(4734 S. K. m. 54, 65) (Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği m. 59)
Toplantı No: 2014/008
Gündem No: 44
Karar Tarihi: 27.01.2014
Karar No: 2014/UH.II-533
Şikayetçi: Ayder Turizm Tic. Ltd. Şti., TEPE PRİME BUSİNESS DUMLUPINAR BULVARI NO: 266 A BLOK KAT: 8 NO: 57 ANKARA
İhaleyi Yapan Daire: Tapu Ve Kadastro Genel Müdürlüğü I. Bölge Müdürlüğü, Gazi Mustafa Kemal Bulvarı 15 ANKARA
Başvuru Tarih ve Sayısı: 27.12.2013/41309
Başvuruya Konu İhale: 2013/150653 İhale Kayıt Numaralı "Ankara Tapu Ve Kadastro I Bölge Müdürlüğü Ve Bağlı Kadastro Müdürlüklerinin (Ankara, Kırıkkale, Bolu, Düzce, Çankırı) Hizmetlerinde 2014 Ve 2015 Yıllarında Kullanılmak Üzere Sürücüsüz, Akaryakıtı Kurumumuza Ait 8 Adet Hizmet Aracı Kiralama İşi" İhalesi
Kurumca Yapılan İnceleme ve Değerlendirme: Tapu Ve Kadastro Genel Müdürlüğü I. Bölge Müdürlüğü tarafından 27.11.2013 tarihinde açık ihale usulü ile yapılan “Ankara Tapu ve Kadastro I Bölge Müdürlüğü ve Bağlı Kadastro Müdürlüklerinin (Ankara, Kırıkkale, Bolu, Düzce, Çankırı) Hizmetlerinde 2014 ve 2015 Yıllarında Kullanılmak Üzere Sürücüsüz, Akaryakıtı Kurumumuza Ait 8 Adet Hizmet Aracı Kiralama İşi” ihalesine ilişkin olarak Ayder Turizm Tic. Ltd. Şti.nin 13.12.2013 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 16.12.2013 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 27.12.2013 tarih ve 41309 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 27.12.2013 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.
Başvuruya ilişkin olarak 2013/4973 sayılı şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.
Karar: Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.
İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle, ihalenin aşırı düşük teklif sorgulaması yapılmadan sonuçlandırılmasının kamu ihale mevzuatına aykırılık teşkil ettiği, idarenin şikâyete cevabında yaklaşık maliyetin 291.585,60. TL olarak belirtildiği, bu durumda kârsız yaklaşık maliyetin 242.988,00 TL olduğu, ihale üzerinde bırakılan istekli de dâhil olmak üzere 3 istekli tarafından teklif edilen fiyatın bu tutarın altında kaldığı, Kamu İhale Kurulu'nun istikrar kazanmış kararları doğrultusunda kârsız yaklaşık maliyetin altında teklif sunan isteklilerin aşırı düşük teklif sorgulamasına tâbi tutulması gerektiği iddiasına yer verilmiştir.
Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.
Başvuruya konu ihalenin “Ankara Tapu ve Kadastro I Bölge Müdürlüğü ve bağlı Kadastro Müdürlüklerinin (Ankara, Kırıkkale, Bolu, Düzce, Çankırı) hizmetlerinde 2014 ve 2015 yıllarında kullanılmak üzere 8 adet hizmet aracı kiralama işi”ne ilişkin olduğu, 02.12.2013 tarihinde ihale yetkilisince onaylanan ihale komisyonu kararından, ihaleye 11 isteklinin teklif sunduğu, ihale komisyonunca tüm tekliflerin geçerli olduğu tespit edilerek, ihalenin en düşük teklif sahibi Başak Turizm Ticaret Sanayi Ltd. Şti. üzerinde bırakıldığı anlaşılmıştır.
İdareye yapılan aşırı düşük teklif sorgulaması yapılması gerektiğine yönelik şikâyet başvuruları üzerine, 12.12.2013 tarihinde yeni bir komisyon kararı alınarak, yaklaşık maliyetin hesabında çarpım hatası yapıldığı, 1. Grup 5 adet araç için toplam maliyetin (5x50x720=180.000,00 TL) 180.000,00 TL olduğu, buna göre toplam yaklaşık maliyetin 291.585,60 TL olduğu belirlenmiştir. Ayrıca komisyonu kararında, Kamu İhale Kanunu’nun 38’inci maddesinde yer alan hüküm gereğince idare tarafından “diğer teklifler”in baz alındığı, teklif edilen fiyatların birbirine yakın olduğu, fiyatların ortalaması alındığında ihalede aşırı düşük teklif bulunmadığı tespiti yapılarak, bir önceki komisyon kararı sonucunun geçerli olduğuna karar verilmiştir.
