(2709 S. K. m. 74) (6328 S. K. m. 5, 21) (7201 S. K. m. 10)

SAYI: 36311982-101.07.04-E.6113

BAŞVURU NO: 2018/9323

KARAR TARİHİ: 11/03/2019

TAVSİYE KARARI

BAŞVURAN:

BAŞVURAN VEKİLİ / TEMSİLCİSİ:

BAŞVURUYA KONU İDARE: Karayolları Genel Müdürlüğü

BAŞVURUNUN KONUSU: İdari para cezasının yanlış adrese tebliği hakkındadır.

BAŞVURU TARİHİ: 19.7.2018

I. BAŞVURANIN İDDİA VE TALEPLERİ

1. Şikâyetçi; “… plakalı aracına 26/04/2017 tarihinde “Yük limitlerini aşma” gerekçesiyle kesilen trafik idari para cezasından; ceza tutanağının uzun süre önce taşındığı eski adresine 2 kez tebliğ edilmesi nedeniyle haberdar olamadığını, bu sebeple 1/4’lük ceza indiriminden faydalanamadığını ayrıca faiz ile karşılaştığını, MERNİS kayıtlarındaki adresine tebliğ yapılsaydı böyle bir durumla karşılaşılmayacağını, dolayısıyla yanlış adrese yapılan tebliğ sonrasında yapılan ilanen tebliğin geçersiz olduğunu iddia ederek, ceza faizinin silinmesini ve ¼’lük indirimden faydalanmasını sağlayacak şekilde düzenleme yapılmasını” talep etmektedir.

II. İDARENİN BAŞVURUYA İLİŞKİN AÇIKLAMALARI

2. 15/08/2018 tarihli ve … sayılı yazıyla Karayolları Genel Müdürlüğü’nden, 27/11/2018 tarihli ve … sayılı yazıyla Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü’nden başvuruya ilişkin bilgi-belge talebinde bulunulmuştur. Bu kapsamda Karayolları Genel Müdürlüğü’nden 11/10/2018 tarihli ve … sayılı, Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü’nden 31/01/2019 tarihli ve … sayılı cevabi yazılar Kurumumuza ulaşmıştır.

2.1. Karayolları Genel Müdürlüğü’nün cevabi yazılarda özetle; “Trafik idari para cezasının tebliğ edileceği adresin, ilk olarak taşıma izin belgesinden(K Belgesi) tespit edildiğini, ikinci tebliğde ise U-Net sistemindeki adresin dikkate alındığını” belirttiği tespit edilmiştir.

2.2. Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü’nün cevabi yazılarında özetle; “Trafik idari para cezasının düzenlediği tarihte, MERNİS kayıtlarında şikâyetçinin ceza tutanağında yazılı adresten başka bir adreste kayıtlı olduğunu” belirttiği tespit edilmiştir.

III. İLGİLİ MEVZUAT

3. 2709 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın “Dilekçe, bilgi edinme ve kamu denetçisine başvurma hakkı” başlıklı 74 üncü Maddesi’nin üçüncü ve dördüncü fıkraları; “Herkes, bilgi edinme ve kamu denetçisine başvurma hakkına sahiptir.

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına bağlı olarak kurulan Kamu Denetçiliği Kurumu idarenin işleyişiyle ilgili şikâyetleri inceler.”

4. 6328 sayılı Kamu Denetçiliği Kurumu Kanunu’nun “Kurumun görevi” başlıklı 5 inci maddesinin birinci fıkrası; “Kurum, idarenin işleyişi ile ilgili şikâyet üzerine, idarenin her türlü eylem ve işlemleri ile tutum ve davranışlarını; insan haklarına dayalı adalet anlayışı içinde, hukuka ve hakkaniyete uygunluk yönlerinden incelemek, araştırmak ve idareye önerilerde bulunmakla görevlidir.”

5. 7201 sayılı Tebligat Kanunu’nun;

5.1. “Bilinen adrese tebligat” başlıklı 10 uncu Maddesi; “Tebligat, tebliğ yapılacak şahsa bilinen en son adresinde yapılır.

Bilinen en son adresin tebligata elverişli olmadığının anlaşılması veya tebligat yapılamaması hâlinde, muhatabın adres kayıt sisteminde bulunan yerleşim yeri adresi, bilinen en son adresi olarak kabul edilir ve tebligat buraya yapılır.

Şu kadar ki; kendisine tebliğ yapılacak şahsın müracaatı veya kabulü şartiyle her yerde tebligat yapılması caizdir.”

5.2. “İlanen tebligat” başlıklı 28 inci Maddesi; “Adresi meçhul olanlara tebligat ilanen yapılır. Yukarı ki maddeler mucibince tebligat yapılamayan ve ikametgahı, meskeni veya iş yeri de bulunamayan kimsenin adresi meçhul sayılır….”

