(4734 S. K. m. 21, 54, 55, 65) (İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmelik m. 5, 6) (Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği m. 42) (Kamu İhale Genel Tebliği m. 74) 
Toplantı No: 2012/020 
Gündem No: 29
Karar Tarihi: 26.03.2012
Karar No: 2012/UH.I-1443  
Şikayetçi: Ha-Yaş İnş. Elk. Tem. Gıda Tar. Tur. Paz. San. Ve Tic. Ltd. Şti., Bahçelievler Mah. 4.Sok. Hüseyin Kemancı Apt. Kat :1 No : 6 ŞANLIURFA
İhaleyi yapan idare: Kemerköy Elektrik Üretim ve Ticaret A.Ş. Genel Müdürlüğü, Milas-Ören Karayolu 40. Km. 48200 MUĞLA
Başvuru tarih ve sayısı: 09.03.2012 / 9792 
Başvuruya konu ihale: 2011/203798 İhale Kayıt Numaralı "Bakım Onarım Ve Teknik Temizlik" İhalesi
Kurumca Yapılan İnceleme ve Değerlendirme: 21.03.2012 tarih ve B.07.6.KİK.0.06.00.00-101.04-.H.(1047).(0183)./2012-16E sayılı Esas İnceleme Raporunda;
Kemerköy Elektrik Üretim ve Ticaret A.Ş. Genel Müdürlüğü tarafından 27.01.2012 tarihinde açık ihale usulü ile yapılan “Bakım Onarım ve Teknik Temizlik” ihalesine ilişkin olarak Ha-Yaş İnş. Elk. Tem. Gıda Tar. Tur. Paz. San. ve Tic. Ltd. Şti.’nin 23.02.2012 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 27.02.2012 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibinin 09.03.2012 tarih ve 9792 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 09.03.2012 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunduğu,
İdare tarafından gönderilen bilgi ve belgelerin incelenmesinden;
4734 sayılı Kanunun 54 üncü maddesinin onuncu fıkrasının (c) bendi gereğince itirazen şikâyet başvurusunun reddine,
Karar verilmesinin uygun olacağı hususlarına yer verilmiştir.
Karar:  Esas İnceleme Raporu ve ekleri incelendi:
İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle;
          
1) Tekliflerinin idari şartname ile istenilen kalite yönetim sistem belgesinin sertifika geçerlik tarihinin geçmesinden bahisle değerlendirme dışı bırakıldığı, Kamu İhale Genel Tebliği'nin 74.5 inci maddesine göre bu ihalede kalite yönetim sistem belgesi istenemeyeceği, bu nedenle değerlendirme dışı bırakılmalarının mevzuata aykırı olduğu, bu durumun rekabet ve saydamlık ilkelerine de aykırı olduğu,
2) Bilanço ve iş hacmi belgelerine ilişkin olarak yeterlik kriterini sağlayamayan ekonomik açıdan en avantajlı teklif sahibinin ve diğer isteklilerin değerlendirme dışı bırakılması gerektiği,
3) Bahse konu ihaleye iştirak eden firmaların yeterlik kriterleri arasında istenilen iş bitirme belgesinin benzer iş tanımına uygun olup olmadığının tespitinin yapılması gerektiği ve ayrıca iş bitirme belgelerindeki belge tutarlarının sözleşme bedelleri ile aynı olmadığı, asgari ücret farklarının da belge tutarlarına eklenmiş olabileceği, bu hususun araştırılması gerektiği,
          
4) Bahse konu ihaleye teklif veren firmaların ticaret sicil gazetelerinde şirket ortaklarının hisse durumlarını belirtir gazete örneğinin olup olmadığının gözden geçirilmesi ve bu şarta uymayan isteklilerin değerlendirme dışı bırakılması gerektiği,
5) İhaleye iştirak eden bütün firmaların asıl belgelerinin aslı gibidir şeklinde mevzuata uygun bir şekilde onaylanıp onaylanmadığı hususunun tespit edilmesi gerektiği, aksi yönde belgeleri sunan isteklilerin değerlendirme dışı bırakılması gerektiği,
6) İhale üzerinde bırakılan firma ile ikinci avantajlı teklif sunan firmanın tekliflerinin aşırı düşük teklif olarak değerlendirilmesi ve sorgulanması gerektiği,
İddialarına yer verilmiştir.
Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir:
1) Başvuru sahibinin 1 inci iddiasına ilişkin olarak:
İşe ait idari şartnamenin 7.5.3 üncü maddesi ile kalite yönetim sistem belgesinin teklif kapsamında sunulmasının istendiği tespit edilmiştir. Başvuru sahibi, kalite yönetim sistem belgesini teklifi kapsamında sunmuş, ancak ihale komisyonu sunulan belgenin 3. vize (18.11.2011) kısmının boş olmasından hareketle belgenin geçerliğini sürdürüp sürdürmediği hususunu belgeyi düzenleyen B.E.C. Belgelendirme ve Muayene Hizmetleri Ltd. Şti.’ye yazı ile sormuş ve gelen cevabi yazıda “Ha-Yaş İnşaat Elektrik Temizlik Gıda Tarım Tur. Paz. Ltd. Şti. adına düzenlenmiş kalite sistem sertifikasının 18.11.2011 tarihine kadar gözetim denetimi alınmaması nedeni ile 25.11.2011 tarihinde komisyon kararı ile iptal edildiği” ifade edilmiştir. Bu çerçevede, ihale komisyonu başvuru sahibinin teklifini, ihale tarihi olan 27.01.2012 itibariyle geçerli bir kalite yönetim sistem belgesi sunulmadığı gerekçesiyle değerlendirme dışı bırakmıştır.
Başvuru sahibi itirazen şikâyet ve idareye şikâyet dilekçesinde teklifleri kapsamında sundukları kalite yönetim sistem belgesinin ihale tarihi itibariyle geçerli olduğu yönünde herhangi bir iddiada bulunmamakta, sadece kalite yönetim sistem belgesinin başvuru konusu ihalede istenmesinin mevzuata aykırı olduğunu iddia etmektedir.
4734 sayılı Kanunun 54/I inci maddesinde; “İhale sürecindeki hukuka aykırı işlem veya eylemler nedeniyle bir hak kaybına veya zarara uğradığını veya zarara uğramasının muhtemel olduğunu iddia eden aday veya istekli ile istekli olabilecekler, bu Kanunda belirtilen şekil ve usul kurallarına uygun olmak şartıyla şikayet ve itirazen şikayet başvurusunda bulunabilirler.” hükmü yer almaktadır.
İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmelik’in “Başvuru ehliyeti” başlıklı 5 inci maddesinde;
        
“(1) İhale sürecindeki hukuka aykırı işlem veya eylemler nedeniyle bir hak kaybına veya zarara uğradığını veya zarara uğramasının muhtemel olduğunu iddia eden;
a) İstekli olabilecekler; ön yeterlik ve/veya ihale dokümanının verilmesi, ön yeterlik ve/veya ihale ilanında veya ön yeterlik ve/veya ihale dokümanında yer verilen düzenlemeler ve/veya bu düzenlemeler ile idari uygulamalar arasındaki uyumsuzluklar,
b) Adaylar; belli istekliler arasında ihale usulü ile yapılan ihalelerde ön yeterlik başvurularının sunulması, değerlendirmesi ve sonuçlandırılmasına ilişkin idari işlem ve eylemler; belli istekliler arasında ihale usulü ile yapılan danışmanlık hizmet alımı ihalelerinde ise kısa listeye alınmış olmaları kaydıyla ayrıca ihale daveti ve/veya ihale dokümanının gönderilmesi, ihale dokümanında yer verilen düzenlemeler ve/veya bu düzenlemeler ile idari uygulamalar arasındaki uyumsuzluklar,
c) İstekliler; yeterlik başvurularının veya tekliflerin sunulması, değerlendirilmesi ve ihalenin sonuçlandırılmasına ilişkin idari işlem veya eylemler,
hakkında başvuruda bulunabilir.
……………”
hükmü bulunmaktadır.
Buna göre, ihaleye teklif vererek istekli sıfatını kazanmış kişilerin ihale dokümanında yer alan düzenlemelere yönelik olarak şikâyet ehliyeti bulunmamaktadır.
Ayrıca, 4734 sayılı Kanunun 55 inci maddesinde;
“Şikayet başvurusu, ihale sürecindeki işlem veya eylemlerin hukuka aykırılığı iddiasıyla bu işlem veya eylemlerin farkına varıldığı veya farkına varılmış olması gereken tarihi izleyen günden itibaren 21 inci maddenin (b) ve (c) bentlerine göre yapılan ihalelerde beş gün, diğer hallerde ise on gün içinde ve sözleşmenin imzalanmasından önce, ihaleyi yapan idareye yapılır. İlanda yer alan hususlara yönelik başvuruların süresi ilk ilan tarihinden, ön yeterlik veya ihale dokümanının ilana yansımayan diğer hükümlerine yönelik başvuruların süresi ise dokümanın satın alındığı tarihte başlar.
İlan, ön yeterlik veya ihale dokümanına ilişkin şikayetler birinci fıkradaki süreleri aşmamak üzere en geç ihale veya son başvuru tarihinden üç iş günü öncesine kadar yapılabilir….”
hükmü yer almaktadır.
İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmelik’in “Başvuru süreleri” başlıklı 6 ncı maddesinde ise;
“(1) İdareye şikayet süresi; ihale sürecindeki şikayete konu işlem veya eylemlerin farkına varıldığı veya farkına varılmış olması gerektiği tarihi izleyen günden itibaren Kanunun 21 inci maddesinin birinci fıkrasının (b) ve (c) bentlerine göre yapılan ihalelere yönelik başvurularda beş gün, diğer hallerde on gündür.
