(2709 S. K. m. 74) (6328 S. K. m. 5, 20, 21) (Adalet Bakanlığı Memur Sınav, Atama ve Nakil Yönetmeliği m. 25, 41)
SAYI: 18745356-101.07.04-E.7675
BAŞVURU NO: 2017/14219
KARAR TARİHİ: 04/05/2018
TAVSİYE KARARI
BAŞVURAN
BAŞVURAN VEKİLİ / TEMSİLCİSİ
BAŞVURUYA KONU İDARE: Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürlüğü
BAŞVURUNUN KONUSU: Aile birliğinin sağlanması için Manisa Denetimli Serbestlik Müdürlüğüne atanma talebi.
BAŞVURU TARİHİ: 16.11.2017
I. BAŞVURANIN İDDİA VE TALEPLERİ
1. Kurumumuza yaptığı başvurusunda …, Elazığ Denetimli Serbestlik Müdürlüğünde görev yapmakta iken eşi Uzman Jandarma Çavuş …’nın Manisa İl Jandarma Komutanlığına atanması nedeniyle Manisa Denetimli Serbestlik Müdürlüğüne atanarak göreve başladığını ancak kısa bir süre sonra Turgutlu Denetimli Serbestlik Müdürlüğüne resen atandığını, eşinin asker olması nedeniyle çok fazla tayin olduğundan sürekli yer değiştirdiğini, Turgutlu ilçesine gidip gelmesinin kendisini maddi ve manevi anlamda yıprattığını, oğlunun eğitimi ve hastalığı nedeniyle de zorlandığını belirterek aile birliğinin sağlanması için Manisa Denetimli Serbestlik Müdürlüğüne atamasının yapılmasını talep etmektedir.
II. İDARENİN BAŞVURUYA İLİŞKİN AÇIKLAMALARI
2. Kurumumuzun bilgi ve belge isteme yazısına istinaden, Adalet Bakanlığı Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürlüğü tarafından gönderilen 15.1.2018 tarihli cevabi yazı ve eklerinden özetle;
2.1. Başvuranın eşi …’nın Manisa İl Jandarma Komutanlığına Uzman Jandarma IV. Kademeli Çavuş olarak atanması üzerine başvuranın talebi doğrultusunda 21.6.2016 tarihinde Manisa İl Denetimli Serbestlik Müdürlüğüne atandığı,
2.2. Turgutlu Denetimli Serbestlik Müdürlüğünün faaliyete geçmesi, mevcut iş yoğunluğu ve personel ihtiyacının karşılanması amacıyla Manisa, Alaşehir, Salihli ve Akhisar Denetimli Serbestlik Müdürlüklerinde görev yapan infaz ve koruma memurları ile bakanlık aramalı uzman personelden Turgutlu Denetimli Serbestlik Müdürlüğüne naklen atanmak isteyenlerin taleplerinin alınarak dilekçeleri ile birlikte sicil özeti belgelerinin Genel Müdürlüklerine gönderilmesinin 21.9.2016 tarihli ve 5586 sayılı yazı ile istenildiği ancak yeterli talep olmadığından Manisa Cumhuriyet Başsavcılığından 21.11.2016 tarihli ve 6806 sayılı yazı ile Manisa Denetimli Serbestlik Müdürlüğünde görev yapan infaz ve koruma memurlarından ikametgah, mazeret vs. durumları dikkate alınarak Turgutlu Denetimli Serbestlik Müdürlüğüne naklen atanmak üzere 7 (yedi) infaz ve koruma memurunun tespit edilerek isimlerinin Genel Müdürlüklerine bildirilmesinin istenildiği,
2.3. Manisa Adlî Yargı İlk Derece Mahkemesi Adalet Komisyonu Başkanlığının 28.11.2016 tarihli ve 2016/2773 sayılı kararı ile ilgili ile birlikte 7 (yedi) infaz ve koruma memurunun isimlerinin bildirildiği, 13.12.2016 tarihli Olur ile de belirtilen infaz ve koruma memurlarının Turgutlu Denetimli Serbestlik Müdürlüğüne resen atamalarının yapıldığı,
