(2709 S. K. m. 74) (6136 S. K. m. 7) (6328 S. K. m. 5, 21) (Kamu Denetçiliği Kurumu Kanununun Uygulanmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik m. 6)
SAYI: 2022/331-S.22.499
BAŞVURU NO: 2021/12335
KARAR TARİHİ: 07/01/2022
RET KARARI
BAŞVURAN: ….
BAŞVURUYA KONU İDARE: Emniyet Genel Müdürlüğü
BAŞVURUNUN KONUSU: Başvuranın silah ruhsatı alırken vergi, resim ve harçlardan muaf tutulması talebi hakkındadır.
BAŞVURU TARİHİ: 12/07/2021
I.BAŞVURUNUN KONUSU
1. Başvuran, babasının Kıbrıs Gazisi olduğunu, 6136 sayılı Kanun’un 7’nci maddesinde “vefat eden gazilerden intikal eden silah bulunmaması durumunda bunların ana, baba, eş ve çocuklarından bir tanesi bir adet silah ruhsat harcından muaftır” şeklinde bir ibare olduğunu, ancak kendisinin bu maddeye dayanarak yaptığı başvuruların reddedildiğini ifade etmiş; harçtan muaf bir şekilde silah ruhsatı edinebilmesine imkan sağlanmasını talep etmiştir.
II. İDARENİN BAŞVURUYA İLİŞKİN AÇIKLAMALARI
2. Kurumumuzca Emniyet Genel Müdürlüğü’nden 20/08/2021 tarih ve S.21….. sayılı yazı ile bilgi ve belge talep edilmiş, Genel Müdürlükçe 23/12/2021 tarih ve …. sayılı yazı ile cevap verilmiş olup aşağıdaki ifadelere yer verilmiştir;
2.1. 6136 sayılı Ateşli Silahlar Ve Bıçaklar İle Diğer Aletler Hakkında Kanun’un 7’nci maddesinde “Barışta veya olağanüstü hallerde iç güvenlik ve asayişin sağlanması amacıyla yürütülen her türlü faaliyet, eğitim, tatbikat ve manevralar ile birlik veya grup halinde intikaller sırasında bu harekat ve hizmetlerin sebep ve etkileriyle vefat edenlerden (şehit, er, erbaş ve malûl gaziler dahil) intikal eden silah bulunmaması durumunda; bunların ana, baba, eş ve çocuklarından sadece birinin, bir ateşli silahla sınırlı olmak kaydıyla, silah taşımasına veya bulundurmasına yetki veren kayıt ve belgeler her türlü vergi, resim ve harçtan muaftır” hükmünün yer aldığı,
2.2. Başvuranın babasının Kıbrıs gazisi olmakla birlikte yukarıda yer verilen hizmetlerin yürütülmesi sırasında vefat etmediği anlaşıldığından, talep ettiği şekliyle silah ruhsatı verilemeyeceği ifade edilmiştir.
III. İLGİLİ MEVZUAT
3. 2709 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının “Dilekçe, Bilgi Edinme ve Kamu Denetçisine Başvurma Hakkı” başlıklı 74 üncü maddesinin üçüncü ve dördüncü fıkralarında; "Herkes, bilgi edinme ve kamu denetçisine başvurma hakkına sahiptir.
Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına bağlı olarak kurulan Kamu Denetçiliği Kurumu idarenin işleyişiyle ilgili şikâyetleri inceler.”,
4. 6328 sayılı Kamu Denetçiliği Kurumu Kanununun “Kurumun Görevi” başlıklı 5 inci maddesinin birinci fıkrasında; “Kurum, idarenin işleyişiyle ilgili şikâyet üzerine, idarenin her türlü eylem ve işlemleri ile tutum ve davranışlarını; insan haklarına dayalı adalet anlayışı içinde, hukuka ve hakkaniyete uygunluk yönlerinden incelemek, araştırmak ve idareye önerilerde bulunmakla görevlidir. ",
5. 6136 sayılı Ateşli Silahlar ve Bıçaklar ile Diğer Aletler Hakkında Kanun’un 7’nci maddesi
“...Birinci fıkranın (1), (2), (3) ve (4) numaralı bentlerinde sayılan kişilere ait silahların, (6) ve (7) numaralı bentlerde sayılan kişilerin edinecekleri en fazla bir adet silahın, 8/6/1949 tarihli ve 5434 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanununun mülga 64 üncü maddesine, 3/11/1980 tarihli ve 2330 sayılı Nakdi Tazminat ve Aylık Bağlanması Hakkında Kanuna, 23/4/1981 tarihli ve 2453 sayılı Yurt Dışında Görevli Personele Nakdî Tazminat Verilmesi ve Aylık Bağlanması Hakkında Kanuna, 18/12/1981 tarihli ve 2566 sayılı Bazı Kamu Görevlilerine Nakdi Tazminat Verilmesi ve Aylık Bağlanması Hakkında Kanuna, 28/2/1982 tarihli ve 2629 sayılı Uçuş, Paraşüt, Denizaltı, Dalgıç ve Kurbağa Adam Hizmetleri Tazminat Kanununa, 24/2/1968 tarihli ve 1005 sayılı İstiklâl Madalyası Verilmiş Bulunanlara Vatanî Hizmet Tertibinden Şeref Aylığı Bağlanması Hakkında Kanuna ve 12/4/1991 tarihli ve 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanununa göre aylık bağlananlara ait silahların, barışta veya olağanüstü hallerde iç güvenlik ve asayişin sağlanmasına yönelik her türlü faaliyet, eğitim, tatbikat ve manevralar ile birlik veya grup halinde intikaller sırasında veya bu harekat ve hizmetlerin sebep ve etkileri ile hayatlarını kaybedenler ve silah ruhsatı alamayacak derecede malul olanların ana, baba, eş ve çocuklarına bu kişilerden intikal eden ateşli silahlar ile yukarıda sayılan kanunlara göre aylık bağlanmamış olsa bile bu şekilde yaralananlara ait ateşli silahların taşınmasına veya bulundurulmasına yetki veren kayıt ve belgeler her türlü vergi, resim ve harçtan muaftır. Barışta veya olağanüstü hallerde iç güvenlik ve asayişin sağlanması amacıyla yürütülen her türlü faaliyet, eğitim, tatbikat ve manevralar ile birlik veya grup halinde intikaller sırasında bu harekat ve hizmetlerin sebep ve etkileriyle vefat edenlerden (şehit, er, erbaş ve malûl gaziler dahil) intikal eden silah bulunmaması durumunda; bunların ana, baba, eş ve çocuklarından sadece birinin, bir ateşli silahla sınırlı olmak kaydıyla, silah taşımasına veya bulundurmasına yetki veren kayıt ve belgeler her türlü vergi, resim ve harçtan muaftır.” hükümlerini ihtiva eder.
IV. KAMU DENETÇİSİ …..’IN KAMU BAŞDENETÇİSİNE ÖNERİSİ
7. Başvuranın iddiaları, idarenin konu ile ilgili açıklamaları, ilgili mevzuat ve tüm dosya kapsamı birlikte değerlendirildiğinde başvuru konusuna ilişkin “Ret Karar Önerisi” Kamu Başdenetçisine sunulmuştur.
V. DEĞERLENDİRME VE GEREKÇE
A. Hukuka ve Hakkaniyete Uygunluk Yönünden Değerlendirme
7. Başvuran, babasının Kıbrıs Gazisi olduğunu, 6136 sayılı Kanun’un 7’nci maddesinde “vefat eden gazilerden intikal eden silah bulunmaması durumunda bunların ana, baba, eş ve çocuklarından bir tanesi bir adet silah ruhsat harcından muaftır” şeklinde bir ibare olduğunu, ancak kendisinin bu maddeye dayanarak yaptığı başvuruların reddedildiğini ifade etmiş; harçtan muaf bir şekilde silah ruhsatı edinebilmesinin sağlanması amacıyla Kurumumuza başvuruda bulunmuştur.
8. 6136 sayılı Kanun’un 7’nci maddesi silah taşımasına veya bulundurmasına yetki veren kayıt ve belgeler her türlü vergi, resim ve harçtan muafiyetini düzenlemektedir. Bu düzenlemede kanun koyucu vergi, resim ve harçlardan muaf olacak kişileri tahdidi olarak saymış olup yorum ile genişletilmesi mümkün değildir.
