(6328 S. K. m. 21)

SAYI: 2020/88499-S.20.96591

BAŞVURU NO: 2020/94880

KARAR TARİHİ: 25/11/2020

RET KARARI

BAŞVURAN:

BAŞVURUYA KONU İDARE: Ticaret Bakanlığı

BAŞVURUNUN KONUSU: Tayin işlemi hakkında

BAŞVURU TARİHİ: 27/08/2020

I. BAŞVURANIN İDDİA VE TALEPLERİ

1) Başvuran özetle; Ticaret Bakanlığı Gümrükler Muhafaza Genel Müdürlüğünde muhafaza memuru olarak çalışırken taşra teşkilatı olan Orta Anadolu Gümrük ve Dış Ticaret Bölge Müdürlüğüne atandığını, merkez teşkilatında rotasyona tabi olmamakta iken bu atama ile rotasyona tabi olduğunu, Büro Memur Sen Ankara 11 Nolu Şube yönetiminde yer aldığını, atamaya yönelik itirazının kabul görmediğini, merkez teşkilatından taşra teşkilatına atanmasının ardında yatan gerçek nedenin Ankara 18. İdare Mahkemesinde kazandığı dava olduğunu mütalaa ettiğini, belirterek yapılan atamanın iptalini talep etmektedir.

II. İDARENİN BAŞVURUYA İLİŞKİN AÇIKLAMALARI

2) Başvuruya konu taleple ilgili olarak bilgi belge ve görüş taleplerimize;

2.1) Ticaret Bakanlığı tarafından verilen 07.10.2020 tarih ve … sayılı cevapta özetle;

2.1.1) Bakanlıkta uygulanmakta olan “Taşra Teşkilatı Çalışma Yönetmeliğinin 49 uncu maddesinin 1 inci fıkrasında; “Muhafaza memurun görev ve yetkileri şunlardır; a) Deniz ve hava limanlarıyla kara sınırlarındaki gümrük kapılarında ve diğer gümrüklü yer ve sahalarda giriş ve çıkış yapan kişi, eşya ve taşıtların kontrol ve muhafazası ile işlemlerinin yapılması amacıyla sevk edilmesini sağlamak. b) Kişi, eşya ve taşıtların işlemleri tamamlanmadan gümrüklü yer ve sahalardan çıkmalarını önlemek. c) Gümrüklü yer ve sahaların gözetim, takip ve muhafazasını sağlamak. ç) Kaçakçılığa konu bir olayın tespit edilmesi halinde ilk müdahaleyi yaparak konuyu ilgili adli kolluk birimine bildirmek. d) Araçların depolarında bulunan akaryakıt miktarının tespiti ile buna ilişkin işlemleri yapmak, yolculara ve ticari mahiyet arz etmeyen yolcu eşyasına ilişkin her türlü işlemleri yürütmek. e) Yatlarla ilgili işlemleri yapmak. f) Amirleri tarafından verilen benzeri görevleri yapmak...” düzenlemesine yer verildiği, kaçakçılığın men ve takibiyle görevli olan muhafaza memurluğu masa başı işlerden çok, silah kullanmayı, nöbet tutmayı, sürekli hareket halinde olmayı, teknik bilgi ve beceri gerektiren bir görev olduğu,

2.1.2) Bakanlığın gümrük hizmetlerine tahsisli 5150 muhafaza memuru kadrosundan 913 kadronun boş olduğu, emeklilik, istifa gibi sebeplerle bu sayının her gün arttığı, taşra teşkilatında had safhada muhafaza memuru ihtiyacının bulunduğu, sunulan hizmetlerin aksamadan yürütülmesini teminen, ayrıca merkez teşkilatında muhafaza memuru unvanlı personel fazlası bulunması nedeniyle 2020 yılı yer değiştirme döneminde ilgilinin görev yaptığı Gümrükler Muhafaza Genel Müdürlüğü ile yapılan istişareler çerçevesinde ilgilinin durumunun Yer Değiştirme Kuruluna sunulduğu, hizmet ihtiyacına binaen Orta Anadolu GDTBM (Ankara) atamasının anılan Kurulca yapıldığı,

2.1.3) 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun Memurların kurumlarınca görevlerinin ve yerlerinin değiştirilmesi başlıklı 76 ncı maddesinde, “Kurumlar, görev ve unvan eşitliği gözetmeden kazanılmış hak aylık dereceleriyle memurları bulundukları kadro derecelerine eşit veya 68 inci maddedeki esaslar çerçevesinde daha üst, kurum içinde aynı veya başka yerlerdeki diğer kadrolara naklen atayabilirler” hükmünün düzenlendiği, başvuranın atama işleminin iptal talebine ilişkin 23/07/2020 tarihli dilekçesinin Yer Değiştirme Kurulunca değerlendirildiği, taşra teşkilatında muhafaza memuru ihtiyacı olması nedeniyle uygun görülmediği,