2.4. Adalet Bakanlığı Memur Sınav, Atama ve Nakil Yönetmeliğinin 41 inci maddesinde belirtilen "Ceza infaz kurumları ve tutukevleri ile denetimli serbestlik müdürlüklerinde çalışan memurların bulundukları görevde başarısız olmaları veya o görevi yapmalarında sakınca görülmesi veya ihtiyaç duyulması veya başarılı olup da diğer şartlardan birini veya birkaçını taşımamaları hâllerinde aynı unvan, kadro, sınıf ve maaşını muhafaza etmek kaydıyla bulundukları yerde başka bir görevi yürütmek üzere geçici görevlendirilmeleri veya başka bir yere bu maksatla atamaları yapılabilir.” hükmü gereğince ilgilinin hizmetine duyulan ihtiyaç nedeniyle Turgutlu Denetimli Serbestlik Müdürlüğüne resen atandığı,
2.5. Başvuran dışında Manisa İl Denetimli Serbestlik Müdürlüğünde görev yapmakta olan 6 (altı) infaz ve koruma memurunun dahaTurgutlu Denetimli Serbestlik Müdürlüğüne resen atamasının yapıldığı,
2.6. Başvuranın çocuğunun tedavisinin İzmir Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesinde devam ettiği, ilgilinin Manisa İlinden İzmir iline ulaşım imkanı olduğu gibi Turgutlu ilçesinden de İzmir iline ulaşım imkanı bulunduğu, sağlık mazeretinin Adalet Bakanlığı Memur Sınav, Atama ve Nakil Yönetmeliğinin 25'inci maddesinde belirtilen şartları taşımadığı ve 2.4.2013 tarihli ve 28606 sayılı Resmi Gazete yayımlanan Adalet Bakanlığı Memuru Sınav, Atama ve Nakil Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik hükümleri uyarınca öğrenim durumunun mazeret olmaktan çıkarıldığı, başvuranın atama talebinin reddedildiği, anlaşılmıştır.
III. İLGİLİ MEVZUAT
3. Anayasamızın “Dilekçe, bilgi edinme ve kamu denetçisine başvurma hakkı” başlıklı 74 üncü maddesinde; “Herkes, bilgi edinme ve kamu denetçisine başvurma hakkına sahiptir. Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına bağlı olarak kurulan Kamu Denetçiliği Kurumu idarenin işleyişiyle ilgili şikayetleri inceler.” hükmü, “Kamu Hizmeti Görevlileriyle İlgili Hükümler” ana başlığında “Genel Hükümler” kenar başlıklı 128 inci maddesinde; “Memurların ve diğer kamu görevlilerinin nitelikleri, atanmaları, görev ve yetkileri, hakları ve yükümlülükleri, aylık ve ödenekleri ve diğer özlük işleri kanunla düzenlenir. Ancak, malî ve sosyal haklara ilişkin toplu sözleşme hükümleri saklıdır.” hükmü, “Yönetmelikler” başlıklı 124 üncü maddesinde; “Başbakanlık, bakanlıklar ve kamu tüzelkişileri, kendi görev alanlarını ilgilendiren kanunların ve tüzüklerin uygulanmasını sağlamak üzere ve bunlara aykırı olmamak şartıyla, yönetmelikler çıkarabilirler…”,
4. 6328 sayılı Kamu Denetçiliği Kurumu Kanunu’nun “Kurumun görevi” başlıklı 5 inci maddesinin birinci fıkrasında; “Kurum, idarenin işleyişi ile ilgili şikâyet üzerine, idarenin her türlü eylem ve işlemleri ile tutum ve davranışlarını; insan haklarına dayalı adalet anlayışı içinde, hukuka ve hakkaniyete uygunluk yönlerinden incelemek, araştırmak ve idareye önerilerde bulunmakla görevlidir.”,
5. Devlet Memurlarının Yer Değiştirme Suretiyle Atanmalarına İlişkin Yönetmeliğin "Yer Değiştirme Suretiyle Atanmalarda Gözönünde Bulundurulacak Hususlar" başlıklı 9 uncu maddesinin son fıkrasında; "İlgili mevzuatı uyarınca zorunlu yer değiştirmeye tabi tutulan eğitim ve öğretim hizmetleri sınıfı, mülki idare amirliği hizmetleri sınıfı ve emniyet hizmetleri sınıfına giren memurlar, Türk Silahlı Kuvvetlerine mensup subay ve astsubaylar, hakim ve savcılar ile bu Yönetmeliğin ek 1 inci maddesi kapsamına girenlerin görev süresiyle sınırlı olmak üzere atandıkları yere, memur olan eşinin atanmasında mevzuatı uyarınca yürürlüğe konulan norm kadro sayılarına ilişkin hükümler uygulanmaz."