Başvuru sahibince 03.12.2013 tarihinde tebliğ alınan ilk komisyon kararı üzerine, aşırı düşük teklif sorgulaması yapılması gerektiği yönündeki iddiaları içeren bir dilekçe ile 13.12.2013 tarihinde idareye şikâyet başvurusunda bulunulmuştur. İdarenin 16.12.2013 tarihli şikâyete cevap yazısında, aynı konuda başka isteklilerce yapılan şikâyet başvuruları üzerine konunun değerlendirildiği ve 13.12.2013 tarihinde onaylanan düzeltme kararının alındığı ifade edilmiştir. Şikâyete cevap yazısı 18.12.2013 tarihinde başvuru sahibine tebliğ edilmiş olup, bu durum karşısında idareye 23.12.2013 tarihli ikinci bir şikâyet başvurusu sunulmuştur. Şikâyet ve itirazen şikâyet başvurularının süresinde yapılıp yapılmadığının, idareye yapılan ilk şikâyet başvurusu esas alınarak değerlendirilmesi gerektiği anlaşılmış ve 27.12.2013 tarihinde Kurum kayıtlarına alınan dilekçe ile yapılan itirazen şikâyet başvurusunda süre yönünden herhangi bir aykırılık bulunmadığı tespit edilmiştir.
Kamu İhale Kanunu’nun “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 38’inci maddesinde tekliflerin değerlendirilmesinin ardından, ihale komisyonunun diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit edeceği ve bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak isteyeceği, aşırı düşük tekliflerin tespiti ve değerlendirilmesinde Kurum tarafından belirlenen kriterlerin esas alınması gerektiği, Kurumun aşırı düşük tekliflerin tespiti, değerlendirilmesi ve ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi amacıyla sınır değer veya sorgulama kriterleri ya da ortalamalar belirlemeye yetkili olduğu hüküm altına alınmıştır.
Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin Aşırı düşük teklifler başlıklı 59’uncu maddesinde,
“(1) İhale komisyonu verilen tekliflerden, diğer tekliflere veya yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister.
(2) İhale komisyonu;
a) Verilen hizmet ve yapım yönteminin ekonomik olması,
b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin işin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,
c) Teklif edilen işin özgünlüğü,
hususlarında belgelendirilmek suretiyle yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak, aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir. İhale komisyonunca reddedilmeyen aşırı düşük teklifler, geçerli teklif olarak dikkate alınır.
(3) Aşırı düşük tekliflerin tespiti ve değerlendirilmesinde; Kamu İhale Kurumu tarafından aşırı düşük tekliflerin tespiti, değerlendirilmesi ve ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi amacıyla sınır değer veya sorgulama kriterleri ya da ortalamalar belirlenmiş ise ihale komisyonu bu düzenlemeyi esas alır.
(4) Aşırı düşük teklif değerlendirmesinde tekliflerin, asgari maliyet yanında sözleşme giderlerini karşılayıp karşılamadığı da dikkate alınır.” düzenlemesi yer almaktadır.
Yukarıya aktarılan Kanun ve yönetmelik hükümlerinden anlaşılacağı üzere, idarenin teklif fiyatları, yaklaşık maliyet veya diğer teklifler ile mukayese ederek aşırı düşük teklifleri belirlenmesi gerekmektedir. Kurum tarafından personel çalıştırılmasına dayalı olmayan hizmet alımı ihalelerine ilişkin olarak aşırı düşük tekliflerin tespiti amacıyla sınır değer veya sorgulama kriterleri belirlenmiş değildir. Ancak Kamu İhale Kurul kararlarıyla yerleşik uygulama, kârsız yaklaşık maliyet tutarının altındaki tekliflerin aşırı düşük teklif sorgulamasına tâbi tutulması yönündedir.