2.1.4) Bahse konu atama işleminin ilgilinin herhangi bir eylemi ile ilişkili olmadığı, 657 sayılı Kanunun ilgili maddeleri ve gümrük hizmetlerinin aksamadan yürütülmesini teminen gerçekleştirildiği,

2.1.5) Adı geçenin atamasının unvan ve kadro derecesi saklı tutularak yapıldığı, ilgili Bölge Müdürlüğünün ise Ankara ilinde olmasından bahisle herhangi bir sosyal ya da mali kayıp yaşamayacağı,

2.2) Ticaret Bakanlığı tarafından verilen 06.11.2020 tarih ve … sayılı cevapta ise özetle;

2.2.1) Adı geçenin ataması, ilgi (b)'de kayıtlı yazımızda da belirtildiği üzere 2020 yılı yer değiştirme döneminde ilgilinin görev yaptığı Gümrükler Muhafaza Genel Müdürlüğü ile yapılan istişareler çerçevesinde Yer Değiştirme Kurulunca, Bakanlık taşra teşkilatının personel ihtiyacının bulunduğu Orta Anadolu Gümrük ve Dış Ticaret Bölge Müdürlüğüne yapıldığı,

2.2.2) İlgilinin sendikal faaliyetlerde bulunması ve Bakanlığımıza karşı dava açması ile tayininin çıkarılması arasında herhangi bir bağlantı bulunmadığı,

2.2.3) Kaldı ki, Merkez teşkilatı ile Orta Anadolu GDTBM'nde görevli personelin aynı sendikanın aynı Şube Başkanlığına bağlı olarak sendikal faaliyetlerine devam ettiği, söz konusu yer değişikliğinden dolayı sendikal faaliyetlerinde herhangi bir aksama veya değişikliğe gerek bulunmadığı,

2.2.4) Başvuranın atamasının Bakanlığın taşra teşkilatının personel ihtiyacı doğrultusunda yapıldığı, adı geçen ile aynı birimde görevli 17 (on yedi) personelin de Bakanlık taşra teşkilatına atamasının gerçekleştirildiği, bundan bahisle Bakanlık Yer Değiştirme Kurulunca gerçekleştirilen söz konusu atama işleminin kişiye özgü bir işlem olmadığı,

Açıklamalarına yer verilmiştir.

III. İLGİLİ MEVZUAT

3) 18/10/1982 tarihli ve 2709 sayılı T.C. Anayasasının ilgili hükümleri:

3.1) “Dilekçe, bilgi edinme ve kamu denetçisine başvurma hakkı” başlıklı 74 üncü maddesinde; “...Herkes, bilgi edinme ve kamu denetçisine başvurma hakkına sahiptir. Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına bağlı olarak kurulan Kamu Denetçiliği Kurumu idarenin işleyişiyle ilgili şikâyetleri inceler.”

“Memurların ve diğer kamu görevlilerinin nitelikleri, atanmaları, görev ve yetkileri, hakları ve yükümlülükleri, aylık ve ödenekleri ve diğer özlük işleri kanunla düzenlenir. (Ek cümle: 7/5/2010-5982/12 md.) Ancak, malî ve sosyal haklara ilişkin toplu sözleşme hükümleri saklıdır.”

4) 6328 sayılı Kamu Denetçiliği Kurumu Kanununun “Kurumun görevi” başlıklı 5 inci maddesinde; “Kurum, idarenin işleyişi ile ilgili şikâyet üzerine, idarenin her türlü eylem ve işlemleri ile tutum ve davranışlarını; insan haklarına dayalı adalet anlayışı içinde, hukuka ve hakkaniyete uygunluk yönlerinden incelemek, araştırmak ve idareye önerilerde bulunmakla görevlidir.”

5) 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun Memurların kurumlarınca görevlerinin ve yerlerinin değiştirilmesi başlıklı 76 inci maddesinde; (Değişik: 30/5/1974 - KHK-12; Aynen kabul: 15/5/1975 - 1897/1 md.) Kurumlar, görev ve unvan eşitliği gözetmeden kazanılmış hak aylık dereceleriyle memurları bulundukları kadro derecelerine eşit veya 68 inci maddedeki esaslar çerçevesinde daha üst, kurum içinde aynı veya başka yerlerdeki diğer kadrolara naklen atayabilirler.”