6. Adalet Bakanlığı Memur Sınav, Atama ve Nakil Yönetmeliğinin;
6.1. “Sağlık Durumu Nedeniyle Atama” başlıklı 25 inci maddesinde; “Kendisinin veya kanunen bakmakla yükümlü olduğu kimselerden birinin görev yaptığı yerde kalmasının sağlık durumunu tehlikeye koyacağını sağlık kurulu raporuyla belgelendirenler, tedavinin yapılabileceği bir sağlık kurumunun bulunduğu veya yakınındaki bir yere naklen atanabilirler. Bu suretle atananlar, iki yılda bir mazeretlerinin devam ettiğini aynı şekilde alacakları sağlık kurulu raporuyla belgelendirirler.”
6.2. “Eş Durumu Nedeniyle Atama” başlıklı 26 ncı maddesinde; “Eş durumu mazeretine dayanarak memurun naklen atama isteğinde bulunabilmesi için; eşinin 08/06/1984 tarihli ve 217 sayılı Devlet Personel Başkanlığı Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnameye tabi bir kurumda memur statüsünde bulunması gerekir. Eşi başka kurumda çalışanların nakil isteğinin kabul edilebilmesi, eşinin çalıştığı meslek ve kurum itibariyle kendisinin bulunduğu yere veya yakınındaki bir bölgeye atanmasına imkan bulunmamasına bağlıdır. Eş durumu nedeniyle atananlar, göreve başladıkları tarihten itibaren sağlık, öğrenim durumu, can güvenliği ve hizmet gereği veya deprem, yangın, sel gibi doğal afet durumları hariç olmak üzere bir yıl geçmedikçe, eş durumu nedeniyle yeniden atanamazlar.”
6.3. “Ceza İnfaz Kurumları ve Tutukevleri ile Denetimli Serbestlik ve Yardım Merkezi Şube Müdürlüklerinde Görev Yapan Memurların Bir Başka Görevi Yürütmek Üzere Görevlendirilmeleri veya Atanmaları” başlıklı 41 inci maddesinde; “Ceza infaz kurumları ve tutukevleri ile denetimli serbestlik ve yardım merkezi şube müdürlüklerinde çalışan memurların bulundukları görevde başarısız olmaları veya o görevi yapmalarında sakınca görülmesi veya ihtiyaç duyulması veya başarılı olup da diğer şartlardan birini veya birkaçını taşımamaları hâllerinde aynı unvan, kadro, sınıf ve maaşını muhafaza etmek kaydıyla bulundukları yerde başka bir görevi yürütmek üzere geçici görevlendirilmeleri veya başka bir yere bu maksatla atamaları yapılabilir. Ceza infaz kurumları ve tutukevlerinde görev yapan infaz ve koruma memurları ile infaz ve koruma baş memurları, denetimli serbestlik ve yardım merkezi şube müdürlüklerinde görev yapan infaz ve koruma memurları, Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürlüğü'nün uygun görüşü alındıktan sonra adliyelerde geçici olarak görevlendirilebilir. Ceza infaz kurumları ve tutukevleri personeli, Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürlüğü ve ihtiyaç duyulması hâlinde mülhakat dışı ceza infaz kurumları ile tutukevlerinde, Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürlüğünün teklifi ve Bakanlık oluru ile geçici olarak görevlendirilebilir.” düzenlemeleri yer almaktadır.
