(2709 S. K. m. 74) (6328 S. K. m. 5, 21) (6475 S. K. m. 25) (Posta ve Telgraf Teşkilatı Anonim Şirketinde Çalıştırılacak İdari Hizmet Sözleşmeli Personel Hakkında Yönetmelik m. 62) (Kamu Denetçiliği Kurumu Kanununun Uygulanmasına ilişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik m.6)

SAYI: 2019/5397-S.8081

BAŞVURU NO: 2019/5058

KARAR TARİHİ: 09/07/2019

TAVSİYE KARARI

BAŞVURAN:

BAŞVURUYA KONU İDARE: POSTA VE TELGRAF TEŞKİLATI ANONİM ŞİRKETİ

GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

BAŞVURUNUN KONUSU: Performans ücretinin ödenmesi talebi

BAŞVURU TARİHİ: 28/02/2019

I. BAŞVURANIN İDDİA VE TALEPLERİ

1. Başvuran, 11.7.2017 tarihinde Kadıköy PTT Merkez Müdürlüğüne bağlı İdari Hizmet Sözleşmeli statüsüne sahip gişe personeli unvanı ile göreve başladığını ve 15.9.2018 tarihinde kurumdan ayrıldığını, en son Mayıs ayı performans ücretini aldığını, diğer ayları ise geriye dönük ödenemeyeceğinden bahisle alamadığını belirterek kazanılmış hakkı olan performans ücreti konusunda yaşadığı mağduriyetin giderilmesini talep etmektedir.

II. İDARENİN BAŞVURUYA İLİŞKİN AÇIKLAMALARI

2. Kurumumuzun bilgi ve belge isteme yazısına istinaden, Posta ve Telgraf Teşkilatı Anonim Şirketi tarafından gönderilen 26/4/2019 tarihli cevabi yazı ve eklerinde özetle;

2.1. Başvuranın 11.7.2017 tarihinde göreve başladığı, 15/9/2018 tarihinde ayrıldığı,

2.2. Başvuranın 2018 yılı Haziran ve Temmuz dönemlerine ait performans puanı standart performans puanının altında kaldığından, personelin çalıştığı dönemde yürürlükte olan Performans Yönetim Sistemine İlişkin Usul ve Esasların 9 uncu maddesinin 1 inci fıkrası gereği bu dönemler için başvurana performans ücretinin ödenmediği, 2018 Ağustos dönemi Performans ücretinin ise bahsi geçen Usul ve Esasların aynı maddesinin 5 inci fıkrasının gereği ödenmediği,

2.3. Başvurana en son 2018 Mayıs ayı performans ücretinin ödendiği,

2.4. Posta ve Telgraf Teşkilatı Anonim Şirketi Performans Yönetim Sisteme ilişkin Usul ve Esasların 'Performans ücretlerinin hesaplanması" başlıklı 9 uncu maddesinin (5) fıkrasında yer alan “Kurumlar arası nakil veya istifa ederek şirketimizden ayrılan personelin geçmiş dönemlere ait performans ücretleri ödenmez." hükmünün yürürlükten kaldırıldığı, 12.11.2018 tarihinde yayımlanarak yürürlüğe giren Bireysel Performans Yönetim Sistemi Prosedüründe bu yöndeki bir hükme yer verilmediği, istifa eden personele adı geçen prosedürün yayınlanma tarihinden itibaren hesaplaması yapılan performans ücretlerinin ödendiği,

belirtilmiştir.

III. İLGİLİ MEVZUAT

3. Anayasamızın “Dilekçe, bilgi edinme ve kamu denetçisine başvurma hakkı” başlıklı 74 üncü maddesinde; “Herkes, bilgi edinme ve kamu denetçisine başvurma hakkına sahiptir. Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına bağlı olarak kurulan Kamu Denetçiliği Kurumu idarenin işleyişiyle ilgili şikayetleri inceler.” hükmü,

4. 6328 sayılı Kamu Denetçiliği Kurumu Kanunu’nun “Kurumun görevi” başlıklı 5 inci maddesinin birinci fıkrasında; “Kurum, idarenin işleyişi ile ilgili şikâyet üzerine, idarenin her türlü eylem ve işlemleri ile tutum ve davranışlarını; insan haklarına dayalı adalet anlayışı içinde, hukuka ve hakkaniyete uygunluk yönlerinden incelemek, araştırmak ve idareye önerilerde bulunmakla görevlidir.”,

5. Posta ve Telgraf Teşkilatı Anonim Şirketinde Çalıştırılacak İdari Hizmet Sözleşmeli Personel Hakkında Yönetmeliğin “Performans değerlendirme” başlıklı 62 nci maddesinde;

“(1) Hizmetlerin, PTT’nin stratejik hedefleri doğrultusunda, belirlenen standartlara uygun bir şekilde etkin sunumu ve hizmet alanların memnuniyetinin yükseltilmesini teminen; personelin bireysel başarıları ölçülerek, işini ne kadar iyi yaptığını tespit etme, kendisine bildirme ve gelişim planı oluşturma amacıyla performans ölçümüne tabi tutulur.

