(2709 S. K. m. 74) (6328 S. K. m. 5) (Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği m. 124)
SAYI: 2021/1716-S.21.2832
BAŞVURU NO: 2020/96738
KARAR TARİHİ: 28/01/2021
RET KARARI
BAŞVURAN:
BAŞVURUYA KONU İDARE: Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı
BAŞVURUNUN KONUSU: Başvuranın, 30/07/2019 tarihinin yurtdışı hizmet borçlanma talep tarihi olarak esas alınarak yaptığı borçlanmanın 3201 sayılı Kanunun 01/08/2019 öncesi hükümlerine tabi olması talepleri hakkındadır.
BAŞVURU TARİHİ: 17/09/2020
I.BAŞVURANIN İDDİA VE TALEPLERİ
1. Başvuran, 30 Temmuz 2019 salı günü emeklilik başvurusu ve Kanada çalışma günlerini gösteren İngilizce resmi evrağın aslını FedEx kargo firması aracılığı ile SGK Düzce İl Müdürlüğüne yolladığını, telefonla yaptığı görüşmede kendisine 1 Ağustostan evvel evraklarını postaya vermesi halinde başvurusunun kabul edileceği ayrıca eksiklikler varsa bunlar için de 3 ay süre verildiği bilgisinin verildiğini, ancak yaptığı başvurunun PTT aracılığı ile yapılmadığı gerekçesiyle reddedildiğini, yeni mevzuat kapsamında yapacağı borçlanmanın aleyhine hükümler içerdiğini ifade etmek suretiyle eski mevzuat hükümleri çerçevesinde yaptığı borçlanmanın kabul edilmesini talep etmiştir.
II. İDARENİN BAŞVURUYA İLİŞKİN AÇIKLAMALARI
2. Kurumumuzun 29/9/2020 tarihli ve S.20.85236 sayılı bilgi-belge isteme yazısına cevaben Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı (SGK) Emeklilik Hizmetleri Genel Müdürlüğü tarafından gönderilen 07/10/2020 tarihli ve … sayılı yazıda özetle:
2.1. Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin “Başvuru veya bildirimin şekline göre İtibar edilen tarih” başlıklı 124 üncü maddesinde, “Adi posta veya Kuruma doğrudan yapılan başvuru ve bildirimlerde, başvuru veya bildirimin Kurumun gelen evrak kayıtlarına intikal tarihi; taahhütlü, iadeli taahhütlü, acele posta servisi, PTT Alo Post veya PTT Kargo ile yapılan başvuru ve bildirimlerde ise başvuru veya bildirimin postaya veya kargoya verildiği tarih; başvuru veya bildirim tarihi olarak kabul edilir.” hükmünün yer aldığı ayrıca, Dünya Posta Birliği Mevzuatına göre taahhütlü gönderilerin barkod aralığının sadece RA ila RZ kodu (RR123456789DE gibi) ile başladığı, Acele Posta Gönderisi (APG) gönderilerinin barkod aralığının sadece EA ila EZ kodu (ED 123456789BE gibi) ile başladığı buna göre yurt dışından RA ila RZ kodu ile gönderilen postaların taahhütlü gönderi olması, EA ila EZ kodu ile gönderilen postaların acele posta gönderisi olması sebebiyle bu kodlarla gönderilen postaların postaya veriliş tarihlerinin Kuruma başvuru veya bildirim tarihi olarak kabul edilmesi gerektiği,
2.2.Yapılan incelemede; … yurtdışı borçlanma başvurusunu 30/07/2019 tarihinde 7… barkod numarası ile FedEx İsimli özel kargo şirketi vasıtasıyla yaptığı tespit edilmiş olup söz konusu gönderide ülkemizin de taraf olduğu Dünya Posta Teşkilatı kodlarına rastlanılmadığından (RA ila RZ taahhütlü gönderi kodu ile, EA ila EZ acele posta gönderisi) yukarıda bahsedilen mevzuat hükümleri gereği söz konusu başvuru taahhütlü gönderi olarak kabul edilemediği, dolayısıyla yurtdışı borçlanma başvurusunu 30/07/2019 tarihinde … barkod numarası ile FedEx isimli özel kargo şirketi vasıtasıyla yapıldığı tespit edilmiş olup söz konusu gönderide ülkemizin de taraf olduğu Dünya Posta Teşkilatı kodlarına rastlanılmadığından anılan mevzuat hükümleri doğrultusunda, sigortalının dilekçe tarihi olarak, dilekçenin Kurum kayıtlarına giriş tarihi olan 05/08/2019 tarihinin esas alındığı,
İfade edilmiştir.
