmesi ve ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi amacıyla sınır değerler ve sorgulama kriterleri belirlemeye, ihalenin bu maddede öngörülen açıklama istenilmeksizin sonuçlandırılabilmesine, ayrıca yaklaşık maliyeti 8 inci maddede öngörülen eşik değerlerin yarısına kadar olan hizmet alımları ile yapım işleri ihalelerinde sınır değerin altında olan tekliflerin bu maddede öngörülen açıklama istenilmeksizin reddedilmesine ilişkin düzenlemeler yapmaya yetkilidir. İhale komisyonu bu maddenin uygulanmasında Kurum tarafından yapılan düzenlemeleri esas alır.” hükmü yer almakta olup Kamu İhale Genel Tebliğinin “Sınır değer tespiti ve aşırı düşük teklifler” başlıklı 45’inci maddesinde idareler tarafından yapılacak olan aşırı düşük teklif sorgulaması ve değerlendirilmesi işlemlerine ve istekliler tarafından hazırlanacak açıklamalarda dikkat edilmesi gereken hususlara ilişkin bilgilere yer verildiği anlaşılmıştır.
İdare tarafından isteklilere gönderilen 23.06.2015 tarihli aşırı düşük teklif sorgu yazısı incelendiğinde, isteklilerin yazının tebliğ tarihinden itibaren en geç 5 iş günü içerisinde açıklamalarını idareye sunmalarının istenildiği, yazı ekinde idare tarafından hazırlanan analiz formatına, açıklama istenilecek iş kalemleri/grupları listesine, açıklanmasına gerek bulunmayan analiz girdilerinin listesine ve 3 adet iş kalemine ilişkin olarak idare tarafından Tebliğin 45.1.4’üncü maddesinde yer alan “Kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış birim fiyatlar ile uyumlu olmayan iş kalemleri (özel iş kalemleri) ile idarelerce tasarlanan ve birden fazla iş kalemini ihtiva eden iş kalemleri (paçal iş kalemi) için bu iş kalemlerinde bulunan analiz girdileri ve miktarlarının gösterildiği analiz formatlarının, ihale dokümanı kapsamında istekli olabileceklere verilmesi gerekmektedir. Ancak idarece niteliği gereği analiz formatı hazırlanamayan iş kalemlerine ilişkin isteklilerin açıklamaları kapsamında analiz sunmalarına gerek olmayıp, anılan iş kalemlerine ilişkin açıklamalar 45.1.13 maddesi uyarınca yapılabilir.” açıklaması uyarınca hazırlanmış olan iş kalemi analizlerine yer verildiği anlaşılmıştır.
Açıklanması istenilen iş kalemlerine ilişkin tablo incelendiğinde, toplam 114 iş kalemine ilişkin açıklama istenildiği, söz konusu kalemler içerisinde 34 adet özel pozlu iş kaleminin bulunduğu, idarenin 3 adet özel poz analizini hazırlayıp sunduğu geriye kalan özel poz nolu iş kalemlerine ilişkin herhangi bir analizin gerek dokümanda gerekse aşırı düşük teklif sorgulama yazısı ekinde bulunmadığı anlaşılmıştır.
Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.4’üncü maddesinde; “İdare tarafından ihale dokümanı kapsamında;
a) Teklif birim fiyatlı işlerde; her bir iş kaleminin yapım şartlarına, tarif ve içeriğine göre analizde yer almasını istediği “malzeme, işçilik, makine ve diğerleri (varsa; nakliyeler, inşaat yerindeki yükleme, boşaltma, yatay ve düşey taşımalar, zamlar vb.)” sadece girdi cinslerinin belirlendiği, analiz girdileri ile miktarlarının ve tutarlarının belirtilmediği,
b) Anahtar teslimi götürü bedel işlerde; iş kalemleri ve/veya iş gruplarının yapım şartlarına bağlı kalınarak, her iş kalemi/iş grubunun içeriğine göre analizde yer almasını istediği “malzeme, işçilik, makine ve diğerleri (varsa; nakliyeler, inşaat yerindeki yükleme, boşaltma, yatay ve düşey taşımalar, zamlar vb.)” sadece girdi cinslerinin belirlendiği, analiz girdileri ile miktarlarının ve tutarlarının belirtilmediği,
(Ek-Y.2)’de yer alan örneğe uygun analiz formatının isteklilere verilmesi, isteklilerin de tekliflerinin aşırı düşük olarak tespit edilerek kendilerinden açıklama istenmesi durumunda, yapacakları açıklamada sunacakları analizlerin verilen bu formata uygun olması gerekmektedir.