5.3. “Usulüne aykırı tebliğin hükmü” başlıklı 32 nci Maddesi; “Tebliğ usulüne aykırı yapılmış olsa bile, muhatabı tebliğe muttali olmuş ise muteber sayılır. Muhatabın beyan ettiği tarih, tebliğ tarihi addolunur.”

6. 04/04/2014 tarihli ve 28962 sayılı resmi Gazete’de yayımlanan; Trafik İdari Para Cezası Karar Tutanaklarının Düzenlenmesinde, Tahsilinde ve Takibinde Uygulanacak Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin 10 uncu Maddesinin 2 nci ve 6 ncı fıkraları; “(2) Trafik idari para cezası karar tutanakları için kural ihlalinin tespit edildiği tarihteki araç sahibinin adres bilgileri Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü Adres Kayıt Sisteminden, buradan temin edilememesi durumunda tescil bilgisayar kayıtlarından, bunun da mümkün olmaması halinde ise yazılı olarak veya elektronik sistemle aracın kayıtlı olduğu trafik tescil kuruluşundaki dosyasından tespit edilerek tebligat mazbatasının ilgili bölümleri doldurulur.(6) Tebliğ edilen tutanaklara ilişkin bilgiler, cezanın kesinleşmesinden sonra takip ve tahsili için yedi iş günü içinde elektronik ortamda Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığına gönderilir.”

IV. KAMU DENETÇİSİ HÜSEYİN YÜRÜK’ÜN KAMU BAŞDENETÇİSİ’NE ÖNERİSİ

7.Şikâyetçinin iddiaları, idarenin konu ile ilgili açıklamaları, ilgili mevzuat ve tüm dosya kapsamı birlikte değerlendirildiğinde; başvuru konusuna ilişkin “Tavsiye Karar Önerisi” Kamu Başdenetçisi’ne sunulmuştur.

V. DEĞERLENDİRME VE GEREKÇE

A. Hukuka, Hakkaniyete ve İnsan Haklarına Uygunluk Yönünden Değerlendirme

8. Şikâyet; Karayolları 1. Bölge Müdürlüğü’ne bağlı Denetim İstasyonu’nca, şikâyetçiye ait … plakalı araca kesilen 26/04/2017 tarihli trafik idari para cezasının idarece yanlış adrese tebliğ edilmesi sonrasında, cezaya yasal faiz uygulanmasına ve şikâyetçinin 15 gün içinde ödeme yapamaması nedeniyle ¼’lük ceza indirimden faydalanamamasına ilişkindir.

9. Şikâyet konusu ile ilgili olarak Karayolları Genel Müdürlüğü ile yapılan yazışmalar neticesinde, Genel Müdürlükçe düzenlenen idari para ceza tutanaklarının, ilk olarak taşıma izin belgesinde(K Belgesi) yazılı adrese tebliğ edildiği, ilk tebliğde şikâyetçinin adresinde bulunamaması durumunda ikinci tebliğin Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığına ait U-NET sisteminde kayıtlı adrese yapıldığı tespit edilmiştir. Ancak ceza tutanaklarının incelenmesinden ilk ve ikinci tebligatın aynı ve yanlış adrese yapıldığı belirlenmiştir.

10. Trafik İdari Para Cezası Karar Tutanaklarının Düzenlenmesinde, Tahsilinde ve Takibinde Uygulanacak Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin ilgili maddeleri değerlendirildiğinde, trafik idari para cezalarının tebliğ edileceği adresin, Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü Adres Kayıt Sisteminden belirlenmesi gerektiği, adresin Adres Kayıt Sistemi’nden temin edilememesi durumunda ancak tescil bilgisayar kayıtlarındaki adrese tebligat yapılmasının mümkün olduğu görülmektedir.

11. Cezaya ilişkin karar tutanağının incelenmesi neticesinde, idari para cezasının … adresine tebliğ dildiği tespit edilmiştir. Bu sebeple şikâyetçinin ceza tarihi olan 26/04/2017 tarihindeki kayıtlı adresinin tespiti önem arz ettiğinden, Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü ile bu hususa ilişkin yazışmalar yapılmıştır. Yapılan yazışmalar neticesinde, ceza düzenlenme tarihinde şikâyetçinin … adresinde ikamet ettiği tespit edilmiştir.

12. Bu çerçevede trafik idari para cezası karar tutanağı tebligatını düzenleyen Karayolları 1. Bölge Müdürlüğü’nün yanlış adrese tebligat yaparak hizmet kusuru işlediği ve usulüne aykırı tebliğde bulunduğu tespit edilmiştir.