(2) Ancak, ilan ile ön yeterlik veya ihale dokümanına yönelik şikayetler, birinci fıkradaki süreleri aşmamak kaydıyla başvuru veya teklif sunulmadan önce en geç ihale veya son başvuru tarihinden üç iş günü öncesine kadar yapılabilir.
………………..”
düzenlemesi yapılmıştır.
4734 sayılı Kanun’da düzenlenmiş idareye şikâyet başvuru süreleri zorunlu süreler olup, hak düşürücü nitelik taşımaktadır. Bu çerçevede, Kamu İhale Kurulu tarafından itirazen şikayet başvuru dilekçesine konu bir iddianın esastan incelenebilmesinin ön şartı, bu iddiaya ilişkin olarak süresinde idareye şikâyet başvurusunda bulunulmasıdır.
Söz konusu ihalede başvuru sahibi 19.01.2012 tarihinde ihale dokümanını satın almış, 27.01.2012 tarihinde yapılan ihaleye teklif vererek istekli sıfatını kazanmış ve sonraki bir tarihte, bir başka ifadeyle 23.02.2012 tarihinde birinci iddiası kapsamında yer alan hususa  ilişkin olarak idareye şikâyet başvurusunda bulunmuştur.
4734 sayılı Kanunun 54 üncü maddesinin 10 uncu fıkrasının (c) bendinde; Kuruma veya idareye yapılan başvurularda, başvurunun süre, usul ve şekil kurallarına uygun olmaması halinde başvurunun reddine karar verileceği hükme bağlanmıştır.
Başvuru sahibinin ihale dokümanına itiraz niteliğindeki başvurusunu ihale dokümanını satın aldığı tarihten itibaren on gün ve her halde ihale tarihinden üç iş günü öncesine kadar yapması gerekirken bu süreyi geçirdikten ve ihaleye teklif vererek istekli sıfatını kazandıktan sonra yaptığı anlaşıldığından, iddianın süre ve ehliyet yönünden reddi gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.
2) Başvuru sahibinin 2 nci iddiasına ilişkin olarak:
İşe ait idari şartnamenin 7.5.3 üncü maddesi ile kalite yönetim sistem belgesinin teklif kapsamında sunulmasının istendiği tespit edilmiştir. Başvuru sahibi, kalite yönetim sistem belgesini teklifi kapsamında sunmuş, ancak ihale komisyonu sunulan belgenin 3. vize (18.11.2011) kısmının boş olmasından hareketle belgenin geçerliğini sürdürüp sürdürmediği hususunu belgeyi düzenleyen B.E.C. Belgelendirme ve Muayene Hizmetleri Ltd. Şti.’ye yazı ile sormuş ve gelen cevabi yazıda “Ha-Yaş İnşaat Elektrik Temizlik Gıda Tarım Tur. Paz. Ltd. Şti. adına düzenlenmiş kalite sistem sertifikasının 18.11.2011 tarihine kadar gözetim denetimi alınmaması nedeni ile 25.11.2011 tarihinde komisyon kararı ile iptal edildiği” ifade edilmiştir. Bu çerçevede, ihale komisyonu başvuru sahibinin teklifini, ihale tarihi olan 27.01.2012 itibariyle geçerli bir kalite yönetim sistem belgesi sunulmadığı gerekçesiyle değerlendirme dışı bırakmıştır.
Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin 42/IV üncü maddesinde; “Kalite ve standarda ilişkin belgelerin ihale veya son başvuru tarihinde geçerli olması yeterlidir. Ancak, ihale ilk ilan veya davet tarihinden önce akreditasyonu geri çekilen belgelendirme kuruluşunun düzenlediği kalite yönetim sistem belgesi ve/veya çevre yönetim sistem belgesinin sunulması durumunda bu belgeler geçerli kabul edilmez.” hükmü yer almaktadır.
Buna göre, ihale tarihi itibariyle geçerli olmayan kalite yönetim sistem belgesi sunan başvuru sahibinin teklifinin mevzuata uygun şekilde değerlendirme dışı bırakıldığı sonucuna ulaşılmıştır.
4734 sayılı Kanunun 54/I inci maddesinde ise; “İhale sürecindeki hukuka aykırı işlem veya eylemler nedeniyle bir hak kaybına veya zarara uğradığını veya zarara uğramasının muhtemel olduğunu iddia eden aday veya istekli ile istekli olabilecekler, bu Kanunda belirtilen şekil ve usul kurallarına uygun olmak şartıyla şikayet ve itirazen şikayet başvurusunda bulunabilirler.” hükmü yer almaktadır.
