(2709 S. K. m. 74) (6328 S. K. m. 5, 21) (Kamu Denetçiliği Kurumu Kanununun Uygulanmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliği m. 6)

SAYI: 2022/258-S.22.398

BAŞVURU NO: 2021/14652

KARAR TARİHİ: 07/01/2022

TAVSİYE KARARI

BAŞVURAN: …

BAŞVURUYA KONU İDARE: GENÇLİK VE SPOR BAKANLIĞI

BAŞVURUNUN KONUSU: Fazla çalışma ücretinin ödenmesi talebi hk.

BAŞVURU TARİHİ: 31/08/2021

I. BAŞVURANIN İDDİA VE TALEPLERİ

1. Kurumumuza yaptığı başvuruda başvuran, sözleşmeli işçi statüsünde Bingöl Gençlik ve Spor İl Müdürlüğüne bağlı Gençlik Merkezi Müdürlüğünde Gençlik Lideri olduğunu belirtmektedir. Covid-19 döneminde Valilik koordinesindeki filyasyon ekibinde 08/10/2020 tarihli Olur ile görevlendirildiğini, resmi izinli olduğu tarihler dışında, hafta sonu ve resmi tatil günlerinde de haftanın her günü aktif çalıştığını belirtmektedir. Başvuran, 2021 yılı Mayıs ayı dışındaki hafta sonu ve resmi tatil günlerine ilişkin fazla mesai ücretinin tarafına ödenmediğini belirterek bu ücretlerin ödenmesini Kurumumuzdan talep etmektedir.

II. İDARENİN BAŞVURUYA İLİŞKİN AÇIKLAMALARI

2. Gençlik ve Spor Bakanlığının 21/9/2021 tarihli ve E- …; 5/11/2021 tarihli ve … sayılı yazılarında;

2.1. Korona virüsü kontrol altında tutmak amacıyla Bingöl Valiliğince İl Müdürleriyle yapılan toplantıda filyasyon ekibinde görevlendirilmek üzere şifahi olarak tüm kurumlardan personel talep edildiği,

2.2. Bingöl Gençlik ve Spor İl Müdürlüğünce 08/10/2020 tarihinde 10, 16/04/2021 tarihinde 10 isim bildirildiği, fakat bu kişiler hakkında Valilikten görevlendirme onayı alınmadığı,

2.3. Başvuranın İl Müdürlüğünde gençlik lideri olarak sürekli işçi kadrosunda çalıştığı, Spor Genel Müdürlüğü ve Bağlı İş Yerleri İşletme Toplu İş Sözleşmesi kapsamında fazla mesai hakkına sahip olduğu,

2.4. Filyasyon ekibinde bulunan personele fazla mesai verileceği hakkında herhangi bir mevzuat hükmü bulunmadığı,

2.5. Başvurana puantaj tablosuna göre resmi tatil ve hafta tatili mesailerinin ödendiği, özlük ve sosyal haklarının verildiği, başvuranın herhangi bir hak kaybına uğratılmadığı,

3. Sağlık Bakanlığının 04/01/2021 tarihli ve …-… sayılı yazısında;

3.1. Başvurana ait FİTAs kayıtlarının yazı ekinde gönderildiği,

açıklamalarına yer verilmektedir.

III. İLGİLİ MEVZUAT

4. 18/10/1982 tarihli ve 2709 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın “Dilekçe, bilgi edinme ve kamu denetçisine başvurma hakkı” başlıklı 74 üncü maddesinin üçüncü ve dördüncü fıkralarında;

“Herkes, bilgi edinme ve kamu denetçisine başvurma hakkına sahiptir. Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına bağlı olarak kurulan Kamu Denetçiliği Kurumu idarenin işleyişiyle ilgili şikâyetleri inceler.”,

5. 6328 sayılı Kamu Denetçiliği Kurumu Kanunu’nun “Kurumun görevi” başlıklı 5 inci maddesinin birinci fıkrasında; “Kurum, idarenin işleyişi ile ilgili şikâyet üzerine, idarenin her türlü eylem ve işlemleri ile tutum ve davranışlarını; insan haklarına dayalı adalet anlayışı içinde, hukuka ve hakkaniyete uygunluk yönlerinden incelemek, araştırmak ve idareye önerilerde bulunmakla görevlidir... ”,