6) 4688 sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları Ve Toplu Sözleşme Kanununun Sendika üyelerinin ve yöneticilerinin güvencesi başlıklı 18 inci maddesinde; (Değişik: 24/6/2004-5198/3 md.) Kamu görevlileri, iş saatleri dışında veya işverenin izni ile iş saatleri içinde sendika veya konfederasyonların bu Kanunda belirtilen faaliyetlerine katılmalarından dolayı farklı bir işleme tâbi tutulamaz ve görevlerine son verilemez.

Kamu işvereni, işyeri sendika temsilcisi, sendika işyeri temsilcisi, sendika il ve ilçe temsilcisi ile sendika ve sendika şube yöneticilerinin işyerini (...) (1) sebebini açık ve kesin şekilde belirtmedikçe değiştiremez. (1)

Kamu işvereni kamu görevlileri arasında sendika üyesi olmaları veya olmamaları nedeniyle bir ayırım yapamaz.”

Hükümleri düzenlenmiştir.

IV. KAMU DENETÇİSİ SADETTİN KALKAN'IN KAMU BAŞDENETÇİSİNE ÖNERİSİ:

7) Kamu Denetçisi tarafından yapılan inceleme ve araştırma neticesinde; başvurunun reddi yönündeki karar önerisi Kamu Başdenetçisine sunulmuştur.

V. DEĞERLENDİRME VE GEREKÇE

A. Hukuka, Hakkaniyete ve İnsan Haklarına Uygunluk Yönünden Değerlendirme

8) Başvuran, Ticaret Bakanlığı Gümrükler Muhafaza Genel Müdürlüğünde muhafaza memuru olarak çalışırken taşra teşkilatı olan Orta Anadolu Gümrük ve Dış Ticaret Bölge Müdürlüğüne atandığını, Büro Memur Sen Ankara 11 nolu Şube Yönetiminde yer aldığını, atamaya yönelik itirazın kabul görmediğini, merkez teşkilatından taşra teşkilatına atanmasının ardında yatan gerçek nedenin Ankara 18. İdare Mahkemesinde kazanmış olduğunu, belirterek yapılan atamanın iptali yönünde karar alınmasını talep etmektedir.

9) İdare ise yukarıda yer verilen yazısında ise özetle;

9.1) Bakanlığın gümrük hizmetlerine tahsisli 5150 muhafaza memuru kadrosundan 913 kadronun boş olduğu, emeklilik, istifa gibi sebeplerle bu sayının her gün arttığı, taşra teşkilatında had safhada muhafaza memuru ihtiyacının bulunduğu, Merkez teşkilatında muhafaza memuru unvanlı personel fazlası bulunduğu,

9.2) Hizmet ihtiyacına binaen Orta Anadolu GDTBM (Ankara) atamasının anılan Kurulca yapıldığı,

9.3) İlgilinin sendikal faaliyetlerde bulunması ve Bakanlığımıza karşı dava açması ile tayininin çıkarılması arasında herhangi bir bağlantı bulunmadığı,

9.4) Merkez teşkilatı ile Orta Anadolu GDTBM'nde görevli personelin aynı sendikanın aynı Şube Başkanlığına bağlı olarak sendikal faaliyetlerine devam ettiği, söz konusu yer değişikliğinden dolayı sendikal faaliyetlerinde herhangi bir aksama veya değişikliğe gerek bulunmadığı,

9.5) Başvuranın atamasının Bakanlığın taşra teşkilatının personel ihtiyacı doğrultusunda yapıldığı, başvuran ile aynı birimde görevli 17 (on yedi) personelin de Bakanlık taşra teşkilatına atamasının gerçekleştirildiği,

9.6) Bakanlık Yer Değiştirme Kurulunca gerçekleştirilen söz konusu atama işleminin kişiye özgü bir işlem olmadığı ve herhangi bir sosyal ya da mali kayıp yaşamayacağı,

Görüşlerine yer verilmiştir.

