(2709 S. K. m. 18, 55, 74) (6328 S. K. m. 5, 20, 21) (6331 S. K. m. 6, 8) (Kamu Denetçiliği Kurumu Kanununun Uygulanmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik m.6)
SAYI: 2021/3934-S.21.6467
BAŞVURU NO: 2020/101836
KARAR TARİHİ: 11/03/2021
TAVSİYE KARARI
BAŞVURAN: ….
BAŞVURUYA KONU İDARE: Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü
BAŞVURUNUN KONUSU: İlave ödeme yapılması talebi hakkındadır.
BAŞVURU TARİHİ: 01/12/2020
I. BAŞVURANIN İDDİA VE TALEPLERİ
1. Başvuran; Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü Çalışan Sağlığı Dairesi Başkanlığı bünyesinde İşyeri Sağlık ve Güvenlik Biriminde 26/08/2014- 22/09/2019 tarihleri arasında A sınıfı iş güvenliği uzmanı olarak görev yaptığını, iş güvenliği uzmanı olarak görevlendirilmesi nedeniyle 6331 sayılı Kanunun 8 inci maddesinin 7 inci fıkrası uyarınca görevlendirildiği tarihten itibaren tarafına ilave ödeme yapılması gerektiğini, ancak 01/07/2016-07/09/2016 tarihleri arasındaki (2 ay 6 günlük) ödeme dışında tarafına ödeme yapılmadığını, 26/08/2014 tarihinde ilgili birime görevlendirilmesine rağmen ilgili İdarece 25/08/2015 tarihli görevlendirme yazısının başlangıç tarihi olarak belendiğini belirterek, iş güvenliği uzmanı olarak çalışılan süreler karşılığında tarafına ödenmeyen (58 ay 20 günlük) ilave ödemenin yapılmasını talep etmektedir.
II. İDARENİN BAŞVURUYA İLİŞKİN AÇIKLAMALARI
2. Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü Hukuk ve Mevzuat Dairesi Başkanlığı’nın 28/12/2020 tarihli ve E. …. sayılı cevabi yazı ve eklerinde özetle, konuya ilişkin bilgi ve belgelerin gönderildiği, Genel Müdürlük bünyesinde 696 sayılı KHK ile kadroya geçen işçilerin dışında mülga Refik Saydam Hıfzıssıhha Merkezi Başkanlığı’ndan devredilen 64 daimi işçi kadrosunda çalışan personel bulunduğu, bu çalışanların iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin Genel Müdürlüğe bağlı İşyeri Sağlık ve Güvenlik Birimi (İSGB) tarafından verildiği, İSGB’de kısmi zamanlı olarak hizmet sunan personele mevzuat çerçevesinde ilave ödeme konusuyla ilgili çalışma başlatıldığı ifade edilmiştir.
III. İLGİLİ MEVZUAT
3. 18/10/1982 tarihli ve 2709 sayılı T.C. Anayasasının,
3.1. “Zorla çalıştırma yasağı” başlıklı 18 inci maddesinde, “Hiç kimse zorla çalıştırılamaz. Angarya yasaktır.”,
3.2. “Ücrette adalet sağlanması” başlıklı 55 inci maddesinde, “Ücret emeğin karşılığıdır. Devlet, çalışanların yaptıkları işe uygun adaletli bir ücret elde etmeleri ve diğer sosyal yardımlardan yararlanmaları için gerekli tedbirleri alır.”
3.3. “Dilekçe, bilgi edinme ve kamu denetçisine başvurma hakkı” başlıklı 74 üncü maddesinin üçüncü ve dördüncü fıkralarında, “Herkes, bilgi edinme ve kamu denetçisine başvurma hakkına sahiptir. Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına bağlı olarak kurulan Kamu Denetçiliği Kurumu idarenin işleyişiyle ilgili şikâyetleri inceler.” hükmü amirdir.
4. 14/6/2012 tarihli ve 6328 sayılı Kamu Denetçiliği Kurumu Kanununun "Kurumun Görevi" başlıklı 5 inci maddesinin birinci fıkrasında, “Kurum, idarenin işleyişiyle ilgili şikâyet üzerine, idarenin her türlü eylem ve işlemleri ile tutum ve davranışlarını; insan haklarına dayalı adalet anlayışı içinde, hukuka ve hakkaniyete uygunluk yönlerinden incelemek, araştırmak ve idareye önerilerde bulunmakla görevlidir.” hükmüne yer verilmiştir.