Bu çerçevede, teklifi mevzuata uygun şekilde değerlendirme dışı bırakılmış bir isteklinin diğer isteklilerin tekliflerine yönelik iddia bakımından başvuru ehliyeti bulunmamaktadır.
          
3) Başvuru sahibinin 3 üncü iddiasına ilişkin olarak:
İşe ait idari şartnamenin 7.5.3 üncü maddesi ile kalite yönetim sistem belgesinin teklif kapsamında sunulmasının istendiği tespit edilmiştir. Başvuru sahibi, kalite yönetim sistem belgesini teklifi kapsamında sunmuş, ancak ihale komisyonu sunulan belgenin 3. vize (18.11.2011) kısmının boş olmasından hareketle belgenin geçerliğini sürdürüp sürdürmediği hususunu belgeyi düzenleyen B.E.C. Belgelendirme ve Muayene Hizmetleri Ltd. Şti.’ye yazı ile sormuş ve gelen cevabi yazıda “Ha-Yaş İnşaat Elektrik Temizlik Gıda Tarım Tur. Paz. Ltd. Şti. adına düzenlenmiş kalite sistem sertifikasının 18.11.2011 tarihine kadar gözetim denetimi alınmaması nedeni ile 25.11.2011 tarihinde komisyon kararı ile iptal edildiği” ifade edilmiştir. Bu çerçevede, ihale komisyonu başvuru sahibinin teklifini, ihale tarihi olan 27.01.2012 itibariyle geçerli bir kalite yönetim sistem belgesi sunulmadığı gerekçesiyle değerlendirme dışı bırakmıştır.
Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin 42/IV üncü maddesinde; “Kalite ve standarda ilişkin belgelerin ihale veya son başvuru tarihinde geçerli olması yeterlidir. Ancak, ihale ilk ilan veya davet tarihinden önce akreditasyonu geri çekilen belgelendirme kuruluşunun düzenlediği kalite yönetim sistem belgesi ve/veya çevre yönetim sistem belgesinin sunulması durumunda bu belgeler geçerli kabul edilmez.” hükmü yer almaktadır.
Buna göre, ihale tarihi itibariyle geçerli olmayan kalite yönetim sistem belgesi sunan başvuru sahibinin teklifinin mevzuata uygun şekilde değerlendirme dışı bırakıldığı sonucuna ulaşılmıştır.
4734 sayılı Kanunun 54/I inci maddesinde ise; “İhale sürecindeki hukuka aykırı işlem veya eylemler nedeniyle bir hak kaybına veya zarara uğradığını veya zarara uğramasının muhtemel olduğunu iddia eden aday veya istekli ile istekli olabilecekler, bu Kanunda belirtilen şekil ve usul kurallarına uygun olmak şartıyla şikayet ve itirazen şikayet başvurusunda bulunabilirler.” hükmü yer almaktadır.
Bu çerçevede, teklifi mevzuata uygun şekilde değerlendirme dışı bırakılmış bir isteklinin diğer isteklilerin tekliflerine yönelik iddia bakımından başvuru ehliyeti bulunmamaktadır.
          
4) Başvuru sahibinin 4 üncü iddiasına ilişkin olarak:
İşe ait idari şartnamenin 7.5.3 üncü maddesi ile kalite yönetim sistem belgesinin teklif kapsamında sunulmasının istendiği tespit edilmiştir. Başvuru sahibi, kalite yönetim sistem belgesini teklifi kapsamında sunmuş, ancak ihale komisyonu sunulan belgenin 3. vize (18.11.2011) kısmının boş olmasından hareketle belgenin geçerliğini sürdürüp sürdürmediği hususunu belgeyi düzenleyen B.E.C. Belgelendirme ve Muayene Hizmetleri Ltd. Şti.’ye yazı ile sormuş ve gelen cevabi yazıda “Ha-Yaş İnşaat Elektrik Temizlik Gıda Tarım Tur. Paz. Ltd. Şti. adına düzenlenmiş kalite sistem sertifikasının 18.11.2011 tarihine kadar gözetim denetimi alınmaması nedeni ile 25.11.2011 tarihinde komisyon kararı ile iptal edildiği” ifade edilmiştir. Bu çerçevede, ihale komisyonu başvuru sahibinin teklifini, ihale tarihi olan 27.01.2012 itibariyle geçerli bir kalite yönetim sistem belgesi sunulmadığı gerekçesiyle değerlendirme dışı bırakmıştır.
Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin 42/IV üncü maddesinde; “Kalite ve standarda ilişkin belgelerin ihale veya son başvuru tarihinde geçerli olması yeterlidir. Ancak, ihale ilk ilan veya davet tarihinden önce akreditasyonu geri çekilen belgelendirme kuruluşunun düzenlediği kalite yönetim sistem belgesi ve/veya çevre yönetim sistem belgesinin sunulması durumunda bu belgeler geçerli kabul edilmez.” hükmü yer almaktadır.