İdare tarafından bütün iş kalemleri/iş grupları için tek bir analiz formatı düzenlenebileceği gibi, iş kalemleri/iş gruplarının yapım şartlarına göre birden fazla analiz formatı da düzenlenebilir. Ancak bu durumda, idare ihale dokümanında hangi analiz formatının hangi iş kalemleri/iş grupları için kullanılacağını belirtmek zorundadır.
Kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış birim fiyatlar ile uyumlu olmayan iş kalemleri (özel iş kalemleri) ile idarelerce tasarlanan ve birden fazla iş kalemini ihtiva eden iş kalemleri (paçal iş kalemi) için bu iş kalemlerinde bulunan analiz girdileri ve miktarlarının gösterildiği analiz formatlarının, ihale dokümanı kapsamında istekli olabileceklere verilmesi gerekmektedir. Ancak idarece niteliği gereği analiz formatı hazırlanamayan iş kalemlerine ilişkin isteklilerin açıklamaları kapsamında analiz sunmalarına gerek olmayıp, anılan iş kalemlerine ilişkin açıklamalar 45.1.13 maddesi uyarınca yapılabilir.” açıklaması yer almaktadır.
Yukarıda anılan Tebliğ maddesi gereğince, idareler tarafından özel iş kalemlerine ve paçal iş kalemlerine ilişkin olarak bu iş kalemlerinde bulunan analiz girdileri ve miktarlarının detaylı şekilde gösterildiği analiz formatlarının isteklilere verilmesi gerektiği, isteklilerin bu tür iş kalemlerine yönelik açıklamalarını bu analizleri esas alarak yapmaları gerektiği anlaşılmıştır.
İdarenin aşırı düşük teklif sorgu yazısı incelendiğinde, 34 özel iş kaleminden yalnızca 3 adedine ilişkin olarak analizler düzenlenip isteklilere sunulduğu, geriye kalan 31 adet özel iş kalemi içerisinde esaslı imalat gerektiren iş kalemleri olduğu, söz konusu iş kalemlerine ilişkin olarak da idare tarafından analiz hazırlanıp isteklilere verilmesi gerektiği anlaşılmış olup idarenin aşırı düşük teklif sorgulama işlemi bu yönüyle mevzuata uygun bulunmamıştır.
İddia konularının aşırı düşük teklif değerlendirilmesi işlemine yönelik olduğu ve mevzuata uygun olmayan aşırı düşük teklif sorgulama işlemi neticesinde yapılan işlemlerin sağlıklı şekilde incelenemeyeceği sonucuna ulaşıldığından yukarıda anılan gerekçeler doğrultusunda aşırı düşük teklif sorgulama yazılarının tekrar düzenlenip sınır değerin altında kalan isteklilere yeniden gönderilmesi ve aşırı düşük teklif değerlendirilmesi işleminin yeniden gerçekleştirilmesi gerekmektedir.
2) Başvuru sahibinin 2’nci iddiasına ilişkin olarak:
Başvuru sahibinin ikinci iddiası incelendiğinde, ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından sunulan iş deneyim belgelerinin, bilanço ve gelir tablolarının “tam anlamıyla” idari şartnamede istenen kriterleri karşılamadığı iddiasında oldukları ifade edilmiş olup söz konusu iş deneyim belgesinin iş bitirme, iş denetleme, iş yönetme belgesi mi olduğu, yoksa mezuniyet belgesi mi olduğu, uygunsuz olan bilançonun hangi yıla ait olduğu veya bu belgelerin hangi kriterleri karşılamadığına ilişkin olarak herhangi net bir ifadeye iddia içerisinde yer verilmediği tespit edilmiştir.
İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından iş deneyimini tevsik için sunulan belgeler incelendiğinde,Berat Çeker adına 18.02.2015 tarihinde İstanbul Konu İmar Plan Sanayi ve Ticaret A.Ş. tarafından düzenlenmiş olan iş denetleme belgesinin noter onaylı suretinin sunulduğu, ekinde Berat Çeker’in 28.05.2015 tarihinden önceki bir yıl boyunca M.Y.S. Yol Yapı Taah. İth. veİhrc. San. Tic. A.Ş.’nin %51 oranında ortağı olduğunu gösterir belgenin sunulduğu anılan belgenin SMMM tarafından onaylandığı tespit edilmiştir.
İstekli tarafından bilançoya ilişkin sunulan belgeler incelendiğinde, 2014 yılına ilişkin olarak bilanço bilgileri tablosunun sunulduğu, anılan belgenin SMMM tarafından onaylandığı, ekinde 2014 yılı bilançosuna da yer verildiği anlaşılmıştır.
İstekli tarafından ciroya ilişkin sunulan belgeler incelendiğinde, 2014 yılına ait gelir tablosunun sunulduğu, söz konusu belgenin SMMM tarafından onaylandığı, belge içerisinde isteklinin net satışlarına yer verildiği tespit edilmiştir.
Yukarıda yer alan tespitler çerçevesinde başvuru sahibinin iddiası yerinde görülmemiştir.
Sonuç olarak, yukarıda belirtilen mevzuata aykırılıkların düzeltici işlemle giderilebilecek nitelikte olduğu tespit edildiğinden, 31 özel iş kalemi içerisinde esaslı imalat gerektiren iş kalemlerine ilişkin olarak Tebliğin 45.1.4’üncü maddesi uyarınca analizlerin hazırlanması, söz konusu analizlerin yeniden hazırlanacak olan aşırı düşük teklif sorgulama yazılarının ekinde sınır değerin altında teklif sunan isteklilere gönderilmesi, isteklilerce yeni sorgu yazısı doğrultusunda sunulacak açıklamaların idare tarafından değerlendirilmesi ve bu aşamadan sonraki ihale işlemlerinin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerekmektedir.
Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun'un 65'inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,
Anılan Kanun'un 54'üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (b) bendi gereğince düzeltici işlem belirlenmesine,
Oyçokluğu ile karar verildi.
KISMEN KARŞI OY
Başvuru sahibinin itirazenşikayet başvuru dilekçesinde özetle “İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından sunulan bilanço ve gelir tabloları ile iş deneyim belgelerinin tam anlamıyla idari şartnamede istenen kriterleri karşılamadığı” şeklinde belirtilen ikinci iddiası kapsamında Kurul çoğunluğunca, “Başvuru sahibinin ikinci iddiasında yer alan hususların, 05.01.2015 tarihli ve 2015/DK-D.1 sayılı karar uyarınca incelenmesi sonucunda, iddiaların yerinde olmadığı” şeklinde belirtilen gerekçeye dayanılarak başvuru 3.b maddesi kapsamında değerlendirilerek incelemenin bu maddede sıralanan 3 husus kapsamında incelenmesi sonucuna göre iddia hakkında 4734 sayılı Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (c) bendi gereğince şekil yönünden “başvurunun reddine” karar verilmiştir.
Başvuru sahibinin itirazenşikayet başvuru dilekçesinde belirttiği birinci iddiası kapsamında Kurulca alınan karar gerekçesine katılmakla birlikte, başvuru sahibinin itirazen şikayet başvuru dilekçesinde belirttiği ikinci iddiası kapsamında yapılan incelemeye göre;
4734 sayılı Kanun’un 54’üncü maddesinin birinci fıkrasında; ihale sürecindeki hukuka aykırı işlem veya eylemler nedeniyle bir hak kaybına veya zarara uğradığını veya zarara uğramasının muhtemel olduğunu iddia eden aday veya istekli ile istekli olabileceklerin, bu Kanunda belirtilen şekil ve usul kurallarına uygun olmak şartıyla şikâyet ve itirazen şikâyet başvurusunda bulunabilecekleri, 56’ncı maddesinin birinci fıkrasında; idareye şikâyet başvurusunda bulunan veya idarece alınan kararı uygun bulmayan aday, istekli veya istekli olabilecekler tarafından 55’inci maddenin dördüncü fıkrasında belirtilen hallerde ve sürede, sözleşme imzalanmadan önce itirazen şikâyet başvurusunda bulunabilecekleri, ikinci fıkrasında ise; Kurumun itirazen şikâyet başvurularını başvuru sahibinin iddiaları ile idarenin şikâyet üzerine aldığı kararda belirlenen hususlar ve itiraz edilen işlemler bakımından eşit muamele ilkesinin ihlal edilip edilmediği açılarından inceleyeceği hükmüne yer verilmiştir.
İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmeliğin 5’nci maddesinin birinci fıkrasının (c) bendinde; isteklilerin; yeterlik başvurularının veya tekliflerin sunulması, değerlendirilmesi ve ihalenin sonuçlandırılmasına ilişkin idari işlem veya eylemler hakkında başvuruda bulunabileceği, 14’üncü maddesinin birinci fıkrasında; idareye yapılan şikâyet başvurusu üzerine idare tarafından alınan kararın uygun bulunmaması veya süresi içinde karar alınmaması hallerinde veya şikâyet ya da itirazen şikâyet üzerine idare tarafından alınan ihalenin iptali kararlarına karşı doğrudan Kuruma itirazen şikâyet başvurusunda bulunulabileceği, 15’nci maddesinin birinci fıkrasında; Kuruma yapılan başvuruların, öncelikle 16’ncı madde çerçevesinde inceleneceği, 16’ncı maddesinin ikinci fıkrasında ise; başvuru dilekçesi ve ekinde yukarıda belirtilen ön inceleme konuları bakımından bir aykırılığın bulunmaması durumunda esasın incelenmesine geçileceği hükmü yer almaktadır.
Anılan Kanunun “Temel İlkeler” başlıklı 5’inci maddesinde, idarelerin anılan Kanun kapsamında yapılacak olan ihalelerde gizliliği sağlanmakla sorumlu olduğu belirtilmiş, Kanunun 61’inci maddesinde de, bu Kanunun uygulanmasında görevliler ile danışmanlık hizmeti sunanların ihale süreci ile bütün işlemlere, isteklilerin iş ve işlemleri ile tekliflerin teknik ve mali yönlerine ilişkin gizli kalması gereken bilgi ve belgeler ile işin yaklaşık maliyetini ifşa edemeyecekleri, aksine hareket edenler hakkında ilgisine göre 58’inci ve 60’ıncı maddelerde belirtilen müeyyidelerin uygulanacağı kurala bağlanarak ihalelerde gizliliğin sağlanması amacıyla temel hukuki düzenlemeler öngörülmüştür.
Bu itibarla, gizlilik ilkesinin uygulanmasının zorunlu olduğu ihale süreçlerinde, isteklilerin teklifleri ekinde sundukları bilgi ve belgeler hakkında detaylı bilgiye sahip olmaları ve bu verilerle itiraz etmesine zaten normal koşullarda olanak bulunmadığından, başvuru sahibinin itirazen şikâyet başvurusunda belirtilen ikinci iddiası hakkında 05.01.2015 tarihli ve 2015/DK-D.1 sayılı kararın 3.b maddesinde belirtilen, belgenin sunulup sunulmadığı, sunuluş şeklinin uygunluğu, düzenlenme tarihi ve/veya geçerlilik süresinin uygunluğu yönleri ile ele alınarak incelenmesinin uygun olmadığı ve iddianın bütünlük içinde ele alınarak esasın incelenmesine geçilmesi gerektiği değerlendirilmiştir.
Açıklanan nedenlerle; başvuru sahibinin itirazen şikâyet başvurusunda belirttiği ikinci iddiasının somut olarak ele alınarak işin esasının incelenmesi gerektiği yönündeki düşüncem ile, birinci iddia kapsamında Kurulca alınan karara katılıyorum.
KISMEN KARŞI OY
Başvuru sahibinin itirazenşikayet başvuru dilekçesindeki birinci iddiası kapsamında Kurul çoğunluğunca 31 özel iş kalemi içerisinde esaslı imalat gerektiren iş kalemlerine ilişkin olarak Tebliğin 45.1.4’üncü maddesi uyarınca analizlerin hazırlanması, söz konusu analizlerin yeniden hazırlanacak olan aşırı düşük teklif sorgulama yazılarının ekinde sınır değerin altında teklif sunan isteklilere gönderilmesi, isteklilerce yeni sorgu yazısı doğrultusunda sunulacak açıklamaların idare tarafından değerlendirilmesi yönünde “düzeltici işlem belirlenmesine” karar verilmiştir.