5. 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nun,
5.1. “İş sağlığı ve güvenliği hizmetleri” başlıklı 6 ıncı maddesinin birinci fıkrasında; “Mesleki risklerin önlenmesi ve bu risklerden korunulmasına yönelik çalışmaları da kapsayacak, iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin sunulması için işveren; a) Çalışanları arasından iş güvenliği uzmanı, işyeri hekimi ve on ve daha fazla çalışanı olan çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde diğer sağlık personeli görevlendirir. Çalışanları arasında belirlenen niteliklere sahip personel bulunmaması hâlinde, bu hizmetin tamamını veya bir kısmını ortak sağlık ve güvenlik birimlerinden hizmet alarak yerine getirebilir. Ancak belirlenen niteliklere ve gerekli belgeye sahip olması hâlinde, tehlike sınıfı ve çalışan sayısı dikkate alınarak, bu hizmetin yerine getirilmesini kendisi üstlenebilir. (Ek cümle:10/9/2014- 6552/16 md.) Belirlenen niteliklere ve gerekli belgeye sahip olmayan ancak 50’den az çalışanı bulunan ve az tehlikeli sınıfta yer alan işyeri işverenleri veya işveren vekili tarafından Bakanlıkça ilan edilen eğitimleri tamamlamak şartıyla işe giriş ve periyodik muayeneler ve tetkikler hariç iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerini yürütebilirler.”
5.2. “İşyeri hekimleri ve iş güvenliği uzmanları” başlıklı 8 inci maddesinin yedinci fıkrasında; “Kamu kurum ve kuruluşlarında ilgili mevzuata göre çalıştırılan işyeri hekimi veya iş güvenliği uzmanı olma niteliğini haiz personel, gerekli belgeye sahip olmaları şartıyla asli görevlerinin yanında, belirlenen çalışma süresine riayet ederek çalışmakta oldukları kurumda veya ilgili personelin muvafakati ve üst yöneticinin onayı ile diğer kamu kurum ve kuruluşlarında görevlendirilebilir. Bu şekilde görevlendirilecek personele, görev yaptığı her saat için (200) gösterge rakamının memur aylık katsayısı ile çarpımı tutarında ilave ödeme, hizmet alan kurum tarafından yapılır. Bu ödemeden damga vergisi hariç herhangi bir kesinti yapılmaz. Bu durumdaki görevlendirmeye ilişkin ilave ödemelerde, günlük mesai saatlerine bağlı kalmak kaydıyla, aylık toplam seksen saatten fazla olan görevlendirmeler dikkate alınmaz.”
Hükümleri yer almaktadır.
IV. KAMU DENETÇİSİ ....'IN KAMU BAŞDENETÇİSİNE ÖNERİSİ
6. Kamu Denetçisi tarafından yapılan inceleme ve araştırma neticesinde; başvurana kısmi zamanlı iş güvenliği uzmanı olarak görev yaptığı süre boyunca ödenmeyen ilave ödemelerin yapılması yönündeki öneri Kamu Başdenetçisi’ne sunulmuştur.
V. DEĞERLENDİRME VE GEREKÇE
A. Hukuka, Hakkaniyete ve İnsan Haklarına Uygunluk Yönünden Değerlendirme
7. Başvuran, bir numaralı paragrafa belirtildiği üzere Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü İşyeri Sağlık ve Güvenlik Birimine iş güvenliği uzmanı olarak görevlendirilmesi nedeniyle tarafına 6331 sayılı Kanunun 8 inci maddesinin 7 inci fıkrası uyarınca ilave ödeme yapılmasını talep etmektedir.
8. İşyerlerinde iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması, mevcut sağlık ve güvenlik şartlarının iyileştirilmesi için işveren ve çalışanların görev, yetki, sorumluluk, hak ve yükümlülüklerini düzenlemek amacıyla yürürlüğe konulan 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununun 6 ncı maddesi ile kamu kurumları dahil işyerlerinin kendi kuruluşlarına yönelik olarak iş sağlığı ve güvenliği hizmeti sunma zorunluluğu getirilmiş, bu kapsamda kamu kurumlarının kendi çalışanları arasından iş sağlığı ve güvenliği uzmanı görevlendirebileceği gibi ortak sağlık ve güvenlik birimlerinden hizmet satın alarak da bu yükümlülüğü yerine getirebilecekleri belirtilmiştir. Buna göre, kamu kurumlarının iş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimi niteliğini haiz gerekli sertifikaya sahip olan personeli kadro veya pozisyon unvanına bakılmaksızın tam zamanlı olarak istihdam edebilmesi mümkün kılınmıştır.
9. Bu şekilde tam zamanlı olarak çalıştırılanların, görevlendirme süresince kadro unvanı farklı olmakla birlikte, asli görevleri iş güvenliği uzmanı veya işyeri hekimi olmaktadır. Mevcut düzenlemelere göre tam zamanlı olarak iş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimi olarak görevlendirilenlere ilave ödeme yapılması mümkün bulunmamakla birlikte, 6331 sayılı Kanun’un 8 inci maddesinde, kamu kurum ve kuruluşlarında çalışan personelin, asli görevleri yanında çalışmakta oldukları kamu kurumunda veya diğer kamu kurum ve kuruluşlarında ilave ödeme yapılmak suretiyle iş güvenliği uzmanı veya işyeri hekimi olarak görevlendirilebilecekleri ifade edilmiştir.