6. Gençlik ve Spor Bakanlığı Spor Genel Müdürlüğü ve Bağlı İşyerleri İşletme Toplu Sözleşmesi’nin “Çalışma süreleri” başlıklı 17 nci maddesinde; “Haftalık çalışma süresi 45 saati geçemez. İşveren haftalık çalışma süresini beş gün çalışacak şekilde mevcut uygulamayı da dikkate alarak düzenler. Cumartesi günü işçi dinlendirilir. …  tatil günü cumartesi günü dışında farklı bir gün olarak da düzenlenebilir... bu işçilerin kendileri için belirlenen akdi tatil ve hafta tatili günlerinde çalıştırılmaları halinde, hafta tatili ve ücreti ile ilgili maddede akdi tatil ve hafta tatili için öngörülen hükümler uygulanır.”, “Çalışma ve fazla çalışmaların tespiti” başlıklı 18 inci maddesinde; “İşçileri, işe giriş ve çıkış saatlerini puantaj defterine yazarak imza ederler. İşçilerin hangi saatler arasında işyerinde bulunduğu yasal çalışma ve dinlenme sürelerinde işyerinde bulunup bulunmadığı söz konusu defter kayıtlarına göre belirlenir...”, “fazla çalışma ve ücreti” başlıklı 31 inci maddesinin birinci fıkrasının (f) bendinde; “Zorunlu nedenlerle yasal sürelerin üzerinde fazla çalışma yaptırılmışsa, ücreti de ödenecektir”, son fıkrasında; “bu toplu iş sözleşmesinde belirtilen haftalık çalışma saatlerinin üzerindeki her türlü çalışma fazla çalışma olup her bir saat fazla çalışma için verilecek ücret, normal çalışma ücretinin saat başına düşen miktarının %100 yükseltilmesi suretiyle ödenir.”, “Hafta tatili ve ücreti” başlıklı 32 inci maddesinin (a) bendinde; “a) İşçilerim hafta tatili Pazar günüdür. Hafta tatili gününde çalıştırılan işçilere ücretleri %100 zamlı olarak ödenir. (Çalışmadan hak ettiği dahil toplam 3). Ancak bu günlerde normal günlük çalışma süresini aşan çalışmalar için işçiye her bir saat çalışma karşılığı ücreti, normal saat ücretinin %200 zamlı (toplam 3 saat tutarı ödenir.” “Ulusal bayram, genel tatil günleri ve ücreti” başlıklı 33 üncü maddesinin 4 üncü maddesinin ilk iki fıkrasında; “1 Ocak günü yılbaşı tatili günü... tatildir. Bu günlerde çalıştırılmayan işçilere bir iş karşılığı olmaksızın o günün normal ücretleri tam olarak ödenir. işçilerin bu günlerde çalıştırılmaları halinde ise o güne ait ücreti &100 zamlı (toplam 3 yevmiye) olarak ödenir.”,

düzenlemelerine yer verilmiştir.

IV. KAMU DENETÇİSİ …’IN KAMU BAŞDENETÇİSİ'NE ÖNERİSİ

7. Kamu Denetçisi tarafından, İdarenin başvuranın talebine ilişkin işlemlerinin hukuka ve hakkaniyete uygun olmadığı sonuç ve kanaatine varılarak başvurunun kabulü yönündeki öneri Kamu Başdenetçisi’ne sunulmuştur.

V. DEĞERLENDİRME VE GEREKÇE

A. Hukuka, Hakkaniyete ve İnsan Haklarına Uygunluk Yönünden Değerlendirme

8. Bingöl Gençlik ve Spor İl Müdürlüğüne bağlı Gençlik Merkezi Müdürlüğü’nde sözleşmeli işçi statüsünde gençlik lideri olarak çalışan başvuran, Valilik koordinesindeki filyasyon ekibinde görevlendirildiğini, resmi izinli olduğu tarihler dışında, hafta sonu ve resmi tatil günlerinde de haftanın her günü aktif çalıştığını belirtmektedir. Başvuran, 2020 yılı Mayıs ayı dışındaki hafta sonu ve resmi tatil günlerine ilişkin fazla mesai ücretinin tarafına ödenmediğini belirterek bu ücretlerin ödenmesini Kurumumuzdan talep etmektedir.