10) İdarelerin kamu hizmetinin düzenlenmesi amacıyla, personel atamalarında gerek hizmet gerekleri, gerekse de personelin durumu nedeniyle önemli bir tasarruf alanı bulunmaktadır. 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 76 ncı maddesinin birinci fıkrası bu konuda idareye takdir yetkisi tanımaktadır. Bu kapsamda; her idari işlem gibi atama işlemlerinin de hukuka uygun yapılması gerekir. Atama işlemlerinde personelin unvanı, görev yaptığı birim, atandığı birim, mevzuatın idareye verdiği yetki gibi unsurlar göz önünde bulundurulmak suretiyle hukuka uygunluk ve personelin tesis edilen işlem yönünden zarara uğrayıp uğramadığının da gözetilmesi gerekmektedir. Bu kapsamda, başvuruya konu iddialar ile idarenin bunlara yönelik açıklamaları dikkate alınarak yapılan incelemede;

10.1) Başvuranın atandığı birim taşra birimi olmakla birlikte yine Ankara içinde kurulu bulunan bir birim olması sebebiyle birim değişikliği sebebiyle bir mağduriyetin yaşandığı somut olarak ortaya konulamamıştır. İdarenin cevap yazısında başvuranın herhangi bir sosyal ya da mali kayıp yaşamayacağı da bildirilmiştir.

10.2) Başvuran gümrük muhafaza memuru unvanını haiz olup, bu unvanın gerektirdiği görevlerin tayin edilen birimde yapılması yönünden bir olumsuzluk olmadığı ve atanılan birimin başvuranın sahip olduğu unvanın niteliğine ve mevzuatta tanımlanan görev ve işlevine aykırı olmadığı değerlendirilmektedir.

10.3) İdare, tayin işlemini genel olarak, muhafaza memuru ihtiyacı olması, yani kamu hizmeti gerekleri ile açıklamaktadır. Bu kapsamda, başvuranın itirazı Yer Değiştirme Kurulunca değerlendirilmiş ancak itirazı uygun görülmemiştir.

10.4) Tayin işleminden dolayı başvuranın yürüttüğü sendikal faaliyetlerde de olumsuz bir etkilenme veya fiili bir engel tespit edilememiştir.

11) Başvuranın atanmasına ilişkin işlemin, kamu yararı ve hizmet gerekleri gözetilerek kurum bazında personel ihtiyacı ve kamu hizmetlerinin yürütülmesi kapsamında tesis edildiği, sendikal faaliyetlerin yürütülmesi ile ilgili olarak bu aşamada somut bir mağduriyetin veya hak kaybının bulunamadığı ve işlemin cezalandırma maksadıyla yapıldığının da ispatlanamadığı kanaatine varılmıştır.

12) Kurumumuzca, başvuranın iddiaları, idarenin bunlara yönelik görüşleri ile başvuru kapsamı kapsamında yapılan inceleme ve değerlendirmede, yukarıda belirtilen sebep ve gerekçelerle, başvurunun reddedilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.

B. İyi Yönetim İlkeleri Yönünden Değerlendirme

13) İyi yönetim ilkelerine 28/03/2013 tarihli ve 28601 mükerrer sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Kamu Denetçiliği Kurumu Kanununun Uygulanmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin "İyi yönetim ilkeleri" başlıklı 6 ncı maddesinde yer verilmiş olup; söz konusu ilkeler yönünden yapılan değerlendirmede, şikâyet başvurusu kapsamında, idarenin, başvurana ilişkin işlemlerle ilgili bilgi ve belgeleri süresi içerisinde ve gerekçeli olarak kurumumuza gönderdiği, bu anlamda “kararların gerekçeli olması”, “kararın geciktirilmeksizin bildirilmesi” ve “makul sürede karar verme” ilkelerine uygun hareket ettiği, ancak, başvuru sahibine verdiği cevapta idari işleme karşı hangi sürede hangi mercie başvurabileceğini göstermediği bu nedenle de karara karşı başvuru yollarının gösterilmesi ilkesine uymadığı tespit edildiğinden, idarenin bahse konu ilkeye de uygun davranması önerilmektedir.

VI. HAK ARAMA ÖZGÜRLÜĞÜNE İLİŞKİN AÇIKLAMA

14) 6328 sayılı Kamu Denetçiliği Kurumu Kanununun 21 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca, bu Ret Kararının başvurana tebliğ tarihinden itibaren, ilgili idarenin işlemine karşı, (varsa) dava açma süresinden kalan süre, kaldığı yerden işlemeye devam edecek olup, Ankara İdare Mahkemesinde yargı yolu açıktır.

VII. KARAR

Başvuru kapsamında, mevcut bilgi ve belgeler çerçevesinde yapılan inceleme sonucunda; Yukarıda açıklanan gerekçelerle; BAŞVURUNUN REDDİNE,

Bu kararın, Başvurana ve Ticaret Bakanlığına tebliğine,

Türkiye Cumhuriyeti Kamu Başdenetçisi tarafından karar verildi. (¤¤)


Full & Egal Universal Law Academy