10. Bu kapsamda başvuru konusu incelendiğinde, İdarece başvuranın tam zamanlı olarak görevlendirildiğinin iddia edilmediği, tam tersine Halk Sağlığı Genel Müdürlüğünün 23/11/2020 tarihli ve E. …. sayılı cevabi yazısı ile başvuranın Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü İşyeri Sağlık ve Güvenlik Biriminde kısmi zamanlı A sınıfı iş güvenliği uzmanı olarak 22/09/2019 tarihine kadar görev yapmış olduğunun kabul edildiği, yine Halk Sağlığı Genel Müdürlüğünün 16/12/2020 tarihli ve E. …. sayılı yazısında başvuranın 10/09/2014-22/09/2019 tarihleri arasında A sınıfı iş güvenliği uzmanı olarak görev yaptığının ifade edildiği, ayrıca İdare ile başvuran arasında imzalanan sözleşmeden başvuranın çalışma şeklinin “kısmi süreli” olarak belirlendiği anlaşıldığından, başvuranın 6331 sayılı Kanun’un 8 inci maddesinin 7 inci fıkrası uyarınca ilave ödeme yapılması için gerekli şartları sağladığı tespit edilmiştir.
11. Yukarı anlatılan hususlar, başvuranın iddiaları, idarenin konu ile ilgili açıklamaları, ilgili mevzuat ve tüm dosya kapsamı birlikte değerlendirildiğinde; başvuranın 10/09/2014-22/09/2019 tarihleri arasında A sınıfı iş güvenliği uzmanı olarak görev yaptığının ilgili İdarece kabul edildiği, ancak başvurana sadece 01/07/2016-07/09/2016 tarihleri arasında 2 ay 6 günlük/200 saat karşılığı ilave ödeme yapıldığı, bu kapsamda 6331 sayılı Kanun’un 8 inci maddesinin 7 inci fıkrası uyarınca 22/09/2019 tarihine kadar kısmi zamanlı A sınıfı iş güvenliği uzmanı olarak görev yapan başvurana 01/07/2016-07/09/2016 tarihleri haricinde ödenmeyen ilave ödemelerin ödenmesi gerektiği anlaşıldığından, aksi yönde tesis edilen işlemin hukuk ve hakkaniyete aykırı olduğu sonuç ve kanaatine varılmıştır.
B. İyi Yönetim İlkeleri Yönünden Değerlendirme
12. İyi yönetim ilkelerine 28/03/2013 tarihli ve 28601 mükerrer sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Kamu Denetçiliği Kurumu Kanununun Uygulanmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin "İyi yönetim ilkeleri" başlıklı 6 ncı maddesinde yer verilmiş olup; idareden istenilen bilgi ve belgelerin süresi içinde Kurumumuza gönderildiği ayrıca idarenin başvuranla ilgili işlemlerinde “kararların gerekçeli olması”, “hesap verilebilirlik”, “şeffaflık”, “makul sürede karar verme” ve “kararın geciktirilmeksizin bildirilmesi” ilkelerine uygun davrandığı; ancak idarenin, başvurana verdiği cevapta hangi sürede hangi mercilere başvurabileceğini göstermediği bu nedenle “karara karşı başvuru yollarının gösterilmesi” ilkesine uymadığı anlaşılmış olup, idareden bundan böyle bu ilkeye de uyması beklenmektedir.
VI. HAK ARAMA ÖZGÜRLÜĞÜNE İLİŞKİN AÇIKLAMA
13. 6328 sayılı Kanunun 21 inci maddesinin ikinci fıkrası uyarınca, bu Tavsiye Kararının idareye tebliğ tarihinden itibaren 30 gün içinde idare tarafından herhangi bir eylem ya da işlem tesis edilmezse (varsa) dava açma süresinden kalan süre işlemeye devam edecek olup Ankara İdare Mahkemelerinde yargı yolu açıktır.
VII. KARAR
Yukarıda açıklanan gerekçe ve dosya kapsamına göre BAŞVURUNUN KABULÜNE;
Başvurana kısmi zamanlı iş güvenliği uzmanı olarak görev yaptığı süre boyunca ödenmeyen ilave ödemelerin yapılması yönünde HALK SAĞLIĞI GENEL MÜDÜRLÜĞÜNE TAVSİYEDE BULUNULMASINA,
Kararın BAŞVURANA ve HALK SAĞLIĞI GENEL MÜDÜRLÜĞÜNE tebliğine;
6328 sayılı Kanunun 20 inci maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca, Halk Sağlığı Genel Müdürlüğünce bu karar üzerine tesis edilecek işlemin otuz gün içinde Kurumumuza bildirilmesinin zorunlu olduğuna,
Türkiye Cumhuriyeti Kamu Başdenetçisi’nce karar verildi. (¤¤)
Full & Egal Universal Law Academy