(2) Performans değerlendirme sonuçları; kurumsal ve stratejik planlama, kariyer planlama, eğitim planlama, ceza ve ödüllendirme, personel hareketleri, merkez sınıflandırması, ücret, görevde yükselme, yer değiştirme, işgücü tespiti, maliyet muhasebesi ve işyeri performansının belirlenmesi gibi süreçlerde kullanılabilir.

(3) Performans kriterlerinin belirlenmesi ve sonuçlarının değerlendirilmesine ilişkin usul ve esaslar Yönetim Kurulu tarafından belirlenir. ”

6. Posta ve Telgraf Teşkilatı Anonim Şirketi İdari Hizmet Sözleşmeli Personelin Sözleşme Esasları, Sözleşme Ücretleri ve Fazla Çalışmaya İlişkin Usul ve Esasların “Performans ücreti” başlıklı 10 uncu maddesinde;

“Personele, Yönetim Kurulunca belirlenecek performans kriterleri göz önünde bulundurularak oluşturulacak Performans Değerlendirme Yönetim Sistemi doğrultusunda performans ücreti ödenebilir.”

7. Posta ve Telgraf Teşkilatı Anonim Şirketi Performans Yönetim Sistemine İlişkin Usul ve Esasların

7.1. “Değerlendirme usulü” başlıklı 7 nci maddesinde;

“(1) İdari hizmet sözleşmeli ve 399 sayılı KHK eki II sayılı cetvele tabi sözleşmeli personelin bireysel performans değerlendirmesinde işlem ve yetkinlik temelli değerlendirme usulü esas alınır.

a) İşlem temelli değerlendirmenin performans puanı içerisindeki oranı en az %80'dir.

b) Yetkinlik temelli değerlendirmenin performans puanı içerisindeki oranı en fazla %20'dir.”

7.2.“Performans puanının hesaplanması” başlıklı 8 inci maddesinde; “(2) Gişe ve büro görevlisi/gişe memuru personelin performans puanı:

a) Gişede sunulan hizmetlerin ayrı ayrı nitelikleri göz önünde bulundurularak belirlenen standartlara göre değerlendirme yapılır.

b) Gişe ve büro görevlisi/gişe memuru personel için performans puanı, işlem temelli puan ve yetkinlik temelli puanın toplamıdır.

c) İşlem temelli puan, gişe ve büro görevlisinin/gişe memurunun bir ay içerisinde yaptığı her bir işlem türüne ait işlem adetleriyle katsayı tablolarında yer alan işlem türü puanlarının çarpımları ve diğer işlemlerine ait puanların toplamından oluşur.

(7) Birim yöneticisi tarafından, gişe ve büro görevlisi/gişe memuru ve dağıtıcı personele mesleki becerisi, kılık kıyafeti, uyumu ve kurumsal etik değerlere bağlılığı gibi kriterlere göre yetkinlik puanı verilir. Yetkinlik temelli puan aşağıdaki kriterler ve puanlar göz önünde bulundurularak altı ayda bir hesaplanır.”

7.3. “Performans ücretinin hesaplanması” başlıklı 9 uncu maddesinde;

“(2) Ölçümü yapılan ayı takip eden ayın 5'ine kadar Bilişim Daire Başkanlığınca PYS'ye yüklenen aylık veriler, ilgili ihtisas daire başkanlıklarınca kontrol edilir, varsa hatalar giderilir veya giderilmek üzere ayın 15 ine kadar Bilişim Daire Başkanlığına bildirilir. Bilişim Daire Başkanlığınca ödemeye esas hale getirilen veriler ayın son işgününe kadar İKBS sistemine aktarılır. İKBS' ye aktarılan performans ücretleri, ölçümü yapılan ayı takip eden ikinci ayın ücretleri ile birlikte ödenir.

(3) Ödenecek performans ücreti, temel ücretin %30'unu aşamaz.

(4) Personele ödenecek brüt aylık ücretler toplamının, ödenecek performans ücreti ile Yüksek Planlama Kurulunca belirlenen brüt aylık ortalamayı aşması durumunda aşan kısım için performans ücreti ödenmez.

Mülga (5) Kurumlar arası nakil veya istifa ederek Şirketimizden ayrılan personelin geçmiş dönemlere ait performans ücretleri ödenmez.”

