(6328 S. K. m. 5) (Kamu Denetçiliği Kurumu Kanununun Uygulanmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik m. 27, 33/A) (Aile Hekimliği Uygulama Yönetmeliği m. 8)
SAYI:
BAŞVURU NO: 2019/7722
KARAR TARİHİ: 29/08/2019
DOSTANE ÇÖZÜM KARARI
BAŞVURAN:
BAŞVURUYA KONU İDARE: HATAY İL SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜ SAĞLIK BAKANLIĞI
BAŞVURUNUN KONUSU: İl dışı göç nedeni ile kişi kayıtlarının düşürülmesi istemine ilişkindir.
BAŞVURU TARİHİ: 09/04/2019
I. BAŞVURU KONUSU
1. Başvuran 09/04/2019 tarihli ve 2019/7722 şikâyet sayılı başvurusunda özetle, çalışmakta olduğu Aile Sağlığı Merkezinin bulunduğu il dışına göç eden kesin kayıtlı nüfusunda bulunan kişilerin gittikleri ildeki aile hekimliği birimine aktarılması hususunda gereğini talep etmiştir.
II. BAŞVURUNUN İNCELENMESİ VE DOSTANE ÇÖZÜM SÜRECİ
2. 14/06/2012 tarihli ve 6328 sayılı Kamu Denetçiliği Kurumu Kanununun “Kurumun görevi” başlıklı 5 inci maddesinin birinci fıkrasında, Kamu Denetçiliği Kurumunun, idarenin işleyişi ile ilgili şikâyet üzerine, idarenin her türlü eylem ve işlemleri ile tutum ve davranışlarını; insan haklarına dayalı adalet anlayışı içinde, hukuka ve hakkaniyete uygunluk yönlerinden incelemek, araştırmak ve idareye önerilerde bulunmakla görevli olduğu düzenlenmiştir. 3. 28/03/2013 tarihli ve 28601 mükerrer sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Kamu Denetçiliği Kurumu Kanununun Uygulanmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin “Şikâyete konu talebin idarece yerine getirilmesi” başlıklı 27 nci maddesinde, inceleme ve araştırma devam ederken Kurumun tarafları dostane çözüme davet edebileceği; Kurumun, şikâyete konu talebin ilgili idare tarafından yerine getirilmesi hâlinde dostane çözüm kararı vererek inceleme ve araştırmasını sonlandıracağı düzenlenmiş olup, bahse konu Yönetmeliğin “Dostane çözüm kararı” başlıklı 33/A maddesinde ise, şikâyet konusu talebin ilgili idare tarafından yerine getirilmesi veya şikâyetin çözüme kavuşturulduğunun taraflarca Kuruma bildirilmesi hâlinde dostane çözüm kararı verileceği hüküm altına alınmıştır.
4. Başvuranın yukarıda bahse konu iddia ve taleplerini içerir başvurusunun Kurumumuzca incelenmesine karar verilmiş olup, 14/6/2012 tarihli ve 6328 sayılı Kamu Denetçiliği Kurumu Kanununun 18. maddesi hükümleri uyarınca şikâyet başvurusunun çözümü için 15/05/2019 tarihli ve S.4377 sayılı yazımızla Sağlık Bakanlığı’ndan bilgi ve belge talep edilmiştir.
5. İdarenin 26/07/2019 tarihli ve E. 2174 sayılı cevabi yazısında özetle,
5.1. Dr. …….'ın hâlihazırdaki Kamu Denetçiliği Kurumu’na başvurusu ve yazı ekinde yer alan listenin incelendiği, listede bulunan kişiler hakkında var ise daha önce yapılan işlemlerin bildirilmesi ve eğer işlem yapılmamış ise aile hekimliği mevzuatı kapsamında işlem tesis edilmesi için Hatay İl Sağlık Müdürlüğü’nce ilgili İl Sağlık Müdürlükleri ile yazışma yapılarak işlem tesis edildiği,
5.2. Genel Müdürlüklerince bahsi geçen Kamu Denetçiliği Kurumu başvurusunun ekinde yer alan listenin incelenmesinde, listede yer alan bazı kişilerin aile hekimi değişikliklerinin zaten yapılmış olduğunun tespit edildiği, diğerleri ile ilgili olarak yapılan işlemlere ilişkin ilgili İl Sağlık Müdürlüklerinden bilgi talep edilerek işlem yapılmadı ise yapılması ve sonucundan bilgi verilmesinin istenildiği; listede yer alan 24 kişiden 11 kişiye MERNİS adreslerinde ulaşılarak aile hekimlerinin değiştirildiği, MERNİS adresinde kendisine ulaşılamayan 13 kişi ile ilgili olarak aile hekimi değişikliğinin yapılamadığı;
5.3. Aile hekimi kaydı ve seçimine ilişkin usul ve esasların Aile Hekimliği Kanunu ve Aile Hekimliği Uygulama Yönetmeliği hükümleri ile düzenlendiği, buna göre ikamet değiştiren kişilerin kendileri tarafından hizmet almak istedikleri aile hekimine veya bulundukları ilçedeki toplum sağlığı merkezi/ilçe sağlık müdürlüğüne yazılı başvuruları ile veya e-NABIZ uygulaması üzerinden elektronik aile hekimliği değişikliğinin yapılmasının gerektiği,