Başvuru sahibinin itirazenşikayet başvuru dilekçesinde belirttiği birinci iddiasına yönelik yapılan inceleme sonucunda;
Başvuruya konu ihale Sağlık Bakanlığı Sağlık Yatırımları Genel Müdürlüğünün İzmir Selçuk 50 Yataklı Devlet Hastanesi Yapım İşi olup 29.05.2015 tarihinde yapılan ihalede ihaleye 34 isteklinin katıldığı, 8 isteklinin teklifinin yeterlilik kriterlerini sağlamadıkları gerekçesiyle değerlendirme dışı bırakıldığı, sınır değerin altında kalan 9 istekliden aşırı düşük teklif açıklaması istenildiği, 8 isteklinin süresi içerisinde açıklama sunmadığı gerekçesiyle tekliflerinin reddedildiği, süresi içerisinde yalnızca M.Y.S. Yol Yapı. Taah. İth. ve İhr. San. Tic. A.Ş. tarafından açıklama sunulduğu, sunulan açıklama uygun bulunarak ihalenin bu istekli üzerinde bırakıldığı anlaşılmıştır.
Kararda da yer verildiği üzere 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 38’inci maddesinde ve Kamu İhale Genel Tebliğinin “Sınır değer tespiti ve aşırı düşük teklifler” başlıklı 45’inci maddesinde idareler tarafından yapılacak olan aşırı düşük teklif sorgulaması ve değerlendirilmesi işlemlerine ve istekliler tarafından hazırlanacak açıklamalarda dikkat edilmesi gereken hususlara ilişkin bilgilere ayrıntılı bir şekilde yer verilmiştir.
İdare tarafından isteklilere gönderilen 23.06.2015 tarihli aşırı düşük teklif sorgu yazısı incelendiğinde, isteklilerin yazının tebliğ tarihinden itibaren en geç 5 iş günü içerisinde açıklamalarını idareye sunmalarının istenildiği, yazı ekinde idare tarafından hazırlanan analiz formatına, açıklama istenilecek iş kalemleri/grupları listesine, açıklanmasına gerek bulunmayan analiz girdilerinin listesine ve 3 adet iş kalemine ilişkin olarak idare tarafından Tebliğin 45.14’üncü maddesinde yer alan “Kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış birim fiyatlar ile uyumlu olmayan iş kalemleri (özel iş kalemleri) ile idarelerce tasarlanan ve birden fazla iş kalemini ihtiva eden iş kalemleri (paçal iş kalemi) için bu iş kalemlerinde bulunan analiz girdileri ve miktarlarının gösterildiği analiz formatlarının, ihale dokümanı kapsamında istekli olabileceklere verilmesi gerekmektedir. Ancak idarece niteliği gereği analiz formatı hazırlanamayan iş kalemlerine ilişkin isteklilerin açıklamaları kapsamında analiz sunmalarına gerek olmayıp, anılan iş kalemlerine ilişkin açıklamalar 45.1.13 maddesi uyarınca yapılabilir.” açıklaması uyarınca hazırlanmış olan iş kalemi analizlerine yer verildiği tespit edilmiştir.
Açıklanması istenilen iş kalemlerine ilişkin tablo incelendiğinde, toplam 114 iş kalemine ilişkin açıklama istenildiği, söz konusu kalemler içerisinde 34 adet özel pozlu iş kaleminin bulunduğu, idarenin 3 adet özel poz analizini hazırlayıp sunduğu geriye kalan özel poz nolu iş kalemlerine ilişkin herhangi bir analizin gerek dokümanda gerekse aşırı düşük teklif sorgulama yazısı ekinde bulunmadığından bu analizlere ilişkin analiz sunulmasına gerek bulunmadığı ve bu kalemlere ilişkin açıklamaların Tebliğin 45.1.13’üncü maddesinde yer alan usullerden birinin kullanılarak yapılması gerektiği kanaatine varılmıştır.
