(2709 S. K. m. 74) (6328 S. K. m. 5, 21) (6446 S. K. m. 1) (Elektrik Kuvvetli Akım Tesisleri Yönetmeliği m. 5) (Planlı Alanlar İmar Yönetmeliği m. 56) (Planlı Alanlar Tip İmar Yönetmeliği m. 9) (Kamu Denetçiliği Kurumu Kanununun Uygulanmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliği m. 6) (ANY. MAH. 15.04.2015 T. 2013/50 E. 2015/38 K.)
SAYI: 2022/946-S.22.1454
BAŞVURU NO: 2021/10331
KARAR TARİHİ: 20/01/2022
RET KARARI
BAŞVURAN: ….
BAŞVURUYA KONU İDARE: Toroslar Elektrik Dağıtım Anonim Şirketi
BAŞVURUNUN KONUSU: Elektrik panosunun kaldırılması hakkında
BAŞVURU TARİHİ: 03/06/2021
I. BAŞVURANIN İDDİA VE TALEPLERİ
1) Kurumumuza yapılan başvuruda başvuru sahibi, Hatay ili İskenderun ilçesi, …. Mahallesi ….Sk. No …. adresinde ikamet ettiğini, evinin ve iş yerinin önünde yer alan Enerjisa elektrik panosunun iş yerinin girişini engellediğini, tehlike arz ettiğini belirterek söz konusu panonun kaldırılmasını talep etmektedir.
II. İDARENİN BAŞVURUYA İLİŞKİN AÇIKLAMALARI
2) Kurumumuzun 07/06/2021 tarih ve S.21. ….sayılı şikâyet konusuna ilişkin bilgi/belge isteme yazılarına istinaden Toroslar Elektrik Dağıtım Anonim Şirketinin 02/07/2021 tarih ve E- …. Sayılı yazılarında;
2.1) Belirtilen adreste yatırım kapsamında çalışmalar yapılmış olup yapılan kontrollerde çalışmaların imara ve mer-i mevzuata uygun olduğu, bahse konu bölgede ekonomik ömrünü tamamlamış mevcut elektrik dağıtım şebekesinin yenilenmesi, gerilim düşümü sorunlarının çözülmesi ve gelebilecek enerji taleplerinin karşılanması amacıyla 2016 yılı yatırım programı kapsamında çalışmaların yapıldığı, mevcut elektrik dağıtım unsurunun kamusal alanda olduğu, Elektrik Kuvvetli Akım Tesisleri Yönetmeliği'nde belirtilen yaklaşma mesafesi ihlalinin olmadığı ve tehlikeli durumun bulunmadığı,
3) Başvuru konusu hakkında İskenderun Belediye Başkanlığından alınan 07/09/2021 tarih ve E- …. sayılı yazılarında; Elektrik panosu ile ilgili çalışmalar Enerjisa Toroslar Elektrik, Dağıtım AŞ'nin görev ve sorumluluk alanı içinde olduğundan dolayı bu konu ile ilgili herhangi bilgi ve belgenin bulunmadığı,
4) Konuyla ilgili bilirkişi görüşüne başvurulan Elektrik Mühendisleri Odasının cevaben 05/11/2021 tarih ve …. Yazısı ekinde yer alan “Bilirkişi Raporunda”;
Pişirim fırınının zemin+3 normal kattan oluşan bir binanın zemin katında bulunduğu, İmar planına göre binanın kaldırımdan 5 metre çekme mesafesinin bulunduğu, pişirim fırınının zeminde 2,5 metre açık balkondan girişinin bulunduğu, balkonun yan tarafında 80 santimetre yüksekliğinde 2 metre eninde balkon duvarının mevcut olduğu, zemin kat balkon duvarına 10 santimetre mesafesinde Enerjisa Toroslar Elektrik Dağıtım AŞ'nin 70x80 santimetre ebatlarında …. nolu alçak gerilimli (220/380 Volt) elektrik dağıtım panosunun bulunduğu, panonun topraklama sisteminin mevcut olduğu, dağıtım panosunun solunda 100 santimetre mesafesinde AkşaGaz firmasına ait doğalgaz bağlantı kutusunun mevcut olduğu, tespit edilmiştir.