Buna göre, ihale tarihi itibariyle geçerli olmayan kalite yönetim sistem belgesi sunan başvuru sahibinin teklifinin mevzuata uygun şekilde değerlendirme dışı bırakıldığı sonucuna ulaşılmıştır.
4734 sayılı Kanunun 54/I inci maddesinde ise; “İhale sürecindeki hukuka aykırı işlem veya eylemler nedeniyle bir hak kaybına veya zarara uğradığını veya zarara uğramasının muhtemel olduğunu iddia eden aday veya istekli ile istekli olabilecekler, bu Kanunda belirtilen şekil ve usul kurallarına uygun olmak şartıyla şikayet ve itirazen şikayet başvurusunda bulunabilirler.” hükmü yer almaktadır.
Bu çerçevede, teklifi mevzuata uygun şekilde değerlendirme dışı bırakılmış bir isteklinin diğer isteklilerin tekliflerine yönelik iddia bakımından başvuru ehliyeti bulunmamaktadır.
5) Başvuru sahibinin 5 inci iddiasına ilişkin olarak:
İşe ait idari şartnamenin 7.5.3 üncü maddesi ile kalite yönetim sistem belgesinin teklif kapsamında sunulmasının istendiği tespit edilmiştir. Başvuru sahibi, kalite yönetim sistem belgesini teklifi kapsamında sunmuş, ancak ihale komisyonu sunulan belgenin 3. vize (18.11.2011) kısmının boş olmasından hareketle belgenin geçerliğini sürdürüp sürdürmediği hususunu belgeyi düzenleyen B.E.C. Belgelendirme ve Muayene Hizmetleri Ltd. Şti.’ye yazı ile sormuş ve gelen cevabi yazıda “Ha-Yaş İnşaat Elektrik Temizlik Gıda Tarım Tur. Paz. Ltd. Şti. adına düzenlenmiş kalite sistem sertifikasının 18.11.2011 tarihine kadar gözetim denetimi alınmaması nedeni ile 25.11.2011 tarihinde komisyon kararı ile iptal edildiği” ifade edilmiştir. Bu çerçevede, ihale komisyonu başvuru sahibinin teklifini, ihale tarihi olan 27.01.2012 itibariyle geçerli bir kalite yönetim sistem belgesi sunulmadığı gerekçesiyle değerlendirme dışı bırakmıştır.
Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin 42/IV üncü maddesinde; “Kalite ve standarda ilişkin belgelerin ihale veya son başvuru tarihinde geçerli olması yeterlidir. Ancak, ihale ilk ilan veya davet tarihinden önce akreditasyonu geri çekilen belgelendirme kuruluşunun düzenlediği kalite yönetim sistem belgesi ve/veya çevre yönetim sistem belgesinin sunulması durumunda bu belgeler geçerli kabul edilmez.” hükmü yer almaktadır.
Buna göre, ihale tarihi itibariyle geçerli olmayan kalite yönetim sistem belgesi sunan başvuru sahibinin teklifinin mevzuata uygun şekilde değerlendirme dışı bırakıldığı sonucuna ulaşılmıştır.
4734 sayılı Kanunun 54/I inci maddesinde ise; “İhale sürecindeki hukuka aykırı işlem veya eylemler nedeniyle bir hak kaybına veya zarara uğradığını veya zarara uğramasının muhtemel olduğunu iddia eden aday veya istekli ile istekli olabilecekler, bu Kanunda belirtilen şekil ve usul kurallarına uygun olmak şartıyla şikayet ve itirazen şikayet başvurusunda bulunabilirler.” hükmü yer almaktadır.
Bu çerçevede, teklifi mevzuata uygun şekilde değerlendirme dışı bırakılmış bir isteklinin diğer isteklilerin tekliflerine yönelik iddia bakımından başvuru ehliyeti bulunmamaktadır.
6) Başvuru sahibinin 6 ncı iddiasına ilişkin olarak:
İşe ait idari şartnamenin 7.5.3 üncü maddesi ile kalite yönetim sistem belgesinin teklif kapsamında sunulmasının istendiği tespit edilmiştir. Başvuru sahibi, kalite yönetim sistem belgesini teklifi kapsamında sunmuş, ancak ihale komisyonu sunulan belgenin 3. vize (18.11.2011) kısmının boş olmasından hareketle belgenin geçerliğini sürdürüp sürdürmediği hususunu belgeyi düzenleyen B.E.C. Belgelendirme ve Muayene Hizmetleri Ltd. Şti.’ye yazı ile sormuş ve gelen cevabi yazıda “Ha-Yaş İnşaat Elektrik Temizlik Gıda Tarım Tur. Paz. Ltd. Şti. adına düzenlenmiş kalite sistem sertifikasının 18.11.2011 tarihine kadar gözetim denetimi alınmaması nedeni ile 25.11.2011 tarihinde komisyon kararı ile iptal edildiği” ifade edilmiştir. Bu çerçevede, ihale komisyonu başvuru sahibinin teklifini, ihale tarihi olan 27.01.2012 itibariyle geçerli bir kalite yönetim sistem belgesi sunulmadığı gerekçesiyle değerlendirme dışı bırakmıştır.
Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin 42/IV üncü maddesinde; “Kalite ve standarda ilişkin belgelerin ihale veya son başvuru tarihinde geçerli olması yeterlidir. Ancak, ihale ilk ilan veya davet tarihinden önce akreditasyonu geri çekilen belgelendirme kuruluşunun düzenlediği kalite yönetim sistem belgesi ve/veya çevre yönetim sistem belgesinin sunulması durumunda bu belgeler geçerli kabul edilmez.” hükmü yer almaktadır.
Buna göre, ihale tarihi itibariyle geçerli olmayan kalite yönetim sistem belgesi sunan başvuru sahibinin teklifinin mevzuata uygun şekilde değerlendirme dışı bırakıldığı sonucuna ulaşılmıştır.
4734 sayılı Kanunun 54/I inci maddesinde ise; “İhale sürecindeki hukuka aykırı işlem veya eylemler nedeniyle bir hak kaybına veya zarara uğradığını veya zarara uğramasının muhtemel olduğunu iddia eden aday veya istekli ile istekli olabilecekler, bu Kanunda belirtilen şekil ve usul kurallarına uygun olmak şartıyla şikayet ve itirazen şikayet başvurusunda bulunabilirler.” hükmü yer almaktadır.
Bu çerçevede, teklifi mevzuata uygun şekilde değerlendirme dışı bırakılmış bir isteklinin diğer isteklilerin tekliflerine yönelik iddia bakımından başvuru ehliyeti bulunmamaktadır.
4734 sayılı Kanunun 54 üncü maddesinin 10 uncu fıkrasının (c) bendinde; Kuruma veya idareye yapılan başvurularda, başvurunun süre, usul ve şekil kurallarına uygun olmaması halinde başvurunun reddine karar verileceği hükme bağlanmıştır. Bu itibarla, başvuru tarafından ileri sürülen 1 inci iddianın süre ve ehliyet yönünden, diğer iddiaların ise ehliyet yönünden reddi gerekmektedir.
Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanunun 65 inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 60 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere;
Başvurunun reddine,
Oyçokluğu ile karar verildi.
Karşı Oy: 
KISMEN KARŞI OY
İncelemeye konu ihalede, başvuru sahibinin 2., 3., 4., 5. ve 6. iddiaları aşağıdaki gibidir;
2) Bilanço ve iş hacmi belgelerine ilişkin olarak yeterlik kriterini sağlayamayan ekonomik açıdan en avantajlı teklif sahibinin ve diğer isteklilerin değerlendirme dışı bırakılması gerektiği,
3) Bahse konu ihaleye iştirak eden firmaların yeterlik kriterleri arasında istenilen iş bitirme belgesinin benzer iş tanımına uygun olup olmadığının tespitinin yapılması ve ayrıca iş bitirme belgelerindeki belge tutarlarının sözleşme bedelleri ile aynı olmadığı, asgari ücret farklarının da belge tutarlarına eklenmiş olabileceği, bu hususun araştırılması gerektiği,
4) Bahse konu ihaleye teklif veren firmaların ticaret sicil gazetelerinde şirket ortaklarının hisse durumlarını belirtir gazete örneğinin olup olmadığının gözden geçirilmesi ve bu şarta uymayan isteklilerin değerlendirme dışı bırakılması gerektiği,
5) İhaleye iştirak eden bütün firmaların asıl belgelerinin aslı gibidir şeklinde mevzuata uygun bir şekilde onaylanıp onaylanmadığı hususunun tespit edilmesi gerektiği, aksi yönde belgeleri sunan isteklilerin değerlendirme dışı bırakılması gerektiği,
6) İhale üzerinde bırakılan firma ile ikinci avantajlı teklif sunan firmanın tekliflerinin aşırı düşük teklif olarak değerlendirilmesi ve sorgulanması gerektiği,
İddia edilmektedir.