5.4. 5.4. Aile Hekimliği Uygulama Yönetmeliği'nin "Aile hekimliği birimine kişi kaydı ve aile hekimi seçimine ilişkin esaslar” başlıklı 8 inci maddesinde “…(3) İkamet ettiği ilden başka bir ile ikamet amacıyla yeni gelen kişiler istedikleri bir aile hekimine kayıt yaptırırlar. İkamet amacıyla yer değiştiren kişinin talepte bulunmaması halinde, 30 gün içerisinde toplum sağlığı merkezi tarafından kişiye ulaşılarak ve kendisine bilgi verilmek sureti ile yeni adresine yakın aile hekimlerinden nüfusu en düşük olanına kayıt edilir...” hükümleri ile kişi kayıtlarına ilişkin düzenleme yapıldığı;
5.5. Aile hekimliği değişikliği talep edilmemesi halinde ise kişiye ulaşılarak ve kendisine bilgi verilmek sureti ile yeni adresine yakın aile hekimlerinden nüfusu en düşük olanına kayıt edilmesinin söz konusu olabildiği;
5.6. Kişinin kayıtlı olduğu aile hekiminden kaydının alınmasının ancak, kendisinin talebi ve ilgili mevzuatlar ile öngörülen bazı hallerde (yurt dışına çıkış, şiddet vb.) söz konusu olabildiği, bu kapsamda ilgilinin talebi doğrultusunda ulaşılamayan kişilerin kaydının mevcut aile hekiminden silinmesinin bu kişilerin hizmet sunumu dışında bırakılmasına yol açacağı, kişilere ulaşılmadan MERNİS adresinin bulunduğu ilde bir aile hekimine kayıtlarının alınmasının ise; kişi hakları açısından ilgili mevzuatta yer alan "kişilerin bölge sınırlaması olmaksızın aile hekimi seçim hakları” ile çelişeceği,
5.7. Her ne kadar ikamet değişikliği durumunda MERNİS kaydının değişikliği zorunlu ve cezai yaptırımı bulunan bir husus olsa da çeşitli nedenler ile zaman zaman vatandaşların söz konusu değişikliği yapmadığı, ulaşılamayan kişilerin tüm diğer kamu hizmetlerinde olduğu gibi sağlık hizmetleri açısından da sorun oluşturduğu, bu kapsamda ilgili tüm paydaşlar ve vatandaşların üzerlerine düşen sorumlulukları yerine getirmelerinin önem arz ettiği,
Açıklamalarına yer verilmiştir.
6. Yukarıda özetlenen idarenin açıklamaları ve dosyasına sunulan bilgi ve belgelerin incelenmesi neticesinde, ilgili idaresince listedeki 24 kişinin adreslerinin Ulusal Sağlık Sistemi'nden (USS) kontrol edildiği, kontrol sonucunda …….. ve ……. adlı kişilerin merkezi nüfus idare sisteminde (MERNİS) adreslerinin Hatay ili Hassa ilçesi olduğundan bu kişiler hakkında herhangi bir işlem yapılmadığı, geriye kalan 22 kişinin MERNİS adresleri farklı bir ilde olduğundan Aile Hekimliği Uygulama Yönetmeliğinin 8. maddesinin üçüncü fıkrası gereğince ikamet ettikleri İl Sağlık Müdürlüklerine (Ankara, Artvin, Bingöl, Giresun Hakkâri, Isparta, İstanbul, İzmir, Muş, Sakarya, Şırnak, Uşak, Şanlıurfa, Bursa, Mersin) resmi yazı yazıldığı hususları tespit edilmiştir.
7. Bu doğrultuda başvuruya konu idarelerce ilgili mevzuatı kapsamında işlem tesis edilerek kişilerin gittikleri il aile hekimliğine kayıtlarının alındığı, Aile Hekimliği Uygulama Yönetmeliği’nin "Aile hekimliği birimine kişi kaydı ve aile hekimi seçimine ilişkin esaslar” başlıklı 8 inci maddesi üçüncü fıkrasında yer alan “… ikamet amacıyla yer değiştiren kişinin talepte bulunmaması halinde, 30 gün içerisinde toplum sağlığı merkezi tarafından kişiye ulaşılarak ve kendisine bilgi verilmek sureti ile yeni adresine yakın aile hekimlerinden nüfusu en düşük olanına kayıt edilir...” amir hüküm gereğince kişilere ulaşılmadan MERNİS adresinin bulunduğu ilde bir aile hekimine kayıtlarının alınmamasının yine ilgili mevzuatta yer alan “kişilerin bölge sınırlaması olmaksızın aile hekimi seçim hakları” ile çelişeceği yönündeki idarenin açıklamasının da makul ve kabul edilebilir olduğu, vatandaşların da bu konuda sorumluluklarının olduğu değerlendirilmiş olup, yukarıda 2 ve 3 numaralı paragraflarda yer verilen ilgili mevzuatı gereğince başvuru konusu talep hakkında “Dostane çözüm kararı” vermek gerekmiştir.
III. KARAR
Yukarıda açıklanan gerekçe ve dosya kapsamına göre, anılan Yönetmeliğin 33/A maddesi gereğince başvuru hakkında DOSTANE ÇÖZÜM KARARI verilmesine, kararın başvurana ve başvuruya konu idarelere tebliğine karar verildi. (¤¤)
Full & Egal Universal Law Academy