Şikayet konusu Enerjisa Toroslar Elektrik Dağıtım AŞ'ye ait …. Nolu Elektrik Dağıtım Panosunun pişirim fırınına girişi engellemediği ve işyerinin görüş alanını kapatmadığı, Elektrik dağıtım panosunun binalara elektriğin temini bakımından uygun olduğu, sol tarafında 100 santimetre mesafede doğalgaz bağlantı kutusu ve doğalgaz borusu olması nedeniyle doğalgaz panosuna yakın tarafına teknik emniyet bakımından nakledilme imkanı bulunmadığı ve sokak İçerisinde yapılan elektrik şebekesinin dağıtımında adı geçen panodan önce yaklaşık olarak 25 metre mesafede bir başka dağıtım panosu olması dolayısıyla, elektrik panosunun geriye doğru nakledilme gerek olmadığı, söz konuşu elektrik panosunun yer seçiminin uygun olduğu ve başka bir yere nakledilmesine imkanı olmadığı,
açıklamaları yapılmıştır.
III. İLGİLİ MEVZUAT
5) Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının “Dilekçe, bilgi edinme ve kamu denetçisine başvurma hakkı” başlıklı 74’üncü maddesinde, “...Herkes, bilgi edinme ve kamu denetçisine başvurma hakkına sahiptir. Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına bağlı olarak kurulan Kamu Denetçiliği Kurumu idarenin işleyişiyle ilgili şikâyetleri inceler...” ,
6) 6328 sayılı Kamu Denetçiliği Kurumu Kanunu’nun "Kurumun Görevi" başlıklı 5’inci maddesinin birinci fıkrasında; “Kurum, idarenin işleyişiyle ilgili şikayet üzerine, idarenin her türlü eylem ve işlemleri ile tutum ve davranışlarını; insan haklarına dayalı adalet anlayışı içinde, hukuka ve hakkaniyete uygunluk yönlerinden incelemek, araştırmak ve idareye önerilerde bulunmakla görevlidir.”
7) 6446 sayılı Elektrik Piyasası Kanununun amacıyla ilgili 1’inci maddesinde; “Bu Kanunun amacı; elektriğin yeterli, kaliteli, sürekli, düşük maliyetli ve çevreyle uyumlu bir şekilde tüketicilerin kullanımına sunulması için, rekabet ortamında özel hukuk hükümlerine göre faaliyet gösteren, mali açıdan güçlü, istikrarlı ve şeffaf bir elektrik enerjisi piyasasının oluşturulması ve bu piyasada bağımsız bir düzenleme ve denetimin yapılmasının sağlanmasıdır.”
8) 30/11/2000 tarihli ve 24246 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Elektrik Kuvvetli Akım Tesisleri Yönetmeliğinin “Kuvvetli Akım Tesislerinin Güvenliği” başlıklı 5’inci maddesinde; “Kuvvetli akım tesisleri her türlü işletme durumunda, cana ve mala herhangi bir zarar vermeyecek ve tehlike oluşturmayacak bir biçimde yapılmalıdır.”
9) 03/7/2017 tarihli ve 30113 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Planlı Alanlar İmar Yönetmeliğinin “Kamu alanlarında yapılacak yapılarda ruhsat” başlıklı 56’ncı maddesinin 5’inci ve 6’ncı fıkralarında; “Kamuya ait alanlarda kamu kurum ve kuruluşlarınca yapılan veya yaptırılacak olan; …. her tür ve nitelikteki enerji, haberleşme ve iletişim istasyonları ve nakil hatları, doğal gaz ve benzeri boru hatları, silo, dolum istasyonları, rafineri gibi enerji, sulama, tabii kaynaklar, ulaştırma, iletişim ve diğer altyapı hizmetleri ile ilgili tesisler ve bunların müştemilatı niteliğinde olan kontrol ve güvenlik üniteleri, trafo, eşanjör, elavatör, konveyör gibi yapılar, bu işleri yapmak üzere geçici olarak kurulan beton ve asfalt santralleri, yapı ruhsatına tabi değildir. Beşinci fıkradaki yapı ve tesislerin projelerinin ilgili kamu kurum ve kuruluşlarınca incelenerek onaylanmış olması, denetime yönelik fenni mesuliyetin üstlenilmiş olması ve inşasına başlanacağının, ilgili yatırımcı kamu kurum ve kuruluşu tarafından mülkiyete ilişkin bilgiyle birlikte yazılı olarak ilgili idareye bildirilmesi gerekir. Bu yapılarda sorumluluk ilgili kamu kurum ve kuruluşunundur.”