13. Tebligat Kanunu’nun ilgili hükümleri gereğince usulüne aykırı yapılan tebliğlerde şikâyetçinin idari para cezasını ödeme yükümlülüğü borcu öğrendiğini beyan ettiği tarihte başlamaktadır. Dolayısıyla şikâyetçi borcu araç muayenesine gittiği tarihte öğrendiğini ve ceza ödenmediği sürece aracını muayene yaptıramayacağından ticari hayatının etkilenmemesi adına hemen (15 gün içinde) ödeme yaptığını beyan ettiğinden, şikâyetçinin iddialarını ödemeye ilişkin dekontlar ve muayene belgesi de desteklediğinden, şikâyetçinin ödediği yasal faizlerin beyan ettiği tarih dikkate alınarak silinmesi ve %25 ceza indiriminden faydalandırılması gerektiği tespit edilmiştir.

14. Şikâyetçinin iddiaları, idarenin konu ile ilgili açıklamaları, ilgili mevzuat ve tüm dosya kapsamı birlikte değerlendirildiğinde; trafik idari para cezasına ilişkin tebligatın yanlış adrese yapılması sonrasında şikâyetçinin süresi içinde trafik idari para cezasından haberdar olamaması nedeniyle, idarenin şikâyetçiye yasal faiz uygulaması ve şikâyetçiyi %25 ceza indirimden mahrum bırakmasına ilişkin işleminin hukuka ve hakkaniyete uygun olmadığı değerlendirilmiştir.

15. Bu çerçevede şikâyetçinin beyan ettiği tarih esas alınarak gerekli hesaplamanın yapılması ve fazla ödemenin iade edilmesi gerektiği yönünde kanaate varılmıştır.

B. İyi Yönetim İlkeleri Yönünden Değerlendirme

16. İyi yönetim ilkelerine, 28/03/2013 tarihli ve 28601 sayılı mükerrer Resmi Gazetede yayımlanan Kamu Denetçiliği Kurumu Kanununun Uygulanmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin "İyi yönetim ilkeleri" başlıklı 6 ncı maddesinde yer verilmiş olup;

16.1. Söz konusu ilkeler yönünden yapılan değerlendirmeler neticesinde ilgili İdarenin iyi yönetim ilkelerinden; “Kanunlara uygunluk, karara karşı başvuru yollarının gösterilmesi” ilkelerine uygun davranmadığı tespit edilerek bahse konu ilkelere uygun davranılması önerilmektedir.

VI. HAK ARAMA ÖZGÜRLÜĞÜNE İLİŞKİN YASAL MEVZUAT

17. 6328 sayılı Kamu Denetçiliği Kurumu Kanunu’nun “Dava açma süresinin yeniden işlemeye başlaması” başlıklı 21’inci maddesinde, Kamu Denetçiliği Kurumunun inceleme ve araştırmasını başvuru tarihinden itibaren altı ay içinde sonuçlandıramaması hâlinde durmuş olan dava açma süresinin kaldığı yerden işlemeye başlayacağı belirtilmiştir. Bu kapsamda incelemenin altı ayda bitirilememe gerekçesi ile dava açma süresinin 19/01/2019 tarihinden itibaren kaldığı yerden yeniden işlemeye başlayacağı hususu başvurana 10/01/2019 tarihli ve … sayılı yazı ile bildirilmiş olup (varsa) dava açma süresi içinde ilgili idarenin işlemine karşı İstanbul İdare Mahkemelerinde, tazminata ilişkin talepler için İstanbul Asliye Mahkemelerinde yargı yolu açıktır.

VII. KARAR

Yukarıda açıklanan gerekçe ve dosya kapsamına göre BAŞVURUNUN KABULÜ ile,

Şikâyetçinin idari para cezasını öğrendiğini beyan ettiği tarih ve ödemeyi yaptığı tarih esas alınarak, yasal faizlerin silinmesi ve %25 ceza indiriminden faydalandırılması yoluyla fazla ödemenin iadesi hususunda KARAYOLLARI GENEL MÜDÜRLÜĞÜ’NE TAVSİYEDE BULUNULMASINA,

6328 sayılı Kanunun 20 nci maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca, ilgili idarelerce bu karar üzerine tesis edilecek işlemlerin otuz gün içinde Kurumumuza bildirilmesinin zorunlu olduğuna,

Kararın ŞİKÂYETÇİ ile KARAYOLLARI GENEL MÜDÜRLÜĞÜNE tebliğine;

Türkiye Cumhuriyeti Kamu Başdenetçisi'nce karar verildi. (¤¤)


Full & Egal Universal Law Academy