7.4. “Performans puanlarının açıklanması ve itirazların değerlendirilmesi” başlıklı 15 inci maddesinde;

“(1) Performansı ölçülen her personel, performans puanını, görev yaptığı birim, Başmüdürlük ve PTT genelindeki başarı sırasını İKBS’de yer alan kullanıcı ekranından takip edebilir.

(2) Personel, işlem temelli performans puanını İKBS'den öğrenebilir. İtirazı varsa yazılı olarak beş gün içerisinde birim yöneticisine itirazda bulunabilir. Birim yöneticisi itirazları değerlendirerek on gün içinde personele yazılı bildirimde bulunur. Birim yöneticisi tarafından sonuçlandırılamayan itirazlar Başmüdürlük tarafından itirazın yapılış tarihinden itibaren en geç otuz gün içerisinde sonuçlandırılır. Süresi içerisinde yapılmayan itirazlar değerlendirmeye alınmaz. ”

düzenlemeleri yer almaktadır.

IV. KAMU DENETÇİSİ SADETTİN KALKAN’IN KAMU BAŞDENETÇİSİ'NE ÖNERİSİ

8. Kamu Denetçisi tarafından yapılan inceleme ve araştırma neticesinde; idare tarafından tesis edilen işlemin hukuka ve hakkaniyete uygun olmadığı tespit edildiğinden, başvurunun kabulü yönünde hazırlanan “Tavsiye Karar Önerisi” Kamu Başdenetçisi’ne sunulmuştur.

V. DEĞERLENDİRME VE GEREKÇE

A. Hukuka, Hakkaniyete ve İnsan Haklarına Uygunluk Yönünden Değerlendirme

9. Başvuran, gişe personeli unvanı ile görev yaparken 15.9.2018 tarihinde kurumdan ayrıldığını, en son Mayıs ayı performans ücretini aldığını, diğer ayları ise geriye dönük ödenemeyeceğinden bahisle alamadığını belirterek performans ücretini talep etmektedir.

10. 6475 sayılı Posta Hizmetleri Kanununun 25 inci maddesinde PTT’nin daha etkin ve verimli çalışması için personel ücretini ve diğer hususlarla ilgili performans kriterlerini belirleme görevi PTT Yönetim Kurulunun görevleri arasında sayılmıştır. Posta ve Telgraf Teşkilatı Anonim Şirketinde Çalıştırılacak İdari Hizmet Sözleşmeli Personel Hakkında Yönetmeliğin 62 nci maddesinde Performans kriterlerinin belirlenmesi ve sonuçlarının değerlendirilmesine ilişkin usul ve esasların Yönetim Kurulu tarafından belirleneceği düzenlenmiştir. Bu bağlamda Posta ve Telgraf Teşkilatı Anonim Şirketi İdari Hizmet Sözleşmeli Personelin Sözleşme Esasları, Sözleşme Ücretleri ve Fazla Çalışmaya İlişkin Usul ve Esasların 10 uncu maddesinde personele Yönetim Kurulunca belirlenecek performans kriterleri göz önünde bulundurularak oluşturulacak Performans Değerlendirme Yönetim Sistemi doğrultusunda performans ücreti ödenebileceği öngörülmüştür.

11. Performans değerlendirme sistemine ilişkin ayrıntılar Posta ve Telgraf Teşkilatı Anonim Şirketi Performans Yönetim Sistemine İlişkin Usul ve Esaslarla belirlenmiş; söz konusu Usul ve Esasların 9 uncu maddesinin beşinci fıkrasında ise kurumlar arası nakil veya istifa ederek Şirketten ayrılan personelin geçmiş dönemlere ait performans ücretleri ödenmeyeceği ifade edilmiş ancak bu düzenleme yürürlükten kaldırılarak 12.11.2018 tarihinde yayımlanarak yürürlüğe giren Bireysel Performans Yönetim Sistemi Prosedüründe yer verilmemiştir.

12. Başvuranın 15/9/2018 tarihinde görevinden ayrıldığı, 2018 yılı Haziran ve Temmuz dönemlerine ait performans puanı standart performans puanının altında kaldığından performans ücretinin ödenmediği, Ağustos ayı performans ücretinin ise bahsi geçen Usul ve Esasların aynı maddesinin 5 inci fıkrası gereğince ödenmediği anlaşılmaktadır. Her ne kadar düzenleme kaldırılmış olsa da başvuranın istifa ettiği dönemde yürürlükte olduğundan bahisle ödeme yapılmamıştır.