Kanun gereği idarelerin aşırı düşük tekliflerin belirlenmesi, sorgulanması ve değerlendirilmesi aşamalarında temel dayanaklarının mevzuata uygun şekilde hesaplanmış olan yaklaşık maliyet olması gerektiği, yaklaşık maliyete esas metrajların, iş kalemlerinin ve girdilerin açıklamaların değerlendirilmesinde kullanılmasının zorunlu olduğu anlaşıldığından idareler tarafından hesaplanan yaklaşık maliyetin mevzuata uygun ve ihale ilan tarihi itibariyle güncel olmasının büyük önem arz ettiği sonucuna ulaşılmıştır.
İdare tarafından gönderilen bilgi ve belgeler incelendiğinde, yaklaşık maliyetin Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından 2014 yılında yayınlanmış olan birim fiyatlar ile piyasadan alınan fiyat tekliflerinin ve diğer devlet kurumları tarafından yayınlanmış olan birim fiyatların esas alınarak hesaplandığı anlaşılmış olup iş kalemleri ve analizlerin de bu unsurlar göz önünde bulundurularak oluşturulduğu görülmüştür.
İhale bilgileri incelendiğinde, şikâyete konu ihalenin onay tarihinin 15.04.2015 olduğu, ilanının 05.05.2015 tarihinde yayınlandığı ve ihaleye son teklif verme tarihinin 29.05.2015 olduğu hususu ile 2015 yılına ilişkin birim fiyatların Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından 16.02.2015 tarihinde yayınladığı durumu da birlikte değerlendirildiğinde, idare tarafından hesaplanan yaklaşık maliyetin güncellenmesi ihtiyacı doğmuş olup söz konusu bedelin ÜFE endeksi ile güncellendiği ve anılan hesaplamaya ilişkin belgenin ihale onay belgesinin ekine konulduğu tespit edilmiştir.
İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından sunulan 29.06.2015 tarihli açıklama incelendiğinde, 65 iş kalemine ilişkin olarak Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ve Milli Savunma Bakanlığı tarafından 2015 yılında yayınlanmış olan karsız birim fiyatların kullanıldığı, söz konusu iş kalemlerine ilişkin olarak Tebliğin 45’inci maddesi uyarınca analiz sunulmasına gerek bulunmadığı, 18.001/C04 poz nolu “135 mm kalınlığında yatay delikli tuğla (190 x 135 x 190 mm) ile duvar yapılması”, 27.535/MK poz nolu “Kireç-çimento karışımı harçla tavan sıvası yapılması (m2)”, 27.534/MK poz nolu “Kireç-Çimento karışımı harçla bir kat düz sıva yapılması (m2)”, 27.581/MK poz nolu “200 kg çimento dozlu tesviye tabakası yapılması (m2)”, 27.583/MK poz nolu “2,5 cm kalınlığında 400 kg çimento dozlu şap yapılması (m2)”, 26.210/MK poz nolu “4 cm kalınlıkta andezit plaklarla döşeme kaplaması yapılması (30 cm x serbest boy) (m2)”, 17.144/MK poz nolu “Doğal küçük parke taşı ile döşeme kaplama yapılması (yol, meydan, park, kaldırım ve benzeri yerlerde) (80-100 mm boyutlarında, granit, bazalt, diyorit, diyabaz, melafir, gabro, grovak ve benzeri taşlar ile) (m2)” iş kalemlerine ilişkin analizlerin sunulduğu, idarenin yazısı ekinde vermiş olduğu 3 adet özel poz kalemi analizinin doldurularak sunulduğu, söz konusu analizlerde 2015 yılında yayınlanan Çevre ve Şehircilik Bakanlığı fiyatlarının kullanıldığı, geriye kalan iş kalemleri için piyasadan fiyat teklifleri aldığı, anılan teklifler içerisinde SMMM onayının ve Tebliğ gereği yer alması gereken onayların bulunduğu anlaşılmıştır.
Ancak, söz konusu poz nolarının 2015 yılında Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından yayınlanan birim fiyatlar içerisinden çıkarıldığı, başka bir deyişle söz konusu analizlerin ve poz nolu iş kalemlerinin güncel olmadığı anlaşılmıştır. İdare tarafından söz konusu poz nolu iş kalemlerini ne şekilde açıklanması gerektiğine ilişkin bir yazı aşırı düşük teklif açıklaması içerisinde isteklilere gönderilmediği de tespit edilmiştir.
İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından söz konusu iş kalemlerine ilişkin olarak 2014 yılına ait analizlerin ve girdilerin kullanıldığı, iş kalemi içerisinde yer alan girdi miktarlarının da 2014 yılına ait olduğu tespit edilmiş olup, girdi bedellerinin ise 2015 yılına ait Çevre ve Şehircilik Bakanlığı fiyatlarının kullanılarak oluşturulduğu anlaşılmıştır.
Söz konusu durumda yer alan belirsizlik, poz nolarının Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından değiştirilmesine rağmen aynı tanımı içeren iş kalemlerinin başka poz numaralarıyla 2015 yılındaki birim fiyatlar içerisinde yeniden yayınlanması hususudur. Örneğin, Y.18.001/C04 poz nolu “Yatay delikli tuğla duvar yapılması (LD birim)” başlıklı ve “135 mm kalınlığında yatay delikli tuğla (190x135x190 mm) ile duvar yapılması” tanımlı iş kalemi 2015 yılında birim fiyatlar içerisine alınmamış olup söz konusu kalem Y.18.001/C14 poz nosu, aynı başlık ve iş kalemi tanımıyla 2015 yılında birim fiyatlar içerisinde yer almıştır. İki iş kaleminin analizine bakıldığında, farklılık gösteren tek durumunun, 2014 yılında 10.041 (Y) poz nolu iş kaleminin, 2015 yılında ise 10.041/A1(Y) olduğu tespit edilmiştir. Anılan iş kaleminin de analizlerinin birbirinden farklı olduğu sonucuna ulaşılmıştır.
Bu durumda, ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından sunulan analizin 2015 yılında güncellenen iş kalemine uygun olmadığı, ancak idare tarafından hazırlanan yaklaşık maliyette yer alan ve açıklanması istenilen kalemlerde poz nosu belirtilen 2014 yılına ait iş kalemleri analizine uygun olduğu tespit edilmiş olup isteklinin şu haliyle söz konusu kalemlere ilişkin olarak açıklamasının kabul ya da reddedilmesinin mevzuat açısından uygun olmayacağı sonucuna varılmıştır.
Açıklaması istenilen iş kalemleri içerisinde yer alan ve poz noları 2015 yılı itibariyle geçerliliğini yitiren iş kalemlerine ilişkin olarak idarenin Kamu İhale Genel Tebliğinin 45.14’üncü maddesinde yer alan “Kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış birim fiyatlar ile uyumlu olmayan iş kalemleri (özel iş kalemleri) ile idarelerce tasarlanan ve birden fazla iş kalemini ihtiva eden iş kalemleri (paçal iş kalemi) için bu iş kalemlerinde bulunan analiz girdileri ve miktarlarının gösterildiği analiz formatlarının, ihale dokümanı kapsamında istekli olabileceklere verilmesi gerekmektedir. Ancak idarece niteliği gereği analiz formatı hazırlanamayan iş kalemlerine ilişkin isteklilerin açıklamaları kapsamında analiz sunmalarına gerek olmayıp, anılan iş kalemlerine ilişkin açıklamalar 45.1.13 maddesi uyarınca yapılabilir.” açıklaması uyarınca analiz formatlarının idare tarafından hazırlanması, hazırlanmış olan analizlerin aşırı düşük teklif sorgulama yazısı ekinde isteklilere gönderilmesi, isteklilerin söz konusu kalemlere ilişkin açıklamalarını bu analizler doğrultusunda yapmaları gerektiğinin belirtilmesi, aşırı düşük teklif değerlendirilmesi işleminin bu hususlar doğrultusunda yeniden gerçekleştirilmesi gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.
Açıklanan nedenlerle; başvuru sahibinin itirazenşikayet başvuru dilekçesinde belirttiği birinci iddiası kapsamında yapılan incelemeye göre, yukarıda belirtilen gerekçeler doğrultusunda “düzeltici işlem belirlenmesine” karar verilme gerektiği düşüncesiyle Kurulca verilen karara katılmıyorum. (¤¤)

Full & Egal Universal Law Academy