9. Gençlik ve Spor Bakanlığı Spor Genel Müdürlüğü ve Bağlı İşyerleri İşletme Toplu Sözleşmesi’nde işçinin haftalık çalışma süresi ve dinlendirileceği gün belirlenmiştir. Buna göre haftalık çalışma süresi 45 saati geçemez ve hafta tatili günü cumartesi günü dışında farklı bir gün olarak belirlenebilir. İşçilere, zorunlu hallerde kendileri için belirlenen akdi tatil ve hafta tatili günlerinde çalıştırılmaları halinde ödeme yapılır. İşçilerin çalışma saatlerinde iş yerine bulunup bulunmadığı ve çalışma süreleri ise puantaj tablosuna göre tespit edilir. Hafta tatilinde çalıştırılan personele ücret %100 zamlı ödenir. İşçilerin ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalıştırılmaları halindeyse, o güne ait ücretleri %100 zamlı ödenmektedir.

10. İlgili mevzuatın incelenmesinden, zorunlu hallerde ve tayin edilen çalışma süresinde çalışan işçi için, bu zorunlu halin niteliğine göre farklı bir ödeme yapılması düzenlenmemiş olup işçiye fazla çalışma süresine ve çalıştığı tarihin niteliğine göre ödeme yapılması gerektiği değerlendirilmiştir.

11. Başvuru konusu olayda, Kurumumuza sunulan bilgi ve belgelerden başvuranın salgın nedeniyle 08/10/2020 tarihli ve 16/04/2021 tarihlerinde filyasyon grubunda görevlendirildiği anlaşılmaktadır. Sağlık Bakanlığınca Kurumumuza gönderilen ve başvuranın görev yaptığı filyasyon ekibinin yaptıkları işlemleri kaydettikleri, pandemi ile mücadeledeki en önemli araçlardan filyasyon (kaynak arama) uygulaması olan FİTAS kayıtlarının incelemesinden başvuranın ilgili mevzuatı kapsamında izinli olması gereken günlerde de çalıştığı, bu durumun ise puantaj tablosuna yansıtılmadığı anlaşılmıştır. Dolayısıyla, puantaj tablolarının bir örneği ekte sunulan Sağlık Bakanlığından alınan veriler çerçevesinde yeniden düzenlenip başvurana fazla mesai ücretlerinin ödenmesinin hukuka ve hakkaniyete uygun olacağı değerlendirilmektedir.

12. Kurumumuzca yapılan değerlendirme neticesinde; başvuranın talebinin İdare tarafından reddedilmesi işleminin hukuka ve hakkaniyete aykırı olduğu sonuç ve kanaatine varılmıştır.

B. İyi Yönetim İlkeleri Yönünden Değerlendirme

13. İyi yönetim ilkelerine 28/03/2013 tarihli ve 28601 mükerrer sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Kamu Denetçiliği Kurumu Kanununun Uygulanmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin "İyi yönetim ilkeleri" başlıklı 6 ncı maddesinde yer verilmiş olup; İdarenin ‘karara karşı başvuru yollarının gösterilmesi” ilkesine uymadığı tespit edildiğinden, İdarenin bahse konu ilkelere uygun davranması önerilmektedir.

VI. HAK ARAMA ÖZGÜRLÜĞÜNE İLİŞKİN AÇIKLAMA

14.6328 sayılı Kanunun 21 inci maddesinin ikinci fıkrası uyarınca, bu Tavsiye Kararının idareye tebliğ tarihinden itibaren 30 gün içinde idare tarafından herhangi bir eylem ya da işlem tesis edilmezse (varsa) dava açma süresinden kalan süre işlemeye devam edecek olup İdare Mahkemelerinde yargı yolu açıktır.

VII. KARAR

Açıklanan gerekçelerle BAŞVURUNUN KABULÜNE;

Başvurana ait puantaj tablolarının Sağlık Bakanlığından alınan veriler çerçevesinde yeniden düzenlenip fazla mesai ücretinin ödenmesi konusunda GENÇLİK VE SPOR BAKANLIĞINA TAVSİYEDE BULUNULMASINA;

6328 sayılı Kamu Denetçiliği Kurumu Kanununun 20 nci maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca, Gençlik ve Spor Bakanlığı tarafından bu karar üzerine tesis edilecek işlemlerin otuz gün içinde Kurumumuza bildirilmesinin zorunlu olduğuna,

Kararın Başvurana ve GENÇLİK VE SPOR BAKANLIĞINA tebliğine,

Türkiye Cumhuriyeti Kamu Başdenetçisince karar verildi. (¤¤)


Full & Egal Universal Law Academy