IV. KAMU DENETÇİSİ SADETTİN KALKAN’IN KAMU BAŞDENETÇİSİ'NE ÖNERİSİ
7. Kamu Denetçisi tarafından yapılan inceleme ve araştırma neticesinde; idare tarafından tesis edilen işlemin hukuka ve hakkaniyete aykırı olduğu kanaatine varılarak başvuru talebinin kabulü yönünde hazırlanan “Tavsiye Karar Önerisi” Kamu Başdenetçisi’ne sunulmuştur.
V. DEĞERLENDİRME VE GEREKÇE A. Hukuka, Hakkaniyete ve İnsan Haklarına Uygunluk Yönünden Değerlendirme
8. 1 numaralı paragrafta da ayrıntılı belirtildiği üzere infaz ve koruma memuru olan başvuran; Uzman Jandarma Çavuş olan eşinin Manisa İl Jandarma Komutanlığı emrine atanması nedeniyle Manisa Denetimli Serbestlik Müdürlüğüne atanarak göreve başladığını ancak kısa bir süre sonra Turgutlu Denetimli Serbestlik Müdürlüğüne resen atandığını, eşinin asker olması nedeniyle çok fazla tayin olduğundan zaten sürekli yer değiştirdiğini belirterek aile birliği için Manisa İl Denetimli Serbestlik Müdürlüğüne atanmayı talep etmektedir.
9. Kamu personeli açısından genel kanun niteliğinde olan 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa dayanarak yer değiştirmeye tabi olan personel için Devlet Memurlarının Yer Değiştirme Suretiyle Atanmalarına İlişkin Yönetmelik düzenlenmiştir. Yönetmeliğin 9 uncu maddesinin son fıkrasında; "İlgili mevzuatı uyarınca zorunlu yer değiştirmeye tabi tutulan eğitim ve öğretim hizmetleri sınıfı, mülki idare amirliği hizmetleri sınıfı ve emniyet hizmetleri sınıfına giren memurlar, Türk Silahlı Kuvvetlerine mensup subay ve astsubaylar, hakim ve savcılar ile bu Yönetmeliğin ek 1 inci maddesi kapsamına girenlerin görev süresiyle sınırlı olmak üzere atandıkları yere, memur olan eşinin atanmasında mevzuatı uyarınca yürürlüğe konulan norm kadro sayılarına ilişkin hükümler uygulanmaz." hükmü düzenlenmiştir.
10. Başvuranın eşi zorunlu yer değiştirmeye tabi Türk Silahlı Kuvvetleri mensubu olarak görev yapmaktadır. İdarelerin, yasalar dahilinde aile bütünlüğünü sağlayacak tedbirleri alması yükümlülüğü bulunmaktadır. Devlet Memurlarının Yer Değiştirme Suretiyle Atanmalarına İlişkin Yönetmeliğin 9 uncu maddesi ile bazı kurumların zorunlu atamaya tabi görev yapan personeline istisnai bir düzenleme getirilmiştir. Düzenleme de söz konusu personel ile evli memurların eş durumu atanmak istenilen yerdeki kadro durumuna bakılmaksızın taleple bağlı olarak yapılacaktır. Bu düzenleme gereği de başvuranın Manisa Denetimli Serbestlik Müdürlüğüne 21.6.2016 tarihinde atandığı anlaşılmıştır. Başvuran bu atamadan kısa bir süre sonra 13.12.2016 tarihinde yeni kurulan Turgutlu Denetimli Serbestlik Müdürlüğüne ihtiyaçtan dolayı resen atanmıştır. Başvuran ile birlikte 6 kişi daha atanmıştır. Başvuran 23.5.2017 tarihinde idareye mazeret başvurusu yaparak eş durumu ve çocuğunun sağlık durumu nedeniyle aile birliğinin sağlanması için Manisa Denetimli Serbestlik Müdürlüğüne atanma talebinde bulunmuş ancak talebi reddedilmiştir. İdare Adalet Bakanlığı Memur Sınav, Atama ve Nakil Yönetmeliğinin 41 inci maddesi kapsamında takdir yetkisi kapsamında başvuranın atamasını yaptığını ve sağlık durumu mazeretinin mevzuatta yer alan şartları taşımadığını belirterek talebini reddetmiştir.