4734 sayılı Kanun’un 54. maddesinin birinci fıkrasında; ihale sürecindeki hukuka aykırı işlem veya eylemler nedeniyle bir hak kaybına veya zarara uğradığını veya zarara uğramasının muhtemel olduğunu iddia eden aday veya istekli ile istekli olabileceklerin, bu Kanunda belirtilen şekil ve usul kurallarına uygun olmak şartıyla şikâyet ve itirazen şikâyet başvurusunda bulunabilecekleri, 55. maddesinin birinci fıkrasında ise; şikâyet başvurusunun, ihale sürecindeki işlem veya eylemlerin hukuka aykırılığı iddiasıyla bu işlem veya eylemlerin farkına varıldığı veya farkına varılmış olması gereken tarihi izleyen günden itibaren 21 inci maddenin (b) ve (c) bentlerine göre yapılan ihalelerde beş gün, diğer hallerde ise on gün içinde ve sözleşmenin imzalanmasından önce yapılacağı, 56. maddesinin birinci fıkrasında ise; idareye şikâyet başvurusunda bulunan veya idarece alınan kararı uygun bulmayan aday, istekli veya istekli olabilecekler tarafından 55. maddenin dördüncü fıkrasında belirtilen hallerde ve sürede, sözleşme imzalanmadan önce itirazen şikâyet başvurusunda bulunabilecekleri, ikinci fıkrasında ise; Kurumun itirazen şikâyet başvurularını başvuru sahibinin iddiaları ile idarenin şikâyet üzerine aldığı kararda belirlenen hususlar ve itiraz edilen işlemler bakımından eşit muamele ilkesinin ihlal edilip edilmediği açılarından inceleyeceği hükmüne yer verilmiştir.
İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmeliğin 5. maddesinin birinci fıkrasının (c) bendinde; isteklilerin; yeterlik başvurularının veya tekliflerin sunulması, değerlendirilmesi ve ihalenin sonuçlandırılmasına ilişkin idari işlem veya eylemler hakkında başvuruda bulunabileceği, 14. maddesinin birinci fıkrasında; idareye yapılan şikâyet başvurusu üzerine idare tarafından alınan kararın uygun bulunmaması veya süresi içinde karar alınmaması hallerinde veya şikâyet ya da itirazen şikâyet üzerine idare tarafından alınan ihalenin iptali kararlarına karşı doğrudan Kuruma itirazen şikâyet başvurusunda bulunulabileceği, 15. maddesinin birinci fıkrasında; Kuruma yapılan başvuruların, öncelikle 16. madde çerçevesinde inceleneceği, 16. maddesinin ikinci fıkrasında ise; başvuru dilekçesi ve ekinde yukarıda belirtilen ön inceleme konuları bakımından bir aykırılığın bulunmaması durumunda esasın incelenmesine geçileceği hükmü yer almaktadır.
Öte yandan, İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmeliğin 16. maddesinde; başvuruların sırasıyla, başvuru konusunun Kurumun görev alanında bulunup bulunmadığı, başvuru sahibinin ehliyeti; başvurunun süresinde yapılıp yapılmadığı, başvuru sahibinin, varsa vekil ya da temsilcisinin; adı, soyadı, unvanı, adresi, imzası ile başvuruda bulunmaya yetkili olunduğuna dair belgelerin ve imza sirkülerinin aslı veya yetkili mercilerce onaylı örneğinin bulunup bulunmadığı, ihaleyi yapan idarenin ve ihalenin adı veya ihale kayıt numarasının belirtilip belirtilmediği, başvuruya konu olan durumun farkına varıldığı veya bildirildiği tarihin belirtilip belirtilmediği, idareye başvuru tarihi ile varsa idarenin cevabının başvuru sahibine bildirildiği tarihin belirtilip belirtilmediği, idare tarafından şikâyet üzerine alınan karar başvuru sahibine bildirilmiş ise bu kararın bir örneğinin eklenilip eklenilmediği, başvuru bedelinin, teminat alınacak hallerde ise başvuru teminatının yatırılıp yatırılmadığı, aynı kişi tarafından birden fazla ihaleye, birden fazla kişi tarafından aynı ihaleye veya birden fazla ihaleye tek dilekçe ile başvuruda bulunulup bulunulmadığı yönünden inceleneceği düzenlenmiştir.
Anılan Yönetmeliğin 18. maddesinin 1. fıkrasının (b)  bendinde; ihale veya ön yeterlik dokümanının verilmesi, başvuruların veya tekliflerin sunulması, değerlendirilmesi ve ihalenin sonuçlandırılmasıyla ilgili olarak ise, başvuru sahibinin iddiaları ve idarenin şikâyet üzerine aldığı kararda belirtilen hususlar ile itiraz edilen işlemler bakımından eşit muamele ilkesinin ihlal edilip edilmediği yönünden inceleneceği, 2. fıkrasında ise; eşit muamele ilkesi yönünden yapılacak incelemede; dayanağı bakımından, itiraz edilen işlemin diğer aday veya isteklilere ilişkin olarak da Kanun ve ilgili mevzuat hükümlerine uygun şekilde gerçekleştirilip gerçekleştirilmediğine bakılacağı belirtilmiştir.
İdareye şikâyet, Kuruma itirazen şikâyet başvurusunda bulunulabilmesi için, aday, istekli veya istekli olabileceklerin hukuken korunması gerekli bir hakkının veya menfaatinin olması gerekmektedir.