10) 02/11/1985 Tarihli ve18916 Mükerrer Sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Planlı Alanlar Tip İmar Yönetmeliğinin 9’uncu maddesinde, (Değişik fıkra:RG-2/9/1999-23804) (Değişik ibare:RG- 1/6/2013-28664) İlgili idareler; tasarrufu altındaki yol, otopark, park, yaya bölgesi, kaldırım gibi yerler ile bunlar üzerindeki kamu hizmetlerinin yürütülebilmesi için gerekli büfe, hela, trafo merkezi gibi tesisleri, ulaşım ve haberleşme noktaları, sinyalizasyon ve aydınlatma elemanları, çöp kutusu, bank, reklam ve bilgilendirme levha ve panoları gibi kent mobilyaları ile peyzaj elemanlarını Türk Standartları Enstitüsü standartlarına da uymak koşuluyla yapar veya yaptırır.
Bunların ve her türlü altyapının yapımı ve kullanımı ile bakım ve onarımı sırasında yaya sirkülasyonunun engellenmemesi, (Ek ibare:RG-1/6/2013-28664) engellilerin erişiminin can ve mal güvenliğinin sağlanması zorunludur.
hükümleri yer almaktadır.
IV. KAMU DENETÇİSİ ….’İN KAMU BAŞDENETÇİSİ'NE ÖNERİSİ
11) Başvuru sahibinin iddiaları, idarenin konu ile ilgili açıklamaları, ilgili mevzuat ve tüm dosya kapsamı birlikte değerlendirildiğinde başvuru konusuna ilişkin “Ret Karar Önerisi” Kamu Başdenetçisi’ne sunulmuştur.
V. DEĞERLENDİRME VE GEREKÇE
A. Hukuka, Hakkaniyete ve İnsan Haklarına Uygunluk Yönünden Değerlendirme
12) Başvuru sahibi özetle ikamet ettiği Hatay ili İskenderun ilçesi, …. Mahallesi ….Sokak …. No adresindeki evinin ve iş yerinin önünde yer alan Enerjisa elektrik panosunun iş yeri girişini engellediğini, tehlike arz ettiğini belirterek söz konusu panonun kaldırılmasını talep etmektedir.
13) Dağıtım şirketince belirtilen adreste yatırım kapsamında çalışmaların yapıldığını, yapılan kontrollerde çalışmaların imara ve mer-i mevzuata uygun olduğunu, bahse konu bölgede ekonomik ömrünü tamamlamış mevcut elektrik dağıtım şebekesinin yenilenmesi, gerilim düşümü sorunlarının çözülmesi ve gelebilecek enerji taleplerinin karşılanması amacıyla 2016 yılı yatırım programı kapsamında çalışmaların yapıldığını, mevcut elektrik dağıtım unsurunun kamusal alanda olduğunu, Elektrik Kuvvetli Akım Tesisleri Yönetmeliği'nde belirtilen yaklaşma mesafesi ihlalinin olmadığı ve tehlikeli durumun bulunmadığı, konuyla ilgili de İskenderun Belediye Başkanlığınca Elektrik panosu ile ilgili çalışmaların Enerjisa Toroslar Elektrik, Dağıtım AŞ'nin görev ve sorumluluk alanı içinde olduğu belirtilmiştir.