13. Kamu hizmetlerinin nasıl yerine getirileceğinin ve alınacak kararların her birinin ayrıntılı bir şekilde kanunla düzenlenmesine imkân bulunmadığı bir gerçektir. Bu nedenle, görevlerinin niteliği açısından ilgili mercilere kanunlarla belli konularda takdir yetkisi tanımak gerekmektedir. Bu çerçevede, idareler, kendilerine tanınan takdir yetkileri çerçevesinde, yasama organı tarafından çıkarılan kanunların uygulanmasını, kaynakların uygun şekilde kullanılabilmesini ve kamu hizmetlerinin iyi işlemesini temin etmek üzere, uygulamaya ilişkin ayrıntıları belirleyen kural koyucu birtakım düzenlemeler yapabilmektedir.

14. Performans ücreti, hizmetlerin belirlenen standartlara uygun bir şekilde etkin sunumunu ve hizmet alanların memnuniyetinin yükseltilmesini sağlama ve personelin bireysel başarıları ölçülerek işini ne kadar iyi yaptığını tespit etme, kendisine bildirme ve gelişim planı oluşturma amacıyla ödenen bir ücrettir. Ayrıca performans değerlendirmesi sonucunda elde edilen veriler idarenin mevcut çalışma sistemini iyileştirmek amacıyla kullanılmaktadır. Performans ücreti personelle sözleşme ücretinin belirlenmesi esnasında dikkate alınmakta ve de çalışanların emekleri karşılığında elde etmeyi bekledikleri esas ücretin yanındaki önemli bir kazanç unsuru olmaktadır.

15. Başvuranın çalıştığı dönemde idarenin çalışmalarına katkısı olmasına rağmen, istifa ettiği ve artık kuruma ileriye dönük bir katkısının bulunmadığı düşünülerek performans ücretinin ödenmemesinin emeğinin karşılığını alamamasına yol açacağı bunun da Anayasa ilkesi ile aynı işyerinde aynı işi yapanlara eşit ücret verilmesini öngören evrensel ilkelerden biri olan ve ülkemizce de taraf olduğumuz uluslararası sözleşmeler yoluyla benimsenen genel hukuk ilkelerinden eşit işe eşit ücret ilkesine ve hakkaniyete uygun olmadığı değerlendirilmektedir.

16. Yukarıda yapılan açıklamalar, ilgili mevzuat ve tüm dosya kapsamı ile birlikte değerlendirildiğinde; başvuranın istifa etmesinden önceki döneme ait olan 2018 yılı Ağustos ayının performans ücretinin başvurana ödenmesi yönünde idareye tavsiyede bulunulması gerektiği sonuç ve kanaatine ulaşılmıştır.

B. İyi Yönetişim İlkeleri Yönünden Değerlendirme

17. İyi yönetim ilkelerine 28/03/2013 tarihli ve 28601 mükerrer sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Kamu Denetçiliği Kurumu kanununun Uygulanmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin “İyi Yönetim İlkeleri” başlıklı 6 ncı maddesinde de yer verilmiş olup; söz konusu ilkeler yönünden yapılan değerlendirme neticesinde; başvuru kapsamında Kurumumuzun bilgi ve belge talebine süresi içinde cevap verildiği ancak idarenin başvuran ile ilgili işlemlerinde haklı beklentiye uygunluk, karara karşı başvuru yollarının gösterilmesi ilkelerine uymadığı anlaşılmış olup, idarenin bundan böyle bu ilkelere uygun davranması önerilmektedir.

VI. HAK ARAMA ÖZGÜRLÜĞÜNE İLİŞKİN YASAL MEVZUAT

18. 6328 sayılı Kamu Denetçiliği Kurumu Kanununun 21’inci maddesinin ikinci fıkrası uyarınca, bu Tavsiye Kararının idareye tebliğ tarihinden itibaren 30 gün içinde idare tarafından herhangi bir eylem ya da işlem tesis edilmezse (varsa) dava açma süresinden kalan süre işlemeye devam edecek olup İstanbul İdare Mahkemesinde yargı yolu açıktır.

VII. KARAR

Yukarıda açıklanan gerekçe ve dosya kapsamına göre BAŞVURUNUN KABULÜNE,

Başvuranın ödenmeyen performans ücretinin ödenmesi hususunda POSTA VE TELGRAF TEŞKİLATI ANONİM ŞİRKETİ’NE tavsiyede bulunulmasına,

6328 sayılı Kamu Denetçiliği Kurumu Kanununun 20 nci maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca; POSTA VE TELGRAF TEŞKİLATI ANONİM ŞİRKETİ tarafından bu karar üzerine tesis edilecek işlemin, otuz gün içinde Kurumumuza bildirilmesinin zorunlu olduğuna,

Kararın başvuran ile POSTA VE TELGRAF TEŞKİLATI ANONİM ŞİRKETİ’NE tebliğine, Türkiye Cumhuriyeti Kamu Başdenetçisince karar verildi. (¤¤)


Full & Egal Universal Law Academy