İdarece yaklaşık maliyetin piyasa araştırması yapılarak, ilgili sektörde faaliyet gösteren 4 firmadan alınan birim fiyatların aritmetik ortalaması alınmak suretiyle toplam 399.585,50.-TL olarak tespit edildiği görülmüştür. Aşırı düşük teklif sorgulaması yapılmaksızın ihalenin sonuçlandırılmasının mevzuata aykırı olduğuna yönelik 10.12.2013 tarihli dilekçelerle yapılan iki adet şikâyet başvurusu üzerine yaklaşık maliyet tekrar incelenerek, yaklaşık maliyet hesap cetvelinin üzerine 12.12.2013 tarihinde yaklaşık maliyetin hesabında çarpım hatası yapıldığına dair bir not düşüldüğü, 1. Grup 5 adet araç için toplam maliyetin (5x50x720=180.000,00.-TL) 180.000,00.-TL olduğu, buna göre toplam yaklaşık maliyetin 291.585,60.-TL olduğu anlaşılmıştır. Yaklaşık maliyet cetveli ve maliyet tespitine esas fiyat tekliflerinde, yüklenici kârının tutarı veya oranına yer verilmediği görülmüştür. Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Yaklaşık maliyetin hesaplanması ve güncellenmesi” başlıklı 9’uncu maddesinin üçüncü fıkrasında,
“Hizmetin gerçekleştirilmesi için gerekli olan iş kalemlerine veya iş gruplarına ilişkin miktarların tespit edilen fiyatlarla çarpımı sonucu bulunan tutarların toplanması ile elde edilen genel toplam tutar, sözleşme giderleri ve genel giderler ile KDV hariç olarak belirlenir. Bulunan bu tutara işin niteliği dikkate alınarak % 20 oranını geçmemek üzere yüklenici kârı eklenir. Bu tutar, kâr hariç belirlenen genel toplam tutar üzerinden hesaplanan sözleşme giderleri ve genel giderler ile toplanarak yaklaşık maliyet hesaplanır. Buna ilişkin hesap cetveli hazırlayanlarca imzalandıktan sonra, ihale onay belgesinin ekine konularak ihale yetkilisine sunulur. Yüklenici için öngörülen kar tutarının bu cetvelde gösterilmesi zorunludur.” düzenlemesi yer almaktadır. Buna göre yaklaşık maliyetin %20 kâr içerdiği varsayılarak, kârsız yaklaşık maliyet hesaplama hatası düzeltilmiş tutar üzerinden (291.585,60/1,20=242.988,00.-TL) 242.988,00.-TL olarak tespit edilmiştir.
Yapılan tespit ve değerlendirmeler neticesinde, istekliler tarafından teklif edilen tutarların birbirine yakın olmasına dayanılarak, aşırı düşük teklif sorgulaması yapılmasına gerek bulunmadığı olmadığı yönündeki ihale komisyonu tespitinin istikrar kazanmış Kamu İhale Kurulu kararları ile uyumlu olmadığı, kârsız yaklaşık maliyet tutarı olan 242.988,00.-TL’nin altında teklif sunan Başak Turizm Ticaret Sanayi Ltd. Şti., Yıldız Turz. Nak. Gıda Tem. Hiz. San. ve Tic. Ltd. Şti. ve Kaya Seyahat Turizm. San. ve Dış. Tic. Ltd. Şti.nin aşırı düşük teklif sorgulamasına tâbi tutulması gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.
Sonuç olarak, yukarıda mevzuata aykırılığı belirlenen ihale işlemlerinin düzeltici işlemle giderilebilecek nitelikte işlemler olduğu tespit edildiğinden, Başak Turizm Ticaret Sanayi Ltd. Şti., Yıldız Turz. Nak. Gıda Tem. Hiz. San. ve Tic. Ltd. Şti. ve Kaya Seyahat Turizm. San. ve Dış. Tic. Ltd. Şti.nin aşırı düşük teklif sorgulamasına tâbi tutulması ve bu aşamadan sonraki ihale işlemlerinin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerekmektedir.
Açıklanan nedenlerle 4734 sayılı Kanun'un 65'inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 60 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,
Anılan Kanun'un 54'üncü maddesinin onuncu fıkrasının (b) bendi gereğince düzeltici işlem belirlenmesine,
Oybirliği ile karar verildi. (¤¤)

Full & Egal Universal Law Academy