14) “ İdare hukukunda imtiyaz kavramı, kamu hizmetinin yürütülmesi yöntemlerinden biri olarak görülmektedir. Kamu hizmeti imtiyazı, idarenin, özel kişiyle yaptığı idari bir sözleşme ile bir kamu hizmetinin kurulması ve/veya belli bir süre işletilmesi karşılığında, yararlananlardan ücret ya da bedel almak, masrafları, kâr ve zararı imtiyazcıya ait olmak üzere kendi buyruğu ve sorumluluğu altında sağladığı bir kamu hizmetinin yürütülmesi modelidir.” (Anayasa Mahkemesi E.2013/50 ve K.2015/38 sayılı 15 Nisan 2015 tarihli Karar). Özel hukuk kişileri tarafından idare ile yapılan imtiyaz sözleşmesi çerçevesinde gerçekleştirilen elektrik enerjisi sağlanması olayının kamu hizmeti niteliğinde bir işlem olduğu ve kamu yararı gereği bireysel, özel çıkarlardan ziyade ve bunlara üstün olan toplumsal yarar açısından değerlendirilmesi gerekir.
15) İmar Planları, yöre halkının sağlığını korumak, sosyal ve kültürel ihtiyaçlarını, iyi yaşama düzenini ve çalışma koşulları ile güvenliğini sağlamak amacıyla ülke bölge ve şehir yerlerine göre oturma, çalışma, dinlenme, ulaşım, haberleşme gibi kentsel fonksiyonlar arasında mevcut ve sağlanabilecek imkanlar ölçüsünde en iyi çözüm yollarını bulmak üzere düzenlenen planlardır.
16) Başvuru konu elektrik panosunun bulunduğu yerin kamunun ortak kullanımına ayrılan bir alan olması sebebiyle mezkur imar yönetmeliklerinde kamunun ortak gereksinimi olan alt yapı hizmetlerinin yapımının herhangi bir yapı ruhsatına bağlı olmadan yapılmasına cevaz verildiği, ancak söz konusu yapılar hakkında her türlü altyapının yapımı ve kullanımı ile bakım ve onarımı sırasında yaya sirkülasyonunun engellenmemesi, engellilerin erişiminin can ve mal güvenliğinin sağlanması zorunlu olduğunun vurgulandığı, ayrıca yapılarla ilgili idarelerin bilgilendirilmesi gerektiği belirtilmiştir. Dolayısıyla bu tarz alt yapı tesisleri yapılırken bulunduğu alanlarda engellilerin geçişlerine ve can ve mal güvenliğine herhangi bir zarara yol açmaması önem arz etmektedir.
17) Elektrik üretimi ve dağıtımının tehlikeli faaliyet kapsamında olması nedeniyle bu amaca hizmet eden tüm organizasyon ile teknik cihazların kişilerin yaşamı ve vücut bütünlüklerinin korunmasına ilişkin gerekliliklere uygun ve güvenli şekilde yerleştirilmesi yükümlülüğü bulunmaktadır. Bu kapsamda kullanılan binalar, teknik ekipmanlar ile diğer cihazların bakım ve onarımının yapılması, korunması, gerekirse etkisiz hâle getirilmesi de bu yükümlülüğün bir parçasıdır.
18) Başvuruya konu elektrik panosunun başvuru sahibinin işyerinin hemen önünde yer aldığı, söz konusu panoyla ilgili belediyede tarafından panonun Enerjisa Toroslar Elektrik, Dağıtım AŞ'nin görev ve sorumluluk alanı içinde olduğunun belirtildiği, Dağıtım şirketi tarafından da bahse konu bölgede ekonomik ömrünü tamamlamış mevcut elektrik dağıtım şebekesinin yenilenmesi, gerilim düşümü sorunlarının çözülmesi ve gelebilecek enerji taleplerinin karşılanması amacıyla 2016 yılı yatırım programı kapsamında çalışmaların yapıldığı, mevcut elektrik dağıtım unsurunun kamusal alanda olduğu, Elektrik Kuvvetli Akım Tesisleri Yönetmeliği'nde belirtilen yaklaşma mesafesi ihlalinin olmadığı ve tehlikeli durumun bulunmadığı, imara ve mer-i mevzuata uygun olduğu ifade edilmiştir.