4734 sayılı Kanunun 4. maddesinde geçen aday, istekli ve istekli olabilecek tanımları ve 54. maddesinde yer alan ihale sürecindeki hukuka aykırı işlem veya eylemler nedeniyle bir hak kaybına veya zarara uğradığını veya zarara uğramasının muhtemel olduğunu iddia eden aday veya istekli ile istekli olabileceklerin şikâyet yoluna başvurmaları yolundaki düzenleme, ihale dokümanı almayan kişilerin başvuruda bulunamayacaklarını, bu satın alma işleminin ehliyet şartının ön koşulu olduğunu ortaya koymaktadır.
Hukuki düzenleme bu yönde olmakla birlikte, kamu ihale mevzuatındaki itirazen şikâyet başvurusu, idarelerin ihale sürecinde tesis ettikleri idari işlemlere yönelik olarak hak kaybı ya da zarara uğrayanların yaptığı başvuru sonucu yapılan bir denetim yöntemidir. Yapılan incelemelerdeki temel unsur, bir kişinin başvurusu olmakla birlikte, içerik yönünden bir idari işlem denetimi olan itirazen şikâyet incelemesinin amacı, kamu hukukuna tabi olarak tesis edilen işlemlerin hukuka uygunluk denetimidir. Dolayısıyla idareler açısından bir denetim biçimi olan bu yöntem, hukuk özneleri için de bir hak ve özgürlük arama aracıdır. Bu nedenle de hukukun genel ilkeleri çerçevesinden, söz konusu hak arama yolunun genişletici biçimde yorumlanması gerekmektedir.
Başvuru sahibinin 2., 3., 4., 5. ve 6. iddialarına ilişkin olarak, anılan Kurul kararında; “…İhale tarihi itibariyle geçerli olmayan kalite yönetim sistem belgesi sunan başvuru sahibinin teklifinin mevzuata uygun şekilde değerlendirme dışı bırakıldığı sonucuna ulaşılmıştır. … Teklifi mevzuata uygun şekilde değerlendirme dışı bırakılmış bir isteklinin diğer isteklilerin tekliflerine yönelik iddia bakımından başvuru ehliyeti bulunmamaktadır. …” ifadelerine yer verilmiştir.
Söz konusu ihalede, başvuru sahibi tarafından ihale dokümanı satın alınarak, ihaleye teklif verildiği, anılan Kanun ve Yönetmelik hükmü uyarınca istekli statüsünü kazandığı ve (bu nedenle ihalenin her aşamasına şikâyet ve itirazen şikâyet başvurusunda bulunabileceğinden) “teklifi değerlendirme dışı bırakılmış” olsa dahi, itirazen şikâyet başvurusunun, geçerli tekliflerin sıralanmasındaki yerinden ve başvuru sahibinin teklifinin değerlendirme dışı bırakılmış olmasından bağımsız olarak incelenmesi gerekmektedir.
Bu itibarla, başvuru sahibinin ehliyetinin kabulünün yanı sıra, anılan Yönetmeliğin 16. maddesinde sayılan diğer unsurlar da başvuru sahibi tarafından yerine getirildiğinden, yeterlik kriterlerine ilişkin olan 2., 3., 4., 5. ve 6. iddialarına ilişkin olarak işin esasının incelenmesine geçilmesi ve bu kapsamda eşit muamele ilkesi çerçevesinde bütün isteklilerin belgelerinin incelenmesi  gerektiği sonucuna varılmıştır.
Nitekim, bir başka ihalede 7. sırada en yüksek teklifi veren bir isteklinin, itirazen şikâyet başvurusunun ehliyet yönünden reddine ilişkin, Kamu İhale Kurulunun 09.03.2010 tarih ve 2010/UH.I-735 sayılı kararı, Ankara 2. İdare Mahkemesinin E:2010/894, K:2011/213 sayılı kararı ile iptal edilmiş, anılan kararın temyizen incelenerek bozulması ve yürütülmesinin durdurulmasının istenilmesi üzerine, Danıştay Onüçüncü Dairesinin 09.05.2011 tarih ve E:2011/1569 sayılı kararı ile yürütmenin durdurulması istemi reddedilmiştir.
Anılan ihalede, başvuru sahibinin 1. iddiasına ilişkin olarak; anılan Kurul kararında yer alan tespit ve değerlendirmelere katılmakla beraber, başvuru sahibinin 2., 3., 4., 5. ve 6. iddialarına ilişkin olarak, işin “esasının incelenmesine geçilmesine” karar verilmesi gerektiği yönündeki düşüncemle, Kurul kararının başvuru sahibinin 2., 3., 4., 5. ve 6. iddialarına yönelik “başvurunun reddine” ilişkin kısmına katılmıyoruz. (¤¤)

Full & Egal Universal Law Academy