9. Yasa Koyucunun söz konusu Kanun Hükmünü düzenlerken ki amacının ne olduğu en iyi kanun gerekçelerinin incelenmesi yoluyla anlaşılabileceğinden, 6136 sayılı Ateşli Silahlar ve Bıçaklar ile Diğer Aletler Hakkında Kanunun, 7 nci maddesinin yedinci fıkrasının üçüncü bendi 04/07/2006 tarih ve 26218 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 5529 sayılı Kanun ile eklendiğinden, söz konusu Kanun maddesinin Genel Kurul’da sunulan değişiklik gerekçesinin; “... Diğer taraftan, vatanı uğruna görev yaparken şehit olanlardan kalan silahların mirasçıları adına ruhsata bağlanması esasında da, yasa gereği, harç alındığından şehit yakınlarımızın mağduriyeti söz konusu olmaktadır. Aynı zamanda, görevleri gereği yaralananların da silahları için harç alınması nedeniyle bu kişiler de mağdur olmaktadır. Ayrıca, hayatlarını kaybedenlerden intikal eden silah bulunmaması halinde, madde metninde belirtilen yakınlarından yalnızca birinin edineceği bir adet silahın harçtan muaf olması amacıyla bu önerge verilmiştir.” incelenmesi büyük önem arz etmektedir.(2020/101289 numaralı dosyaya ilişkin 19/04/2021 tarihli Tavsiye Kararı).
10. Somut başvuruda, başvuran babasının Kıbrıs gazisi olması sebebiyle 6136 sayılı Kanun’un 7’nci maddesinde yer alan muafiyet düzenlemesinden yararlanması gerektiği iddiasındadır. Kanun metninde gazi çocuklarına muafiyet hakkı tanınmışsa da; bu muafiyetin tanındığı gazilerin malul gazi veya barışta veya olağanüstü hallerde iç güvenlik ve asayişin sağlanması amacıyla yürütülen her türlü faaliyetin sebep ve etkisi ile hayatını kaybetmiş olması gerekmektedir.
11. Somut başvuruda, başvuran babasının Kıbrıs gazisi olması sebebiyle silah ruhsatı alırken 6136 sayılı Kanun’un 7’nci maddesi kapsamında kendisine muafiyet tanınmasını talep etmektedir. Oysa, babası Kıbrıs gazisi olmakla birlikte, malul gazi olmayıp, Kıbrıs’ta düzenlenen Barış Harekatı’nın sebep ve etkisi ile hayatını kaybetmemiştir. Başvuranın babasının 1989 yılında vefat ettiği anlaşılmıştır.
12. Kurumumuzca başvuru dosyası, idarenin açıklamaları ile yukarıda yer verilen mevzuat kapsamında yapılan değerlendirme neticesinde; başvuranın silah ruhsatını alırken vergi, resim ve harç muafiyeti tanınacak kişiler arasına girmediği, bu itibarla silah ruhsatından muafiyet talebinin idarece reddedilmesi işleminde hukuka ve hakkaniyete aykırı bir durum bulunmadığı, başvurunun reddedilmesi gerektiği sonuç ve kanaatine varılmıştır.
B. İyi Yönetim İlkeleri Yönünden Değerlendirme
13. 28/03/2013 tarihli ve 28601 mükerrer sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Kamu Denetçiliği Kurumu Kanununun Uygulanmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin "İyi yönetim ilkeleri" başlıklı 6 ncı maddesinde yer verilmiş olup; İdarenin Kurumumuz tarafından istenen bilgi ve belgeleri süresinde gönderdiği ve “makul sürede karar verme” ve “kararın geciktirilmeksizin bildirilmesi” ilkelerine uygun davrandığı, yine idare tarafından şikâyetçiye makul sürede cevapların verildiği ancak şikâyetçiye verilen cevaplarda işleme karşı hangi sürede hangi mercilere başvurulabileceğinin gösterilmemiş olması sebebiyle “karara karşı başvuru yollarının gösterilmesi” ilkesine uygun davranılmadığı görülmüş olup, idarenin bahse konu ilkeye uygun davranması önerilmektedir.
VI. HAK ARAMA ÖZGÜRLÜĞÜNE İLİŞKİN AÇIKLAMA
14. 6328 sayılı Kanunun 21 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca, bu Ret Kararının başvurana tebliğ tarihinden itibaren, ilgili idarenin işlemine karşı (varsa) dava açma süresinden kalan süre kaldığı yerden işlemeye devam edecek olup Ankara İdare Mahkemelerinde yargı yolu açıktır.
VII. KARAR
Açıklanan gerekçelerle ve dosya kapsamına göre; BAŞVURUNUN REDDİNE; Bu kararın BAŞVURANA, EMNİYET GENEL MÜDÜRLÜĞÜNE tebliğine,
Türkiye Cumhuriyeti Kamu Başdenetçisince karar verildi. (¤¤)
Full & Egal Universal Law Academy