19) Konuyla ilgili bilirkişi tarafından söz konusu elektrik panosunun mahallinde yapılan incelemede; Elektrik Dağıtım Panosunun pişirim fırınına girişi engellemediği ve işyerinin görüş alanını kapatmadığı, Elektrik dağıtım panosunun binalara elektriğin temini bakımından uygun olduğu, sol tarafında 100 santimetre mesafede doğalgaz bağlantı kutusu ve doğalgaz borusu olması nedeniyle doğalgaz panosuna yakın tarafına teknik emniyet bakımından nakledilme imkanı bulunmadığı ve …. sokak içerisinde yapılan elektrik şebekesinin dağıtımında adı geçen panodan önce yaklaşık olarak 25 metre mesafede bir başka dağıtım panosu olması dolayısıyla, elektrik panosunun geriye doğru nakledilme gerek olmadığı tespiti yapılmıştır.
20) Söz konusu elektrik panosuyla ilgili bilirkişi raporu ve panoyla ilgili resimlerinden kamuya açık bir yol üzerinde işyeri önünde yer alan duvara yakın bir şekilde konumlandırıldığı, yaya giriş ve çıkışını engellemediği, zaten işyeri ile arasında mesafeden pano ile işyeri arasında ayrıcı bir duvarın olduğu, bina girişinin engellenmesi gibi bir hususun olmadığı, yatay ve düşey olarak gerekli ve yeterli koruma mesafesinin bırakıldığı, özel bir rahatsızlığa sebep olacak somut bir durumun tespit edilemediği, malik olduğu taşınmazın makul bir şekilde kullanılmasına veya ondan yararlanmasına müdahale teşkil edecek bir hususun yer almadığı anlaşılmakta olup başvuranın dükkan niteliğindeki taşınmazının önünde bulunan elektrik panosunun kaldırılması talebinin yukarıdan bu yana anlatılan hususlar, başvuranın iddiası, idarenin konuyla ilgili açıklamaları, bilirkişi raporu, ilgili mevzuat ve tüm dosya kapsamı birlikte değerlendirildiğinde; idare tarafından elektrik panosunun kaldırılmasının reddi işleminde hukuka ve hakkaniyete aykırılık tespit edilememiştir.
B. İyi Yönetim İlkeleri Yönünden Değerlendirme
21) İyi yönetim ilkelerine 28/03/2013 tarih ve 28601 mükerrer sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Kamu Denetçiliği Kurumu Kanununun Uygulanmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin "İyi yönetim ilkeleri" başlıklı 6’ncı maddesinde yer verilmiş olup; söz konusu ilkeler yönünden yapılan değerlendirme neticesinde; Kurumumuzca istenilen bilgi ve belgelerin idare tarafından tam ve gerekçeli olarak Kurumumuza gönderildiği, ayrıca idarenin başvuranla ilgili işlemlerinde “kanunlara uygunluk”, “hesap verilebilirlik”, “kararların gerekçeli olması” ve “kararın geciktirilmeksizin bildirilmesi” ilkelerine uygun davrandığı, ancak idarenin başvurana verdiği cevapta hangi sürede, hangi mercilere başvurabileceğini göstermediği, bu nedenle “karara karşı başvuru yollarının gösterilmesi” ilkesine uygun davranılmadığı tespit edilmiş olup, idarenin bahse konu ilkelere uygun davranması önerilmektedir.
VI. HAK ARAMA ÖZGÜRLÜĞÜNE İLİŞKİN AÇIKLAMA
22) 6328 sayılı Kanunun “Dava açma süresinin yeniden işlemeye başlaması” başlıklı 21 inci maddesinde, Kamu Denetçiliği Kurumunun inceleme ve araştırmasını, başvuru tarihinden itibaren altı ay içinde sonuçlandıramaması hâlinde durmuş olan dava açma süresinin kaldığı yerden işlemeye başlayacağı belirtilmiştir. Bu kapsamda incelemenin altı ayda bitirilememe gerekçesi, dava açma süresinin kaldığı yerden yeniden işlemeye başlayacağı hususu ve yargı yolu başvurana 23/11/2021 tarihli ve S.21.26494 sayılı yazı ile bildirilmiştir.
VII. KARAR
Açıklanan gerekçelerle BAŞVURUNUN REDDİNE;
Bu kararın BAŞVURANA ve TOROSLAR ELEKTRİK DAĞITIM ANONİM ŞİRKETİNE tebliğine;
Türkiye Cumhuriyeti Kamu Başdenetçisince karar verildi. (¤¤)
Full & Egal Universal Law Academy