3. Kurumumuzun 13/10/2020 tarih ve S.20.888800 sayılı bilgi-belge isteme yazımıza cevaben T.C. Posta ve Telgraf Teşkilatı A.Ş.’den gelen 05/01/2021 tarihli mail ekinde yer alan cevabi yazıda özetle; T.C. Posta ve Telgraf Teşkilatı A.Ş.’nin bağlı bulunduğu UPU mevzuatı gereğince, Fedex'in UPU tarafından yetkilendirilmiş posta idaresi olmaması nedeniyle, adı geçen özel kargo şirketi tarafından kabulü yapılan bir gönderinin dağıtımı tarafımızca gerçekleştirilmemekte ve yine adı geçen kargo şirketi tarafından kabul edilen gönderiler, “Taahhütlü” veya “Acele Posta Gönderisi” olarak nitelendirilmemektedir, denilmiştir.
III. İLGİLİ MEVZUAT
4.18/10/1982 tarihli ve 2709 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın “Dilekçe, bilgi edinme ve kamu denetçisine başvurma hakkı” başlıklı 74 üncü maddesi; “...Herkes, bilgi edinme ve kamu denetçisine başvurma hakkına sahiptir. Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına bağlı olarak kurulan Kamu Denetçiliği Kurumu idarenin işleyişiyle ilgili şikayetleri inceler...” hükmü yer almaktadır.
5.6328 sayılı Kamu Denetçiliği Kurumu Kanunu’nun “Kurumun görevi” başlıklı 5 inci maddesinin birinci fıkrası; “Kurum, idarenin işleyişi ile ilgili şikâyet üzerine, idarenin her türlü eylem ve işlemleri ile tutum ve davranışlarını; insan haklarına dayalı adalet anlayışı içinde, hukuka ve hakkaniyete uygunluk yönlerinden incelemek, araştırmak ve idareye önerilerde bulunmakla görevlidir.” denmektedir.
6.3201 sayılı Yurt Dışında Bulunan Türk Vatandaşlarının Yurt Dışında Geçen Sürelerinin Sosyal Güvenlikleri Bakımından Değerlendirilmesi Hakkında Kanunun “Borçlanma tutarı ve borçlanma tutarının iadesi” başlıklı 4’üncü maddesinin birinci fıkrasında, “Borçlanılacak her bir gün için tahakkuk ettirilecek borç tutarı, başvuru tarihindeki 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 82 nci maddesinde belirtilen prime esas asgari ve azamî günlük kazanç arasında seçilecek günlük kazancın %45’idir. Ancak, prime esas asgari günlük kazancın altında olmamak üzere borçlanma tutarına esas alt sınırı farklı bir miktarda belirlemeye Cumhurbaşkanı yetkilidir. Tahakkuk ettirilen borç tutarı, tebliğ edildiği tarihten itibaren üç ay içerisinde ödenir. Ödeme yapılan gün sayısı prim ödeme gün sayısına ve prime esas kazanca dahil edilir. Tahakkuk ettirilen prim borcunu tebligat tarihinden itibaren üç ay içerisinde ödemeyenler için yeniden başvuru şartı aranır.” hükmü;
6.1.“Süre tespiti, sigortalılığın başlangıcı ve sürelerin değerlendirilmesi” başlıklı 5’inci maddesinin 17/7/2019 tarih ve 7186 sayılı Kanunun 10’uncu maddesiyle değişik dördüncü fıkrasında, “Yurt dışı hizmet borçlanmasına ait süreler 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında geçmiş sigortalılık süresi olarak kabul edilir.” hükmü,
7.Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği’nin “Başvuru veya bildirimin şekline göre itibar edilen tarih” başlıklı 124’üncü maddesinin birinci fıkrasında; “Adi posta veya kargo ile veya Kuruma doğrudan yapılan başvuru ve bildirimlerde, başvuru veya bildirimin Kurumun gelen evrak kayıtlarına intikal tarihi; taahhütlü, iadeli taahhütlü veya acele posta servisi yolu ile yapılan başvuru ve bildirimlerde ise başvuru veya bildirimin postaya verildiği tarih; başvuru veya bildirim tarihi olarak kabul edilir. ” düzenlemesi,
8.Yurtdışında Geçen Sürelerin Borçlandırılması ve Değerlendirilmesine İlişkin Yönetmeliğin “Borçlanma miktarının tespiti, tebliği ve ödenmesi” başlıklı 10’uncu maddesinin ikinci fıkrasında; “Borçlanma tutarının tespitinde, adi posta veya kargo yolu ile veya Kuruma doğrudan yapılan yazılı başvurularda Yurtdışı Hizmet Borçlanma Talep Dilekçesinin Kurumun evrak kayıtlarına intikal ettiği tarih esas alınır. Taahhütlü, iadeli taahhütlü veya acele posta olarak gönderilen yurtdışı borçlanma taleplerinde ise dilekçenin postaya verildiği tarih, Kuruma intikal tarihi olarak kabul edilir.” hükmü yer almaktadır.