11. Başvuranın eşinin zorunlu atamaya tabi Türk Silahlı Kuvvetleri mensubu olması nedeniyle ayrıksı bir durumu bulunmaktadır. Zira idare de bu durumdan ötürü başvuranı öncelikle talep ettiği yer olan Manisa Denetimli Serbestlik Müdürlüğüne atamıştır. Daha sonra başvuranın söz konusu ayrıksı durumu görmezden gelinmiş ve başvuran Turgutlu Denetimli Serbestlik Müdürlüğüne rızası dışında tayin edilmiştir. İdare yasal düzenlemeler gereği takdir yetkisini kullanarak başvuranı seçtiği ve atadığı bilgisini vermiştir. Ancak başvuranı atamak zorunda kaldığına, atayabilecek başka bir personeli olmadığına dair bir açıklama yapmamıştır. Dolayısıyla başvuranın eşinin stratejik personel olması nedeniyle sürekli tayine tabi olması ve toplumun temeli olan ailenin korunması ve refahı için Devlet tarafından gerekli tedbirlerin alınmasının Anayasal bir yükümlülük olduğu hususları birlikte dikkate alındığında, başvuranın tayin talebinin reddedilmesi işleminin açıkça hakkaniyete aykırı olduğu sonucuna varılmaktadır.
12. Yukarıda yer verilen açıklamalar, ilgili mevzuat ve tüm dosya kapsamı birlikte değerlendirildiğinde; başvuranın atama talebinin idare tarafından reddedilmesi işleminin hakkaniyete aykırı olduğu dolayısıyla başvuranın talebinin yerine getirilmesi gerektiği kanaatine varılmıştır.
B. İyi Yönetim İlkeleri Yönünden Değerlendirme
13. İyi yönetim ilkelerine 28/03/2013 tarihli ve 28601 mükerrer sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Kamu Denetçiliği Kurumu kanununun Uygulanmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin “İyi Yönetim İlkeleri” başlıklı 6 ncı maddesinde de yer verilmiş olup; söz konusu ilkeler yönünden yapılan değerlendirme neticesinde; başvuru kapsamında Kurumumuzun bilgi ve belge talebine süresi içinde cevap verildiği, idarenin başvuran ile ilgili işlemlerinde makul sürede karar verme ve kararın geciktirilmeksizin bildirilmesi ilkelerine uygun davrandığı; ancak idarenin başvurana verdiği cevaplarda karara karşı başvuru yolunu göstermediği, bu nedenle iyi yönetişim ilkelerinde vurgulanan “karara karşı başvuru yollarının gösterilmesi” ilkesine uymadığı anlaşılmış olup, idarenin bundan böyle bu ilkeye de uygun davranması önerilmektedir.
V. HAK ARAMA ÖZGÜRLÜĞÜNE İLİŞKİN YASAL MEVZUAT
14. 6328 sayılı Kamu Denetçiliği Kurumu Kanununun 21 inci maddesinin ikinci fıkrası uyarınca, bu Tavsiye Kararının idareye tebliğ edildiği tarihten itibaren, 30 gün içinde idare tarafından herhangi bir eylem ya da işlem tesis edilmezse (varsa) dava açma süresinden kalan süre işlemeye devam edecek olup Manisa İdare Mahkemesinde yargı yolu açıktır.
VI. KARAR
Yukarıda açıklanan gerekçe ve dosya kapsamına göre,
Başvuranın, Manisa Denetimli Serbestlik Müdürlüğüne atanması yönünde CEZA VE TEVKİFEVLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ'NE TAVSİYEDE BULUNULMASINA,
6328 sayılı Kamu Denetçiliği Kurumu Kanununun 20 nci maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca CEZA VE TEVKİFEVLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ tarafından bu karar üzerine tesis edilecek işlemin otuz gün içinde Kurumumuza bildirilmesinin zorunlu olduğuna,
Kararın Başvurana, CEZA VE TEVKİFEVLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ'NE tebliğine,
Türkiye Cumhuriyeti Kamu Başdenetçisince karar verildi. (¤¤)
Full & Egal Universal Law Academy