9.Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı’nın 15/08/2019 tarih ve 2019/16 sayılı Genelgesinin “7. Yazılı İstekte Bulunmak” başlığı altında bulunan dördüncü fıkrasında; “1/8/2019 (dahil) tarihi itibariyle yapılan borçlanma başvurularına ilişkin bilgi ve belgelerin eksik olup olmadığı borçlanma işlemini gerçekleştirecek birim tarafından kontrol edilecek, borçlanma talep dilekçesinde zorunlu olarak doldurulması gereken bölümlerdeki bilgilerin veya borçlanmaya esas belgenin eksik olduğu veya ibraz edilen yabancı dilde düzenlenmiş belgelerin tercümelerinin bulunmadığının tespiti durumunda yapılan başvuru reddedilecektir.”
10.Emeklilik Hizmetleri Genel Müdürlüğü’nün 03.01.2020 tarihli, E.159645 sayılı ve “Posta veya Kargo ile Yapılan Başvurular” konulu Genel Yazısında; “2.PTT ile yapılan görüşmeler sonucunda da, Dünya Posta Birliği Mevzuatına göre; Taahhütlü gönderilerin barkod aralığının sadece RA ila RZ kodu, Acele Posta Gönderisi (APG) gönderilerinin barkod aralığının sadece EA ila EZ kodu, İle başladığı ve bu kodlarla gönderilen postaların postaya veriliş tarihlerinin Kuruma başvuru ve bildirim tarihi olarak kabul edileceği,”
Düzenlenmiştir.
IV. KAMU DENETÇİSİ C. ÖZLEM TUNÇAK’IN KAMU BAŞDENETÇİSİNE ÖNERİSİ
11. Başvuranın iddiaları, idarenin konu ile ilgili açıklamaları, ilgili mevzuat ve tüm dosya birlikte değerlendirildiğinde; şikâyete konu edilen işlemde hukuka aykırılık tespit edilemediğinden, başvurunun reddi yönünde hazırlanan “Ret Kararı Önerisi” Kamu Başdenetçisi’ne sunulmuştur.
V. DEĞERLENDİRME VE GEREKÇE
A. Hukuka, Hakkaniyete ve İnsan Haklarına Uygunluk Yönünden Değerlendirme
12.Başvuran, 30 Temmuz 2019 salı günü emeklilik başvurusu ve Kanada çalışma günlerini gösteren İngilizce resmi evrağın aslını özel FedEx kargo firması aracılığı ile SGK Düzce İl Müdürlüğüne yolladığını, telefonla yaptığı görüşmede kendisine 1 Ağustostan evvel evraklarını postaya vermesi halinde kabul edileceği ayrıca eksiklikler varsa bunlar için de 3 ay süre verileceği bilgisinin verildiğini, ancak yaptığı başvurunun PTT aracılığı ile yapılmadığı gerekçesiyle reddedildiğini, yeni mevzuat kapsamında yapacağı borçlanmanın aleyhine hükümler içerdiğini ifade etmek suretiyle eski mevzuat hükümleri çerçevesinde yaptığı borçlanmanın kabul edilmesini talep etmiştir.
13. Dosya kapsamındaki bilgi ve belgelerden; başvuranın yurtdışı borçlanma talebini 30 Temmuz 2019 tarihinde FedEx kargo firması aracılığı ile SGK Düzce İl Müdürlüğüne gönderdiği, söz konusu evrağın 05/08/2019 tarihinde de Kurum evrak kaydına girdiği, Düzce Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğü’nün 03/12/2019 tarih ve … sayılı yazısı ile yurtdışı borçlanma talep dilekçesinin formatına uygun olmadığı ve ibraz edilen yurtdışı sigortalılık sürelerini gösteren belgenin tercümesinin bulunmadığı gerekçesiyle borçlanma talebinin reddedildiği tespit edilmiştir.
14. Başvuran, 30/07/2019 tarihinde FedEx kargo firması aracılığı ile SGK Düzce İl Müdürlüğüne yurtdışı borçlanma dilekçesini göndermiş, 05/08/2019 tarihinde de Kurum evrak kaydına giriş yapmıştır. Bu aşamada başvuranın borçlanma başvuru tarihi olarak eksik evrakları FedEx aracılığı ile kargoya verdiği 30/07/2019 tarihinin mi yoksa Kurum evrak kaydına giriş tarihi olan 05/08/2019 tarihinin mi esas alınması gerektiği hususunun açıklığa kavuşturulması gerektiği değerlendirilmektedir.
15. Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği’nin “Başvuru veya bildirimin şekline göre itibar edilen tarih” başlıklı 124’üncü maddesinin birinci fıkra (7. paragraf) hükmü uyarınca; adi posta veya kargo ile veya Kuruma doğrudan yapılan başvuru ve bildirimlerde, başvuru veya bildirimin Kurumun gelen evrak kayıtlarına intikal tarihi; taahhütlü, iadeli taahhütlü veya acele posta servisi yolu ile yapılan başvuru ve bildirimlerde ise başvuru veya bildirimin postaya verildiği tarih; başvuru veya bildirim tarihi olarak kabul edileceği düzenlenmiştir. Aynı şekilde
Yurtdışında Geçen Sürelerin Borçlandırılması ve Değerlendirilmesine İlişkin Yönetmeliğin “Borçlanma miktarının tespiti, tebliği ve ödenmesi” başlıklı 10’uncu maddesinin ikinci fıkrasında da (8.pragraf); borçlanma tutarının tespitinde, adi posta veya kargo yolu ile veya Kuruma doğrudan yapılan yazılı başvurularda Yurtdışı Hizmet Borçlanma Talep Dilekçesinin Kurumun evrak kayıtlarına intikal ettiği tarihin esas alınacağı, .taahhütlü, iadeli taahhütlü veya acele posta olarak gönderilen yurtdışı borçlanma taleplerinde ise dilekçenin postaya verildiği tarihin, Kuruma intikal tarihi olarak kabul edileceği düzenlenmiştir.
16.Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı’nın ve T.C. Posta ve Telgraf Teşkilatı A.Ş.’nin Kurumumuza gönderdiği cevabi yazılarda; taahhütlü gönderilerin barkod aralığının RA ila RZ kodu ile acele posta gönderilerinin (APG) ise EA ile EZ kodu ile başladığı dolayısıyla … barkod numaralı FedEx isimli özel kargo şirketi vasıtasıyla yapılan başvurunun taahhütlü veya acele posta gönderisi kapsamında olmadığı ifade edilmiştir.
17. Kurumumuzca yapılan değerlendirme neticesinde; başvuranın özel FedEx kargo firması aracılıyla yaptığı başvurunun, Dünya Postalar Birliği mevzuatı uyarınca acele posta gönderisi veya taahhütlü kapsamında değerlendirmeye elverişli barkod aralığında (RA-RZ, EA-EZ) olmadığı dolayısıyla Kurum evrak kaydına giriş tarihi olan 05/08/2019 tarihinin başvuru tarihi olarak esas alınması gerektiği, başvuranın eski mevzuat hükümlerinin uygulanması talebinin ise 3201 sayılı Kanunun borçlanma tutarının hesaplanması ve borçlanılan sürelerin tabi olacağı sigortalılık statüsüne ilişkin 4 ve 10’uncu maddelerinde değişiklik getirin düzenlemelerin yürürlük tarihinden (01/08/2019) sonra 05/08/2019 tarihli olması nedeniyle kabul edilmemesinde hukuka ve hakkaniyete aykırı bir durum bulunmadığı sonuç ve kanaatine varılmıştır.
B. İyi Yönetim İlkeleri Yönünden Değerlendirme
18. 28/03/2013 tarihli ve 28601 mükerrer sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Kamu Denetçiliği Kurumu Kanununun Uygulanmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin "İyi yönetim ilkeleri" başlıklı 6 ncı maddesinde yer verilmiş olup; İdarelerin Kurumumuz tarafından istenen bilgi ve belgeleri süresinde gönderdiği ve “makul sürede karar verme” ve “kararın geciktirilmeksizin bildirilmesi” ilkelerine uygun davrandığı, yine idare tarafından şikâyetçiye makul sürede cevapların verildiği ancak şikâyetçiye verilen cevaplarda işleme karşı hangi sürede hangi mercilere başvurulabileceğinin gösterilmemiş olması sebebiyle “karara karşı başvuru yollarının ve süresinin gösterilmesi” ilkesine uygun davranmadığı görülmüş olup, idarenin bahse konu ilkelere de uygun davranması önerilmektedir
VI. HAK ARAMA ÖZGÜRLÜĞÜNE İLİŞKİN YASAL MEVZUAT
19.6328 sayılı Kanunun 21 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca, bu Ret Kararının başvurana tebliğ tarihinden itibaren ilgili idare işlemine karşı (varsa) dava açma süresinden kalan süre işlemeye devam edecek olup, Ankara İş Mahkemesine yargı yolu açıktır.
VII. KARAR
Açıklanan gerekçelerle BAŞVURUNUN REDDİNE;
BAŞVURANA ve SOSYAL GÜVENLİK KURUMUNA tebliğine;
Türkiye Cumhuriyeti Kamu Başdenetçisince karar verildi. (¤¤)
Full & Egal Universal Law Academy